Verslag informatievergadering luchtkwaliteit in Genk-Zuid

Transcriptie

1 Verslag informatievergadering luchtkwaliteit in Genk-Zuid Datum: 26 juni 2007 Uur: 19u30 tot 23u15 Plaats: de Kastert in Kolderbos uw bericht van uw kenmerk ons kenmerk AB-nummer datum - - TD4/752.1/RDS.BB/ Aanwezigen : buurtbewoners Genk-Zuid en andere belanghebbenden namenlijst in het bezit van de Dienst Communicatie van stad Genk; Wim Dries : schepen van leefmilieu van stad Genk; Bart Bautmans : Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid Afdeling Toezicht Volksgezondheid; Sarah Reekmans : Limburgse LOGO s 1 ; Edward Roekens : VMM 2 ; Bernd Bormans : verslaggever stad Genk. Inhoudtabel: 1. Inleiding p 2 2. Toelichting gezondheidsenquête p 2 3. Toelichting luchtmetingen meetnet zware metalen Genk-Zuid (eerste 4 maanden) p 2 4. Toelichting gezondheid en milieu Genk-Zuid p 3 5. Toelichting stad Genk p 6 6. Vragenronde p Beleidsmatige vragen p Vragen in kader van de meetresultaten in Genk-Zuid p Vragen in kader van gezondheid en milieu in Genk-Zuid p Vragen in kader van de milieu-gezondheidsenquête in Genk-Zuid p Vragen in kader van Recmix nv p Afkortingenlijst p

2 1. Inleiding Schepen Wim Dries van de stad Genk licht toe dat deze informatievergadering wordt georganiseerd op initiatief van de stad Genk en de provinciale stuurgroep leefmilieukwaliteit Genk-Zuid. had immers beloofd de resultaten van de luchtmetingen van 2006 en 2007 (eerste vier maanden), de impact van de verontreinigende stoffen op de volksgezondheid en de maatregelen die genomen worden, voor het einde van dit schooljaar toe te lichten. Er wordt verwezen naar de vorige informatievergadering, die op 21 december 2005 in zaal de Blook plaatsvond. Deze informatievergadering vond toen plaats naar aanleiding van een krantenartikel in het Belang van Limburg over de hoge concentraties aan verontreinigende stoffen (nikkel en chroom) in Genk-Zuid in het jaar Momenteel zijn we twee jaar verder zodat men de huidige meetresultaten met de meetresultaten van 2004 kan vergelijken. De verschillende partijen, die deel uitmaken van de stuurgroep leefmilieukwaliteit Genk-Zuid, worden voorgesteld. Het betreffen de stad Genk, gemeente Diepenbeek, gemeente Zutendaal, stad Bilzen, de provincie Limburg, de Limburgse LOGO s en de Vlaamse overheid met een deel departementen en deskundigen. Schepen Wim Dries vraagt aan de aanwezigen, die nog geen nieuwsbrief over de leefmilieukwaliteit in Genk-Zuid ontvangen, om hun contactgegevens op te geven. Tot slot geeft schepen Wim Dries ook de inhoud en het verloop van deze informatievergadering weer. Het eerste uur tot anderhalf uur zullen een aantal deskundigen een uiteenzetting geven. Na de uiteenzetting zal er een pauze van 15 minuten gehouden worden. Tot slot zullen er vragen beantwoord worden. Er wordt gevraagd om de vragen tijdens de uiteenzetting op te schrijven en na de uiteenzetting af te geven aan de deskundigen. Op deze manier kunnen alle vragen gegroepeerd worden en door de juiste deskundige beantwoord worden. 2. Gezondheidsenquête Genk-Zuid Medisch milieukundige Sarah Reekmans van de Limburgse LOGO s geeft een uiteenzetting over de gezondheidsenquête met behulp van een PowerPoint-presentatie. Deze PowerPointpresentatie kan teruggevonden worden op de website van stad Genk ( of kan eventueel bekomen worden via wijkmanager Liesbeth Arits. Sarah Reekmans geeft aan dat een minimale respons van 50 % noodzakelijk is om een representatief beeld te krijgen van de beleving van de gezondheid van de buurtbewoners in Genk-Zuid en omstreken. Momenteel wordt deze 50 % niet behaald. De aanwezige buurtbewoners die nog geen enquête hebben ingevuld worden gevraagd om deze enquête alsnog in te vullen. 3. Luchtmetingen meetnet zware metalen Genk-Zuid (eerste vier maanden) Edward Roekens van de VMM geeft een uiteenzetting over de meetresultaten van het meetnet zware metalen Genk-Zuid met behulp van een PowerPoint-presentatie. Deze PowerPointpresentatie en het rapport luchtmetingen meetnet zware metalen Genk-Zuid kunnen teruggevonden worden op de website van stad Genk ( of de website van de VMM ( De documenten kunnen eventueel ook bekomen worden van de wijkmanager Liesbeth Arits. 2

3 Conclusies zware metalen in de omgevingslucht : in de directe omgeving van Ugine&ALZ te Genk-Zuid worden in 2006 t.o.v vergelijkbare concentraties van zware metalen (o.a. nikkel, chroom en mangaan) in PM10- stof 3 gemeten. Voor het eerste kwartaal van 2007 is de trend lichtjes dalend (gezien de beperkte meetreeks is voorzichtigheid bij deze vaststelling weliswaar geboden); in 2006 wordt in de directe omgeving van Ugine&ALZ de toekomstige streefwaarde van nikkel, een jaargemiddelde van 20 ng/m³ 4, op 3 van de 4 meetstations overschreden. Op één station wordt tevens de streefwaarde van cadmium, een jaargemiddelde van 5 ng/m³ overschreden; in de aangrenzende gemeenten Bilzen, Diepenbeek en Zutendaal van Genk-Zuid worden de toekomstige streefwaarden ruim gerespecteerd. Conclusies milieumetingen (VITO 5 ) op de basisschool De Sleutel : de concentraties zware metalen in het PM10-stof in de binnenomgeving van de school De Sleutel (Genk, Sledderlo) zijn vergelijkbaar met de concentraties gemeten op de speelkoer, maar zijn 50 % lager dan op het speelpleintje Oosterring. De concentraties zware metalen in het PM10-stof gemeten in de binnenomgeving van de school zijn significant verhoogd (4 tot 10 x) t.o.v. deze gemeten in de referentieschool te Bokrijk; de depositie aan (zware) metalen in de omgeving van de school De Sleutel te Genk is verhoogd. In de veegmonsters zijn van de metalen chroom, nikkel en mangaan verhoogde gehalten gevonden. Van lood en cadmium kunnen licht verhoogde waarden teruggevonden worden; in en rondom de omgeving van de basisschool De Sleutel worden concentraties van nikkel, chroom en mangaan gemeten die typisch zijn voor een industriële omgeving; de verhouding van de metaalconcentraties in de binnenhuisomgeving en de buitenomgeving zijn vergelijkbaar. Schepen Dries vat de conclusies van de luchtmetingen samen en pleit voor een open communicatie over de resultaten van alle luchtmetingen in Genk-Zuid. Vandaar dat stad Genk ook had beloofd om voor het einde van het schooljaar de resultaten van de luchtmetingen toe te lichten. 4. Toelichting gezondheid en milieu in Genk-Zuid Bart Bautmans van het Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid, Afdeling Toezicht Volksgezondheid, linkt de meetresultaten van VMM aan de gezondheid in de buurt. Hij doet dit met behulp van een PowerPoint-presentatie. Deze PowerPoint-presentatie kan teruggevonden worden op de website van stad Genk ( of kan bekomen worden via wijkmanager Liesbeth Arits. Voor meer informatie omtrent het rapport Gezondheid en milieu in Genk-Zuid wordt verwezen naar de website Bart Bautmans deelt mee dat het rapport gezondheid en milieu in Genk-Zuid blijvend aangevuld zal worden met nieuwe resultaten en conclusies. Het is met andere woorden zeker geen eindwerk. Hij deelt ook mee dat er naar risico s toe, niet veel veranderd is in vergelijking met vorige jaren. Het is dus zeker geen nieuw verhaal wat hij hier wenst uiteen te zetten. Er zijn natuurlijk wel meer cijfers bijgekomen waardoor de bevindingen beter onderbouwd kunnen worden zie afkortingenlijst 3

4 In de wijken Oud-Sledderlo en Nieuw-Sledderlo zijn er procentueel meer nul- tot tweejarigen, meer drie- tot vijfjarigen en meer zes- tot elfjarigen in vergelijking met het totaal van deze leeftijdsgroepen in Genk. Er kunnen m.a.w. meer kinderen in de wijken Oud-Sledderlo en Nieuw-Sledderlo gesitueerd worden. Kinderen kunnen niet beschouwd worden als kleine volwassenen en vormen oa. omwille van fysiologische redenen (8 m³/dag lucht voor gemiddeld 15 kg lichaamsgewicht) een risicogroep. Een extra druk op de gezondheid van de kinderen in deze wijken moet vermeden worden. De relatie tussen de windrichting en de verspreiding van de luchtverontreiniging wordt uitgelegd aan de hand van pollutierozen. Het is duidelijk dat de verhoogde concentraties aan zware metalen van Ugine&ALZ afkomstig zijn. Nikkel (87,9 ng/m³) en chroom (236 ng/m³) zijn de belangrijkste polluenten. Afhankelijk van een NNO NOO pluim (wind uit het ZW) en het gegeven dat de concentratie daalt in functie van de afstand (uitgesproken voor Ni, Mn en Cr) kan er een risicozone (zie dia 2 van de PowerPoint-presentatie) afgebakend worden. Voor cadmium (5,9 ng/m³) wordt de streefwaarde (5 ng/m³) ook lichtjes overschreden. Cadmium is een stof die momenteel ook in gelijkaardig verhoogde concentraties kan teruggevonden worden in de Noorderkempen (bvb. Lommel). Er wordt geconcludeerd dat de ventilatie van het schoolgebouw De Sleutel in orde is. Dit wil zeggen dat er weinig CO 2 6 en een lage vochtigheidsgraad in het gebouw kan teruggevonden worden hetgeen gunstig is. Het nadeel is wel dat er zware metalen naar binnen gehaald worden. Ook het veegstof aanwezig op de speelplaats en in het gebouw werden geanalyseerd. Dit veegstof wordt van buiten naar binnen gelopen (blijft plakken aan de schoenen). Op de vensterbanken worden de hoogste concentraties vastgesteld. Daar is niet echt een reden voor aan te geven. Bart Bautmans denkt dat het misschien te maken heeft met het wassen van de ramen. Interpretatie van de meetresultaten voor nikkel (Ni): de effecten van nikkel worden uitgelegd. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen onoplosbaar (lange verblijftijd, kleinere mobiliteit in het lichaam, mindere concentratie dus minder toxisch), oplosbaar (korte verblijftijd, grotere mobiliteit in het lichaam, hogere concentratie en dus zeer toxisch) en metallisch nikkel. Metallisch nikkel (niet kankerverwekkend) is slechts in zeer kleine concentraties aanwezig (2,8 %). Onoplosbaar en oplosbaar nikkel zijn allebei kankerverwekkend; er wordt uitgelegd hoe men de totale blootstelling van kinderen van 1 tot 6 jaar heeft berekend. Er is rekening gehouden met opname via voeding, met orale blootstelling en inhalatoire blootstelling. Als men deze drie optelt dan krijgt men de totale blootstelling. De norm van 70 µg/kg lichaamsgewicht/week (Ned. RIVM 7 ) voor nikkel wordt overschreden. Er wordt namelijk een totale inname van 86,6 µg/kg lichaamsgewicht/week berekend; Bart Bautmans geeft weer hoe het kankerrisico dient geïnterpreteerd te worden. Bij een waarde van 93 ng/m³ Ni (gemeten op het speelpleintje aan de Oosterring) is er een risico op 3,7 extra kankers per blootgestelden. Voor de speelkoer De Sleutel is dit een risico van 1,9 extra kankers per blootgestelden. Gezondheidskundig is dit risico niet verwaarloosbaar. Het risico is wel maatschappelijk aanvaardbaar mits beleidsmatige afweging

5 Interpretatie van de meetresultaten voor chroom (Cr): de effecten van chroom worden uitgelegd. Cr (III) is giftig en Cr (VI) is kankerverwekkend. Het MER 8 van Ugine&ALZ werd geraadpleegd om de verhouding tussen de soorten chroom te achterhalen. De juiste verhouding tussen Cr (III) en Cr (VI) werd echter niet gemeten waardoor de juiste samenstelling van het aanwezige chroom niet gekend is. Deze samenstelling is dan ook moeilijk te meten aangezien Cr (VI) van nature uit zeer reactief is. Toch wordt er door de stuurgroep leefmilieukwaliteit Genk- Zuid aangedrongen om de juiste verhoudingen tussen Cr (III) en Cr (VI) te achterhalen; de totale blootstelling voor Cr (III) van kinderen van 1 tot 6 jaar wordt weergegeven. Het betreft een waarde van 121,8 µg/kg 9 lichaamsgewicht/week terwijl de norm 35 µg/kg lichaamsgewicht/week (Ned. RIVM) bedraagt; bij een waarde van 2,36 ng/m³ voor Cr (VI) (men veronderstelt dat Cr (VI) 1 % bedraagt van de gemeten waarde (236 ng/m³) op het speelpleintje aan de Oosterring) is er een risico van 9,4 extra kankers per levenslang blootgestelden. Voor de speelkoer De Sleutel is er een risico van 6,4 extra kankers per blootgestelden. Gezondheidskundig is dit risico niet verwaarloosbaar. Het risico is wel maatschappelijk aanvaardbaar mits beleidsmatige afweging; bij een waarde van 14,87 ng/m³ voor Cr (VI) (men veronderstelt hier dat Cr (VI) 6,3 % bedraagt van de gemeten waarde (236 ng/m³) op het speelpleintje aan de Oosterring) is er een risico van 5,9 extra kankers per levenslang blootgestelden. Voor de speelkoer De Sleutel is er een risico van 4 extra kankers per levenslang blootgestelden. Gezondheidskundig is dit risico niet verwaarloosbaar en het risico is ook niet maatschappelijk aanvaardbaar. Het voorkomen van kanker (alle kankers samen) in Genk verschilt niet met het Vlaamse gemiddelde. Specifiek voor longkanker is er voor de mannen wederom geen verschil met het Vlaamse gemiddelde maar voor vrouwen is er wel een iets hogere waarde dan het Vlaams gemiddelde (maar niet significant). Er kan geconcludeerd worden dat zowel voor nikkel als chroom, apart, een pertinent en gezondheidskundig risico bestaat ten gevolge van de huidige milieublootstelling. De waarden voor nikkel en chroom overschrijden de internationaal gehanteerde niveaus van maatschappelijke aanvaardbaarheid. De verhoogde waarden aan nikkel en chroom kunnen enkel voor chronische effecten zorgen zoals longkanker, nierschade (tubuli) en eczeem (bij contactallergie). Op het gebied van maatregelen dient er geopteerd te worden voor brongerichte maatregelen waardoor er een gezondheidskundig relevante reductie van de niet-geleide emissies kan optreden. Eventueel kunnen deze maatregelen gecombineerd worden met blootstellingsreducerende maatregelen. Verder dienen volgende zaken onderzocht te worden : chroomspeciatie (verhouding Cr (III) en Cr (VI)) in functie van de afstand; verkennende risicoanalyse bodem; verderzetting huidig meetnet met de bijbehorende gezondheidskundige kadering en bijbehorende communicatie; opvolging van de toestand via de stuurgroep leefmilieukwaliteit Genk-Zuid

6 5. Toelichting stad Genk Schepen Wim Dries verwoordt het standpunt van de stad Genk en geeft aan dat de stad Genk nog vier zaken wenst te benadrukken. Ten eerste : doordat de officiële meetresultaten en de interpretatie hiervan een ruime tijd in beslag namen, konden de buurtbewoners pas vandaag geïnformeerd worden. erkent het probleem van de trage informatieverlening en vindt zelf ook dat dit sneller moet kunnen. De stuurgroep wou echter zeker zijn dat de meetresultaten en interpretaties juist waren zodat er achteraf geen juridisch getrouwtrek ontstaat. In Genk-Zuid zijn er naast de luchtemissies ook nog andere leefmilieuproblemen (o.a. geluid en geur). Deze problemen zijn vandaag niet aan bod gekomen maar zullen in de toekomst zeker nog aan bod komen. Meer informatie over andere milieuproblemen kunnen teruggevonden worden op de website van de stad Genk ( Ten tweede : Ugine&ALZ is de veroorzaker van de verhoogde concentraties aan zware metalen. Vanuit de stuurgroep leefmilieukwaliteit Genk-Zuid blijft er druk uitgeoefend worden op dit bedrijf om de milieuproblemen op te lossen. Ugine&ALZ gaat het komende jaar maatregelen nemen (o.a. het verlengen van de muren van de slakkenbox en de overdekking van het lokaal waar de brandsnijmachine is gelokaliseerd) om de diffuse emissies te beperken. De afdeling Milieu-Inspectie zal controleren of de beloofde maatregelen daadwerkelijk zullen uitgevoerd worden. De vergunningen voor klasse 1 bedrijven in Genk-Zuid worden door de bestendige deputatie van de provincie Limburg afgeleverd waardoor de stad Genk hier weinig invloed op heeft. Maar de provincie heeft zich geëngageerd om bijkomende maatregelen aan Ugine&ALZ op te leggen indien de geplande maatregelen niet voldoende effectief zouden zijn. Ten derde : wat gaat de stad Genk doen? Naar aanleiding van het rapport Gezondheid en milieu in Genk-Zuid kan er geoordeeld worden dat de kinderen van de school De Sleutel een risico lopen op een extra druk op hun gezondheid. De school ligt namelijk in de risicozone (binnen een straal van 300 m en ten NO 10 van Ugine&ALZ). Het rapport geeft aan dat er naast de brongerichte maatregelen ook blootstellingsreducerende maatregelen kunnen genomen worden. Daarom heeft de stad Genk in samenspraak met de directie van de school De Sleutel beslist om vanaf 1 september 2007 de leerlingen te verhuizen naar containerklassen op een braakliggend perceel naast de school Micky Mouse. Dit braakliggend stuk is eigendom van de stad Genk. Dit stuk grond ligt op +/ m van Ugine&ALZ en ligt dus niet in de risicozone. Momenteel is dit de enige oplossing om de kinderen uit de risicozone weg te krijgen. Wie gaat dit allemaal betalen? gaat dit project prefinancieren. Er gaat vervolgens een fonds opgericht worden om deze zaak te bekostigen. Vooreerst zal er gevraagd worden dat het bedrijf een groot deel van de kosten op zich neemt conform het beginsel dat de vervuiler betaalt. Maar naast het bedrijf zal er ook geld gevraagd worden aan de provincie en de Vlaamse overheid. Tot slot wenst de stad Genk te benadrukken dat ze een open communicatiebeleid over de leefmilieuproblemen in Genk-Zuid wil voeren. Indien de buurtbewoners vragen hebben dan kunnen ze terecht bij het stadsbestuur. wil tezamen met de buurtbewoners de druk op de ketel houden bij het provinciebestuur en de andere betrokken overheden zodat Ugine&ALZ zal blijven aangespoord worden om milieu-investeringen te doen. 10 6

7 6. Vragenronde 6.1. Beleidsmatige vragen Waarom komen er nog industrieterreinen (Diepenbeek en Bilzen) bij rond Genk-Zuid? De draagkracht is immers nu al overschreden. heeft een positief advies gegeven voor het RUP 11 industrieterrein aan de K. Boudewijnlaan aan het Albertkanaal in Diepenbeek. De reden hiervoor is dat dit toekomstige industrieterrein (35 ha) gelegen is aan een belangrijke waterweg (Albertkanaal) zodat dit de ontwikkeling van Limburg als logistieke poort zeker zal bevorderen. Zeker nu het havengebied Antwerpen aan het verzadigen is. In het RUP gaat er nog verduidelijkt worden wat voor soort bedrijven toegelaten worden en welke bedrijven niet. Zo kunnen bedrijven die bvb. veel verontreiniging met zich meebrengen alsnog geweigerd worden. kent de details niet van het RUP voor het bedrijventerrein in Bilzen. De mensen die vragen hieromtrent hebben kunnen contact opnemen met de stad Bilzen. Hoe komt het dat een bedrijf als Gielen een milieuvergunning kan bekomen voor een nieuwe locatie terwijl de huidige locatie al voor zoveel milieuproblemen zorgt? had een negatief advies gegeven voor de milieuvergunningsaanvraag van Gielen. Dit negatief advies werd gegeven omdat er zoveel bezwaarschriften door de buurtbewoners werden ingediend en had dus niets te maken met de technische gegevens van deze nieuwe locatie. De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg heeft de vergunning toch verleend omdat er geen milieutechnische bezwaren waren tegen deze nieuwe locatie. Momenteel is de bouwvergunning van deze nieuwe locatie van Gielen in aanvraag. Deze aanvraag is momenteel tijdelijk stilgelegd aangezien het bedrijf een MER moet opmaken voor de ontbossing van de nieuwe locatie. Het bedrijf kan ook ontheffing van deze MER-plicht bekomen bij de Vlaamse minister van Leefmilieu. Het zal dus nog even duren eer de bouwvergunning kan afgeleverd worden. Waarom wordt de buurt zo laat verwittigd? De buurtbewoners vinden dit veel te laat en pleiten voor een snellere communicatie. Zoals eerder al werd aangehaald, nemen de verwerking van de meetresultaten en de interpretatie hiervan een bepaalde tijd in beslag. Pas als deze gegevens bekend zijn, kunnen er uitspraken gedaan worden om zo juridische procedures te vermijden. Een aantal buurtbewoners zijn het beu om altijd te klagen en bewijzen te verzamelen. Zij vragen zich af waarom ze niet meer gesteund worden door de overheid? geeft aan dat een aantal bedrijven met een bepaalde milieu-impact momenteel bezig zijn met saneringsprogramma s op gebied van lucht (en geur), geluid en bodem. Deze saneringsprogramma s worden afgedwongen door de overheid (o.a. Milieu-Inspectie, afdeling milieuvergunningen, enz.). Pas als deze saneringsprogramma s beëindigd zijn, kan er geoordeeld worden of er nog milieuhinder wordt veroorzaakt. 11 7

8 De Seveso II bedrijven in Genk-Zuid (Sadepan, Durez en Ugine&ALZ) zijn sinds kort wettelijk verplicht om sirenes te plaatsen. Waarom zijn deze sirenes nog niet geplaatst? Er wordt gewacht op het Ministerie van Binnenlandse Zaken aangezien zij de plaatsing van deze sirenes bekostigen. De plaatsen waar deze sirenes worden ingepland zijn reeds aangeduid. Indien de buurtbewoners vragen hebben omtrent de opslag van de gevaarlijke stoffen in deze bedrijven dan moeten zij zich wenden tot de Dienst Leefmilieu aangezien zij in het bezit zijn van alle milieuvergunningen. Wat is de reden voor de stijgende geluidsoverlast van de laatste maanden? Daar kan niet direct een reden voor aangegeven worden. Zoals hierboven reeds werd vermeld zijn verschillende bedrijven bezig met saneringsprogramma s inzake geluidsoverlast. De Milieu- Inspectie voert ook regelmatig geluidsmetingen uit. vraagt aan de buurtbewoners om hun milieuklachten te blijven rapporteren aan de Dienst Leefmilieu. Zij sturen deze klachten dan door naar de Milieu-Inspectie. Op deze manier kan de druk op de ketel gehouden worden bij de verschillende bedrijven en bij de verschillende overheden. Hoe zit het met het geluid van de windmolens? Gaan deze voor extra geluidsoverlast zorgen? Er is een geluidsstudie uitgevoerd naar de geluidsimpact van de twee te voorziene windmolens. Volgens deze studie zal de geluidsimpact van deze twee windmolens naar de buurt (o.a. Beverststraat) te verwaarlozen zijn wanneer Ford Genk zijn geluidsbronnen gesaneerd heeft. Ford Genk is daar momenteel mee bezig. Hierop repliceert Harrie Dewitte dat een studie van de universiteit van Groningen heeft aangewezen dat niet de gondel maar juist de wieken van deze molens voor geluidsoverlast zorgen. Deze studie geeft aan dat de mensen die in de nabije buurt van zo een windmolen wonen 32 % van de nachtelijke uren gestoord worden door geluidsoverlast van de wieken waardoor ze sneller ziek worden. Dit zijn geen absolute cijfers maar deze cijfers geven toch aan dat er een risico is. Tijdens deze informatievergadering wordt Ugine&ALZ als bron van de verhoogde concentraties aan nikkel en chroom aangeduid. Is dit bedrijf de mening toegedaan dat zij de oorzaak zijn? Aanvaarden zij de resultaten van deze metingen? Alle meetposten wijzen eenduidig Ugine&ALZ aan als bron van de verhoogde concentraties. Zij kunnen dus niet anders dan de resultaten van deze metingen te aanvaarden. Het bedrijf is reeds bezig met een aantal saneringsprogramma s en gaat in de toekomst nog verdere maatregelen nemen (zie hierboven) om de milieuhinder tegen te gaan. Er konden om financiële redenen slechts metingen gedurende 4 maanden gebeuren. Kunnen er dan geen extra budgetten vrijgemaakt worden om het meetnet uit te breiden en langer te meten? Er wordt uitgelegd dat vier meetstations volcontinu meten. Drie meetstations hebben tijdelijk luchtmetingen uitgevoerd. Nu gaat het VITO nog een studie uitvoeren naar de luchtkwaliteit rondom Recmix en gaat er nog een extra meetpost aan het sluizencomplex in Genk voorzien worden. 8

9 Hoe komt het dat er zo weinig allochtonen aanwezig zijn op deze informatievergadering. Deze allochtonen maken toch een groot deel uit van de gemeenschap in Genk-Zuid. merkt op dat iedereen een uitnodiging heeft gekregen voor deze informatievergadering. De stad Genk werkt ook samen met het O.C.M.W. 12 om zoveel mogelijk allochtonen te bereiken. Is het maatschappelijk verantwoord dat de gemeenschap EUR per jaar moet proberen op te hoesten om een probleem van Ugine&ALZ op te lossen? vindt het noodzakelijk dat er snel gehandeld wordt. Er wordt nogmaals verduidelijkt dat stad Genk de kosten voor de verplaatsing van het schooltje gaat prefinancieren en dat ze zal trachten dit geld terug te vorderen van Ugine&Alz en eventuele andere vervuilers. Vrijwillige bijdrage in het fonds zijn ook mogelijk (andere bedrijven, overheden, ) Een aantal buurtbewoners hebben in oktober 2006 reeds een petitie aan stad Genk afgegeven om water te sproeien op de straten, speelpleintjes en scholen in Genk-Zuid. Waarom is de stad Genk daar niet op in gegaan? Zoals hierboven reeds werd vermeld, maakt de stad Genk deel uit van de stuurgroep leefmilieukwaliteit in Genk-Zuid. Deze stuurgroep bestaat ook uit een deel deskundigen. Deze deskundigen hebben geoordeeld dat het sproeien van water weinig zin heeft aangezien vooral de inademing van het stof als grootste blootstellingsweg kan beschouwd worden. Ondanks dit advies werd de speelkoer van De Sleutel regelmatig met water afgespoeld. Een aantal buurtbewoners vindt dat Ugine&ALZ meer maatregelen moet nemen op zelfstandige basis. Waarom moet de overheid altijd maatregelen opleggen? begrijpt deze visie. Het bedrijf doet wel inspanningen maar niet genoeg op vrijwillige basis. Maar de milieumaatregelen moeten ook gekaderd worden in een economische en juridische context. Zo moeten de streefwaarden bvb. niet behaald worden indien het bedrijf kan aantonen dat ze met BBT s 13 werkt. Maar zoals hierboven al gezegd zal de provincie extra maatregelen opleggen indien de geplande maatregelen niet voldoende effectief blijken te zijn. We moeten allemaal de druk op de ketel houden bij Ugine&ALZ zodat het bedrijf de nodige inspanningen op milieugebied zal blijven doen. Zou u hier (Genk-Zuid) komen wonen en zou u uw kinderen hier naar school laten gaan? Dit is natuurlijk een moeilijke maar begrijpelijke vraag. ontkent niet dat er problemen zijn en probeert in samenspraak met de stuurgroep maatregelen voor te stellen en af te dwingen (bvb. verhuis van de school De Sleutel ). gaat voorlopig ook wachten met enkele woonprojecten (Paulissenberg en Rennekesstraat) die in Genk-Zuid gepland waren. Indien stad Genk echter vergunningen (verkaveling of bouw) weigert af te leveren aan privé-personen en privé-organisaties omwille van milieuredenen (bvb. verkaveling Vogelsberg) dan bestaat er een kans dat de eigenaars een schadeclaim indienen tegen de stad. Volgens advocaten is milieuhinder immers geen geldige reden om bvb. een verkaveling te weigeren. benadrukt dat de verhuis van De Sleutel een tijdelijke maatregel is. Deze maatregel wordt opnieuw geëvalueerd nadat Ugine&ALZ de beloofde maatregelen heeft genomen. In de

10 toekomst is het de bedoeling dat de school terug naar haar oorspronkelijke plaats gaat of dat er een nieuw project wordt gerealiseerd zoals reeds eerder aangekondigd. Zijn alle bedrijven uit de omgeving Genk-Zuid geanalyseerd? Neen dit is niet het geval. De meetresultaten van de verschillende meettoestellen worden geanalyseerd en gekoppeld aan de meteogegevens. Op deze manier kunnen er pollutierozen ontwikkeld worden om zo af te leiden vanwaar de luchtverontreiniging afkomstig is. Er wordt ook aangegeven dat een continu meetnet in Genk-Zuid enorm veel geld kost. Hoe zit het met de rampenplannen in Genk-Zuid? Met de Seveso bedrijven zijn hierover afspraken gemaakt. De brandweer van Genk kan deze vraag het best beantwoorden. Iemand uit het publiek merkt op dat de stad Genk enkel secundaire maatregelen neemt. Hiermee wordt bedoeld dat er enkel maatregelen genomen worden wanneer de problemen zich reeds hebben gemanifesteerd. had de mogelijkheid om primaire maatregelen te nemen door de uitbreidingen van de rondliggende bedrijventerreinen negatief te adviseren maar zij heeft dit echter niet gedaan. heeft nog altijd de mogelijkheid om primaire maatregelen te nemen door geen nieuwe klasse 1 bedrijven toe te laten. heeft reeds uitgelegd waarom zij het RUP aan de Koning Boudewijnlaan gunstig heeft geadviseerd. wijst op het feit dat niet alle bedrijven een zware milieudruk met zich meebrengen. legt ook uit in welke moeilijke positie zij zich bevindt. Langs de ene kant wil zij werkgelegenheid in Genk creëren door het aantrekken van nieuwe bedrijven. Langs de andere kant wil zij de milieuhinder naar de buurt toe aanpakken. Wat er ook gebeurt, de stad zal haar verantwoordelijkheid nemen. Hoe komt het dat er alsmaar nieuwe klasse 1 bedrijven bijkomen? De draagkracht van de omgeving is toch al reeds overschreden? Voor de buurtbewoners is de maat vol. Het is de Bestendige Deputatie van de provincie Limburg die deze klasse 1 vergunningen aflevert. De stad Genk adviseert enkel en organiseert ook het openbaar onderzoek. Er is nog veel industriegrond beschikbaar in Genk-Zuid. verklaart dat er reeds zeer veel bedrijven geweigerd zijn in Genk-Zuid omwille van het feit dat ze te verontreinigend zouden zijn. Een probleem is dat de stad Genk geen eigenaar is van alle industriegronden. Onder andere de nv Scheepvaart is ook eigendom van een groot aantal industriegronden. De stad Genk geeft aan dat het schepencollege in de toekomst nog meer afwegingen zal maken bij de verkoop van een industriegrond. Het zou handig zijn, mocht er in de toekomst een kader geschept worden waarin milieuhinder en de daarbij horende invloed op de volksgezondheid als een geldige reden (en dus juridisch afdwingbaar is!) wordt beschouwd voor de weigering van vergunningen. Zijn er ook resultaten van de uitstoot van de centrale van Langerlo bekend? Zoals hierboven al werd vermeld, wordt er gemeten op een aantal vaste meetlocaties. De resultaten van de metingen voor zware metalen wijzen in de richting van Ugine&ALZ. Er zijn geen aanwijzingen dat de centrale ook verhoogde concentraties aan zware metalen uitstoot. 10

11 Een buurtbewoner laat een vuile doek en een potje met vuil poetswater zien. Hij legt uit dat één poetsbeurt reeds dergelijke gevolgen heeft. Hij heeft tevens stof dat in zijn huis kan teruggevonden worden, laten analyseren bij Lisec. De resultaten zijn alarmerend aangezien er zeer veel zware metalen in het stof (o.a. cadmium, zink, enz.) kunnen teruggevonden worden. wil overwegen om een aantal metingen in de huizen van de buurtbewoners laten uit te voeren. Schepen Dries zal met het schepencollege en deskundigen bespreken wat technisch en budgettair mogelijk is Vragen in kader van de meetresultaten in Genk-Zuid Er wordt gevraagd naar de meetresultaten van andere milieubelastende stoffen( fluorwaterstof, PCB s en dioxines). Fluorwaterstof : grens- en richtwaarde worden gerespecteerd; concentraties vertonen een dalend verloop. Dioxines/PCB 14 : verhoogde deposities situeren zich rond de meetplaats Genk 2 (en dus niet de volledige regio Genk); deze meetplaats ligt in functie van een schrootwerkend bedrijf met shredderinstallatie; de depositie van PCB 126 is er verhoogd; verdere opvolging is vereist om na te gaan of stofactieplan opgelegd door AMI 15 blijvend effect heeft. Momenteel worden er voorbereidingen getroffen om aan het sluizencomplex in Genk een meetpost te plaatsen. Deze meetpost gaat voornamelijk PM10 stof + zware metalen, SO2 16, NO2 17 en BTEX 18 meten. Deze meetpost wordt ten laatste op het einde van dit jaar voorzien. Is het niet mogelijk om formaldehyde te meten in Genk-Zuid. Enkele jaren geleden is er door het VITO in Vlaanderen een studie uitgevoerd naar formaldehyde in de omgevingslucht. Er werden toen ook metingen in Genk-Zuid uitgevoerd. De VMM stelt voor om deze studie terug te bestuderen. Na het bestuderen van de concentraties aan formaldehyde kan er geoordeeld worden of het noodzakelijk is om formaldehyde te gaan meten in Genk-Zuid. Op welk uur van de dag worden de luchtmetingen uitgevoerd? In Genk-Zuid wordt het gehalte aan zware metalen volcontinu gemeten. Dit wil zeggen dat er 24 u per dag lucht over de filter van de meettoestellen wordt gezogen

12 Wanneer worden de hoogste waarden genoteerd? Dat is moeilijk te zeggen. Dat is afhankelijk van de windrichting, de windsnelheid, de temperatuur, de aanwezigheid van inversie (dan vormt de atmosfeer een soort van plafond zodat de luchtverontreiniging in de onmiddellijke omgeving van het emissiepunt neerslaat), bewolking, regen, enz. Waarom werd de meetpost in Bilzen achter een begroeide berm van de spoorweg geplaatst in plaats van de meest ongunstigste (hoogste meetwaarden) meetplaats? De meetplaats wordt altijd deskundig uitgezocht door medewerkers van de VMM. Er dient ook rekening gehouden te worden met de elektriciteitsvoorzieningen ter plaatse. Hoe komt het dat er geen streefwaarden voor chroom beschikbaar zijn? Daar kan niet echt een antwoord of een reden voor aangegeven worden. In de kaderrichtlijn lucht van de EU kunnen enkel streefwaarden voor 12 stoffen (waaronder lood, nikkel, arseen en cadmium) teruggevonden worden. Bart Bautmans laat weten dat in internationale bronnen (bvb. Ned. RIVM, richtwaarden WGO 19, Amerikaanse onderzoeken enz.) wel degelijk informatie over chroom en haar schadelijke concentraties kan ingewonnen worden. Dit werd ook gedaan bij het vaststellen van de risico s van chroom in Genk-Zuid Vragen in kader van gezondheid en milieu in Genk-Zuid Er wordt gevraagd naar meer informatie omtrent de gezondheidsrisicoanalyse. Het is eigenlijk te vroeg om daar al meer informatie over te geven. Als startbasis worden de concentraties aan zware metalen genomen. Zodra de meetdata van andere stoffen bekend zijn dan worden deze ook opgenomen in de analyse. Deze analyse wordt enkel gemaakt bij volledige meetdata. Deze analyse moet gezien worden als een werkdocument en zeker niet als een eindwerk. Wat is de invloed van lawaai op de gezondheid van de buurtbewoners. Er wordt verwezen naar de Vlaamse normering inzake geluid (Vlaremwetgeving). Indien deze normen worden overschreden dan treedt de Milieu-Inspectie op en dan zal het bedrijf moeten saneren. Is er ook rekening gehouden met piekwaarden in de verschillende luchtmetingen? Ja, er is rekening gehouden met de piekwaarden. De piekwaarden van nikkel en chroom situeren zich onder de richtwaarden (WGO en EDC 20 ). De mogelijke effecten van nikkel en chroom zullen zich dus niet manifesteren door een acute blootstelling maar enkel na een chronische blootstelling. Hoe zit het met de werknemers van Ugine&ALZ? Zij worden immers dagdagelijks blootgesteld aan hoge concentraties aan zware metalen. De resultaten van de luchtmetingen en de interpretatie hiervan worden ook overgemaakt aan de arbeidsgeneeskundige dienst van Ugine&ALZ. Zij moeten verdere maatregelen nemen: medische

13 opvolging van de werknemers, introduceren van eventuele persoonlijke beschermingsmaatregelen, Werken de concentraties van Ni, Cr en andere verontreinigende stoffen op elkaar in zodat de effecten versterkt worden? Vanuit het publiek wordt er opgemerkt dat ook andere stoffen (o.a. dioxines en fluor) voor een risico voor de volksgezondheid zorgen. Voor kinderen is de inname van een cocktail van alle verontreinigende stoffen tezamen veel erger dan de inname van één enkele stof. De effecten van Ni en Cr worden nogmaals verduidelijkt. Er bestaan geen exacte gegevens in de vakliteratuur over een mogelijk cumulatief effect tussen concentraties van Ni, Cr en andere verontreinigende stoffen. Anderzijds werken bv. Ni en Cr in op dezelfde doelorganen; dat er cumulatieve effecten zijn kan mag niet ontkend of geminimaliseerd worden. Hoe groot het cumulatief effect is, is onbekend. Kunnen de mensen zelf ook maatregelen nemen om te vermijden dat ze hoge waarden aan Ni en Cr binnenkrijgen? Ja door de handen te wassen voor het eten. In feite zijn alle basishygiënische maatregelen goed om de inname te beperken. Het is ook aangewezen om de huizen met nat te wassen. Een stofzuiger zuigt immers enkel het grove stof op en het fijn stof wordt door de filter terug de kamer in geblazen. Er is naar aanleiding van de verhoogde concentraties aan lood en cadmium in Hoboken een folder gemaakt met preventieve maatregelen. Deze folder heet Leven met minder zware metalen en kan teruggevonden worden op de website Deze folder bevat nuttige maatregelen die ook door de buurtbewoners in Genk-Zuid kunnen toegepast worden. Momenteel worden de kankergegevens bijgehouden aan de hand van de postcode. Het kan toch niet moeilijk zijn om de kankergegevens van Genk-Zuid apart te inventariseren. Dit zou dan een juist beeld geven van het aantal kankers in de omgeving van Genk-Zuid. Het is bijna niet mogelijk, om statistisch gezien, te bewijzen dat er meer kanker voorkomt in Genk-Zuid, enkel en alleen door de aanwezigheid van de schadelijke stoffen nikkel en chroom. Men kan zich de vraag stellen of dit persé bewezen moet worden. Na analyse van de meetresultaten kan er immers besloten worden dat er problemen te verwachten zijn indien er geen maatregelen genomen worden. Er zijn dus maatregelen noodzakelijk en deze zullen sowieso genomen worden. Hebben de verhoogde concentraties aan nikkel en chroom een invloed op de groenten en fruit in de tuin? Waarom is hier nog geen onderzoek naar gevoerd? Bart Bautmans gaat het rapport Gezondheid en milieu in Genk-Zuid doorgeven aan de beleidsmensen die verantwoordelijk zijn voor bodemonderzoeken. Deze beleidsmensen kunnen dan inschatten of de concentraties aan nikkel en chroom een weerslag hebben op de groenten en fruit in de eigen tuin Vragen in kader van de milieu-gezondheidsenquête in Genk-Zuid Wat heeft gezondheid te maken met hoeveel je per maand verdient? Er bestaat een verband tussen de beleving van de gezondheid en socio-economische parameters. Deze socio-economische parameters kunnen de beleving van de gezondheid namelijk 13

14 beïnvloeden. Om de milieu-gezondheidsenquête op een correcte manier te verwerken en te interpreteren is het dus noodzakelijk om dergelijke gegevens correct weer te geven. Waarom gaat men de mensen in Sledderlo niet persoonlijk interviewen gezien de slechte respons op de gezondheidsenquête in deze wijk? Het persoonlijk interviewen van mensen leidt tot andere resultaten dan de individueel schriftelijk ingevulde enquêtes. In principe zouden we dan alle mensen in de wijken moeten gaan interviewen. Dit is omwille van het kostenplaatje echter niet haalbaar. Indien een buurtbewoner gedurende een achttal uren uit Genk-Zuid verdwijnt (bvb. om te gaan werken), is dit dan een voldoende lange periode om uw lichaam te zuiveren? Bij de gezondheidsanalyse is rekening gehouden met een worstcase scenario. Indien de buurtbewoners zich regelmatig op andere plaatsen buiten Genk-Zuid bevinden dan zal de concentratie aan nikkel en chroom in hun lichaam zeker lager zijn dan mensen die volcontinu in Genk-Zuid vertoeven Vragen in kader van Recmix nv Waarom worden er geen luchtmetingen uitgevoerd bij het bedrijf Recmix? Er heeft in de buurt van het bedrijf een meettoestel gestaan van de VMM. Deze meetpost gaf geen overschrijdingen aan en werd daarom ook weggehaald. Het VITO gaat binnenkort een studie uitvoeren naar de impact van Recmix op de omliggende luchtkwaliteit. Deze studie wordt door Recmix betaald. De provincie gaat deze studie als bijzondere vergunningsvoorwaarde opnemen in de milieuvergunning van Recmix. Op 2 mei 2007 heeft de stad Genk een informatievergadering georganiseerd in het kader van de nieuwe milieuvergunningsaanvraag. De Milieu-Inspectie heeft aan Recmix maatregelen opgelegd waaronder het dichtmaken van de zoutloods zodat er geen diffuse emissies meer mogelijk zijn. Het bedrijf gaat dit ook doen en gaat een box in een box principe hanteren om de stofemissies tegen te gaan. Door dit box in een box principe wordt er een onderdruk in de zoutloods gecreëerd zodat er geen stof van de metaalslakken naar buiten kan waaien. Een buurtbewoner merkt op dat er een tijdje een zak over de meetpost aan Recmix werd getrokken? De VMM betwijfelt dit want dan zou het meettoestel normaliter stuk zijn gegaan en dat was zeker niet het geval. Er zouden dan ook geen meetresultaten geregistreerd zijn aangezien een zak verhindert dat er lucht wordt aangezogen en dat was niet het geval. Recmix gaat de studie, die uitgevoerd wordt door het VITO, zelf betalen. Is er dan wel voldoende neutraliteit? De neutraliteit gaat zeker bewaard blijven aangezien het VITO een openbare instelling is en omdat er gedurende een periode van 3 maanden volcontinu zal gemeten worden. Onder andere het PM10 stof en de zware metalen zullen bemonsterd worden. Het is dus niet mogelijk dat de activiteiten tijdelijk aangepast worden aangezien 3 maanden toch een lange meetperiode is. 14

15 7. Afkortingenlijst LOGO s Lokaal Gezondheids Overleg VMM Vlaamse Milieumaatschappij PM10-stof PM-10 stof omvat voornamelijk deeltjes kleiner dan 10 µm (= 1 µm = 1 micrometer = 10-6 m = m). Het PM-10 stof is een onderdeel van zwevend stof dat alle deeltjes omvat, zowel vaste als vloeibare, die in de atmosfeer rondzweven. Ng/m³ Nanogram per kubieke meter VITO Vlaamse Instelling voor Technologische Ontwikkeling CO Koolstofmonoxide Ned. RIVM het Nederlands Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu MER Milieueffectrapport µg/kg Microgram per kilogram NO Noordoosten RUP Ruimtelijk uitvoeringsplan O.C.M.W. Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn BBT s Best Beschikbare Technieken PCB Polychloorbifenyl AMI Afdeling Milieu-Inspectie SO2 Zwaveldioxide NO2 Stikstofdioxide BTEX Benzeen, Tolueen, Ethylbenzeen en Xyleen WGO Wereld GezondheidsOrganisatie EDC Education Development Center (international nonprofit organization) 15