Samenvatting: Resultaten luchtkwaliteit in Genk-Zuid en omgeving in 2016 en Stuurgroep Genk-Zuid 22 juni 2017

Transcriptie

1 Samenvatting: Resultaten luchtkwaliteit in Genk-Zuid en omgeving in 2016 en Stuurgroep Genk-Zuid 22 juni MEETPLAATSEN De VMM meet de luchtkwaliteit in Genk-Zuid op verschillende meetplaatsen. Tabel 1 geeft informatie over: de ligging van de meetplaatsen; datum van opstart en stopzetting; de gemeten parameters. Tabel 1: Meetplaatsen in 2016 en 2017 Code Adres Start Stop Parameters GK05 De Koor, Genk 28/03/2006 Zware metalen in PM 10-stof GK06 Zinniastraat, Diepenbeek 10/07/ /10/2014 PM 10 PM 2,5 GK09 Sluis Langerlo, Genk 07/02/ /05/ /04/ /03/ /02/ /02/ /05/2011 SO 2 NO 2 PM 10 BTEX GK11 E. Fabrylaan, Genk 01/09/ /10/2009 Zware metalen in PM 10-stof Hg GK18 Swinnenweyerweg, Genk 05/05/2003 Dioxines en PCB s GK29 Loskaaistraat 9, Genk 14/04/2009 Dioxines en PCB s GK32 Bethaniëstraat 74, Genk 01/01/2014 PAK s De kaart (figuur 1) op pagina 2 toont de verschillende meetplaatsen in de regio Genk-Zuid in /06/2017 1

2 Figuur 1: Meetplaatsen in Genk-Zuid in 2017 \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ 2 20/06/2017

3 2 METEO Figuur 2 toont de windrozen van 2016 en 2017 (januari april) en de 30-jarige referentie. Figuur 2: Windrozen van 2017 (januari april), 2016 en de referentie ( ) Tabel 2 geeft de verdeling van de windrichting per jaar tussen 2005 en 2017 (januari april). Tabel 2: Verdeling windrichting tussen 2005 en 2017 (januari april) Sector NO Sector ZO Sector ZW Sector NW Antwerpen % 17 % 40 % 23 % Luchtbal % 18 % 43 % 18 % Gent % 7 % 49 % 21 % Antwerpen % 14 % 48 % 16 % Luchtbal % 16 % 41 % 20 % % 16 % 34 % 22 % % 17 % 46 % 16 % % 15 % 48 % 19 % % 13 % 41 % 18 % % 22 % 44 % 16 % % 15 % 46 % 20 % % 17 % 45 % 18 % 2017 (jan - april) 17 % 20 % 39 % 24 % Ref. ( ) 21 % 18 % 41 % 20 % In 2016 kwam de wind hoofdzakelijk uit zuidwestelijke richting (45 %). Dit aandeel is hoger in vergelijking met de 30-jarige referentie. Dit heeft als gevolg dat de meetplaatsen ten noordoosten van de bedrijven iets meer beïnvloed worden door emissies van deze bedrijven. In de eerste 4 maanden van 2017 komt de 20/06/2017 3

4 wind hoofdzakelijk uit zuidwestelijke richting (39 %). Dit aandeel referentie. is vergelijkbaar met de 30-jarige 3 ZWARE METALEN IN PM 10 -STOF 3.1 Resultaten 2016 De bemonstering van zware metalen in PM10-stof werd in 2016 uitgevoerd met een Leckel SEQ 47/50 toestel. In 2015 werden nieuwe toestellen van Derenda (PNS 18T-DM) voor de bemonstering van fijn stof aangekocht. Uit de resultaten van de vergelijkende metingen tussen Leckel en Derenda bleek dat er een afwijking was voor PM10-stof. Dit werd verder onderzocht en opgelost. In januari 2017 werden op het meetnet de Leckel toestellen vervangen door de Derenda toestellen. Daarnaast worden vanaf de meetreeks 2017 de analyses ook uitgevoerd volgens de Europese norm EN14902, waarbij de filters eerst opgelost worden via een microgolfontsluiting en nadien geanalyseerd worden met ICP-MS. Tabel 3 geeft de resultaten van zware metalen in fijn stof (PM 10) in Tabel 3: Resultaten zware metalen in fijn stof in 2016 (ng/m³) (ng/m³) Lood (Pb) Zink (Zn) Koper (Cu) Nikkel (Ni) Arseen (As) Mangaan (Mn) Cadmium (Cd) Chroom (Cr) GK05: De Koor < 0, GK11: E.Fabrylaan < 0,3 33 0,4 49 EU-grenswaarde 500 EU-streefwaarde VLAREM- grenswaarde 30 WGO-advieswaarde 500 2,5 * 0,66 * * Bij een levenslange blootstelling aan een concentratie hoger dan WGO-advieswaarde is het extra risico op kanker groter dan 1 op 1 miljoen. In 2016 voldeden de gemeten concentraties van: lood aan de Europese grenswaarde van 500 ng/m³; arseen aan de Europese streefwaarde van 6 ng/m³ en aan de WGO-advieswaarde van 0,66 ng/m³; nikkel aan de Europese streefwaarde van 20 ng/m³; mangaan aan de WGO-advieswaarde van 150 ng/m³; cadmium aan de Europese streefwaarde en de WGO-advieswaarde van 5 ng/m³ en de VLAREM grenswaarde van 30 ng/m³. Er was in 2016 in Genk enkel een overschrijding van het kankerrisico voor nikkel (2,5 ng/m³) op beide meetplaatsen. Dit kankerrisico werd gedefinieerd door de WGO. Dit betekent dat bij een levenslange blootstelling aan deze concentraties, het extra risico op kanker hoger is dan 1 op 1 miljoen mensen. In vergelijking met de andere meetplaatsen in Vlaanderen meet de VMM de hoogste nikkel-, mangaan- en chroomconcentraties in Genk. De zinkconcentraties zijn verhoogd in vergelijking met een achtergrondlocatie en de stedelijke locatie van Gent. De lood-, koper-, arseen- en cadmiumconcentraties in Genk zijn vergelijkbaar met de gemeten concentraties op stedelijke meetplaatsen. Jaarlijks wordt er een kwaliteitscontrole uitgevoerd op de XRF-resultaten. Uit deze controle bleek dat er een afwijking was voor de XRF-resultaten van As, Cr, Cu, Mn, Ni en Zn in vergelijking met de ICP-MS resultaten (referentie methode). Deze afwijking was er in 2014, 2015 en Daarom werd er voor deze 3 jaren een correctie uitgevoerd voor bovenstaande parameters. De gecorrigeerde resultaten van 2016 zijn weergegeven in Tabel 3. Tabel 4 toont de gecorrigeerde resultaten van 2014 en /06/2017

5 Tabel 4: Resultaten zware metalen in fijn stof in 2014 en 2015 (ng/m³) ng/m³ Lood (Pb) Zink (Zn) Koper (Cu) Nikkel (Ni) Arseen (As) Mangaan (Mn) Cadmium (Cd) Chroom (Cr) 2014 GK05: De Koor < 0, GK11: E.Fabrylaan < 0,3 27 0, GK05: De Koor < 0, GK11: E.Fabrylaan < 0,3 36 0,6 49 De correctie heeft een invloed op de overschrijding van de Europese streefwaarde voor nikkel. Door deze correctie respecteren de nikkelconcentraties op GK11 in 2104 en 2015 de Europese streefwaarde. De correctie heeft geen significante invloed op de gezondheidseffecten voor nikkel in de regio Genk. De VITO voerde, in opdracht van de VMM, voor de regio Genk voor nikkel, chroom en mangaan modelberekeningen met het IFDM-EMIAD model uit. Op deze manier is het mogelijk om de verspreiding van zware metalen in de lokale omgeving te berekenen. Dit model maakte voor deze berekeningen gebruik van onder meer volgende gegevens: de meetresultaten van zware metalen in PM 10-stof van de meetplaatsen in de regio van Genk in 2016; emissiegegevens van zware metalen in 2016; meteogegevens van de meetplaats Antwerpen Luchtbal in 2016; de afmetingen van de relevante bedrijfsgebouwen. Via het model is het mogelijk om een raming te maken van: de oppervlakte van de overschrijdingszone. Dit is het gebied waar het jaargemiddelde hoger is dan de Europese streefwaarde voor nikkel. het aantal inwoners in deze zone. Tabel 5 toont de resultaten van deze modellering. Tabel 5: Resultaten modellering 2016 Norm Oppervlakte Aantal inwoners Polluent (ng/m³) overschrijdingszone (km²) in deze zone Nikkel 20 0,15 19 Op basis van deze modellering schat de VMM dat er in 2016 in de regio Genk circa 19 inwoners blootgesteld werden aan te hoge meer dan 20 ng/m³ als jaargemiddelde nikkelconcentraties. De gemodelleerde overschrijdingen worden enkel aan Europa gerapporteerd als de metingen een overschrijding aangeven. Concreet voor de regio Genk betekent dit dat voor 2016 er geen modelresultaten gerapporteerd worden. Figuur 3 toont de oppervlakte van de overschrijdingszone voor nikkel in De correctie van de resultaten heeft ook een invloed op de modelberekeningen. De modellering voor 2014 en 2015 zal in juni opnieuw uitgevoerd worden. Momenteel zijn deze resultaten nog niet beschikbaar; de resultaten zullen op de volgende stuurgroep voorgesteld worden. Figuur 4 en figuur 5 tonen de concentratiezones voor mangaan en chroom in Volgens het model kwamen de hoogste concentraties voor ten noordoosten en ten zuidwesten van het bedrijf. 20/06/2017 5

6 Figuur 3: Modellering nikkel in 2016 Figuur 4: Modellering mangaan in /06/2017

7 Figuur 5: Modellering chroom in 2016 De Figuur 6 toont de evolutie van de nikkel- en chroomconcentraties aan de hand van glijdende jaargemiddelden in functie van de tijd. Elk punt in de grafiek geeft het gemiddelde van de voorgaande 365 dagen. Daarnaast toont de figuur ook het glijdend gemiddelde van de bedrijfsactiviteit. Figuur 7 toont de evolutie voor maangaan in functie van de tijd. Figuur 6: Evolutie nikkelconcentraties 20/06/2017 7

8 Figuur 7: Evolutie mangaanconcentraties De totale productie daalde mede door de economische crisis sterk in Deze daling in productie gaf ook een daling van nikkel- en chroomconcentraties in de omgevingslucht. De totale productie bleef tussen de tweede helft van 2010 en 2013 van dezelfde grootteorde. Toch zagen we een verdere daling van de nikkelen chroomconcentraties deels door een aantal saneringsmaatregelen van Aperam. Vanaf midden 2013 was er opnieuw een stijgende trend voor de productie. Ook de concentraties van zowel Ni, Cr als Mn stijgen opnieuw in De stijgende trend bleef zich ook in 2014 voortzetten. Dit was onder meer te wijten aan een aantal calamiteiten in de periode januari mei 2014 binnen Aperam. In de tweede helft van 2014 keerde de trend en daalden de nikkel-, mangaan en chroomconcentraties. Vanaf eind 2015 was er voor alle parameters opnieuw een sterk stijgende trend. In 2016 bleven voor alle parameters de concentraties stabiel. De gemiddelde nikkelconcentratie schommelde in 2016 rond de Europese streefwaarde op de dichtstbijzijnde meetplaats GK11. Eind 2016 lag het jaargemiddelde op alle meetplaatsen onder deze streefwaarde voor nikkel. 4 KWIK (Hg) De VMM is op 9 oktober 2009 met kwikmetingen gestart op de meetplaats GK11 in de E. Fabrylaan. Tabel 6 geeft de resultaten van deze metingen op basis van uurwaarden. Tabel 6: Resultaten kwik op basis van uurwaarden ng/m³ (uurwaarden) WGOadvies waarde 2009 oktdec (janapr) Genk Gemiddelde ,6 2,5 3,3 4,4 4,4 5,6 6,7 6,1 7 P P Max. uurwaarde De jaargemiddelden in Genk in de periode lagen ver onder de WGO-advieswaarde van ng/m³ als jaargemiddelde. Sinds de start van de metingen in 2009 was er een stijging van de jaargemiddelde concentratie. Geregeld kwamen er in de periode verhoogde piekwaarden 8 20/06/2017

9 voor. De hoogste uurwaarde mat de VMM in 2013 (1.254 ng/m³). In de eerste vier maanden van 2017 bedroeg de hoogste uurwaarde 708 ng/m³. In de periode voerde de VMM ook metingen van Hg uit op een achtergrondlocatie (Houtem). De jaargemiddelden in Houtem in deze periode waren stabiel en veel lager (0,7 ng/m³) dan in Genk. De enige andere meetplaats waar kwik wordt gemeten in Vlaanderen is Tessenderlo. Dit is een industriële locatie met een eigen luchtkwaliteitsproblematiek. Ook in Tessenderlo meet de VMM verhoogde Hgconcentraties; het jaargemiddelde in Genk is een factor 3 lager dan in Tessenderlo. Figuur 8 toont de evolutie van de Hg-concentraties in Genk op basis van uurwaarden. Figuur 8: Evolutie Hg-metingen in Genk op basis van uurwaarden Figuur 9 toont de pollutieroos voor kwik in De pollutieroos toont een duidelijke bron in zuidwestelijke richting. Figuur 9: Pollutieroos voor Hg in /06/2017 9

10 5 ZWAVELDIOXIDE (SO 2 ), STIKSTOFDIOXIDE (NO 2 ) EN FIJN STOF (PM 10 EN PM 2,5 ) Tabel 7 toont de resultaten van SO 2 en NO 2 van de meetplaats aan de sluis Langerlo (GK09) en de PM10- en PM 2,5-resultaten van de meetplaats in de Zinniastraat (GK06) tussen 2011 en april Tabel 7: Resultaten (µg/m³) van SO 2, NO 2, PM 10 en PM 2,5 in de periode 2011 tot en met april 2017 Jaargemiddelde Max. uurwaarde # dagen boven daggrenswaarde SO 2 SO 2 NO 2 PM 10 PM 2,5 SO 2 NO 2 µg/m³ (125/20) PM 10 PM / / / / / / / / (jan mrt/apr) * /* /* /* /* /* 8 24 EU-grenswaarde 60 1 / Max. overschrijdingen 24/j 18/j 3/j 35/j WGO-advieswaarde Max. overschrijdingen 3 3 * meting gestopt februari 2017 Op 20 oktober 2014 werd op de meetplaats in de Zinniastraat (GK06) het PM 10-meettoestel vervangen door een FIDAS-meettoestel dat simultaan PM 10 en PM 2,5 meet. Van 2011 tot 2016 waren er geen overschrijdingen van de Europese grenswaarden voor SO 2, NO 2, PM 10 en PM 2,5. Ook de WGOadvieswaarden voor SO 2, NO 2 en PM 10 (daggemiddelde) werden gerespecteerd. Voor PM2,5 (jaargemiddelde en daggemiddelde) en PM 10 (jaargemiddelde) was er in 2016 wel een overschrijding van de WGOadvieswaarden. In februari 2017 werden de zwaveldioxide- en de stikstofdioxidemetingen stopgezet omdat de gemeten concentraties laag zijn en er geen overschrijdingen zijn van de Europese grenswaarden en de WGO-advieswaarden. Tabel 8 geeft het virtueel jaargemiddelde voor Vlaanderen voor SO 2, PM 10 en NO 2. Deze concentraties lagen in dezelfde grootteorde, maar waren hoger dan de jaargemiddelden gemeten in Genk. Tabel 8: virtueel jaargemiddelde voor Vlaanderen (µg/m³) SO 2 NO 2 PM Voor PM 2,5 werd er een virtueel jaargemiddelde voor een voorstedelijk gebied in Vlaanderen bepaald (zie Tabel 9). Dit virtueel jaargemiddelde lag in dezelfde grootteorde als het jaargemiddelde in GK06, maar lag iets hoger dan de concentraties gemeten in Genk /06/2017

11 Tabel 9: virtueel PM 2,5-jaargemiddelde voor een voorstedelijk gebied (µg/m³) voorstedelijk ORGANISCHE STOFFEN 6.1 Depositie van dioxines en PCB s Er zijn geen Europese of internationale normen voor dioxine- en PCB-depositie. Het Europees Wetenschappelijk Comité voor menselijke voeding heeft in 2001 een advies uitgebracht over het aantal dioxines en dioxineachtige PCB s dat men wekelijks maximaal mag innemen. Dit bedraagt 14 pg TEQ per kg lichaamsgewicht per week. Deze dosis ligt binnen de toelaatbare dosis die de Wereld Gezondheidsorganisatie voorstelt (1 à 4 pg TEQ/(kg.dag)). De VMM heeft door de VITO een studie laten uitvoeren om te berekenen welke jaargemiddelde depositie overeenstemt met dit EU-advies van 14 pg TEQ/(kg.week) en definieerde zo een maandgemiddelde en jaargemiddelde drempelwaarde. Tabel 10 toont de drempelwaarden: Tabel 10: Drempelwaarden voor de deposities van dioxines en dioxineachtige PCB s Opname (EU) Toelaatbare dosis gedefineerd door EU Drempelwaarden jaargemiddelde depositie Luchtkwaliteit (VMM) Drempelwaarden maandgemiddelde depositie 14 pg TEQ/(kg.week) 8,2 pg TEQ/(m².dag) 21 pg TEQ/(m².dag) Waar agrarische gebieden woonzones Vanaf 2010 gebruikt de VMM deze drempelwaarden voor de toetsing van de gemeten concentraties. Ze gelden voor de som van dioxines en dioxineachtige PCB s. Deze drempelwaarden zijn niet opgenomen in de wetgeving maar ze laten toe te beslissen welke regio s extra aandacht verdienen. Dioxines en PCB s worden vooral via de voeding opgenomen. Vandaar dat deze drempelwaarden enkel van toepassing zijn op meetplaatsen met een mogelijke impact op de voedselketen. Dit zijn meetplaatsen in agrarisch gebied en in de buurt van een woonzone. Dit betekent dat de resultaten van de meetplaats GK29 in de woonzone getoetst worden aan de drempelwaarde. De meetplaats GK18 ligt in een industriezone, deze resultaten toetst de VMM dus niet aan de drempelwaarden. Vanaf april 2012 meet de VMM de depositie van de 12 dioxineachtige PCB s (en niet enkel de meest toxische PCB126). 20/06/

12 Figuur 10 toont voor de meetplaats in de woonzone (GK29) de toetsing van de maandgemiddelden van 2016 en van de reeds beschikbare maandgemiddelden van 2017 aan de maandgemiddelde drempelwaarde. De jaargemiddelden van 2010 tot 2016 werden getoetst aan de jaargemiddelde drempelwaarde. Naast het jaartal staat het aantal maandstalen dat genomen werd in dat jaar. Figuur 10: Toetsing aan drempelwaarden voor de meetplaats GK29 Tabel 11 toont de maand- en jaargemiddelde depositie van de som van dioxines en PCB s van 2012 tot en met april 2017 voor de twee meetplaatsen in de regio Genk in de omgeving van Stelimet. De indicatieve jaargemiddelde depositie op de meetplaats GK29 was in 2016 lager dan de jaargemiddelde drempelwaarde. Er werd wel slechts gedurende 7 van de 12 maanden gemeten. In 2016 en begin 2017 was geen van de maandstalen hoger dan de maandgemiddelde drempelwaarde. De resultaten van de meetplaats GK18 worden niet getoetst aan de drempelwaarden omdat deze meetplaats in een industriezone ligt. De gemeten deposities zijn hier veel hoger dan op de meetplaats in de woonzone. Dit verschil kan tot meer dan het 100-voudige bedragen. Op 29 mei was er een brand op het terrein van Stelimet. De VMM voerde dan geen staalname uit. Tijdens de vorige ontploffing van 28 maart was er wel een staalname, van 17/3 tot 18/4. Resultaten voor GK18 in de industriezone waren - 49 pg TEQ/(m².dag) voor dioxines pg TEQ/(m².dag) voor PCB. Dit zijn hoge waarden. Echter, er zijn stalen tijdens periodes waar geen ontploffing gemeld wordt en die ook dergelijke hoge waarden geven. De meetperiode ervoor liep van 19/1-20/2 met volgende resultaten op GK18: - 30 pg TEQ/(m².dag) voor dioxines pg TEQ/(m².dag) voor PCB. De woonzone ligt op vrij grote afstand van Stelimet en niet in de overheersende windrichting. Daardoor waren de meetresultaten tijdens beide meetperioden vrij laag /06/2017

13 Nabij andere schrootbedrijven meet de VMM soms ook hoge PCB-deposities. Toch kunnen we stellen dat de meetwaarden in Genk herhaaldelijk tot de hoogste van het volledige meetnet behoren. De situering van de woonzone (oriëntatie in noordelijke richting op een afstand van 800m) is zo, dat we zelden hoge meetwaarden vaststellen in deze woonzone. Tabel 11: Dioxine en PCB-depositie van 2012 tot april 2017 pg TEQ/(m².dag) GK29 GK18 woonzone industriegebied Drempelwaarde maanddepositie 21 Drempelwaarde jaardepositie 8,2 Februari maart ,3 70 April mei Juli augustus ,0 22 September oktober ,3 November december ,2 30 Gemiddelde Januari februari ,0 106 Maart april , Mei juni ,2 217 Juli augustus ,8 139 September oktober ,8 466 November december ,3 108 Gemiddelde 8,7 394 Januari februari ,7 89 Maart april ,8 115 Mei juni ,6 172 Juli augustus ,2 13,8 September oktober ,9 8,7 November december ,7 114 Gemiddelde 13,7 85 Januari februari ,2 56 Maart april ,4 261 Juli augustus 2015 Oktober november ,2 3, November december ,7 5,4 Gemiddelde 4,5 97 Januari februari ,7 20,8 februari maart ,4 376 Maart april ,1 177 Mei juni 2016 Juli augustus ,8 3, September oktober , November december ,1 136 Gemiddelde 6,2 300 Januari februari ,5 279 Maart april , /06/

14 Figuur 11 en 12 tonen de evolutie van depositie van PCB126 respectievelijk dioxines op de meetplaats GK18 in de industriezone. We tonen hier de depositie van de meest toxische PCB-verbinding, PCB126, omdat de VMM deze verbinding al het langst meet. De bemonsteringsduur voor dioxine- en PCB-depositie is 1 maand. Vanaf 2009 wordt de depositie van dioxines en PCB126 in Genk over het algemeen zes maanden per jaar gemeten aan de hand van zes maandstalen. Deze zijn in principe uniform verdeeld over het jaar, dit betekent dat de ene maand wel bemonsterd wordt en de volgende maand niet. Het grote verschil tussen de PCB-deposities gemeten in de woonzone en in het industriegebied volgt uit de volgende grafiek (Figuur 11). In de woonzone zijn de PCB-waarden veel lager. Sporadisch komen er hogere PCB-waarden voor die ervoor kunnen zorgen dat de maandgemiddelde drempelwaarde overschreden wordt. De laatste keer dateert van het voorjaar Figuur 11: Trend PCB126-maanddepositie op de industriële meetplaats GK18 (grijs) en de meetplaats in de woonzone GK29 (blauw) De dioxinedeposities in de industriezone zijn over het algemeen veel lager dan de deposities van PCB126. Uitzondering is het staal van maart-april 2013 met heel hoge deposities van dioxines en PCB s. In de woonzone zijn de dioxinewaarden veel lager dan in de industriezone en is er weinig variatie tussen de meetwaarden /06/2017

15 Figuur 12: Trend dioxine-maanddepositie op de industriële meetplaats GK18 (grijs) en de meetplaats in de woonzone GK29 (blauw) 6.2 Benzeen Tolueen Tabel 12 toont de resultaten van benzeen en tolueen van de meetplaats aan de sluis Langerlo (GK09) in de periode en de grens- en advieswaarden. Gegevens voor 2017 zijn nog niet beschikbaar. De verschillende grens-en advieswaarden voor tolueen en benzeen werden gerespecteerd. Tabel 12: Normering en concentraties benzeen en tolueen tussen 2013 en 2016 (µg/m³) Benzeen gemiddelde op basis van uurwaarden Benzeen P98 op basis van dagwaarden Tolueen Maximale halfuurwaarde Tolueen Maximaal Weekgemiddelde EU-grenswaarde VLAREM-grenswaarde 50 WGO-advieswaarde ,4 1, , ,5 1, , ,5 1, , ,4 1, ,8 20/06/

16 Figuur 13 en Figuur 14 geven de evolutie van de benzeen- en tolueenmetingen in de periode weer. Figuur 13: Evolutie benzeenmetingen in Genk op basis van uurwaarden Figuur 14: Evolutie tolueenmetingen in Genk op basis van uurwaarden 16 20/06/2017

17 Voor benzeen voldeden de metingen aan: de EU-grenswaarde van 5 µg/m³ als jaargemiddelde; de VLAREM-grenswaarde van 50 µg/m³ voor de 98 percentiel waarde (P98). Voor benzeen bleef het gemiddelde en het 98ste percentiel (P98) in functie van de tijd van dezelfde grootteorde. Het jaargemiddelde voor benzeen in Genk was laag en vergelijkbaar met het jaargemiddelde voor benzeen op het achtergrondstation in Houtem. In Genk kwamen hoge piekwaarden van tolueen voor in de periode In 2013 was de hoogste halfuurwaarde 606 µg/m³, in µg/m³. Deze waarden waren lager dan de WGO-advieswaarde van µg/m³. Ook het maximaal gemeten weekgemiddelde lag veel lager dan de WGO-advieswaarde van 260 µg/m³. De VMM mat de hoogste tolueenconcentraties bij wind uit ZW-sector. Voor tolueen was er sinds de start van de metingen, zowel voor het gemiddelde als voor de P98, een daling in functie van de tijd. De concentraties lijken zich wel te stabiliseren de voorbije twee jaar. De hoge piekwaarden (P98) waren opnieuw hoger in Het jaargemiddelde van tolueen in Genk was sterk verhoogd ten opzichte van het jaargemiddelde in het achtergrondmeetplaats in Houtem en verhoogd ten opzichte van de andere industriële meetplaatsen in Vlaanderen. Figuur 15 toont de pollutieroos van tolueen voor Er is duidelijk een bron in zuidwestelijke sector. Figuur 15: Pollutieroos voor tolueen in /06/

18 6.3 PAK Momenteel zijn de data tot eind 2016 beschikbaar. Het jaargemiddelde voor benzo(a)pyreen (BaP) bedroeg 0,15 ng/m 3 in Dit is goed vergelijkbaar met het gemiddelde van het volledige Vlaamse meetnet (0,17 ng/m 3 ). Dit jaargemiddelde ligt ruim beneden de Europese streefwaarde van 1 ng/m 3. Figuur 16 toont een vergelijking tussen de gemeten concentraties in Genk (meetpost GK32 in de Bethaniëstraat) en de mediaan van het meetnet. Beiden hebben een sterk vergelijkbaar verloop. Dit geeft aan dat de meetplaats in Genk eerder de typische regionale fluctuaties weergeeft in Vlaanderen. Ter hoogte van de meetplaats is er dus geen indicatie van een belangrijke PAK-bron. Dit jaargemiddelde gaat wel nog steeds gepaard met een gezondheidsrisico volgens de WGO. Indien het jaargemiddelde in Genk constant zou blijven in de tijd, betekent dit bij levenslange blootstelling een extra risico op kanker van 1 op inwoners. Figuur 16: Jaarverloop van de indicatieve benzo(a)pyreenconcentratie in Genk versus de mediaan van het PAK-meetnet 2,5 2 benzo(a)pyreen (ng/m 3 ) 1,5 1 JAARgemiddelde richtwaarde EU = 1 ng/m 3 0,5 0 03/01/ /01/ /01/ /01/ /02/ /02/ /02/ /03/ /03/ /03/ /04/ /04/ /04/ /04/ /05/ /05/ /05/ /06/ /06/ /06/ /07/ /07/ /07/ /07/ /08/ /08/ /08/ /09/ /09/ /09/ /09/ /10/ /10/ /10/ /11/ /11/ /11/ /12/ /12/ /12/ /12/2016 Genk Mediaan Vlaamse meetnet 7 BESLUIT Zware metalen in PM 10-stof In 2016 voldeed de nikkelconcentratie aan de Europese streefwaarde. Ook voor lood, cadmium en arseen voldeden de gemiddelden aan de Europese grens- en streefwaarden. Begin 2017 schakelde de VMM over op een nieuw type bemonsteringstoestel (Derenda) voor de bepaling van zware metalen in PM 10-stof. De analyse wordt vanaf 2017 uitgevoerd met ICP-MS volgens EN /06/2017

19 Kwik (Hg) Het gemiddelde in Genk-Zuid ligt ver onder de WGO-advieswaarde van ng/m³. Wel was het gemiddelde sinds de start van de metingen verhoogd ten opzichte van de achtergrondlocatie in Houtem. Verder is er een stijging van de concentratie in Genk-Zuid sinds Zwaveldioxide (SO 2), stikstofdioxide (NO 2) en fijn stof (PM 10 en PM 2,5) Sinds de start van de metingen respecteerden de gemeten waarden voor SO 2, NO 2, PM 10 en PM 2,5 de Europese grenswaarden. Verder werden ook de WGO-advieswaarden voor NO 2 en SO 2 gerespecteerd. Ook de WGO-advieswaarde voor daggemiddelde PM 2,5 werd gerespecteerd. Er was wel een overschrijding van de overige WGO-advieswaarden voor PM 10 en PM 2,5. De metingen van SO 2 en NO 2 werden begin 2017 stopgezet omdat de gemeten concentraties laag zijn en de Europese grenswaarden en de WGOadvieswaarden gerespecteerd werden. Organische stoffen In de woonzone lag geen van de zeven maandstalen van 2016 en geen van de twee maandstalen van 2017 boven de maandgemiddelde drempelwaarde voor dioxines en PCB s. De indicatieve jaargemiddelde depositie was in 2016 lager dan de jaargemiddelde drempelwaarde. De hoogste waarden van dioxines en PCB s worden evenwel gemeten op de meetplaats in de industriezone. Dit verschil kan tot meer dan het 100-voudige bedragen. Deze resultaten worden niet getoetst aan de drempelwaarden omdat deze meetplaats in een industriezone ligt. De VMM zet haar meetactiviteiten op beide meetplaatsen verder. De WGO-advieswaarde voor tolueen werd gerespecteerd. Er was in de periode een dalende trend in de gemiddelde tolueenconcentraties, deze daling zet zich de voorbije twee jaar niet door. Voor benzeen werden de Europese grenswaarde en VLAREM grenswaarde gerespecteerd. Bij vergelijking met andere meetplaatsen in Vlaanderen blijkt dat voor benzeen de concentratie in Genk bij de laagste meetwaarden in Vlaanderen hoort en de tolueenconcentratie bij de hoogste in Vlaanderen. In 2017 zet de VMM deze metingen voort. Het jaargemiddelde van benzo(a)pyreen blijft in 2016 ruim beneden de Europese streefwaarde van 1 ng/m 3. De concentraties in Genk en de mediaan van het meetnet vertonen een sterk vergelijkbaar verloop. Dit geeft aan dat de meetplaats in Genk eerder de typische regionale fluctuaties weergeeft in Vlaanderen. Dit jaargemiddelde gaat wel nog steeds gepaard met een gezondheidsrisico. Indien het jaargemiddelde in Genk constant zou blijven in de tijd, betekent dit bij levenslange blootstelling een extra risico op kanker van 1 op inwoners. 20/06/