Logica deel 1 INHOUDSTABEL INTRODUCTIE
|
|
- Anneleen Peters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Logica deel 1 INHOUDSTABEL 1. Introductie a. Waaraan doet logica ons denken b. Wat is logica? c. Positieve motivering 2. Redeneringen en argumenten 3. Verklaringen en oorzaken (implicaties) 4. Argumenten vervagen 5. Woorden die op argumenten wijzen 6. Redeneren inferentie deductieve inferentie a. Correct/niet correct b. Deductief/inductief 7. Formele logica a. Formeel/Niet-formeel b. Logische termen c. Inferentieschema en schematische letters d. Logische vorm e. Schematische letters voor zinnen f. Voorbeeld van een inferentieschema g. Voorbeeld van een impliciete definitie 8. Van natuurlijke talen naar formele talen a. Termen hebben meerdere betekenissen b. Taal en metataal (paradoxen) c. Namen voor woorden en zinnen d. Formele taalschema s INTRODUCTIE Deel logica tekst i.p.v. handboek Minerva Open boek! Wetenschapsfilosofie: Enkel open vragen Logica: Open vragen (oefeningen) MC zonder GIScorrectie Bij open vragen zullen er ook bewijzen zijn! Kleine fouten Aantal punten af Niet volledig geraakt Aantal punten af Zware fouten Nul Waaraan doet logica ons denken? - Syllogismen 1
2 o o o o Klein stukje van logica Gaat terug tot Aristoteles, de oude Grieken Sollicitatie: testen en selectieprocedures doorlopen Bij de meeste testen zitten naast psychologische testen ook redeneertesten Makkelijk op te lossen indien je de technieken kent - Tijdens de lessen zullen een aantal formules gezien worden, maar de link met wiskunde is zeer beperkt. Verschil met middelbaar onderwijs: voor alle oefeningen, vaardigheden zullen we dus ook aandacht besteden aan hoe lossen we dit op a.d.h.v. instructies Wat is logica? Algemene omschrijving > De discipline die zich bezighoudt met de studie van het correct denken > Denken moet wel wat ingeperkt worden, aangezien er heel veel soorten zijn Bv. Associatief denken, hierover gaat logica niet! Positieve motivering 1. Betekenis van zinnen bewust vatten > Hiervoor gaan we een aantal technieken zien (zie volgende les) 2. Implicaties van zinnen vatten (nodig voor 1) > Wat betekent het nu als de zin waar/niet waar is? > Uit een bepaalde zin kunnen verschillende dingen volgen. Wat zijn nu die dingen? 3. Correcte redeneringen onderscheiden van niet-correcte > Redenering is een bepaalde structuur waarbij je een stelling krijgt en een aantal argumenten aangeeft. Denk hierbij maar aan debatteren. A probeert B te overtuigen van zijn stelling en omgekeerd. Maar niet alle argumenten zijn evengoed. > Hoe kunnen we goede en slechte argumenten van elkaar onderscheiden? 4. Vertrouwdheid met strikte vormen van redeneren 5. Een zekere graad van abstractie beheersen 6. Formele technieken die gebruikt worden in de menswetenschappen 7. De verantwoording van opvattingen nagaan > Als je hoger onderwijs volgt, is een van de doelstellingen om je eigen opvattingen kritisch te benaderen en de waarde te kunnen inschatten van andere opvattingen 2
3 REDENERINGEN EN ARGUMENTEN Redeneringen en argumenten (1) Redenering Besluit > Argument voor besluit > Argument voor argument > Premissen Meer en minder sterke ondersteuning Ondersteuning/aanvaardbaarheid Die argumenten in een redenering, waar je zelf geen argumenten meer voor geeft, noemt men de premissen. (Algemeen aanvaard) Het is altijd mogelijk dat men in een debat vraagt waarom je die premissen hebt gekozen. Meer en minder sterke ondersteuning: niet alle redeneringen zijn evensterk. Ze onderscheiden zich van elkaar door de mate waarin ze ondersteunt worden door argumenten. We gaan ons bezig houden met 1 soort redeneringen, waarbij je de sterkst mogelijke ondersteuning krijgt. (Zie later) Onderscheidt gemaakt worden tussen de ondersteuning en de aanvaardbaarheid. Het kan evengoed zijn dat jij de argumenten niet aanvaardbaar vindt, maar dat ze wel een goede ondersteuning bieden voor de conclusie. Indien je vindt dat de argumenten geen ondersteuning bieden voor de conclusie, moet je zelfs niet meer kijken naar de aanvaardbaarheid. Het is dus niet zo dat correcte redeneringen, argumenten bevinden die aanvaardbaar zijn. En het is dus ook niet zo dat foute redeneringen, argumenten bevinden die niet aanvaardbaar zijn Redeneringen en argumenten (2) (1) Veel mensen zijn niet in staat op een correcte wijze besluiten te trekken. (2) Nochtans is het uitermate belangrijk dat wel te kunnen (3) Men moet deze vaardigheid niet alleen beheersen om correct te redeneren (4) Men heeft ze ook nodig om een tekst te begrijpen (5) Wie een tekst leest, en niet weet wat er uit deze tekst volgt, begrijpt hem immers niet. (6) In het vak logica leert men correcte besluiten te trekken (7) Daarom zou iedereen het vak logica moeten krijgen Wat is het besluit? 3
4 Redeneren en argumenten (3) 7 Kernwoord: Daarom Rood: besluit Groen: Premissen (waar zelf geen argumenten voor worden gegeven) Blauw: Argumenten waar argumenten voor worden gegeven 4
5 VERKLARINGEN EN OORZAKEN (IMPLICATIES) Verklaringen en oorzaken (implicaties) (1) Verklaringen en oorzaken (implicaties) (2) Jan is een racist. Hij gaat erg joviaal om met al zijn zogenaamde ( ) => Hier probeert iemand je ervan te overtuigen dat hij een racist is: redenering De boom op het pleintje is omgewaaid. Een aantal wortels ( ) => Het is niet zo dat deze persoon je probeert te overtuigen dat de boom op het pleintje omgewaaid is, maar wel dat ze een verklaring proberen te geven voor het feit dat de boom omgewaaid is. Jan heeft voor extreem rechts gestemd. Hij heeft racistische opvattingen Als Jan voor extreem rechts stemt, dan is hij een racist => Voorwaardelijke zin In reclame is het vaak zo dat men zal doen dat er argumenten worden gegeven voor een bepaalde stelling, terwijl dit eigenlijk niet zo het geval is. - Reclame van Yamsa In de poging van mensen te overtuigen dat er wel degelijk wetenschappelijk onderzoek achterzit, gebruikt men vaak wetenschappelijke termen sfingolipiden? Kritisch bekeken, krijg je eigenlijk helemaal geen duidelijke argumenten. 5
6 Artikel Middel voor borstvergroting: In 6 weken tijd kreeg ze er 12 cm borstomtrek bij. Mijn jaloerse partner dacht dat ik plastische chirurgie ondergaan had toen hij mijn nieuwe borsten zag. Inzomen op kolom: Vraag: Waaruit bestaat de behandeling? Ik heb een borstlift activa plus behandeling gevolgd 12 cm borstomtrek bij, zonder ergens anders ook maar 1 gram bij te komen. Het is een natuurlijke, maar wel wetenschappelijke behandeling, maakt gebruik van actieve principes uit de moleculaire biotechnologie, geen operatie, geen siliconenprotese, geen creme, Behandeling die veel eenvoudiger is dan alles wat nu al bestaat. Je krijgt eigenlijk helemaal geen antwoord op wat de behandeling is, hoe die werkt, enzovoort. 6
7 ARGUMENTEN VERVAGEN Wij zullen landbouwgrond omzetten in industrieterrein Geen goed idee om dit zo in je folder te zetten Wij zullen de werkgelegenheid in ons dorp bevorderen. (Propaganda!) Wij zullen ons inzetten voor de toekomst van onze gemeente. Nog vager => Iedereen vult dit in op zijn eigen manier. 7
8 WOORDEN DIE OP ARGUMENTEN WIJZEN Een aantal woorden wijzen erop dat een zin een argument of een besluit vormt. De moeilijkheid hierbij is dat de meeste van die woorden ook andere functies kunnen hebben, en dat dikwijls geen enkel dergelijk woord voorkomt. Woorden die op argumenten wijzen (1) De woorden in vet in de volgende voorbeelden wijzen (bijna steeds) op een besluit: (1) Ik denk, dus ik ben. (Descartes) (2) Alle mensen zijn sterfelijk. Hieruit volgt dat ook ik sterfelijk ben. (3) Jan heeft een 18 behaald. Bijgevolg is hij geslaagd. Let erop dat dus" ook een bijwoord kan zijn: Het dus gewijzigde ontwerp werd aanvaard." In het volgende voorbeeld wijst de eerste uitdrukking in vet op een argument, de tweede op een besluit: (4) Uit het feit dat Jan gisteren in het buitenland was, kunnen we besluiten dat hij de moord niet heeft gepleegd. Woorden die op argumenten wijzen (2) Hierna volgen enkele paren van voorbeelden waarin de woorden in vet in het eerste geval op een argument of besluit wijzen, maar dat niet doen in het tweede geval. Zelfde woord, andere functie: aangezien (5) Aangezien elk mens recht heeft op onderwijs, moet de staat onderwijs verschaffen aan kinderen van asielzoekers. Aangezien het vanmiddag wellicht zal regenen, heb ik mijn paraplu bij me. Zelfde woord, andere functie: want (6) Jan is niet op zijn kamer want er brandt geen licht. Hij kan niet komen want hij is ziek. Zelfde woord, andere functie: omdat (7) Zalm bevat veel PCB's. Omdat PCB's gevaarlijk zijn voor de gezondheid, kan men beter niet te veel zalm eten. Omdat het deze zomer zoveel heeft geregend, zijn de aardappelen van slechte kwaliteit. 8
9 Zelfde woord, andere functie: bijgevolg (8) Er zijn heel wat niet-belgen die hier sinds jaren wonen, werken, hun kinderen opvoeden, en belasting betalen. Bijgevolg hebben ze minstens het recht vertegenwoordigd te zijn in de lokale besturen. Ik wou niet meegaan. Zij moest bijgevolg zelf rijden. Zelfde woord, andere functie: daarom (9) De doodstraf is inhumaan. Daarom moet ze worden afgeschaft. Metalen voorwerpen zetten uit bij verwarming. Daarom is deze staaf nu langer dan tien minuten geleden. Zelfde woord, andere functie: immers (10) Sigaretten roken is ongezond. Het inhaleren van de rook veroorzaakt immers zowel longkanker als hart- en vaatziekten. Jan is gisteren niet naar de vergadering gekomen. Hij dacht immers dat ze pas volgende week plaats greep. Constructies met aangezien vs. Implicaties Let er ook op constructies met aangezien" (en dergelijke) in geen geval te verwarren met voorwaardelijke zinnen. Vergelijk bijvoorbeeld: (11) Aangezien Jan een 4 behaalde voor Historische Kritiek, zal hij niet slagen. (12) Als Jan een 4 behaalde voor Historische Kritiek, zal hij niet slagen. Zin (11) bevestigt dat Jan een 4 behaalde voor Historische Kritiek, en dat dit een argument vormt voor de bewering dat hij niet zal slagen. In zin (12) wordt niet bevestigd dat Jan een 4 behaalde voor Historische Kritiek. Er is in zin (12) dan ook geen sprake van een argument of een besluit, maar alleen van een implicatie. Computeroefeningen: Module 2: de 3 soorten oefeningen over argumenten PROGRAMMA LOGICA Logica programma > Athena (Ugent) of Athena X (thuis) > Inloggen: avhooren, keif8gai > Academic > Logica 9
10 REDENEREN INFERENTIE DEDUCTIEVE INFERENTIE Redeneren inferentie deductieve inferentie (1) Foto van Aristoteles Veelheid aan denksoorten Apart statuut van redeneren (Enige vorm van denken, waarbij we in staat zijn om heel precieze formuleringen voor te vormen) Reden voor succes Computeroefeningen: Module 2: inferenties: correct/niet-correct Module 2: syllogismen: correct/niet-correct Oefeningen behoorlijk moeilijk, indien je de technieken nog niet kent Redeneren inferentie deductieve inferentie (2) Voorbeelden van inferenties (1) a. Jan is de schoonzoon van Els b. Els heeft een kind a: premisse b: conclusie (2) a. Alle kunstenaars zijn creatief b. Sommige studenten zijn kunstenaars c. Sommige studenten zijn creatief a + b: premissen c: conclusie (3) a. Al maanden is er elke werkdag een file op de ring. b. Morgen is het een werkdag c. Morgen is er een file op de ring a + b: premissen c: conclusie Inferentie: Stap waarmee men uit gegeven zinnen tot besluit komt 10
11 Verschil tussen tweede en derde inferentie? Bij het derde maak je een voorspelling naar de toekomst toe. In het verleden is het altijd al zo geweest dat er een file was op een werkdag op de ring, dus maak je de voorspelling. Maar dit hoeft niet noodzakelijk zo te zijn. Het kan evengoed zijn dat er nu eens geen file is. Bij het tweede is het echter zo dat als de premissen waar zijn, dan is het noodzakelijk zo dat sommige studenten creatief zijn. Je kan je natuurlijk wel de vraag stellen of alle kunstenaars creatief zijn, maar daar gaat het niet om. Bij redeneringen gaat het er namelijk niet om of de premissen waar zijn of niet, maar of de gevolgtrekking juist is. Redeneren inferentie deductieve inferentie (3) Als we redeneringen hebben kunnen we dus een onderscheid maken tussen correct en niet correct. De correctheid van een inferentie ALLEEN afhankelijk van de relatie tussen de betekenis van de premissen en de betekenis van de conclusie. Je moet je dus nooit de vraag stellen of de afzonderlijke premissen en conclusie waar zijn of niet, maar je moet kijken naar de relatie! Diegenen die correct zijn kunnen we bovendien onderverdelen in deductief en niet-deductief (inductief) => Redeneringen die correct zijn op deductieve gronden/niet-deductieve gronden. Deductief correct NIET mogelijk dat de premissen waar zijn en de conclusie vals. Conclusie volgt met logische noodzakelijkheid. Noodzakelijk waar. Inductief correct WEL mogelijk dat de premissen waar zijn en de conclusie vals. Conclusie volgt met (een grote) waarschijnlijkheid. 11
12 Referentie inferentie deductieve inferentie (4) Voorbeeld deductief vs. inductief (1) a. Alle kunstenaars zijn creatief b. Sommige studenten zijn kunstenaars c. Sommige studenten zijn creatief a + b: premissen c: conclusie (2) a. Al maanden is er elke werkdag een file op de ring. b. Morgen is het een werkdag c. Morgen is er een file op de ring a + b: premissen c: conclusie Computeroefeningen: module 2: correcte inferenties: deductief/niet-deductief Stel: Alle raven zijn zwart De volgende raaf die Jan zal tegenkomen, zal zwart zijn DEDUCTIEF Alle raven die Jan tot nu toe waargenomen heeft waren zwart De volgende raaf die Jan zal waarnemen, zal zwart zijn INDUCTIEF 12
13 FORMELE LOGICA Formele logica (1) Formeel correct Correct omwille van vorm Niet-formeel correct Correct omwille van betekenis van verwijzende termen Formele logica (2) Voorbeeld formeel vs. niet-formeel Alle kunstenaars zijn creatief Jan is de schoonzoon van Els Sommige studenten zijn kunstenaars Els heeft een kind Sommige studenten zijn creatief Verwijzende termen: Verwijzende termen voorbeeld 1 Niets anders dan vlekken. Je kan heel gemakkelijk andere verwijzende termen gebruiken, die ervoor zorgen dat de inferentie niet juist is. Bv. Jan is de broer van Piet. Piet is braaf. Niet correct waar! => Eerder voorbeeld is correct volgens niet-formele gronden Verwijzende termen voorbeeld 2 Entiteiten/personen in de werkelijkheid (kunstenaars, studenten, creatief, ) Als je nu deze termen zou vervangen door andere verwijzende termen, krijg je opnieuw een juiste inferentie. Correct op formele gronden 13
14 Formele logica (2) Logische termen Logische termen drukken bepaalde verbanden uit tussen zinnen, of maken van minder complexe zinnen, complexere zinnen. Het woord koe kan je een kind aanleren door naar het beest te verwijzen. Maar het woord NIET kun je niet op die manier aanleren. Hoe leren we dit soort woorden dan? Met niet en met geen drukken we een negatie uit. Bv. Kind neemt een eerste koekje en wilt een extra koekje: dan ga je zeggen: nee, je mag geen koekje meer. OF nee dat is geen hond, dat is een poes. Dit is een koe (primitieve zin, geen logische term) > Dat waar ik naar verwijs, is geen koe (iets complexer; logische term) > Het is niet zo dat dat geen koe zou zijn. (nog complexer) Functie logische termen > om van eenvoudige zinnen, complexe zinnen te maken. Bv. MAAR Met maar kun je uit twee zinnen een meer complexe zin maken. Ik kom naar de les. Ik ben te laat. > Ik kom naar de les, maar ik ben te laat. Bv. WANT Ik kwam te laat. Mijn trein was te laat. > Ik kom te laat, want mijn trein was te laat. Verklaring. Bv. DUS Ik denk. Ik ben. > Ik denk, dus ik ben. Het ene is een argument, het ander een conclusie. Bv. EN Nevenschikkende conjunctie Voegt twee dingen samen: Je hebt exact dezelfde informatie indien je de twee zou omdraaien Bv. Het is koud en het regent Geen nevenschikkende conjunctie Voegt twee dingen samen, maar je kunt de conjuncten niet zomaar van plaats veranderen Bv. We zijn gaan zwemmen en het was leuk In de EN die wij in klassieke logica gaan gebruiken, gaan we het enkel hebben over nevenschikkende conjunctie zinnen. Mijn dochter werd zwanger en heeft ons verlaten (tijdsverloop) Het begon te regenen en hij stak zijn paraplu op (causaal verband) In logica gaan we maar een aantal verwijzende termen zien in beperkte mate. Bv. Bij EN gaan we tijdsverloop in de logica niet aankunnen. Ook het causaal verband niet. We zullen wss enkel nevenschikkende conjunctie zien. 14
15 OF Vanavond ga ik zwemmen of lezen. Je zal het een doen, of het ander (exclusieve disjunctie) Je mag een dessert, maar je moet kiezen tussen een yoghurtje of een banaan. De zin is waar, indien aan één van de twee voldaan worden. Uiteindelijk kun je ze ook alle twee doen en de zin blijft ook waar. Waar is het domicilie van Jan? Dat is maar op één plaats Bij een inclusieve disjunctie Stel ze zegt ik ben gaan zwemmen, kun je er niet vanuit gaan of ze nog zal lezen of niet Bij een exclusieve disjunctie daarentegen kan maar één van de twee plaatsvinden Ofwel ga ik volgende week vijf dagen naar Rome ofwel ga ik vijf dagen naar Parijs ALS Implicatie. Als Dan Ik zet mijn keel open en mijn moeder kwam binnen. Als ik mijn keel open zet, komt mijn moeder binnen. (Soort regel) Goed voorbeeld van een implicatie Een als dan zin Als ik slaag in mijn tweede jaar, dan mag ik door naar mijn derde jaar. Als Jan in december geboren wordt, dan is hij een boogschutter. Als je minstens een tien behaalt voor het vak Logica, dan ben je geslaagd voor het vak. => Je gaat ervan uit dat die regel een strikte regel is, die geen uitzondering toelaat Als iets een vierhoek is, dan heeft het vier rechte hoeken. Strikte regel! Als je meer gaat bewegen, dan ga je vermageren. Geen strikte regel. Want het kan zijn dat die persoon in die periode voldoende is gaan bewegen, maar dat er andere factoren ervoor gezorgd hebben dat de persoon toch niet vermagert is. (Bv. Medicatie, meer eten, ) In logica houden we ons enkel bezig met de strikte regels. Verwijzende termen: Jan, hond, kat, Logische termen: Want, en, als, dan, niet, Logische woorden: Alle, sommige, zijn, 15
16 Formele logica (3) Inferentieschema en schematische letters In plaats van kleurtjes, gaan we gebruik maken van schematische letters Predicaten Woorden die naar entiteiten verwijzen (voorwerpen, levende wezens, relaties, ) Hiervoor gebruiken we Hoofdletters Bv. Broer zijn van, blond haar hebben, kunstenaar zijn, Formele logica (4) Logische vorm Verwijzende termen vs. Logisch-mathematische termen Logische vorm Een uitdrukking (of reeks uitdrukkingen), waarin naast schematische letters alleen logische termen voorkomen. Formele logica (5) Schematische letters voor zinnen (kleine letters) Gewone vorm: Als Jan een 11 heeft behaald, dan is hij geslaagd. Jan heeft een 11 behaald Jan is geslaagd Logische vorm: Als p, dan q Computeroefeningen: Module 2 p q Deductief correcte inferenties: correct/niet-correct Inferenties: formeel correct/niet-correct 16
17 Formele logica (6) Voorbeeld van een inferentieschema of inclusief ( p of q waar als p of q of beide waar zijn) Gemeenschappelijke vorm en inferentieschema: p of q s of p p of (q en r) niet p niet s niet p q p q en r A of B A of B A of (B en C) Niet A Niet B Niet A B A B en C Disjunctief syllogisme Hond denkt mijn baasje is langs links of naar rechts gaan Ruikt aan de linkertak, maar ruikt zijn baasje niet Gaat direct naar rechts, zonder aan de rechtertak te ruiken Het een is niet mogelijk, dus het moet het ander wel zijn Formele logica (7) Voorbeeld van een impliciete definitie Stel (a) & is een logische term om twee zinnen samen te voegen (b) Elk van de volgende inferentieschema s is correct Wat is de betekenis van & (?) Antwoord 1 & = OF? Valt weg, want zou anders niet kloppen in de derde 17
18 Antwoord 2 & = OF A OF B OF allebei Valt ook weg Antwoord 3 & = EN MAAR één bepaalde EN : een zogenaamde nevenschikkende EN (nevenschikkende conjunctie) Formele logica (8) Belang van schematische letters Laten toe vorm van een zin uit te drukken Laten toe inferentieschema s te formuleren Aantal correcte inferentieschema s is oneindig MAAR: alle afleidbaar uit een eindig aantal Theorie over correcte inferenties is mogelijk Inferentiesysteem Eindig aantal regels die toelaten een principieel oneindig aantal inferenties als correct te klasseren Op basis van een bepaald aantal regels, kunnen aantonen dat het een correcte of niet correcte redenering is. 18
19 VAN NATUURLIJKE TALEN NAAR FORMELE TALEN Van natuurlijke talen naar formele talen (1) Formele logica bedrijven in natuurlijke talen is moeilijk. Dit heeft te maken met kenmerken van natuurlijke talen Zelfverwijzing: Je kan twee keer EN gebruiken, om iets totaal anders uit te drukken Die natuurlijke talen zijn bovendien ook constant in ontwikkeling, nieuwe woorden, andere betekenissen, Soepele instrumenten (voortdurende transformaties; open) Pas eind negentiende eeuw introductie van formele talen Dit zorgde voor een zeer snelle ontwikkeling in de logica Van natuurlijke talen naar formele talen (2) Termen hebben meerdere betekenissen Verwijzende termen tafel : Tafel in de zin van een houten voorwerp, tafel van vermenigvuldiging bord : Eetbord, schrijfbord leeuw : Metaforisch (die persoon is een echte leeuw), dier zelf Logische termen (1) Het regent en het is vier uur (2) Hij at zijn boterhammen op en ging weg (3) Het begon te regenen en hij opende zijn paraplu (4) p q p en q => inferentieschema is correct voor zin 1. Voor zin twee en drie niet, aangezien je p en q niet kunt omwisselen. Je kan niet zeggen hij ging weg en at zijn boterhammen op. Totaal andere zin. Taal en metataal Paradoxen => Is deze waar of vals? Stel nu eens dat deze zin waar is. Maar de zin zelf zegt dat hij vals is. Stel nu dat hij vals is. Dan klopt het ook weer niet. Stel nu dat de eerste zin waar is, dan wordt hij door de verwijzing van de tweede zin vals. Stel nu dat de eerste zin vals is, dan wordt de tweede zin de voorgaande zin is waar, hetgeen ook weer tegenspreekt. 19
20 Als je iets wilt zeggen over de formele taal, moet je naar de formele meta-taal gaan. (Niet zo belangrijk). Formele taal laat geen zelfverwijzing toe. Namen voor woorden en zinnen Ratten rijmt op katten. Ratten zijn zoogdieren. In de eerste zin zeg je iets over het woord. In de tweede zin heb je het over de beestjes zelf. => Als men het over het woord of de zin zelf heeft, dan gebruik je aanhalingstekens. Ratten Ratten Alle filosofen zijn verstandig. Alle filosofen zijn verstandig. Bevat vier woorden. Cartoon verwijst naar dit onderscheid. 20
21 Formele taalschema s Formele correctheid van een inferentie: > Betekenis van de verwijzende termen speelt geen rol > Enkel betekenis van logische termen is belangrijk: - Daarom geen gebruik van formele taal - Wel gebruik van formeel taalschema Bv. Blond haar hebben > b Bv. Zwart haar hebben > z Formeel taalschema - Schematische letters ipv verwijzende termen - Is de structuur van een verzameling formele talen We zijn gekomen tot afdeling
Semantiek 1 college 4. Jan Koster
Semantiek 1 college 4 Jan Koster 1 Uitgangspunt sinds vorige week Semantiek is representationeel (en niet referentieel), gebaseerd op interpretaties van sprekers en hoorders Geen scherpe scheiding tussen
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieLogica op het Leonardo. Een inleiding
Logica op het Leonardo Een inleiding Tekst 1 Alle onpartijdige waarnemers en alle geloofwaardige theoretici gaan ervan uit dat wanneer de fundamentele structuren van een samenleving rechtvaardig zijn,
Nadere informatieOver dyscalculie en rekenproblemen
De Dyscalculie-Survivalgids 19 Hoofdstuk 1 Over dyscalculie en rekenproblemen Voor we verder ingaan op dyscalculie, moeten we toch eerst even vertellen wat dyscalculie eigenlijk is. Dat gaan we doen in
Nadere informatieLES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1
12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.
Nadere informatie1. TRADITIONELE LOGICA EN ARGUMENTATIELEER
Inhoud Inleidend hoofdstuk 11 1. Logica als studie van de redenering 11 2. Logica als studie van deductieve redeneringen 13 3. Logica als formele logica Het onderscheid tussen redenering en redeneringsvorm
Nadere informatiefuturum (vs) conditionalis perfectum
futurum (vs) conditionalis perfectum Perfectum Zou hij zich nu al beter voelen? Zou hij zich daar beter gevoeld hebben, denk je? Perfectum Je zou wat meer moeten studeren = Je moet wat meer studeren. Het
Nadere informatieSCHRIJVEN. Instructiekaart voor de leerling nr. 5. A-vragen. Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...?
Instructiekaart voor de leerling nr. 5 A-vragen Formulering van de vraag Formulering van het antwoord Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...? Antwoord met één volledige
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieOver Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten
1 Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding G.J.E. Rutten Introductie In dit artikel wil ik het argument van de Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieOPZOEKEN IN HET WOORDENBOEK (1)
OPZOEKEN IN HET WOORDENBOEK (1) In de les leer je vaak nieuwe woorden. Je docent kan je helpen, maar je kan nieuwe woorden ook in het woordenboek opzoeken. Wat moet je doen? 1. Neem een woordenboek en
Nadere informatieTegenvoorbeeld. TI1300: Redeneren en Logica. De truc van Gauss. Carl Friedrich Gauss, 7 jaar oud (omstreeks 1785)
Tegenvoorbeeld TI1300: Redeneren en Logica College 3: Bewijstechnieken & Propositielogica Tomas Klos Definitie (Tegenvoorbeeld) Een situatie waarin alle premissen waar zijn, maar de conclusie niet Algoritmiek
Nadere informatieDe waarde van een plaats in een getal.
Komma getallen. Toen je net op school leerde rekenen, wist je niet beter dan dat getallen heel waren. Dus een taart was een taart, een appel een appel en een peer een peer. Langzaam maar zeker werd dit
Nadere informatieOpmerking. TI1300 Redeneren en Logica. Met voorbeelden kun je niks bewijzen. Directe en indirecte bewijzen
Opmerking TI1300 Redeneren en Logica College 2: Bewijstechnieken Tomas Klos Algoritmiek Groep Voor alle duidelijkheid: Het is verre van triviaal om definities te leren hanteren, beweringen op te lossen,
Nadere informatieDe Taxonomie van Bloom Toelichting
De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog
Nadere informatieInleiding logica Inleveropgave 3
Inleiding logica Inleveropgave 3 Lientje Maas 30 september 2013 Ik (Rijk) heb verbeteringen in rood vermeld. Deze verbeteringen meegenomen zijn dit correcte uitwerkingen van de derde inleveropgaven. 1
Nadere informatieBegrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen!
Begrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen! Drie soorten strategieën: Sturingsstrategieën: Leesdoel bepalen Oriënteren op de tekst Actualiseren van kennis en woordenschat Actief lezen door toepassen
Nadere informatievwo: Het maken van een natuurkunde-verslag vs 21062011
Het maken van een verslag voor natuurkunde, vwo versie Deze tekst vind je op www.agtijmensen.nl: Een voorbeeld van een verslag Daar vind je ook een po of pws verslag dat wat uitgebreider is. Gebruik volledige
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieLesbrief 14. Naar personeelszaken.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.
Nadere informatieWiskundige beweringen en hun bewijzen
Wiskundige beweringen en hun bewijzen Analyse (en feitelijk de gehele wiskunde) gaat over het bewijzen van beweringen (proposities), d.w.z. uitspraken waaraan de karakterisering waar of onwaar toegekend
Nadere informatieNieuwsbrief 3 De Vreedzame School
Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieLogica Les 1 Definities en waarheidstabellen. (Deze les sluit aan bij les 1 van de syllabus Logica WD_online)
Logica Les 1 Definities en waarheidstabellen (Deze les sluit aan bij les 1 van de syllabus Logica WD_online) Definities Een propositie is een bewering die waar of onwaar is (er is geen derde mogelijkheid).
Nadere informatieAangenaam kennismaken!
Aangenaam kennismaken! Dit programma is er op gericht dat de meiden en de leiding kennis maken met elkaar. Dit gebeurt door middel van verschillende werkvormen. Ook maken de meiden in het programma kennis
Nadere informatieecourse Moeiteloos leren leidinggeven
ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieU leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.
UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatiePROPOSITIELOGICA. fundament voor wiskundig redeneren. Dr. Luc Gheysens
PROPOSITIELOGICA fundament voor wiskundig redeneren Dr. Luc Gheysens PROPOSITIELOGICA Een propositie of logische uitspraak, verder weergegeven door een letter p, q, r is een uitspraak die in een vastgelegde
Nadere informatiePropositionele logica
Logic is the beginning of wisdom, not the end. Captain Spock, Star Trek VI (1991) Hoofdstuk 1 ropositionele logica 1.1 Uitspraken Het begrip uitspraak. We geven hier geen definitie van het begrip uitspraak
Nadere informatieSemantiek 1 college 10. Jan Koster
Semantiek 1 college 10 Jan Koster 1 Vandaag Vorige keer: conceptuele structuur en semantische decompositie Vandaag: inleiding in de formele semantiek Gebruikt notaties uit formele logica plus de daar gehanteerde
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieHoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen
Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze
Nadere informatieNatuurkundeles 8 januari 2007, 6 e uur (13.30-14.20 uur), klas 2a2 (2 vwo) 1 e les. 2a2, 26 leerlingen, 15 meisjes en 11 jongens.
Natuurkundeles 8 januari 2007, 6 e uur (13.30-14.20 uur), klas 2a2 (2 vwo) 1 e les ent: Klas: Onderwerp: Materialen: Lokaal: Bord: Man 2a2, 26 leerlingen, 15 meisjes en 11 jongens. Significante cijfers.
Nadere informatieHerhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie
Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,
Nadere informatieThema Informatie vragen bij een instelling
http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:
Nadere informatieUitleg significantieniveau en toetsen van hypothesen
Uitleg significantieniveau en toetsen van hypothesen Het significantieniveau (meestal aangegeven met de letter α) stelt de kans voor, dat H 0 gelijk heeft, maar H 1 gelijk krijgt. Je trekt dus een foute
Nadere informatiede aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.
Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.
Nadere informatieLes B-08 Kunstmatige intelligentie en logica
2004, David Lans Les B-08 Kunstmatige intelligentie en logica 8.1 De Turing test Toen halverwege de 20 e eeuw de computer zijn intrede deed, stelde de Brit Alan Turing (1912-1953) in een wetenschappelijke
Nadere informatieDesiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag
Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven
Nadere informatieSummary in Dutch: Bolzano s notie van fundering en het Klassiek Model van Wetenschap
Summary in Dutch: Bolzano s notie van fundering en het Klassiek Model van Wetenschap Dit proefschrift is een bijdrage aan de studie van de geschiedenis van de notie van wetenschappelijke verklaring als
Nadere informatieHoe ben jij KNAP??? >> Doe nu de test! Ga naar de 'Vragenlijst' Howard Gardner
Hoe ben jij KNAP??? Je zou talent kunnen omschrijven als ergens heel goed in zijn. Elk mens heeft zo z n eigen talenten. Zelfs de grootste luilak die heeft namelijk een slaaptalent en een lui op de bank
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieGELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN
WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De
Nadere informatieHoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13!!
Hoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13 Stof hoorcollege Hennie Boeije, Harm t Hart, Joop Hox (2009). Onderzoeksmethoden, Boom onderwijs, achtste geheel herziene druk, ISBN 978-90-473-0111-0. Hoofdstuk
Nadere informatieVan mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht
[Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieMOOI. Motiveren Oefenen Overhoren Informeren
MOOI Motiveren Oefenen Overhoren Informeren Programma. Wat is uw definitie van leren?. Tijden veranderen inzichten over leren ook!. Hoe (de)motiveer ik mijn kind om te leren?. Zonder oefening geen kunst.
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieInformatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas
Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen
Nadere informatieRijke Lessen. zetten je aan het denken. Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag
Rijke Lessen zetten je aan het denken Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag Onthouden Kunnen ophalen
Nadere informatieKennis, hoe te benaderen en hoe te funderen..? Violette van Zandbeek Social research Datum: 15 april 2011
Kennis, hoe te benaderen en hoe te funderen..? Naam: Violette van Zandbeek Vak: Social research Datum: 15 april 2011 1 Kennis, hoe te benaderen en hoe te funderen..? Als onderdeel van het vak social research
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatie3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.
1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.
Nadere informatieWiskunde en creativiteit
Wiskunde en creativiteit Tom Verhoeff Al op de kleuterschool kreeg ik mijn bedenkingen bij de manier waarop het onderwijs omgaat met creativiteit. Creativiteit kwam toen niet verder dan de (door juffen
Nadere informatieLogica 1. Joost J. Joosten
Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde
Nadere informatieLaag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten
Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatieWiskunde C vwo. Workshop Noordhoff wiskundecongres 19 november 2015 Jan Dijkhuis en Sabine de Waal. Programma
Wiskunde C vwo Workshop Noordhoff wiskundecongres 19 november 2015 Jan Dijkhuis en Sabine de Waal Programma 1. Vorm en ruimte in Getal & Ruimte 2. Logisch redeneren in Getal & Ruimte 1. Examenprogramma
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrije tijd & Sport
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrije tijd & Sport Ik wil graag dat mijn kind leert zwemmen, maar hij past niet in zo n grote groep. Kan het ook anders? Er is vast wel een (gezelligheids)
Nadere informatieTaxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent
Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste
Nadere informatieWijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON
Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieEen deel van het onderzoek doe je met z n tweeën, het andere deel doe je zelfstandig. Dit onderzoek telt als repetitie A en B.
In jouw stad of dorp zijn er vast wel wijken waar mensen met wat hogere inkomens wonen en wijken waar mensen met wat lagere inkomens wonen. Er wordt beweerd dat mensen met een hoger inkomen meer en verder
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatie1. Luister naar het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Welke informatie hoort u? Kruis aan: JA of NEE.
Werkblad 6.1 Opdracht 3, module 5, les 6 1. Luister naar het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Welke informatie hoort u? Kruis aan: JA of NEE. 1. Mevrouw Celik maakt een afspraak met de decaan. 2. De afspraak
Nadere informatieLieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober
Lieve broer! 12-19 oktober Je bent nog maar 1 week weg, en ik mis je al! Hopelijk zie ik je nog terug! Ik heb gehoord dat er al heel wat mannen zijn gestorven! Jij nog niet,gelukkig! En,papa, alles goed
Nadere informatieBewijzen voor een atheïst dat Allah (God) bestaat
Bewijzen voor een atheïst dat Allah (God) bestaat [لونلدية - dutch [nederlands - dr. Zakir Naik revisie: Yassien Abo Abdillah bron: www.uwkeuze.net, geprikt door broeder Hamid 2014-1435 إثبات وجود االله
Nadere informatieOmgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging
Logopedie Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG007 / Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging
Nadere informatie@ AB. Eigenaardig Mentorschap
@ AB Eigenaardig Mentorschap Als mentor moet je kunnen omgaan met al die eigenaardigheden van je leerlingen. Daarbij heb je ook je persoonlijke eigenaardigheden waarvan het prettig is als die een plek
Nadere informatiePropositielogica. Evert De Nolf Delphine Draelants Kirsten Storms Evelien Weyn. 24 augustus Universiteit Antwerpen
Propositielogica Evert De Nolf Delphine Draelants Kirsten Storms Evelien Weyn Universiteit Antwerpen 24 augustus 2006 Propositionele connectoren Negatie Conjunctie Disjunctie Implicatie Equivalentie Propositionele
Nadere informatieThe knight s tour. Het paard in schaken beweegt als volgt: Steeds 1 vakje in een richting en 2 in een andere richting, of omgekeerd.
The knight s tour In het Engels heet een paard uit schaken een Knight (Ridder). In het begin zaten er namelijk ridders op de paarden. (link wiki) Stel, je bent een paard uit het schaakspel en je staat
Nadere informatieDenkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril
hoofdstuk 6 Denkfouten We hebben al gezien dat sommige van onze brandende automatische gedachten ons in de weg zitten. Ze geven ons een onprettig gevoel of weerhouden ons ervan dingen te doen. Het probleem
Nadere informatieWij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.
Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat
Nadere informatieSpoor je leerlingen dus aan om een verzorgde taal te hanteren tijdens en buiten de lessen. Je maakt hen enkel sterker!
Jongeren en chattaal geen probleem, standaardtaal is ook een must in ons systeem! September Aandacht voor Standaardnederlands Taal verbindt en maakt van een groep mensen een samenleving. Een rijke taal
Nadere informatieWerkschrift : Hoe werk ik op WikiKids?
Werkschrift : Hoe werk ik op WikiKids? WERKBOEK WIKIKIDS Welkom bij het werkboek van WikiKids. In dit werkboek staan opdrachten waarmee je stap voor stap leert werken met WikiKids. Er staan 15 opdrachten
Nadere informatieDe enveloppenparadox
De enveloppenparadox Mats Vermeeren Berlin Mathematical School) 6 april 013 1 Inleiding Een spel gaat als volgt. Je krijgt twee identiek uitziende enveloppen aangeboden, waarvan je er één moet kiezen.
Nadere informatieVragenlijst multiproblematiek I
Bijlage B Vragenlijst multiproblematiek I 1 Achtergrondkenmerken V1. Wat is je geboortedatum? V2. Ben je een jongen of een meisje? V3. Wat zijn de vier cijfers van je postcode? V4. In welk land ben je
Nadere informatieJEZUS IS MIJN SUPERHELD
JEZUS IS MIJN SUPERHELD NAAM Studielessen voor 8-12 jarigen Lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve, Ilja Witte en Judith Maarsen Mei 2007Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling HET BOEK
Nadere informatieWerkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6
We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet
Nadere informatieOpdrachten Tarski s World
Opdrachten Tarski s World Logika thema 4 13 april 2004 1 Propositielogika 1.1 Atomaire proposities in Tarski s world Open de wereld, wittgens.sen, en het bestand met beweringen, wittgens.sen 1. Ga van
Nadere informatieEn, wat hebben we deze les geleerd?
Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:
Nadere informatiePreek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I
Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of
Nadere informatieInhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...
Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...
Nadere informatieSoms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,
Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze
Nadere informatieThema Kinderen en school
http://www.edusom.nl Thema Kinderen en school Lesbrief 20. Het adviesgesprek. Wat leert u in deze les? Advies vragen. / woorden die hetzelfde betekenen. Advies geven. / woorden die hetzelfde betekenen.
Nadere informatieBEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN
BEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN 0 AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je het onderwerp uit een zin bepalen. - Kun je het onderwerp van een tekst bepalen. - Kun je een soort tekst
Nadere informatie