1. TRADITIONELE LOGICA EN ARGUMENTATIELEER

Transcriptie

1 Inhoud Inleidend hoofdstuk Logica als studie van de redenering Logica als studie van deductieve redeneringen Logica als formele logica Het onderscheid tussen redenering en redeneringsvorm Definitie van (on)geldige redeneringsvorm Definitie van (on)geldige redenering Over de begrippen (on)waarheid, (on)geldigheid, bevestiging (ontkenning) De klassieke logica 21 Deel 1. TRADITIONELE LOGICA EN ARGUMENTATIELEER 25 Inleiding 27 Hoofdstuk 1. Predicatieve propositie Definitie Onderwerp van de predicatieve propositie Predicaat van de predicatieve propositie Predicatieve copula Twee interpretaties van de predicatieve propositie De interpretatie in comprehensie De interpretatie in extensie Predicatieve propositie in de traditionele logica: de existentievooronderstelling 35 Hoofdstuk 2. Soorten van onderwerpen Algemene onderwerpen Concrete onderwerpen 40

2 6 Inhoud Hoofdstuk 3. Standaardvormen van predicatieve proposities Standaardvormen Grafische voorstelling van de standaardvormen in hun interpretatie in extensie 44 Hoofdstuk 4. Kwantiteit van het predicaat 47 Hoofdstuk 5. Rechtstreekse inferenties Bewerkingen op predicatieve proposities Ontkenning van een predicatieve propositie Wijzigen van de vorm van de copula Wijzigen van de plaats van attribuut en predicaat Wijzigen van de kwantiteit van het onderwerp Schematische voorstelling van enkele bewerkingen: het logisch vierkant (Boethius, 6de eeuw n.c.) Samenvatting van de bewerkingen op predicatieve proposities Bewerkingen op predicatieve proposities en geldige redeneringsvormen: de rechtstreekse inferenties 57 Hoofdstuk 6. Syllogisme Definitie Termen in een syllogisme Plaats van de middenterm: de vier figuren van het syllogisme Modi van het syllogisme Geldige modi van het syllogisme Drie fundamentele regels voor de geldigheid van syllogismen Een Aristotelische definitie van geldig syllogisme 68 Hoofdstuk 7. Logica, argumenteren en drogredenen Redeneren, bewijzen, argumenteren Redeneren Bewijzen Argumenteren Structuur van een argumentatie Enkelvoudige argumentatie: het onderscheid tussen een te verdedigen of aan te tonen standpunt of mening en de argumentatie daarvan Enkelvoudige argumentatie: verzwegen en overtollige argumenten 88

3 7 Inhoud Samengestelde argumentatie: nevenschikkend of onderschikkend Drogredenen Schijnredeneringen Schijnbaar geldige redeneringen Geldige deductieve redeneringen met irrelevante conclusie 104 Oefeningen 109 Deel 2. DE GEFORMALISEERDE LOGICA Logica der niet-ontlede proposities 127 Inleiding 129 Hoofdstuk 1. Symbolen Variabelen voor proposities Propositie en zin Variabelen Variabelen voor proposities Waarheidsfunctoren Operatoren, propositionele operatoren en waarheidsfunctoren Waarheidsfunctoren met één propositioneel argument Waarheidsfunctoren met twee propositionele argumenten Vijf gedefinieerde waarheidsfunctoren Haakjes 143 Hoofdstuk 2. Syntaxis 145 Hoofdstuk 3. Geldige uitdrukkingen en geldige redeneringsvormen Geldige uitdrukkingen en geldige redeneringsvormen Methode der waarheidstafels Definitie en werkwijze Toepassingen 151

4 8 Inhoud Een beslissingsmethode Nadelen van deze methode Methode der semantische tafels Definitie Methode Een beslissingsmethode Voordelen Overzicht van een aantal belangrijke logische wetten in de propositielogica Enkele belangrijke geldige redeneervormen in de propositielogica Ponendo ponens Tollendo tollens Hypothetisch syllogisme 165 Hoofdstuk 4. Propositielogica, argumentatie en drogredenen Inleiding Implicatie en het verwarren van noodzakelijke en voldoende voorwaarde Enkele bijzondere juridische redeneringen en de propositielogica A fortiori redeneringen A contrario redeneringen Analogieredeneringen 181 Oefeningen Logica van normatieve systemen 193 Inleiding Informele definitie Opzet van dit deel Overzicht van dit deel 196 Hoofdstuk 1. Deontische logica: Inleidende begrippen Inleiding Deontische operatoren Variabelen voor handelingen Stellingswaarden, stellingsfunctoren, stellingsfuncties 198

5 9 Inhoud Negatie Conjunctie De overige stellingsfunctoren Deontische proposities zijn ontlede proposities Goedgevormde uitdrukkingen Een aantal definities 'Niet toegelaten' betekent zoveel als 'verboden' 'Niet moeten' betekent 'toegelaten zijn niet te doen' Definitie van een aantal afgeleide deontische operatoren Een aantal deontische principes en hun toepassingen Principe 1: Principe van isomorfie Principe 2: Deontische proposities zijn ontlede proposities Principe 3: Extensionaliteitsprincipe Principe 4: Toelatingsprincipe Principe 5: Distributieprincipe Principe 6: Contingentieprincipe Besluit 211 Hoofdstuk 2. Formele opbouw van een normatief systeem Informeel uitgangspunt Het begrip geval Hoe kan een geval worden omschreven? Universe of properties Samengestelde eigenschappen: realisatiewaarden Vereisten waaraan de elementen van de UP moeten voldoen Elementaire gevallen Complexe gevallen Universe of cases Bijzondere eigenschappen van elementaire gevallen Complementaire elementaire gevallen 220 Oefeningen (de concrete opbouw van een UC) Het begrip oplossing Deontische inhouden Universe of actions Vereisten waaraan de elementen van de UA moeten voldoen Handelingsbeschrijving Deontische operatoren Oplossing Deontisch bestanddeel Maximale oplossing 224

6 10 Inhoud Gedeeltelijke oplossing Minimale oplossing Kenmerken van maximale oplossingen Kenmerken van minimale oplossingen UA s met meer dan één element Stellingen 227 Oefeningen Het normatief systeem Inleiding Een formeel systeem Definitie van norm Definitie van normatief systeem Formele eigenschappen van normatieve systemen 232 Oefeningen 236 Bibliografie 267