Neurorevalidatie -cognitieve klachten. en stoornissen. Februari 2016

Transcriptie

1 Neurorevalidatie -cognitieve klachten Februari 2016 en stoornissen. Carola van Dijk-Koot, revalidatiearts Marieke Spoek, huisarts te Barendrecht. Om te stemmen bij interactieve gedeelte:

2 Vereniging Medische Staf Disclosure belangen spreker: Carola van Dijk, revalidatiearts Presentatie: neurorevalidatie - cognitieve klachten en stoornissen Geen potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties 1 Bedrijfsnamen: ikben werkzaam voor Rijndam revalidatie, locatie Ijsselland ziekenhuis Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of anderen (financiële) geen. geen vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk. geen. geen

3 Bij patiënten met NAH in chronische fase is het moeilijk als huisarts overzicht te houden a) Nee hoor, dat lukt best b) Ik heb behoefte aan (meer) afstemming c) Ik wacht het wel af of en wanneer er een vraag komt. d) Er kan veel verbeterd worden. A B C D 0

4 Inhoud Wie Waar Diagnoses Denkkader: ICF Cognitie: wat komt daar bij kijken Behandeling Indicatiestelling NHG Screenen op cognitieve stoornissen Arbeid Handige sites Take home message

5

6 Ziekenhuisrevalidatie in het IJsselland Diagnosegroepen IJsselland: Chronische pijn, multidisciplinair pijnteam Neurologie (CVA, MS, NAH) Parkinson Medisch specialistische oncologische revalidatie Orthopedische problematiek, schoenen en orthesiologie Diabetische voet (MDVS) (consulentschap Rijckehove)

7 Revalidatie in Rotterdamse Regio GRZ Lelie zorggroep Humanitas Zellingen Aafje Careyn Zonnehuys Laurens

8 Revalidatie in Rotterdamse Regio MSR Centrum voor Reuma en revalidatie (zowel MSR als GRZ) Maasstad ziekenhuis Rijndam revalidatie

9

10 GGZ en andere spelers Rotterdamse regio (cognitie) BAVO Europoort Recuper Hersenz (subsidieregeling WLZ) Middin casemanagement Middin ambulante ondersteuning NAH zorg Gemiva SVG 1 e lijns netwerk CVA Rotterdam

11 Patientengroepen met NAH MS CVA (bloeding, infarct, SAB) Traumatisch hersenletsel Encephalopathie Kanker of schade door bestraling Parkinson overig

12 NAH pt 80% naar huis uit ziekenhuis mensen jaar met NAH functioneren thuis

13

14 Hoe vaak komen cognitieve stoornissen voor na een CVA A) 10-30% B) 31-50% C) 51-70% D) 71-90% A B C D 0

15 CVA Meest voorkomende problemen: Aandacht, geheugen, taal en neglect. Meest genoemde problemen >50% pt Cognitief: mentale traagheid, vergeetachtigheid, concentratie, dubbeltaken. Emotioneel/gedrag: sneller huilen, initiatiefverlies, irritatie, verandering seksualiteit, persoonlijkheid, afhankelijk gedrag en sombere stemming

16 Doel revalidatiegeneeskunde opheffen, verminderen of zo mogelijk voorkomen van de gevolgen van ziekte of aandoening Functies-Activiteiten-Participatie handicaps te voorkomen, dan wel zo klein mogelijk te laten zijn, zodat de patiënt optimaal kan functioneren in de maatschappij

17 Denkkader ICF

18 Veel voorkomende klachten/problemen Stoornisniveau- activiteiten- participatie Concentratie/Geheugen Tempo/ mentale belastbaarheid Planning (executieve functies) Gedragsverandering Initiatiefverandering Overprikkeling-vermoeidheid Werk lukt niet Stemmingsproblemen

19 Cognitieve stoornissen domeinen (ziekte)inzicht waarneming aandacht geheugen planning en regulatie handelen communicatie

20

21 Bij klachten die zouden kunnen passen bij cognitieve stoornissen na klein CVA bij een 60 jarige arbeidzame pt. A) verwijs ik naar BAVO ouderen B) vraag ik de POH-GGZ een inventarisatie te maken met een gesprek C) verwijs ik naar neuroloog of revalidatiearts D) heb ik overleg met specialist A B C D 0

22 Indicatiestelling, naar wie verwijzen? (NHG) Recidief uitval en complicaties -> neu. Somatisch of maatsch. Funct -> RA. Re-integratie arbeid-> bedrijfsarts/ra. Cognitie/emotie/gedrag-> neuropsy. Kwetsbare oudere met compl probl.-> SO. Taal/spraak/slik -> logopedist. Mobiliteitsproblemen -> fysiotherapeut. ADL, huishoudelijk, aanpassingen -> ET

23 Behandeling Evaluatie/diagnostiek Psycho-educatie Herstel van functie (waarneming) Strategietraining Inslijpen Hulpmiddelen Compensatie Instructie omgeving (structuur aanbrengen)

24 Het is nuttig om te screenen op cognitieve stoornissen Ja, alleen anamnese is vaak niet genoeg Nee, anamnese is voldoende Nee, mits heteroanamnese mogelijk Ja, mits ook heteroanamnese A B C D 0

25 Screening cognitieve stoornissen Doel: Vroegtijdige identificatie fact belemmeren reva. Aanbevelingen verder neuropsychologisch en/of medisch onderzoek Aanbevelingen behandeling en begeleiding Observaties ernaast leggen Afstemmen disciplines

26 Screening cognitieve stoornissen

27 CLCE-24 Sinds het optreden van het CVA heeft de patiënt: Moeite om 2 dingen tegelijk te doen Vraag: Vindt u het moeilijk om 2 dingen tegelijk te doen? De patiënt kan bijv. niet koken en praten tegelijk of lopen en praten tegelijk; of beantwoordt geen vragen, terwijl hij zijn jas uittrekt of gaat zitten. Moeite om alles bij te houden, langzamer geworden Vraag: Heeft u het gevoel dat alles te snel gaat, bijv. tv? Bent u langzamer geworden in uw manier van doen? De patiënt vindt dat sinds het CVA alles erg snel lijkt te gaan. Het kan moeilijk zijn om een tv-programma, een gesprek of andere informatie uit de buitenwereld te volgen vanwege het tempo. Het kan zijn dat de patiënt traag reageert.

28 arbeid Of iemand aan het werk komt met matig NAH hangt volgens onderzoeken niet af van: A) huidskleur B) huwelijkse staat C) opleidingsniveau D) woon-werk afstand E) leeftijd A B C D E 0

29 Positief Werkzaam voor letsel Hoog opleidingsniveau Arbeid <40 >55 Man Steun familie Blank gehuwd minder ernstig letsel: korte opnameduur ziekenhuis goede testuitslagen* negatief Laag opleidingsniveau Vrouw Donker ernstig letsel: lage GCS, comaduur, lange opnameduur, lange duur PTA-fase, afasie, misselijk, braken, pijn slechte testuitslagen* comorbiditeit: diabetes, extracranieel letsel, epilepsie

30 Arbeid

31 Arbeidspoli Rijndam of reintegratiebureau Multidisc. diagnostiek arbeidsbelastbaarheid duidelijkheid over beperkingen en de gevolgen voor de re-integratie. Rekening houden met de letselspecifieke gevolgen bij re-integratie. Advies over de aanpak re-integratie en behandel- of begeleidingsmogelijkheden.

32 Handige sites Hersenletsel.nl gesprekmetdegemeente.nl (WMO gesprek) Hersenletselcentrum.nl huishoudeninhokjes.dse.nl steffie.nl rotterdamsportopmaat.nl meet-me-at-the-gym.nl Hersenletsel-uitleg.nl

33 Take home Hersenletsel is voor rest van het leven Ook bij licht hersenletsel ontsporing mogelijk Stemming, cognitie, coping en vermoeidheid bepalen op lange termijn het functioneren Compensatie naast educatie versus trainen Huisarts signaleringstaak chronische fase NAH Partner/kinderen van pt met cogn stn.

34 Volgend jaar wil ik van de A) niks horen revalidatieartsen.. B) iets horen over oncologische revalidatie (medisch specialistische revalidatie of combi herstel en balans) C) parkinsonrevalidatie- ketenzorg D) revalidatie bij chronische pijn A B C D 0

35 Vragen? facebook.com/rijndam Rijndam revalidatiecentrum Rijndam

36 literatuur VRA Behandelkaders beroerte 2007, neuropsychologische revalidatie 2013, behandelkader traumatisch hersenletsel Richtlijn Cognitieve Revalidatie bij Niet-aangeboren Hersenletsel Consortium Cognitieve revalidatie ZON-MW; -CBO richtlijn Behandeling van neuropsychiatrische gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel 2007; -CBO richtlijn Opvang van patiënten met licht traumatisch hoofd/ hersenletsel 2010; -CBO richtlijn NAH en arbeidsparticipatie NAH standaard beroerte

37 Chronisch pijn A: wetenschappelijke kant: wat weten we al en hoe dat toe te passen B: hoe omgaan somatoforme stoornis C: pijnteam YSL alle aspecten (van prikken en TENS tot revalidatietraject) Acceptance and commitment therapy (hoe pijn te aanvaarden en met je leven verder gaan ondanks pijn). A B C D 0