Coert Koenen. Specialist Ouderengeneeskunde. 24 september 2014

Transcriptie

1 Coert Koenen Specialist Ouderengeneeskunde 24 september 2014

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Nee Ja via GeriCare Nee Nee Geen

3 Zorgbehandelpad Parkinson 19:15 Ervaringen van de huisarts, met MDO en transmuraal ZorgBehandelPlan, cognitieve en gedrags-emotionele problemen bij Parkinson in de 1 e lijn Maaike Pijpers, HA 19:45: Toepasbaarheid van de handreiking Parkinson op de paden bij niet motorische verschijnselen met name Coert Koenen, SO in de 1e lijn 20:15: Farmacotherapeutische opties bij neuropsychiatrische symptomen bij met name Parkinson Willy Garenfeld, Klinisch Farmacoloog,Gerontopschiater en opleider Ouderenpsychiatrie GGZ Breburg

4 Zorgbehandelpad Parkinson

5

6 Agenda - Wat komt de huisarts en de patiënt op het pad tegen - Parkinsonnet - Handreiking voor multidisciplinaire patiëntenzorg bij complexe gevorderde syndromen - Wat kan de SO bieden bij de obstakels of complicaties op het pad ( diagnostiek, communicatie, advanced care planning, medebehandeling: functionele en sociale geriatrie) - Wat kunnen andere disciplines bieden bij m.n. niet motorische problemen

7 Obstakels of complicaties Functionele problemen Cognitieve problemen Psychische problemen Emotionele problemen Sociale problemen Somatische complicaties, intercurrente aandoeningen Combinaties-> delier Systeem ( mantel) problemen; zorgorganisatie

8 Behandeling, begeleiding, zorg en multidisciplinaire samenwerking Zorg voor Parkinson

9 Niet-medische zorg Uroloog Diëtist Oogarts Geriater Apotheker Neurochirurg Psychiater Ergotherapeut Huisarts (Neuro)psycholoog Logopedist Patient & partner Seksuoloog Fysiotherapeut Supraregionaal Parkinson Expertise Centrum Neuroloog & PVK Specialist Ouderengeneeskunde en/of Revalidatiearts Parkinson Vereniging Maatschappelijk werk Thuiszorg

10 Paramedisch behandelprincipe: Bypass via corticale routes Kan wel bij parkinsonpatiënt, niet bij CVA-patiënt

11 Daarom: Bewust handelen via de corticale route; overal bij na moeten denken Vermijden van dubbeltaken tegelijk uitvoeren van motorische en cognitieve taken Toepassen van cues Externe cues (visueel, auditief of proprioceptief) Deelhandelingen Complexe handelingen opdelen in deelhandelingen (cognitieve bewegingstrategieën)

12 Cuen Auditief: metronoom Visueel: strepen op de grond Mentaal: focussen op 1 doel Gevoelsmatig: voor schommelen bij bij opstaan

13 Cognitieve bewegingsstrategieën Voorbeelden Draaien in bed Uit de auto stappen Opstaan uit de stoel 1. leg uw handen op de leuning 2. verplaats uw voeten richting stoel 3. schuif uw heupen vooruit 4. buig uw romp 5. rustig opstaan vanuit uw benen

14 Interventies ergotherapie Persoon Inzicht/ zelf management (i.r.t handelen) Toepassen strategieën in activiteit: m.n. cues, cognitieve bewegingsstrategieën, cognitieve strategieën Optimaliseren dagbesteding/ structuur Activiteit Aanpassen: Duur, tijdstip Complexiteit Omgeving Advies inrichting ruimte Advies hulpmiddelen/ voorzieningen Adviseren naasten: m.b.t. ondersteuning patiënt bij activiteiten

15 Logopedie: 3 domeinen Logopedie Moeite met verstaanbaar spreken: ± 70% Moeite met slikken: ± 40% Moeite met speekselbeheersing ± 30%

16 Bij parkinson moet het anders! Normale motoriek uitlokken: grote bewegingen Harder praten = direct beter verstaanbaar! want verbetering op alle niveaus Cortex inschakelen: bewust harder praten Vermijden dubbeltaken: één ding onthouden: HARDER praten Cognitie ook nodig om te bedenken wàt je wilt zeggen intensief oefenen: automatiseren + cues Video:

17 Interventies bij slikstoornissen 1. Aanpassen van: hoofdhouding tempo dubbeltaken 2. Trainen: krachtiger slikken (zoals bij spreken) 3. Pas later: voedingsconsistenties aanpassen Maar dan: samenwerken met de diëtist!

18 Speekselverlies NIET: teveel speeksel WEL: 1. Open mond door maskergelaat 2. Moeite met op tijd slikken 3. Dubbeltaken: kwijlen bij concentratie op iets anders (lopen, lezen, aankleden) Dat is deels te trainen. Anders evt. injecties

19

20 Obstakels of complicaties Functionele problemen Cognitieve problemen Psychische problemen Emotionele problemen Sociale problemen Somatische complicaties Combinaties-> delier Systeem problemen; zorgorganisatie

21 Niet medicamenteuze oplossingen Cognitieve problemen, traagheid in denken Dagstructuur, bewegen, muziek Psychische problemen Hallucinaties, passiviteit Emotionele problemen -> PEPP, verwachtingsmanagement Sociale problemen Somatische complicaties Combinaties-> delier Systeem problemen; zorgorganisatie Zorg/behandelpad met thuis/mantelzorg: 1 integraal plan, domotica, dagopvang, PEPP

22 PEPP 8 wekelijkse bijeenkomsten apart 1,5-2 uur Na introductie zelfeducatie Gezondheidsbevordering Stressmanagement Omgaan met angst en depressie-uitdaging zorggevers Sociale vaardigheid Sociale ondersteuning en evaluatie

23 (Niet) medicamenteuze oplossingen; niet motorisch Cognitieve problemen, traagheid in denken Dagstructuur, bewegen, muziek Psychische problemen Hallucinaties, passiviteit Slaapproblemen Emotionele problemen -> PEPP, verwachtingsmanagement Sociale problemen: idem Somatische complicaties;,b.v. autonome disfunctie Combinaties-> delier Systeem problemen; zorgorganisatie Zorg/behandelpad met thuis/mantelzorg: 1 integraal plan, domotica, dagopvang, PEPP

24 Video: MDO in thuissituatie

25 Huisarts POH ouderen/casemanager Specialist Ouderengeneeskunde

26 Video: waarom muziek en bewegen 11 april Alive Inside; Manon Bruinsma, muziektherapeut; radio remember Bewegingsgroepen, fietsen of dans bij Parkinson

27

28

29

30

31 Video: voorbeeld van muziektherapie