Jaarverslag Lijn brengen in verkeersveiligheid

Transcriptie

1

2

3

4 Jaarverslag 2003 Lijn brengen in verkeersveiligheid

5

6 Inhoud Deel een, Jaarverslag in het kort 6 2 Kerncijfers en examenresultaten 10 3 Financiële resultaten 12 4 Rijvaardigheid 14 Examens voor de motor, de personenauto en de bromfiets Slagingspercentage Examens voor de beroepschauffeur Nader onderzoek naar de rijvaardigheid Theorie-examens voor de luchtvaart 5 Medische rijgeschiktheid 22 Praktische rijgeschiktheid Ontwikkelingen 6 Vorderingen 26 Onderzoeken EMA-cursussen Bezwaar en beroep 3 7 Activiteiten in de regio s 28 Tussentijdse toets Samenwerken met opleiders Kwaliteit van de dienstverlening Maatschappelijke contacten Innovatie 8 De rijschoolbranche 32 9 Ontwikkeling en onderzoek 34 Examens Innovatie Ontwikkelingen in wetten en regels 10 Public relations en voorlichting 38 Campagnes Internet Voorlichting en public relations Media 11 Internationaal 42 Rijopleiding Permanente educatie Uitwisseling Adviezen 12 Sociaal beleid 44 Gezondheid en tevredenheid CAO Opleiding en ontwikkeling Arbobeleid 13 Ondernemingsraad Raad van Toezicht 48 Deel twee, Lijn brengen in verkeersveiligheid 49

7 TNO in Delft ontwikkelt momenteel een flexibel systeem van adviezen en verboden boven de weg. Die worden nu nog op vaste borden naast de weg gemeld. In de proefopstelling worden verkeersregels aangepast aan de situatie ter plaatse.

8 Jaarverslag 2003 deel een

9 in het kort I N H E T K O R T De activiteiten van het CBR in 2003 stonden in het teken van de toetreding tot nieuwe markten en verdere groei van het kwaliteitsbewustzijn. Het beleid stond in het teken van: het ontwikkelen van specialismen om de solide bedrijfseconomische basis te continueren en het imago van de organisatie als geheel verder te verbeteren; een hoge mate van innovatie, klantgerichtheid en efficiency om de positie voor de komende jaren te verankeren; inspelen op behoeften en ontwikkelingen in en buiten Nederland op het gebied van verkeer, verkeersveiligheid, verkeerseducatie en vervoer; verdere versterking van de kwaliteit van de dienstverlening; gericht activiteiten verwerven die overeenstemmen met de bedrijfsdoelstellingen; contacten en overleg intensiveren met overheden en politiek, alsmede met binnenen buitenlandse organisaties. In het verslagjaar werden tendenzen die het CBR eerder aankondigde steeds duidelijker zichtbaar: 1. De grens tussen rijopleiding en -examen is langzaam aan het vervagen. Beide activiteiten zullen niet in één hand komen, maar taken zullen hoe langer hoe meer worden uitgewisseld. De ontwikkeling van de Rijopleiding in Stappen, waar zowel instructeurs als examinatoren toetsen afnemen, is daar een voorbeeld van. 2. Verkeersveiligheid en mobiliteit komen steeds meer in het brandpunt van de

10 maatschappelijke belangstelling te staan. De betrokkenheid van de media en de publieke opinie neemt zienderogen toe. Ook op de politieke agenda komen deze onderwerpen steeds hoger te staan. 3. Het gewicht van de Europese Unie (EU) in de verkeerspolitiek neemt verder toe. Het belang van afstemming van wetten en regels in de EU gaat in de landelijke politiek een steeds belangrijkere rol spelen. De publicatie van de laatste Europese richtlijn en de effecten op de Nederlandse verkeerspraktijk zijn daarvan een duidelijke illustratie. In het licht van deze ontwikkelingen zal het CBR zich de komende jaren als kennisinstituut steeds meer manifesteren op het Europese terrein voor verkeersveiligheid en duurzame mobiliteit. Examens Het aantal aanvragen voor examens vertoonde in 2003 over de hele linie een daling. Dat was het gevolg van de economische recessie. Achttienjarigen stelden hun opleiding uit of verdeelden de rijlessen over een langere periode. Het aantal theorie-examens nam met één procent af. Dat de daling beperkt bleef, was het gevolg van de invoering van open en meerkeuzevragen. Sinds 1 april 2004 bestaat het motorexamen uit twee aparte examens: voertuigbeheersing en verkeersdeelneming. Bij de praktijkexamens voor de personenauto en de motor was de daling met respectievelijk tien en veertien procent veel duidelijker. Omdat het aantal achttienjarigen stabiel blijft, verwacht het CBR vroeg of laat een inhaalslag. Slagingspercentages Bij de praktijkexamens voor de personenauto en de motor was het slagingspercentage bij de eerste examens voor het eerst in de geschiedenis hoger dan bij de herexamens. Dat kwam mede door het toenemend gebruik van de website met slagingspercentages van rijscholen. Hierdoor meldt de consument zich steeds vaker bij rijscholen die een grotere slaagkans bieden. Daarnaast droegen de kwaliteitsverbetering in de branche van de laatste jaren en de tussentijdse toets bij aan de opmars van het slagingspercentage. Als de nieuwe Rijopleiding in Stappen vaste grond onder de voeten krijgt, wordt een verdere stijging van het percentage verwacht. Met uitzondering van de categorie beroepschauffeurs daalden de slagingspercentages bij de theorie-examens. De motorkandidaten spanden de kroon met een daling van ruim elf procent. Over de hele linie viel een daling van 5,3 procent te betreuren die werd veroorzaakt door de toevoeging van open en meerkeuzevragen. Voorbereiding met een boek of cd-rom is niet meer genoeg, nu theorie-examens steeds nadrukkelijker inzicht meten in plaats van feitenkennis. Een theorie-opleiding bij de rijschool is dus noodzakelijk voor een gerede slaagkans I N H E T K O R T

11 I N H E T K O R T Beroepschauffeurs De divisie CCV realiseerde met de examenorganisaties EVL en Logex een samenwerkingsverband in Het Examenhuis, waardoor nagenoeg alle examens voor beroepschauffeurs in Nederland onder één paraplu zijn gekomen. Daar mag een belangrijke verbetering in de kwaliteit en afhandeling van de examens van worden verwacht. In deze branche viel ook het voornemen van minister Peijs op om in 2004 een verplicht taxi-examen in te voeren. Klachten Bij de examendivisies werden op ruim twee miljoen klantcontacten 338 klachten ingediend, veertien minder dan in Het merendeel betrof de examenuitslag. In negentien procent van de gevallen kreeg de klager geheel of ten dele gelijk. Bij De Nationale Ombudsman werden drie klachten behandeld. Bij alle drie werd geoordeeld dat het CBR behoorlijk had gehandeld. De klachten betroffen de uitslag van een theorie-examen, een aanvraag voor een verklaring van geschiktheid en de uitslag van een praktijkexamen voor de motor. Medisch geschikt Ook het aantal medische Verklaringen van geschiktheid nam door de recessie af en eindigde zes procent lager dan in Beter nieuws was de instelling van de leerstoel Verkeersgeneeskunde en -neuropsychologie bij de Rijksuniversiteit Groningen, waarmee het CBR de wetenschappelijke basis voor medische voorschriften hoopt te verstevigen. Het aantal onderzoeken naar de rijgeschiktheid en rijvaardigheid van de divisie Vorderingen nam opnieuw toe; dit keer met 8,4 procent. In meer dan driekwart van de gevallen ging het om alcoholmisbruik. De stijging duidt niet zozeer op toenemend alcoholgebruik (onderzoek wijst op het tegenovergestelde), maar op een grotere pakkans en een steeds consequentere verwijzing van de politie naar het CBR. Het aantal rijbewijzen dat moest worden ingetrokken, nam met 23 procent toe. En ook hier was alcohol met zestig procent de grootste boosdoener. De verontrusting van het afgelopen jaar bij de Tweede Kamer is, gezien deze cijfers, alleszins begrijpelijk. Want ook het aantal EMA-cursussen bedoeld voor de lichtere gevallen van alcoholmisbruik nam met zestien procent fors toe. Rijopleiding in Stappen Een belangrijke stap vooruit werd gezet met de Rijopleiding in Stappen (RIS), vooral wat betreft het draagvlak voor de nieuwe modulaire opleiding. Een conflictueus jaar werd door de rijschool- en opleidingsbranche en het CBR afgesloten met het gedeelde streven de nieuwe opleiding gezamenlijk uit te bouwen. Tussentijdse toets Voor het vierde jaar op rij nam het aantal tussentijdse toetsen toe, dit keer met vijftien procent. Van deze rijproef ter voorbereiding op het praktijkexamen maakte ruim één op de drie kandidaten gebruik. Hun slagingspercentage bij de eerste examenpoging lag in 2003 bijna vijftien procent hoger dan bij de overige kandidaten. Publicatie slagingspercentages Met administratiekantoren die voor rijscholen kandidaten aanleveren bij het CBR werden afspraken gemaakt over de herkenbaarheid. De kandidaten zullen voortaan met naam en

12 Matrixborden worden steeds intensiever gebruikt om niet alleen maximumsnelheden aan te geven, maar ook om files te melden en weggebruikers te herinneren aan de alcohollimiet en het gordelgebruik. 9 inschrijvingsnummer van de rijschool worden gemeld bij het CBR. Zo wordt ongewenste beïnvloeding van de slagingspercentages voorkomen. De publicatie op blijft daardoor voor de consument betrouwbaar. Ook aan administratieve trucs om het percentage gunstig te beïnvloeden kwam na gesprekken met een aantal rijscholen een einde. Lijn in verkeersveiligheid De afgelopen jaren is een groot aantal voorstellen ter verbetering van de verkeersveiligheid ontwikkeld die binnenkort zullen worden uitgevoerd. Om voldoende draagvlak voor de vernieuwingen te garanderen, pleit het CBR in deel twee van dit jaarverslag voor een gedoseerde, gecoördineerde en goed gecommuniceerde uitvoering. Rijswijk, juli I N H E T K O R T Internationaal Buiten de landsgrenzen leverde het CBR een substantiële bijdrage aan de harmonisering van de wetten en regels. Aanstaande lidstaten van de Europese Unie kregen ondersteuning bij de professionalisering van de rijexamens. En op medisch en examengebied werd deelgenomen aan projecten om de kwaliteit van de rijopleiding en de permanente educatie in de Europese Unie verder te verbeteren. De directie:» de heer J.P. Vaessen, algemeen directeur tot » de heer mr. F.C.A. Meijer, algemeen directeur vanaf » de heer R.A. van Walree, directeur financiën en economische zaken, vanaf » mevrouw V.A. Bergkamp, adjunct-directeur.

13 2 K erncijfers en examenresultaten Aantallen en resultaten van theorie- en praktijkexamens Theorie Aantal Aantal Slagings- Aantal Aantal Slagingsafgenomen voldoende percentage afgenomen voldoende percentage Categorie A , ,9 B , ,5 CCV , ,5 Bromfiets , ,6 Subtotaal , ,3 10 K E R N C I J F E R S E N E X A M E N R E S U L T A T E N Praktijk Categorie A Eerste examen , ,7 Herexamen , ,9 Totaal , ,5 B Eerste examen , ,2 Herexamen , ,9 Totaal , ,6 C Eerste examen , ,9 Herexamen , ,0 Totaal , ,0 D Eerste examen , ,4 Herexamen , ,3 Totaal , ,7 BE Eerste examen , ,0 Herexamen , ,1 Totaal , ,1 VRP*, CE & DE Eerste examen , ,9 Herexamen , ,8 Totaal , ,6 Subtotaal Eerste examen , ,1 Herexamen , ,5 Totaal , ,9 Niet afgenomen** Totaal

14 Overige aantallen Tussentijdse toetsen BNOR-praktijkexamens » Nader onderzoeken » Versneld bijzondere examens t.b.v. omwisseling buitenlands rijbewijs » Tussentijdse toets voor het nader onderzoek Geneeskundige verklaringen Vorderingen » Onderzoeken » EMA-cursussen Totale omzet (in miljoen euro s) 89,4 90,7 Aantal medewerkers nominaal (op fulltime basis) 1.055, ,0 Aantal ingeschreven actieve rijscholen*** Aantal ingeschreven opgevoerde rijscholen Aantal ingeschreven afgevoerde rijscholen K E R N C I J F E R S E N E X A M E N R E S U L T A T E N * VRP = Vakrijproef ** Aangevraagde en betaalde examens die niet zijn afgenomen, bijvoorbeeld wegens verzuimen. *** Peildatum: tweede kwartaal 2003.

15 3 Financiële resultaten Geconsolideerde balans per 31 december 2003 (x 1.000) (na bestemming resultaat) A ctiva Vaste activa Materiële vaste Activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen Inventarissen en machines Financiële vaste activa Deelneming Geldleningen F I N A N C I Ë L E R E S U L T A T E N Vlottende activa Onderhanden werk (207) Debiteuren Belastingen en sociale premies Overige vorderingen Overlopende activa Effecten Liquide middelen Totaal activa P assiva Eigen vermogen private middelen Aandeel derden (178) (130) Egalisatiereserve publieke middelen Groepsvermogen Voorzieningen Groot onderhoud Sociale voorzieningen Herstructurering organisatie Langlopende schulden Kortlopende schulden Vooruit ontvangen inschrijfgelden Crediteuren Belastingen Overige schulden Overlopende passiva Totaal passiva

16 Geconsolideerde resultatenrekening over 2003 ( 1.000) 2003 % 2002 % Praktijkexamens , ,3 Theorie-examens , ,9 Verklaringen van geschiktheid , ,8 Vorderingen , ,4 Overige opbrengsten , ,6 Opbrengst projecten , ,4 Totaal bruto opbrengsten , ,4 Af: uitbestede werkzaamheden , ,4 13 Bedrijfsopbrengsten , ,0 Personeelskosten , ,9 Afschrijving materiële vaste activa , ,7 Overige bedrijfskosten , ,1 Totaal kosten , ,7 Bedrijfsresultaat 178 0, ,3 Interest en soortgelijke baten en lasten 426 0,5 (25) (0,1) Resultaat deelneming (12) 0,0-0,0 F I N A N C I Ë L E R E S U L T A T E N Resultaat vóór belastingen 592 0, ,2 Belastingen - 0,0 (44) 0,0 Resultaat na belastingen 592 0, ,2 Aandeel derden 48 0,0 49 0,0 Resultaat boekjaar 640 0, ,2 ( ) = negatief

17 4 Rijvaardigheid 14 De hoofdtaken van de publieke tak van het CBR zijn de beoordeling van de rijvaardigheid, de medische rijgeschiktheid en de vakbekwaamheid van beroepschauffeurs. De Verklaringen van rijvaardigheid en vakbekwaamheid worden afgegeven door de examinator, de Verklaringen van geschiktheid door de medisch adviseur van het CBR. Deze documenten zijn onmisbaar voor iedereen die op het gemeentehuis een rijbewijs wil aanvragen. Examens voor de motor (A), de personenauto (B) en de bromfiets Theorie-examens Over de hele linie is in 2003 één procent theorie-examens minder afgelegd dan het jaar daarvoor: tegen Dat de daling ondanks de economische recessie beperkt bleef, was het gevolg van de invoering van open en meerkeuzevragen. Daardoor daalde het slagingspercentage tijdelijk en nam het aantal herexamens navenant toe. Alleen bij de categorie aanstaande beroepschauffeurs steeg het aantal theorie-examens. R I J V A A R D I G H E I D Met zijafscherming van vrachtwagens wordt voorkomen, dat met name fietsers onverhoopt onder de wielen komen.

18 Relatie tussen aantallen praktijkexamens categorie A en percentages geslaagden Aantallen Percentage geslaagden % geslaagden herexamens % geslaagden eerste examens Afgenomen herexamens Afgenomen eerste examens Praktijkexamens Het aantal afgenomen examens voor de perso- Relatie tussen aantallen praktijkexamens categorie B en percentages geslaagden Aantallen Percentage geslaagden % geslaagden herexamens % geslaagden eerste examens Afgenomen herexamens Afgenomen eerste examens nenauto daalde in 2003 met tien procent naar Het aantal motorexamens nam met veertien procent af tot De daling werd bij beide examens vooral veroorzaakt door de tegenvallende economie. De consument begon later met rijlessen en smeerde de opleiding over een langere periode uit. Omdat het aantal achttienjarigen de komende jaren stabiel blijft, verwacht het CBR vroeg of laat een inhaalslag. Het aantal examens voor de aanhanger (E bij B) nam in 2003 met twaalf procent toe. Door het toenemend gebruik van zwaardere aanhangers, zoals caravans, komen combinaties steeds vaker boven het gewicht dat met een 15 R I J V A A R D I G H E I D B-rijbewijs mag worden getrokken. Slagingspercentage Bij de praktijkexamens voor de personenauto werd geschiedenis geschreven. Met 46,4 procent was het slagingspercentage voor de eerste examens voor het eerst hoger dan voor de herexamens (45,4 procent). De ommekeer werd voor een deel veroorzaakt door het intensieve gebruik dat de consument maakt van de website met slagingspercentages van rijscholen, Daarnaast droegen de kwaliteitsverbetering onder rijscholen en het toenemend gebruik van de

19 Slagingspercentages voor A-examen met/zonder tussentijdse toets (TTT) Percentage geslaagden tussentijdse toets bij aan de stijging van het slagingspercentage. Sinds de start van de website in september 2002 kiezen steeds meer aspirant-rijbewijsbezitters voor rijscholen met 30 een bovengemiddeld slagingspercentage. Als de Rijopleiding in Stappen (zie hoofdstuk negen) gemeengoed wordt onder rijscholen en kandidaten, is een verdere stijging van het slagingspercentage te verwachten Geen TTT Wel TTT Praktijkexamen motor Bij de praktijkexamens voor de motor steeg 16 R I J V A A R D I G H E I D het slagingspercentage met 1,8. En net als bij de B-categorie kwam het slagingspercentage bij de eerste examens uit boven dat van de herexamens. Een verdere stijging ligt voor de hand, nu het praktijkexamen sinds april 2004 is gesplitst in een examen voertuigbeheersing en een examen verkeersdeelneming. Theorie De gestage uitbreiding van het aantal open en meerkeuzevragen leidde tot een gemiddelde daling in de slagingspercentages van 5,3 pro- Relatie tussen aantallen praktijkexamens categorie B en percentages geslaagden Aantallen Percentage geslaagden % geslaagden herexamens % geslaagden eerste examens Afgenomen herexamens cent. De aanstaande motorrijders spanden met 12,7 procent de kroon. Bij de personenauto en bromfiets daalden de percentages met Afgenomen eerste examens respectievelijk 6,2 en 4,8 procent. Alleen bij de theorie-examens voor de beroepschauffeur steeg het, met 2,3 procent. Kandidaten die zich via een rijschool op het examen hadden voorbereid, slaagden vaker in één keer. Maar onder kandidaten die zich met een boek of cd-rom thuis hadden voorbereid, daalde het slagingspercentage aanzienlijk. Met computergestuurde satellietnavigatie kan het transportbedrijf de chauffeurs volgen.

20 Examens voor de beroepschauffeur De divisie CCV van het CBR neemt examens af voor de rijvaardigheids- en vakbekwaamheidsdiploma s voor beroepschauffeurs. De divisie kent een paritair samengestelde raad waarin ondernemersorganisaties (EVO, KNV en TLN) en werknemersorganisaties (CNV en FNV) zitting hebben. De CCV-raad is verantwoordelijk voor de inhoudelijke kant van de vakbekwaamheidsexamens. Door de samenstelling van de raad is de invloed van werkgevers en werknemers op het niveau van de vakbekwaamheid gewaarborgd. In 2003 heeft de divisie CCV theorieexamens afgenomen, tegen in Het aantal ingedeelde praktijkexamens (C, D en E: respectievelijk vrachtauto, bus en aanhanger) bleef nagenoeg gelijk: in 2003 tegen in Het slagingspercentage nam bij de theorieexamens toe met 2,3 procent, daalde bij het praktijkexamen voor de vrachtwagen en bus licht met 0,4 procent en bleef bij de aanhangerexamens vrijwel gelijk. Examenhuis Intensief overleg tussen CCV, EVL en Logex mondde uit in de oprichting van het Examenhuis. De samenwerking diende nagenoeg alle examens voor beroepschauffeurs in Nederland te bundelen. EVL en Logex fuseerden voor dat doel; de fusie tussen CCV en de nieuw gevormde organisatie is voorzien voor R I J V A A R D I G H E I D Gevaarlijke stoffen In het belang van de veiligheid moeten chauffeurs die met gevaarlijke stoffen rijden, voldoen aan strenge vakbekwaamheidseisen. Zij moeten over een ADR-certificaat beschikken en daar elke vijf jaar een herhalingstoets voor afleggen. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft de divisie CCV belast met de examinering. Kandidaten die voor het ADR-examen willen opgaan, moeten aantonen dat zij in hun opleiding succesvol aan praktijkoefeningen hebben deelgenomen. In 2003 nam het aantal examens voor het vervoer van gevaarlijke stoffen af.

21 18 R I J V A A R D I G H E I D De examens voor de aantekening klein chemisch afval (KCA) werden voor het eerst schriftelijk in plaats van mondeling afgenomen. Door de wijziging kan de kandidaat zijn KCA-examen aansluitend op de andere ADR-examens afleggen op een locatie in zijn omgeving. Extra kennis vóór praktijkexamen Om toegelaten te worden tot het praktijkexamen C en D moeten aanstaande vrachtwagenen buschauffeurs sinds 1 oktober 2003 vóór het praktijkexamen niet alleen kennis hebben van de verkeersregels, maar ook van autotechniek en vervoersadministratie. Deze aanpassing vloeide, evenals nieuwe voertuigeisen, voort uit Europese afspraken. CCV biedt nu zowel een rijbewijstraject als een rijbewijs- en vakbekwaamheidstraject aan. De nieuwe regel leidde in september tot een grote toeloop op het examen Verkeer. Slagen voor dit examen leverde namelijk een vrijstelling voor de nieuwe examens op. Ook leerlingen uit de Beroepsbegeleidende Leerweg moeten voortaan de examens Administratie en Techniek bij CCV afleggen. Voorheen examineerde de opleider de leerlingen zelf. Voor deze categorie kandidaten is CCV in het verslagjaar begonnen met het ontwikkelen van twee schriftelijke examens. Ook andere aspirant-chauffeurs leggen in de toekomst de twee nieuwe examens op deze wijze af. Nu gaat dat nog mondeling. werken. Wie voor het theoretische en praktische vakbekwaamheidsexamen slaagt, krijgt het attest. Deze maatregel ging in maart 2003 in en tot medio september hadden de chauffeurs de gelegenheid om het examen te halen. CCV nam in dat verband enkele honderden examens af, met name bij chauffeurs met de Turkse nationaliteit. Taxi In samenwerking met de branche is begonnen met een nieuwe vakopleiding en nieuwe examens voor het vakdiploma taxichauffeur. In juni werden de eerste examens afgenomen. Deze examens worden nog tot juli 2004 afgenomen. De toekomst van de nieuwe opzet werd onzeker toen verkeersminister Peijs de komst van een verplicht taxi-examen aankondigde. Zij wees CCV aan als de organisatie die de verplichte taxi-examens zal gaan ontwikkelen en afnemen. Voor de Gemeente Amsterdam ontwikkelde CCV een examen voor de taxichauffeurs in de hoofdstad. Chauffeurs die van de busen trambanen gebruik willen maken, moeten daarvoor een Bestuurdersattest Vrachtwagenchauffeurs van buiten de Europese Unie moeten over een attest beschikken om voor een bedrijf in een EU-land te mogen

22 Relatie tussen aantallen examens C/D/E en percentages geslaagden Aantallen Percentage geslaagden 66 % geslaagden herexamens % geslaagden eerste examens ontheffing hebben. Eén van de documenten die daarvoor vereist zijn, is een speciaal vak Afgenomen herexamens bekwaamheidcertificaat. Dit examen wordt vanaf februari 2004 afgenomen Afgenomen eerste examens Lang en zwaar In het verslagjaar werden nieuwe examens voor chauffeurs van lange en zware voertuigen ontwikkeld. Chauffeurs die aan dit project Totaal aan geslaagden in 2003 en 2002 voor de CCV-diploma's Toerwagenvervoer, Ambulancevervoer, Bederfelijke goederen, Taxivervoer Aantallen van het ministerie van Verkeer en Waterstaat deelnemen, moeten in 2004 voor twee examens slagen om in deze voertuigen te mogen rijden. CCV neemt de examens af. Minister Peijs wil in 2006 een trekkerbewijs invoeren. Haar ministerie heeft het CBR gevraagd over de vereiste exameneisen mee te denken. In februari 2003 zijn de eerste examens R I J V A A R D I G H E I D 400 directiechauffeur afgenomen. Het examen is ontwikkeld in samenwerking met twee grote opleiders van directiechauffeurs, Interseco en 200 InterDrive Ambulancevervoer Toerwagenvervoer Bederfelijke goederen Taxivervoer 2002 Scania organiseerde in samenwerking met CCV de Young European Truckdrivers Competitie. Examinatoren van CCV beoordeelden de jonge Nederlandse chauffeurs op hun rijvaardigheid. Klachten De divisie CCV ontving 32 klachten, zes minder dan in Zeven betroffen de theorie-examens, negentien de praktijkexamens en drie zowel de administratie als de taxiexamens. De klachten gingen merendeels over de uitslag. Vier bleken terecht en twee gedeeltelijk terecht.

23 20 R I J V A A R D I G H E I D Nader onderzoek naar de r ijvaardigheid Het nader onderzoek naar de rijvaardigheid is bestemd voor kandidaten die in een periode van vijf jaar vier keer of meer voor het reguliere praktijkexamen zijn gezakt. Een nader onderzoek bij het Bureau Nader Onderzoek Rijvaardigheid (BNOR), een divisie van het CBR, duurt langer dan een regulier praktijkexamen. Daardoor hebben de rijvaardigheidsadviseurs van de divisie BNOR extra tijd en aandacht voor de kandidaat. Ook de omgeving is anders dan de gebruikelijke CBR-centra. Zo kan de spanning voor een examen aanzienlijk afnemen. De individuele aandacht creëert een situatie waarin kandidaten zo goed mogelijk kunnen presteren. De eisen die aan de rijvaardigheid worden gesteld, zijn dezelfde als bij de reguliere praktijkexamens. Het aantal nader onderzoeken daalde voor het eerst sinds jaren: tegen in Deze afname was het gevolg van de sterke daling van de reguliere praktijkexamens. Omwisseling buitenlandse rijbewijzen Iedereen die een Nederlands rijbewijs aanvraagt, moet in Nederland wonen en er minstens 185 dagen van het jaar vóór de aanvraag hebben gewoond. Een buitenlands rijbewijs kan zonder examen voor een Nederlands exemplaar worden omgewisseld als het is afgegeven in de Europese Unie of in een ander door de minister van Verkeer en Waterstaat aangewezen land. Voor automobilisten is anders een versneld bijzonder examen (VBE) het aangewezen middel. Kandidaten krijgen met dit praktijkexamen één keer de gelegenheid aan een rijvaardigheidsadviseur van het BNOR te laten zien dat zij over voldoende vaardigheden beschikken om volwaardig aan het verkeer in Nederland deel te nemen. Slagen zij daar niet in, dan moeten zij een regulier theorie- en praktijkexamen afleggen. In 2003 nam het BNOR maal een versneld bijzonder examen af, in maal. De laatste jaren slaagt steeds zo n driekwart van de kandidaten. Dit hoge percentage is voor een belangrijk deel het gevolg van de tussentijdse toets (TTT). Ruim 25 procent van de kandidaten legde vóór het VBE-examen een TTT af. Rijtests Het BNOR neemt in het kader van de vorderingsprocedure (zie hoofdstuk zes) rijtests af bij bestuurders bij wie twijfel bestaat over de rijvaardigheid. Het gaat hier niet om een herexamen, maar om een onderzoek naar de praktische rijvaardigheid of de theoriekennis. In 2003 werden ruim achthonderd rijtests en theorietoetsen afgenomen, zestig procent meer dan het voorafgaande jaar. Deze groei werd vooral veroorzaakt door ernstige overtredingen van jonge bestuurders die de politie op video vastlegde en bij het CBR aanmeldde. Klachten In het verslagjaar werden 28 klachten over het nader onderzoek ingediend en 27 over het VBE-examen. Acht daarvan waren terecht en vier ten dele terecht. De klachten hadden vooral betrekking op de uitslag en de begeleiding tijdens het examen. Reserveringstermijnen De tijd tussen aanvraag en nader onderzoek, tussentijdse toets of VBE-examen kwam gemiddeld niet boven de acht weken uit. In de Randstad was de termijn langer. Dat werd veroorzaakt door de toegenomen concentratie van BNORactiviteiten in dit deel van het land. 35 procent vindt plaats in de drie westelijke provincies.

24 Relatie tussen aantallen Nader onderzoeken en de percentages geslaagden Aantallen Percentage geslaagden % geslaagden Afgenomen onderzoeken Theorie-examens voor de luchtvaart 21 R I J V A A R D I G H E I D In opdracht van de divisie Luchtvaart van de Inspectie Verkeer en Waterstaat nam het CBR voor het vierde achtereenvolgende jaar theorie-examens voor de Nederlandse burgerluchtvaart af. Onder de kandidaten zijn aanstaande vliegers van de Airbus en Boeing 747, maar ook aspirant-ballonvaarders en -helikopterpiloten. Maandelijks kunnen zij in één of meer van de ruim negentig vakken examen doen in de CBR-examencentra in Assen, Amsterdam, Eindhoven, Maastricht en Utrecht. De afdeling Luchtvaartexamens is gevestigd in het regiokantoor in Amsterdam. In 2003 nam het CBR examens af, 6,7 procent minder dan in het voorafgaande jaar maal deden aanstaande beroepsvliegers theorie-examen en maal aankomende privévliegers. De daling vond vooral plaats in de eerste helft van het Bij het praktijkexamen moet een kandidaat fileparkeren en parkeren in een vak sinds november 2003 achteruit én vooruit kunnen uitvoeren. En dat zowel op een helling als in een schuin parkeervak. verslagjaar. Mogelijke oorzaken van de daling zijn de nieuwe Europese regels voor de luchtvaartexamens en evenals bij de andere examens de teruglopende economie.

25 5 Medische rijgeschiktheid 22 M E D I S C H E R I J G E S C H I K T H E I D De beoordeling van de lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van motorvoertuigen is, naast het toetsen van de rijvaardigheid, één van de hoofdtaken van de publieke tak van het CBR. Die beoordeling vindt plaats: bij iedere aanvraag voor een rijexamen; bij de vernieuwing van het rijbewijs vanaf het zeventigste levensjaar; bij mensen die vanwege een medische aandoening een rijbewijs met kortere geldigheidsduur hebben gekregen; bij mensen die het CBR om een nieuwe beoordeling vragen, omdat hun medische situatie is veranderd; en bij mensen die het rijbewijs in een zogeheten vorderingsprocedure zijn kwijtgeraakt. De beoordeling wordt aangevraagd met een Eigen verklaring, die tien vragen bevat over ziekten en aandoeningen die voor het verkeer relevant zijn. Wie alle vragen met nee beantwoordt, is medisch geschikt, als er verder geen bezwarende medische gegevens bekend zijn. Het CBR geeft dan een Verklaring van geschiktheid af. Bij mensen die vragen met ja beantwoorden, hangt het van het oordeel van de medisch adviseur van het CBR af of een Verklaring van geschiktheid wordt afgegeven. Er kan eerst nog nader onderzoek door een medisch specialist of een deskundige praktische rijgeschiktheid van het CBR nodig zijn. Net als het rijvaardigheidsbewijs is een Verklaring van geschiktheid onmisbaar voor iedereen die op het gemeentehuis een rijbewijs aanvraagt. Het CBR nam in besluiten over aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid. 55 procent van de aanvragers beantwoordde alle vragen op de Eigen verklaring met nee en bevestigde daarmee gezond te zijn (2002: 57 procent). 45 procent van de aanvragen werd nader beoordeeld door een medisch adviseur van het CBR, een stijging van twee procent ten opzichte van In 73 procent van de gevallen betrof het aanvragen van mensen die voor het rijbewijs moesten worden gekeurd omdat zij zeventig jaar of ouder waren; een toename van vijf procent. Het CBR verwees aanvragers onder en boven de zeventig jaar voor nader onderzoek

26 Verklaringen van geschiktheid in 2003 en Totaal aantal aanvragen Nader beoordeeld door medisch adviseurs naar een specialist. In beide leeftijdsgroepen namen de verwijzingen naar de oogarts af, maar naar de andere specialisten toe. Procentueel komt onder bestuurders van zeventig jaar en ouder de verwijzing naar een oogarts het vaakst voor; al jaren bedraagt hij meer dan tachtig procent van de verwijzingen. Afwijzen Van de nader beoordeelde aanvragen werden er afgewezen, omdat de aanvrager blijkens de Regeling eisen geschiktheid 2000 ongeschikt was of in de loop van de beoordeling de aanvraag introk. Zestig procent van hen was zeventig jaar of ouder. De belangrijkste redenen voor afwijzing in de groep van zeventig jaar en ouder waren onder de 70 jaar verwezen naar oogarts/opticiën verwezen naar andere specialist jaar en ouder verwezen naar oogarts/opticiën verwezen naar andere specialist aanvraag afgewezen/ingetrokken onder de 70 jaar jaar en ouder afgegeven Verklaringen van geschiktheid onder de 70 jaar met beperkte geldigheidsduur met geldigheidsduur tot 70 jaar jaar en ouder met beperkte geldigheidsduur met geldigheidsduur tot 70 jaar ernstige oogafwijkingen en hersenziekten (onder andere dementie). Beneden de zeventig jaar waren vooral alcoholmisbruik, hersenziekten (onder andere beroertes) en epilepsie de meest voorkomende redenen voor ongeschiktheid. 23 M E D I S C H E R I J G E S C H I K T H E I D Uiteindelijk werd 96 procent van de nader beoordeelde aanvragen gehonoreerd. Twaalf procent daarvan kreeg een verklaring met een kortere geldigheidsduur vanwege een progressief ziektebeeld. Deze categorie keert binnen één tot tien jaar terug voor een nieuwe beoordeling. Met een alcoholslot wordt de startmotor geblokkeerd. De blokkering wordt pas opgeheven als de bestuurder heeft geblazen en beneden de wettelijke norm zit. Met de afwijzing van het CBR waren 866 aanvragers het niet eens. Zij maakten gebruik van hun recht op een herkeuring. Bijna negentig procent werd opnieuw ongeschikt verklaard, in bijna de helft van de gevallen vanwege alcoholmisbruik.

27 24 M E D I S C H E R I J G E S C H I K T H E I D De sterke toename in de herkeuringen lijkt in 2001 tot staan gekomen te zijn. Sindsdien is het aantal stabiel. Algemene wet bestuursrecht Naast een medische herkeuring bestaat sinds 1999 via de Algemene wet bestuursrecht ook de mogelijkheid bezwaar aan te tekenen tegen de manier waarop de (her)keuring is verlopen. Hiervan werd in maal gebruik gemaakt, één keer minder dan het jaar daarvoor. 31 bezwaren werden gegrond verklaard, meestal naar aanleiding van nieuwe medische gegevens. Praktische rijgeschiktheid Het CBR streeft ernaar zoveel mogelijk mensen veilig aan het gemotoriseerde verkeer te laten deelnemen. Vooral bij gehandicapten is (auto)mobiliteit van groot belang; het is vaak hun sleutel tot zelfstandigheid. Het CBR beschikt op dit terrein over de expertise van deskundigen praktische rijgeschiktheid (voorheen aanpassingsdeskundigen). Zij begeleiden en adviseren mensen met functiebeperkingen en stellen de veiligheidseisen vast voor de auto of motor. Uitgangspunt bij de beoordeling is steeds, dat kandidaten aan dezelfde rijvaardigheidseisen moeten voldoen als ieder ander. Het werk van de deskundigen praktische rijgeschiktheid had oorspronkelijk vooral betrekking op gehandicapten, maar hun aantal is sinds de invoering van de Wet Voorzieningen Gehandicapten in 1994 afgenomen. Daarvoor in de plaats is een groeiende groep meest oudere rijbewijsbezitters gekomen met oogproblemen en verminderde mentale functies (traagheid en beginnende dementie). Deze mensen leggen bij het CBR een rijtest of technisch onderzoek af, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan een veilige en praktische verkeersdeelname. De komende jaren neemt het aantal aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid door de vergrijzing verder toe. Het aantal rijtests zal daardoor groeien. Ontwikkelingen De afdeling Medische Zaken zette rijtests in voor een onderzoek waarin de waarde voor het rijgedrag wordt onderzocht van prisma s in het brilmontuur bij een halfzijdig gezichtsveld.

28 Leerstoel Verkeersgeneeskunde Met de Rijksuniversiteit Groningen werd een leerstoel Verkeersgeneeskunde en -neuropsychologie ingesteld. Met de leerstoel wil het CBR bereiken, dat er een betere wetenschappelijke basis komt voor medische vraagstukken in het verkeer. Nu worden die nog vooral op basis van de heersende medische opinie opgelost. Zo is er bijvoorbeeld geen wetenschappelijk gefundeerde ideale keuringsleeftijd voor oudere rijbewijsbezitters. Hoogleraar Wiebo Brouwer zal onder meer onderzoeken in hoeverre bestuurders met beperkingen aan hersenfuncties en ogen in staat zijn om bijvoorbeeld met behulp van training verantwoord aan het verkeer te blijven deelnemen. Onder meer langs de A 12 wordt trajectcontrole getest. Hierbij wordt de gemiddelde snelheid op een bepaald traject gemeten. Dit geeft een realistischer beeld dan een meting op één punt. Europa De deskundigen praktische rijgeschiktheid leverden een bijdrage aan twee Europese projecten. In het project Quavadis hielpen zij voor het tweede achtereenvolgende jaar de rijbewijscodes voor aanpassingen te beschrijven. In Consensus werd een databank voorbereid met de verbanden tussen handicaps en de bijbehorende aanpassingen aan voertuigen en procedures. Met Luxemburg en Spanje werd een vergelijkende studie verricht naar de uitkomsten van de medische keuringen voor het rijbewijs. De studie en het geplande vervolg op grotere schaal moet uiteindelijk duidelijk helpen maken in hoeverre harmonisatie van de keuringsleeftijd in de Europese Unie mogelijk is. Ministerie Een commissie onder leiding van psychiater prof. dr. Buitelaar adviseerde de minister van Verkeer en Waterstaat de rigide regels voor het gebruik van Ritalin door ADHD-patiënten te nuanceren. De laatste medische inzichten maken het mogelijk voor iedere rijdende patiënt individueel te bepalen, in hoeverre het gebruik van dat medicijn nadelig is voor de verkeersveiligheid. 25 M E D I S C H E R I J G E S C H I K T H E I D Namens het ministerie nam het CBR deel aan Europees overleg over de minimale geschiktheidseisen voor het besturen van een motorvoertuig en de eisen voor bestuurders met diabetes mellitus en epilepsie.

29 6 Vorderingen De divisie Vorderingen van het CBR is namens de minister van Verkeer en Waterstaat belast met de zogeheten vorderingsprocedure. De vorderingsprocedure wordt gestart tegen mensen van wie de politie, de officier van justitie of de directeur van het CBR vermoedt dat zij ongeschikt zijn om achter het stuur te zitten. Van hen kan worden geëist dat zij zich aan een onderzoek onderwerpen. Dat kan een onderzoek naar de medische geschiktheid of de rijvaardigheid zijn. In het eerste geval voert een externe medisch specialist het onderzoek uit, in het laatste geval een rijvaardigheidsdeskundige van het CBR. De uitkomst van het onderzoek kan ertoe leiden 26 V O R D E R I N G E N dat het rijbewijs ongeldig wordt verklaard. De vorderingsprocedure is een administratieve maatregel in het kader van de verkeersveiligheid. Cursus en onderzoek Wie met een alcoholpromillage tussen 1,3 en 1,8 achter het stuur zit en wordt aangehouden, komt in aanmerking voor een cursus in het kader van de Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer (EMA). Bestuurders doen in deze cursus kennis op over de effecten van alcohol op de verkeersveiligheid en analyseren de motieven voor hun alcoholgebruik om hun houding en gedrag te verbeteren. Het CBR legt deze cursus aan de overtreder op na een melding ( mededeling ) van de politie. Deelname aan de cursus weigeren leidt ertoe dat het rijbewijs ongeldig wordt verklaard. Wie met een promillage van 1,8 of hoger wordt aangehouden, gaat naar een medisch onderzoek. Ook bestuurders die onder invloed van drugs of medicijnen achter het stuur zitten en worden aangehouden, komen in aanmerking voor een medisch onderzoek. Wie ongeschikt blijkt om nog achter het stuur te zitten, moet het rijbewijs inleveren. Wie geschikt is, moet alsnog naar een EMA-cursus. Bestuurders met opvallend slecht rijgedrag komen in aanmerking voor een onderzoek naar de rijvaardigheid.

30 De BOB-campagne heeft ertoe bijgedragen, dat het alcoholgebruik in het verkeer gedaald is. Onderzoeken De divisie Vorderingen besloot in In totaal werd keer besloten het rijbewijs ongeldig te verklaren, 23 procent meer maal tot een onderzoek naar de rijgeschiktheid of rijvaardigheid van bestuurders. Dat is dan in Zestig procent van deze besluiten een stijging van 8,4 procent. De politie maakt betrof overmatig alcoholgebruik. 24 procent steeds intensiever van deze voorziening van de ongeldigverklaringen werd veroorzaakt doordat bestuurders niet meewerkten gebruik; de intensieve voorlichting aan de korpsen begint zijn vruchten af te werpen. aan de verplichte EMA-cursus. Ook de pakkans is de afgelopen jaren toegenomen. Het aantal alcomobilisten dat bij herhaling 76 procent van de besluiten na een politiemelding betrof alcoholmisbruik één procent ven, nam met 24 procent toe. Hun aantal is in werd aangehouden en aan het CBR doorgege- meer dan in In de overige gevallen was twee jaar met 48 procent gestegen. er een andere medische aanleiding. Te denken valt aan verwardheid, drugsbezit of rijden Kwaliteit en efficiency onder invloed van drogerende stoffen en De vorderingsprocedure is een verkeersveiligheidsmaatregel en werkt het beste bij agressie. een lik-op-stukbeleid. Efficiency in de afhandeling is dus nodig om mensen die door de politie zijn aangehouden, zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over eventuele maatregelen. In dat kader is bij de divisie Vorderingen in het verslagjaar, net als voorgaande jaren, geïnvesteerd in voorlichting en in intensief contact met politiekorpsen. De politie meldt daardoor onder meer steeds vaker agressieve bestuurders bij het CBR, nu zij weet dat ook dergelijk gedrag via een administratiefrechtelijke procedure kan worden aangepakt. EMA-cursussen keer werden bestuurders in 2003 verplicht tot een EMA-cursus. Dat was zestien procent meer dan in Ook deze stijging komt voor rekening van het groeiend gebruik dat de politie van deze voorziening maakt. Bezwaar en beroep Wie het niet eens is met een besluit van de divisie Vorderingen kan bezwaar, beroep en hoger beroep aantekenen bij respectievelijk de divisie zelf, de bestuursrechter en de Raad van State. In 2003 werden bezwaarschriften behandeld. Acht procent werd gegrond verklaard, wat overigens niet automatisch tot stopzetting van een procedure leidde. De toewijzingen konden namelijk ook betrekking hebben op onjuistheden in details van de procedure. 27 V O R D E R I N G E N

31 7 A ctiviteiten in de regio s 28 A C T I V I T E I T E N I N D E R E G I O S Bijna negentig procent van het werkaanbod van het CBR betreft het afnemen van theorie- en praktijkexamens voor de personenauto en de motor en het verwerken van aanvragen voor de medische Verklaringen van geschiktheid. De vijf regio s van het CBR zijn belast met de uitvoering van deze werkzaamheden en met het afnemen van de theorie-examens voor de bromfiets en de praktijkexamens voor de aanhangwagen. Het CBR heeft deze activiteiten gedecentraliseerd om letterlijk en figuurlijk dichter bij de klanten en de partners (de rijscholen) te staan. Een terugblik op de activiteiten in de regio s is dan ook altijd een beoordeling van het succes van de dienstverlening en van de afstemming van de dienstverlening en producten op de regionale markten. De provincie Zeeland verhuisde op de eerste dag van het verslagjaar van regio West-Zuid naar regio Zuid. Uit cultureel oogpunt was de samenvoeging met de twee zuidelijke provincies een logisch besluit. Regio West-Zuid kon zich zodoende geheel concentreren op de hectiek van de rijexamens in de provincie Zuid-Holland. Normen Alle regio s van het CBR voldeden aan de norm dat voor 95 procent van de praktijkexamens een reserveringstermijn van hoogstens acht weken mag gelden. Bij de theorie-examens bedraagt de norm vier weken. Gemiddeld konden kandidaten in iets meer dan zes weken voor het praktijkexamen op en in ruim drie weken voor de theorie.

32 Aantal Verklaringen van geschiktheid per regio in 2003 en Regio Noord Regio Oost Regio Zuid Regio West-Noord Regio West-Zuid totaal Tu ssentijdse toets Sneller afhandelen De afhandeling van de aanvragen voor een verklaring van medische geschiktheid werd versneld. Via een nieuwe werkwijze werd zoveel mogelijk werk door de medische administratie uitgevoerd. Alleen de ingewikkelder aanvragen werden beoordeeld door één van de CBR-artsen. Dat leidde ertoe dat de regio s voldeden aan de norm dat het gros van de aanvragen binnen vijf werkdagen moet zijn afgehandeld, als er geen nader medisch onderzoek nodig is. Ook werd voldaan aan de eis dat verwijzingen naar een medisch specialist in het overgrote deel van de gevallen binnen drie weken moeten plaatsvinden. Negentig procent van de bestuurders die een rijtest ondergaan, moet dat binnen vier weken horen; ook aan die eis voldeden de regio s. In bijna alle regio s ging voor het zevende achtereenvolgende jaar het aantal tussentijdse toetsen (TTT) omhoog. Met een gemiddelde toename van vijftien procent maakte één op de drie kandidaten voor een praktijkexamen gebruik van het succesvolle toetsinstrument. Het slagingspercentage bij de kandidaten voor het B-examen lag 12,5 procent hoger als zij een tussentijdse toets aflegden. Bij de A-examens bedroeg het verschil negen procent. Samenwerken met opleiders Samenwerking tussen opleiders en examinatoren is van belang voor een gerichte voorbereiding van leerlingen op het wegverkeer. De CBR-regio s investeren daarom ieder jaar opnieuw in de samenwerking met de rijscholen. Voor nieuwe opleiders worden in veel regio s kennismakingsbezoeken georganiseerd. Periodiek bezoekt het management van de regio s de rijscholen. Examenplaatsoverleg De afgelopen jaren is het regelmatige overleg met de opleiders in inhoud en omvang gegroeid. Met name het examenplaatsoverleg is door zijn regelmaat een nuttig hulpmiddel voor het uitwisselen van informatie en ideeën. Elke regio heeft ten minste eenmaal per jaar overleg op elke examenplaats. In het verslagjaar werd in het overleg onder meer aandacht besteed aan de Rijopleiding in Stappen, het reserveringssysteem TOP online en het nieuwe motorexamen. 29 A C T I V I T E I T E N I N D E R E G I O S Ouders geven hun kroost de laatste jaren steeds vaker een helm op in het verkeer. Ook door regelmatig overleg met de brancheorganisaties ABAN, BOVAG en FAM investeren de CBR-regio s in de samenwerking met de rijscholen. In elke regio kwam men minstens twee keer bijeen om aandacht te besteden aan lopende vraagstukken en nieuwe ontwikkelingen.

33 Aantal afgenomen examens per regio in 2003 (inclusief niet verschenen kandidaten) Regio Noord Theorie-examens Praktijkexamens categorie A Praktijkexamens categorie B A C T I V I T E I T E N I N D E R E G I O S Kwaliteit van de dienstverlening Uit een enquête onder rijscholen in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe bleek tevredenheid over de dienstverlening van de noordelijke CBR-regio. De werkrelatie mét en de deskundigheid ván de examinatoren, alsmede hun optreden tegenover kandidaten kregen stelselmatig goede tot zeer goede beoordelingen van ten minste 93 procent van de rijscholen. Ook de rijscholen in de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeland oordeelden positief. Zij gaven de dienstverlening van regio Zuid van het CBR een ruime voldoende. Het vaste klankbordpanel van rijscholen in de provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel toonde zich erg tevreden over de telefonische dienstverlening van regio Oost. 96 procent noemde hem goed, vier procent redelijk. Alle regio s doorstonden het verlengingsonderzoek voor het ISO-certificaat 9001:2000. Kwaliteit op locatie Acht van de 58 eigen vestigingen werden in 2003 geheel of gedeeltelijk vernieuwd. De ingrepen varieerden van complete nieuwbouw tot verhuizingen en meer of minder ingrijpende opknapbeurten. Deze investeringen bevorderen de gebruikswaarde en de uitstraling van de accommodaties. Daarmee wil het CBR het imago van moderne, klantvriendelijke dienstverlener onderstrepen. Regio Oost Theorie-examens Praktijkexamens categorie A Praktijkexamens categorie B Regio Zuid Theorie-examens Praktijkexamens categorie A Praktijkexamens categorie B Regio West-Noord Theorie-examens Praktijkexamens categorie A Praktijkexamens categorie B Regio West-Zuid Theorie-examens Praktijkexamens categorie A Praktijkexamens categorie B Totaal landelijk Theorie-examens Praktijkexamens categorie A Praktijkexamens categorie B Klachten Op ongeveer twee miljoen klantcontacten ontvingen de regiokantoren van het CBR 251 klachten, 28 minder dan in Het merendeel van de klachten betrof de examenuitslag. Zeventien procent van de klachten was terecht of ten dele terecht.

34 Maatschappelijke contacten Veel aandacht was er in de regio s traditiegetrouw voor de maatschappelijke contacten. Naast participatie in de Regionale en Provinciale Organen voor de Verkeersveiligheid waren de kantoren gastheer voor delegaties uit binnen- en buitenland. Medewerkers van de regio s droegen bij aan landelijke beurzen zoals de Megafestatie voor jongeren, de AutoRAI en de beurs Motor. Daarnaast werd aan regionale activiteiten en manifestaties deelgenomen. Zo nam regio Oost bromfietstests af tijdens een regionale verkeersveiligheidsdag in Gelderland. Ook nam deze regio in zes examencentra driehonderd ouders van rijschoolleerlingen een rij- en theorietest af om hen bewust te maken van de hoge eisen die het hedendaagse verkeer stelt. Dergelijke activiteiten zijn goede gelegenheden om de maatschappelijke betrokkenheid van het CBR te accentueren. In alle regio s vonden frequente contacten met de regionale media plaats. Met name de toenemende belangstelling voor de Rijopleiding in Stappen en het nieuwe motorexamen leidden tot frequente publicaties en uitzendingen. Innovatie In alle regio s werden examinatoren opgeleid tot speciaal examinator en tot docent om instructeurs te trainen in de Rijopleiding in Stappen. De komst van het nieuwe motorexamen werd voorafgegaan door een intensieve zoektocht in de regio s naar geschikte terreinen voor het examen voertuigbeheersing. De regio s Noord en West-Noord waren nauw betrokken bij de rijstijlscan, een methode om ervaren bestuurders vooral van bedrijfswagens te toetsen op rijvaardigheid. Regio Noord interesseerde gemeentelijke veiligheidscoördinatoren uit Overijssel voor deelname. En verscheidene regio s stelden examinatoren beschikbaar voor de opdracht van IBM Nederland aan het CBR (zie hoofdstuk negen). 31 A C T I V I T E I T E N I N D E R E G I O S Met dit uniforme bord werd begin 2004 een einde gemaakt aan de vele verschillende aankondigingen van verkeersdrempels. Het komt overeen met de borden in de rest van de Europese Unie.