Jaarverslag. Te land, te water, in de lucht. Het theorie-examen, van kennis naar inzicht

Transcriptie

1 Jaarverslag 2005 Te land, te water, in de lucht Het theorie-examen, van kennis naar inzicht

2

3 Te land, te water, in de lucht Het theorie-examen, van kennis naar inzicht

4 2

5 Inhoud 3 Het theorie-examen, van kennis naar inzicht 4 1 Directieverslag 8 2 Beoordelen in aantallen 12 3 Financiële resultaten 14 4 Examens 16 - Examens voor motor, personenauto en bromfiets - Examens voor professionals in vervoer en logistiek - Nader onderzoek naar de rijvaardigheid - Theorie-examens voor de luchtvaart 5 Medische rijgeschiktheid 26 - Verklaringen van geschiktheid - Praktische rijgeschiktheid - Ontwikkelingen 6 Vorderingen 30 - Onderzoeken en EMA-cursussen - Bezwaar en beroep - Voorlichting 7 Ontwikkeling en innovatie 32 - Examens - RIS-opleiding en -examen - Ontwikkelingen in processen - Internationaal 8 Activiteiten in de regio s 38 - Toetsen en examens - Samenwerken met opleiders - Kwaliteit van de dienstverlening - Maatschappelijke contacten 9 De rijschoolbranche In- en externe communicatie 44 - Campagnes - Internet - Voorlichting en public relations - Media 11 Sociaal beleid 48 - Arbeidsomstandigheden - CAO - Ziekteverzuim - Opleiding en ontwikkeling 12 Ondernemingsraad Raad van Toezicht 52

6 Het theorie-examen, van kennis naar inzicht Sinds het ontstaan van het CBR is het theorie-examen onderdeel van het leertraject voor het rijbewijs. Begonnen als enkele kennisvragen-met-plaatjes tijdens het praktijkexamen, heeft het zich ontwikkeld tot een zelfstandig kwaliteitsproduct en een gerichte audiovisuele toets van inzicht in de verkeerspraktijk. Welke ontwikkeling heeft het theorie-examen doorgemaakt? En wat staat ons in de nabije toekomst te wachten? 4

7 5 Bij de start van het CBR in 1927 bestond het rijexamen uit een proefrit. Maar er waren wel verkeersregels en borden. En na enkele jaren ontstond onder examinatoren de gewoonte om daarover tijdens de rit enkele vragen te stellen. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd het rijexamen officieel gesplitst in een theorie- en een praktijkgedeelte. De theorie werd mondeling en individueel afgenomen. De hulpmiddelen: een plattegrond met enkele wegen en kruispunten waarop de examinator verkeerssituaties uitbeeldde, een folder met verkeersborden zonder uitleg en een setje paperclips, lucifers en vlakgommetjes. Met een sterk beroep op de verbeeldingskracht van de kandidaat werd zo met de paperclip-auto s, de voetganger-lucifers en de vrachtwagenvlakgommetjes het verkeersinzicht getoetst. Aan de hand van de bordenfolder werd de kennis van regels en tekens beoordeeld. In opbouw Die situatie lijkt nu misschien grotesk. Maar toen paste het bij de betrekkelijk eenvoudige verkeersstromen. Want Nederland was in opbouw. Knooppunt Oudenrijn bij Utrecht was nog een naar de huidige maatstaven dorpsachtig verkeersplein en verkeerstunnels bestonden niet. In 1942 werd de eerste geopend, de Maastunnel. Pas eind 1968 veranderde Oudenrijn in een klaverblad met ongelijkvloerse lussen. De welvaart nam toe en het wegennet breidde zich snel uit. De auto-arme leefstraten van weleer maakten plaats voor woonstraten met glimmend blik. De Nederlandse weggebruiker moest worden voorbereid op veilige deelname aan een gaandeweg ingewikkelder verkeersbeeld. Schriftelijk Medio 1963 werd het schriftelijke theorieexamen ingevoerd. Kandidaten kregen twintig multiple-choicevragen te beantwoorden: tien over verkeer, vijf over voorrangssituaties en vijf over verkeersborden. Aanvankelijk vond het theorieexamen na het praktijkgedeelte plaats. Het kon toen voorkomen, dat een kandidaat was geslaagd voor de praktijk en gezakt voor de theorie. Tot 1984 bestonden de innovaties in het theorie-examen uit aanpassingen in de vragen, de examencategorie en de geldigheidsduur van het certificaat. Zo werden in 1972 drie uitgangspunten voor vernieuwing van het examen vastgesteld: er moesten concrete vragen komen om het inzicht te testen, de vragen moesten begrijpelijk zijn ( zodat het verschil in ontwikkeling tussen de kandidaten geen rol speelt ) en de kandidaat moest de bestuurder van een steeds terugkerende auto zijn. Hij kon zich dan makkelijker inleven. Audiovisueel Echt revolutionair veranderde het theorie-examen in 1984 met de overstap naar audiovisuele presentatie. Die overstap was goed te verklaren: beelden met gesproken vragen discrimineerden minder naar opleiding en pasten beter dan schriftelijke examens bij de maatschappelijke ontwikkelingen van dat ogenblik. Want in alle opzichten was er emancipatie gaande en het rijbewijs was niet langer exclusief voor de happy few. Aanvankelijk werden dia s gebruikt, twaalf jaar later cd-i en nog eens zes jaar later werd op dvd overgeschakeld. Sinds de introductie zijn er ruim tien miljoen audiovisuele examens afgenomen. Een revolutie is daarin niet te verwachten, maar wel verdere innovatie. Deregulering Bij de introductie van het audiovisuele examen stond de enkelvoudige gedragsbeslissing centraal: Mag ik linksaf of mag

8 6 ik alleen maar rechtdoor?; Moet ik stoppen of mag ik doorrijden? Een kandidaat moest op mag dat- of moet dat-vragen met ja of nee aangeven wat de wet formeel voorschreef. Die wet dicteerde tot 1996 nauwkeurig wat van een weggebruiker werd verwacht. In dat jaar werd de nieuwe Wegenverkeerswet 1994 operationeel. Die was op een totaal andere leest geschoeid. De deregulering die in de politiek een belangrijk thema was, deed ook zijn intrede bij de verkeersregels. Leidend werd artikel vijf van de Wegenverkeerswet: Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd. Alle gedrag op de weg moest vanaf dat moment overeenstemmen met die basisnorm. Inzicht Onder het motto Geef je verstand eens voorrang werd er in 1996 van uitgegaan, dat je in het verkeer vanzelfsprekend bepaalde dingen niet doet en andere wel. Daarom verdwenen de precieze normen voor de rij-instructie uit de wet. Het werd de verantwoordelijkheid van opleiders om vanuit de basisregels de vertaling naar de praktische rijopleiding te maken. Voor dat doel kwamen gaandeweg zogeheten rijprocedures tot stand. In de theorie-examens werden vragen steeds consequenter afgeleid van het nieuwe artikel vijf uit de Wegenverkeerswet Een logisch uitvloeisel daarvan was dat minder naar het gewenste gedrag werd gevraagd. Steeds nadrukkelijker werd een appèl gedaan op de inzichtelijke kennis van de kandidaat, bijvoorbeeld over de toepassing van verkeerstekens. Met de ingebruikname van de dvd-techniek werd het theorieexamen uitgebreid met meerkeuze- en open, getalsmatige vragen. Het streven om verkeersinzicht te toetsen kon door die uitbreiding nog beter worden verwezenlijkt. Onderwerpen uit diverse ministeriële regelingen, die de laatste jaren tot gewijzigde exameneisen hadden geleid, konden met het nieuwe type vragen meer gericht worden getoetst. Toetsservicedocument Omdat de ministeriële regelingen de exameneisen niet altijd nauwkeurig benoemen, heeft het CBR twee jaar geleden in samenwerking met de brancheorganisaties van rijscholen een zogeheten Toetsservicedocument opgesteld. Letterlijk van A tot Z worden in het document de onderwerpen benoemd waarover in het audiovisuele theorie-examen vragen kunnen worden gesteld. De rijscholen kunnen de onderwerpen via het extranet van het CBR raadplegen en er bij de theorieopleiding gebruik van maken. Op die manier is een oplossing gevonden voor de

9 handicap die sinds de invoering van de Wegenverkeerswet 1994 bestond. Want vanwege het globale karakter hadden instructeurs onvoldoende beeld van de precieze onderwerpen voor de theorie-opleiding van hun leerlingen. Hogere kwaliteitseisen Door de uitbreiding van de typen examenvragen kon bij een scala aan onderwerpen ineens veel nadrukkelijker op inzicht worden getoetst. Al enige jaren vroeg het verkeersbeeld daarom. Factoren als de toegenomen verkeersdrukte, de groei van boordelectronica, de ingrijpende veranderingen in de infrastructuur en de grote mobiliteitsbehoefte trokken een steeds zwaardere wissel op de kwaliteiten van de bestuurder op de weg. Dat betrof met name het verkeersinzicht, de juiste attitude en de kunst om tijdig gevaar te herkennen. Zulke kwaliteiten worden voor een belangrijk deel ontwikkeld tijdens de rijopleiding en het rijexamen. Daar moest dus in geïnvesteerd worden, zodat de aanstaande rijbewijsbezitter de voorbereiding zou krijgen die bij het tijds- en verkeersbeeld paste. Sinds eind 2002 zijn daarom geleidelijk vijftien van de vijftig ja/ nee-vragen in het theorie-examen vervangen door meerkeuze- en numerieke vragen. Zij gaan over onder meer milieu-aspecten, het gebruik van gordels en helmen, in- en uitritconstructies, snelheid, verlichting, remweg, volgafstand en invoegen; allemaal onderwerpen die inzicht vereisen en onvoldoende met ja/neevragen te toetsen zijn. Externe toetsing Wil het theorie-examen de best mogelijke voorbereiding op het actuele verkeersbeeld zijn, dan is continue toetsing op inhoud, opzet en presentatie een vereiste. Daarom past het CBR de theorie-examens voortdurend aan nieuwe Europese en Nederlandse richtlijnen aan. Het examen voldoet daarmee aan de kwaliteitseisen die op wetgevend niveau worden gesteld. Daarnaast is in 2005 een college van externe deskundigen ingesteld om de kwaliteit en begrijpelijkheid van de theorieexamens vanuit verschillende disciplines te beoordelen. In hoofdstuk zeven wordt dit toegelicht. Kwaliteitsontwikkeling De innovatie van het theorie-examen gaat voort zolang samenleving, verkeer en wetenschappelijk inzicht zich ontwikkelen. Nu al weten we dat de effectiviteit van theoretisch verkeersinzicht voor een belangrijk deel wordt bepaald door de samenhang met de praktijk. Theoretisch inzicht in bijvoorbeeld gevaarherkenning en de instelling waarmee de weggebruiker achter het stuur zit, zijn beter aan te leren als een kandidaat er in de praktijkopleiding ervaring mee heeft opgedaan. Zo komt de samenhang tussen theorie- en praktijkopleiding en tussen theorie- en praktijkexamen nadrukkelijk in beeld. In het voorstel voor het nieuwe rijexamen dat het CBR in 2005 ontwikkelde, was die samenhang op een hoog kwaliteitsniveau gegarandeerd. Het theorie-examen was in het voorstel na een eerste praktisch deelexamen geprojecteerd, zodat de kandidaat opgedane praktijkervaring kon betrekken bij het theorieexamen. De extra kosten van die constructie voor de consument konden in de ogen van de minister van Verkeer en Waterstaat echter geen genade vinden. Een dergelijke aanpassing is zeer ingrijpend en zal naar mijn mening leiden tot onacceptabele kostenstijgingen en lastenverzwaringen voor examenkandidaten, aldus de bewindsvrouw. Zij verkoos een nieuw rijexamen dat inhoudelijk beter is en qua structuur hetzelfde blijft, zolang geen nieuw wetenschappelijk bewijs wordt geleverd voor de noodzaak van een gefaseerd rijexamen. Bij de uitwerking van haar besluit wordt daarom nu, conform het ministeriële verzoek, naar mogelijkheden gezocht om het inzicht over met name gevaarherkenning in het theorie-examen van de toekomst een vaste plaats te geven. Het niveau dat van de kandidaat voor een theorie-examen wordt verlangd, maakt goede voorbereiding via een rijschool steeds belangrijker. De winst van goede voorbereiding voor het wegverkeer is veiligheid. De hoge materiële en immateriële kosten die daarmee individu en samenleving worden bespaard, zijn meer dan voldoende reden om het verkeer het theorie-examen te geven dat het verdient. 7

10 Directieverslag Het bijna tachtigjarige CBR is een privaatrechtelijke stichting die door de minister van Verkeer en Waterstaat belast is met een verkeersveiligheidstaak: het beoordelen van de rijvaardigheid en medische geschiktheid van bestuurders, en de vakbekwaamheid van professionals in transport en logistiek. 8

11 9 In het verslagjaar werd de doelstelling van de organisatie aangepast, toen het kabinet besloot dat het CBR zich moest gaan beperken tot zijn kerntaken. Het beleid kwam daardoor in het teken te staan van: - het toevoegen van nieuwe specialismen om van het CBR hét exameninstituut op mobiliteitsgebied te maken; - innovatie, klantgerichtheid en efficiency om de positie voor de komende jaren te verankeren; - inspelen op de behoeften aan grondige vernieuwing van het rijexamen; - integriteit in denken en werken, in alle lagen van de organisatie. In 2004 paste het kabinet ook op het CBR de politieke lijn toe dat private activiteiten niet passen bij organisaties die in hoofdzaak met de uitvoering van wettelijke taken belast zijn. Dat leidde tot beëindiging van de private activiteiten. De private onderzoeksinstellingen NEA en Traffic Test werden verkocht aan respectievelijk de Panteia Groep (voorheen EIM/RVB-groep) en DHV. Het uitgangspunt dat de continuïteit van beide organisaties gewaarborgd moest zijn, werd volledig gehaald. Te land, te water, in de lucht De door de minister beoogde bundeling van mobiliteitsexamens bij het CBR kreeg verder vorm. Het CBR is vooral bekend van de theorie- en praktijkexamens voor de personenauto, motor, bromfiets, vrachtwagen, bus en diverse soorten aanhangers. Minder bekend zijn de theorie-examens voor de luchtvaart en de medische keuringen voor de pleziervaart. In het verslagjaar werden daar de examens en afgifte van certificaten voor de binnenvaart aan toegevoegd. Het gaat jaarlijks om gemiddeld examens voor de Rijn- en binnenvaart en achtduizend vaarbewijzen, die ondergebracht werden bij CCV, de divisie voor transport en logistiek. CCV heeft daarmee de verantwoordelijkheid gekregen voor de examens voor het ondernemersdiploma binnenvaart, het ADNR-certificaat, alle schippersexamens en de examens voor marifonie en radar. Met de nieuwe loten aan de stam neemt het CBR nu examens en toetsen af in 265 verschillende vakken, te land, te water en in de lucht. Op initiatief van de Stichting Rijvaardigheidsbewijzen Recreatieruiter (SRR) zijn besprekingen gestart over ondersteuning bij de verdere verbetering van de examens voor ruiters en koetsiers. De gesprekken zouden in 2006 uitmonden in een intentieovereenkomst. De SRR overweegt de betrokken ministers te verzoeken om het ruiterbewijs een wettelijke status te geven. Examens In 2005 daalde het totaal aantal afgenomen examens. De daling was in het eerste halfjaar aanzienlijk, maar later trok de economie aan. Het totaal aantal theorie-examens afgezien van de lucht- en bin -nen vaart bevond zich aan het einde van het jaar met ruim op het laagste niveau sinds Dank zij het (incidenteel) grote aantal theorie-examens voor de taxi bleef de daling per saldo beperkt. Bij de personenauto, motor en bromfiets was de daling vooral het gevolg van de stijging in de slagingspercentages. De kwaliteit van de rijopleiding groeit, dus slagen kandidaten sneller. De examens voor de beroepschauffeurs hebben te lijden van de concurrentie uit de nieuwe EU-lidstaten. Die schaadt de populariteit van het chauffeursberoep. Het totaal aantal praktijkexamens daalde uiteindelijk met twee procent. Het grote aantal praktijkexamens voor de taxi kon niet voorkomen dat de balans negenduizend examens lager uitviel dan in Kwaliteit Voor het eerst sinds het ontstaan van de modulaire Rijopleiding in Stappen (RIS) had het veel hogere slagingspercentage invloed op het totaal gemiddelde. Het verschil van bijna twintig procentpunt bij de ruim zevenduizend leerlingen met een RISopleiding bracht het gemiddelde bij de eerste B-examens op een historisch hoge 48,6 procent. Als de groei van de RIS-opleidingen en examens in dit tempo doorgaat, wordt binnen twee jaar bij de slagingspercentages voor de B-examens de grens van vijftig procent gepasseerd. Eén op de vijf instructeurs beschikt momenteel over de bevoegdheid om een RIS-opleiding te geven. Om de aankomende rijbewijsbezitter tot de beste opleiding te stimuleren die Nederland kent, moet het aantal opgeleide RIS-instructeurs

12 10 verder toenemen. Hier ligt een taak voor de opleidingsinstituten voor instructeurs. Herhalingstoets Het CBR opperde aan het einde van het verslagjaar om beginnende bestuurders niet te lang na het behalen van het rijbewijs op te roepen voor een verplichte herhaling. In 2006 wordt daarover een uitgewerkt voorstel aan de minister van Verkeer en Waterstaat aangeboden. Jongeren halen steeds vroeger het rijbewijs; tachtig procent gaat in het achttiende jaar op voor het rijexamen. Gezien de statistisch hogere kans op ongevallen in deze leeftijdsgroep, is een korte herhalingsbijeenkomst zeer aan te bevelen om de aangeleerde verkeersattitude te herhalen en te laten beklijven. Medische geschiktheid Het totaal aantal Verklaringen van geschiktheid is de afgelopen vijf jaar met veertigduizend toegenomen. Aanvankelijk was dat het gevolg van de vergrijzing: het aantal rijbewijsbezitters dat de verplichte keuring rond het zeventigste jaar moest ondergaan, nam snel toe. Velen van hen moesten een rijtest afleggen om hun geschiktheid definitef vast te stellen. Sinds kort geldt voor bezitters van een C- en D-rijbewijs de verplichting om zich elke tien jaar te laten keuren. Die vele extra aanvragen vergen een tijdrovende medische beoordeling door het CBR, waardoor de personeelskosten voor de afgifte van een Verklaring van geschiktheid snel stijgen. Deze problematiek is onder de aandacht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat gebracht. Efficiënt en effectief De kosten voor het rijexamen en de kwaliteit van de producten zijn voor een belangrijk deel afhankelijk van de inrichting van de procedures en processen. Gegevens moeten correct en snel worden uitgewisseld tussen rijscholen, het CBR, de Dienst Wegverkeer RDW en de gemeenten. Hoe effectiever en efficiënter dat verloopt, des te beperkter kunnen de kosten voor de klant blijven. Daarom investeerde onze organisatie flink in de digitale afhandeling van het rijexamen met het project Papierloos Examen en de totstandkoming van het nieuwe rijbewijsdocument. Om dezelfde reden is een begin gemaakt met het aanpassen van de registratiesystemen voor de medische administratie en de divisie Vorderingen, waar onder meer de onderzoeken plaatsvinden naar bestuurders die van onverantwoord rijgedrag worden verdacht. Fraude Het aantal gevallen van georganiseerde fraude bij de theorie-examens voor de personenauto en bromfiets nam toe. Het CBR heeft daarom in 2005 werk gemaakt

13 van fraudepreventie. De directie stelde een permanente werkgroep in om verbeteringsplannen te maken. Voor de examencentra werd apparatuur aangeschaft om vervalsing te ontdekken. Medewerkers op de examencentra werden getraind in het herkennen van valse documenten, look-alikes (mensen die voor kandidaten het examen afleggen) en andere pogingen om langs illegale weg voor een rijbewijs of certificaat in aanmerking te komen. De directie betreurt zeer dat certificaten en rijbewijzen in de ogen van een groeiend aantal mensen handelswaar lijken te zijn. Deze documenten zijn uitsluitend bedoeld om het veilig te houden op de weg. Financiële ontwikkelingen Hoewel voor het derde jaar in successie minder examens werden afgenomen, steeg de omzet in het verslagjaar met vijf miljoen euro. Dat was vooral te danken aan een wijziging in de verantwoording van de opbrengst van de Verklaringen van geschiktheid. Werden deze voorheen pas ingeboekt als de kandidaat geslaagd was, met ingang van het verslagjaar gebeurt dat als ze worden verkocht. Dit leverde een eenmalige opbrengst op van vier miljoen euro. Het resterende miljoen was de uitkomst van de jaarlijkse tariefaanpassing, kostenbesparing en de nieuwe examens voor binnenvaart en taxi enerzijds en de daling in de aantallen overige examens anderzijds. De kosten stegen van 85 miljoen euro in 2004 tot negentig miljoen in De stijging werd veroorzaakt door extra pensioen- en personeelslasten (7,7 miljoen). Een wijziging in het groot onderhoud van de gebouwen leverde een eenmalige kostenreductie van ruim 2,6 miljoen euro op. Het CBR realiseerde in het verslagjaar binnen zijn maatschappelijke opdracht een sluitende exploitatie van een half miljoen euro positief. In het verslagjaar waren in veel opzichten de gevolgen van de economische teruggang en de toenemende criminalisering van de samenleving merkbaar. De directie is veel dank verschuldigd aan de medewerkers, die zich aan deze ontwikkelingen hebben moeten aanpassen. Aan de ketenpartners is dank verschuldigd voor de harmonieuze verhoudingen waarbinnen goed en constructief overleg kon plaatsvinden. Rijswijk, mei 2006 De directie: mr. F.C.A. Meijer, algemeen directeur R.A. van Walree, financieel directeur. 11

14 12 Beoordelen in aantallen Aantal afgenomen Aantal voldoende Slagingspercentage Aantal afgenomen Aantal voldoende Slagingspercentage eerste her- eerste her- eerste herexamen examen totaal examen examen totaal examen examen totaal eerste her- eerste her- eerste herexamen examen totaal examen examen totaal examen examen totaal Te land [A] Theorie Praktijk AVD Praktijk AVB [B] Theorie [RIS] Toetsen 2 en 3 [RIS] Praktijkexamen Alle praktijkexamens incl. RIS , ,5 69,4 71, ,2 80,6 85, , ,7 60,3 65, ,6 47,2 47,9 Te land [A] Theorie Praktijk AVD Praktijk AVB [B] Theorie [RIS] Toetsen 2 en 3 [RIS] Praktijkexamen Alle praktijkexamens incl. RIS , ,2 68,7 69, ,3 79,1 85, , ,4 59,9 68, ,4 46,9 47,2 2 [BE] Aanhanger ,6 73,5 72,8 [BE] Aanhanger ,6 73,4 72,8 Tussentijdse toets A-B-BE Tussentijdse toets A-B-BE Bromfiets (theorie) ,1 Bromfiets (theorie) ,0 Vervoer en logistiek Vervoer en logistiek [C] [D] Theorie, incl. taxi Theorie taxi Praktijk Praktijk Praktijk VRP CE, DE Praktijk taxi Overige , , ,0 63,3 64, ,3 64,7 68, ,9 65,9 67, ,1 67,8 70, ,9 69,4 82,6 [C] [D] Theorie, incl. taxi Theorie taxi Praktijk Praktijk Praktijk VRP CE, DE Praktijk taxi Overige , , ,7 64,0 63, ,7 59,3 65, ,9 64,1 66, ,8 57,5 64, ,0 74,7 80,9 Nader onderzoek Tussentijdse toets , Nader onderzoek Tussentijdse toets , Versneld Bijzonder Examen ,5 Versneld Bijzonder Examen ,8 Te water Te water Binnenvaart (theorie) ,0 Binnenvaart (theorie) 1 - In de lucht In de lucht Luchtvaart (theorie) Luchtvaart (theorie) Beroepsvliegers Privévliegers niet beschikbaar niet beschikbaar Beroepsvliegers Privévliegers niet beschikbaar niet beschikbaar [A] Motor Niet afgenomen theorie-examens 2 Theorie-examens totaal Niet afgenomen theorie-examens 2 Theorie-examens totaal [B] [BE] [C] Personenauto Personenauto met aanhangwagen Vrachtauto Niet afgenomen praktijkexamens 2 Praktijkexamens totaal, inclusief toetsen Niet afgenomen praktijkexamens 2 Praktijkexamens totaal, inclusief toetsen [CE] [D] [DE] Vrachtauto met aanhangwagen of trekker-oplegger Bus Bus met aanhangwagen Totaal examens inclusief toetsen Totaal examens inclusief toetsen [VRP] Vakrijproef [RIS] Rijopleiding in Stappen

15 Aanvragen Verklaring van geschiktheid Rijtests Beoordelingen Eigen verklaringen klein vaarbewijs Afgegeven vaarbewijzen Vorderingsprocedure: onderzoeken Vorderingsprocedure: rijtests en theorietoetsen Vorderingsprocedure: EMA-cursussen Totale omzet (in miljoen euro s) 89,9 84,2 Aantal medewerkers nominaal 995, ,2 (op fulltime basis) Aantal actieve rijscholen Aantal nieuw ingeschreven rijscholen Aantal uitgeschreven rijscholen Aantallen en percentages betreffen de periode sinds 1 juli Aangevraagde en betaalde examens die niet zijn afgenomen, bijvoorbeeld wegens verzuimen. 3 Exclusief A-praktijkexamens oude stijl in Peildatum: tweede kwartaal 2005 en

16 3 Financiële resultaten Balans per 31 december 2005 (x 1.000) (na bestemming resultaat) Vaste activa Materiële Vaste Activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen Inventarissen en machines Financiële Vaste Activa Deelneming Geldleningen Vlottende activa Debiteuren Belastingen en sociale premies Groepsmaatschappijen Overige vorderingen Overlopende activa Effecten Liquide middelen Totaal activa

17 Passiva Vermogen Voorzieningen Herstructurering organisatie Groot onderhoud Jubileumuitkeringen Pensioenen Langlopende schulden Kortlopende schulden Vooruit ontvangen inschrijfgelden Crediteuren Groepsmaatschappijen Belastingen en sociale premies Overige schulden Overlopende passiva Totaal passiva Resultatenrekening over 2005 (x 1.000) 2005 % * 2004 % * Praktijkexamens , ,6 Theorie-examens , ,4 Verklaringen van geschiktheid , ,3 Vorderingen , ,5 Overige opbrengsten , ,2 Bedrijfsopbrensten , ,0 Personeelskosten , ,9 Afschrijving materiële vaste activa , ,8 Overige bedrijfskosten , ,7 Totaal kosten , ,4 Bedrijfsresultaat (373) (0,4) (1.192) (1,4) Resultaat deelneming 408 0, ,6 Interest en soortgelijke baten en lasten 486 0, ,4 Resultaat boekjaar 521 0,6 (305) (0,4) * Percentage van de totale omzet

18 4 Examens Het CBR beoordeelt aan de hand van de rijvaardigheid en de medische rijgeschiktheid van kandidaten of zij zelfstandig en veilig aan het verkeer kunnen deelnemen. Bij beroepschauffeurs in spé wordt ook de vakbekwaamheid beoordeeld. Deze activiteiten vormen de kerntaken. De Verklaringen van rijvaardigheid en vakbekwaamheid worden afgegeven door de examinator, de Verklaringen van geschiktheid door de medisch adviseur van het CBR. Deze documenten heeft iedereen nodig die op het gemeentehuis een rijbewijs wil aanvragen. In 2005 daalde het totaal aantal examens, maar het slagingspercentage steeg. 16

19 17 Relatie tussen aantallen praktijkexamens categorie B en percentages geslaagden Examens voor motor, personenauto en bromfiets Theorie-examens Het aantal afgenomen theorie-examens voor de motor (A) daalde met zes procent, voor de personenauto (B) met drie procent en voor de bromfiets zeven procent. De daling van het aantal theorie-examens is grotendeels toe te schrijven aan het sterk gestegen slagingspercentage. In één jaar tijd nam dat bij de A-, B- en bromfietsexamens toe met respectievelijk 5,5, 2,6 en 3,1 procentpunt. Daardoor nam het aantal herexamens navenant af. Het slagingspercentage van ruim 51 procent bij de bromfietskandidaten is opmerkelijk. In het negenjarig bestaan van dit theorie-examen was het nog nooit zo hoog. Slagingspercentages stijgen De percentages voor de A- en B-examens naderen langzamerhand het niveau van Aan het einde van dat jaar werden aan de theorie-examens open en meerkeuzevragen toegevoegd om de kwaliteit te verbeteren. Zoals gebruikelijk is bij veranderingen in de examens, daalt dan het percentage geslaagden tijdelijk. Theorie-examens zijn een voorbode van de te verwachten praktijkexamens. Omdat het aantal aanvragen voor een theorieexamen eind 2005 aantrok, wordt in 2006 over de hele linie een licht groeiende belangstelling voor het rijexamen verwacht. Bij de A-, B- en bromfietsexamens lijkt het keerpunt in de recessie van de afgelopen jaren gepasseerd te zijn. Praktijkexamens Bij de praktijkexamens A en B, alsmede de examens voor de personenauto met aanhanger (BE) was het beeld vorig jaar hetzelfde als bij de theorie-examens: dalende aantallen en stijgende slagingspercentages. Het praktijkexamen A bestaat sinds 2004 uit een examen voertuigbeheersing en een examen verkeersdeelneming. Van beide examens samen werden er in 2005 drie procent minder afgenomen. Voor het examen verkeersdeelneming kwamen minder kandidaten op en voor het examen voertuigbeheersing meer. Omdat de voertuigbeheersing vóór de verkeersdeelneming plaatsvindt en in 2005 aantal groeide, is de verwachting dat het totaal aantal examens voor het A-rijbewijs in 2006 zal toenemen.

20 18 Slagingspercentage Het slagingspercentage voor het praktijkexamen voertuigbeheersing A bleef in 2005 nagenoeg gelijk, maar bij verkeersdeelneming steeg het met twee procentpunt. Kandidaten blijken eerder voor het nieuwe opgedeelde dan voor het oude enkelvoudige examen te slagen. Zij kunnen zich nu gerichter concentreren. Overigens is het slagingspercentage bij de A-examens sinds jaar en dag veel hoger dan bij de B-examens. Aanstaande motorrijders hebben vaak al jarenlang een B-rijbewijs en beschikken dus over kennis, inzicht en ervaring. Herstel B-examens De aanvragen voor B-examens daalden in het eerste halfjaar sterk, maar herstelden zich daarna. Waarschijnlijk is het herstel het gevolg van de afschaffing van het VBE-examen voor bezitters van een buitenlands rijbewijs (zie Nader onderzoek, pagina 23). Deze groep moest voor het eerst een regulier rijexamen doen. Eind 2005 waren er praktijkexamens B afgenomen, zes procent minder dan een jaar eerder. Het aantal examens in deze categorie is de afgelopen vijfentwintig jaar nog nooit zo laag geweest. Demografische ontwikkelingen zijn daarvan de belangrijkste oorzaak. Maar ook de uitbreiding van het openbaar vervoer en de laatste jaren de economische terugval, de teruglopende immigratie en de verbeteringen in de rijopleiding zijn sinds 1980 van invloed geweest op de gestage afname. Door de toegenomen kwaliteit van de rijopleiding is het slagingspercentage door de jaren heen toegenomen, waardoor het aantal herexamens daalde. Voor het derde jaar op rij was het slagingspercentage bij de eerste examens hoger dan bij de herkansingen. Toetsen De komst van de tussentijdse toets (TTT) en de Rijopleiding in Stappen (RIS) hebben tot een verschuiving van examens naar toetsen geleid. Door de TTT en de RIS gaan leerlingen beter voorbereid op examen en slagen zij eerder. Vorig jaar deed eenderde van de leerlingen tijdens de opleiding voor het B-rijbewijs een TTT. Hun slagingspercentage lag in 2005 gemiddeld ruim tien procentpunt hoger. Vier procent deed de drie toetsen en het afsluitende examen in het kader van de RIS-opleiding. Daarmee steeg hun slaagkans met 19,7 procentpunt ten opzichte van leerlingen die het reguliere traject aflegden. Kwaliteitsverbeteringen als de TTT en de RIS hebben de afgelopen vijf jaar tot een stijging van ruim vijf procentpunt in het gemiddelde slagingspercentage bij de B-examens geleid.

21 Aanhanger De jarenlange stijging van de examens voor de personenauto met aanhanger (BE) is in het verslagjaar tot staan gekomen. Voor het eerst in tien jaar nam het aantal af. In tien jaar tijd is het aantal BE-examens vele malen over de kop gegaan: van in 1995 tot in In het afgelopen jaar was er met min vijf procent voor het eerst sprake van een lichte daling. Het slagingspercentage was bij het examen voor de aanhanger altijd al hoog. Desondanks is het de afgelopen tien jaar verder toegenomen: van 68,7 in 1995 tot 72,8 de laatste twee jaar. Is een relatie niet tevreden met de klachtbehandeling, dan kan hij zich richten tot De Nationale Ombudsman (NOM). Drie relaties benaderden het instituut met een klacht over de examens. De NOM deed in één geval geen uitspraak, omdat het CBR en de klager alsnog tot een oplossing kwamen. Van de twee andere klachten achtte de NOM het optreden van het CBR in het ene geval behoorlijk en in het andere geval deels behoorlijk en deels onbehoorlijk. Laatstgenoemde uitspraak leidde ertoe dat voortaan bij alle klachten hoorzittingen mogelijk worden gemaakt. Klant tevreden? Klachten kunnen over de inhoud of het verloop van het examen of de toets gaan, over het optreden of de beslissing van de examinator of over de omstandigheden waaronder het examen of de toets plaatsvond. Klachten kunnen voor een belangrijk deel voorkomen worden door gerichte en tijdige informatie aan opleiders, aandacht voor samenwerking en vertrouwen, alsmede beperkte wachttijden. Het CBR kreeg op ruim 1,2 miljoen examens en toetsen 176 klachten. Daarvan bleken er 33 terecht of gedeeltelijk terecht. Van aanvraag tot examen De tijd tussen aanvraag en afname van een examen voldeed in 2005 vrijwel geheel aan de eisen die het CBR zichzelf stelt. Zo geldt voor de praktijkexamens voor de personenauto dat tussen reservering en examen in negentig procent van de gevallen maximaal zes weken mag zitten. Bij de theorie-examens is die termijn vier weken. Bij het theorie-examen varieerde de aanvraagperiode steeds tussen één en vier weken, al naar gelang de drukte van dat moment. Bij de praktijkexamens zat tussen aanvraag en examen gemideeld drie tot zes weken. 19

22 20 Relatie tussen aantallen examens C/D/E en percentages geslaagden Examens voor professionals in vervoer en logistiek De divisie CCV van het CBR neemt examens af voor professionals in wegvervoer, binnenvaart en logistiek. Het gaat om een breed scala, uiteenlopend van truck- en buschauffeur, vorkheftruckchauffeur en magazijnbeheerder tot binnenvaartschipper en kraanmachinist. Het CBR-onderdeel is verder verantwoordelijk voor de afgifte van vaardocumenten voor de binnenvaart. De divisie wordt mede aangestuurd door de CCV Raad, waarin de sociale partners zitting hebben. CCV werkt sinds 2004 samen met het Examenhuis (voorheen EVL en Logex). Zij bereidden in het verslagjaar een fusie voor tot één examendivisie CCV.

23 De minister van Verkeer en Waterstaat besloot in juni dat de examens voor de binnenvaart en de uitgifte van vaarbewijzen bij het CBR moesten worden ondergebracht. Haar besluit maakte deel uit van het streven mobiliteitsexamens te bundelen en bij het CBR onder te brengen. Per jaar gaat het bij de nieuwe loot aan de stam om gemiddeld examens voor de beroepsbinnenvaart en achtduizend vaarbewijzen. Er zijn tien verschillende examens voor de binnenvaart, zowel schriftelijk als mondeling. Taxi Beeldbepalend voor het verslagjaar was de grote toeloop voor het verplichte taxi-examen. De divisie CCV nam ruim theorie- en ruim praktijkexamens af. Hoewel al sinds de zomer van 2004 bekend was dat elke taxichauffeur vóór 2006 voor het examen geslaagd moest zijn, kwam de stroom aanvragen pas in de tweede helft van het verslagjaar op gang. Uiteindelijk was het aantal theorie- en praktijkexamens ruim de helft minder dan de begrote Een deel van de chauffeurs doet alsnog examen in de eerste maanden van Van de overigen zal een onbekend deel het beroep niet meer uitoefenen of zonder de vereiste papieren rondrijden. Richtlijn Vanwege de nieuwe Europese Richtlijn Vakbekwaamheid 2003 moet een chauffeur elke vijf jaar minstens 35 uur scholing volgen. Deze nieuwe vakbekwaamheidsrichtlijn voor beroepschaffeurs gaat in 2008 of 2009 in. Ook de basiseisen voor de kwalificatie van chauffeurs zullen erdoor veranderen. Hierover bracht een werkgroep van werknemers- en werkgeversorganisaties, scholen en de divisie CCV/Examenhuis advies uit aan het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Uitgangspunt daarbij was dat de nieuwe eisen de transportsector zo min mogelijk extra mogen kosten. Voor elk van de rijbewijzen en beroepskwalificaties adviseerde de werkgroep over de aantallen en opzet van de theorie- en praktijkexamens. Theorie-examens De divisie CCV nam 24 procent meer theorie-examens af dan een jaar eerder en het slagingspercentage daalde afgezien van de examens voor de binnenvaart die pas na medio 2005 onderdak kregen bij het CBR ruim zes procentpunt. De stijging in aantallen en de daling van het slagingspercentage werden vooral veroorzaakt door het grote aantal theorie-examens voor het verplichte taxicertificaat. Praktijkexamens De aantallen afgenomen praktijkexamens C, D en E (respectievelijk vrachtauto, bus en aanhanger) daalden fors, met percentages tussen de twaalf en achttien. De afgelopen twee jaar is het aantal CDE-praktijkexamens met veertig procent gedaald. In de sterke daling is zichtbaar dat steeds meer Nederlandse chauffeurs worden vervangen door goedkopere collega s uit de nieuwe lidstaten van de Europese Unie. Het slagingspercentage steeg met bijna een procentpunt bij de categorie C, anderhalf bij CE en drie bij D. Bij de overige praktijkexamens viel vooral de sterke stijging bij de examens voor de vorkheftruck op; het aantal verviervoudigde. Klant tevreden? De divisie CCV ontving op ruim examens (exclusief binnenvaart) 95 klachten, waarvan er 58 de taxi-examens betroffen. De klachten kunnen over de inhoud of het verloop van het examen gaan, over het optreden of de beslissing van de examinator of over de omstandigheden waaronder het examen plaatsvond. Vijftien klachten bleken terecht of gedeeltelijk terecht. Vier daarvan betroffen een taxi-examen. 21

24 22 Relatie tussen aantallen Nader onderzoeken en de percentages geslaagden Nader onderzoek naar de rijvaardigheid Het nader onderzoek naar de rijvaardigheid is bestemd voor kandidaten die in een periode van vijf jaar vier keer of meer voor het reguliere praktijkexamen zijn gezakt. Een nader onderzoek bij het Bureau Nader Onderzoek Rijvaardigheid (BNOR), een divisie van het CBR, duurt langer dan een regulier praktijkexamen. Daardoor hebben de rijvaardigheidsadviseurs van de divisie extra tijd en aandacht voor de kandidaat. Zo kan de spanning voor een examen aanzienlijk afnemen. De individuele aandacht creëert een situatie waarin kandidaten zo goed mogelijk kunnen presteren. De eisen die aan de rijvaardigheid worden gesteld, zijn dezelfde als bij de reguliere praktijkexamens.

25 Versneld examen beëindigd Twee ministeriële standpunten domineerden de toekomst van de activiteiten van de CBR-divisie. Allereerst maakte de minister per 31 maart een einde aan het versneld bijzonder examen (VBE). Dit examen was bedoeld voor kandidaten met een geldig buitenlands rijbewijs dat niet voor een Nederlands exemplaar kon worden ingewisseld. Zij kregen één keer de gelegenheid aan een rijvaardigheidsadviseur van het BNOR te laten zien dat zij over voldoende vaardigheden beschikten om volwaardig aan het verkeer in Nederland deel te nemen. Slaagden zij daar niet in, dan moesten zij een regulier theorie- en praktijkexamen afleggen. Bij een succesvol VBE-examen kreeg men een rijvaardigheidsbewijs voor een Nederlands rijbewijs. Maar door de toenemende fraudegevoeligheid en de oncontroleerbaarheid van sommige buitenlandse rijbewijzen kon het CBR geen betrouwbare procedure meer garanderen. De minister van Verkeer en Waterstaat besloot daarop het VBE-examen te beëindigen. Deze categorie rijbewijsbezitters moet voortaan de normale procedure volgen en een regulier theorie- en praktijkexamen afleggen. In de eerste helft van 2005 nam het BNOR nog ruim vijfduizend versneld bijzondere examens af. Faalangst Het tweede standpunt van de minister betrof de examenkandidaten met faalangst. Zij is van mening dat zulke kandidaten niet pas na vier examenpogingen voor een aangepast examen in aanmerking zouden moeten komen. Hun handicap rechtvaardigt dat hun eerste examen al door een speciaal opgeleide examinator wordt afgenomen. Dit standpunt wordt verder uitgewerkt bij de invulling van het nieuwe rijexamen, dat naar verwachting eind 2007 operationeel zal zijn. Nader onderzoeken Het aantal nader onderzoeken daalde voor het derde achtereenvolgende jaar: van bijna in 2004 naar bijna in Deze afname was het gevolg van de stijging van het slagingspercentage bij de reguliere praktijkexamens B. Ook de invloed van de Rijopleiding in Stappen (RIS) werd merkbaar. Door de veel hogere slaagkans van kandidaten die met deze methode zijn opgeleid, neemt het aantal nader onderzoeken af. 23

26 24 Klant tevreden? Het CBR kreeg op ruim dertigduizend nader onderzoeken, VBE-examens en toetsen 26 klachten. Die konden over de inhoud of het verloop van het onderzoek of de toets gaan, over het optreden of de beslissing van de examinator of over de omstandigheden waaronder het onderzoek of de toets plaatsvond. Vier klachten bleken gegrond of gedeeltelijk gegrond. Eén klager richtte zich tot De Nationale Ombudsman (NOM), omdat hij het met het CBR oneens bleef. De NOM oordeelde dat het CBR behoorlijk had gehandeld. De tijd tussen aanvraag en nader onderzoek, tussentijdse toets of VBEexamen bedroeg twee tot zes weken. In de Randstad was de termijn langer dan elders. Dat werd veroorzaakt door de toegenomen concentratie van BNORactiviteiten in dit deel van het land. 35 procent vindt plaats in de drie westelijke provincies. Door detachering van examinatoren bij het BNOR werd verder oplopen van de reserveringstermijnen voorkomen. Na 1 juli kon het BNOR rijvaardigheidsadviseurs bij de regio s detacheren, omdat er minder vraag naar nader onderzoeken was en het VBEexamen was afgeschaft. Zo assisteerden de adviseurs bij de A-, B- en taxi-examens.

27 Theorie-examens voor de luchtvaart In opdracht van de Inspectie Verkeer en Waterstaat nam het CBR theorieexamens voor de Nederlandse burgerluchtvaart af. Sinds 2000 is deze taak bij het CBR ondergebracht. De afdeling Luchtvaartexamens verzorgt de logistiek rond het examentraject, stelt de resultaten vast, organiseert inzagedagen voor het examen en verstrekt de toelatingsbewijzen. Onder de kandidaten zijn niet alleen aanstaande vliegers van de Airbus en Boeing 747, maar ook aspirantballonvaarders en -helikopterpiloten. Maandelijks kunnen zij in één of meer van de ruim negentig vakken examen doen in de CBR-examencentra in Assen, Amsterdam, Eindhoven, Maastricht en Utrecht. In 2005 vonden theorie-examens voor beroepsvliegers en theorieexamens voor aankomende privévliegers plaats. Bij de privévliegers betekende dat een daling van zestien procent. Deze werd veroorzaakt doordat eind 2004 een aantal examenvakken was samengevoegd. Klant tevreden? In het verslagjaar werd één klacht ingediend. Deze betrof de kosten voor een spoedaanvraag van een theorie-examen. De klacht bleek niet gegrond. 25

28 5 Medische rijgeschiktheid Naast de rijvaardigheid beoordeelt het CBR de lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van motorrijtuigen. Die beoordeling vindt plaats bij de aanvraag van een rijexamen, bij de periodieke keuring voor het vrachtwagen- en busrijbewijs en bij de vernieuwing van het rijbewijs rond het zeventigste levensjaar. Maar ook bij mensen die vanwege een medische aandoening een rijbewijs met kortere geldigheidsduur hebben, om een tussentijdse beoordeling vragen omdat hun medische situatie is veranderd of omdat het rijbewijs in de zogeheten vorderingsprocedure ongeldig is verklaard. 26

29 27 Verklaringen van geschiktheid in 2005 en Totaal aantal aanvragen Nader beoordeeld door medisch adviseurs Gekeurd door oogarts/optometrist Gekeurd door andere specialist Aanvraag afgewezen/ingetrokken Verklaring van geschiktheid verleend met beperkte geldigheidsduur met beperkte bevoegdheden De beoordeling wordt aangevraagd met een Eigen verklaring. Veertig tot vijftig procent van de aanvragers blijkt meteen medisch geschikt. Het CBR geeft dan een Verklaring van geschiktheid af. Is een vraag op de Eigen verklaring met ja beantwoord, heeft er een keuring plaatsgevonden of bestaat er een medisch dossier, dan vindt eerst een nadere beoordeling plaats door een medisch adviseur van het CBR. Die kan leiden tot vervolgonderzoek door een medisch specialist of een deskundige praktische rijgeschiktheid van het CBR. Verklaringen van geschiktheid In 2005 daalde het aantal aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid licht. De laatste drie jaar schommelt het vrij constant rond de De komende jaren wordt door de vergrijzing en de nieuwe eisen aan beroepschauffeurs een stijging verwacht. Op de weg Het CBR nam in 2005 ongeveer evenveel besluiten over aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid als een jaar eerder. Van de aanvragers beantwoordde 47 procent alle vragen op de Eigen verklaring met nee en bevestigde daarmee gezond te zijn (2004: 52 procent). De rest van de aanvragen meer dan de helft werd nader beoordeeld door een medisch adviseur van het CBR, elf procent meer dan in procent van de aanvragers was zeventig jaar of ouder. Het CBR ontving meer dan vijftigduizend rapporten van medisch specialisten na een vervolgonderzoek. Dat is een stijging van acht procent. Rapporten van oogartsen en optometristen kwamen met zestig procent het vaakst voor. Sinds 1 januari 2005 moet elke tien jaar de medische geschiktheid van vrachtwagen- en buschauffeurs worden vastgesteld. Arbodiensten voeren de keuring uit. De nieuwe maatregel vloeit voort uit de tweede Europese richtlijn. Daardoor ontving het CBR extra aanvragen die allemaal door medisch adviseurs beoordeeld moesten worden. Door de forse toename was dit type aanvragen voor het eerst in twintig jaar hoger dan de standaardbeoordelingen van aanvragen waarop alle vragen met nee zijn beantwoord. Door de nieuwe maatregel en de voortgaande vergrijzing wordt de komende jaren een forse groei verwacht van het aantal nader onderzoeken door medisch adviseurs en verwijzingen naar specialisten. Een stijging van dertig procent wordt reëel geacht. Beslissing Bij de nader beoordeelde aanvragen werd in gevallen geen Verklaring van geschiktheid verstrekt, een daling van zes procent. In die gevallen bleek de aanvrager op grond van de Regeling eisen geschiktheid 2000 ongeschikt of trok deze de aanvraag tijdens het beoorde lingstraject in. De belangrijkste redenen voor afwijzing in de groep van zeventig jaar en ouder waren ernstige oogafwijkingen en hersenziekten (onder andere dementie). Beneden de zeventig jaar waren vooral alcoholmisbruik, hersenziekten (onder andere beroertes) en epilepsie de meest voorkomende redenen voor onge schiktheid. Twaalf procent van de nader beoordeelde bestuurders kreeg een Verklaring van geschiktheid met een kortere geldig heidsduur vanwege een progressief ziektebeeld. Deze categorie keert binnen één tot tien jaar terug voor een nieuwe beoordeling. Zes procent bleek alleen geschikt als het voertuig werd aangepast. Deze beperking wordt in een Europese code op het rijbewijs vermeld. Herkeuring en bezwaar Met het besluit van het CBR waren aanvragers het niet eens (2004: 956). Zij maakten gebruik van hun recht op een herkeuring. Ruim zestig procent kreeg na een herkeuring opnieuw geen Verklaring van geschiktheid. In 51 procent van deze

30 gevallen was alcoholmisbruik daarvan de reden. Het aantal verzoeken om een herkeuring is in zeven jaar tijd verdrievoudigd. Naast een medische herkeuring bestaat de mogelijkheid om op grond van de Algemene wet bestuursrecht een bezwaarschrift in te dienen tegen de manier waarop de herkeuring is verlopen. Hiervan werd in maal gebruik gemaakt, bijna tweeënhalf keer zoveel als het jaar daarvoor. De stijging is het gevolg van de vermelding onder de medische besluiten dat niet alleen een herkeuring, maar ook een bezwaarschrift mogelijk is. 28 bezwaren werden gegrond verklaard, meestal naar aanleiding van nieuwe medische gegevens. Te water In opdracht van de Inspectie Verkeer en Waterstaat beoordeelde het CBR voor het tweede jaar de Eigen verklaringen voor het klein vaarbewijs waarop één van de vragen met ja is beantwoord. In het verslagjaar werden bijna elfhonderd aanvragen beoordeeld, negen procent meer dan in Praktische rijgeschiktheid Het CBR streeft ernaar zoveel mogelijk mensen veilig aan het gemotoriseerde verkeer te laten deelnemen. Vooral bij gehandicapten is (auto)mobiliteit van groot belang; het is vaak hun sleutel tot zelfstandigheid. Het CBR beschikt op dit terrein over de expertise van de deskundigen praktische rijgeschiktheid (voorheen aanpassingsdeskundigen). Zij begeleiden en adviseren mensen met functiebeperkingen en stellen de benodigde aanpassingen vast voor het voertuig. Bestuurders met een functiestoornis moeten aan dezelfde rijvaardigheidseisen voldoen als ieder ander. Tijdens de Mobiliteitsdagen in Lelystad en in tv-programma s werden in 2005 de werkzaamheden van de deskundigen toegelicht en aan de hand van adviezen en proefritten gedemonstreerd. Het werk van de deskundigen praktische rijgeschiktheid had oorspronkelijk vooral betrekking op gehandicapte bestuurders, maar de laatste jaren in toenemende mate ook op niet-gehandicapte, meest oudere rijbewijsbezitters. Zij kampen met met oogproblemen en verminderde mentale functies (traagheid en vermoeden van dementie). Deze mensen leggen bij het CBR een rijtest af, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan een veilige en praktische verkeersdeelname. De keuring door een arts is bij deze trajecten bedoeld om het CBR informatie te geven over de functiebeperkingen van ledematen, ogen of hersenen. Op basis daarvan kan een rijtest worden opgelegd die uitsluitsel geeft over de rijgeschiktheid. In 2005 steeg het aantal rijtests met 1,3 procent. Onder de aanvragers van zeventig jaar en ouder nam het aantal 28