Vraagstelling en achtergrond

Transcriptie

1 LOB in de steigers Versie: 1.2 Bestandsnaam: LOB projectplan Datum opgesteld: Naam opdrachtgever Jan Schoeren Voor akkoord: Datum: Contactgegevens Naam projectleider Thijs de Corte Contactgegevens Projectcode

2 Inhoudsopgave Vraagstelling en achtergrond... 3 Aanleiding voor de start van het project... 3 Visie en doelstelling... 4 Op te leveren resultaat/resultaten... 5 Afbakening... 5 Programma van Eisen... 6 Risicoanalyse Randvoorwaarden voor de uitvoering van het project Fasering en planning van tussenresultaten Projectbeheersing Tijd Kwaliteit Organisatie Geld Informatie Gedetailleerde activiteitenplanning Bijlage 1 Loopbaancompetenties en kerntaken Bijlage 2 Varianten praktijknabij LOB in de leerwegen van het vmbo Bijlage 3 mogelijke taakverdelingen binnen LOB proces Bijlage 4 Voorbeeld LOB-kalender Bijlage 5 Checklist huidige LOB activiteiten Bijlage 6 Verdieping van de categorisering LOB activiteiten Bijlage 7 Leerroutes met lessuggesties en ideeën voor opdrachten Bijlage 8 Kaders voor de begeleidingsactiviteiten Bijlage 9 Reflectiemodel LOB gebaseerd op Spiraalmodel van Korthagen Bijlage 10 Checklist invulling LOB als vak Bijlage 11 Knelpunten, succesfactoren en aanbevelingen vanuit praktijk Begrippenlijst LOB vanuit SLO... 58

3 Vraagstelling en achtergrond Het Ministerie van Onderwijs heeft vastgesteld dat binnen het voortgezet onderwijs elke vmbo moet beschikken over een doorlopende leerlijn betreffende loopbaan oriëntatie begeleiding (LOB). Daarnaast moet dit door elke leerling worden vastgelegd in een loopbaandossier. In een loopbaandossier is opgenomen welke activiteiten zijn uitgevoerd die hebben bijgedragen tot het ontwikkelen van de loopbaancompetenties : kwaliteitenreflectie, motievenreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken (Kuijpers, 2012). In het loopbaandossier wordt beschreven bij een aantal uitgevoerde activiteiten: de beoogde doelen, de resultaten, de evaluatie en een conclusie en welke vervolgactiviteiten zijn gepland op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij horende conclusies. Op dit moment volgen leerlingen in klas 1 en 2 de vakken Praktische Sector Oriëntatie (PSO) en Praktisch werken (PW). Bij PSO wordt een eigen ontwikkelde lessencyclus gebruikt om leerlingen bewust voor een profiel binnen onze school te kiezen. De opdrachtenbundel die bij PSO hoort, is de verslaglegging voor de onderbouwing van de profielkeuze. Bij PW gaat de leerling in klas 1 elke profiel verkennen. In klas 2 gaan ze zich verdiepen in twee profielen, waarna ze rond maart/april hun definitieve keuze bekend moeten maken. Ouders worden voornamelijk op de hoogte gebracht door informatieavonden. In klas 3 en 4 werken leren de leerlingen de verschillende aspecten van het profiel kennen binnen de praktische uren o.a. door het lopen van twee stages van twee weken. Leerlingen kiezen eind klas 4 voor een vervolgopleiding. Hiervoor kunnen ze in gesprek gaan met hun mentor. Mentoren hebben hiervoor geen opleiding gehad. Van deze gesprekken volgt geen verslaglegging. De mentor en leerling vullen halverwege klas 4 een digitaal doorstroomportfolio in zodat de vervolgopleiding op de hoogte is van de belangrijkste kenmerken van de leerling. Indien een mentor een leerling niet genoeg kan ondersteunen in de keuze van een vervolgopleiding, dan kan de leerling worden aangemeld voor gesprekken met een doorstroomcoach. Op het Commanderij College worden verschillende activiteiten georganiseerd, maar deze voldoen samen nog niet aan nieuwe wettelijke eisen van een LOB programma. Aanleiding voor de start van het project Vanaf schooljaar is verplicht om een LOB programma te verzorgen dat aan bovenstaande wettelijke eisen voldoet. In 2009 heeft de VO-raad geconcludeerd dat er een algemene consensus was over het gegeven dat LOB onvoldoende tot zijn recht komt op scholen, dat de loopbaan van leerlingen te weinig centraal staat en dat het belang van goede LOB op toekomstige (studie)loopbanen van de leerlingen onvoldoende erkend was. Het implementatietraject heeft vertraging opgelopen doordat de hiermee gepaard gaande vernieuwing van de beroepsgerichte vakken op het Commanderij College vertraging heeft opgelopen. Daarom is gekozen om een projectleider aan te wijzen speciaal voor de implementatie van het LOB programma.

4 Visie en doelstelling Leerlingen moeten worden voorbereid op een steeds veranderende maatschappelijke werkelijkheid. Onderwijs binnen het Commanderij College is gericht op het stimuleren van de talenten van leerlingen. Dit gebeurt door vakinhoudelijke kennis, toekomstgerichte vaardigheden en lob vaardigheden samen te laten komen binnen een waarborgingskader van het sociaal emotioneel welzijn van de leerling. Figuur 1 Doel van LOB is leerlingen in staat stellen (kennis, inzichten, vaardigheden, attituden) om zelfstandig een keuzeproces te doorlopen dat leidt tot verantwoorde keuzes tijdens en na de schoolloopbaan. Het Commanderij College is wettelijk verplicht dit mogelijk maken door tijd, organisatie en begeleiding. Het Commanderij College moet er op toezien dat leerlingen informatie hebben ingewonnen over vervolgopleidingen. Daarnaast moet het Commanderij College er voor zorgdragen dat leerlingen zijn nagegaan in hoeverre zij capaciteiten en interesses op het gebied van studiehouding en vaardigheden bezitten voor vervolgopleidingen en beroepskeuzes (zie bijlage 1). Dit moeten door de leerlingen worden vastgelegd in een loopbaandossier. In dit loopbaandossier moeten de leerlingen beschrijven bij een aantal activiteiten wat hun beoogde doelen zijn, de resultaten, de evaluatie en conclusie, welke vervolgactiviteiten zijn gepland op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij horende conclusies. Kuiijpers (2006) stelt dat binnen een goede leerbaangerichte leeromgeving aan drie voorwaarden moet worden voldaan: o Een praktijknabije, krachtige leeromgeving. Dit is een leeromgeving waarbij het leren gestuurd wordt door echte praktijkproblemen met een echte opdrachtgever/probleemeigenaar o Een dialogische leeromgeving (dialoog met zichzelf en met anderen) De gedachten en gevoelens van de deelnemer over ervaringen en keuzes in zijn studie staan centraal in de gesprekken. Het vertrouwen tussen deelnemer en de studiecoach is daarbij vanzelfsprekend van groot belang o Een vraaggerichte leeromgeving De deelnemer krijgt medezeggenschap in zijn leerproces doordat hem keuzemogelijkheden geboden worden.

5 Binnen dit proces zijn drie partijen continue bezig om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen: Kind Ouder(s) School Figuur 2 Alle partijen zullen hun verantwoordelijkheid moeten nemen om tot een prestatie te komen. Deze wederzijdse verantwoordelijkheid moet worden gewaarborgd binnen het LOB proces. Dit komt binnen dit plan naar voren in het programma van eisen. Het Commanderij College heeft ervoor gekozen om LOB in klas 1 en 2 als vak weg te zetten in de lessentabel. In klas 3 en 4 zal het een geïntegreerd zijn in het sectorale beroepsgerichte programma (zie bijlage 2). Op te leveren resultaat/resultaten Het projectresultaat voor einde schooljaar : Procesplan betreffende LOB activiteiten Opzet eerste versie activiteitenkalender voor leerjaren 1 t/m Opzet voor de leeromgeving waarbinnen LOB lessen zullen plaatsvinden in Keuze voor een lesmethode loopbaan oriëntatie begeleiding startend in Invoering loopbaandossier voor alle leerjaren in Scholingstraject voor mentoren tot loopbaancoach startend in Afbakening Deze projectgroep gaat niet zich niet richten op de activiteiten inzake loopbaan oriëntatiebegeleiding voor het lopende schooljaar Deze projectgroep stelt kaders waarop LOB in kan voortbouwen. Eventuele taken die hieruit voortvloeien kunnen door leden van de projectgroep als accenttaak op zich worden genomen. Acquisitie voor taken binnen en buiten de organisatie behoort ook tot de mogelijkheid. Daarnaast houdt de projectgroep zich niet bezig met het invullen van het praktisch werk. Hiervan ligt de verantwoordelijkheid bij de betreffende vakgroepen. Zij worden hierbij aangestuurd door Marcel Schevers.

6 Programma van Eisen Bij de invoering van een procesplan moet rekening worden gehouden met: Eenduidige verspreiding van informatie via 1 centraal punt à Thijs de Corte? Per stap in het proces wordt beschreven: o Wie alle betrokkenen zijn in de voorbereiding, uitvoering, evaluatie en bijstelling (leerling, ouders, mentor, decaan, lob coördinator, vakdocent, teamleiders, directeur onderwijs, bureau bedrijfsvoering, oop, externen etc.) o Wat de taken en verantwoordelijkheden zijn. Een mogelijke verdeling staat in bijlage 3. o Wanneer vinden de voorbereidingen, activiteiten, evaluatie en bijstelling plaats o Hoe worden de voorbereidingen, activiteiten en evaluatie uitgevoerd Er moet een nieuwe decaan worden aangesteld. Henriette Harks heeft hiervoor een profielschets. Acquisitie binnen en buiten de organisatie is mogelijk. Keuze van LOB binnen lessentabel voor basis, kader en mavo. Zie bijlage 1. Invulling LOB proces circulaire spinnenweb Afstemming met het havo/vwo moet plaatsvinden à Vivian Fernandez-Buch en Frans Quaedvlieg Het procesplan wordt weggezet en bijgesteld binnen het achtbaan model: Figuur 3 Bij de opzet van een activiteitenkalender moet rekening worden gehouden met: Ten eerste wordt er een inventarisatie en evaluatie gemaakt van huidige activiteiten. Maatschappelijke stage Reguliere stages Praktisch werken à Gemert en Laarbeek? Beroepenmarkt Excursies naar MBO s VSV traject Voorlichtingsavonden Zie bijlage 4 voor een voorbeeld LOB-kalender en een LOB programma. Een checklist voor de huidige LOB activiteiten is terug te vinden in bijlage 5 Activiteitenkalender geeft een duidelijk en continue proces weer voor leerjaar 1 t/m 4.

7 Het lijkt erop alsof de verdere vorming van het opleidingsbeeld in LOB-trajecten minder expliciete aandacht krijgt. LOB-activiteiten zijn over het algemeen vooral gericht op de ontwikkeling van een beroepsbeeld en minder expliciet op het opleidingsbeeld. Als een leerling eenmaal weet welk beroep hij/zij wil gaan doen, zijn vaak afstand, denominatie en wat bekenden over die opleiding of dat roc zeggen, doorslaggevende factoren voor de opleiding. Toch is het van belang om ook na te gaan of een deelnemer voldoende opleidingsbeeld ontwikkeld heeft voor het maken van een gedegen keus voor een opleiding. In de activiteitenkalender zijn ook de keuzemomenten opgenomen per leerjaar per niveau. In de activiteitenkalender zijn ook andere belangrijke momenten voor de leerling opgenomen. De activiteiten zijn erop gericht om leerlingen praktijknabije ervaringen op te doen. De leerling krijgt zoveel mogelijk levensechte taken, binnen en buiten school, en komt veelvuldig in contact met beroepsbeoefenaars en met docenten en studenten in vervolgopleidingen. De activiteiten zijn georganiseerd vanuit het belang voor de leerling en onder te verdelen in vier fasen: introductie, oriëntatie, verkenning en verdieping. Hierbij is van belang dat de ontwikkeling van loopbaancompetenties wordt gestimuleerd in een leeromgeving die praktijknabije en vraaggestuurd is en waarin reflectie plaatsvindt op de opgedane ervaringen door met leerlingen in dialoog te hebben over die ervaringen. Fasen in het LOB proces Om welke fase in de loopbaan- oriëntatie gaat het? Introductie Leerjaar 1 Oriëntatie Leerjaar 2 Verkennende Leerjaar 3 Verdiepende Leerjaar 4 Tabel 1 Ervaringen Welke inzichten levert de leeractiviteit op 2. Ontwikkelen van opleidingsbeelden In dit hoofdstuk gaan we in op de relatie tussen opleidingsbeelden en beroepsbeelden. In paragraaf twee komen vanuit een meer theoretisch perspectief de uitgangspunten voor goede LOB-programma's aan de orde en we sluiten af met enkele opmerkingen over de noodzakelijke samenwerking tussen vmbo-scholen en roc's. Leeractiviteiten Loopbaanvragen Welke Op welke leeractiviteiten loopbaanvragen worden ingezet? wordt de nadruk gelegd? Reflectiepartners Wie helpen de leerling bij het opdoen van ervaringen en/of voeren van een dialoog Dialoog/ reflectie Hoe komt de interne en/of externe dialoog tot stand 2.1 Relatie Voor een opleidingsbeelden verdere uitdieping en zie beroepsbeelden bijlage 6. Enkele uitgewerkte voorbeeld van vmbo s Leerlingen zijn ontwikkelen te vinden opleidingsbeelden en beroepsbeelden door het verwerven van informatie, het opdoen van ervaringen en het betekenis geven aan die informatie en ervaringen. Beroepsbeelden zijn binnen het vmbo belangrijk voor het kiezen van een vervolgopleiding. Op De activiteiten moeten zowel het beroepsbeeld als opleidingsbeeld voor de een open dag van een roc wordt bijvoorbeeld veel aandacht besteed aan het toekomstige leerlingen duidelijk maken. Een leerling moet dus weten dat een beroep bij hem past beroep. Als de leerling kiest voor een beroep dan komt daar min of meer automatisch de keus en dat de opleiding die daarop voorbereidt ook past. De activiteiten binnen LOB voor de opleiding uit voort. Met het beroepsbeeld (1) wordt ook een deel van het kunnen dus worden ingedeeld in drie gebieden, zoals uitgebeeld in onderstaand opleidingsbeeld (2) duidelijk, want het beroep vormt immers een belangrijk deel van de inhoud figuur. Voorbeelden van opdrachten om het beroeps- en opleidingsbeeld te van de opleiding. Deze overlap is terug te zien in de hier afgebeelde cirkels. ontwikkelen zijn opgenomen in bijlage 7 Beroepsbeeld Opleidingsbeeld Figuur 4

8 De uitdaging waar scholen voor staan is leerlingen via een samenhangend en doorlopend programma LOB die competenties aan te leren waardoor zij leren te onderzoeken, leren keuzes te maken en leren sturing te geven aan hun loopbaan. Daarmee is het doel van een programma voor LOB gedefinieerd, namelijk het ontwikkelen van loopbaancompetenties (zie tabel 1). Loopbaancompetenties zijn competenties die de leerling gedurende zijn hele loopbaan, dus ook na school in zijn of haar arbeidzame leven, kan gebruiken en nodig heeft om tot gefundeerde keuzes te komen. In deze visie staat niet de (eenmalige) geïnformeerde keuze maar het keuzeproces, het leren kiezen centraal. Bij het creëren van een goed beroepsbeeld en opleidingsbeeld staan vijf Tabel loopbaancompetenties 1 Loopbaancompetenties en hun centraal: betekenis Loopbaancompetenties Capaciteitenreflectie Betekenis De leerling leert zichzelf kennen, onderzoekt wat zijn capaciteiten zijn en krijgt zicht op zijn eigen wensen en (on)mogelijkheden. Motievenreflectie Werkexploratie: Loopbaansturing Netwerken De leerling onderzoekt wat zijn interesses en motieven zijn en ontdekt wat hij 1 belangrijk vindt in het leven. De leerling onderzoekt wat voor beroeps- en opleidingsmogelijkheden er zijn en ontdekt wat hem wel en niet interesseert en waarom. De leerling ontdekt wat hij (nog) nodig heeft aan kennis, houding en vaardigheden om zijn doelen te realiseren en oefent daarop invloed uit; hij maakt keuzes en verantwoord keuzes. De leerling ontdekt dat anderen van betekenis kunnen zijn voor zijn toekomst: hij legt contacten en onderhoud contacten. Tabel 2 1 Waar hij genoemd wordt, bedoelen wij ook zij. Bij de invulling en uitvoering van de activiteiten moet het eigen maken van actieve houding door alle betrokkenen centraal staan. Bij de activiteiten is het belangrijk dat 7 ouders, leerling en school in gesprek zijn. Reflecteren binnen het LOB proces is van cruciaal belang. Reflecteren wordt zowel doel als middel. Leerlingen leren het door te doen. Hiervoor moet aandacht zijn binnen de activiteiten. In bijlage 8 staan voorbeelden van reflecterende activiteiten binnen vier verschillende fases: introductie, oriëntatie, verkenning en verdieping. In bijlage 9 staat een voorbeeld van een reflectiemethode.. Leerling krijgt de mogelijkheid om zichzelf in een breed persoonlijk perspectief te plaatsen waarbij de leerling keuzemogelijkheden krijgt geboden Plaatsbepaling binnen pto/pta moet worden bepaald Periodieke gesprekken met leerlingen en ouders moeten mogelijk worden maken. Per activiteit moeten de afspraken uitgeschreven worden betreffende het circulaire spinnenweb (Van den Akker, 2003): Figuur 5 In bijlage 10 is een checklist gemaakt voor de draden waarbij ze zijn gekoppeld aan de uitgangspunten voor LOB.

9 Bij de keuze voor een lesmethode LOB moet rekening worden gehouden met: Aansluiting met visie op LOB binnen Commanderij College: stimuleren van talent Aansluiting met de methoden van de praktijkvakken in de bovenbouw Gebruik makend van een praktijknabije leeromgeving Reflecteren binnen het LOB proces is van cruciaal belang. Reflecteren wordt zowel doel als middel. Leerlingen leren het door te doen. Hiervoor moet aandacht zijn binnen de lesmethode. Aansluiting bij de behoefte van het onderwijsniveau: basis/kader versus mavo Verwerking van vaardigheden in de methode zoals bijvoorbeeld de 21th century skills en werkvaardigheden Het gestelde financiële kader Nieuwe digitale leeromgeving/laptop per leerling o Schooljaar in klas 3 basis en kader o Schooljaar in klas 1, 2, 3 en 4 alle niveaus Ervaringen van anderen scholen moeten worden meegenomen. Er zullen andere scholen moeten worden bezocht. Een checklist voor de beoordeling LOB methodes is opgenomen in bijlage 11. Bij de lesmethode moet ook een invulling worden gegeven aan de leeromgeving met behulp van het circulaire spinnenwebmodel Figuur 6 Bij de invoering van het digitaal loopbaandossier moet rekening gehouden worden met: Koppeling aan magister en advies/afstemming met ELO werkgroep: o Single sign on accepteren is voldoende Koppeling aan doorstroomportfolio naar het MBO Toegankelijkheid voor alle betrokkenen: o Leerling o ouder o mentor Duidelijke afspraken over de inhoud o ervaringen centraal of competenties? o Plusdocumenten Leerling is eigenaar en hoofdverantwoordelijke voor de inhoud van het loopbaandossier. Uit het dossier moet blijken dat de leerling loopbaancompetent is. Wettelijke eis 1 dat leerlingen activiteiten met beoogde doelen, resultaten, de evaluatie en welke vervolgactiviteiten zijn gepland bijhouden. Hierbinnen moet de loopbaanontwikkeling van de leerling tot uitdrukking worden gebracht t.a.v. 1 Navragen bij Monique Verheijen of deze eisen nog zijn veranderend

10 kwaliteitenreflectie, motievenreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken (Kuijpers, 2012). Dit kan worden verwerkt in twee kerntaken (zie bijlage 1): o Kerntaak 1 Leerling benoemt zijn eigen ontwikkeling en gebruikt middelen en wegen om daarbij passende leerdoelen te bereiken o Kerntaak 2 Leerling stuurt de eigen loopbaan Het is de bedoeling dat leerlingen nadenken over zichzelf en zicht oriënteren op arbeid, vervolgonderwijs en een beroep. Alle betrokkenen zullen de benodigde scholing/voorlichting krijgen betreffende de invoering en invulling van het digitaal loopbaandossier. Loopbaandossier moet een gefundeerde basis kunnen vormen voor de gesprekken tussen mentor, leerling en ouders. Afstemming met het havo/vwo. Bij het scholingstraject voor mentoren moet rekening worden gehouden met: Aansluiting met visie op LOB binnen Commanderij College: stimuleer talent. Hierin moet ook een keuze worden gemaakt t.a.v. het onderwijzend personeel. o De mentor is verantwoordelijke per klas per leerjaar o Een loopbaancoach is verantwoordelijk voor vaste groep: Bijvoorbeeld 10 leerlingen worden in klas 1 en 2 door dezelfde docent begeleid en in klas 3 en 4 door dezelfde docent Bijvoorbeeld 10 leerlingen worden in klas 1 t/m 4 door dezelfde docent begeleid o Koppeling aan visie stimuleer talent Aansluiting met gekozen lesmethode Verschil in ondersteuningsbehoefte voor mentoren/loopbaancoach o Differentiatie is bijvoorbeeld mogelijk m.b.t. instroomniveau op het gebied van vakkennis, vaardigheden en attitude (zie ook bijlage 9) o Koppelen aan visie stimuleer talent. o Prioritering voor klas 1, 2 en 3 voor schooljaar Teamleiders hebben ongeveer gereserveerd in het boekjaar 2016 voor het LOB scholingstraject. De projectgroep LOB mag deze gelden inzetten voor het realiseren van het scholingstraject in Ervaringen van andere scholen moeten worden meegenomen. Er zullen andere scholen moeten worden bezocht. Figuur 7

11 Risicoanalyse Risico Maatregel Verantwoordelijk Te weinig tijd om samen naar leveranciers te zoeken en deze te bekijken Naar mogelijkheden kijken in het rooster en binnen de studiedagen. Thijs Te veel leveranciers gaan bekijken Niet de goede leveranciers bekijken Verdeeldheid binnen projectgroep Uitblijven van een goedkeuring door directie Verkeerde of onvolledige informatie richting projectgroep Afstemming met meerdere partijen intern en extern Geen actieve bijdragen van collega s, leerlingen en ouders Onduidelijke of onvolledige communicatie vanuit projectgroep naar anderen betrokkenen Tabel 3 22 april (meivakantie) is mijlpaal waarop mogelijke leveranciers bekend zijn. Navragen bij andere scholen bijv. Varendonck College Bevoegdheden bepalen inzake informeren, meedenken en beslissen Checken Concreet blijven in wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe Bevoegdheden bepalen inzake informeren, meedenken en beslissen Binnen het invoeren en uitvoeren van nieuwe activiteiten input meenemen door vragenlijsten, info avonden, gesprekslunches Communicatiestrategie bepalen Loopbaandossier: Carlijn Lesmethode: Anita Scholing: Thijs Thijs Thijs Thijs en Peter Iedereen Thijs Ralph Thijs en Peter In bijlage 11 staat een opsomming knelpunten, succesfactoren en aanbevelingen m.b.t. het keuzeproces die is samengesteld vanuit interviews met vier decanen.

12 Randvoorwaarden voor de uitvoering van het project Benoem de afspraken waaronder projectteam en opdrachtgever samenwerken. Het gaat hier om: Opdrachtgever bepaalt financieel kader, binnen dit kader heeft het projectteam de bevoegdheid om te beslissingen te nemen in het bovengenoemde programma van eisen. Projectteam bepaalt welke leveranciers worden bekeken. Opdrachtgever kan wel suggesties doen. Er zullen meerdere leveranciers bekeken worden. Mogelijke partijen zijn: o Dedecaan.net o Qompas o Dubbelklik o Tumult o Blik op talent o Loymans en de Rooy o o opleidingenberoep.nl o SLO voor gesprekstechnieken Via wikiwijs.nl kunnen methoden worden vergeleken. Projectteam bepaalt vooraf hoeveel tijd er wordt besteed aan het project. Dit wordt meegenomen in de normjaartaak van Aanpassingen achteraf zijn mogelijk. De inschatting is gemaakt op 3 uur en 6 uur per week tot en met het einde van het schooljaar. Persoon Aantal uren Carlijn van Gaal 50 Ralph v/d Putten 50 Thijs de Corte 150 Tabel 4 Projectteam krijgt de tijd om samen leveranciers te bekijken. Dit kan plaatsvinden onder teamvergaderingen, studiedagen en incidenteel onder lestijd. Leden van het projectteam worden hiervoor uitgeroosterd. Thijs de Corte geeft dit aan bij teamleiders en sluit dit zelf direct kort met Erik Kanters. 17 Juni moeten de leveranciers bekend zijn van het loopbaandossier, de lesmethode en scholing voor het schooljaar Juni moet de eerste opzet activiteitenkalender bekend zijn. 15 Juli moet het procesplan LOB voor zijn goedgekeurd door directie

13 Fasering en planning van tussenresultaten Fase (Tussen)resultaten/ producten Startdatum Einddatum 1. Initiatieffase Inlezen in project Definitiefase Vaststellen projectvoorstel Ontwerpfase Samenstellen projectteam en taakverdeling 4. Voorbereidingsfase De ist en soll situatie in kaart gebracht t.a.v. de processen en leeromgeving Mogelijke leveranciers geselecteerd voor het loopbaandossier, lesmethode en scholing personeel. Datum akkoord opdrachtgever 5. Realisatiefase Keuze voor leveranciers van loopbaandossier, lesmethode en scholing personeel Aanstellen decaan 6. Implementatie/ nazorg/evaluatie Verandertraject beschreven om van ist naar soll te komen t.a.v. de processen en leeromgeving Docenten informeren betreffende keuzes en verandertrajecten Eerste scholing voor goede start nieuw schooljaar. Doorstartplan voor Tabel 5

14 Projectbeheersing Tijd 2 wekelijkse update naar opdrachtgever op nader overeen te komen moment Duidelijke fasering en planning (tussen)resultaten op basis van goedgekeurd projectplan Kwaliteit Kwaliteit wordt beheerst doordat het projectteam uit meerdere leden bestaan die ieder vanuit hun ervaringen en expertise input geven in de beoordeling van de kwaliteit 2 wekelijkse update naar opdrachtgever op nader overeen te komen moment. Intervisie met betrokkenen binnen en buiten school door bijvoorbeeld schoolbezoeken Beoordelingslijsten bij het evalueren van de verschillende leveranciers Bestudering van relevante informatie vanuit SLO Organisatie Organisatie betekent welke deskundigheid heb je nodig om het project uit te voeren met de beschreven kwaliteit en hoeveel capaciteit (werkuren) is er nodig om de gestelde deadlines te halen? Wie gaat wat doen? Wie Functie Verantwoordelijkheid Bevoegdheid Jan Schoeren opdrachtgever -tijdige communicatie met projectleider - tijdig akkoord op tussenresultaten Thijs de Corte projectleider -tijdige oplevering tussenresultaten -beheren versies projectplan -ontwikkeling en invoering projectplan volgens achtbaan model -opstellen beoordelingslijsten scholing personeel - contact onderhouden met kartrekkersoverleg vernieuwing vmbo -afstemming met havo/vwo en pro -Afspraken maken voor veldonderzoek binnen Orion. Carlijn van Gaal LOB Laarbeek -waarborging comptabiliteit en -afkeuren van tussenresultaten -stellen financieel kader -inzetten teamleden voor presentaties leveranciers, vergaderingen en visitaties aan anderen scholen -uitnodigen leveranciers - keuzeproces voor scholingstraject - keuzeproces voor loopbaandossier

15 afstemming met Laarbeek -Leiden keuzetraject loopbaandossier Ralph v/d Putten Decaan -opzet activiteitenkalender input realiseren van collega s, ouders en leerlingen door infomomenten, werklunches, online vragenlijsten Anita van Bussel Projectleider VSV -Leiden keuzetraject Henriette Harks Peter Francken Tabel 6 Personeelszaken Lid beoordeling scholing personeel Teamleider Mavo Gemert lesmethode -opstellen beoordelingslijsten scholing personeel -beoordelen mogelijke leveranciers van scholing. -maken profielschetsen t.a.v. LOB -contact onderhouden met andere orion scholen -Informeren teamleiders in locatiebreed overleg - contact met magister werkgroep -beoordelen mogelijke leveranciers van scholing - keuzeproces voor activiteiten op kalender - keuzeproces voor lesmethode - profielschetsen - uitzetten vacature Geld LOB lesmethode mag 30 per leerling per jaar kosten Loopbaandossier mag 5 per leerling per jaar kosten Vergoeding voor een lob coördinator is 100 uur per jaar Vergoeding voor een decaan is?? uur per jaar Voor scholing LOB is door de teamleiders gereserveerd binnen de begroting van Hiervoor moeten stelposten worden bepaald in overleg met Elise Swinkels

16 Informatie Thijs de Corte communiceert met Jan Schoeren over de invulling van het projectplan en de realisatie van de (tussen)resultaten. Deze communicatie zal plaatsvinden via de mail en binnen een tweewekelijks overleg. Tijdstip is nader te bepalen. Teamleden communiceren via de mail. Hiervoor wordt een mailgroep aangemaakt binnen office365. Thijs de Corte zal vergaderingen uitschrijven. Dit kunnen vergaderingen zijn met het gehele projectteam of met een gedeelte al naar gelang gewenst en mogelijk. Informatie opvragen bij leveranciers mag door elk betrokken teamlid worden gedaan. Een afspraak voor een demonstratie zal verlopen via Thijs de Corte. Zodoende kan gekeken worden naar de beschikbaarheid van mensen en het clusteren van meerdere leveranciers. Het projectplan wordt aangepast door Thijs de Corte. Dit wordt in samenspraak met opdrachtgever en teamleden gedaan.

17 Gedetailleerde activiteitenplanning Figuur 8

18 Bijlage 1 Loopbaancompetenties en kerntaken

19 Bijlage 2 Varianten praktijknabij LOB in de leerwegen van het vmbo Kenmerken programma O-variant 'Traditionele' LOB Een klassikale keuzebegeleiding aan de hand van een methode, vragenlijsten en testen, aangevuld met incidentele voorlichtingsactiviteiten. In de tl wordt dikwijls in het derde jaar een bezoek aan het nabijgelegen ROC gebracht. Variant 1 LOB via project(en) Beperkt aantal incidentele beroepsoriënterende activiteiten rond bijvoorbeeld één of meerdere sectoren; al of niet gekoppeld aan het sectorwerkstuk. Variant 2 LOB als apart 'vak' Een samenhangend keuzeprogramma van opdrachten en activiteiten met een bepaalde ordening (bijvoorbeeld arbeidsgebieden, activiteitengebieden, beroepsgerichte programma's) gericht op het ontwikkelen van beroeps- en opleidingsbeelden. Variant 3 (bb/kb/gl) LOB geïntegreerd in het sectorale, intrasectorale, of intersectorale beroepsgerichte programma (voor tl als 7 e vak) Leerlingen krijgen LOB in het kader van een bestaand beroepsgericht programma. Waar nodig/mogelijk kunnen leerlingen ter oriëntatie, keuzes maken voor programma-inhouden van andere beroepsgerichte programma's. Variant 4 (tl) LOB vanuit de vakken Een samenhangend programma voor praktijknabije LOB, vooral ingevuld door een deel van de sectorverplichte vakken en aangevuld met extra LOB -activiteiten. Onderdelen van het programma worden vastgelegd in het PTA. Rol van de leerling Alle leerlingen doorlopen hetzelfde programma. Alle leerlingen doorlopen hetzelfde programma. De leerling houdt vorderingen bij in een loopbaandossier en kan keuzes beargumenteren. Hij kiest onder begeleiding. De leerling houdt vorderingen bij in een loopbaandossier en kan keuzes beargumenteren. Hij kiest onder begeleiding. Alle leerlingen doorlopen hetzelfde programma, omdat onderdelen van het examenprogramma in het LOB-programma verwerkt zijn. Rol van de (overige) vakken 21 O-variant 'Traditionele' LOB Niet van toepassing. Variant 1 LOB via project(en) Algemene vaardigheden, bij de vakken aangeleerd, worden toegepast. Variant 2 LOB als apart 'vak' Daar waar mogelijk worden inhoudelijke verbanden met de vakken gelegd. Variant 3 (bb/kb/gl) LOB geïntegreerd in het sectorale, intrasectorale, of intersectorale beroepsgerichte programma (voor tl als 7 e vak) Overige vakken leveren via opdrachten (in methodes) een bijdrage aan de oriëntatie op alle sectoren. Variant 4 (tl) LOB vanuit de vakken Sectorverplichte vakken zijn leidend daar waar mogelijk leveren ook ander vakken een inhoudelijke bijdrage. Rol van docent, mentor De mentor voert in samenwerking met de decaan programmaonderdelen uit die het keuzeproces ondersteunen. Een (wisselend) projectteam is verantwoordelijk voor de inhoud van de projecten en de begeleiding. De mentor is verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma en de begeleiding. Hij/zij heeft oog voor ervaringen die de leerling in andere vakken heeft opgedaan. De docent van het beroepsgerichte programma, tevens mentor, is verantwoordelijk voor de LOB-activiteiten en de -begeleiding. Hij/zij heeft oog voor ervaringen die de leerling in andere vakken heeft opgedaan. De docenten van de sectorverplichte vakken zijn als team verantwoordelijk voor het programma en de begeleiding. Reflectie De decaan ziet de leerling incidenteel en heeft een adviserende rol. De mentor reflecteert met leerlingen op het project. Reflectie is een belangrijk onderdeel. De mentor kent de leerling en gaat met de leerling op zoek naar wat hij nodig heeft. "Wat heb je nodig?" De docent van het beroepsgerichte programma begeleidt de leerling intensief en voert met hem de dialoog aan de hand van het loopbaandossier. De begeleidende docent reflecteert met de leerling op de ervaringen en de resultaten. 22

20 Implicaties voor de organisatie Implicaties voor het programma O-variant 'Traditionele' LOB De aanschaf van een methode. Variant 1 LOB via project(en) Ontwikkelen van diverse beroepsoriënterende projecten. Variant 2 LOB als apart 'vak' Ontwikkelen van een breed programma met volop keuzemogelijkheden voor leerlingen. Variant 3 (bb/kb/gl) LOB geïntegreerd in het sectorale-, intrasectorale, of intersectorale beroepsgerichte programma (voor tl als 7 e vak) Gebruik maken van mogelijkheden in de globaal beschreven examenprogramma's. Variant 4 (tl) LOB vanuit de vakken Ontwikkelen van een programma in relatie tot de examenprogramma's van de sectorverplichte vakken. Kansen benutten in de geglobaliseerde examenprogramma's. Implicaties voor de overige vakken/docenten Implicaties voor de begeleidende docent (mentor, (loopbaan)coach) Niet van toepassing. De mentor voert uit. De decaan ondersteunt. Docenten van de betrokken vakken integreren algemene kennis en vaardigheden, daarbij kan ook gedacht worden aan onderhoudsvaardigheden rekenen en taal. Een (wisselend) projectteam is verantwoordelijk voor de inhoud en de uitvoering van projecten. De mentor maakt deel uit van het projectteam. Docenten overige vakken zijn zich bewust van LOBaspecten in hun onderwijs en voegen eventueel LOBopdrachten toe. Zij dragen bij aan de reflectie van de leerling. Stevige begeleidende rol voor de mentor. De mentor is op hoofdlijnen bekend met beroepsoriënterende inhouden bij de overige vakken. Hij/zij heeft kennis van maatschappelijke Docenten overige vakken zijn zich bewust van LOBaspecten in hun onderwijs en voegen eventueel LOBopdrachten toe. Zij dragen bij aan de reflectie van de leerling. Eén docent, de docent van het beroepsgerichte programma, tevens mentor is verantwoordelijk voor de LOB-activiteiten en de -begeleiding. Hij/zij is op hoofdlijnen bekend met beroepsoriënterende Overige vakken integreren daar waar mogelijk. De docenten van de sectorverplichte vakken zijn als team verantwoordelijk voor de inhoud van het programma en de begeleiding. Leerlingen kiezen hun coach. 23 Implicaties voor decaan Implicaties voor reflectie Implicaties voor leertijd De decaan begeleidt het keuzeproces. Niet van toepassing. Tijdens mentoruren. De decaan heeft een adviserende rol. Mentor reserveert tijd voor reflectie in zijn les. Geconcentreerd in een beperkt aantal dagen, weken of periodes van een x-aantal weken. ontwikkelingen, ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en kennis van mbo-opleidingen. De decaan ontwikkelt het programma in samenwerking met de mentoren. Ondersteunt bij maatwerktrajecten. Bewaakt de kwaliteit van het uitgevoerde programma. Deelt met de docenten kennis over opleidingen en beroepen. Reflectie of POPgesprekken structureel faciliteren in het rooster. Structureel, ca. 2 uur per week en flexibel in verband met (individuele) buitenschoolse activiteiten. inhouden bij de overige vakken. Hij/zij heeft kennis van maatschappelijke ontwikkelingen, ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en kennis van mbo-opleidingen. De decaan ontwikkelt het programma in samenwerking met de docenten van de beroepsgerichte programma's. Ondersteunt bij maatwerktrajecten. Bewaakt de kwaliteit van het uitgevoerde programma. Deelt met de docenten kennis over opleidingen en beroepen. Reflectie of POPgesprekken structureel integreren in het beroepsgerichte programma. LOB structureel geïntegreerd in het beroepsgerichte programma. Aanbod van keuzemodules als een band geprogrammeerd in het rooster. De decaan ontwikkelt in samenwerking met de begeleidende docenten, onder wie docenten van de sectorverplichte vakken, het programma. Bewaakt de kwaliteit van het uitgevoerde programma. Deelt met de docenten kennis over opleidingen en beroepen. Reflectie structureel faciliteren in het rooster. Structureel, een lesdag per week. De sectorverplichte vakken staan uren af omdat in het LOB-programma de relatie is gelegd met de vakken. 24

21 Varianten van programma's praktijknabije LOB voor tl en gl Mate van samenhang Varianten LOB via het programma technologie Geen samenhang van vakken Wel samenhang van vakken, integratie van vakken LOB als op zichzelf staand programma LOB vormgegeven vanuit de sectorverplichte vakken met integratie van Nederlands LOB vormgegeven vanuit de sectorverplichte vakken met integratie van avo-vakken Door SLO in samenwerking met scholen en andere ontwikkelpartners ontwikkeld vanaf Dit programma kan ook in de TL aangeboden worden, met de vrijheid om (schooleigen) exameneenheden toe te voegen, passend bij de regionale of lokale arbeidsmarkt. Visie Programma is leerstof- en leerlinggericht en richt zich op brede oriëntatie en (uitgestelde) sectorkeuze aan het eind van leerjaar 3 door middel van een bij het mbo aansluitende didaktiek. Typering Leerlingen oriënteren zich breed in de sectoren techniek, zorg & welzijn en economie. Leerdoelen Leerlingen krijgen zicht op drie sectoren (techniek, zorg en welzijn en economie): ze kunnen op het eind van het derde leerjaar binnen het programma technologie voor één van de drie sectoren kiezen. Leerlingen leren ICT-vaardigheden en algemene vaardigheden aan. Leerinhoud Exameneenheden: 3 e leerjaar: algemeen deel, gericht op oriëntatie op de drie sectoren. 4 e leerjaar: sectorspecifiek deel (differentiatie naar eigen keuze). Leeractiviteiten Leerlingen voeren met behulp van een website individuele en groepsopdrachten uit. Waar mogelijk zijn de opdrachten georganiseerd rondom een denkbeeldig bedrijf (bedrijfssimulaties), zoals domotica in de zorg, een supermarkt, een fietsenmaker. Het is de bedoeling dat de leerlingen de informatie zoveel mogelijk buiten de school, in bedrijven of maatschappelijke instellingen zoeken (door middel van gesprekken, observaties en onderzoeken op de werkplek). Door De Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven ontwikkeld vanaf Het programma is leerlinggericht; het neemt ervaringen en keuzes van leerlingen als uitgangspunt. Leerlingen ontwikkelen zowel beroeps- en opleidingsbeelden, als algemene vaardigheden zoals plannen en organiseren, keuzes maken, samenwerken en presenteren. Leerlingen kunnen in december van het 3e leerjaar een eerste, en in mei van hetzelfde leerjaar een definitieve vakkenpakketkeuze maken en in januari van het vierde leerjaar een vervolgopleiding kiezen. Via bezoeken aan ROC 's, een stageweek in een bedrijf of instelling naar keuze en, met behulp van het sectorwerkstuk, oriënteren leerlingen zich op sectoren, beroepen en opleidingen. Gedurende periodes van telkens één week tijdens het derde leerjaar en vervolgens in het eerste deel van het vierde leerjaar, voeren de leerlingen de volgende activiteiten uit: Opdrachten gericht op verheldering van het zelfbeeld. Werk- en observatieopdrachten in verschillende sectoren van een ROC en gesprekken met studenten en docenten ter plekke. Een week stage in een bedrijf of instelling van de sector waarnaar de belangstelling uitgaat. Doe- en meeloopdagen op een ROC. Voorbereiding en presentatie van het sectorwerkstuk in het verlengde van de stage en/of de sector waarnaar de belangstelling uitgaat. Volgen van lessen in de havo en voeren van gesprekken met havo 4-leerlingen (voor leerlingen met een havo-advies). Is door SLO ontwikkeld in samenwerking met Scholingsboulevard Enschede, Het programma is leerstof- en leerlinggericht en richt zich op een brede beroeps- en opleidingsoriëntatie. Leerlingen ontwikkelen zowel beroeps- en opleidingsbeelden als kennis en vaardigheden van sectorverplichte vakken en van Nederlands. Het programma is ontwikkeld voor leerjaar 3. Leerlingen ontwikkelen een beeld van de drie sectoren en kunnen aan het eind van klas 3 een bewuste sector- en vakkenpakketkeuze maken. Het uiteindelijk doel is dat leerlingen een opleidingskeuze kunnen maken die bij hen past. Via realistische opdrachten waarin een beroepscontext centraal staat, oriënteren leerlingen zich zowel binnen- als buiten school op beroepen en opleidingen. Leerlingen oriënteren zich op/via: Beroepen binnen de sector en interviewen een beroepsbeoefenaar. Sectorspecifieke beroepsactiviteiten. Bedrijven in de nabijheid van de school binnen de sector. Mbo-opleidingen in relatie tot de sector. Een realistische opdracht met een voor de sector kenmerkend beroep en kenmerkende beroepsactiviteit. Leerlingen reflecteren op diverse manieren en gaan na of de sector bij hen past. Is door SLO in samenwerking met respectievelijk OSG Schoonoord te Zeist en Corlaer College Nijkerk ontwikkeld en uitgevoerd, Het programma is leerstof- en leerlinggericht en richt zich vooral op beroepsoriëntatie. Leerlingen ontwikkelen zowel beroeps- en opleidingsbeelden als kennis en vaardigheden van sectorverplichte- en avovakken. Voor leerjaar 4 ontwikkelen de scholen een programma gericht op opleidingsbeelden. Leerlingen realiseren eindtermen van de betrokken (sectorverplichte) vakken en ontwikkelen een zodanig beeld van de vier sectoren, dat zij een bewuste keuze voor een vervolgopleiding kunnen maken. Eindtermen van vakprogramma's zijn het leidend principe in realistische opdrachten waar steeds één beroep centraal staat. Leerlingen verwerven vanuit een voor de sector typerend beroep en een kenmerkende beroepsactiviteit, kennis en vaardigheden van verschillenden vakken in samenhang. Leerlingen reflecteren op hun ervaring met anderen en gaan na of de sector bij hen past. Bron: 1/3

22 Varianten van programma's praktijknabije LOB voor tl en gl Mate van samenhang Varianten LOB via het programma technologie Geen samenhang van vakken Wel samenhang van vakken, integratie van vakken LOB als op zichzelf staand programma LOB vormgegeven vanuit de sectorverplichte vakken met integratie van Nederlands LOB vormgegeven vanuit de sectorverplichte vakken met integratie van avo-vakken Door SLO in samenwerking met scholen en andere ontwikkelpartners ontwikkeld vanaf Dit programma kan ook in de TL aangeboden worden, met de vrijheid om (schooleigen) exameneenheden toe te voegen, passend bij de regionale of lokale arbeidsmarkt. Door De Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven ontwikkeld vanaf Docentenrollen Eén docent voert het programma uit. De mentoren van de derde en vierde klassen zijn als team verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het programma. Elke mentor voert twee keer per jaar een POP-gesprek met een leerling. Daarbij is ook een ouder aanwezig is. Bronnen en materialen Er kan aan de hand van een digitale methode gewerkt worden. Er is een keuze tussen twee uitgevers en twee leveranciers van leermiddelen. Groeperingsvorm De leerlingen werken individueel en in kleine groepjes. Leeromgeving Leerlingen werken vooral binnenschools, onder meer met simulaties en op werkplekken. Op enkele scholen vindt een deel van de activiteiten plaats bij bedrijven en/of maatschappelijke instellingen. Er zijn adviezen voor lokaalinrichting en inventaris (voorbeelden hiervan zijn beschikbaar via de website). Leertijd Zowel het intersectoraal programma in leerjaar 3 als het sectoraal programma in leerjaar 4 kent een omvang van vier lesuren van 50 minuten per week. In de TL gaat het in principe om hetzelfde aantal uren. In de praktijk is het de vraag of scholen dit aantal ook beschikbaar stellen. De leermiddelen bestaan uit door de mentoren ontwikkelde opdrachten en materialen, die door de leerlingen zijn te benaderen via de elektronische leeromgeving (met een link naar Decaannet.nl). De leerlingen werken afhankelijk van het doel en de aard van de leeractiviteit individueel of in groepjes van twee, drie of vier. De lessen worden uitgevoerd op een leerplein of in klaslokalen. De leerlingen bezoeken ROC 's, de Onderwijsbeurs (waar mbo-sectoren zich presenteren) en, in het kader van hun stage, bedrijven en instellingen. De leerlingen doorlopen dit programma in het derde leerjaar grotendeels tijdens vier projectweken. In het vierde leerjaar besteden de leerlingen gedurende ongeveer vijftien weken gemiddeld een uur per week aan het LOB-programma, naast het sectorwerkstuk. Is door SLO ontwikkeld in samenwerking met Scholingsboulevard Enschede, Docenten van de betrokken vakken begeleiden de leerlingen. In de praktijk betekent dit dat docenten soms ook verantwoordelijk zijn voor onderdelen die niet tot hun deskundigheidsgebied behoren. Eén van de betrokken docenten is tevens de mentor van de leerlingen. Hij heeft de taak op de cruciale keuzemomenten reflectiegesprekken met leerlingen te voeren. De leermiddelen voor leerjaar 3, bestaan uit door SLO en de school ontwikkelde modulen (leerlingmateriaal) voor de sectoren techniek, economie en zorg en welzijn. Het materiaal bestaat uit opdrachten met werkbladen. De leerlingen werken, afhankelijk van het doel en de aard van de lesactiviteit, in groepjes van twee of drie. Individueel werk komt ook voor. De lessen vinden overwegend binnen de school plaats en, indien nodig, in vaklokalen. Iedere module voorziet ook in activiteiten buiten de school. Voor de uitvoering van het LOB-programma is vijf uur per week gereserveerd. Elke module vraagt gemiddeld tien lesuren. Is door SLO in samenwerking met respectievelijk OSG Schoonoord te Zeist en Corlaer College Nijkerk ontwikkeld en uitgevoerd, Docenten van de betrokken vakken begeleiden de leerlingen als team. In de praktijk betekent dit dat docenten soms ook verantwoordelijk zijn voor onderdelen die niet tot hun deskundigheidsgebied behoren. Eén van de betrokken docenten is tevens mentor van de leerlingen. Hij heeft de taak op de cruciale keuzemomenten reflectiegesprekken met leerlingen te voeren. Het materiaal voor leerjaar 3 bestaat uit door SLO en de school ontwikkelde instructieboekjes voor leerlingen met daarin de centrale opdracht, werkbladen ten behoeve van reflectie, een nauwkeurig uitgewerkte en in opbrengsten omschreven studiewijzer, een overzicht van de belangrijkste vaktaken en beoordelingswijze en -criteria per taak. De leerlingen werken, afhankelijk van het doel en de aard van de lesactiviteit, in groepjes van twee of drie. Individueel werk komt ook voor. De lesactiviteiten zijn voornamelijk binnenschools en zijn niet afhankelijk van één lokaal. Soms zijn speciale voorzieningen zoals computers gewenst. De uren voor LOB worden in dagdelen van drie uur geroosterd. Iedere opdracht kost circa vijftien uur in de uitvoering. Bron: 2/3

23 Varianten van programma's praktijknabije LOB voor tl en gl Mate van samenhang Varianten LOB via het programma technologie Geen samenhang van vakken Wel samenhang van vakken, integratie van vakken LOB als op zichzelf staand programma LOB vormgegeven vanuit de sectorverplichte vakken met integratie van Nederlands LOB vormgegeven vanuit de sectorverplichte vakken met integratie van avo-vakken Door SLO in samenwerking met scholen en andere ontwikkelpartners ontwikkeld vanaf Dit programma kan ook in de TL aangeboden worden, met de vrijheid om (schooleigen) exameneenheden toe te voegen, passend bij de regionale of lokale arbeidsmarkt. Toetsing Toetsing vindt plaats in het kader van het programma Technologie. Dit is (vanaf 2010) een regulier examenprogramma met een schooldeel en een centraal examen in de vorm van een centraal schriftelijk- en praktisch examen (CSPE). In de TL kan technologie als zevende vak vermeld worden op het diploma. Leerlingen kunnen dan gewoon meedoen met het CE. Er is tevens een landelijk certificaat voor leerlingen die niet meedoen aan het CSPE technologie, maar wel het SE hebben gevolgd/afgerond. Voordelen Vast onderdeel van het curriculum. Kant-en-klaar examenprogramma met mogelijkheden voor schooleigen invulling. Er is inmiddels een groot aantal (>100) scholen en docenten dat ervaring heeft opgedaan met het programma technologie op vmbo GL (het aantal scholen voor TL dat het programma in de bovenbouw aanbiedt groeit). Nadelen Oorspronkelijk niet als LOB-programma bedoeld. Technologie is een aangelegenheid van slechts één docent die het programma uitvoert. Relatie met mentoraat is niet helder. Oriëntatie op sector Groen is niet aanwezig. Reflectiegesprekken ontbreken. Onduidelijk is of leerlingen zich oriënteren op opleidingen. Leerlingen komen weinig in aanraking met beroeps- en opleidingspraktijk. Door De Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven ontwikkeld vanaf Het programma is ontwikkelingsgericht. Leerlingen maken verslagen van uitgevoerde activiteiten. Deze vormen, samen met de voortgang in leerresultaten, de input voor de POP-gesprekken met de mentor. Het sectorwerkstuk moet daarnaast naar behoren worden afgerond. LOB is een vast onderdeel van het curriculum, maar kost relatief weinig tijd. Meerdere docenten zijn betrokken bij de organisatie en uitvoering van het programma. Kennis en ervaring kunnen gemakkelijk worden gedeeld. Er is een directe relatie met het mentoraat, dat de algehele begeleiding van de leerling ten goede komt. Er ligt een voorbeeldprogramma, maar relaties met vervolgopleidingen en bedrijven zullen door elke school zelf gelegd moeten worden. Is door SLO ontwikkeld in samenwerking met Scholingsboulevard Enschede, De mentor beoordeelt en bespreekt de ontwikkeling van leerlingen aan de hand van de loopbaancompetenties in een gesprek samen met de leerling. De deelopdrachten die voor Nederlands in de modules zijn opgenomen, worden beoordeeld door de vakdocenten en tellen mee voor dat vak. LOB structureel in het curriculum. Meerdere docenten zijn betrokken bij de organisatie en vormgeving van het programma. Kennis en ervaring kunnen worden gedeeld. Docenten worden eigenaar van het programma. Er is een directe relatie met het mentoraat, dat de algehele begeleiding van de leerling ten goede komt. Leerlingen oriënteren zich zowel op beroeps- als opleidingsbeelden. Extra informatie Schoolportret Voorbeeldopdracht zorg & welzijn Is door SLO in samenwerking met respectievelijk OSG Schoonoord te Zeist en Corlaer College Nijkerk ontwikkeld en uitgevoerd, Leerlingen maken diverse producten, waarvan de onderdelen betrekking hebben op verschillende vakken. Deze resultaten worden in cijfers op vakniveau uitgedrukt. Tevens brengen leerlingen met behulp van een competentiemeter hun ontwikkeling op het gebied van loopbaancompetenties in beeld. Over deze ontwikkeling gaat de mentor met de leerling in gesprek. LOB structureel geïntegreerd in de vakken. Meerdere docenten zijn betrokken bij de organisatie en vormgeving van het programma. Kennis en ervaring kunnen worden gedeeld. Docenten worden eigenaar van het programma. Er is een directe relatie met het mentoraat dat de algehele begeleiding van de leerling ten goede komt. Leerlingen oriënteren zich zowel op beroeps- als opleidingsbeelden. De keuzevrijheid voor leerlingen is beperkt. De leuzevrijheid voor leerlingen is beperkt. Het programma is overwegend binnenschools georiënteerd. Voorbeeldopdracht groene sector Meer modules zijn beschikbaar via: secretariaat vmbo-mbo. Voor de overige sectoren zijn ook modulen ontwikkeld. Deze kunt u opvragen via: jvanhouten@corlaercollege.nl. Bron: 3/3