Intergemeentelijke Sociale Dienst Cuijk, Grave, Mill & Sint Hubert KWARTAALRAPPORTAGE

Transcriptie

1 Intergemeentelijke Sociale Dienst Cuijk, Grave, Mill & Sint Hubert KWARTAALRAPPORTAGE Eerste kwartaal 2010

2 VOORWOORD Voor u ligt de eerste kwartaalrapportage van de Intergemeentelijke Sociale Dienst voor Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert. Deze ISD-CGM is op 1 januari 2010 van start gegaan. De ISD-CGM is bereikbaar via de loketten van de gemeentehuizen van de drie deelnemende gemeenten en verricht haar werkzaamheden bij het Werkplein in Cuijk in een tijdelijke huisvesting. In deze kwartaalrapportage geven wij u inzicht in de aantallen klanten en de gebruikte budgetten. Wij streven er naar om u zo actueel mogelijk te informeren 1. De gehanteerde en getoonde cijfers hebben een voorlopig karakter (vooruitlopend op de jaarrekening), maar geven een goed inzicht in de ontwikkeling gedurende het jaar. Verderop in dit document vindt u een nadere verantwoording van de gebruikte cijfers. In Cuijk verrijst op dit moment een geheel nieuwe huisvesting voor de ISD-CGM, de dienstenas. Hierin krijgen ook het UWV werkbedrijf, het Regionaal Maatschappelijk Centrum Land van Cuijk, Radius Organisatie voor Welzijn Land van Cuijk en Stichting Welzijn Ouderen Cuijk een plek. Voor Novadic Verslavingszorg en voor Pantein komt er een klantcontactpunt. Per de tweede helft van 2011 zal vanuit dit dienstencentrum een groot deel van de diensten aan klanten voor werk, inkomen en zorg worden uitgevoerd. SAMENVATTING In deze kwartaalrapportage worden de financiële realisaties over het eerste kwartaal afgezet tegen de begroting. Ook wordt een overzicht gegeven van aantallen van uitkeringen en voorzieningen en van de doorlooptijd van aanvragen. Ten aanzien van de bijstandsverlening wordt gesignaleerd dat door oplopende uitkeringsaantallen een tekort zal ontstaan. Ook werkzoekenden-aantallen en aantal WW-uitkeringen lopen op. Voor wat betreft het participatiebudget wordt het risico gesignaleerd dat er door afnemende budgetten een tekort kan ontstaan. De WMO en het minimabeleid ontwikkelen zich grotendeels conform verwachting. Bij het vormen van een WERKplein samen met de UWV zijn een ketenjaarplan en gezamenlijke intake en werkgeversbenadering tot stand gebracht. Tot slot, ten aanzien van de uitvoering wordt gesignaleerd dat ondanks hogere aanvraagaantallen en ingewikkeldere procedure-eisen, op dit moment geen achterstanden ontstaan bij het behandelen van aanvragen. 1 Betalingen en mutaties vinden tot drie weken na het einde van het kwartaal plaats. Wij streven ernaar om zes weken na het einde van het kwartaal de cijfers beschikbaar te kunnen stellen. Pagina 1

3 BUDGETTEN Budgetsystematiek inkomen De financiering die gemeenten ontvangen voor het Inkomensdeel WWB, de IOAW, de IOAZ en de BBZ (voor wat betreft de uitkeringen levensonderhoud voor startende ondernemers) zijn gewijzigd. Met ingang van 1 januari 2010 is de Rijksfinanciering van deze wetten samengebracht via de Wet BUIG (Wet Bundeling Inkomensvoorziening Gemeenten). Bij gelegenheid van de begrotingsbehandeling voor 2011 zijn aan de gemeenten voorstellen gedaan om al per 2010 de gemeentelijke begroting hiermee in overeenstemming te brengen. In deze kwartaalrapportage worden de regelingen zoveel mogelijk gezamenlijk behandeld. Tekorten in de uitvoering van de bijstand en verwante regelingen De snel toenemende uitkeringsaantallen (zie het volgende hoofdstuk) weerspiegelen zich duidelijk in het financiële beroep op het budget van de gemeenten. Tegenover de totale lastenbegroting van 3,4 miljoen euro voor de drie gemeenten, staat een uitgave in het eerste kwartaal van hetgeen op jaarbasis zou neerkomen op 3,8 miljoen euro. Voor de rest van 2010 is een verdere stijging van het aantal uitkeringen te voorzien en een toename van het tekort. Voor de begrotingsbehandeling is dit in kaart gebracht en er zijn voorstellen gedaan om de begroting hierop al per 2010 aan te passen. De door het Rijk toegekende financiering is ruimer dan oorspronkelijk in de gemeentebegrotingen opgenomen. Het budget werd in december 2009 door het Rijk bekendgemaakt. Dit budget is in de bijlagen verwerkt. Ook het ruimere budget zal niet toereikend zijn. Met name in Grave en in Mill tekent zich al in het eerste kwartaal een tekort af en bestaat de mogelijkheid dat over 2010 een beroep op de 10% regeling gedaan zal moeten worden 2. Tekorten in de uitvoering van het Participatiebudget De budgetten voor re-integratie (WWB werkdeel), inburgering (Wet Inburgering) en volwasseneducatie (Wet Educatie Beroepsbevolking WEB), zijn samengevoegd en deels onderling uitwisselbaar gemaakt. De gelden zijn geoormerkt: niet-bestede middelen worden door het Rijk teruggevorderd. Tot dusver is dit door gemeenten budgettair neutraal begroot: de ontvangen middelen werden uitgegeven dan wel deels gestort in een voorziening en hadden geen effecten naar de gemeentebegroting. De drie budgetten worden door het Rijk stapsgewijze gekort. Hoewel dit in het eerste kwartaal nog niet zichtbaar is in de realisatiecijfers, wordt met name voor de gemeente Cuijk een tekort verwacht en is er voorgesteld om dit tekort uit gemeentelijke middelen bij te passen. De realisatiecijfers laten voor het eerste kwartaal van 2010 nog een overschot zien. Dit is veroorzaakt doordat de rijksmiddelen eerder worden ontvangen dan worden uitgegeven. In de loop van het jaar zal dit overschot worden ingelopen en mogelijk omslaan in een tekort. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning Het beroep op WMO voorzieningen ontwikkelt zich in grote lijnen conform verwachting. Er is enige groei in het beroep op voorzieningen zichtbaar, met name in Cuijk. Een aantal facturen voor hulp bij het huishouden zijn niet binnen het kwartaal betaald, omdat de facturen niet voldeden aan de afgesproken facturatie-wijze. Het inzicht in de financiële realisatie loopt hierdoor nog achter. In de gemeente Mill is in het kader van de begrotingsbehandeling een bijraming voor Hulp bij het Huishouden voorgesteld vanwege het hogere tarief uit de aanbesteding voor In de gemeente Cuijk zijn aanpassingen in de begroting voorgesteld vanwege een verschuiving van het beroep op natura-voorzieningen naar het beroep op persoonsgebonden budget. 2 Tekorten worden onder voorwaarde door het Rijk gecompenseerd voorzover ze meer bedragen dan 10%. Pagina 2

4 Overige regelingen Het beroep op het minimabeleid bleef in het eerste kwartaal achter ten opzichte van het jaarbudget. Dit budget is gevoelig voor seizoensinvloeden. Verwacht wordt dat het minimabeleid conform de begroting beslag zal krijgen. De realisatie bij de kinderopvang (subsidie bij kinderopvang op sociaal-medische indicatie en flankerend bij participatietrajecten) is traditioneel gering. In Cuijk en Mill is het budget een aantal keren gedeeltelijk afgeraamd. Ook dit jaar blijft het achter bij begroting en wordt het budget mogelijk niet geheel aangesproken in Grave en in Mill, terwijl in Cuijk meer is aangevraagd dan was geraamd. Het beroep op BBZ (zelfstandigen) leningen en uitkering is niet goed te begroten gelet op de zeer kleine aantallen aanvragers en potentieel hoge bedragen per aanvrager. Het beroep op BBZ bleef in het eerste kwartaal 2010 vooralsnog achter bij verwachtingen. Met name voor Cuijk betekent dit dat de kosten (betreffende de 25% die door de gemeente wordt gedragen) tot dusver lager zijn dan begroot. De Sociale Werkvoorziening is budgetneutraal. De budgetten die van het Rijk worden ontvangen worden doorbetaald aan het Werkvoorzieningschap. De gemeenten hebben alleen lasten in de vorm van een bijdrage in de kosten van het bestuur van het Werkvoorzieningschap. Pagina 3

5 SAMENWERKING Ontwikkeling van het WERKplein De gemeenten van de ISD, de gemeente Boxmeer en de gemeente Sint Anthonis bouwen samen met de UWV aan het WERKplein Land van Cuijk. Rond de jaarwisseling liep het Land van Cuijk achter bij de landelijk vastgestelde ambities. Deze achterstand is in het eerste kwartaal van 2010 goedgemaakt: De intake van bijstandsuitkeringen voor de ISD Cuijk, Grave, Mill is geïntegreerd met de UWV. Er is nu sprake van één werkproces op één locatie. De gemeentelijke job-hunter van de ISD Cuijk, Grave, Mill werkt samen met het UWV in een team voor werkgeversbenadering. WW gerechtigden met een risico op doorstroom naar de WWB worden vroegtijdig ge-identificeerd en kunnen in overleg met UWV al in een traject worden opgenomen voordat van een WWB aanvraag sprake is. Samen met het UWV is er door de gemeenten van het Land van Cuijk een Ketenjaarplan opgesteld. Samenwerking gemeenten In het eerste kwartaal 2010 zijn de gemeentelijke administraties geïntegreerd. De administraties van de re-integratievoorzieningen en van de WMO voorzieningen zijn daarbij, met name voor Grave en Mill, op een hoger plan gebracht. De invoering van de Wet Investering Jongeren (Wet WIJ) is gezamenlijk doorgevoerd. Werkprocessen zijn op elkaar afgestemd en de kennis van medewerkers is op een hoger plan gebracht, met name voor het armoedebeleid en voor het gebruik van de ICT ondersteuning. Voor de re-integratie zijn de instrumenten Snel in Dienst (direct werk) en job-hunter (directe bemiddeling) ook voor Grave en Mill ter beschikking gekomen. Pagina 4

6 AANTALLEN Werkloosheid en uitkeringen De werkloosheid neemt toe, landelijk en in Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert. Het aantal nietwerkende werkzoekenden is gestegen met 20%, waarbij met name in Mill sprake is van een sterke toename. In het eerste kwartaal van 2010 is overigens een lichte teruggang te zien. Cuijk Grave Mill Bron: Sonar op niet-werkende werkzoekenden op / UWVwerkbedrijf / Arbeidsmarkt Deze ontwikkeling is terug te zien in de WW-uitkeringen, met een stijging van 50 60% gedurende 2009: Cuijk Grave Mill 1-jan jan okt jan Bron: Rapportage SZ op maat van Taakgroep Analyse Sociale Zekerheid CBS Aantallen zijn afgerond op tientallen. Aantallen voor gemeente Grave niet beschikbaar. Deze ontwikkeling is terug te zien in de bijstandsbestanden van de afgelopen jaren: Cuijk Grave Mill totaal Cijfers betreffen de Wet werk en bijstand, exclusief IOAW en IOAZ en exclusief periodieke BBZ Bron voor 2008 en 2009 afzonderlijke registraties van gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert Aantal 1 juni 2010 betreft een prognose Per 1 januari 2010 is het verstrekken van bijstandsuitkeringen aan 65+ ers geen gemeentelijke taak meer. Deze relatief lichte taak is overgedragen aan de Sociale Verzekeringsbank. Hiervoor is een veel zwaardere taak in de plaats gekomen door de Wet WIJ (zie hierna). Per 1 januari 2010 zijn de IOAW, IOAZ en periodieke uitkeringen BBZ budgettair opgegaan in het bijstandsbudget. In de bijlage bij dit kwartaalverslag treft u de actuele uitkeringsaantallen aan, inclusief de genoemde regelingen. In het vervolg zullen wij dit totaalaantal rapporteren. In 2009 zijn de uitkeringsaantallen met 16% toegenomen van 388 naar 451. In de eerste maanden van 2010 zet deze groei zich onverminderd voort, zij het voor Grave met enige vertraging. Van de aanvragen wordt 27% veroorzaakt door het aflopen van WW-uitkering, 21% door het einde van een dienstbetrekking zonder opgebouwd WW-recht, 13,5% door echtscheiding en verlating en voor het overige door diverse andere oorzaken. Pagina 5

7 Aan alle drie gemeenten is in het kader van de begrotingsvoorbereiding 2011 gemeld, dat ook in 2010 moet worden gerekend op een toename van het beroep op bijstand en toenemende lasten voor de gemeenten. Hierbij is ingeschat dat gedurende 2010 een toename van klantaantallen met 10% te verwachten is. Wet WIJ Met ingang van 1 oktober 2009 is voor bijstandsaanvragers jonger dan 27 jaar een nieuwe wettelijke regeling van kracht, de Wet Investeren in Jongeren (Wet WIJ). Deze wet stelt aan aanvrager en aan gemeente zwaardere eisen op het moment van aanvragen: eerst moet een werk- leeraanbod onderzocht worden en pas daarna kan eventueel een inkomensvoorziening worden toegekend. Bijna 40% van de aanvragen in het eerste kwartaal 2010 betrof deze Wet WIJ. Personen jonger dan 27 jaar die op 1 oktober 2009 al bijstand ontvingen, worden in de eerste helft van 2010 herbeoordeeld en onder de werking van de Wet WIJ gebracht. Aantal 1 januari Instroom Uitstroom Aantal 1 april Nog herbeoordelen Bron: registratie in GWS4all Participatietrajecten De gemeente kan drie soorten participatietrajecten verzorgen: - re-integratie naar arbeidsmarkt (re-integratie uit het WWB werkdeel) - inburgering (Wet Inburgering) - volwasseneneducatie (Wet Educatie Beroepsbevolking WEB) In de re-integratie is een afname in het aantal trajecten waar te nemen. Deze afname wordt veroorzaakt door het afronden van een project in Cuijk gericht op een doelgroep met grote afstand tot de arbeidsmarkt: het verminderen van psycho-sociale belemmeringen voor de arbeidsmarkt. De trajectdeelname in Cuijk is daardoor gedaald van 57% naar 40% van het lopende aantal uitkeringen. In Mill is dit stabiel op 40,5% en in Grave op 33%. Cuijk heeft voor 2010 een 40-tal extra inburgeringstrajecten aangevraagd en toegekend gekregen. Bijzondere aandacht verdient nog dat de ISD-CGM twee jobhunters heeft aangesteld om zo direct mogelijk bijstandsontvangers naar vacatures op de arbeidsmarkt te begeleiden. Een daarvan is parttime en tijdelijk gelet op de crisis. In de eerste helft van 2010 hebben zij respectievelijk 41 en 11 plaatsingen bewerkstelligd, waarvan 7 in Grave. In deze plaatsingen zijn ook WW-gerechtigden opgenomen, die kans liepen naar de WWB door te stromen. Per 1 januari 2010 is de registratie van Participatietrajecten voor de re-integratie voor de drie deelnemende gemeenten op elkaar afgestemd en geheel op orde gebracht. Doordat de automatiseerder (Centric) de betreffende modules nog niet volledig uitlevert is voor de inburgering en de volwasseneneducatie op dit moment nog geen afdoende registratie voorhanden. De automatiseerder is deze onderdelen nog aan het ontwikkelen. Voor de inburgering is de registratie in voorbereiding, voor de volwasseneneducatie wordt deze pas rond de jaarwisseling verwacht en vooralsnog alleen geregistreerd voorzover er een direct verband met een bijstandsuitkering bestaat. WMO voorzieningen Ook in het aantal WMO voorzieningen is gedurende het eerste kwartaal van 2010 een toename vast te stellen. Het aantal WMO voorzieningen neemt in Cuijk en in Mill toe. De toename betreft de Hulp bij het Huishouden en daarbinnen vooral de Persoonsgebonden Budgetten (PGB s) met 16,8% in Cuijk en met 19,7% in Mill. In Grave is een lichte verschuiving naar Persoonsgebonden Budget waarneembaar. Pagina 6

8 Werklast in de uitvoering en afhandelingstermijnen Er zijn meer aanvragen De toename van het beroep op bijstand vertaalt zich in een hoger aantal aanvragen dan gebruikelijk. In het eerste kwartaal van 2009 zijn 93 aanvragen voor periodieke bijstand behandeld, 6 aanvragen voor BBZ (zelfstandigen) en 6 aanvragen voor IOAW en IOAZ. Dit aanvraagaantal ligt circa 50% hoger dan in vergelijkbare periodes in de jaren Aanvragen zijn bewerkelijker Van de 93 aanvragen voor een periodieke inkomensvoorziening, werden er 38 (41%) ingediend door personen jonger dan 27 jaar. Op deze personen is de Wet Investering Jongeren (Wet WIJ) van toepassing. De Wet WIJ vereist van de gemeente een grotere inspanning tot re-integratie. Zie de toelichting op de vorige pagina. Hierdoor is sprake van zeer grote bewerkelijkheid van deze aanvragen. Aanvragen worden wel tijdig behandeld In de bijlage treft u de doorlooptijden van alle aanvragen (Algemene bijstand, Bijzondere Bijstand en WMO) aan. Hieruit blijkt dat 79,4% van de aanvragen binnen vier weken worden afgehandeld. Alle geregistreerde aanvragen zijn binnen een termijn van 12 weken afgehandeld. Toename in het aantal aanvragen en in de relatieve zwaarte daarvan betekent dat doorlooptijden potentieel onder druk staan. Pagina 7

9 BIJLAGE OVERZICHT BUDGETTEN Gemeenten ontvangen specifieke middelen voor het Inkomensdeel, de BBZ, de Sociale werkvoorziening en het participatiebudget. Deze middelen zijn opgenomen als baten, naast terugontvangsten van klanten. Het minimabeleid, de WMO en de kinderopvang zijn geheel ten laste van de gemeente. De hierbij opgegeven baten hebben geheel betrekking op terugontvangsten van klanten. In de kolom saldo staan positieve bedragen voor een per saldo bate voor de gemeente en negatieve bedragen voor een per saldo last voor de gemeente. Begroting 2010 Realisatie eerste kwartaal baten lasten saldo baten lasten Saldo Kostenplaats inkomensdeel (*) Cuijk Grave Mill Totaal Kostenplaats BBZ Cuijk Grave Mill Totaal Kostenplaats Sociale werkvoorziening Cuijk Grave Mill Totaal Kostenplaats Participatiebudget Cuijk Grave Mill Totaal Kostenplaats minimabeleid Cuijk Grave Mill Totaal (*) voor het inkomensdeel (Wet Buig) zijn in de eerste kolom de bedragen weergegeven van het door het Rijk toegekende budget over Dit budget is pas in december 2009 bekendgemaakt en daardoor nog niet in de gemeentebegrotingen opgenomen. Kostenplaats WMO Cuijk Grave Mill Totaal Kostenplaats Wet Kinderopvang Cuijk Grave Mill Totaal

10 BIJLAGE OVERZICHT AANTALLEN AANTALLEN stand per: Uitkeringen Cuijk Grave Mill totaal Participatietrajecten Cuijk Grave Mill totaal Inburgeringstrajecten Cuijk Grave Mill p.m. totaal Voorzieningen Wmo Cuijk Grave Mill totaal AFHANDELINGSTERMIJN AANVRAGEN Totaal <4wk <8wk <12wk >12wk Cuijk Grave Mill totaal

11 BIJLAGE VERANTWOORDING Gegevens uit eigen bronnen De gepresenteerde cijfers zijn ontleend aan de registratie van klant-, uitkerings- en voorzieningengegevens in de gezamenlijke uitkeringsapplicatie voor de gemeenten Cuijk, Grave en Mill & Sint Hubert (GWS4all). Deze registratie is per 1 januari 2010 tot stand gebracht door een conversie van de voorheen bestaande afzonderlijke uitkeringsapplicaties. In GWS4all worden de volgende gegevens bijgehouden: - Persoonsgegevens van klanten en waar relevant van hun gezinsleden en medebewoners; - Aanvragen en andere onderzoeken, data van begin van het onderzoek, het einde van het onderzoek en tussenliggende onderzoeksstappen; - Redenen van aanvragen en redenen van starten van onderzoeken; - Aantallen van uitkeringen en voorzieningen, aanvangsdatum en eventueel einddatum; o Bijstandsuitkeringen, inclusief BBZ, IOAW en IOAZ o Voorzieningen Participatie / Re-integratie o Voorzieningen WMO (rolstoelen, vervoer, woningaanpassing, hulp bij het huishouden) o Voorzieningen schuldhulpverlening o Voorzieningen Participatie / inburgering (nog in bewerking) - Betalingen van uitkeringen en voorzieningen, betaalmoment en bedragen. Per 1 januari 2010 is de registratie deels opnieuw opgezet omdat er (soms grote) verschillen waren tussen de gemeenten. Dit geldt met name voor de registratie van Re-integratie en WMOvoorzieningen. Hierdoor is niet in alle gevallen een directe aansluiting te maken met gegevens uit 2009 en eerdere jaren. De gegevens worden gemeten op de 15 e van de maand volgende op het einde van het te rapporteren kwartaal. Toekenningen en beëindigingen van uitkeringen of voorzieningen met terugwerkende kracht die daarna plaatsvinden worden pas in het opvolgende kwartaal verwerkt. Gegevens uit externe bronnen Voor arbeidsmarktgegevens en gegevens over WW uitkeringen en arbeidsongeschiktheidsregelingen zijn we afhankelijk van gegevens die worden verstrekt door CBS en door UWV. Deze gegevens zijn vaak ouder dan de gegevens uit de eigen bestanden en worden m.n. door het CBS niet of slechts in afgeronde vorm tot lokaal niveau gegeven. Gehanteerde termen en afkortingen BBZ Besluit bijstandsverlening zelfstandigen BUIG Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten; budgettaire samenvoeging van Inkomensdeel WWB met IOAW, IOAZ en CVV Collectief vraagafhankelijk vervoer (Taxihopper) CWI Tot 1 januari 2009 Centrum voor Werk en Inkomen. Sindsdiendeel van het UWV. ID Overgangsregeling gesubsidieerde baan, voormalig besluit In- en doorstroombanen IOAW IOAZ Cliënten (jonger dan 65 jaar) met een uitkering op grond van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers / gewezen zelfstandigen NWW Niet werkende werkzoekenden: personen die als werkzoekenden geregistreerd staan bij het UWV WERKbedrijf en geen baan hebben. Dit kunnen naast bijstandscliënten, ook gedeeltelijk Wao-ers (Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering), Ww-ers (Werkloosheidswet), Nuggers (niet uitkeringsgerechtigden) e.d. zijn Participatiebudget Samengevoegde en deels onderling uitwisselbare budgetten voor re-integratie, inburgering en volwasseneducatie. UWV Uitvoeringsinstelling werknemersverzekeringen. Betaalt werkloosheidsuitkeringen en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en verzorgt arbeidsmarkttoeleiding. WEB Wet educatie en beroepsonderwijs Wet WIJ Wet investeren in jongeren WMO Wet maatschappelijke ondersteuning Wvg (voormalige) Wet voorzieningen gehandicapten Wwb Wet werk en bijstand