Economische persconferentie essenscia 2014: chemie en farma in België, een sector die innoveert en vooruitgang boekt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Economische persconferentie essenscia 2014: chemie en farma in België, een sector die innoveert en vooruitgang boekt"

Transcriptie

1 Economische persconferentie essenscia 2014: chemie en farma in België, een sector die innoveert en vooruitgang boekt Brussel, 29 april 2015

2 Sprekers Kerncijfers en -boodschappen 2014 Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Wouter De Geest, voorzitter essenscia 2

3 Kerncijfers en boodschappen 2014 Yves Verschueren Gedelegeerd bestuurder van essenscia 3

4 Kerncijfers en boodschappen Omzet stijgt globaal genomen 2. Lichte daling van de tewerkstelling, maar minder sterk dan in de rest van de industrie 3. Belangrijke investeringen in innovatie en productieinstallaties 4. Chemie en farma, pijlers van de Belgische export 5. Voortzetting van economisch herstel verwacht in

5 Kerncijfers en boodschappen Omzet stijgt globaal genomen 2. Lichte daling van de tewerkstelling, maar minder sterk dan in de rest van de industrie 3. Belangrijke investeringen in innovatie en productieinstallaties 4. Chemie en farma, pijlers van de Belgische export 5. Voortzetting van economisch herstel verwacht in

6 Een homogene en geïntegreerde sector Indeling van de omzet per subsector in 2014 Zepen, detergenten, cosmetica 3% Verven, vernissen en inkten 4% Andere chemische producten* 6% Rubberverwerking 1% Kunstmatige vezels 1% Agrochemie 1% Kunststofverwerking 10% Basischemie 43% Farma 31% Bron: AD Statistiek volgens BTW-aangiftes ; voorlopige cijfers 2014 * Onder andere lijmen, etherische oliën, chemische producten voor de fotografie en cinematografie 6

7 Omzet Continue stijging van de omzet sinds de crisis van eind Sectoraandeel in de totale verwerkende industrie bereikt hoogste niveau In miljard euro 20,4% 46,5 19,5% 19,5% 19,4% 54,3 52,3 49,8 20,5% 44,8 21,8% 55,9 Aandeel in de totale verwerkende industrie 20,7% 20,8% 60,3 60,4 22,3% 62,7 64,2 23,0% 25% 20% 15% % % Omzet van de sector Aandeel van de sector in de totale verwerkende industrie 0% Bron : AD Statistiek op basis van BTW-aangiftes chemische industrie, kunststoffen en life sciences voorlopige cijfers voor

8 Omzetgroei op lange termijn 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% Gemiddelde jaarlijkse omzetgroei ( ) Basischemie Parachemie Farma Kunststof- en rubberverwerking Bron : AD Statistiek op basis van BTW-aangiftes chemische industrie, kunststoffen en life sciences voorlopige cijfers voor

9 Productievolume: België vs. Europa Productie in volume stijgt in België sneller dan het gemiddelde van de Europese Unie 10% Gemiddelde jaarlijkse groei van de productie in volume ( ) 8% 6% 4% 2% 0% EU-28 België EU-28 België EU-28 België Chemische industrie Farmaceutische industrie Kunststof- en rubberverwerking Bron: Eurostat (productie-index in volume gegevens gecorrigeerd voor het aantal werkdagen) 9

10 Bezettingsgraad van productiecapaciteit De gemiddelde bezettingsgraad van productie-installaties bedroeg 81,6% in 2014, een hoger niveau in vergelijking met de twee voorgaande jaren % Trend ( ): 80,4 Bezettingsgraad van de productiecapaciteit* Chemische en farmaceutische industrie in België Bron: NBB * Seizoengezuiverde gegevens; zonder de kunststof- en rubberverwerking 10

11 Kerncijfers en boodschappen Omzet stijgt globaal genomen 2. Lichte daling van de tewerkstelling, maar minder sterk dan in de rest van de industrie 3. Belangrijke investeringen in innovatie en productieinstallaties 4. Chemie en farma, pijlers van de Belgische export 5. Voortzetting van economisch herstel verwacht in

12 Tewerkstelling Tewerkstelling neemt licht af (0,5%), maar aandeel van de sector in de totale verwerkende industrie blijft continu stijgen 19% 18% 17% 16% Aandeel in de verwerkende industrie Tewerkstelling ('000 arbeidsplaatsen) 94,4 94,6 93,6 94,9 17,3% 17,1% 16,4% 16,4% 16,2% 91,5 89,3 90,2 89,9 88,2 87,8 17,5% 17,7% 18,1% 17,9% 18,4% % Tewerkstelling Aandeel in de totale verwerkende industrie Tewerkstelling op 30 juni van elk jaar Bron : RSZ gedecentraliseerde statistieken. Nieuwe NACE Rev.2 sinds : raming op basis van de gecentraliseerde RSZ-statistieken 12

13 Indirecte tewerkstelling De sector blijft in belangrijke mate indirecte jobs creëren : 1 job in de chemische industrie genereert 1,64 indirecte jobs Aantal indirecte arbeidsplaatsen per directe job ,29 1,44 1,50 1,64 Aantal arbeidsplaatsen Directe jobs Indirecte jobs Bron: RSZ (gele brochure op 30 juni van elk jaar); 2014: schatting op basis van de gecentraliseerde statistieken van de RSZ. Ratio s indirecte jobs: Econopolis op basis van input-outputtabellen van de NBB 13

14 Kerncijfers en boodschappen Omzet stijgt globaal genomen 2. Lichte daling van de tewerkstelling, maar minder sterk dan in de rest van de industrie 3. Belangrijke investeringen in innovatie en productieinstallaties 4. Chemie en farma, pijlers van de Belgische export 5. Voortzetting van economisch herstel verwacht in

15 O&O-uitgaven Sector is koploper op het gebied van innovatie met 3 miljard euro uitgaven in O&O in 2014 of een stijging van 38% sinds ,5 3,0 2,5 in mia euro 2,2 2,3 2,3 2,3 2,3 2,5 2,7 2,8 3,1 3,0 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Bron: essenscia op basis van ledenenquête voorlopige cijfers

16 Chemie en life sciences, een onbetwiste leider op het vlak van innovatie in België Intramurale O&O-uitgaven in de industrie * Elektrische apparatuur 4% Textiel, kleding, leer en producten van leer 1% Niet-metaalhoudende minerale producten 2% Houtindustrie, papier, papierwaren en drukkerijen 1% Transportmiddelen (auto s en anderen) 7% Informaticaproducten, elektronische en optische producten 10% Andere producten 1% Machines en werktuigen 6% Metalen in primaire vorm en producten van metaal 7% Voedingsmiddelen, drank en tabaksproducten 4% Chemie, kunststoffen en life sciences 57% Bron: FOD Wetenschapsbeleid-Belspo volgens productgroepen (ANBERD) ; * jaar

17 Aantal octrooien aangevraagd in 2014 België behoort tot de wereldtop inzake het aantal octrooien per capita aangevraagd bij het Europees Octrooibureau Ranking Land Aantal aangevraagde octrooien* Ratio per miljoen inwoners 1 Zwitserland ,6 2 Finland ,2 3 Nederland ,5 4 Zweden ,6 5 Denemarken ,3 6 Duitsland ,3 7 Oostenrijk ,7 8 België ,8 9 Japan ,2 10 Frankrijk ,3 Bron: Europees Octrooibureau ( 17

18 Octrooien toegekend door het Europees Octrooibureau België is een innovatiehub. Chemie, farma en biotech is toonaangevende sector inzake octrooien Aantal octrooien toegekend door het Europees Octrooibureau Indeling per technologie - België Chemie, farma & biotech Mechanical engineering Andere* Electrical engineering Instrumenten Bron: Europees Octrooibureau ( * speelgoed, civil engineering, andere consumptiegoederen 18

19 Investeringen De sector investeert in 2014 op het trendniveau van 1,78 miljard en is goed voor 30% van de totale investeringen in de verwerkende industrie 2,5 in mia euro 2,44 2,0 1,5 1,56 1,73 2,04 Trend : 1,78 1,42 1,35 1,86 1,60 2,05 1,78 1,0 0,5 0, Bron : AD Statistiek op basis van BTW-aangiftes chemische industrie, kunststoffen en life sciences voorlopige cijfers voor

20 Investeringen in chemie en life sciences in België (i) BASF Antwerpen (Antwerpen) Nieuwe technologie voor de productie van superabsorberende polymeren Eval (Antwerpen) Uitbreiding productiecapaciteit van ethyleen vinyl alcohol (EVOH) Lanxess (Lillo) Opstart van polyamidefabriek ExxonMobil (Antwerpen) Uitbreiding raffinaderij met een Delayed Coker Unit 20

21 Investeringen in de chemie en life sciences in België (ii) 3M (Zwijndrecht) Nieuwe productielijn van solventvrije lijmen Tessenderlo Group (Ham) Nieuwe productie-eenheid van calciumchloride Imperbel/Derbigum (Lot) Modernisatie en uitbreiding Imerys (Willebroek) Uitbreiding van capaciteit voor koolstof 21

22 Investeringen in de chemie en life sciences in België (iii) Soudal (Turnhout) Uitbreiding bedrijfsoppervlakte en extra installaties AkzoNobel (Ghlin) Nieuwe productielijnen voor organische peroxyden KitoZyme (Herstal) Zuivering van afvalwater dankzij een homogenisatietank Chembo (Blandain -Tournai) Inhuldiging nieuw gebouw Certech (Seneffe) Nieuwe micro-spectrofotometer voor de identificatie van kwaliteitsgebreken in het materiaal 22

23 Investeringen in de chemie en life sciences in België (iv) Pfizer (Puurs) Inhuldiging van een productie-eenheid voor vaccins Janssen (Geel) Renovatie van de chemische productiefabriek Mithra Pharmaceuticals (Flémalle) Nieuw ontwikkelings- & productieplatform GSK (Waver) Nieuwe gebouwen voor de productie van vaccins tegen polio en Pertussis articulaire Eurogentec (Luik) Uitbreiding bureaus, opslagruimte en labo voor de productie van biofarmaceutische moleculen 23

24 De Belgische chemie en farma, een sector die aan belang wint in Europa 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 2,8% Belang van de Belgische chemische en farmaceutische industrie in de EU-28* 2,9% Bruto Binnenlands Product 3,7% 3,8% 6,1% 5,6% 5,5% 6,8% 6,4% 7,7% Tewerkstelling Omzet R&D Bruto-investeringen in materiële goederen Belgische economie Chemie + farma Chemie + farma Chemie + farma Chemie + farma Gemiddelde Bron: CEFIC Chemdata 2013, Eurostat SBS * Uitgezonderd kunststof- en rubberverwerking 24

25 Kerncijfers en boodschappen Omzet stijgt globaal genomen 2. Lichte daling van de tewerkstelling, maar minder sterk dan in de rest van de industrie 3. Belangrijke investeringen in innovatie en productieinstallaties 4. Chemie en farma, pijlers van de Belgische export 5. Voortzetting van economisch herstel verwacht in

26 Export Chemie, kunststoffen en life sciences blijven Belgisch exportkampioen met 31,5% van de totale export van goederen Aandeel in het totaal van de Belgische export Chemie, kunststoffen en life sciences 31,5% Minerale producten (o.a. raffinage) Elektrische machines, apparaten en uitrustingsstukken Vervoermiddelen Metalen en staal Parels en edele metalen Voeding, dranken en tabak Textiel Andere producten 12,0% 10,2% 10,1% 7,2% 4,9% 4,9% 3,3% 15,9% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Bron: BNB/ICN Volgens het communautair concept: doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra inbegrepen Voorlopige gegevens

27 Exportmarkten Forse exportstijging voorbije10 jaar. Aandeel van de grote opkomende landen is meer dan verdubbeld, maar buurlanden blijven belangrijkste handelspartners Bron: NBB op basis van het communautair concept; voorlopige gegevens 2014 NAFTA : Verenigde Staten, Canada, Mexico; BRIC : Brazilië, Rusland, India en China 27

28 Belangrijkste steunpilaar van het handelssaldo van België Producten Handelssaldo (in miljard euro) Chemie, kunststoffen en farma +23,2 Voeding, dranken en tabak +3,9 Textiel en schoeisel +2,7 Metalen en gefabriceerde metaalproducten +2,6 Parels, diamanten en edele metalen +1,4 Optische, medische, controle-, meetinstrumenten +1,2 Bron: NBB/INR Op basis van de secties van de gecombineerde nomenclatuur en het communautair concept : doorvoeractiviteiten en international distributiecentra inbegrepen. Voorlopige cijfers

29 Handelssaldo Handelssaldo blijft boven 23 miljard euro en is structureel positief 30 in mia ,3 14,9 13,3 10,9 18,8 19,1 13,9 19,8 11,9 11,9 23,8 24,9 23,3 23,8 12,0 23,2 15, ,4 6,5 5, handelssaldo chemie & life sciences handelssaldo alle producten Bron: NBB/INR Op basis van de secties van de gecombineerde nomenclatuur en het communautair concept : doorvoeractiviteiten en international distributiecentra inbegrepen. Voorlopige cijfers

30 Kerncijfers en boodschappen Omzet stijgt globaal genomen 2. Lichte daling van de tewerkstelling, maar minder sterk dan in de rest van de industrie 3. Belangrijke investeringen in innovatie en productieinstallaties 4. Chemie en farma, pijlers van de Belgische export 5. Voortzetting van economisch herstel verwacht in

31 Ondernemersvertrouwen bij de industrie Het ondernemersvertrouwen blijft positief ondanks lichte daling in april Deze volatiliteit weerspiegelt een voorzichtig optimisme voor de komende maanden Conjunctuurcurve - chemische en farmaceutische industrie 15 Saldo (in %-punten) seizoengezuiverde reeks afgevlakte reeks Bron: NBB 31

32 Chemie, kunststoffen en farma: vooruitzichten 2015 Jaarlijkse productiegroei in volume Chemische industrie, kunststoffen en farma in Europa Europese economie (BBP-groei in volume) (v) +0,8% +3,8% +2,0% +0,1% +1,4% +1,5% Bron: essenscia-analyse op basis van CEFIC EOTF Interim forecast (maart 2015); Eurostat v: prognose 32

33 Belangrijke risico s en kansen voor de Europese economie Kansen Sterker dan verwacht economisch dynamisme dankzij «groeicocktail» Voortzetting van structurele hervormingen in EU-lidstaten Risico s Escalatie van geopolitieke onrust in Oekraïne en het Midden-Oosten Harde landing in China (bijvoorbeeld correctie op vastgoedmarkt) Systeemrisico omwille van mogelijk vertrek Griekenland uit euro (Grexit) Neerwaartse prijzenspiraal (deflatie) en liquiditeitsval Gebrek aan nodige hervormingen ter versterking van de concurrentie in een context van soepel monetair beleid 33

34 2014 samengevat 1. Omzet De omzet stijgt globaal met ruim 2% Het sectoraandeel in de verwerkende industrie bereikt zijn hoogste niveau 2. Tewerkstelling Lichte achteruitgang met 0,5% van het aantal jobs tot arbeidsplaatsen Continue groei van het sectoraandeel in de totale industriële tewerkstelling 3. Materiële investeringen en O&O uitgaven De O&O uitgaven bedragen nog steeds 3 miljard Investeringen op trendniveau van 1,78 miljard 4. Export Met 31,5% blijven chemie en life sciences de grootste exportsector Het handelssaldo daalt licht tot 23,2 miljard maar blijft structureel positief 5. Toekomstperspectief De recente conjunctuurindicatoren laten een graduele heropleving voorspellen Verwachte productiegroei met 2% in

35 Belang van de sector in de industrie neemt toe op alle vlakken Sectoraandeel in de totale verwerkende industrie in België Tewerkstelling 16% 18% Investeringen 25% 29% Toegevoegde waarde* 28% 32% Export 31% 32% O&O-uitgaven* 49% 57% Bron: RSZ, AD Statistiek, NBB (toegevoegde waarde op basis van ESR 2010), Belspo (volgens productgroep) Analyse essenscia ; *O&O-uitgaven en toegevoegde waarde in 2014: raming 35

36 Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Wouter De Geest Voorzitter van essenscia 36

37 Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Groeiend belang van chemie en farma in het kader van de grote maatschappelijke uitdagingen Energiekost en bevoorrading, een belangrijke uitdaging voor het land en voor de sector Innovatie, een hoeksteen voor de toekomst van chemie en life sciences Een competitieve arbeidsmarkt in het kader van een constructieve sociale dialoog 37

38 Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Groeiend belang van chemie en farma in het kader van de grote maatschappelijke uitdagingen Energiekost en bevoorrading, een belangrijke uitdaging voor het land en voor de sector Innovatie, een hoeksteen voor de toekomst van chemie en life sciences Een competitieve arbeidsmarkt in het kader van een constructieve sociale dialoog 38

39 Megatrends leiden tot nieuwe marktopportuniteiten billion cars 67% of the population live in cities + 50% energy 9 billion people Bron: BASF 39

40 Groeiende nood aan producten van de sector in de toekomst Het gebruik van chemische producten als intermediaire goederen in toepassingen en klantensectoren zal gemiddeld met 27% stijgen tegen 2030 Automobiel 52% Electronica 38% Bouw 25% Voeding 25% Machines en uitrustingen 12% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Bron: VCI, Prognos gebaseerd op een enquête bij experten 40

41 Sterke toename verwacht van wereldvraag naar chemische en farmaceutische producten =100 Chemie en farma Verwerkende industrie Economie Wereldbevolking Bron: VCI, Prognos 41

42 Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Groeiend belang van chemie en farma in het kader van de grote maatschappelijke uitdagingen Energiekost en bevoorrading, een belangrijke uitdaging voor het land en voor de sector Innovatie, een hoeksteen voor de toekomst van chemie en life sciences Een competitieve arbeidsmarkt in het kader van een constructieve sociale dialoog 42

43 Olieprijs daalt onder 60 $/bbl Sterke daling van de olieprijs omwille van nieuwe bronnen (o.a.schalieolie) en minder sterke stijging van de vraag dan verwacht Bron: World Bank (commodity price data) 43

44 2005M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M01 Schaliegas geeft aanleiding tot industriële renaissance in de VS in USD per miljoen BTU Aardgasprijs in de VS en Europa Gasprijs 3x lager in de VS 2 0 Natural gas, US Natural gas, Europe Bron: World Bank (commodity price data) 44

45 Kostenkloof tussen EU en VS moet verder dalen om het tij van investeringsleakage te keren $/ton Ethyleen productie cash costs Geplande investeringen in de chemische sector Miljard Actueel Projecties 3.5x EU (nafta) 2.1x VS (ethaan) Bron: Bain & Company based on Nexant production cost data; Datastream Note: Raw material costs are net of co-product credits; Fixed costs include direct and assigned costs; Costs are based on leader plants within region Legend US Europe Bron: Bain & Company based on ACC report; Cefic Chemdata international 2013 Note : Estimations as of 2013 ; At constant exchange rate of 2012 ; US base growth based on growth between 2006 & 2009; EU growth base on growth between 2006 &

46 Prijs vs. Kost Markt vs. Regulering - Totale stroomkost is van belang Markt Regulering Taksen & Heffingen Elektriciteitsprijs Net- Netkosten Energienorm : Toetsing competitiviteit en meerkosten tov. buurlanden 46

47 Other Renewables Source Bij ongewijzigd EU-beleid blijven de elektriciteitsprijzen hoger dan in de VS en bovendien stijgen ze sneller CHOICE OF ENERGY STRATEGY WILL INFLUENCE ELECTRICITY COSTS IN EU Future outlook 2020: electricity Taksen & Heffingen High case: +8% Parameter Gas price Coal price Trend Elektriciteitsprijs Net- Netkosten Low case: +2% Nuclear phase out Renewable capacity build High case: +6% Low case: +1% Total renewable subsidy budget Transmission/ distribution fee CO 2 -certificates price Legend EU Strong elec. price increasing trend US Modest elec. price increasing trend Bron: Bain & Company based on IEA & Expert interviews 47

48 01/01/ /01/ /01/2015 In België leidt een beperkte importcapaciteit en energiemix tot een hogere elektriciteitsprijs 50 Evolutie elektriciteitsprijzen ( /MWh) op de forward markten België Nederland Frankrijk Duitsland 30 Bron: Future baseload power prijces on ENDEX for Belgium and The Netherlands and EEX for France and Germany 48

49 en tot een groter belang van import in bevoorrading. Interconnecties met de buurlanden zijn belangrijk 15% daling van de inlandse centrale elektriciteitsproductie is voornamelijk het gevolg van het stilleggen van nucleaire centrales Tekort wordt opgevangen met geïmporteerde elektriciteit (stijging van 26,4%) Jaar Evolutie invulling Belgische elektriciteitsvoorziening (%) Winter ,7 TWh ,8TWh ,8 TWh ,2 TWh 0% 20% 40% 60% 80% 100% centrale productie lokale productie import Bron: Synergrid Bron: Elia, ENTSO-E Winter Outlook

50 Subsidiesystemen in België drijven de elektriciteitskosten verder op Total Electricity prices ( /MWh) for Peak load profiles (100 GWh) 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0, Flanders Wallonia France Germany The Netherlands Market price Taxes Network Bron: Deloitte 2015, Benchmarking study of power prices in Belgium and surrounding countries 50

51 Absolute noodzaak aan een uitvoerend politiek beleid in Wallonië Sterke stijging voorzien: % op 10 jaar Dringend in werking stellen van decreet over degressiviteit van de Eliaheffing (OSP) Snelle invoering van een compensatiemechanisme voor indirecte emissies Meerkosten op energiefactuur van een bedrijf in Wallonie (100 GWh elektriciteit en 500 GWh aardgas) * uitbreiding strategische reserve? strategische reserve stopzetten vrijstelling accijnzen aardgas bijdrage OSP Elia federale bijdrage gas bijdrage groene stroom offshore bijdrage federale bijdrage elektriciteit *De Eliaheffing (OSP) is van toepassing op bedrijven aangesloten op een spanningsniveau van 70 kv. Bron: essenscia op basis van CWAPE, CREG en wetteksten 51

52 Keuzes van beleidsmakers zullen overheidsbeslag voor de industrie bepalen Jaarlijkse meerkosten op energiefactuur van een bedrijf in Vlaanderen (100 GWh elektriciteit en 500 GWh aardgas) - Extra financiering van groene stroom - Extra financiering van de strategische reserve - Afschaffing van de accijnsvoordelen 0 verhoging groenestroom en WKK bijdrage? uitbreiding strategische reserve? strategische reserve stopzetten vrijstelling accijnzen aardgas federale bijdrage gas bijdrage WKK bijdrage groene stroom offshore bijdrage federale bijdrage elektriciteit Bron: essenscia op basis van VREG, CREG en wetteksten 52

53 Aanbevelingen energie Europa in de wereld, geen eiland Focus meer op competitieve energie als motor voor de economie Mik hiervoor op innovatie i.p.v. ongeremde subsidiëring als strategie om klimaat en economie te verzoenen België in Europa: industriële groei vereist een gepast energiebeleid ter ondersteuning van de industrie Diversifieer de energiemix om de risico s te spreiden Zet bevoorradingszekerheid en competitiviteit hoger op de agenda. Bouw hiervoor verder aan interconnecties met de buurlanden Beperk de meerkosten voor de energie-intensieve industrie tot het niveau van de buurlanden 53

54 Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Groeiend belang van chemie en farma in het kader van de grote maatschappelijke uitdagingen Energiekost en bevoorrading, een belangrijke uitdaging voor het land en voor de sector Innovatie, een hoeksteen voor de toekomst van chemie en life sciences Een competitieve arbeidsmarkt in het kader van een constructieve sociale dialoog 54

55 Een O&O-intensieve farmasector 30% R&D intensity (=R&D/production) Pharmaceutical industry 25% 20% 15% 10% 5% 0% Source: EFPIA (average R&D-intensity ) ; * EU28, Switzerland, Norway 55

56 Klinische testen illustreren de innovatiekracht in België 2012, # trials starting per million inhabitants Phase 1 Phase 2 x # of trials started Belgium Denmark Switzerland Austria Sweden Netherlands Norway Spain France Finland United Kingdom Germany Italy SOURCE: ClinicalTrial.gov; Worldbank 56

57 Een stabiel reglementair kader voor een aantrekkelijk innovatieklimaat (i) Uitbreiding van de fiscale vrijstelling voor bachelors in O&O Bachelors zijn onmisbare en complementaire profielen aan Masters en PhD om onderzoek te doen in onze sector Ander O&O personeel: Wetenschappelijke en technische bachelors: 30% 23% mensen werken in O&O Masters en PhD: 47% Bron: essenscia enquête bij haar leden - Voorlopige cijfers 2014 Vrijstelling van 80% van de bedrijfsvoorheffing voor Bachelors, maar met behoud van het huidige regime voor Masters en hogere diploma s Deze maatregel zou de tewerkstelling kunnen stimuleren en onderzoek versnellen 57

58 Een stabiel reglementair kader voor een aantrekkelijk innovatieklimaat (ii) Aftrek voor investering en belastingskrediet voor O&O Probleem: de nieuwe Europese boekhoudrichtlijn laat niet meer toe de onderzoeksgerelateerde kosten te activeren De verplichte omzetting van deze richtlijn naar Belgisch recht heeft een potentieel nadelige impact op deze fiscale incentives Noodzaak om een oplossing te vinden Een gemakkelijke toegang tot het risicokapitaal garanderen om de ontwikkeling en verankering van innovatieve biotech KMO s te bevorderen Noodzakelijke uitbreiding van het federale «Start-up plan» (fiscale aftrek via personenbelasting in het geval van investeringen in nieuwe ondernemingen) voor langere periode dan 4 jaar Langere duur van ontwikkeling (10-15 jaar) en veel hogere investeringskosten voor biotech KMO s 58

59 Uitdagingen en pistes voor een ambitieus industrieel beleid Groeiend belang van chemie en farma in het kader van de grote maatschappelijke uitdagingen Energiekost en bevoorrading, een belangrijke uitdaging voor het land en voor de sector Innovatie, een hoeksteen voor de toekomst van chemie en life sciences Een competitieve arbeidsmarkt in het kader van een constructieve sociale dialoog 59

60 Impact van lastenverlaging op loonkostenhandicap volcontinu arbeid Uurloonkost volcontinu-arbeid chemie en life sciences industrie Handicap België t.o.v. 3 buurlanden (D, F en NL) 28% 24% 22% 21% 13% Lastenverlaging ploegenarbeid 15,6% 15,6% 20,4% 22,8% 22,8% + extra verlaging volcontinu +2,2% +2,2% +2,2% +2,2% + werkgeversbijdrage RSZ naar 25% Bron: Deloitte International Salary Cost Survey (december 2014) 60

61 Verderzetting van het wegwerken van de loonkostenhandicap Nood aan het wegwerken van de loonkostenhandicap in het algemeen en voor volcontinu arbeid in het bijzonder tegen 2019 Positieve impact van de indexsprong beslist door de regering Nood aan een strikte loonmatiging om deze positieve trend te bestendigen Cruciaal belang van de taxshift Gedeelde verantwoordelijkheid van alle sociale partners

62 Opendeurdagen: 9 & 10 mei Persconferentie: 9 mei: Eurogentec 10 mei: BASF Antwerpen Ontdek het programma en de deelnemers op 62

63 Wereldconventie van de chemie Datum: 8 & 9 oktober 2015 Plaats: The Hotel, Brussel Evenement: «How to reconcile European climate change aspirations and competitiveness?» Debat in aanwezigheid van Premier Charles Michel, academici en CEO s van de grootste chemiebedrijven in de wereld. 63

64 Duurzaamheidsrapport 2015: 13 oktober 64

65 U bent vanavond welkom 65

66 Q & A 66

VLHORA-congres Krachtige verbindingen met de industrie Frank Beckx Gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen

VLHORA-congres Krachtige verbindingen met de industrie Frank Beckx Gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen VLHORA-congres Krachtige verbindingen met de industrie 09.02.2015 Frank Beckx Gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen 1. Chemie en life sciences in Vlaanderen 2. Onderwijs en arbeidsmarkt: nauw met

Nadere informatie

2010, het jaar van het herstel. Brussel, 27 april 2011

2010, het jaar van het herstel. Brussel, 27 april 2011 Persconferentie essenscia 2010, het jaar van het herstel Brussel, 27 april 2011 Kerncijfers en boodschappen 2010 Yves Verschueren Gedelegeerd bestuurder essenscia Kerncijfers en -boodschappen 2010 1. De

Nadere informatie

Persconferentie essenscia 2012: sector houdt stand in woelig economisch klimaat

Persconferentie essenscia 2012: sector houdt stand in woelig economisch klimaat Persconferentie essenscia 2012: sector houdt stand in woelig economisch klimaat Brussel, 24 april 2013 Sprekers Kerncijfers en boodschappen 2012 Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia Pleidooi

Nadere informatie

FARMACIJFERS 2014. De geneesmiddelenindustrie in België : een vector voor groei. De kerncijfers

FARMACIJFERS 2014. De geneesmiddelenindustrie in België : een vector voor groei. De kerncijfers FARMACIJFERS 214 De geneesmiddelenindustrie in België : een vector voor groei De kerncijfers Verantwoordelijke uitgever : Catherine Rutten voor pharma.be, Algemene Vereniging van de Geneesmiddelenindustrie

Nadere informatie

De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context

De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context As % of total European pharmaceutical industry De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context Terwijl België slechts 2,6 % vertegenwoordigt van het Europees BBP, heeft de farmaceutische

Nadere informatie

ECONOMISCH JAARVERSLAG RAPPORT ÉCONOMIQUE ANNUEL

ECONOMISCH JAARVERSLAG RAPPORT ÉCONOMIQUE ANNUEL ECONOMISCH JAARVERSLAG 2016-2017 RAPPORT ÉCONOMIQUE ANNUEL 2016-2017 1. Kerncijfers Omzet Export Werkgelegenheid en werkgevers Investeringen Innovatie Conjunctuurvooruitzichten Kerncijfers Omzet Omzet:

Nadere informatie

2015 was een sterk jaar voor de Belgische voedingsindustrie,

2015 was een sterk jaar voor de Belgische voedingsindustrie, 2015 was een sterk jaar voor de Belgische voedingsindustrie, maar 2 een opeenstapeling van uitdagingen bedreigt de competitiviteit van de sector 3 Hoe kunnen we de competitiviteit van de voedingsindustrie

Nadere informatie

KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE BELGIË

KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE BELGIË KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE BELGIË ECONOMISCH JAARRAPPORT 27 Federplast.be Vereniging van Producenten van Kunststof- en Rubberartikelen VZW Association des Producteurs d Articles en Matières Plastiques

Nadere informatie

Chemie- en farmasector meer dan ooit de steunpilaar van de Belgische economie. Yves Verschueren Gedelegeerd bestuurder essenscia 18 april 2017

Chemie- en farmasector meer dan ooit de steunpilaar van de Belgische economie. Yves Verschueren Gedelegeerd bestuurder essenscia 18 april 2017 Chemie- en farmasector meer dan ooit de steunpilaar van de Belgische economie Yves Verschueren Gedelegeerd bestuurder essenscia 18 april 2017 1 Economische kerncijfers 2016 1. Omzet bereikt nieuw recordpeil

Nadere informatie

Persconferentie essenscia 2017, jaar van economische groei voor de Belgische chemie en farma in een onzekere internationale context

Persconferentie essenscia 2017, jaar van economische groei voor de Belgische chemie en farma in een onzekere internationale context Persconferentie essenscia 2017, jaar van economische groei voor de Belgische chemie en farma in een onzekere internationale context Brussels, 26 April 2018 Agenda Economische kerncijfers 2017 Yves Verschueren,

Nadere informatie

Persconferentie essenscia 2018, een jaar van vooruitgang voor de Belgische chemie en farma in een onzekere internationale context

Persconferentie essenscia 2018, een jaar van vooruitgang voor de Belgische chemie en farma in een onzekere internationale context Persconferentie essenscia 2018, een jaar van vooruitgang voor de Belgische chemie en farma in een onzekere internationale context Brussel, 25 April 2019 Agenda Economische kerncijfers 2018 & perspectieven

Nadere informatie

De farmaceutische sector in België :

De farmaceutische sector in België : FARMA CIJFERS 2015 De farmaceutische sector in België : Een hoeksteen van de Belgische economie, een laboratorium van hoop voor de patiënten De kerncijfers voor 2015 bevestigen de kracht van de farmaceutische

Nadere informatie

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers Moedige overheden Stille kampioenen = ondernemingen Gewone helden = burgers Vaststellingen Onze welvaart kalft af Welvaartscreatie Arbeidsparticipatie Werktijd Productiviteit BBP Capita 15-65 Bevolking

Nadere informatie

Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013

Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 XL 14 aankomsten huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2013 arrivals in accommodations for rent by rental agencies at the coast 2013 Kennisbeheer u i 2014

Nadere informatie

Persconferentie essenscia 2011, een sterk jaar

Persconferentie essenscia 2011, een sterk jaar Persconferentie essenscia 2011, een sterk jaar Brussel, 24 april 2012 Sprekers Kerncijfers en boodschappen 2011 Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht

Nadere informatie

toerisme in cijfers tourism in figures 2011

toerisme in cijfers tourism in figures 2011 toerisme in cijfers tourism in figures 2011 XL 15 Evolutie aankomsten inclusief huurlogies via verhuurkantoren aan de kust, 2007-2011 Trend arrivals, accommodations for rent by rental agencies at the coast

Nadere informatie

Toerisme in cijfers Tourism in figures XL

Toerisme in cijfers Tourism in figures XL www.milo-profi.com 2014 Toerisme in cijfers Tourism in figures XL overnachtingen huurlogies via verhuurkantoren aan de kust 2014 overnight stays in accommodations for rent by rental agencies at the coast

Nadere informatie

De Vlaamse voedingsindustrie. Werkbezoek Circulaire economie 9 december 2016

De Vlaamse voedingsindustrie. Werkbezoek Circulaire economie 9 december 2016 De Vlaamse voedingsindustrie Werkbezoek Circulaire economie 9 december 2016 Vlaamse voedingsindustrie Sterkhouder Vlaamse industrie Een veranderende realiteit Overzicht belangrijkste economische cijfers

Nadere informatie

Benchmarking study of electricity prices between Belgium and neighboring countries Persconferentie

Benchmarking study of electricity prices between Belgium and neighboring countries Persconferentie Benchmarking study of electricity prices between Belgium and neighboring countries Persconferentie Juni 2014 Doelstellingen en draagwijdte van de benchmarking study De voornaamste doelstelling van de studie

Nadere informatie

toerisme in cijfers tourism in figures 2010

toerisme in cijfers tourism in figures 2010 in cijfers tourism in figures 2010 XL 02 evolutie overnachtingen naar logiesvorm 2006-2010 trend in the number of overnight stays by type of accommodation 2006-2010 planning & onderzoek Juni 2011 (coverfoto:

Nadere informatie

CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS

CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS OVERNACHTINGEN 2015-2016 - 9 maanden VOORLOPIGE CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS 2015-2016 - 9 months PRELIMINARY FIGURES BELGIUM België 15 668 923 15 878 478 +209 555 +1,3% Belgium Nederland 4 071 014 3

Nadere informatie

Persconferentie essenscia 2013: de industriële leider blijft investeren ondanks het onzekere klimaat

Persconferentie essenscia 2013: de industriële leider blijft investeren ondanks het onzekere klimaat Persconferentie essenscia 2013: de industriële leider blijft investeren ondanks het onzekere klimaat Brussel, 29 april 2014 Sprekers Kerncijfers en -boodschappen 2013 Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder

Nadere informatie

Economie. De conjunctuur

Economie. De conjunctuur Economie De conjunctuur De Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie biedt onpartijdige statistische informatie. De informatie wordt conform de wet verspreid, meer bepaald voor wat betreft

Nadere informatie

Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving

Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving Persconferentie 12/02/2014 Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving Internationale conjunctuur en economische toestand 2 Verbetering ondernemersvertrouwen in 2013, maar terugval in 2014 30,00 NBB-barometer

Nadere informatie

De Belgische (petro)chemische industrie 2014

De Belgische (petro)chemische industrie 2014 De Belgische (petro)chemische industrie 2014 Rapport samengesteld door: Thirza van den Broek Tom Vansteenkiste Februari 2014 Nederlandse Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg Tervurenlaan 168 bus

Nadere informatie

Persconferentie essenscia. De toekomst van de chemie en life sciences na het klimaatakkoord van Parijs

Persconferentie essenscia. De toekomst van de chemie en life sciences na het klimaatakkoord van Parijs Persconferentie essenscia De toekomst van de chemie en life sciences na het klimaatakkoord van Parijs Brussel, 19 april 2016 Sprekers Economische kerncijfers 2015 & vooruitzichten 2016 Yves Verschueren,

Nadere informatie

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Jeroen de Joode Schaliegasbijeenkomst provincie Noord-Brabant s-hertogenbosch, 27 september 2013 www.ecn.nl Hoofdboodschap Rol gas in NL energiesysteem

Nadere informatie

Economie. De conjunctuur

Economie. De conjunctuur Economie De conjunctuur De Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie biedt onpartijdige statistische informatie. De informatie wordt conform de wet verspreid, meer bepaald voor wat betreft

Nadere informatie

Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub

Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub 2016 in een oogopslag 2016 was opnieuw een bijzonder jaar voor de farmaceutische sector in België. Ons land versterkte haar positie als speler van wereldformaat

Nadere informatie

De Vlaamse voedingsindustrie

De Vlaamse voedingsindustrie De Vlaamse voedingsindustrie Cijfers 2013 Omzet* Voedingsindustrie Vlaanderen aan de top Voedingsindustrie Verwerkende industrie 39,2 mrd 193,8 mrd + 3,6% - 2,5 % % aandeel voedingsindustrie in verwerkende

Nadere informatie

Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub

Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub Farmacijfers 2016 België, een groeiende farmahub 2016 in een oogopslag Groeiende en 1 2016 was opnieuw een bijzonder jaar voor de farmaceutische sector in België. Ons land versterkte haar positie als speler

Nadere informatie

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen

Aggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA

Nadere informatie

Tewerkstelling. pharma.be vzw asbl

Tewerkstelling. pharma.be vzw asbl Tewerkstelling In 2012e werkten in de sector meer dan 32.500 personen. Dat is 6,7 % van de totale tewerkstelling in de verwerkende industrie en 1,2 % van de totale tewerkstelling in de private sector.

Nadere informatie

Maakeconomie in Limburg

Maakeconomie in Limburg Sectoranalyse Maakeconomie in Limburg Augustus 2018 C r e a t i e v e E c o n o m i e i n L i m b u r g P a g i n a 1 46 INHOUDSOPGAVE 1. Definitie 3 2. Bedrijven in de Maakeconomie (Vestigingen met personeel)

Nadere informatie

LEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR EU-LIDSTATEN

LEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR EU-LIDSTATEN Bijlage ANALYSE EXPORTCIJFERS 2018 op basis van een analyse van Flanders Investment & Trade (FIT) van de in- en uitvoercijfers 2018 van de Nationale Bank van België (NBB). LEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR

Nadere informatie

2. METHODOLOGISCHE AANPASSINGEN

2. METHODOLOGISCHE AANPASSINGEN Integrale versie 2. METHODOLOGISCHE AANPASSINGEN In vergelijking met de vorig jaar gepubliceerde reeksen 2 over de kapitaalgoederenvoorraad (KGV) en de afschrijvingen zijn er drie methodologische aanpassingen

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

toerisme in cijfers tourism in figures aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011

toerisme in cijfers tourism in figures aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011 in cijfers tourism in figures 2011 XL 01 aantal overnachtingen naar logiesvorm 2011 number of overnight stays by type of accommodation 2011 Kennisbeheer Juni 2012 2 AANTAL OVERNACHTINGEN NAAR LOGIESVORM,

Nadere informatie

Productie en toegevoegde waarde

Productie en toegevoegde waarde Productie en toegevoegde waarde De totale productiewaarde van de farmaceutische sector bedraagt 7,71 Mia EUR in 2011 (e), wat neerkomt op 5 % van de totale industriële productie, en groeit op lange termijn

Nadere informatie

Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013. 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013

Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013. 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013 Toerisme in cijfers Tourism in figures 2013 XL 03 aantal overnachtingen naar verblijfsmotief 2013 number of overnight stays by motive of stay 2013 Ju i 2014 2 AANTAL OVERNACHTINGEN NAAR VERBLIJFSMOTIEF,

Nadere informatie

toerisme in cijfers tourism in figures 2011 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011

toerisme in cijfers tourism in figures 2011 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011 in cijfers tourism in figures 2011 XL 08 aantal aankomsten naar logiesvorm 2011 number of arrivals by type of accommodation 2011 Kennisbeheer Juni 2012 2 AANTAL AANKOMSTEN NAAR LOGIESVORM, 2011 Tabel P.

Nadere informatie

België : een strategisch belangrijke biofarmaceutische hub in Europa

België : een strategisch belangrijke biofarmaceutische hub in Europa Farmacijfers - december 2015 België : een strategisch belangrijke biofarmaceutische hub in Europa Verantwoordelijke uitgever: Catherine Rutten, pharma.be, de Algemene Vereniging van de Geneesmiddelenindustrie

Nadere informatie

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Jaarverslag 2014 Niet-preferentiële certificaten van oorsprong afgeleverd door de Belgische kamers van koophandel Jaarverslag 2014 De opdracht van de FOD

Nadere informatie

Via een antwoord op de volgende vraag wens ik een beter zicht te krijgen op de Vlaamse export naar de VS en Canada.

Via een antwoord op de volgende vraag wens ik een beter zicht te krijgen op de Vlaamse export naar de VS en Canada. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 338 van GÜLER TURAN datum: 8 juni 2016 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Export naar de

Nadere informatie

De handel tussen België en de Verenigde Staten: enkele cijfers. http://economie.fgov.be

De handel tussen België en de Verenigde Staten: enkele cijfers. http://economie.fgov.be De handel tussen België en de Verenigde Staten: enkele cijfers De goederenuitvoer naar de VS in 2014 De Belgische goederenuitvoer naar de VS bedroeg 19,18 miljard euro, een toename in lopende prijzen met

Nadere informatie

Uittocht uit de industrie onstuitbaar? Prof. Dr. J. Konings VIVES - KULeuven

Uittocht uit de industrie onstuitbaar? Prof. Dr. J. Konings VIVES - KULeuven Uittocht uit de industrie onstuitbaar? Prof. Dr. J. Konings VIVES - KULeuven Overzicht Stylized Facts Theoretisch kader Sterke en zwakke sectoren in Vlaanderen? De supersterren van de Vlaamse economie

Nadere informatie

Bevoorradingszekerheid

Bevoorradingszekerheid Bevoorradingszekerheid Commissies Bedrijfsleven en Binnenlandse Zaken van de Kamer van volksvertegenwoordigers 23.09.2014 23 september 2014 1 Meer over FEBEG Inhoud Niets nieuws onder de zon Veel partijen

Nadere informatie

Productie en toegevoegde waarde

Productie en toegevoegde waarde Productie en toegevoegde waarde De totale productiewaarde van de farmaceutische sector bedraagt 6,70 Mia EUR in 2012 (e), wat neerkomt op 4,5 % van de totale industriële productie, en groeit op lange termijn

Nadere informatie

Bilaterale handel Vlaanderen - Colombia

Bilaterale handel Vlaanderen - Colombia Bilaterale handel Vlaanderen - Colombia Handelsbalans Vlaanderen - Colombia Onze handel met Colombia is steevast in een handelstekort geëindigd. Dat tekort was op zijn hoogst in 2008: zowat een half miljard

Nadere informatie

FACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10)

FACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10) FACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10) Summery India was sinds 2000 sterk in opkomst als exporteur van druiven. In 2000 ging het nog om een hoeveelheid van 16.000 ton en in 2008 bereikte

Nadere informatie

perspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research

perspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research perspresentatie Bridging the Gap Randstad Holding nv SEO Economic Research 15 juni 2010 perspresentatie Bridging the Gap welkom Annemarie Muntz, director Group Public Affairs Randstad Holding toelichting

Nadere informatie

Asparagus: Acreage and companies in the Netherlands

Asparagus: Acreage and companies in the Netherlands FACTSHEET ASARAGUS Areaal Nederland groeit niet meer In 2012 is er een einde gekomen aan het gestaag groeien van het areaal asperges in Nederland. Het CBS registreerde vorig jaar een areaal van 2.890 ha.

Nadere informatie

Febeliec represents the industrial consumers of electricity and natural gas in Belgium

Febeliec represents the industrial consumers of electricity and natural gas in Belgium Slim met energie opportuniteiten voor de industrie Smart Energy Solutions - 4 december 2012 Febeliec represents the industrial consumers of electricity and natural gas in Belgium FEBELIEC STELT ZICH VOOR

Nadere informatie

FACTSHEET KIWIFRUIT (HS code ) (8 februari 2013)

FACTSHEET KIWIFRUIT (HS code ) (8 februari 2013) FACTSHEET KIWIFRUIT (HS code 08 10 50) (8 februari 2013) Summery De wereldproductie van kiwi s was in de eerste heft van het vorige decennium redelijk stabiel op een niveau van ruim 1 miljoen ton daarna

Nadere informatie

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien PERSCONFERENTIE Technologische industrie blijft groeien Groei activiteit en werkgelegenheid versterkt nog in 2016......maar verslechterende wereldconjunctuur...en we mogen aandacht voor herstel concurrentievermogen

Nadere informatie

Herstel in de industrie zet door. Samenvatting. Totale industrie. Omzet stijgt. Eerste kwartaal 2014

Herstel in de industrie zet door. Samenvatting. Totale industrie. Omzet stijgt. Eerste kwartaal 2014 Eerste kwartaal 214 Herstel in de industrie zet door Samenvatting Totale industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 16 januari 2017

PERSBERICHT Brussel, 16 januari 2017 PERSBERICHT Brussel, 16 januari 2017 Geharmoniseerde consumptieprijsindex - december 2016 o De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex bedraagt in december 2,2% ten

Nadere informatie

Trans-Atlantisch vrijhandels- en investeringsverdrag

Trans-Atlantisch vrijhandels- en investeringsverdrag Trans-Atlantisch vrijhandels- en investeringsverdrag Deel I: Overzicht van de goederenhandel tussen België en de VS Burton Florence Claude Grégory De Groote Frederick Foguenne Marielle Van Liedekerke Gerrit

Nadere informatie

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid?

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? vbo-analyse Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? September 2014 I Raf Van Bulck 39,2% II Aandeel van de netto toegevoegde waarde gegenereerd door bedrijven dat naar

Nadere informatie

Fiche 3: tewerkstelling

Fiche 3: tewerkstelling ECONOMISCHE POSITIONERING VAN DE FARMACEUTISCHE INDUSTRIE Fiche 3: tewerkstelling In de sector werken meer dan 29.400 personen; het volume van de tewerkstelling stijgt met een constant ritme van 3,7 %,

Nadere informatie

Veranderingen in de petrochemische industrie VS-Lezing. Theo Olijve 27 maart 2014

Veranderingen in de petrochemische industrie VS-Lezing. Theo Olijve 27 maart 2014 Veranderingen in de petrochemische industrie VS-Lezing Theo Olijve 27 maart 2014 Wake-up call! De Europese chemie staat voor een enorme uitdaging De chemie is een motor van de economie; die positie mogen

Nadere informatie

De buitenlandse handel van België - 2009 -

De buitenlandse handel van België - 2009 - De buitenlandse handel van België - 2009 - De buitenlandse handel van België in 2009 (Bron: NBB communautair concept*) Analyse van de cijfers van 2009 Zoals lang gevreesd, werden in 2009 de gevolgen van

Nadere informatie

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt Hoorzitting Vlaams parlement Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt sw@essenscia.be 1 De essenscia-sectoren Basischemie Farma en life sciences Chemische producten voor de landbouw Zepen,

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 5 december 2014

PERSBERICHT Brussel, 5 december 2014 01/2010 05/2010 09/2010 01/2011 05/2011 09/2011 01/2012 05/2012 09/2012 01/2013 05/2013 09/2013 01/2014 05/2014 09/2014 Inflatie (%) PERSBERICHT Brussel, 5 december 2014 Geharmoniseerde consumptieprijsindex

Nadere informatie

Vier werknemers op tien krijgen opleiding en vorming

Vier werknemers op tien krijgen opleiding en vorming ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 13 september 2007 Vier werknemers op tien krijgen opleiding en vorming Vormingsinspanningen van Belgische ondernemingen in 2005 62,5%

Nadere informatie

Studie over uitvoerpotentieel agrovoedingssector

Studie over uitvoerpotentieel agrovoedingssector Studie over uitvoerpotentieel agrovoedingssector Brussel, 20 januari 2016 Uit een studie van de FOD Economie over de Belgische agrovoedingsindustrie blijkt dat de handel tussen 2000 en 2014 binnen de Europese

Nadere informatie

miljoen gewerkte mensuren Verzuim ongevallen per

miljoen gewerkte mensuren Verzuim ongevallen per Veiligheid en milieu De chemische industrie stelt zichzelf hoge milieu- en veiligheidseisen. De belangrijkste gegevens voor veiligheid en milieu zijn afkomstig uit. Een veilige werkomgeving, binnen en

Nadere informatie

Position Paper Contact Datum Inleiding Bestaande meerkosten

Position Paper Contact Datum Inleiding Bestaande meerkosten Position Paper: Meerkosten op elektriciteit: toestand 2015 Contact: Emilie Butaye (Federatie van de Glasindustrie) +32 2 542 61 29 emilie.butaye@vgi-fiv.be Datum: 22/09/2015 Inleiding In deze position

Nadere informatie

Peter Wagener Voorzitter

Peter Wagener Voorzitter Peter Wagener Voorzitter Duurzame energie, omdat U de wereld niet heeft geёrfd van uw ouders, maar geleend van mijn generatie. 1/37 2 1 Dat van dat erven en lenen weet u nu dus wel, maar: Wat gaat U daar

Nadere informatie

Vlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit

Vlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit Vlaanderen kende in 2012 laagste aantal tienermoeders ooit In 2012 bereikte het tienerouderschapscijfer in Vlaanderen een historisch laagterecord van 6 bevallingen per 1000 tieners (15-19 jaar). Ook in

Nadere informatie

BOORDTABELLEN HORECA SYNTHESE: OVERZICHT: MAART /03/2017

BOORDTABELLEN HORECA SYNTHESE: OVERZICHT: MAART /03/2017 07/03/2017 SYNTHESE: Er is een opmerkelijke versnelling van de omzetgroei in het derde kwartaal bij restaurants en drinkgelegenheden. Hotels en catering kennen nog steeds een dalende omzet. De horecaprijzen

Nadere informatie

EconomieeenInleiding. 1: Wereldreis. o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht

EconomieeenInleiding. 1: Wereldreis. o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht EconomieeenInleiding 1: Wereldreis o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht o Wat is macro-economie? o Concepten, variabelen o Overzicht boek = structuur cursus en lessen #1 1 Op wereldreis Inleiding

Nadere informatie

De internationale handel in goederen van Nederland in 2003

De internationale handel in goederen van Nederland in 2003 Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek 13 juli 6 De internationale handel in goederen van Nederland in 3 Wiel Packbier Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, 6. Bronvermelding

Nadere informatie

SECTORFOTO 2014 KLEINE PRIMAIRE EN SECUNDAIRE SECTOREN

SECTORFOTO 2014 KLEINE PRIMAIRE EN SECUNDAIRE SECTOREN SECTORFOTO 2014 KLEINE PRIMAIRE EN SECUNDAIRE SECTOREN Beschrijving van de activiteiten in de sector Nace- Bel 2008 Beschrijving 05 Winning van steenkool en bruinkool 08 Overige winning van delfstoffen

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen Deel 3 Aanbod- en gebruikstabellen 2010 Inhoud van de publicatie De jaarlijkse nationale rekeningen van België worden opgesteld volgens de definities

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 14 december 2016

PERSBERICHT Brussel, 14 december 2016 PERSBERICHT Brussel, 14 december 2016 Geharmoniseerde consumptieprijsindex - november 2016 o De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex bedraagt in november 1,7% ten

Nadere informatie

Waar voor je geld 2014

Waar voor je geld 2014 Voka studie Waar voor je geld 2014 Stijn Decock Hoofdeconoom Voka, Vlaams Netwerk van Ondernemingen 47 indicatoren Micro-economische indicatoren: #dagen nodig om onderneming te starten, #start-up procedures,

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 1. Goederenexport van Zwitserland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zwitserse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE

Nadere informatie

sectorfoto 2012 andere primaire en secundaire sectoren

sectorfoto 2012 andere primaire en secundaire sectoren sectorfoto 2012 andere primaire en secundaire sectoren Beschrijving van de activiteiten in de sector Nace- Bel 2008 Beschrijving 05 Winning van steenkool en bruinkool 07 Winning van metaalertsen 08 Overige

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 1. Goederenexport van Ierland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Ierse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Internationale handel in goederen van Nederland 2012

Internationale handel in goederen van Nederland 2012 Webartikel 2013 Internationale handel in goederen van Nederland 2012 Wiel Packbier 11-11-2013 gepubliceerd op cbs.nl Samenvatting De internationale handel in goederen is in 2012 wederom minder hard gegroeid.

Nadere informatie

ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK

ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK Geert Gielens, Ph.D. hoofdeconoom 19 mei 2015 Agenda Het verschil met vorig jaar De euro zone De VS De ECB & haar beleid Besluit 2 Het verschil met vorig

Nadere informatie

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,

Nadere informatie

Migratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be)

Migratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be) Migratie en de welvaartsstaat: is er sprake van aanzuigeffecten? Bart Meuleman (bart.meuleman@soc.kuleuven.be) Inleiding Onderliggende assumptie gemaakt door aantal beleidsmakers: Sociaal beleid mag niet

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 1. Goederenexport van het Verenigd Koninkrijk naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Britse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 1. Goederenexport van Spanje naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Spaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 1. Goederenexport van Canada naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Canadese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 1. Goederenexport van Zuid-Korea naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zuid-Koreaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro). Bron: International

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 13 mei 2015

PERSBERICHT Brussel, 13 mei 2015 01/2010 05/2010 09/2010 01/2011 05/2011 09/2011 01/2012 05/2012 09/2012 01/2013 05/2013 09/2013 01/2014 05/2014 09/2014 01/2015 Inflatie (%) PERSBERICHT Brussel, 13 mei 2015 Geharmoniseerde consumptieprijsindex

Nadere informatie

POLSSLAG VLAAMSE HORECA

POLSSLAG VLAAMSE HORECA 13/06/2017 SYNTHESE: De omzetgroei vertraagt in het laatste kwartaal van 2016 bij restaurants en drinkgelegenheden. De omzetdaling bij hotels loopt ten einde. De horecaprijzen stijgen minder snel dan vorige

Nadere informatie

De Belgische voedingsindustrie Het jaar van de tweesprong. 23 april 2014

De Belgische voedingsindustrie Het jaar van de tweesprong. 23 april 2014 De Belgische voedingsindustrie Het jaar van de tweesprong 23 april 2014 FEVIA economisch jaarverslag 2013 De voedingsindustrie, steunpilaar van de Belgische industrie 2013: het jaar van de voorzichtige

Nadere informatie

Naar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie

Naar een leiderschapscrisis. Visie zonder actie is hallucinatie Naar een leiderschapscrisis Visie zonder actie is hallucinatie Enkele risico s Spanningen tussen China en VS lopen verder op en monden uit in handelsoorlog Nieuwe spanningen binnen eurozone M.n. in de

Nadere informatie

HANDELSBETREKKINGEN VAN BELGIË MET JAPAN

HANDELSBETREKKINGEN VAN BELGIË MET JAPAN HANDELSBETREKKINGEN VAN BELGIË MET JAPAN Bron: CIA World Factbook 1 Enkele economische indicatoren 2010 Algemeen: BBP 5.460,6 miljard USD Groeipercentage van het BBP 4,0% Inflatie -0.7% Uitvoer van goederen

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 7 november 2014

PERSBERICHT Brussel, 7 november 2014 01/2010 05/2010 09/2010 01/2011 05/2011 09/2011 01/2012 05/2012 09/2012 01/2013 05/2013 09/2013 01/2014 05/2014 09/2014 Inflatie (%) PERSBERICHT Brussel, 7 november 2014 Geharmoniseerde consumptieprijsindex

Nadere informatie

China, globalisering en milieuproblematiek. Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009

China, globalisering en milieuproblematiek. Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009 China, globalisering en milieuproblematiek Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009 Economisch Socio-cultureel Politiek Milieu Globalisering Globaal milieubeleid in een notendop Sinds 1972 op internationale agenda

Nadere informatie

Chemische industrie in Duitsland

Chemische industrie in Duitsland Chemische industrie in Duitsland 1. Actuele situatie van de chemische industrie in Duitsland In vergelijking met het vorige kwartaal steeg de productie in het derde kwartaal van 2012 met 1,5 procent, terwijl

Nadere informatie

De buitenlandse handel van België

De buitenlandse handel van België De buitenlandse handel van België 1 ste kwartaal 2010 1 De buitenlandse handel van België na het eerste kwartaal van 2010 (Bron: NBB communautair concept*) Analyse van de cijfers van het eerste kwartaal

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 1. Goederenexport van Australië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Australische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE

Nadere informatie

Atradius Landenrapport

Atradius Landenrapport Atradius Landenrapport Nederland November 214 Overzicht Algemene informatie Belangrijkste sectoren (213, % van bbp) Hoofdstad: Amsterdam Diensten: 72% Regeringsvorm: Constitutionele monarchie Industrie:

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 13 oktober 2016

PERSBERICHT Brussel, 13 oktober 2016 PERSBERICHT Brussel, 13 oktober 2016 Geharmoniseerde consumptieprijsindex - september 2016 o De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex bedraagt in september 1,8% ten

Nadere informatie