Workshop The Natural Step

Transcriptie

1 Workshop The Natural Step Congres NME, dat doe je samen Level 1 Course Den Haag, 12 december April 2010

2 Even voorstellen John Steijns CNME Maastricht en regio Hilda Feenstra, adviseur/trainer The Natural Step #thenaturalstep #TNS

3 Agenda Inleiding - John Theorie van The Natural Step + vragen Praktijkvoorbeelden Aan de slag met de A-stap Sneak preview van vervolgstappen Einde workshop

4 Inleiding Aanleiding: midden in maatschappelijke processen Waartoe heeft het geleid? Heldere definitie van duurzaamheid Raamwerk om duurzaamheid handen en voeten te geven (intern en extern) Universeel toepasbaar Lange termijnvisie- en planning Vandaag beginnen

5 The Natural Step De theorie Foundations course

6 The Natural Step Internationale NGO Doel: Verbindend raamwerk voor duurzame ontwikkeling Rolmodellen Actief in: Training & Coaching Advies Toegepast Onderzoek Netwerkfunctie

7 Ontstaan

8 De uitdaging

9 Pictionary: In groepen van 2, één persoon kijkt naar het scherm, de andere kijkt de andere kant op

10

11

12

13

14 Door het bos de bomen niet meer zien.. CO2-prestatieladder ISO Ecoefficiency Cradle to Cradle LEED Agenda 21 GRI Renewables Triple bottom line CSR Global Compact BREEAM Six Sigma Zero Emissions FSC MSC Life Cycle Analysis Ecological Footprinting Living Building Challenge Cleaner Production Natural Capitalism Factor 10 ISO LCA

15 Begrijp het systeem Open systeem m.b.t. energie Gesloten systeem m.b.t. materie: 1) Niets verdwijnt 2) Alles verspreidt zich «Fotosynthese» Duurzaamheid gaat over het vermogen van de samenleving om oneindig te kunnen overleven binnen deze natuurlijke cycli Langzame geologische cycli (vulkaan-erupties en verwering) Langzame geologische cycli (sedimentatie en mineralisatie)

16 Hoe beinvloeden we deze cycli? Fysiek beperken van de natuur om cycli te doorlopen Wereldwijd mensen beperken bij het vervullen van hun behoeften Onttrekken van grote stromen materiaal aan de aardbodem Introduceren van (moeilijk afbreekbare) natuurvreemde stoffen

17 De 4 duurzaamheidsprincipes Om een duurzame samenleving te creeëren, zullen we onze bijdrage elimineren aan de geleidelijke opbouw van stoffen uit onze aardkorst 2... onze bijdrage elimineren aan de geleidelijke opbouw van stoffen en verbindingen, gevormd door de samenleving 3... onze bijdrage elimineren aan de geleidelijke fysieke aantasting en vernietiging van natuur en natuurlijke processen, en 4 onze bijdrage elimineren aan de voorwaarden die het vermogen van mensen ondermijnen in hun fundamentele menselijke behoeften te voorzien

18 Backcasting

19 Het ABCD-proces A. Wat is succes in een duurzame toekomst? C. Creatieve ideeën die de kloof overbruggen Duurzaam NME Toekomst B. Waar staan we nu? Vandaag D. Hoe gaan we verder (Road Map)? Stap in de juiste richting? Flexibele Stap Goede ROI (financieel, maatschappelijk, sociaal)

20 De praktijk: Interface

21 Na 15 jaar - hoeveelheid afval dat op de vuilstort belandt -88% - waterverbruik in productieproces -84% - totale energieverbruik -47% - gebruik van niet-hernieuwbare energie -64% - totale uitstoot van van broeikasgassen -32% - energieverbruik van hernieuwbare bronnen +31% - ruwe grondstoffen gerecycled of bio-materialen +44%

22 De business case: doing well by doing good Kostenbesparingen Risicobeheersing Innovatiemotor Marktkansen Reputatieverbetering Waardevermeerdering

23 Het recept 1 Duurzaamheidstraining TNS op 3 niveaus 2 Vertalen naar eigen expertise: - Engineers houden van technische uitdagingen - Marketeers houden van verkoopargumenten - Ontwerpers houden van mooi 3 Ambitieuze doelstelling daagt uit tot innovatie

24 Net effect

25 Leiderschap

26 The Natural Step Een voorproefje van de praktijk CNME Foundations course

27 The Natural Step Aan de slag met de eerste stap Foundations course

28 Strategische doelen Positioneer jezelf in de toekomst: Je praat met een journalist en vertelt haar wat jullie allemaal bereikt hebben op het gebied van duurzaamheid. Schrijf 3 kernzinnen op die je antwoord vormen.

29 Strategische Doelen 1/2 Gemeente Eindhoven Energie In de stad Eindhoven wordt 100% duurzame energie gebruikt die waar (financieel en technisch) mogelijk in de stad zelf opgewekt wordt. Bouwen en Wonen - Alle gebouwen in Eindhoven zijn energieneutraal en gemaakt van hernieuwbare en herbruikbare materialen. Natuur is aan bebouwing gekoppeld en er wordt geen water verspild. Het binnenklimaat is gezond en de gebouwen zijn toegankelijk, flexibel en sociaal veilig. Mobiliteit Binnen de gemeente Eindhoven is het aandeel voetgangers, fietsers en openbaar vervoer gebruikers relatief hoog. Voertuigen rijden op duurzame brandstoffen en stoten geen schadelijke stoffen uit. Alle locaties in de stad zijn op een duurzame en snelle manier bereikbaar en de straten zijn zo veilig en leefbaar dat het aantal verkeersslachtoffers en gehinderden zeer laag is. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de stad - Bedrijven in Eindhoven ondernemen duurzaam. Via netwerken en platforms wordt duurzaam ondernemen gestimuleerd en versterkt. voorzien in de behoeften van onze inwoners en toekomstige generaties.

30 Strategische Doelen 2/2 Gemeente Eindhoven Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de eigen organisatie - De gemeentelijke organisatie heeft in de bedrijfsvoering MVO geïmplementeerd en geeft daar vorm aan Verankering Duurzaamheid in de stad De partners van de gemeente kennen de ambitie op het gebied van duurzaamheid in Eindhoven. Die partijen werken samen met Eindhoven aan die ambitie. Burgers hebben toegang tot de informatie wat duurzaamheid is en wat zij zelf kunnen doen. Verankering Duurzaamheid in de eigen organisatie - Duurzaamheid is verankerd in alle relevante procesdocumenten binnen de gemeente. De eigen medewerkers weten wat duurzaamheid is voor de gemeente en hoe ze dat in hun eigen werkzaamheden toe kunnen passen om de gemeentelijke ambitie te bereiken.

31 Einddoel De Gemeente Eindhoven werkt volgens de filosofie en richtlijnen van The Natural Step. Dit houdt in dat om een duurzame stad te worden er aan de TNS principes voldaan moet worden: Materialen uit de aardkorst (denk aan fossiele brandstoffen, schaarse metalen en mineralen) worden alleen gebruikt als deze in gesloten kringlopen gebruikt kunnen blijven worden. Lukt dat niet, worden duurzame alternatieven gebruikt. De materialen en stoffen die gebruikt worden, brengen geen schade toe aan het natuurlijke systeem zoals niet biologisch afbreekbare chemische stoffen of stoffen waarvan het effect op mens en milieu niet bekend is. Het natuurlijke systeem zelf wordt in stand gehouden en waar mogelijk uitgebreid. Hierdoor blijven ecosystemen behouden en wordt de biodiversiteit niet bedreigd. Er wordt voor gezorgd dat mensen wereldwijd in hun levensbehoeften kunnen voorzien. Op die manier kunnen mensen overal ter wereld er ook voor zorgen dat het natuurlijke systeem geen systematische schade toegebracht wordt.

32 Strategische doelen Presenteer je doelen aan de groep en plaats ze op het hoofdvel. Groepeer ze waar mogelijk en geef de onderdelen een kop ( = thema) Kies een thema en formuleer op basis van de post-its een concept strategisch doel met de volgende structuur: Titel van het Strategische Doel (bv. Partners voor de Toekomst of Elimineer Afval ) Een beschrijving van één zin over de uitkomst ( In 2030 hebben we of In 2030, is onze ) Bijvoorbeeld: Energie In de stad Eindhoven wordt 100% duurzame energie gebruikt die waar (financieel en technisch) mogelijk in de stad zelf opgewekt wordt.

33 A-stap: Duurzame NME

34 Succes voor duurzame NME Titel: beschrijving van de gewenste uitkomst in één zin. ( In 2030 hebben we.. of In 2030 is onze... Duurzaam onderwijs: Jongeren trainen leeftijdsgenoten in duurzaam leven In 2015 weet 20% van de middelbare scholieren welke keuzes ze kunnen maken om duurzamer te leven en de urgentie daarvan Energie: In 2030 is onze gemeente volledig energieneutraal. Afval: Afval bestaat niet NME laat zien wat mogelijk is op het gebied C2C / preventie preventie van afval Voedsel: In 2030 is voedsel: biologisch, lokaal geproduceerd, seizoensgebonden en 50 % vegetarisch. Voorziet in ieders behoefte zonder verspilling Water: In 2030 wordt kraanwater alleen gebruikt voor menselijke en dierlijke consumptie Partners in duurzaamheid: in werken alle gemeentes volgens de principes van TNS en zijn de millenniumdoelen bereikt.

35 Sneak preview van vervolg ABCD-proces

36 B-stap: over de huidige realiteit

37 Impact Analyse: Bedenk op welke manieren jouw sector/ organisatie/ afdeling/ project/product bijdraagt aan de kernoorzaken van onduurzaamheid (o.b.v. de 4 duurzaamheidprincipes) Schrijf in HOOFDLETTERS op post-its wat de impact op ieder duurzaamheidprincipe is

38 De C-stap A. Wat is succes in een duurzame toekomst? C. Creatieve ideeën die de kloof overbruggen Duurzaam RTC Toekomst B. Waar staan we nu? Vandaag D. Hoe gaan we verder (Road Map)? - Stap in de juiste richting? - Flexibele Stap - Goede ROI (financieel, maatschappelijk, sociaal)

39 Creatieve oplossingen: In groepen van 3 personen Welke stappen kunnen we zetten die ons helpen om onze strategische doelen te behalen? Schrijf in HOOFDLETTERS en GROOT wat de actie is die je voor ogen hebt

40 Duurzaamheidsprincipe 1 De aardbodem Wat kunnen we doen...? Alternatieven gebruiken voor schaarse metalen Verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen Efficiënt gebruik van gewonnen grondstoffen Creëren van gesloten systemen Overkoepelende strategie Dematerialisatie Substitutie

41 Duurzaamheidsprincipe 2 door maatschappij gemaakt Wat kunnen we doen...? Vervangen van hardnekkige moeilijk afbreekbare chemicaliën die in concentratie toenemen. Vervangen van natuurlijke stoffen die toenemen in concentratie Efficiënt gebruik van stoffen die door de maatschappij zijn geproduceerd Creëren van gesloten cycli

42 Duurzaamheidsprincipe 3 afname van ecosystemen Wat kunnen we doen? Betrekken van materialen uit goed beheerde eco-systemen Zeer voorzichtig omgaan met alle soorten modificaties van de natuur Efficiënt gebruik van materialen en land Creëren van gesloten cycli

43 Duurzaamheidsprincipe 4 Universele behoeften Levensonderhoud Ontspanning Participatie Bescherming Genegenheid Begrip Creatie Identiteit Vrijheid

44 De D-stap

45 Actieplanning Denk aan de 3 prioriteitsvragen: 1: Goede richting? 2: Flexibel? 3: Goede ROI?

46 Smaakt dit voorproefje naar meer? 15 januari: Introductiesessie (middag) 29 & 30 januari: Level 1 training Leiderschap in Duurzaamheid (2 dagen) Persoonlijke kennismaking: Bel of mail visitekaartje