Duurzaam ontplooien in een on-duurzame wereld: toekomstbestendig onderwijs in tijden van crises

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaam ontplooien in een on-duurzame wereld: toekomstbestendig onderwijs in tijden van crises"

Transcriptie

1 Duurzaam ontplooien in een on-duurzame wereld: toekomstbestendig onderwijs in tijden van crises NIVOZ Onderwijsavond 12 april, 2018 Arjen Wals

2 Inhoud Duurzaamheid is complex, vaag, bedreigend en urgent Onduurzaam wordt makkelijk gemaakt, duurzaam moeilijk unsustainability by default Een duurzamere wereld vraagt om een transitie ook in onderwijs. Duurzaamheid als aanjager van onderwijsvernieuwing niet als een nieuw vak

3 Eens oneens? Een spaarlamp is duurzamer dan een gloeilamp

4

5

6

7

8

9

10

11 Source: young-children-mobile-devices/

12

13

14

15

16 Duurzaamheid is complex, vaag, bedreigend en urgent Onduurzaam wordt makkelijk gemaakt, duurzaam moeilijk unsustainability by default Een duurzamere wereld vraagt om een transitie ook in onderwijs. Duurzaamheid als aanjager van onderwijsvernieuwing niet als een nieuw vak

17 Dank voor jullie aandacht!

18

19 Bron: De Volkskrant

20 Vast Gesloten Voorgeschreven Autoriteit Hiërarchisch Uitleggen Participatief Egalitair Sociaal leren Flexibel Open Co-creatie

21

22

23

24

25 Bron: Anne Remmerswaal, 2011

26 CNME - Maastricht Platform Haarlem Groener

27

28

29

30

31 Op zoek naar de herkomst van jouw maaltijd De Happy Meal Is er een McDonalds in de buurt? Hoe vaak ga je naar de McDonalds? Wat kost een Happy Meal? Wat vind je van een Happy Meal?

32 Op zoek naar de herkomst van jouw maaltijd Casus - Happy Meal Vind je een Happy Meal lekker? Zit er genoeg eten in een Happy Meal voor een avondmaaltijd? Is een Happy Meal gezond? Wat is gezond? Is het eerlijk gemaakt? Wat is eerlijk? Is het duurzaam gemaakt? Wat is duurzaam? Is het eten veilig? Wat is veilig? Is het diervriendelijk? Wat is diervriendelijk?

33 Wat Waar zit komen er in een alle Happy ingrediënten Meal? vandaan? Het bolletje De frietjes Het beleg Het speeltje Het drinken

34 Wat is voor jou een Happy Meal? Het bolletje De frietjes Het beleg Het speeltje Het drinken

35 Naar een duurzaamheidsdidactiek Leefwereldnabij/herkenbaar Losmaken & aansluiten bij voorkennis Ruimte voor verschillen Benutten van dissonantie/controverse/conflict CSI critical sustainability detectives ontdekkend citizen science Stellen van moeilijke vragen (moreel-ethische, waarden, het vanzelfsprekende minder vanzelfsprekend maken) Slim koppelen aan vakinhouden/synchronisatie Bieden van handelingsperspectieven

36

37 Curriculum Plastic, kunstgras, bijen, deeleconomie, burgerschap, biomimicry, cradle-to-cradle, etc. Pedagogiek & didactiek Ontdekkend leren, waarderend leren, zorgend leren, benutten diversiteit, omgaan met verandering & verwarring Coördinatie/ leiderschap/ ethos-cultuur Professionele ontwikkeling Opleiding docenten, nascholing, eigen onderzoek, experimenteerruimte

38 Vrede & Recht Netwerken & Co-creatie Gezondheid & Welzijn Evenwaardigheid & Eerlijke verdeling Voedsel & Landbou w Rijkdom & Macht Gemeenschap curriculum didactiek Water & Hygiëne School staat niet los van de context. Consumptie & Voetafdruk Biodiversitei t & Ecosysteme n Bedrijfsvoering Deskundigheid Leefomgeving & Infrastuctuur Werk & Handel Energie & Grondstoffen Leren in 21 e eeuw betekent leren hoe we naar een leefbare 22 e eeuw kunnen toewerken. De VN doelen schetsen een duidelijke context met betrekking tot waar dat leren over moet gaan. Swart en Wals, 2017

39

40 Van niches naar transitie... Bron: Heleentje Swart Nordwin College Ad hoc Individueel Competitie f Projectmatig Flankerend Coöperatief Systemisch Vanzelfspreken d Co-creatie

41

42 Dank voor jullie aandacht! Blog: Source: Banksy

Panda-educatie als opstapje voor het betrekken jeugd bij behoud van biodiversiteit

Panda-educatie als opstapje voor het betrekken jeugd bij behoud van biodiversiteit Panda-educatie als opstapje voor het betrekken jeugd bij behoud van biodiversiteit NVD-Symposium 30 Mei, 2018 Arjen Wals, Wageningen UR Inhoud NME-LvDO Pedagogische en didactische uitgangspunten Doelstellingen

Nadere informatie

De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart. Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018

De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart. Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018 De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018 Introductie Wat is CE? Hoe vaart zetten achter de transitie? Whole School Approach en Het

Nadere informatie

Het Groene Kompas Voor duurzame ontwikkeling in het MBO. Door Heleentje Swart, Nordwin College dmbo Congres, Nieuwegein, 14 december 2016

Het Groene Kompas Voor duurzame ontwikkeling in het MBO. Door Heleentje Swart, Nordwin College dmbo Congres, Nieuwegein, 14 december 2016 Het Groene Kompas Voor duurzame ontwikkeling in het MBO Door Heleentje Swart, Nordwin College dmbo Congres, Nieuwegein, 14 december 2016 Aanleiding en achtergrond van het Groene Kompas Uitleg over het

Nadere informatie

Voorwoord. Voorwoord 9

Voorwoord. Voorwoord 9 Voorwoord Pierre Rabhi, filosoof, pionier in Frankrijk van de ecologische landbouw en oprichter van de kolibrie-beweging, vertelt de legende van de kolibrie, een legende afkomstig van de oorspronkelijke

Nadere informatie

waarom? externe drivers Technologie Digitalisering Globalisering

waarom? externe drivers Technologie Digitalisering Globalisering waarom? externe drivers 1 Technologie Digitalisering Globalisering Wat zijn de dominante factoren die leren en werken veranderen in de 21ste eeuw? externe drivers Voortgaande digitalisering veroorzaakt

Nadere informatie

Tien competenties voor de 21 e eeuw

Tien competenties voor de 21 e eeuw Tien competenties voor de 21 e eeuw Natuurlijk leren in de 21 e eeuw 28 september, Keete Voerman en Anne Remmerswaal Programma Introductie Waar denk je aan? Uitwerking model Aan de slag met aanpak voor

Nadere informatie

De training wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.

De training wordt incompany gegeven en op maat aangeboden. Training Passie en missie Passie en missie: jouw unieke bijdrage Wil jij weten wat jouw passie en missie is? Wat jouw unieke bijdrage is? Hoe jij het verschil kan maken? Dan is de training Passie en missie

Nadere informatie

Strategisch beleidsplan O2A5. De dialoog als beleid

Strategisch beleidsplan O2A5. De dialoog als beleid Strategisch beleidsplan O2A5 De dialoog als beleid Bij de tijd, open, boeiend en passend, dat zijn zowel het onderwijs als de werkwijze van O2A5. We hebben dan ook gekozen voor een vernieuwende en eigentijdse

Nadere informatie

Ke(r)n jouw waarde. Ontdek jouw kernwaarden.

Ke(r)n jouw waarde. Ontdek jouw kernwaarden. Ke(r)n jouw waarde Ontdek jouw kernwaarden Ontdek jouw kernwaarden - pag. 2 Ontdek jouw kernwaarden Wat jou drijft in jouw leven en werk bepalen jouw keuzes. Het is dus belangrijk om te weten wát je drijft,

Nadere informatie

NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING DOCENTEN VMBO 1 EN 2

NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING DOCENTEN VMBO 1 EN 2 NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING DOCENTEN VMBO 1 EN 2 In november kunnen uw leerlingen lekker lezen want het thema van Nederland Leest Junior is dit jaar voeding. Leerlingen gaan met elkaar in gesprek

Nadere informatie

Ondernemen volgens je kernwaarden en overtuigingen

Ondernemen volgens je kernwaarden en overtuigingen 1 Ondernemen volgens je kernwaarden en overtuigingen TEL +31157851592 EMAIL: INFO@POWER-EVENTS.EU WEBSITE: WWW.POWER-EVENTS.EU 2 De kracht van jouw Kernwaarden en Overtuigingen Waar komen waarden vandaan?

Nadere informatie

Jeelo staat voor Je eigen leeromgeving.

Jeelo staat voor Je eigen leeromgeving. In deze informatiebrochure kunt u meer lezen over Jeelo. Wilt u naast de inhoud van deze brochure meer weten over Jeelo dan kunt u kijken op de website van Jeelo via www.jeelo.nl. Jeelo staat voor Je eigen

Nadere informatie

Identiteitsontwikkeling en/in het curriculum? inspiratiemiddag persoonsvorming Amersfoort, 28 september 2017

Identiteitsontwikkeling en/in het curriculum? inspiratiemiddag persoonsvorming Amersfoort, 28 september 2017 Identiteitsontwikkeling en/in het curriculum? inspiratiemiddag persoonsvorming Amersfoort, 28 september 2017 Voorstellen Alderik Visser a.visser@slo.nl Voorheen: docent geschiedenis en filosofie Nu: leerplannen

Nadere informatie

JONG LEREN ETEN. Een 4 jarig programma over gezonde voeding en duurzaam voedsel. Doelgroep: 0-18 jaar

JONG LEREN ETEN. Een 4 jarig programma over gezonde voeding en duurzaam voedsel. Doelgroep: 0-18 jaar JONG LEREN ETEN Een 4 jarig programma over gezonde voeding en duurzaam voedsel Doelgroep: 0-18 jaar Wie zijn wij? Jolijn Zwart-van Kessel Bernadette Janssen Makelaar Co-makelaar 0317-489671 06-15603148

Nadere informatie

Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten

Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam eten in het MBO De school is dé plek om jongeren bewust te maken van gezond en duurzaam eten. Gezonde

Nadere informatie

Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren

Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Pedagogiek aan de Hogeschool Utrecht Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te

Nadere informatie

Programma Toekomstbestendige dorpen en steden DE KRACHT VAN WATER

Programma Toekomstbestendige dorpen en steden DE KRACHT VAN WATER Programma Toekomstbestendige dorpen en steden DE KRACHT VAN WATER Aanleiding Stedelijk gebied sterk in beweging Verandering van speelveld Grote vraagstukken waaronder omgaan met klimaatverandering Veel

Nadere informatie

Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar:

Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar: Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar: http://etc.ch/vkrr Toetsen van de Toekomst Saskia Wools manager prototyping, Cito Agenda Onderwijs 2032 Hoger Onderwijs in 2032 Q&A Smartphone of tablet?

Nadere informatie

Lessenplan C2C, dé duurzame oplossing?

Lessenplan C2C, dé duurzame oplossing? Lessenplan C2C, dé duurzame oplossing? (gebaseerd op lessen van 50 minuten) Les 1 en 2: Bekijken van de DVD Afval is Voedsel (Vpro Tegenlicht 6 oktober 2006) Maken van de verwerkingsopdrachten. De DVD

Nadere informatie

Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken.

Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken. Bespreekbaar maken ethische vraagstukken Ethiek bij dementie Doel - Bewustworden van ethische dilemma s - Handvat om met dilemma s om te gaan Opzet - - : 4 stappen 1 2 Ethiek bij dementie Associëren: Waar

Nadere informatie

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de

Nadere informatie

Gezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten

Gezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het mbo Werken aan gezondheid op school loont. Het draagt bij aan betere schoolprestaties,

Nadere informatie

Educatief arrangeren rond LOB

Educatief arrangeren rond LOB Educatief arrangeren rond LOB Programma: Voorstellen Groepen indelen en verdelen scholen Het project De planning Introductie LOB Introductie arrangeren Voorstellen Wie ben je? Welk vak studeer je? Waarom

Nadere informatie

S H I F T H A P P E N S

S H I F T H A P P E N S S H I F T H A P P E N S DE TOEKOMST VAN AGRI-FOOD-TECH Den Bosch, 14 december 2016 Ruud Veltenaar & Associates www.ruudveltenaar.nl info@ruudveltenaar.nl +31 681 500 599 F i l o s o o f S o c i a a l o

Nadere informatie

Van Wikipedia naar Onderwijs, de kracht van het open domein. sambo-ict conferentie 27 januari 2017

Van Wikipedia naar Onderwijs, de kracht van het open domein. sambo-ict conferentie 27 januari 2017 Van Wikipedia naar Onderwijs, de kracht van het open domein sambo-ict conferentie 27 januari 2017 Even Voorstellen Jan-Bart de Vreede Domeinmanager Leermiddelen & Metadata, Stichting Kennisnet 9 jaar lang

Nadere informatie

DE LANTAARN KRIJG ZICHT OP JOUW WAARDEN

DE LANTAARN KRIJG ZICHT OP JOUW WAARDEN KRIJG ZICHT OP JOUW WAARDEN Een lantaarn helpt je om in het donker je weg te vinden. Zo is het ook met je waarden. Je persoonlijke waarden belichten het pad dat voor jou is weggelegd, ze geven richting

Nadere informatie

Disruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food

Disruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food Disruptie in de Voedselketen Rabobank Banking for Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 De noodzaak voor innovatie: Disruption Ahead! 3 Disruptie: wat vind

Nadere informatie

Het Groene Kompas. voor duurzame ontwikkeling in het MBO. gebruikershandleiding. 1 organisatie. 2 deskundigheid. 3 onderwijs.

Het Groene Kompas. voor duurzame ontwikkeling in het MBO. gebruikershandleiding. 1 organisatie. 2 deskundigheid. 3 onderwijs. Het Groene Kompas voor duurzame ontwikkeling in het MBO gebruikershandleiding 1 organisatie 1.1 visie 1.2 beleid 1.3 duurzame bedrijfsvoering 1.4 communicatie 2 deskundigheid 2.1 netwerk 2.2 expert-groep

Nadere informatie

FoodUp! Academie. 5 dagen 20 personen

FoodUp! Academie. 5 dagen 20 personen We staan, vandaag de dag, voor een groot aantal uitdagingen om ons eten gezonder, eerlijker en duurzamer te maken. Een van de grote vragen is hoe we het voedsellandschap in de toekomst willen inrichten

Nadere informatie

upspiral randerij -

upspiral randerij - meer nieuwe banen voor uw regio (100 den) meer grondstoffen meer biodiversiteit meer klimaatcontrole meer vruchtbare bodem meer schone lucht meer schoon water meer veerkracht meer gezondheid meer plezier

Nadere informatie

De workshop Personal branding wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.

De workshop Personal branding wordt incompany gegeven en op maat aangeboden. Workshop Personal branding Personal branding, waar sta jij voor? Wat vind je belangrijk? Wat maakt jou uniek? Tijdens de workshop Personal branding ga je op ontdekkingstocht naar jouw waarden en kwaliteiten.

Nadere informatie

Masterclass Het Nieuwe Werken op het secretariaat

Masterclass Het Nieuwe Werken op het secretariaat Masterclass Het Nieuwe Werken op het secretariaat Marianne H.M. Smits AVK Adviesgroep voor Kantooren bedrijfsinnovatie b.v. te Tilburg msmits@avk.nl 06 53 14 51 33 Inspiratie Dag 1: Ontwikkelingen in managementondersteuning

Nadere informatie

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma Duurzaam Financieel Management Margreet F. Boersma De kledingindustrie en de fabriek in Bangladesh http://nos.nl/video/499148-tientallen-doden-bij-instortenfabrieksgebouw-bangladesh.html Wat zou je doen

Nadere informatie

TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING

TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING Een Toolkit met de waarom, wat en hoe aanpak voor slim, sociaal en duurzaam organiseren Met de toolkit kunnen organisaties hun missie opnieuw

Nadere informatie

De workshop Man/vrouw energie wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.

De workshop Man/vrouw energie wordt incompany gegeven en op maat aangeboden. Workshop Man/vrouw energie Man/vrouw energie, (hoe) werkt dat? Mannen komen van Mars, vrouwen komen van Venus. Dit wereldwijd bekende boek van John Gray beschrijft de verschillen tussen mannen en vrouwen.

Nadere informatie

Hoe werk je met het projectenboek?

Hoe werk je met het projectenboek? Hoe werk je met het projectenboek? In dit boek ga je allerlei opdrachten maken met agrarische producten in de hoofdrol. Je gaat toepassen wat je in de afgelopen jaren hebt geleerd. Ook leer je er nog een

Nadere informatie

Hete Joekels. Een opdracht waarbij je je hoofd NIET koel hoeft te houden!

Hete Joekels. Een opdracht waarbij je je hoofd NIET koel hoeft te houden! Hete Joekels Een opdracht waarbij je je hoofd NIET koel hoeft te houden! Freshheads bedenkt en realiseert online concepten die er toe doen. Ze zetten hoog in op gebruiksvriendelijkheid en technologie.

Nadere informatie

Lokaal economisch beleid

Lokaal economisch beleid Lokaal economisch beleid Op weg naar een dynamische agenda voor de toekomst Eerste ondernemerstafel 29 september 2014 Programma Opening 19:30 Doel van de avond 19:35 Terugblik ondernemersavond, uitdagingen

Nadere informatie

Reflectie op besluitvorming en handelen

Reflectie op besluitvorming en handelen Reflectie op besluitvorming en handelen Methodiek Omschrijving: De kwaliteit van besluitvorming heeft een invloed op de kwaliteit van de hulpverlening en het gevoel van effectiviteit. Dit is een belangrijk

Nadere informatie

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte

Nadere informatie

Beperken Voedsel verspilling, Waarden van Voedsel in de Keten

Beperken Voedsel verspilling, Waarden van Voedsel in de Keten Beperken Voedsel verspilling, Waarden van Voedsel in de Keten Juist of onjuist Per jaar wordt door de Nederlandse consument 8 tot 11% van het gekochte voedsel weggegooid! Juist of onjuist Totaal wordt

Nadere informatie

2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5 21

2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5 21 Vooraf 11 1 Inleiding 15 Deel I Didactiek 19 2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5 21 3 De Voortgangsbespreking 27 3.1 Nieuwsgierig en gul met belonen 28 3.2 Nagaan hoe het werk zelfstandig gegaan is

Nadere informatie

Avans visie Onderwijs & ICT

Avans visie Onderwijs & ICT Avans visie Onderwijs & ICT Samen het maximale uit jezelf halen met ICT Algemeen De visie op Onderwijs en ICT is afgeleid van de Avans Onderwijsvisie en opgesteld vanuit de overtuiging dat we onze ambitie

Nadere informatie

In welke groep je zit krijg je nog te horen via een brief. Daarnaast heb je jezelf kunnen inschrijven voor een gastles van het MBO.

In welke groep je zit krijg je nog te horen via een brief. Daarnaast heb je jezelf kunnen inschrijven voor een gastles van het MBO. Leerjaar 3 Voor je ligt het werkboek dat speciaal gemaakt is voor onze LifeTech ToekomstDag. Je gaat je deze dag oriënteren op jouw toekomst. Dit doe je door deze dag deel te nemen aan verschillende activiteiten

Nadere informatie

Slim In De Stad MOD-LAB. Mobile Digital Lab

Slim In De Stad MOD-LAB. Mobile Digital Lab Slim In De Stad Mobile Digital Lab Slimme steden vragen slimmer onderwijs Context Brussel, stadslabo grote maatschappelijke en ruimtelijke uitdagingen: samenleven in diversiteit, (kans)armoede, meertaligheid,

Nadere informatie

ë 7 9 Maak een persoonlijke video boodschap van je U.S.P of van je uniek verkoop argument VERTEL JOUW VERHAAL Afvallen onder persoonlijke begeleiding Voordelen van Power Slim Deskundig advies

Nadere informatie

Ontdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle

Ontdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle Ontdek je wereld Koersplan 2019-2023 THUIS IN DE WERELD Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle 013-530 25 48 info@edu-ley.nl www.edu-ley.nl Betekenis geven aan ambities Missie: Waar staan onze scholen voor? Edu-Ley

Nadere informatie

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen

Nadere informatie

MVO Prestatieladder en Duurzame IT

MVO Prestatieladder en Duurzame IT MVO Prestatieladder en Duurzame IT Fred Plooijer, 24 mei 2019 Faculteit Management, Science & Technology Business Process Management and IT Historie Club van Rome Grenzen aan de Groei (1972) Freer Spreckley

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

Het Groene Kompas. voor duurzame ontwikkeling in het MBO. gebruikershandleiding. 1 organisatie. 2 deskundigheid. 3 onderwijs.

Het Groene Kompas. voor duurzame ontwikkeling in het MBO. gebruikershandleiding. 1 organisatie. 2 deskundigheid. 3 onderwijs. Het Groene Kompas voor duurzame ontwikkeling in het MBO gebruikershandleiding 1 organisatie 1.1 visie 1.2 beleid 1.3 duurzame bedrijfsvoering 1.4 communicatie 2 deskundigheid 2.1 netwerk 2.2 expert-groep

Nadere informatie

Koers 2016. Ons Middelbaar Onderwijs, sinds 1916

Koers 2016. Ons Middelbaar Onderwijs, sinds 1916 Onze leerlingen! Ze zijn in de leeftijd van 11 tot ongeveer 18 jaar, de periode waarin zij hun identiteit ontwikkelen. Ouders vertrouwen erop dat wij hun kinderen de best denkbare educatieve en pedagogische

Nadere informatie

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN WERKb L a D WERKBLAD met terugwerkende kracht met terugwerkende kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN Dit werkblad is een voorbereiding op je bezoek aan de vaste tentoonstelling Met Terugwerkende

Nadere informatie

HET CO-CREATIEF PROCES

HET CO-CREATIEF PROCES HET CO-CREATIEF PROCES Tijs Van Steenberghe, vakgroep sociaal werk, expertisecentrum Quality of Life Jessica De Maeyer, vakgroep orthopedagogiek, expertisecentrum Quality of Life Didier Reynaert, vakgroep

Nadere informatie

Voorop in de Vergroening Inspiratiedag duurzaamheid. Ebben Inspyrium Cuijk, 6 november 2012

Voorop in de Vergroening Inspiratiedag duurzaamheid. Ebben Inspyrium Cuijk, 6 november 2012 Voorop in de Vergroening Inspiratiedag duurzaamheid Ebben Inspyrium Cuijk, 6 november 2012 High lightsom voorop te gaan in de Vergroening Doen we niet meer (rood) Stoppen met kop in het zand steken (DGW)

Nadere informatie

Master Healthy Ageing Professional (MHAP)

Master Healthy Ageing Professional (MHAP) 1. Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe Nieuw Ad programma X Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree 1

Nadere informatie

Samenvatting en aanbevelingen van het onderzoek onderwijs & ICT voor School X

Samenvatting en aanbevelingen van het onderzoek onderwijs & ICT voor School X Samenvatting en aanbevelingen van het onderzoek onderwijs & ICT voor School X Inleiding School X is een talentschool (mensgericht) vanuit de invalshoek dat leerlingen die hun talent benutten beter presteren

Nadere informatie

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment Samen vooruit in de circulaire economie Re-creating (y)our environment CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis Circulaire economie wat moet ik ermee? Circulaire economie: u hoort

Nadere informatie

Toekomst van het innovatiebeleid. Adviestraject innovatiebeleid BrabantAdvies December 2016

Toekomst van het innovatiebeleid. Adviestraject innovatiebeleid BrabantAdvies December 2016 Toekomst van het innovatiebeleid Adviestraject innovatiebeleid BrabantAdvies December 2016 Aanleiding & Context Coalitieakkoord GS 2015-2020: Ambitie: Brabant één groot living lab testomgeving voor wereld

Nadere informatie

Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen.

Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. 2015/2016 Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. Aansluiting en uitdaging weg. Ondervindt u ook vaak dat uw hoogbegaafde kind niet vanzelfsprekend makkelijk leert? Merkt u ook dat uw kind moeite

Nadere informatie

Welkom in het Horizon College

Welkom in het Horizon College Welkom in het Horizon College Bij het Horizon College maken we onze naam waar: we geven middelbaar beroepsonderwijs dat bij jou past en jouw horizon groter maakt. We leren je niet alleen een vak met toekomst,

Nadere informatie

rijks museum Voorbereidende les bij de rondleiding Proef de Gouden Eeuw (NT2) 1/5

rijks museum Voorbereidende les bij de rondleiding Proef de Gouden Eeuw (NT2) 1/5 1/5 Deze voorbereidende les hoort bij het programma Proef de Gouden Eeuw, speciaal ontwikkeld voor NT2 niveau A1 t/m B2. Ter voorbereiding op het museumbezoek kunt u met deze les de cursisten op een actieve

Nadere informatie

De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming

De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming Jeroen Bron en Minke Bruning, 27 november 2014 27-11-2014 SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron CPS Onderwijsontwikkeling en advies;

Nadere informatie

De workshop Persoonlijk leiderschap wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.

De workshop Persoonlijk leiderschap wordt incompany gegeven en op maat aangeboden. Workshop Persoonlijk leiderschap Persoonlijk leiderschap, je leven leiden vanuit je kracht Hoe geef je leiding aan jezelf? En wat is daar eigenlijk het belang van? Het is heel verstandig om eens in de

Nadere informatie

Social Media Onderzoek 2014

Social Media Onderzoek 2014 1 Index Onderwerp Pagina Management Samenvatting 3 Rol binnen de organisatie 4 Voor welke doelen zet je social media in? 5 Welke kanalen zet je in? 5 Maakt de organisatie gebruik van een blog? 6 Hoe komt

Nadere informatie

4. In welke twee werelddelen denk je dat de mensen het meest gelukkig zullen zijn?

4. In welke twee werelddelen denk je dat de mensen het meest gelukkig zullen zijn? Op zoek naar geluk.. 1. Ben je zelf gelukkig?. Welk cijfer zou je geven? 2. Waarom zou iemand gelukkig kunnen zijn? Of worden? 3. Wanneer zou iemand juist ongelukkig kunnen zijn? Geluk in de wereld Beantwoord

Nadere informatie

LEREN DOOR DOEN! het werkt VOOR GROEN, TECHNIEK, ZORG, HANDEL, HORECA, VERZORGING, TRANSPORT ONTWIKKELING KANSEN

LEREN DOOR DOEN! het werkt VOOR GROEN, TECHNIEK, ZORG, HANDEL, HORECA, VERZORGING, TRANSPORT ONTWIKKELING KANSEN LEREN DOOR DOEN! SAMEN ONTWIKKELING KANSEN het werkt VOOR GROEN, TECHNIEK, ZORG, HANDEL, HORECA, VERZORGING, TRANSPORT Eigen coach Wat zijn jouw wensen en dromen? Wat wil je bereiken? Samen met jou en

Nadere informatie

Succescirkel van Werkgeluk

Succescirkel van Werkgeluk Succescirkel van Werkgeluk Ken jezelf en je succesfactoren! Zodat je je eigen werkgeluk en dat van anderen positief kunt beïnvloeden www.kristadewolff.nl Over Goed dat je het ebook hebt gedownload. Wat

Nadere informatie

De handen in elkaar, samen werken aan een Brede School

De handen in elkaar, samen werken aan een Brede School De handen in elkaar, samen werken aan een Brede School Brede School Te downloaden op www.vlaanderen.be/bredeschool Doel BS Brede ontwikkeling van kinderen en jongeren Doel BS Brede ontwikkeling van kinderen

Nadere informatie

Klantwaarde door samenwerking begint bij U

Klantwaarde door samenwerking begint bij U Innovatief samenwerken aan bereikbaarheid Klantwaarde door samenwerking begint bij U Prof.dr. Jack AA van der Veen evofenedex Leerstoel Supply Chain Management Nyenrode Business Universiteit Samen GOED

Nadere informatie

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business

Nadere informatie

Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven

Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven Op 11 mei 2017 serveert de Stad Gent zijn eerste 'Earth friendly schoolmaaltijd'. Zo zet het stadsbestuur weer

Nadere informatie

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Geachte leraar, Bedankt voor uw bereidheid deel te nemen aan dit onderzoek. Binnen het kader van het MaSDiV project nemen leraren in Cyprus, Duitsland, Malta, Nederland, Turkije en Spanje deel aan deze

Nadere informatie

Kapitaliseren van verborgen potentieel

Kapitaliseren van verborgen potentieel Kapitaliseren van verborgen potentieel Een nieuw perspectief op accounting & control Dr. Kees Tillema Kies je nummer 1. Ik houd van.... Mensen! Contact maken, samenwerken, Luisteren naar bezwaren, Anderen

Nadere informatie

Gelukkig hebben we de AB nog

Gelukkig hebben we de AB nog Gelukkig hebben we de AB nog 10 november 2016 Maartje Janssen & Albert Boelen (LECSO) Martine Fuite & Robbin Haaijer B&T organisatieadvies) Hoe staat het met de sector AB? Leven na het tripartiete akkoord

Nadere informatie

(Keten)samenwerking: Geen technologische innovatie Zonder sociale innovatie

(Keten)samenwerking: Geen technologische innovatie Zonder sociale innovatie Digitalisering van de Supply Chain (Keten)samenwerking: Geen technologische innovatie Zonder sociale innovatie Prof.dr. Jack AA van der Veen evofenedex Leerstoel Supply Chain Management Nyenrode Business

Nadere informatie

Context MasterClass Social Business. 2012-2013 Programma

Context MasterClass Social Business. 2012-2013 Programma Context MasterClass Social Business 2012-2013 Programma Sociaal Ondernemerschap Van de VN tot het World Economic Forum en van de Nederlandse overheid tot de EU, overal wordt met passie gesproken over de

Nadere informatie

Leefstijl. Hermione Tomson

Leefstijl. Hermione Tomson Leefstijl Hermione Tomson Hoeveel energie heb jij? Stelling 1 Ik ben geregeld moe 2 Ik heb geregeld vage klachten zoals hoofdpijn, slapeloosheid, slechte concentratie en spierpijn 3 Na een maaltijd heb

Nadere informatie

'Waar komt melk vandaan?' 'Uit de winkel!'. Natuurlijk weet iedereen dat melk uit de koe komt, maar je staat er niet zo vaak bij stil!

'Waar komt melk vandaan?' 'Uit de winkel!'. Natuurlijk weet iedereen dat melk uit de koe komt, maar je staat er niet zo vaak bij stil! Kijkje in de keuken 'Waar komt melk vandaan?' 'Uit de winkel!'. Natuurlijk weet iedereen dat melk uit de koe komt, maar je staat er niet zo vaak bij stil! Tussen de productie van voeding en het opeten

Nadere informatie

Begeleiding van actieonderzoek in de beroepspraktijk Ontwikkeling van een leeromgeving voor MA docenten

Begeleiding van actieonderzoek in de beroepspraktijk Ontwikkeling van een leeromgeving voor MA docenten Begeleiding van actieonderzoek in de beroepspraktijk Ontwikkeling van een leeromgeving voor MA docenten Famke van Lieshout Jacqueline van Swet Petra Swennenhuis Complexe vraagstukken in de beroepspraktijk

Nadere informatie

Voorbereidende les - basis

Voorbereidende les - basis Voorbereidende les - basis Vraag de leerlingen om één of twee vragen voor de Slimme Gast te bedenken, individueel of in groepjes. Mail de vragen uiterlijk dinsdag 7 mei 2019 naar jullie Slimme Gast. Zo

Nadere informatie

Workshop Kernkwadranten, op zoek naar jouw sterke eigenschappen

Workshop Kernkwadranten, op zoek naar jouw sterke eigenschappen Workshop Kernkwadranten Workshop Kernkwadranten, op zoek naar jouw sterke eigenschappen Wil jij jezelf beter leren kennen? Wil jij weten wat jouw sterke eigenschappen zijn en hoe je deze kunt benutten?

Nadere informatie

Voedselagenda en inspiratiedag-food

Voedselagenda en inspiratiedag-food Voedselagenda en inspiratiedag-food Onderwijs heeft een rol in noodzakelijke transitie van landbouw -naar voedsel beleid. WRR rapport. Voedseltop. Ketenbenadering. Gezondheid Ecologie (Mondiale) Voedselzekerheid.

Nadere informatie

Workshop Internationalisation at home. Frans van Hoek 15 November 2016

Workshop Internationalisation at home. Frans van Hoek 15 November 2016 Workshop Internationalisation at home Frans van Hoek 15 November 2016 Inleiding Doel workshop Definities Beleid en activiteiten gericht op Int@home Stellingen en discussievragen Wie zitten er in de zaal?

Nadere informatie

Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN

Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN NPCC: Toekomstgericht bedrijf in de zorgeconomie Kader Nieuw Industrieel beleid zorgeconomie 2013 + binnen focusdomeinen West-Vlaamse zorgeconomie

Nadere informatie

Duurzaam bedrijventerreinmanagement. Cradle to Cradle. Kamer van Koophandel Limburg Dick Thesingh

Duurzaam bedrijventerreinmanagement. Cradle to Cradle. Kamer van Koophandel Limburg Dick Thesingh Duurzaam bedrijventerreinmanagement & Cradle to Cradle Kamer van Koophandel Limburg Dick Thesingh Ontwerp is het eerste teken van menselijke intentie. Mineralen zijn vormvast en tijdloos Planten zijn vitaal

Nadere informatie

Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs?

Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Willy Sleurs Afdeling Kwalificaties & Curriculum AHOVOKS, Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Eindtermen bepaald door de overheid Leergebied-/vakgebonden

Nadere informatie

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van daar wordt iedereen beter van EEN DUIM VOOR DELEN INFOFICHE 1 1.1 DEFINITIE Delen is een vorm van consuminderen (minder verbruiken) en consumanderen (anders verbruiken). Bij delen ligt het accent op gebruiken

Nadere informatie

Van bruisende evenementen tot het grootste openluchtcafé ter wereld

Van bruisende evenementen tot het grootste openluchtcafé ter wereld WETHECITY Van bruisende evenementen tot het grootste openluchtcafé ter wereld WeTheCity versterkt het menselijke aspect van de openbare ruimte door de stad als een gemeenschappelijk schilderij te gebruiken.

Nadere informatie

Waar groeit mijn eten? handleiding afsluitende les

Waar groeit mijn eten? handleiding afsluitende les Waar groeit mijn eten? handleiding afsluitende les Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding - afsluitende les Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens www.boerenstadswens.nl

Nadere informatie

Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 9 december 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland

Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 9 december 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging V&VN Beroepsvereniging >60.000 leden, grootste beroepsvereniging Alle sectoren, alle transities Beroepsontwikkeling Wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Krachtige Keuzes Pak de regie in je werk en loopbaan

Krachtige Keuzes Pak de regie in je werk en loopbaan Krachtige Keuzes Pak de regie in je werk en loopbaan Jessica van Wingerden & Janneke Schenning Inhoud 1 Krachtige keuzes, de essentie samengevat 7 2 Jij en je werk, een match made in heaven? 17 3 Sterk

Nadere informatie

Training Energietransitie voor ambtenaren

Training Energietransitie voor ambtenaren Training Energietransitie voor ambtenaren Ambtenaren Fysieke leefomgeving 20 Deelnemers 3 Aantal dagen 995.00 Investering Locatie Voor wie? Ambtenaren De komende jaren gaat de transitie in de gebouwde

Nadere informatie

CommTalks. 40 Thought leaders over het communicatievak van morgen. Concept & samenstelling. Betteke van Ruler

CommTalks. 40 Thought leaders over het communicatievak van morgen. Concept & samenstelling. Betteke van Ruler CommTalks 40 Thought leaders over het communicatievak van morgen Concept & samenstelling Betteke van Ruler Spreek de taal van de bestuurskamer Piet Hein Coebergh 148 De communicatieprofessionals van vandaag

Nadere informatie

Praktijkonderzoek als effectieve innovatiestrategie. Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE

Praktijkonderzoek als effectieve innovatiestrategie. Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE Praktijkonderzoek als effectieve innovatiestrategie Anje Ros Lector leren en innoveren, Fontys HKE Anje en praktijkonderzoek Lector Fontys Leren & Innoveren AOS Onderzoekscommissie Onderzoek: kennisbenutting

Nadere informatie

Voor eerlijke kansen en keuzes in werk en opleiding

Voor eerlijke kansen en keuzes in werk en opleiding Voor eerlijke kansen en keuzes in werk en opleiding 1 Waarom? Nederland staat voor een uitdaging. De arbeidsmarkt verandert door technologische ontwikkelingen, flexibilisering, decentralisering en bezuinigingen.

Nadere informatie

Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015

Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 1 1 Leiderschap bij organisatie verandering Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 Het belang van leiderschap: overal om ons heen 2 Thema s 3 1. Wat is leiderschap?

Nadere informatie

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Visies Visies Artevelde Algemene op op Hogeschool zorgrelatie zorgrelatie casus Gent Gent, 24 mei 2016 Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Centrum voor natuur- en milieueducatie De Rollen leren over duurzaamheid

Centrum voor natuur- en milieueducatie De Rollen leren over duurzaamheid Centrum voor natuur- en milieueducatie, rondom natuur en milieu voor jong en oud. De leeractiviteiten zijn gericht op meer kennis, interesse en respect voor de eigen leefomgeving. Dat leidt tot meer betrokkenheid

Nadere informatie

L&B Wereldburgerschap

L&B Wereldburgerschap Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marije Epema 18 June 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61467 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie