TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING"

Fenna Bauwens
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING Een Toolkit met de waarom, wat en hoe aanpak voor slim, sociaal en duurzaam organiseren Met de toolkit kunnen organisaties hun missie

1 TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING Een Toolkit met de waarom, wat en hoe aanpak voor slim, sociaal en duurzaam organiseren Met de toolkit kunnen organisaties hun missie opnieuw bepalen en een gemeenschappelijke visie formuleren. De weg en het proces, die organisaties doorlopen om zich aan te passen aan de nieuwe waarden, noemen wij de ontdekkingstocht. Met slim organiseren bedoelen wij dat bedrijven op zoek moeten gaan naar organisaties die open staan voor vernieuwing en de nieuwe waarden omarmen. Banken hebben hun maatschappelijke positie verspeeld en daarom kan voor de ontwikkeling van een nieuw product crowd funding worden toegepast. Een woningcorporatie kan een pensioenfonds betrekken bij het bouwen van starterswoningen door het verstrekken van pensioenhypotheken. Als we onze economie op een andere, meer duurzame en dienstbare manier willen inrichten, zullen we moeten uitvinden met welke partijen we dit kunnen realiseren. Toolkit van Wild Projects pagina 1

2 Laten we ook de mensen zelf niet vergeten. Mensen maken de stad in de bottom-up stad. Dat doen zij door allerlei initiatieven te nemen. Zo is zelfbouw in Amsterdam en Almere een serieuze concurrent aan het worden van corporaties en projectontwikkelaars. Kijk maar eens in de Houthavens, op IJburg, op het Zeeburgereiland en Almere-Poort. Duurzaam staat voor respect voor elkaar en onze planeet, voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), het streven naar de beste kwaliteit en de kleinste footprint, met een dienstbare houding in plaats van verdienen ten koste van. De toolkit kan organisaties helpen bij de ontdekkingstocht naar het waarom van het uitvoeren van de huidige economische activiteiten (waarom doen we dit ook al weer?), bij het starten van nieuwe activiteiten en bij het formuleren van een nieuwe missie en visie. Het idee dat organisaties als het ware op ontdekkingstocht zouden moeten gaan, is beschreven in het artikel van Toon Jansen, Organisaties op ontdekkingstocht. Een besturingsmodel voor omgevingsgericht ondernemen. Bedrijfskunde jaargang 70, 1998, nr 2. Toepassen van de Toolkit De expeditie start met het ontdekken van de antwoorden op de vraag waarom een ondernemer onderneemt of een groep mensen samenwerkt. Wil je er iets specifieks mee bereiken? Heb je een doel voor ogen of vind je het gewoon leuk om te doen? Waarom breng je eigenlijk dit product of deze dienst op de markt? Waarom nog langer groeien ten koste van de aarde? Waarom toch op dezelfde manier blijven werken terwijl je beseft dat het eigenlijk anders moet en kan? Antwoorden op deze vragen kunnen het begin zijn van een nieuwe missie en visie. Antwoorden op het WAAROM vormen de basis voor WAT men wil bereiken. Als je weet wat jouw waarom is dan maak je gemakkelijker keuzes. Invalshoeken en perspectieven voor de waarom-vraag en het formuleren van een missie en visie Dit lijstje kan helpen bij het formuleren van een visie. 1. de rationele overweging: door de opwarming van de aarde doen wij onderzoek naar ( ) en brengen wij een LED-lamp op de markt die alleen gebruik maakt van gerecyclede (schaarse) materialen 2. de uitdaging: Wij willen een bijdrage leveren, maar waarom doen we dat dan niet? Wat zijn de belemmeringen? Waarom kunnen we het toch gaan doen? 3. de ideologische invalshoek: Welke toekomst willen we? Hoe ziet die toekomst eruit? Met dit product of deze dienst kunnen we die toekomst helpen bereiken. 4. de fun invalshoek: Ondernemen is leuk. Of: wij vinden dit leuk en we maken daarvan ons werk. 5. de klantgerichte invalshoek: Wij spelen in op de behoefte van mensen en willen mensen helpen bij het realiseren van hun wensen. 6. de veranderende context: de toestand van de aarde en de samenleving verandert dus moeten we andere producten en diensten gaan leveren. 7. de sociaal/maatschappelijke invalshoek: mensen opereren in netwerken, delen kennis met social media, werken samen, en wij spelen daarop in met onze diensten. Toolkit van Wild Projects pagina 2

8. de duurzaamheid invalshoek: Waarom maken wij ons zorgen over de klimaatverandering? Wat is die specifieke zorg? Zou dat de basis kunnen zijn voor onze activiteiten?

3 8. de duurzaamheid invalshoek: Waarom maken wij ons zorgen over de klimaatverandering? Wat is die specifieke zorg? Zou dat de basis kunnen zijn voor onze activiteiten? Kortom: wat zou onze missie en visie kunnen zijn voor een duurzame, etc. wereld? Organisaties op ontdekkingstocht De ontdekkingstocht kan ook op basis van het onderstaande model worden uitgevoerd. Figuur 1: de meer met minder aanpak In het model zitten de volgende elementen: 1. Waarom zie de waarom-perspectieven hierboven. De kernvraag is: waarom willen wij dit product of deze dienst leveren? Antwoorden kunnen zijn: wij vinden dit leuk, een uitdaging, zo kunnen wij een bijdrage leveren aan een duurzame samenleving. Toolkit van Wild Projects pagina 3

4 2. Wat willen wij bereiken in de nabije toekomst? Bijvoorbeeld hergebruik van schaarse grondstoffen. 3. Formuleer op basis van de antwoorden op 1) en 2) de gemeenschappelijke visie 4. Hoe gaan wij deze visie realiseren? Hoe gaan we dit op een andere manier organiseren (bijv. zonder financiering door banken maar door crowd funding). Richten we een coöperatie op? Maken we gebruik van open innovatie? 5. Op welke wijze en met welk productieconcept gaan we werken? Met meer met minder, bouwen door en met de toekomstige bewoners in plaats van bouwen voor, passen we cradle2cradle technieken toe, zorgen we voor een circulair economische model, leren we van de natuur voor het ontwerpen van toepassingen (biomimicry), zorgen we voor een duurzame bedrijfsvoering? 6. Waarmee gaan we de producten en diensten maken? Gebruiken we zoveel mogelijk duurzame energie? Zorgen we voor dematerialisatie? Gebruiken we alleen gerecyclede schaarse grondstoffen? HOE gaan we het anders aanpakken? De onderdelen hoe, op welke wijze en waarmee zijn alle drie aspecten van de HOE- VRAAG. Hoe gaan we onze goede intenties omzetten in veranderingen, hoe we dat vormgeven in duurzame producten en diensten met welke partijen en (financiële) middelen en hoe gaan we dat (anders) organiseren? Bill Clinton heeft de HOE-vraag in een pakkende speech op de C40 Large Cities Climate Summit in Seoul aan de orde gesteld. De video is van 2009 maar nog steeds zeer actueel en de moeite van het kijken waard. Aanpak voor op de werkvloer De toolkit van wildprojects kan organisaties helpen met het formuleren van een gemeenschappelijke visie en een gemeenschappelijk en duurzaam waardenmodel. Wij hebben twee hulpmiddelen gemaakt waarmee medewerkers in een greenteam aan de slag kunnen gaan om bijv. verspilling tegen te gaan. De hulpmiddelen zijn als plaatjes toegevoegd. Toolkit van Wild Projects pagina 4

5 Figuur 2: de bommen 1. Start met het verwijderen van de CO2-bommen en laaghangend fruit 2. Analyseer en bepaal de verbeteropties voor duurzamer ondernemen Toolkit van Wild Projects pagina 5

6 De ontdekkingstocht kan leiden tot het inzicht dat we verder komen op onze tocht als we de processen anders organiseren en nieuwe paden gaan bewandelen. Open innovatie en open planning zijn instrumenten die daarbij kunnen helpen. Nieuwe groei is in ieder geval groene, duurzame groei! Wij denken dat groei kan komen door het toepassen van het meer met minder principe. Bijvoorbeeld door: het voorkomen van verspilling (lampen uit als niemand aanwezig is), het isoleren van huizen en gebouwen, het hergebruiken van leegstaande gebouwen, etc. het bevorderen van hergebruik (van water, papier, afval, plastic, etc.) het opvoeren van het rendement door innovaties van bijv. verwarmingsinstallaties het produceren en installeren van systemen voor duurzame energie zoals zonnepanelen, smart grids, decentrale energiecentrales, etc. (minder fossiele grondstoffen nodig) het besparen op of het vervangen van schaarse grondstoffen door dematerialisatie, het ontwikkelen en gebruiken van alternatieve materialen, 3D-printing, e.d. het toepassen van cradle2cradle en circulaire economie: afval = voedsel of = grondstof voor een volgende keten zodat geen of minder nieuwe grondstoffen nodig zijn het zorgen dat meer duurzame energie in eigen land wordt geproduceerd waardoor minder import nodig is van aardolie, kolen en andere grondstoffen (minder geld naar Opec landen, meer geld in eigen economie) het slimmer en duurzamer maken van organisaties bijv. door devergrijzing effectiever, duurzamer inzetten van mensen; het werken met teams en zero-management Toolkit van Wild Projects pagina 6

en vooral door kennis te delen, talententeams te vormen, samen te werken met een gemeenschappelijke visie, open innovatie en co-creatie, coöperaties op te richten voor het realiseren van duurzame

7 en vooral door kennis te delen, talententeams te vormen, samen te werken met een gemeenschappelijke visie, open innovatie en co-creatie, coöperaties op te richten voor het realiseren van duurzame waarde. Het is de uitdaging om nieuwe aanpakken te ontwikkelen die mensen helpen om zelf (samen) het heft in eigen handen te nemen. Het onderstaande plaatje is een verbeelding van de poging om onze ontdekkingstocht anders te organiseren en stap voor stap te ontdekken op welke wijze we uit de crisis kunnen komen. Toolkit van Wild Projects pagina 7

Vergelijkbare documenten

De toekomst is dichterbij dan je denkt

De toekomst is dichterbij dan je denkt Duurzaamheid begint bij jezelf Wij stellen ambitieuze doelen voor een duurzame toekomst. Wij streven ernaar om een zo duurzaam mogelijk assortiment aan te kunnen bieden. Wij geloven in een productieketen