Content voordracht. Actieve AS Patiënt. Spondylitis ruggengraatontsteking. Vroegdiagnose AS patiënt. Bewegen oefenen sporten met AS.

Transcriptie

1 Content voordracht Vroegdiagnose AS patiënt Actieve AS Patiënt Bewegen oefenen sporten met AS Werken met AS Drs. Christophe Maes Mensana AZ Alma Spondylitis ruggengraatontsteking 1

2 Symptomen: perifere locomotorische manifestaties Perifere arthritis Enthesitis Dactylitis Rheumatology diseases and therapeutics. In: Pri mer of the Rheumatic Diseases. 12th ed. 2000; Braun J, Sieper J. Curr Opin Rheumatol. 1996;8: ; Olivieri I, et al. Scand J Rheumatol. 2006;35:

3 Classificatiecriteria Ankylosis SIJ uk 3

4 Spondylitis Ankylosans Vroegtijdige behandeling... voorkomt onherroepelijke schade? Multidisciplinaire aanpak Huisarts Revalidatie Beweging = Geneesmiddel Reumatologie Orthopedie Kinesitherapie ASAS/EULAR Recommendations for Management of AS NSA IDs Education Exercise Physical Therapy Rehabilitation Patient Associations Self Help Groups AXIAL DISEASE PERIPHERA L DISEASE Sulphasalazine Local Corticosteroids TNFα Blockade A N A L G E S I C S S U R G E R Y Zochling J, et al. Ann Rheum Dis Sep 15 [Epub ahead of print] 4

5 Content voordracht Vroegdiagnose AS patiënt Bewegen oefenen sporten met AS Werken met AS Oefentherapie Algemeenheden Na medicatie 2 de meest belangrijke aspect AS is een life-time achievement Hoe fitter hoe mobieler je blijft hoe beter men omgaat met pijn De voordelen van oefenen Verhogen van de ADL Verhogen van de flexibiliteit (ADL) Verhogen van de ROM Verbeterde houding steviger spierkorset (Mentaal!!!!) Verhoging van de slaapkwaliteit Vermindering van stijfheid en pijn Oefeningen: De Focus is verbeteren van of op zijn minst onderhouden van: ROM Posturale controle Spierkracht Spierlengte Long capaciteit Evenwicht Cardiovasuculare parameters Oefentherapie Kinesitherapie Alle literatuur is het eens: Thuisoefeningen Algemene oefening Aerobe activiteiten SPA Weerstandsoefeningen Kinesitherapie is noodzakelijk en effectief Groepsoefeningen Posturale oefentherapie 5

6 Kinesitherapie Mobiliserende oefeningen Cardiovasculaire oefeningen Spierversterkende oefeningen Lenigheidsoefeningen AH oefeningen Bewegen en sporten Elektrotherapie Buiten nomenclatuur Nagaan effect van aantal maal oefenen per week Experimentele groep - 5 maal per week 30 min Controle groep max 2 maal per week 30 min 3 maand lang Exp. groep na 3 maand alle parameters significant verbeterd p<0,001 Exp. Groep scoort na 3 maand beter tov controle groep op: QOL Score lijsten mbt AS Basmi: Bath as metrology index (klinische) Jenkinson et al, 1994 Basfi : Bath Ankylosing Spondylitis Functional Index Calin et al. J Rheumatol ; Basdai: Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index Gaat het effect van de therapie na BASMI to determine the minimum number of clinically appropriate measurements that assess accurately axial status and from these derive a metrology index (BASMI) to define clinically significant changes in spinal movement. Jenkinson et al, 1994, p1694 Axial status was regarded as cervical, dorsal and lumbar spine, hips and pelvic soft tissue. 1) cervical rotation 2) tragus to wall distance 3) lumbar side flexion 4) modified Schober s 5) intermalleolar distance 6

7 Schober Index 7

8 BASMI BASFI BASFI BASDAI De gouden standaard om de impact van de ziekte op de activiteit te bepalen Weinig tijd in beslag (30 sec 2 min) Statistisch significant qua betrouwbaarheid (p<0,001) Heel sensitief Een programma van 3 weken vertoonde een significante score verbetering (p=0,009) 8

9 The Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index (BASDAI) The Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index (BASDAI) Vragen rond Vermoeidheid Rugpijn Zwelling van de gewrichten Zones die stijf zijn Ochtend stijfheid (duur) Ochtendstijfheid (ernst) Schaal van 0 tot 10 Please place a mark on each line below to indicate your answer to each question relating to the past week 1. How would y ou describe the overall level of fatigue/tiredness y ou have experienced? NONE VERY SEVERE 2. How would you describe the overall level of AS neck, back or hip pain you have had? NONE VERY SEVERE 3. How would you describe the overall level of pain/swelling in joints other than neck, back, hips you hav e had? NONE VERY SEVERE Scores onder de 4 = ziektebeeld is onder controle Scores boven de 4 = behandelingsmodaliteiten dienen aangepast Garrett et al, J. Rheumatol 1994;21: ; Andrei Calin, MD, FRCP.) The Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index (BASDAI) 4. How would you describe the overall level of discomfort you have had from any areas tender to touch or pressure? NONE VERY SEVERE 5. How would you describe the overall level of morning stiffness you hav e had from the time you wake up? NONE VERY SEVERE 6. How long does y our morning stiffness last f rom the time you wake up? 0 hrs ½ 1 1½ 2 or more hours Groep 1: groepsoefeningen - Groep 2: thuis individueel R\: AH oefeningen Stretching Mobilisatie Kracht (OL BL Rug) 3/week 6 weken 45 min/dag Beide groepen significante verbetering qua: Symptomen / Mobiliteit / QOL Meta analyse Die studies die de beste parameters beschrijven Behalve op slaapconfort geen verschil tussen groeps- of individueel oefenen 9

10 Effectiveness of exercise therapy: thuis oefeningen Voordelen Efficiënt tijdsgebruik Economisch Best aangenaam voor de patiënt Parameters Type oefening en duur ziekte > 15 jaar: meer ruggerelateerde oefentherapie dan algemene beweging sport < 15 jaar: Meer algemene beweging sport en minder nadruk op rugoefeningen Effectiveness of exercise therapy: thuis oefeningen Parameters Duur en frequentie Onderhoudstraining is veel belangrijker dan kwantiteit Zeker 2 tot 4 uur per week > 10 uur per week geen bijkomend effect Minstens 30 min / dag Uitdaging: motivatie!!! Effectiveness of exercise therapy: thuis oefeningen Uitdaging: motivatie!! Eerste weken meerdere groepssessies om een boost te veroorzaken Wekelijks minstens 1 groepssessie Ziekenhuizen Recreatie Zwembaden Sporthallen Sportterreinen Effectiveness of exercise therapy: thuis oefeningen + spa 3 weken oefentherapie + spa Significant meer positief effect op outcome parameters Verminderde pijn Betere mobiliteit Spierrelaxatie Stretchend effect Effecten blijven ook langer duren dan de controle groep Effecten ook aantoonbaar > 28 weken na R\ Reumatoloog moet er ook achter staan!!! Effectiveness of exercise therapy: thuis oefeningen + spa Heel motiverend Baden in thermale baden Hydrotherapie Fysieke oefeningen Aquajogging Reden Oefeningen op zich (spieren cardiovasculair) Wet van Archimedes Effect van warmte Effectiveness of exercise therapy: Tai Chi 8 weken Tai Chi programma Significante verbetering in flexibiliteit Verbeterde cardiovasculaire parameter spierkracht stabiliteit van de gewrichten Verhoogde gewichtsreductie 10

11 Effectiveness of exercise therapy: GPR GPR = Global Posture-education Stretchen van de verkorte spierketens Posterieure keten Anterieure keten Scapulaire keten Benaderen van de kyfose Heeft bijkomende effecten zeker bij > 15 jaar ziektebeeld Groep 1: Oefentherapie 20 oefeningen (bewegen flexibiliteit) Thoracaal cervicaal lumbaal Stretching AH Thoraxexpansie Groep 2: GPR therapie Groep 3: routine physio R\ Oefen R\ GPR CE Groep 1: zwemmen + conventionele R\ Groep 2: wandelen + conventionele R\ Groep 3: conventionele R\ Sign verschil tussen spec oefr\ en conventionele R\ Sign verschil tussen GPR en conventionele R\ Voornamelijk bij GPR invloed op de ventilatoire parameters Zwemmen wandelen verbeterde pulmonaire functie Geen significant verschil tussen zwemmen en wandelen! Zwemmen betere 6WT ivm wandelen! 11

12 Oefentherapie: aandachtspunten Oefentherapie: aandachtspunten Niet doen zonder medische advies Cave kortademigheid duizeligheid pijn in de borst Belang van gekwalificeerde begeleiders Blijf binnen de grenzen van het individu (testings) Hou rekening met de status van de ziekte Kies correcte tijdstip van de dag om te oefenen F (stijfheid pijn -..) Oefenen en lichte verhoging van de pijn zijn geen indicatie om te stoppen. Pijn dient te verdwijnen na het oefenen Correcte houding bij het oefenen Varieer de oefeningen Content voordracht AS en werk Bewegen oefenen sporten met AS Werken met AS 200 mannen 500 vrouwen 72% aan het werk 1 op 6 werkloos 12

13 AS en werk AS en werk BASDAI: Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index AS en werk AS en werk: actiepunten Overheid Gestructureerde aanpak MD verantwoordelijke MSD S Health en work taskforce (bevorderen van de samenwerking tussen de verschillende departementen) Personen met MSD s als prioriteit zetten binnen Life long learning Active ageing Huisartsen AS en werk: actiepunten Betere opleidingen in het behandelen en begeleiden van de AS patiënt Detecteren van de AS symptomen AS en werk: actiepunten Reumatologen Het aan het werk blijven dient een prioritair aandachtspunt te zijn Het organiseren van een zorgpad Multidisciplinair Chair Een duidelijke samenwerking met de reumatoloog De problematiek AS en werk Bespreekbaar maken In between met de arbeidsgeneesheer? 13

14 Werkgevers AS en werk: actiepunten AS erkennen De noodzakelijke maatregelen nemen opdat AS aan het werk blijft Ergonomie Flexibele werktijden Functionele capaciteit Arbeidsgeneesheer voldoende notie van AS en werk 14