Osteoporose Voorkom Beenderbreuken

Transcriptie

1 Osteoporose Voorkom Beenderbreuken Prof. Dr. S. Goemaere Reumatoloog, UZ Gent Belgian Bone Club (BBC) International Osteoporosis Foundation (IOF) EU-Osteoporosis Consultation Panel IOF Working Parties on Quality of Life and the Fracture Working Group stefan.goemaere@ugent.be

2 Osteoporose een onderschat gezondheidsprobleem 1. Definitie van osteoporose 2. Beender-breuken 3. Risico bepaling 4. Breukkans vermindering 5. Medicatie voor osteoporose

3 De Definitie van Osteoporose Osteoporose is een algemene botaandoening gekenmerkt door verminderde botsterkte en met een verhoogd risico op beenbreuken Pols Wervel Heup NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis. JAMA 285 (2001):

4 Waarom zich zorgen maken over osteoporose? Eén vrouw op 3 en één man op 8, zal ooit te maken krijgen met osteoporose om de 30 seconden treedt ergens in Europa een breuk op door osteoporose Melton, L.J., 3rd, et al., Perspective. How many women have osteoporosis? J Bone Miner Res 1992, 7: Compston, J., et al., Fast Facts Osteoporosis. 2nd ed. 1999, Oxford: Health Press Limited

5 Jaarlijkse Incidentie per 1000 vrouwen Breuken door osteoporose bij vrouwen 40 Wervel Heup Pols Leeftijd (jaar) Wasnich RD, Osteoporos Int 1997;7 Suppl 3:68-72

6 Jaarlijkse Incidentie per mannen Breuken door osteoporose bij mannen / Wervel Heup Leeftijd (jaar) Pols Wasnich RD, Osteoporos Int 1997;7 Suppl 3:68-72

7 Vanaf 80 jaar stijgt de incidentie van heupfracturen dramatisch!

8 Heupfractuur en Gevolgen Pijn Operatie > 20% overlijden > 50% gangproblemen > 25% rustoord

9 Wervelbreuken Normale wervel Lichte breuk Matige breuk Ernstige breuk Anterieur Midden Posterieur Soms geen klachten!! Vage pijn? Ernstige pijn

10 De osteoporotische wervelfracturen : Kliniek 100 % patiënten met wervelfracturen zichtbaar op de röntgenfoto's 50 % symptomatisch (rugpijn) 33 % klinisch gediagnosticeerd 8 % in het ziekenhuis opgenomen 2% < chronische verzorging 2/3 van de patiënten met wervelfracturen zichtbaar op de röntgenfoto's werd niet gediagnosticeerd ROSS PD et al.: Clinical Consequences of Vertebral Fractures: AM J Med 1997

11 Incidentie van nieuwe wervelbreuken Vroegere wervelbreuk is risico op volgende wervelbreuk Na 1 jaar 15 RR=7.3 (4.4, 12.3) 10 RR=5.1 (3.1, 8.4) RR=2.6 (1.4, 4.9) Aantal Wervelbreuken Adapted from Lindsay R et al., JAMA 2001;285: postmenopausale vrouwen

12 Wervelbreuken en Gevolgen Lengte verlies Chronische en/of acute rugpijn Abdominaal / ademhalings probleem Depressie, verlies van zelf-beeld Verlies van dagelijkse functies

13 Ziekte verschijnselen Gevolgen van beenderbreuken Vermindering van de levenskwaliteit Heup fractuur Wervelfractuur Pols fractuur Leeftijd

14 De fractuur-kaskade Impact op de levenskwaliteit 60 y 70 y 80 y 90 y

15 Survival % Heup en wervelfracturen zijn geassocieerd met een verhoogde mortaliteit Hip Observed Expected Jaren na fractuur Vertebral Observed Expected Cooper et al. Am J Med 1997; 103(2A):12S-19S.

16 Heupfracturen in de wereld Aantal in 1990 Voorspelling aantal voor 2025 Fracturen miljoen Man Vrouw Cooper et al, 1992, Osteoporosis Int 2:285-89

17 Jaarlijke Incidentie x 1000 Frekwentie Vergelijking met andere ziekten osteoporose fracturen hart infarct beroerte borst kanker Adapted from : Riggs BL and Melton LJ, 1995, Bone 17(S5):505S; American Heart Association, Heart & Stroke Facts, 1996; American Cancer Society, Cancer Facts & Figures, 1996.

18 Ontstaansmechanisme van breuken Hoe is het mogelijk?? Fractuur Trauma / Val Bot sterkte Zachte weefsel Schokbrekers Houdings Reflexen

19 Botdensitometrie de gouden standard om osteoporose vast te stellen Botmeting X-straal Computer Programma

20 Dubbele X-stralen Absorptiometrie Parameters : 1. Area (cm 2 ) 2. BMC (gram) Berekend Resultaat : 3. abmd Areal Density (gram/cm 2 )

21 Densitometrie wervelkolom (voorachterwaartse opname) Referentiegegevens L2-L4 Vergelijking met referentie Leeftijd (jaren) Voor de leeftijd gecorrigeerde waarden Duitse referentiepopulatie Tabel Grafie k

22 Relatief risico Relatief risico Botdensitometrie: fractuur-predictie 10 BMD en heupfractuur Cholesterol en coronair lijden I II III IV Botmineraaldensiteit (kwartielen) 0 I II III IV Cholesterol (kwartielen) KANIS JA: Osteoporosis, Blackwell Science (1994)

23 Botdensitometrie de gouden standard om osteoporose vast te stellen RR = 2 Van Der Klift et al., JBMR 2002;17:1051

24 Botmineraaldensiteit (BMD in g/cm 2 ) BMD resultaten : T-Scores en Z-Scores ,5 SD + 1 SD Gemiddelde - 1 SD - 2,5 SD T-Score = -1,8 SD Z-Score = -1.0 SD Leeftijd

25 Compleet Rapport BMD en T-scores + Beeldvorming

26 Klinische Risico Factoren voor breuken bij mannen en vrouwen Geslacht Gewicht Botdensiteit Breuk > 50 y Wervelbreuk > 50 y Heup # bij ouders Cortisone gebruik Roken Te veel alcohol Ziekten

27 10 jaar risico (%) Het absolute fractuur risico Bv 10 Heup fractuur risico Leeftijd (jaren) RF