11. Senioren p.139 Algemeen p Inburgering Oost-Vlaanderen/Onthaal nieuwkomers p.142 Inburgering algemeen p.142 Cijfers p

Transcriptie

1 Inhoudsopgave 1. Inleiding p.3 2. Missie en opdrachtverklaring p.4 3. Vergelijking tussen het vorige minderhedenbeleidsplan en het huidige (derde) minderhedenbeleidsplan p.7 4. Bevolking p.9 Demografie p.9 Cijfers p Onderwijs p.18 Aantal leerlingen p.18 GOK-indicatoren p.23 Leerlingenstromen p.28 Leerlingenstromen buitengewoon onderwijs p.31 Schoolse vertraging p.34 Overzicht secundair en hoger onderwijs p.40 Lokaal Overlegplatform p.41 Project Taalbubbels p.42 Project Onderwijs-ouderwijs p Tewerkstelling p.46 Allochtonen-algemeen p.47 Woonwagenbewoners p.49 Allochtoon personeel aan de stad Aalst p.51 Allochtoon personeel aan het OCMW p.53 Mensen in een precair verblijfsstatuut p.55 Cijfers Aalst p.55 Lokale Werkwinkel/V.D.A.B. p Wonen p.80 Algemeen p.80 Allochtonen p.81 Kandidaat-vluchtelingen p.82 Woonwagenbewoners p.82 Wonen in Aalst vandaag p.84 stad Aalst = de Woonwinkel p.91 Concrete initiatieven/acties p Gezondheidszorg /Welzijn p.103 Allochtonen p.103 Woonwagenbewoners p.103 Mensen zonder papieren p.104 Welzijn p Religie p.127 Moslims in Aalst p.127 Het offerfeest p.127 Islamitische begravingen p.128 Woonwagenbewoners p Jeugd en sport p.131 Algemeen p.131 Jeugdverenigingen p.131 Activiteiten/Initiatieven p.132 Jeugdbeleidsplan p.135 Sportbeleidsplan p.136 1

2 11. Senioren p.139 Algemeen p Inburgering Oost-Vlaanderen/Onthaal nieuwkomers p.142 Inburgering algemeen p.142 Cijfers p Nederlands als tweede taal p.147 Het Huis van het Nederlands Oost-Vlaanderen vzw algemeen p.147 Antenne regio Aalst p vzw Juna p.154 Inleiding p.154 Opdracht p.154 Hoe komen jongeren bij Juna vzw p Cultuur p.156 Algemeen p.156 Cultuurbeleidsplan p Erfgoed p Plat Divers/Wereldcafé p.174 Overlegplatform Plat Divers p.174 Initiatief Wereldcafé p Meldpunt Discriminatie p Begroting p Planningsgedeelte p. 182 Opdrachten p.182 Schematische voorstelling p Bijlagen p.206 2

3 1. Inleiding De bedoeling is dat dit minderhedenbeleidsplan naadloos aansluit op het vorige minderhedenbeleidsplan. Als eerste wordt er een missie en opdrachtverklaring weergegeven die bijna integraal is overgenomen van het vorige minderhedenbeleidsplan met enkele bijkomende focussen en een krachtlijnen van het decreet tot wijziging van het decreet van 28 april 1998 dat op 30 april 2009 werd goedgekeurd. Ten tweede wordt er een link gelegd tussen het minderhedenbeleidsplan en het minderhedenbeleidsplan Zo is het duidelijk welke krachtlijnen gecontinueerd en geactualiseerd worden en welke nieuwe uitgangspunten er zijn. Ten derde wordt er een overzicht gegeven van de situatie van etnisch culturele minderheden in Aalst. Dit overzicht is tot stand gekomen aan de hand van een omgevingsanalyse. Zo is er een demografisch overzicht van de bevolking van Aalst. Vervolgens worden er verschillende maatschappelijke domeinen behandeld zoals onderwijs, tewerkstelling, wonen, gezondheidszorg/welzijn, religie, jeugd, sport en senioren. Hierna wordt er een schets gemaakt van andere belangrijke aspecten in verband met etnisch culturele minderheden. Zo is er een bespreking van het inburgeringsbeleid, Nederlands als tweede taal, vzw Juna, cultuur, erfgoed, Plat Divers/Wereldcafé, meldpunt discriminatie. Deze omgevingsanalyse geeft ons een beeld van de noden en behoeften van etnisch culturele minderheden in het kader van integratie. Dit vormt de basis voor de planning waarbij doelstellingen voor het minderhedenbeleid worden geformuleerd. Ten vierde is er een schets van de begroting. Ten vijfde wordt er een schematische voorstelling gegeven van de planning. Dit schematisch overzicht omvat de strategische doelstellingen, operationele doelstellingen, resultaten en wijzen en tijdstippen van evaluaties en de belangrijkste taakafspraken. Als laatste zijn er bij dit minderhedenbeleidsplan de belangrijkste bijlagen gevoegd. 3

4 2. Missie en opdrachtverklaring In de Vlaamse steden en gemeenten blijft de etnisch culturele diversiteit toenemen. Aangezien ten eerste de (veranderlijk) lokale factoren bepalen welke etnisch culturele groep een minderheid is en ten tweede de vorm en omvang van het lokaal integratiebeleid bepaald wordt door de mate aan etnisch culturele diversiteit heeft deze toename van etnisch culturele diversiteit als gevolg dat de algemene voorzieningen genoodzaakt zijn om het eigen beleid op deze permanente evolutie af te stemmen. Als lokale overheid heeft de stad Aalst de verantwoordelijkheid voor de realisatie van het lokaal integratiebeleid. Het uitgangspunt voor de structurering van dit beleid is de etnisch culturele diversiteit. De coördinatie van het lokaal integratiebeleid gebeurt door de stedelijke dienst Integratie. Het minderhedenbeleid is zowel inclusief als categoriaal. Het inclusieve beleid t.a.v. etnisch culturele diversiteit moet zich ontwikkelen op 5 dimensies: wegwerken van achterstand (deficiet), bestrijden van achterstelling (discriminatie), verhogen van de competentie in het omgaan met etnisch culturele verschillen (differentie), realiseren van een optimale betrokkenheid van doelgroepen en voorzieningen bij het tot stand komen van het beleid (deelname), realiseren van het etnisch culturele diversiteitsbeleid op het niveau van de algemene voorzieningen (diversiteit). De inclusiviteit is een heel belangrijke doelstelling aangezien het welslagen van het lokaal integratiebeleid nog steeds afhangt van een constructieve samenwerking tussen de verschillende algemene lokale voorzieningen. Waar nodig zal er categoriaal gewerkt worden, dus via specifieke acties en voorzieningen. De verschillende maatregelen, op verschillende levens- en beleidsdomeinen dienen tegelijk ondernomen te worden. Het integratiebeleid is dus tenslotte ook een integraal beleid. Met dit integratiebeleidsplan wil de stad achterstand, achterstelling en uitsluiting van etnisch culturele minderheden voorkomen en bestrijden waardoor gelijke kansen en een gedeeld burgerschap geoptimaliseerd worden. Dit kan door een driesporenbeleid van onthaal, opvang en emancipatie. Of zoals het Vlaams minderhedendecreet van 28 april 1998 stelt: het minderhedenbeleid heeft tot doel de voorwaarden creëren opdat: 1. de burgers van diverse herkomst zich legaal in het Nederlands taalgebied en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad bevinden, als volwaardige burgers kunnen deelnemen aan de Vlaamse samenleving; 4

5 2. de burgers van diverse herkomst die zich tijdelijk in het Nederlands taalgebied en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad bevinden, binnen de Vlaamse samenleving onthaald, opgevangen en begeleid kunnen worden met respect voor de menselijke waardigheid en de fundamentele mensenrechten. Om het samenleven in diversiteit te bevorderen vertrekt men vanuit volgende kernbegrippen: Actief burgerschap impliceert het volwaardig deelnemen aan de samenleving, zelfredzaam zijn in de Vlaamse samenleving, maar eveneens het opnemen van de individuele verantwoordelijkheid van dat burgerschap. Gedeeld burgerschap benadrukt het samenleven in diversiteit. Harmonieus samenleven in diversiteit is een verantwoordelijkheid van iedereen: de overheid, de ondernemingen, de scholen en verenigingen, maar in de eerste plaats ook van de individuele burger. Gedeeld burgerschap gaat om gemeenschappelijke waarden en normen die een open, verdraagzame en democratische samenleving kenmerken en die door iedereen, ongeacht zijn/haar herkomst, dienen erkend, gerespecteerd en uitgedragen te worden. Om actief en gedeeld burgerschap te stimuleren en realiseren, werd door de integratiediensten en centra een gemeenschappelijk kader uitgewerkt met vijf focussen. Samenleven in diversiteit Inburgering Interculturalisering Maatschappelijk draagvlak Participatie De prioriteiten van de beleidsnota Inburgering en Integratie van minister Bourgeois wijken niet essentieel af van deze prioritaire opdrachten en doelstellingen die opgenomen waren in het vorige Minderhedenbeleidsplan Er zijn wel een aantal punten die sterk geaccentueerd worden = bijkomend nieuwe focussen: Inzetten op de verhoging van de kennis van het Nederlands Huwelijksmigratie: sensibiliseren en ontraden Initiatieven om nieuwe Vlamingen op een actieve manier bij het erfgoedbeleid te betrekken Het opzetten van een secundair inburgeringsbeleid 5

6 Op 30 april 2009 werd het decreet tot wijziging van het decreet van 28 april 1998 inzake het Vlaamse beleid ten aanzien van etnisch-culturele minderheden goedgekeurd. Daarin wordt er gesproken van een integratiebeleid ipv een minderhedenbeleid en gaat men ook uit van een driesporenbeleid: 1 een emancipatiebeleid dat gericht is op de evenredige participatie van personen die legaal en langdurig in België verblijven en die bij hun geboorte niet de Belgische nationaliteit bezaten of van wie minstens een van de ouders bij geboorte niet de Belgische nationaliteit bezat, in het bijzonder diegenen die zich in een vaststelbare achterstandspositie bevinden; daarbij is een langdurig verblijf elk legaal verblijf dat niet beperkt is tot maximaal drie maanden, zoals bedoeld in hoofdstuk 2 van de eerste titel van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen; personen die legaal in België verblijven en die wonen of woonden in een woonwagen als vermeld in artikel 2, 33, van het decre et van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, of waarvan de ouders dat deden, met uitzondering van bewoners van campings of gebieden met weekendverblijven. Daarnaast richt het integratiebeleid zich ook op vreemdelingen zonder wettig verblijf, meer bepaald vreemdelingen die zich in België bevinden zonder wettig verblijfsstatuut en die wegens een noodsituatie begeleiding vragen. 2 een beleid dat gericht is op de toegankelijkhe id van alle voorzieningen voor iedereen, en meer specifiek voor personen als vermeld in paragraaf 1 ; 3 een beleid dat gericht is op het samenleven in diversiteit. Daarnaast omvat het integratiebeleid ook een beleid dat gericht is op de menswaardige begeleiding en oriëntatie van personen die legaal in België verblijven en die wonen of woonden in een woonwagen als vermeld in artikel 2, 33, van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode (zie bijlage), of waarvan de ouders dat deden, met uitzondering van bewoners van campings of gebieden met weekendverblijven, prioritair gevoerd met betrekking tot gezondheidszorg en onderwijs en gericht op de oriëntering naar een zinvol toekomstperspectief. 6

7 Het integratiebeleid is een inclusief beleid; het wordt gerealiseerd binnen het algemene beleid van de verschillende sectoren, grotendeels via algemene maatregelen en alleen als dat nodig is via specifieke acties en voorzieningen (zie ook paragraaf supra Het minderhedenbeleid is zowel inclusief als categoriaal. ) 3. Vergelijking tussen het vorige minderhedenbeleidsplan en het huidige (vierde) minderhedenbeleidsplan Het minderhedenbeleidsplan bouwt verder op het minderhedenbeleidsplan Integratie is een werk van lange adem (wat immers inherent is aan sociaalmaatschappelijke materies) en heeft daarom zeker nood aan continuïteit. Het vorige minderhedenbeleidsplan wordt dus gecontinueerd en waar het nodig is geactualiseerd. In vergelijking met het minderhedenbeleidsplan van zijn er in dit plan enkele nieuwe uitgangspunten en klemtonen: Inzetten op de verhoging van de kennis van het Nederlands Huwelijksmigratie: sensibiliseren en ontraden Initiatieven om nieuwe Vlamingen op een actieve manier bij het erfgoedbeleid te betrekken Het opzetten van een secundair inburgeringsbeleid De meest opvallende evoluties in vergelijking met drie jaar geleden zijn: - de bekendheid van de dienst Integratie is vergroot. Dit valt op doordat de dienst Integratie meer werkt via netwerkvorming. Verschillende diensten, instanties, organisaties en lokale partners nemen regelmatiger contact op met de dienst Integratie voor info of om samen iets uit te werken. - er zijn via de lokale perskanalen meer artikels verschenen in vergelijking met de jaren voordien. - wat tewerkstelling betreft valt het ook op dat er voornamelijk het laatste jaar veel initiatieven genomen zijn in kader van de jeugdwerkloosheid. - er zijn enkele nieuwe allochtone organisaties bijgekomen. De dienst Integratie heeft dus met meer organisaties contact en werkt er ook intensiever mee samen. 7

8 - het probleem van overlast wordt via het multicultureel overlegplatform, waar verscheidene relevante partners inzitten, constructief aangepakt via verschillende initiatieven en activiteiten (zie verder). - de behoefte aan onderwijsopbouwwerk naar allochtonen toe blijft stijgen, dit ondervindt het onderwijsopbouwwerk van de dienst Integratie door de grote vraag naar ondersteuning. Uitgangspunten die gecontinueerd en geactualiseerd worden: de missie en opdrachtverklaring van de stad Aalst inzake het minderhedenbeleid het decreet inzake het Vlaams beleid t.a.v. etnisch culturele minderheden het inclusieve - en integrale beleid verhogen van de toegankelijkheid van de voorzieningen verhogen van het bestuurlijk draagvlak voor het voeren van een lokaal minderhedenbeleid de deelname van etnisch culturele minderheden aan de democratische samenleving met name het verhogen van inspraak en participatie van de doelgroepen het informeren en sensibiliseren van de bevolking en de doelgroepen over het gevoerde minderhedenbeleid de maatschappelijke redzaamheid van nieuwkomers verhogen door ondersteuning van een onthaal- en inburgeringsbeleid voor nieuwkomers een onthaal- en inburgeringsbeleid voor vluchtelingen en een beleid voor woonwagenbewoners omgaan met diversiteit inburgeringsdecreet kwaliteitsdecreet 8

9 4. Bevolking 4.1. Demografie Doelgroepomschrijving Integratiedecreet (30 april 2009) Een decreet voor alle Vlamingen Het integratiebeleid richt zich tot de hele samenleving. Iedereen, ongeacht herkomst of achtergrond, dient mee te werken aan één samenleving waar individuen met diverse achtergronden met en door elkaar kunnen leven. Een actief en gedeeld burgerschap van éénieder staat centraal. Bijzondere doelgroepen Twee groepen krijgen bijzondere aandacht: personen die legaal en langdurig in België verblijven en die bij hun geboorte niet de Belgische nationaliteit bezaten of van wie minstens een van de ouders bij geboorte niet de Belgische nationaliteit bezat, in het bijzonder diegenen die zich in een vaststelbare achterstandspositie bevinden" personen die legaal in België verblijven en die wonen of woonden in een woonwagen als vermeld in artikel 2, 33, van het de creet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, of waarvan de ouders dat deden met uitzondering van bewoners van campings of gebieden met weekendverblijven. mensen zonder wettig verblijfsstatuut die wegens een noodsituatie begeleiding vragen, hebben recht op een menswaardige begeleiding, vooral met betrekking tot gezondheidszorg en onderwijs. De Vlaamse overheid wil hen oriënteren naar een zinvol toekomstperspectief. Woonwagenbewoners Roms, Manoesjen en Voyageurs Woonwagenbewoners zijn mensen met een nomadische cultuur, die traditioneel in een woonwagen wonen of gewoond hebben. 9

10 Geen homogene bevolkingsgroep Woonwagenbewoners vormen geen homogene bevolkingsgroep. We onderscheiden drie deelgroepen: de autochtone voyageurs, de Roms en de Manoesjen. Deze laatste twee groepen worden in de volksmond vaak zigeuners genoemd. Voyageurs stammen af van de autochtone trekkende bevolking: mensen die voortdurend rondtrokken en onderweg de kost verdienden met allerlei ambulante activiteiten. Ze spreken Nederlands, maar gebruiken ook Bargoense woorden. De Manoesjen kwamen in de 15de eeuw naar onze streken. Doorheen de eeuwen integreerden ze zich gedeeltelijk in de omgeving en de maatschappij rondom hen. Ze spreken Manoesj en Nederlands. De Roms kwamen eind 19de begin 20ste eeuw naar hier vanuit Oost-Europa. Ze vallen op door hun traditionele levenswijze en kledij. Ze trekken rond van voorjaar tot najaar in familiegroepen. Hun eerste taal is het Romanés, een taal verwant aan het Manoesj. Hun tweede taal is het Frans. Sommige mensen beschouwen zichzelf als woonwagenbewoners, hoewel ze in een huis wonen. Ze hebben een nomadische herkomst en onderhouden nauwe banden met woonwagenbewoners die in een woonwagen wonen. Andere groepen Volgende groepen worden soms in één adem genoemd met woonwagenbewoners. Maar om diverse redenen rekenen we ze niet tot de woonwagenbewoners: Campingbewoners: minder begoede mensen die de stad ontvlucht zijn om op een camping te gaan wonen. Zij hebben geen nomadische herkomst. Trekkende beroepsbevolking: Foorreizigers, circusartiesten en binnenschippers. Zij trekken rond, omdat hun beroep dat vereist. Roma: een groep die Romanés spreekt, net als de Roms. Het verschil met de Roms: o Ze zijn recent vanuit Oost-Europa naar West-Europa geëmigreerd o In Oost-Europa woonden ze in huizen of appartementen, niet in woonwagens Ze spreken meestal alleen Romanés. 10

11 In Aalst wonen Voyageurs en Manoesjen. Mensen zonder papieren Vreemdelingen zonder wettig verblijfsstatuut die wegens hun noodsituatie opvang of bijstand vragen, worden soms als mensen zonder papieren aangeduid. Omdat ze in geen enkel register voorkomen, is hun aantal moeilijk te achterhalen. Binnen de doelgroep onderscheiden we 4 subgroepen: a) uitgeprocedeerde asielzoekers: na de behandeling en afwijzing van hun dossier, gaven zij geen gevolg aan het bevel om het land te verlaten b) uitgeprocedeerden in het kader van een gezinshereniging: hun dossier werd onontvankelijk of ongegrond verklaard omdat ze niet voldeden aan de wettelijke criteria voor een gezinshereniging. Ook zij moeten het land verlaten, wat niet altijd gebeurt c) buitenlandse studenten die na het verstrijken van hun studentenvisum in België zijn gebleven d) illegalen die nooit een verblijfsvergunning hebben aangevraagd. Ook mensen die met een geldig (toeristen)visum het land zijn binnengekomen, maar niet terugkeerden toen dat visum verstreek, vallen in deze categorie Vluchtelingen Vluchtelingen zijn personen die zich in België bevinden en die aan één van de volgende voorwaarden voldoen: a) zij zijn door België als vluchteling erkend op basis van het Internationaal Verdrag betreffende de status van vluchtelingen, ondertekend in Genève op 28 juli 1951; b) zij hebben in België asiel aangevraagd en hun aanvraag werd niet definitief afgewezen (kandidaat-vluchtelingen). De conventie van Genève definieert een vluchteling als een persoon die zich buiten zijn land van herkomst bevindt en die op een gefundeerde basis bevreesd is dat hij in zijn eigenland zal worden vervolgd omwille van zijn ras, godsdienst, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde groep of politieke opinie. De vluchteling is niet in staat, of niet bereid om de bescherming van zijn eigen land in te roepen. 11

12 4.2. Cijfers 1 In januari 2010 telde Aalst inwoners. Het aantal vreemdelingen bedraagt 3.489, of 4,35 % van de Aalstenaars. Het aantal etnisch culturele minderheden wordt geschat op of 7,3 % van de Aalsterse bevolking. Onder etnisch culturele minderheden vallen ook Belgen die van allochtone origine zijn. Leeftijd De bevolking van Aalst (januari 2010) Belg Vreemdelingen Totaal man vrouw totaal man vrouw totaal man vrouw totaal < > Algemeen Totaal Leeftijd De bevolking van Aalst (percentages januari 2010) Belg Vreemdelingen Totaal man vrouw totaal man vrouw totaal man vrouw totaal < > Algemeen Totaal De cijfers zijn gebaseerd op het bevolkingsregister, het vreemdelingenregister en het register van naturalisaties. 12

13 De bevolking van Aalst (januari 2010) Autochtonen Minderheden Totaal De EU-landen die het meest vertegenwoordigd zijn, zijn Nederland (501), Polen (175), Spanje (110), Frankrijk (107), Portugal (104) en Italië (93). De niet EU-landen die het meest vertegenwoordigd zijn, zijn Congo (246), Turkije (239), Marokko (226), Rusland (63), Angola (55) en Filippijnen (47). Als het gedetailleerder geanalyseerd wordt valt het op dat de grootste groep vreemdelingen de Maghrebijnen (Marokkanen, Algerijnen en Tunesiërs) zijn. Ze zijn in totaal met 263. De Turken en Marokkanen maken hiervan het grootste deel uit met respectievelijk 239 Turken en 226 Marokkanen tegenover 17 Algerijnen en 20 Tunesiërs. Het aantal nationaliteitswijzigingen 2 van vreemdeling naar Belg in de periode van 01/01/07 tot en met 31/12/09 bedraagt 302. De meest voorkomende nationaliteitswijzigingen van vreemdeling naar Belg zijn van de nationaliteiten Marokkanen (47), Turken (36), Congolezen (19) en Filippijnen (13) (zie tabel in bijlagen). Turken en Maghrebijnen in Aalst (januari 2010) Nationaliteit Man Vrouw Totaal Turken Marokkanen Algerijnen Tunesiërs Algemeen Totaal Het precieze aantal 3 woonwagenbewoners is moeilijk te achterhalen. De cel Woonwagenwerk van ODiCe heeft daarom meldpunten waarbij woonwagenbewoners zich kunnen aanmelden als Zigeuner of Voyageur. Het werkelijk aantal woonwagenbewoners ligt (veel) hoger. De bouwmaatschappij Denderstreek heeft plannen om een derde woonwagenterrein aan te leggen in Aalst. In het kader hiervan wordt een oplijsting gemaakt van wie er kandidaathuurder is. 2 In bijlagen vindt u de cijfers nationaliteitswijzigingen van vreemdeling naar Belg in Aalst volgens 11bis, 12bis en Dit aantal is gebaseerd op een omgevingsanalyse uitgevoerd in april 2003 (meest recente) door de Cel Woonwagenwerk van PICO (huidig ODiCe). 13

14 stand van zaken standplaatsen oktober 2009 Officiële standplaatsen: - Aalst Bleekveld: 15 standplaatsen - Aalst Hofstade Zijpstraat: 13 standplaatsen Rekening houdend met de prognose voor 2010 zullen er anno 2007 ongeveer 49 gezinnen in Groot-Aalst wonen die tot de doelgroep van woonwagenbewoners behoren. Het Vlaams Minderhedencentrum telde in 1999 en in 2003 het aantal mensen dat in een woonwagen woont: Ongeveer 850 woonwagengezinnen 2500 mensen - in Vlaanderen wonen in een caravan of woonwagen. 300 daarvan zijn Rom of Manoesj van origine. De meeste woonwagenbewoners die permanent in Vlaanderen wonen, zijn Belg. Daarnaast is een duizendtal gezinnen uit het buitenland op doortocht in Vlaanderen. Soms hebben ze familiale banden met de Belgische Roms of Manoesjen. Al deze cijfers zijn een raming. Exacte cijfers verzamelen over woonwagenbewoners is niet eenvoudig. Want juridisch-administratief staan ze niet als woonwagenbewoners geregistreerd, maar als inwoners van België. Je vindt ze dus niet zomaar in de statistieken terug. Bovendien zijn woonwagenbewoners door hun nomadische levenswijze en cultuur moeilijk te benaderen voor wetenschappelijk onderzoek Rekening houdend met de prognose voor 2010 zullen er anno 2007 ongeveer 49 gezinnen in Groot-Aalst wonen die tot de doelgroep van woonwagenbewoners behoren. Vergelijking De totale bevolking van Aalst is van 2007 tot 2010 gestegen van naar dus een stijging met 2128 inwoners. 14

15 Het aantal vreemdelingen in januari 2007 bedroeg of 3,05 % van de Aalstenaars en in januari 2010 telde Aalst vreemdelingen of 4,35 % van de Aalstenaars. Dit is een heel lichte stijging van 1,3 %. Zoals in 2007 is het land dat het meest vertegenwoordigd is Nederland respectievelijk 314 in 2007 en 501 in Er is dus en duidelijke stijging van Nederlanders. Dit kan verklaard worden door de tendens van mensen van Afrikaanse origine die de laatste jaren emigreren van Nederland naar België en reeds de Nederlandse nationaliteit hebben. Ook zien we een toename bij Polen. In 2007 waren ze met 84 en in 2010 zijn er 175. Wat ook opvalt is de stijging van het aantal Portugezen. Drie jaar gelden waren er 4 ingeschreven, nu zijn er 104. Hieronder vindt u een vergelijking van de EU-landen dien het meest vertegenwoordigd zijn in 2007 en EU-landen Nederland 314 Nederland Spanje Frankrijk Italië 86 5 Polen 84 6 Joegoslavië (Servië- Montenegro) 61 Polen 175 Spanje 110 Frankrijk 107 Portugal 104 Italië 93 Als we kijken naar de niet - EU landen die het meest vertegenwoordigd zijn in 2007 en 2010 valt op de Congo van 83 inwoners gestegen is naar 246 inwoners. Er zijn nu meer mensen met de Congolese nationaliteit dan met de Turkse of de Marokkaanse nationaliteit. De stijging van Angolezen is ook merkbaar. In 2007 waren er 14 mensen met de Angolese nationaliteit en in 2010 zijn er 55. Hieronder vindt u een vergelijking van de niet-eu-landen die het meest vertegenwoordigd zijn in 2007 en

16 niet - EU-landen Turkije 242 Congo Marokko Congo 83 4 van Rusland 49 5 Filippijnen 44 6 China 36 Turkije 239 Marokko 226 Rusland 63 Angola 55 Filippijnen 47 Cijfergegevens op buurtniveau Momenteel zijn er twee buurten cijfergegevens betreffende inwoners in kaart gebracht. Het gaat over Hoge Vesten Varkensmarkt en Ten Rozen Horebeke Arend. Deze twee buurten liggen op rechteroever. In vergelijking met het aantal allochtone inwoners in Groot-Aalst (7,3 %) is de Hoge Vesten Varkensmarkt een buurt waar er in verhouding meer allochtone bewoners zijn (33,20 %). HOGE VESTEN - VARKENSMARKT: Deze buurt bestaat uit volgende straten en pleinen: 1-Meistraat, Bleekveld, Frits De Wolfkaai, Hoge Vesten, Hoveniersstraat, Molendries, Moutstraat, Treinstraat en de Varkensmarkt. Op 1 januari 2008 telden wij 518 bewoners en er zijn 223 woningen. Hier leven 37 kinderen jonger dan 6 jaar (7,14%), 30 kinderen tussen 6 en 12 jaar (5,79%) en 30 jongeren tussen 13 en 18 jaar ( 5,79%). Hier wonen 338 mensen tussen de 19 en 59 jaar ( 65,25%) en 83 mensen van 60 jaar of ouder (12,02%). 16

17 In onze buurt wonen 33,20% bewoners van allochtone origine waarvan er 63,37% de Belgische nationaliteit hebben. TEN ROZEN-HOREBEKE-AREND: Deze buurt bestaat uit volgende straten en pleinen: Arendstraat, Arendsveld, Binnenstraat (vanaf de Leopoldlaan), Boekweitstraat, Bosveld, Botermelkstraat, Braambesstraat, Brakelstraat, Dompelstraat, Doornstraat, Draaierstraat, Drieveldenweg, Eglantierstraat, Fonteinstraat, Gefusilleerdenstraat, Geldhofstraat, Goudbloemstraat, Gouden Leeuwstraat, Graanveld, Groenstraat, Guido Gezellestraat, Haverveld, Heidestraat, Henri Matthieustraat, Hoge Steenberg, Hoogveld, Hopstraat, Horebekeveld, Keienberg, Klaproosstraat, Krekelstraat, Kroonstraat, Kruisveldstraat, Larewei, Mijlbekelaan, Nedersteenberg, Oscar Debunnestraat, Oude Abdijstraat, Ouden Dendermondsesteenweg, Paardendries, Petrus Van Nuffelstraat, Politieke Gevangenenstraat, Rozendreef, Rozenweg, Schabbekensstraat, Sinte-Barbarastraat, Sint-Hubertusstraat, Sint- Urmaarstraat, Spoelstraat, t Spieken, Tiende Vrijstraat, Zavelbaan en de Zesbunderstraat. Op 1 januari 2009 telden wij bewoners en er zijn woningen/appartementen. Hier leven 423 kinderen jonger dan 6 jaar (6,47%), 446 kinderen tussen 6 en 12 jaar (6,82%) en 436 jongeren tussen 13 en 18 jaar ( 6,67%). Hier wonen mensen tussen de 19 en 59 jaar ( 56,36%) en mensen van 60 jaar of ouder (23,50%). In deze buurt wonen 569 bewoners (8,70%) van allochtone origine. 17

18 5. Onderwijs Iedere ouder wenst voor zijn kind een beloftevolle toekomst. Daarbij is het van belang dat het kind een opleiding krijgt waar het zich goed bij voelt, aangepast is aan zijn mogelijkheden, zijn talenten helpt ontwikkelen en tegelijk ook de zwakkere kanten bijschaaft. Het klinkt eenvoudig, maar voor ouders behorende tot een etnisch culturele minderheid geldt dit zelden. De hoofddoelstelling is dan ook hun slaagkansen verhogen en de doorstroming verbeteren. Hieronder vindt u een uitgebreide omgevingsanalyse van het Basisonderwijs Aalst. Vanuit het onderwijsopbouwwerk van de dienst Cultuur en Integratie wordt de focus gelegd op het lager onderwijs Aantal leerlingen Eerst bekijken we het aantal leerlingen in het basisonderwijs en het buitengewoon basisonderwijs in Vlaanderen, in de 13 centrumsteden en in Aalst in a. Aantal leerlingen in Vlaanderen in In het Vlaams onderwijs waren er in leerlingen die in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs zaten. ( in ) adm groep Vlaanderen leerlingen % KO % LO % BKO % BLO % totaal % Tabel 1: aantal leerlingen in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs in Vlaanderen in De gegevens betreffende het onderwijs zijn overgenomen van de omgevingsanalyse voor het Lokaal OverlegPlatform (LOP) basisonderwijs Aalst 18

19 5.1.b. Aantal leerlingen in de 13 centrumsteden in De 13 centrumsteden zijn: Aalst, Gent, St-Niklaas, Antwerpen, Turnhout, Mechelen, Oostende, Brugge, Roeselare, Kortrijk, Leuven, Hasselt en Genk. Ook voor de centrumsteden neemt het aantal leerlingen af in vergelijking met adm groep leerlingen % KO % LO % BKO 871 1% BLO % totaal centrumsteden % Tabel 2: aantal leerlingen in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs in 13 centrumsteden in c. Aantal leerlingen in Aalst en In steeg het aantal leerlingen tot De stijging is bij de kleuters: KO % LO % BKO 31 0% BLO 312 4% Totaal % Tabel 3a: aantal leerlingen schoollopend in Aalst in het gewoon en buitengewoon kleuteronderwijs, in het gewoon en buitengewoon lager onderwijs en totaal in Aalst leerlingen % KO % LO % BKO 37 0% BLO 317 4% Totaal % Tabel 3b: aantal leerlingen schoollopend in Aalst in het gewoon en buitengewoon kleuteronderwijs, in het gewoon en buitengewoon lager onderwijs en totaal in

20 Het totaal aantal leerlingen blijft min of meer stabiel over de verschillende schooljaren. jaar BaO BO totaal %BO , , , , , , , , , , ,044 Tabel 4: aantal leerlingen in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs in Aalst tussen Opgesplitst naar het gewoon en buitengewoon basisonderwijs zien we echter dat het aantal leerlingen in het gewoon bao na jaren afname toeneemt en in het bo verder toeneemt. Anderstalige nieuwkomers Een leerling is een anderstalige nieuwkomer wanneer die aan een aantal voorwaarden voldoet. Anderstalige nieuwkomers zijn leerlingen in het basisonderwijs die op de datum van hun inschrijving gelijktijdig aan al de volgende voorwaarden voldoen (definitie sinds juni 2006): o o o o o 5 jaar of ouder zijn (of ten laatste op 31 december van het lopende schooljaar 5 jaar worden); niet het Nederlands als thuistaal of moedertaal hebben; onvoldoende de onderwijstaal beheersen om met goed gevolg de lessen te kunnen volgen; maximaal 9 maanden ingeschreven zijn in een school met het Nederlands als onderwijstaal (vakantiemaanden juli en augustus niet meegerekend); een nieuwkomer zijn, d.w.z. maximaal één jaar ononderbroken in België verblijven. 20

21 De thuistaal is de taal die gehanteerd wordt voor de gangbare communicatie binnen het gezin. De moedertaal is de taal die het kind van kindsbeen af kreeg aangeleerd. Bij adoptiekinderen kunnen die beiden verschillend zijn. Een kind dat geadopteerd wordt en geboren is in een ander land kan een andere taal dan het Nederlands als moedertaal hebben terwijl de adoptieouders het Nederlands als thuistaal hebben. In onderstaand tabel zien we de evolutie van het aantal anderstalige nieuwkomers in Aalst. Tijdens het schooljaar zijn er een recordaantal Anderstalige nieuwkomers geweest. Daarna is het aantal afgenomen. Jaar Vlaanderen O-Vlaanderen Aalst Tabel 5: aantal anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs in Aalst, in Oost-Vlaanderen en Vlaanderen tussen In welk onderwijsnet zijn er onthaalscholen ingericht? schooljaar scholen onderwijsnet stad + GO! netten netten GO! + vrij netten netten stad + GO! stad stad 21

22 Stad + vrij onderwijs Tabel 6: aantal scholen met een onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers tussen in Aalst Gelijke onderwijskansen (GOK) De gelijkekansenindicatoren die recht geven op GOK-uren en waarop gedeeltelijk de financiering van de scholen is gebaseerd zijn: de leerling krijgt een studietoelage (ST) de leerling is tijdelijk of permanent buiten het eigen gezinsverband opgenomen door een gezin of persoon, een voorziening of een sociale dienst, met uitzondering van de internaten (TL) de ouders behoren tot de trekkende bevolking (TB) de moeder is niet in het bezit van een diploma van het secundair onderwijs, een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad van het beroepssecundair onderwijs of van een daarmee gelijkwaardig studiebewijs (DM) de taal die gebruikt wordt voor de gangbare communicatie in het gezin is niet het Nederlands (TNN) De vijfde indicator is enkel geldig in combinatie met één van de andere vier gelijkekansenindicatoren. Op 1 februari van het voorafgaand schooljaar moet de school ten minste 10% regelmatige leerlingen tellen die beantwoorden aan één of meer van deze gelijkekansenindicatoren. De gebruikte afkortingen in de tabellen zijn de volgende: Lln = leerlingen Gok-lln = leerlingen die aan één of meer Gok-indicatoren voldoen. 22

23 5.2. GOK-indicatoren 5.2.a. GOK-indicatoren in lop basis voor Aalst en andere steden in LOP # lln # indicator-lln # GOK-lln TL TB DM TNN Aalst ,3% ,7% 40 0,5% 4 0,1% ,5% ,3% Antwerpen ,9% ,6% 199 0,4% 628 1,3% ,4% ,8% Beersel - Halle - Sint-Pieters-Leeuw ,7% ,5% 6 0,1% 7 0,1% ,5% ,8% Brugge ,6% ,2% 60 0,5% 6 0,1% ,0% 453 4,1% Brussels Hoofdstedelijk Gewest ,4% ,3% 29 0,1% 100 0,4% ,2% ,7% Dendermonde ,9% ,3% 14 0,3% 5 0,1% ,2% 201 4,9% Genk ,7% ,4% 38 0,6% 10 0,1% ,1% ,0% Gent ,9% ,0% 62 0,3% 354 1,5% ,8% ,6% Lokeren ,7% ,3% 2 0,0% 14 0,3% ,2% ,5% Sint-Niklaas ,5% ,2% 16 0,2% 159 2,2% ,1% ,4% Vilvoorde ,1% ,0% 5 0,1% 0 0,0% ,9% ,0% Tabel 7: aantal en percentages GOK-leerlingen per indicator in Aalst en andere gemeenten in Vlaanderen in schooljaar b. GOK-indicatoren in Aalst in en Aalst lln indlln goklln DM S TNN TL TB ind% gok% DM% S% TNN% TL% TB% % 23% 22% 12% 1% 0% % 33% 22% 18% 14% 1% 0% Tabel 8: aantal en percentages GOK-leerlingen per indicator in Aalst tijdens schooljaar en Er zijn in totaal 7589 leerlingen en daarvan zijn 1719 GOK-leerlingen of 23%. Dit aantal stijgt in het volgende schooljaar naar 33% tot 2512 leerlingen. Dat is dus 1 op 3 leerlingen. (Het gaat hier om globale cijfers: ze slaan op alle scholen van het gewoon basisonderwijs in Aalst.) Leerlingen die tot de trekkende bevolking horen: in totaal 4 (door de pc afgerond naar 0%). Thuistaal niet Nederlands: 934 leerlingen of 12% In is het aantal leerlingen met thuistaal niet Nederlands toegenomen tot 1066, dat is 14%. Leerlingen waarvan de moeder geen diploma hoger secundair onderwijs heeft behaald zijn een pak meer: 1706 of 22% en dit is dezelfde gebleven. Geplaatste leerlingen: 40 of 1%. De meest voorkomende indicator is diploma van de moeder. Het percentage voor thuistaal niet Nederlands is 14%, maar is geen volwaardige indicator. 23

24 De gegevens voor de indicator studietoelage zijn er in wel: 1415 leerlingen kregen een studietoelage; dat is 18%. lln indlln goklln DM TNN TL TB ind% Gok% DM% TNN% TL% TB% GO! % 34% 34% 19% 0% 0% % schoolpopulatie 16% Stad % 28% 28% 15% 1% 0% %schoolpopulatie 21% Vrij ond % 18% 17% 10% 1% 0% %schoolpopulatie 62% Tabel 9a: aantal en percentages GOK-leerlingen per indicator en per net in Aalst in schooljaar net lln ind gok DM S TNN TL TB ind% gok% DM% S% TNN% TL% TB% GO! % 45% 33% 26% 20% 0% %schoolpopulatie 17% 3X Stad % 39% 28% 21% 15% 1% 0% %schoolpopulatie 21% 2X Vrij ond % 27% 17% 16% 12% 0% %schoolpopulatie 62% De helft Tabel 9b: aantal en percentages GOK-leerlingen per indicator en per net in Aalst in schooljaar Als we tabel 9a en 9b vergelijken dan zien we dat het percentage indicatorleerlingen en gok zijn toegenomen. Het GO! heeft 17% van de leerlingen, maar 51% van de indicatorleerlingen. Dat is 3 keer het aandeel in de schoolpopulatie. Het stedelijk onderwijs heeft 21% van de leerlingen, maar ook 43% van de indicatorleerlingen. Dat is het dubbel van het aandeel in de schoolpopulatie. Het vrij onderwijs heeft 62% van de leerlingen, maar 31% van de indicatorleerlingen. Dat is de helft van het aandeel in de schoolpopulatie. Het gokpercentage is toegenomen van 18% naar 33% in (in vergelijking met ). Dat is bijna een verdubbeling. 24

25 Ter vergelijking : Totaal leerlingen gok-lln TB TNN DM TL VI Aantal Percentage 100% 18% 0% 8% 16% 1% 5% Onderstaand tabel 10 geeft een overzicht van de indicator- en gokpercentages per school. Elk cijfer in de eerste kolom staat voor één school. Indien bepaalde cijfer meerdere keren voorkomt, dan betekent dit een school met meerdere vestigingsplaatsen. Het gokpercentage is tussen 69% en 9%. Er zijn 14 scholen met vestigingsplaatsen die boven de relatieve aanwezigheid (47%) zitten om voorrang te kunnen geven aan niet-gokleerlingen (zie het % indicatorleerlingen). Er zijn 13 scholen met vestigingsplaatsen met gokpercentages boven de 25%. Maar zij kunnen geen voorrang aan niet-gokleerlingen geven aangezien hun indicator% onder 47% ligt. De rest van de scholen (19 vestigingen) zitten tussen 9% en 25%. Er is een redelijke spreiding van gokleerlingen. Besluit: Het algemene gokpercentage is gestegen naar 33% voor de regio Aalst. Dat is 1 op 3 leerlingen. Het percentage indicatorleerlingen is gestegen tot 37%. 14 scholen die 47% of meer indicatorleerlingen hebben kunnen voorrang geven aan niet-gokleerlingen. De verdeling van de indicator- en gokleerlingen over de drie netten is niet gelijk als we kijken naar hun aandeel in de totale schoolpopulatie: het GO! heeft 3 keer meer indicatorleerlingen, het stedelijk onderwijs heeft dubbel zoveel en het vrij onderwijs slechts de helft. 25

26 school lln ind gok ind% gok% % 67% % 48% % 56% % 55% % 30% % 41% % 42% % 21% % 17% % 16% % 15% % 27% % 15% % 37% % 56% % 41% % 52% % 56% % 48% % 19% % 64% % 28% % 69% % 24% % 15% % 22% % 30% % 29% % 37% % 22% % 22% % 28% % 27% % 12% % 29% % 21% % 16% 26

27 % 18% % 25% % 46% % 9% % 9% % 32% % 42% % 13% % 22% % 33% Tabel 10: alle scholen van lop bao Aalst met indicator- en gokpercentage voor schooljaar

28 5.3. Leerlingenstromen Met leerlingenstromen wordt hier bedoeld: leerlingen die in Aalst wonen en naar school gaan elders buiten Aalst of leerlingen die elders wonen en in Aalst naar school komen. Er zijn natuurlijk ook leerlingen die in Aalst wonen en in Aalst schoollopen. Dit zijn de eigen leerlingen. We bekijken eerst de leerlingen die in Aalst wonen. Waar gaan deze leerlingen allemaal naar school? Hoeveel zitten er in Aalst en hoeveel lopen er elders school? We bekijken de cijfers voor het gewoon kleuteronderwijs, voor het gewoon lager onderwijs en voor het gewoon basisonderwijs. 5.3.a. Uitstroom: schoolplaats leerlingen wonend in Aalst in Er wonen in Aalst 7017 leerlingen die in Aalst en elders naar school gaan leerlingen of 91% gaat ook in Aalst naar school. De rest, 664 leerlingen of 9%, gaat elders naar school. Van deze leerlingen die buiten Aalst schoollopen, gaan er 147 (2%) naar Erpe-Mere, 86 (1%) naar Haaltert, 83 (1%) naar Affligem. In de categorie overige (hierin zijn deze gemeenten opgenomen naar waar 10 of minder leerlingen uit Aalst naartoe gaan) zijn er 125 leerlingen (2%). In het kleuteronderwijs zijn er 2394 (90%) Aalsterse leerlingen op Aalsterse scholen. In het lager onderwijs gat het om 3959 (91%) leerlingen. Er is dus bijna geen verschil als we de percentages vergelijken. Gemeente Gewoon Kleuteronderwijs Gewoon Lager Onderwijs Gewoon Basisonderwijs Aalst % % % Erpe-Mere 51 2% 96 2% 147 2% Haaltert 28 1% 58 1% 86 1% Affligem 36 1% 47 1% 83 1% Denderleeuw 20 1% 32 1% 52 1% Asse 19 1% 21 0% 40 1% Lede 13 0% 21 0% 34 0% Dendermonde 14 1% 20 0% 34 0% Opwijk 11 0% 18 0% 29 0% Ninove 5 0% 12 0% 17 0% Lebbeke 5 0% 12 0% 17 0% Overige 57 2% 68 2% 125 2% Totaal Tabel 7: aantal en percentages leerlingen wonend in Aalst en schoollopend in voor het gewoon kleuteronderwijs, gewoon lager onderwijs en gewoon basisonderwijs in schooljaar

29 5.3.b. Instroom: woonplaats leerlingen schoollopend in Aalst in woonplaats KO KO% LO LO% aantal_lln % lln Aalst % % % Haaltert 78 3% 155 3% 233 3% Erpe-Mere 64 2% 130 3% 194 3% Lede 48 2% 106 2% 154 2% Dendermonde 43 1% 84 2% 127 2% Affligem 47 2% 77 2% 124 2% Lebbeke 30 1% 80 2% 110 1% Denderleeuw 34 1% 63 1% 97 1% Berlare 8 0% 33 1% 41 1% Ninove 10 0% 25 1% 35 0% Wichelen 7 0% 14 0% 21 0% Opwijk 6 0% 11 0% 17 0% Asse 6 0% 10 0% 16 0% Sint-Lievens-Houtem 7 0% 7 0% 14 0% Roosdaal 1 0% 12 0% 13 0% Herzele 4 0% 7 0% 11 0% Liedekerke 2 0% 8 0% 10 0% overige 28 1% 61 1% 89 1% % % 7701 Tabel 12: aantal en percentage van totaal aantal leerlingen schoollopend in Aalst maar wonend in voor het kleuteronderwijs, lager onderwijs en basisonderwijs in schooljaar (instroom) In Aalst lopen er 7701 leerlingen school in het basisonderwijs waarvan er 6395 (83%) afkomstig zijn uit Aalst zelf. Dat betekent dat 1306 (17%) van de leerlingen afkomstig zijn uit andere gemeenten = de instroom. 233 of 3% van de leerlingen komt van Haaltert, 194 of 3% van Erpe-Mere, 154 of 2% van Lede en 127 of 2% van Dendermonde. Als we naar het kleuteronderwijs kijken dan zien we dat 86% van de leerlingen van Aalst zijn. Er is een instroom van 14% uit andere gemeenten. Voor het lager onderwijs zien we dat 81% van de leerlingen van Aalst zijn. Er is hier een instroom van 19% of bijna één op de vijf leerlingen komt van buiten Aalst. 29

30 Besluit Aalst behoudt 83% van de kinderen die in Aalst wonen en ook in Aalst schoollopen. 17% van de schoolpopulatie in het gewoon basisonderwijs stroomt in uit andere gemeenten. 30

31 5.4. Leerlingenstromen buitengewoon onderwijs 5.4.a. Uitstroom van Aalsterse leerlingen schoolplaats leerling BKO2 BKO3 BKO4 BKO6 BKO7 BLO1 BLO2 BLO3 BLO4 BLO6 BLO7 BLO8 totaal %uit Aalst % Erpe-Mere % Opwijk % Lennik % Wetteren % Gent % Roosdaal 6 6 2% Lokeren % St-Agatha-Berchem % Buggenhout % Huldenberg % Brussel % Antwerpen % Kortrijk 1 1 0% Ninove 1 1 0% Wemmel 1 1 0% Halle 1 1 0% Totaal per type % % per type 6% 1% 1% 1% 1% 40% 15% 4% 2% 1% 1% 29% 100% Tabel 13: aantal leerlingen die in Aalst wonen en naar school gaan in Aalst of elders (uitstroom) Het aantal leerlingen dat in Aalst woont en naar een school voor buitengewoon onderwijs gaat is (49%) leerlingen blijven in Aalst en gaan naar een Aalsterse school voor buitengewoon onderwijs. 195 leerlingen gaan buiten Aalst naar school. De uitstroom bedraagt dus de helft (51%). Van alle kinderen in het buitengewoon onderwijs wonend in Aalst zitten er 40% in BLO type 1, 29% in BLO type 8, 15% in BLO type 2, 6% in BKO type 2 en 4% in BLO type 3. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

32 In Aalst is er het volgende aanbod: o buitengewoon kleuter onderwijs (BKO) type 2 o buitengewoon lager onderwijs (BLO) type 1 o BLO type 2 o BLO type 8 De uitstroom van Aalsterse leerlingen naar andere scholen voor buitengewoon onderwijs is logisch, aangezien niet alle types worden aangeboden. Als we kijken naar het Aalsterse aanbod, dan zien we dat er ook voor deze types een uitstroom is (zie kolommen in het vet): o BKO type 2: 1 van de 22 leerlingen gaan elders naar school o BLO type 1: 75 van de 154 leerlingen gaan elders naar school o BLO type 2: 11 van de 58 leerlingen gaan elders naar school o BLO type 8: 70 van de 110 leerlingen gaan elders naar school Aalst verliest dus de helft van de leerlingen aan scholen voor buitengewoon onderwijs buiten Aalst. Ook voor types die in Aalst aangeboden worden: 157 van de 344 leerlingen gaat elders, terwijl ze in Aalst zouden terecht kunnen; dat is 46%. 5.4.b. Instroom leerlingen voor buitengewoon onderwijs in Aalst Woonplaats leerling BKO2 BLO1 BLO2 BLO8 totaal % Aalst % Denderleeuw % Erpe-Mere % Ninove % Haaltert % Lede % Herzele % Affligem % Dendermonde % Wetteren % Lebbeke % Wichelen 5 5 1% stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

33 Liedekerke % Sint-Lievens-Houtem % Opwijk 3 3 1% Geraardsbergen % Lierde % Berlare % Zottegem 1 1 0% Asse 1 1 0% Herne 1 1 0% Ternat 1 1 0% De Haan 1 1 0% Lokeren 1 1 0% totaal % Tabel 14: instroom van leerlingen per onderwijstype schoollopend in Aalst ( ) In totaal zijn er 354 leerlingen die in Aalst naar een school voor het buitengewoon onderwijs gaan. De instroom bedraagt 47% of 167 in totaal. De helft van de leerlingen in het buitengewoon basisonderwijs woont en komt dus van elders. Conclusie Aalst trekt 47% van haar leerlingen aan van elders. Iets meer dan de helft van de leerlingen woont in Aalst. Aalst heeft ook een grote uitstroom van leerlingen voor het buitengewoon onderwijs. 49% van de leerlingen van Aalst blijft in Aalst. 51% trekt naar een andere gemeente. Ook voor richtingen die in Aalst aangeboden worden is er een uitstroom: namelijk 46%. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

34 5.5. Schoolse vertraging Met schoolse vertraging wordt bedoeld dat een leerling niet op leeftijd zit. Concreet: een leerling is blijven zitten en zit dus een jaar lager dan men op basis van zijn of haar leeftijd zou mogen verwachten. Voorbeeld: 8 jaar zijn en nog in het 2 de leerjaar zitten. 5.5.a. Schoolse vertraging in Aalst jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 8% 8% 16% 3% 16% 16% % 10% 9% 17% 3% 20% 19% % 11% 11% 19% 3% 22% 22% % 9% 8% 16% 3% 19% 16% % 10% 8% 16% 3% 19% 16% % 9% 7% 15% 3% 17% 15% % 9% 9% 100% 18% 19% 17% Tabel 15: aantal en percentage leerlingen met schoolse vertraging per leerjaar en volgens geslacht in Aalst in Svjaar= schoolse vertraging per jaar: aantal schoolse vertraging delen door totale schoolse vertraging Svtot= schoolse vertraging per jaar delen door totaal aantal leerlingen Svjong/jongens= aantal jongens met schoolse vertraging delen door aantal jongens per jaar Svmeis/meisjes= aantal meisjes met schoolse vertraging delen door aantal meisjes per jaar In Aalst zijn er 4485 leerlingen in het lager onderwijs. Er zijn iets meer jongens dan meisjes. De percentages voor Aalst lopen parallel met deze voor de 13 centrumsteden en Vlaanderen: het percentage jongens met schoolse vertraging is hoger dan deze van de meisjes voor alle leerjaren. Het totaal gemiddelde voor Aalst is 18% met schoolse vertraging (kolom SV%). Dat is bijna één op 5 leerlingen. Aalst scoort dus slechter dan het Vlaams onderwijs, maar beter dan de 13 centrumsteden. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

35 Gemiddeld is de schoolse vertraging 16% in het 1 ste jaar en 20% in het 2 de jaar. Opvallend is dat er al in het eerste leerjaar van het lager onderwijs 16% van de kinderen een schoolse vertraging hebben, dat is ongeveer één op zes. Het percentage jongens en meisjes met schoolse vertraging is lager in de 3 de graad (kolom SV%). In de volgende kolommen zien we de verdeling naar jongens en meisjes (%svjong en %svmeis). Het percentage schoolse vertraging is voor meisjes en voor jongens gemiddeld 9%. De jongens hebben over in het 2 de, 4 de, 5 de en 6 de leerjaren een grotere achterstand dan de meisjes (voorlaatste kolom). In kolom svjaar zien we het aandeel van het aantal leerlingen met schoolse vertraging van het totaal aantal leerlingen per leerjaar: in het eerste leerjaar heeft 16% van de leerlingen schoolse vertraging. In het tweede jaar is er 17% leerlingen met schoolse vertraging, enz In kolom svtot% zien we het aandeel van de leerlingen met schoolse vertraging in de totale schoolpopulatie: de leerlingen met schoolse vertraging in elk jaar maken 3% van alle Aalsterse leerlingen uit. 810 is 3% van In tabel 16 zien we de evolutie van de schoolse vertraging over 6 schooljaren jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 8% 5% 16% 2% 14% 11% % 8% 7% 18% 3% 16% 14% % 7% 6% 13% 2% 13% 11% % 8% 8% 19% 3% 17% 16% % 9% 7% 18% 3% 17% 15% % 8% 5% 16% 2% 15% 11% % 8% 6% 100% 14% 15% 13% jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 7% 5% 15% 2% 14% 11% % 9% 6% 17% 3% 17% 14% % 8% 8% 18% 3% 17% 16% % 7% 6% 14% 2% 14% 13% stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

36 % 9% 8% 19% 3% 19% 16% % 8% 7% 16% 2% 15% 15% % 8% 7% 100% 15% 16% 14% jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 8% 5% 15% 2% 16% 11% % 9% 7% 17% 3% 18% 14% % 9% 6% 16% 2% 17% 14% % 8% 9% 18% 3% 17% 16% % 9% 7% 16% 2% 17% 14% % 8% 8% 17% 3% 17% 15% % 8% 7% 100% 15% 17% 14% jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 9% 6% 16% 3% 17% 12% % 8% 7% 16% 2% 17% 14% % 9% 7% 17% 3% 17% 15% % 10% 6% 17% 3% 18% 14% % 9% 9% 20% 3% 18% 17% % 8% 6% 15% 2% 15% 13% % 9% 7% 100% 16% 17% 14% jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 9% 8% 18% 3% 18% 16% % 9% 7% 16% 3% 18% 14% % 9% 8% 17% 3% 17% 16% % 9% 8% 17% 3% 18% 16% % 11% 7% 18% 3% 20% 15% % 8% 7% 15% 2% 16% 13% % 9% 7% 100% 16% 18% 15% jaar leerlingen jongens meisjes SV svjong svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 9% 6% 15% 3% 18% 13% % 11% 9% 18% 3% 21% 19% % 10% 8% 17% 3% 20% 15% % 9% 9% 16% 3% 17% 18% stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

37 % 9% 9% 17% 3% 19% 18% % 10% 6% 16% 3% 19% 14% % 10% 8% 100% 18% 19% 16% Tabel 16: Evolutie schoolse vertraging over 6 schooljaren voor eenzelfde leerjaar in het groen In tabel 16 zien we de schoolse vertraging van een eerste leerjaar van over de volgende schooljaren. Dat eerste leerjaar wordt het 2 de leerjaar in , wordt het 3 de leerjaar in enz. Er is een toename van het % schoolse vertraging (SV%) in het eerste leerjaar 13% tot 18% in het vijfde leerjaar. In het zesde leerjaar neemt het aantal leerlingen en het % schoolse vertraging terug af. Conclusie In Aalst hebben in totaal dus bijna één op vijf leerlingen een schoolse vertraging. Dat betekent ook dat deze kinderen het secundair onderwijs met een achterstand beginnen. Meisjes doen het een stuk beter dan jongens. Deze trend wordt verder gezet in het secundair onderwijs. 5.5.b. Schoolse vertraging in 13 Vlaamse centrumsteden in jaar leerlingen jongens meisjes SV svjon svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 10% 8% 15% 3% 19% 16% % 11% 10% 17% 4% 22% 20% % 12% 11% 17% 4% 24% 22% % 13% 12% 19% 4% 25% 23% % 12% 12% 18% 4% 24% 23% % 10% 10% 14% 3% 20% 19% % 11% 10% 100% 21% 22% 21% Tabel 17: aantal en percentage leerlingen met schoolse vertraging per leerjaar en volgens geslacht in 13 centrumsteden in In de 13 centrumsteden zijn er in totaal leerlingen. Het aantal jongens en meisjes is bijna gelijk. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

38 De percentages voor de centrumsteden lopen parallel met deze voor Vlaanderen: het percentage jongens met schoolse vertraging is hoger dan deze van de meisjes voor alle leerjaren. Vanaf het 5 de leerjaar is het percentage met schoolse vertraging lager. Het totaal gemiddelde voor de 13 centrumsteden bedraagt 21% met schoolse vertraging (kolom SV%). Dat is ruim één op 5 leerlingen. De centrumsteden scoren dus slechter dan het Vlaams onderwijs. Gemiddeld is de schoolse vertraging 18% in het 1 ste jaar en 24% in het 4 de jaar. Het percentage jongens en meisjes met schoolse vertraging is lager in het 6 de leerjaar. Waarschijnlijk is er uitstroom op basis van leeftijd naar het secundair onderwijs (kolom SV%). In de volgende kolommen zien we de verdeling naar jongens en meisjes (%svjong en %svmeis). Voor de jongens is het percentage schoolse vertraging gemiddeld 22%, voor de meisjes 21%. De jongens hebben over alle leerjaren een grotere achterstand dan de meisjes: 19% in het 1 ste jaar en zelfs 25% in het 4 de jaar (voorlaatste kolom). Bij meisjes bedraagt de schoolse vertraging 16% in het 1 ste jaar en heeft een maximum van 23% in het 4 de en 5 de jaar (laatste kolom). In kolom svjaar zien we het aandeel van het aantal leerlingen met schoolse vertraging van het totaal aantal leerlingen per leerjaar: in het eerste leerjaar heeft 15% van de leerlingen schoolse vertraging. In het tweede jaar is er 17% leerlingen met schoolse vertraging, enz In kolom svtot% zien we het aandeel van de leerlingen met schoolse vertraging in de totale schoolpopulatie: de leerlingen met schoolse vertraging in het eerste jaar maken 3% van alle Vlaamse leerlingen uit is 3% van c. Schoolse vertraging in Vlaanderen in jaar leerlingen jongens meisjes SV svjon svmeis SV% %Svjong %Svmeis Svjaar Svtot% %jong %meis % 7% 5% 14% 2% 14% 11% % 8% 7% 17% 3% 16% 14% % 9% 8% 18% 3% 17% 16% % 9% 8% 19% 3% 18% 16% stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

39 % 9% 8% 18% 3% 17% 16% % 7% 7% 15% 2% 15% 14% % 8% 7% 100% 15% 16% 14% Tabel 18: aantal leerlingen en percentages per leerjaar en volgens geslacht in het Vlaams onderwijs in In Vlaanderen zijn er in totaal leerlingen. Het aantal jongens en meisjes is ongeveer gelijk. Het totaal gemiddelde voor Vlaanderen bedraagt 15% met schoolse vertraging (kolom SV%). Gemiddeld is de schoolse vertraging 12% in het 1 ste jaar en 17% in het 4 de en 5 de jaar. Het percentage jongens en meisjes met schoolse vertraging is lager in het 6 de leerjaar. Waarschijnlijk is er uitstroom op basis van leeftijd naar het secundair onderwijs (kolom SV%). In de volgende kolommen zien we de verdeling naar jongens en meisjes (%svjong en %svmeis). Voor de jongens is het percentage schoolse vertraging gemiddeld 16%, voor de meisjes 14%. De jongens hebben over alle leerjaren een grotere achterstand dan de meisjes: 14% in het 1 ste jaar en zelfs 18% in het 4 de jaar (voorlaatste kolom). Bij meisjes bedraagt de schoolse vertraging 11% in het 1 ste jaar en heeft een maximum van 16% in het tussen het 3 de en 5 de jaar (laatste kolom). In kolom svjaar zien we het aandeel van het aantal leerlingen met schoolse vertraging van het totaal aantal leerlingen per leerjaar: in het eerste leerjaar heeft 14% van de leerlingen schoolse vertraging. In het tweede jaar is er 17% leerlingen met schoolse vertraging, enz In kolom svtot% zien we het aandeel van de leerlingen met schoolse vertraging in de totale schoolpopulatie: de leerlingen met schoolse vertraging in het eerste jaar maken 2% van alle Vlaamse leerlingen uit is 2% van stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

40 Overzicht secundair en hoger onderwijs 5.6.a. Aantal leerlingen secundair onderwijs In het secundair onderwijs zijn er ongeveer 9800 leerlingen, waarvan 51 anderstalige nieuwkomers en 27 voormalig anderstalige nieuwkomers (AN). De helft van de voormalig AN doet de onthaalklas tweemaal. Aalst zit in de top drie wat het aantal AN betreft, vermoedelijk mede dankzij de aanwezigheid van vzw Juna. 5.6.b. Leerachterstanden - Secundair onderwijs Bij jongeren met een niet Belgische nationaliteit vindt men de helft terug in het BSO en minder dan ¼ in het ASO. Ook blijkt dat ongeveer 18% van de niet Belgische leerlingen kiest voor deeltijds onderwijs. - Hoger onderwijs Uit onderzoek en uit bovenstaande gegevens blijkt dat nog geen 2% van alle allochtonen een diploma hoger onderwijs behaald. Tijdens het schooljaar waren er in Aalst nog 2 scholen die een onthaalklas inrichtten. Tijdens het schooljaar was er geen enkele school die een onthaalklas kon inrichten, en dit door de gewijzigde regelgeving. 5.6.c. Gelijke Onderwijskansen (GOK) secundair onderwijs Jaarlijks stromen in het secundair onderwijs leerlingen binnen die niet voldoende Nederlands kennen om de lessen effectief te kunnen volgen. Sinds het schooljaar werd, dankzij de steun van Rotary, de ALFA klas opgericht voor deze leerlingen. 5 Deze gegevens zijn overgenomen van het Minderhedenbeleidsplan stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

41 Lokaal Overlegplatform (LOP) De stad neemt actief deel aan het lokaal overlegplatform ter ondersteuning van scholen en onderwijspartners De dienst Integratie brengt punten rond etnisch culturele minderheden aan op het LOP en bewaakt het thema. Onderstaand een overzicht van het aantal vergaderingen die hebben plaatsgevonden. De verslagen zelf worden omwille van de omvang niet toegevoegd, maar kunnen indien gewenst wel bezorgd worden. LOP BAO - Algemene Vergadering - Dagelijks Bestuur - Werkgroep Taalbeleid - Werkgroep kleuterparticipatie LOP SO - Algemene Vergadering ANDERE VERGADERINGEN OOW Overleg Inburgering en HvN 6 De gegevens over het LOP zijn gebaseerd op het jaarverslag onderwijsopbouwwerk 2009 van de dienst Cultuur en Integratie stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

42 Participatie aan concrete acties of nieuwe projecten die daaruit volgen. Zoals in vorige jaarverslagen reeds vermeld, participeert het onderwijsopbouwwerk aan het project Taalspeelbad in het kader van het flankerend onderwijsbeleid. Tijdens het eerste jaar was dit heel intensief, maar tijdens het voorbije schooljaar meer ondersteunend. Waar vorig schooljaar vooral rond gewerkt is in het LOP, is de voorbereiding voor de verandering van de functie van leerkracht Taalspeelbad naar een taalcoach. In de bijlagen vindt u de voorstelling van haar werkzaamheden Project Taalbubbels Het project Taalbubbels is ontwikkeld door het onderwijsopbouwwerk van de dienst Cultuur en Integratie. Deze taalstage is voor de eerste keer uitgevoerd in Het werd heel positief geëvalueerd nogmaals herhaald in Dit project zal ook alvast opnieuw doorgaan in Hieronder vind u een korte beschrijving: Doel? de Nederlandse taalvaardigheid van anderstalige kinderen verhogen de integratie in de stad en de samenleving versterken kinderen met het nodige zelfvertrouwen en zelfredzaamheid een goede start laten maken in het Nederlandstalig onderwijs de slaagkansen in het onderwijs verhogen en leerachterstand tegengaan Voor wie? Anderstalige nieuwkomers die vanaf 1 september 2009 Nederlandstalig onderwijs volgen = volledig basisonderwijs stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

43 Taalzwakke kinderen die max 3 jaar Nederlandstalig onderwijs volgen (sinds 1 september 2007 of later) = 1 ste graad basisonderwijs (+oversprongen) Wanneer? Van maandag 5 juli tot en met vrijdag 30 juli Elke dag van 9u 12u en op donderdag van 9u 15u (weekthema met daaraan verbonden uitstap bijvoorbeeld de stedelijke bibliotheek, het stedelijk museum, het stadspark, de politie, de brandweer) Belangrijk: kinderen kunnen enkel ingeschreven worden voor de volledige periode van 4 weken!!! 5.9 Project Onderwijs-ouderwijs Project Onderwijs-ouderwijs Dit project zal mits de nodige middelen vanaf september 2010 uitgevoerd worden. Beschrijving Taalzwakke ouders begeleiden bij het verwerven van competenties en vaardigheden die zij nodig hebben om hun kinderen zelf voldoende te kunnen ondersteunen in het Nederlandstalig onderwijs. Doelstelling 1) Als educatieve doelstelling willen we ouders inzicht laten verwerven in het proces van meertalige taalontwikkeling én hen leren reflecteren over het gebruik van taal thuis en hun rol bij het leren van Nederlands. 2) Als pedagogische doelstelling willen we ouders in staat stellen zelfstandig deel te nemen aan het onderwijsgebeuren en als opvoedingsverantwoordelijke zelfstandig hun kinderen te kunnen helpen bij schoolgerelateerde zaken zoals huiswerkbegeleiding.(zowel uitwisseling tussen ouders als professionele vorming en begeleiding) stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

44 3) De gemeenschapsvormende doelstelling van het project bestaat uit buurtgericht werken. Enerzijds is het drempelverlagend om een continue periode met dezelfde groep mensen te werken. Anderzijds willen we de groep ook laten kennismaken met de plaatselijke voorzieningen en ontspanningsmogelijkheden voor hun kinderen, wat leidt tot betere integratie en hogere deelname aan de samenleving. In het 1ste jaar begeleidt de coördinator 2 sessies/maand in buurt 1 - het 2de jaar 2 sessie/maand in buurt 2 + opvolgsessie in buurt 1 - het 3de jaar 2 sessies/maand in buurt 3 + opvolgsessie in buurt 2 en 3. Daarenboven willen we ernaar streven dat deelnemers het project volgende jaren als vrijwilliger verderzetten met nieuwe taalzwakke ouders die zich ondertussen in die wijk komen vestigen zijn. 4) Het versterken van de rechtstreekse communicatie tussen ouder en leerkracht, door op regelmatige tijdstippen feedback te geven/te vragen aan beide partijen. Doelpubliek Doordat Aalst een 50-tal scholen telt, dienen we een duidelijke doelgroepafbakening in te bouwen. De doelgroep "taalzwakke ouders met kinderen tussen 0 en 6 jaar" is voor de grootte van onze stad nog te ruim omschreven. Daarom zouden we kiezen om onze stad in te delen in 3 wijken en per wijk één volledig schooljaar te werken aan het bereiken van de doelstellingen. Per wijk voorzien we een vaste locatie waar de bijeenkomsten zullen plaatsvinden. In het 1ste jaar begeleidt de coördinator 2 sessies/maand in buurt 1, het 2de jaar 2 sessies/maand in buurt opvolgsessie/maand in buurt 1, het 3de jaar 2 sessies/maand in buurt opvolgsessie/maand in buurt opvolgsessie/maand in buurt 2. Twee sessie per maand = 1 bezoek (vb CLB, sportclub,...) en 1 vorming Nederlands ifv schoolse context (vb hoe je kind ziekmelden op school, hoe lees je een schoolrapport, hoe voorbereiden op oudercontact edm...) Per wijk en per werkingsjaar mikken we op 20 deelnemers. Beoogde concrete en meetbare projectresultaten 1) Doordat de eigen Nederlandse spreekvaardigheden verbeteren, kunnen ouders hun kinderen beter ondersteunen bij schoolzaken. 2) Doordat ze duidelijk geïnformeerd zijn over het onderwijssysteem, kunnen ze betere en gerichtere schoolkeuzes maken en zelfstandig participeren aan het onderwijs. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

45 3) Doordat ouders gedurende ruime tijd samen een traject doorlopen, wordt ontmoeting tussen verschillende culturen gestimuleerd en worden sociale netwerken gevormd. --> Deze doelstellingen worden gemeten a.d.h.v. feedback van de deelnemers zelf én feedback van de scholen. 4) Doordat we wijkgericht werken met bezoeken aan het plaatselijk sociocultureel leven, verhogen we de integratie en deelname aan de samenleving. --> Deze doelstelling kan gemeten worden door registratie van het plaatselijk socio-cultureel leven over een eventuele stijging van allochtone bezoekers. Evaluatie project Het doorzettingsvermogen van de ouders om zich 2x per maand te engageren en actief deel te nemen zal een bepaalde factor zijn die het succes van het project kan meten. Of ouders na doorlopen van het traject beter hun kinderen kunnen ondersteunen in het Nederlandstalig onderwijs, zal geëvalueerd worden op basis van de evolutie van het kind. Het in kaart brengen van de evolutie van het kind zal vooral tot stand gebracht worden via regelmatige gesprekken en overleg met de betrokken leerkrachten. Ook de opvolgsessies tijdens het tweede jaar zijn ingebouwd om een duidelijke evaluatie te kunnen weergeven. Het project wordt bekend gemaakt per wijk waarin tijdens dat schooljaar zal gewerkt worden. Dat zal gebeuren via flyer-acties aan de betreffende scholen en crèches én het plaatselijke socio-culturele verenigingsleven. Ook alle samenwerkingspartners zullen via affiches en flyers het project mee helpen bekendmaken. Wij zullen ook de publiciteitskanalen van de stad gebruiken. Wij kunnen tevens onze allochtone contactpersonen betrekken als aanspreekpunt voor de verschillende bevolkingsgroepen. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

46 6. Tewerkstelling In onze maatschappij is arbeid een uiterst belangrijke factor om iemands positie te bepalen. Arbeid op zich betekent status. Wie langere tijd werkloos is geweest weet dat, zelfs in banale, dagdagelijkse gesprekken, de stem van een werkloze minder zwaar meetelt, want eigenlijk staat hij toch een beetje overal buiten. Het zijn de werkende mensen die door hun arbeid het recht verwerven de maatschappij vorm te geven. Hoe belangrijker de job, hoe meer respect men heeft voor de mening: een advocaat, een universiteitsprofessor, een minister, een directeur, het zijn mensen naar wier mening met respect wordt geluisterd, mensen die hun opinie zelfs op de televisie mogen komen uiteenzetten. Een werkloze wordt zelden gevraagd, hoe gespecialiseerd hij misschien ook is in een onderwerp. Een werkloze is ofwel zielig, ofwel een profiteur, maar zeker geen gelijke. Arbeid levert niet alleen die automatische status op, arbeid levert ook een loon op, het enige legale middel voor de gewone man om zich met statussymbolen te omringen. Uitkeringen voorzien in de primaire levensbehoeften, maar voor statussymbolen (een eigen huis, designmeubelen, een BMW of Mercedes, merkkleding ) heb je een inkomen nodig. Wie dus geen inkomen kan verwerven heeft ook geen kans om die uiterlijke status te verwerven. De werkloze lijdt zo onder een dubbele sociale uitsluiting 7. Tewerkstelling is één van de belangrijkste hefbomen voor etnisch culturele minderheden om te participeren in onze samenleving. In het kader van tewerkstelling is er het volgende hoofddoel: Etnisch culturele minderheden hebben dezelfde kansen op tewerkstelling bij de stad indien zij in aanmerking komen voor een functie. 7 De vorige twee alinea s zijn overgenomen van de omgevingsanalyse van ODiCe. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

47 6.1. Allochtonen - Algemeen Werkloze allochtonen (bron VDAB Allochtonen op de Vlaamse arbeidsmarkt maart 2009 De werkloosheidsgraad bij personen afkomstig van buiten de Europese Unie (28,1%) is meer dan vijf maal hogerdan die bij personen van Belgische origine (5,2%) Méér dan 1 op 5 niet-werkende werkzoekenden (22,1%) heeft een huidige of vorige nationaliteit van buiten de EER. Onder de allochtonen nemen Marokko en Turkije samen meer dan de helft voor hun rekening (52,1%). Van alle allochtone werkzoekenden heeft momenteel bijna 60% de Belgische nationaliteit. Het aantal werkzoekende allochtonen is duidelijk sterker toegenomen (+24,5%) dan het aantal werkzoekende autochtonen (+16,7%). In Limburg is de werkloosheid onder de allochtonen het sterkst gestegen (+40,8%) en is het verschil met de autochtonen (+20,4%) het meest uitgesproken. De werkzoekende allochtonen tellen relatief meer mannen. De werkloosheid bij de vrouwen is dubbel zo sterk gestegen bij de allochtonen (+12,9%) als bij de autochtonen (+6,1%). Bij beide groepen is de werkloosheid wel veel minder sterk gestegen dan bij de mannen. De werkzoekende allochtonen zijn gemiddeld jonger dan de autochtonen, het aantal allochtone werkzoekende 50+-ers is daarentegen wel meer dan 3 keer zo sterk gestegen (+19,1%) als bij de autochtonen (+5,4%). De werkzoekende allochtonen zijn lager geschoold dan de autochtonen, vooral bij de schoolverlaters is dit verschil zeer duidelijk. De allochtone schoolverlaters vinden in het algemeen ook minder goed aansluiting met de arbeidsmarkt. De werkzoekende allochtonen zijn iets kortduriger werkloos, maar het aantal langdurig werkzoekende allochtonen stijgt duidelijk (+13,6%), terwijl er bij de autochtonen in die groep een status quo is (-0,1%). Meer dan 70% van de werkzoekende allochtonen aspireert een arbeidersberoep, bij de autochtonen ligt dat slechts rond de 50%. De werkloosheid bij de allochtone bedienden is daarentegen dubbel zo sterk gestegen als bij de autochtonen. Het aandeel allochtone NWWZ verschilt sterk per gemeente. In totaal woont meer dan de helft (51,7%) in de steden Antwerpen, Gent, Mechelen, Genk of Leuven. Bij die vijf gemeenten is de allochtone werkloosheid in Genk met bijna 50% gestegen het laatste jaar. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

48 Bij de jonge laaggeschoolde werkzoekenden loopt het aandeel allochtonen in sommige gemeenten op tot boven de 60%. Deze groep die, gezien de lagere scholingsgraad van de schoolverlaters en de demografische evolutie, enkel nog toeneemt, heeft het bijzonder moeilijk op de arbeidsmarkt. Vlaanderen telt werkzoekenden van Marokkaanse origine, waarvan bijna 45% in de stad Antwerpen woont. Hun aantal is het laatste jaar met 28,7% gestegen wat boven het gemiddelde voor alle allochtone werkzoekenden ligt (+24,5%) werkzoekenden zijn van Turkse origine, waarvan er bijna 1 op 4 in Gent woont. Vooral in de voormalige Limburgse mijnstreek is hun aandeel erg hoog. Het aantal werkzoekenden van Turkse origine is eveneens bovengemiddeld gestegen (29,3%). De werkzoekenden van Russische afkomst zijn met 2.887, waarvan bijna 1 op 4 in Antwerpen woont. Ze wonen ook duidelijk meer verspreid over Vlaanderen dan de NWWZ van Marokkaanse en Turkse afkomst en kennen ook een opvallend lagere werkloosheidstoename (+13%), zelfs beneden die van de autochtonen (+16,7%). Etnisch culturele minderheden vertegenwoordigen slechts 4,35 % van de Aalsterse bevolking. Toch behoort 10,10 % van alle Aalsterse werklozen tot deze doelgroep (zie hieronder tabellen gegevens maart 10). De evolutie op de arbeidsmarkt is dus niet voor iedereen even gunstig. De oorzaken van deze lage tewerkstellingsgraad situeren zich zowel aan de aanbod- als aan de vraagzijde: - vaak een lagere scholing - vaak gebrekkige talenkennis - het ontbreken van het juiste netwerk van persoonlijke contacten - onbewust discriminerende selectie- en promotiemethoden - bepaalde vooroordelen met discriminatie tot gevolg - het gebrek aan voorbeeldfuncties voor de doelgroep (de tewerkstelling van de doelgroep in de betekenisvolle jobs is heel schaars) - het ontbreken van stimuli van thuis uit wat laaggeschooldheid tot gevolg heeft stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

49 6.2. Woonwagenbewoners Woonwagenbewoners 8 kiezen traditioneel voor zelfstandige beroepen, liever dan te werken bij een baas of in loondienst. Maar de jongere generaties zoeken meer zekerheid en stappen ook over naar loondienst. Ze hebben nood aan bijkomende opleiding om een job uit te oefenen. Daarbij verkiezen ze korte en resultaatgerichte opleidingen, zoals bedrijfsbeheer, assistent automechaniek, vrachtwagenchauffeur, verzorging. Veel vrouwen werken tegenwoordig als zelfstandige nagelverzorgster of als huishoudhulp via dienstencheques. Die korte opleidingen kunnen een opstap zijn naar opleidingen die langer duren. Lokale overheden en bemiddelende organisaties kunnen woonwagenbewoners in contact brengen met aanbieders van jobs of vorming. Zij kunnen het aanbod bekend maken op het terrein en kandidaten een zetje geven. In de aanloopfase van een opleiding is een aanpak op maat van de woonwagenbewoners te overwegen. De eerste cursussen kunnen bijvoorbeeld plaatsvinden in een vertrouwde groep van woonwagenbewoners. Te strikte selectietesten of hoge financiële drempels kunnen leiden tot een vroegtijdige uitval. Een vaste vertrouwenspersoon kan het verdere verloop in het reguliere opleidings- en werkaanbod opvolgen. Zo doet ook het reguliere aanbod ervaring op in werken met woonwagenbewoners. Inkomen en beroepsstructuur van de woonwagenbevolking ouder dan 18 jaar (1993) 9 Zelfstandige arbeid 26,7 % Loonarbeid 14,7 % Vervangingsinkomen 52,9 % Ander inkomen 5,7 % Deze cijfers gelden enkel voor de bevolking die effectief in wagens woont. 8 De onderstaande alinea is overgenomen van de brochure Wonen Op Wielen 9 Deze gegevens zijn gebaseerd op bronnen van de VDAB (Vlaamse Dienst voor Beroepsopleiding en Arbeidsbemiddelingen) en de omgevingsanalyse van ODiCe stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

50 Tewerkstelling meerderjarigen 2001 Gegevens uit een steekproefonderzoek van het Vlaams Minderhedencentrum bij Voyageurs, Manoesjen en Roms (Roma dus niet inbegrepen) in Antwerpen, Brussel, Limburg, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant, op 31 december Voltijds Deeltijds Totaal Procent Arbeider/ster ,44 informeel Arbeider/ster ,48 formeel Zelfstandige ,14 informeel Zelfstandige ,62 formeel Geen beroep ,72 Studente ,29 Bediende ,57 Onbekend ,74 Totaal procent heeft geen beroep 32 % is zelfstandig, waarvan 24 % informeel Ongeveer 10 procent is arbeider/ster 10 De traditionele beroepen van de woonwagenbewoners zijn economisch van steeds minder tel. Deze beroepen zijn slijperij, de ijzerhandel, autohandel, stoelenmatten, deur- aan deurverkoop enz... Een alternatief hiervoor is niet zomaar te voorzien vermits Voyageurs en Zigeuners fundamenteel gericht zijn op flexibel en zelfstandig werk, vanuit hun eigen dynamiek. Arbeid in loondienst is op de eerste plaats bijna niet te vinden en daarbij behoort het niet tot de cultuur van woonwagenbewoners. Onze bekommernis gaat hierbij speciaal uit naar de jongeren, 10 Deze alinea is overgenomen van de omgevingsanalyse van ODiCe. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

51 die niet meer kunnen terugvallen op traditionele bezigheden zoals hun ouders. Zij hebben dus bijna geen toekomstperspectief meer Allochtoon personeel aan de stad Aalst Doorstroming van etnisch culturele minderheden binnen het personeelsbestand van de stad loopt niet vlot ondanks reeds genomen acties. De voornaamste knelpunten inzake tewerkstelling volgens de dienst Personeel van de stad Aalst zijn de volgende: 1. communicatie: doordat allochtonen dikwijls onvoldoende de Nederlandse taal kennen, zijn er specifieke problemen: - slagen niet in examens/screeningen - hebben moeilijker contact met collega s - begrijpen de richtlijnen niet (bv inzake de dosering van producten of de melding dat bepaalde producten giftig zijn) De werknemers zijn doorgaans bereid om het Nederlands aan te leren via scholing of samenwerking met andere werknemers die er meestal geen probleem van maken om mensen te begeleiden. 2. Vanuit hun achtergrond kunnen ze zich soms moeilijk aanpassen aan de bestaande arbeidsregelingen en arbeidssituaties (respecteren van de werkuren, reinigen van toiletten is een werk voor vrouwen en niet voor mannen, werken onder de leiding van een vrouw kan problemen geven). 3. gebrek aan wederzijds vertrouwen stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

52 Cijfers Allochtoon personeelsbestand stad Aalst Allochtoon personeelsbestand stad Aalst Vrouwen Mannen 9 5 Totaal Allochtoon personeelsbestand stad Aalst Vrouwen Mannen 3 6 Totaal Uit bovenstaande gegevens zien we dat als we de cijfergegevens van de jaren 2005, 2006 en 2008, 2009 vergelijken, het aantal allochtonen met uitzondering van het jaar 2008 (34) bijna hetzelfde is gebleven (2005 = 13, 2006 = 17, 2008 = 34, 2009 = 16). Dit aantal is natuurlijk niet heel groot maar men moet er rekening mee houden dat er weinig vacatures zijn en dat de groeimogelijkheden in de stad Aalst beperkt zijn. In 2009 zijn er ongeveer 1,4 % van het aantal werknemers allochtonen (totaal aantal werknemers = 1143). Dit ligt lager dan het percentage vreemdelingen dat in Aalst woont namelijk 4,35 %. In het kader hiervan zal de stad Aalst de komende jaren een nieuw diversiteitsplan opstellen. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

53 Ter info Overzicht examens stad Aalst Examens 2008 en 2009 stad Aalst Examens Allochtone sollicitanten 5 21 Examens 2006 en 2007 stad Aalst Examens 4 2 Allochtone sollicitanten 2 0 Overzicht screenings stad Aalst Screenings 2008 en 2009 stad Aalst Screenings 9 23 Allochtone sollicitanten 6 3 Screenings 2006 en 2007 stad Aalst Screenings 6 7 Allochtone sollicitanten Allochtoon personeel OCMW Allochtoon personeelsbestand OCMW Totaal stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

54 Allochtoon personeelsbestand OCMW Totaal De bovenstaande cijfergegevens geven aan dat in vergelijking met 2006 in 2009 het aantal allochtonen die tewerkgesteld zijn binnen het OCMW bijna hetzelfde is gebleven, meer specifiek heel licht gestegen is (2006 = 61, 2009 = 68). Concreet zijn er 7 personen meer aangesteld van allochtone origine. In vergelijking met het jaar 2005 is dit een stijging van 46 (2005 = 22, 2009 = 68). In 2009 zijn er 5,95 % van het aantal werknemers allochtonen (totaal aantal werknemers = 700). Dit ligt iets hoger dan het percentage vreemdelingen dat in Aalst woont namelijk 4,35 %. Het OCMW beweert dat het gebrek aan talenkennis de belangrijkste oorzaak is van de hoge werkloosheidsgraad bij allochtonen. Hieronder vind je een gedetailleerd overzicht personeelsleden van allochtone origine tewerkgesteld in het OCMW. schoonmaakster art60 31 handlanger art60 19 helper vakman art administratief medewerker art60 3 bejaardenhelpster 4 helper vakman 1 sanitaire helpster 6 logistieke hulp 2 68 Er zijn via het OCMW 68 personeelsleden van allochtone origine tewerkgesteld. Daarvan zijn er 31 schoonmaaksters art 60, 19 handlangers art 60, 3 administratief medewerkers art 60 & 2 helper-vakmannen art 60., 4 bejaardenhelpsters, 6 sanitair helpsters, 2 logistieke hulpen & 1 helper vakman. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

55 6.5. Mensen in een precair verblijfsstatuut Bij heel wat werkgevers (en werknemers) is er grote onduidelijkheid over het feit of de kandidaat-werknemer al dan niet op legale wijze kan tewerkgesteld worden. Bovendien heerst er veel onzekerheid over het exacte moment waarop de werknemer het werk mag aanvatten (Op het moment van de aanvraag of op het moment van de beslissing van de afgeleverde vergunning). Voor veel kandidaat-werkgevers is het sop dan ook de kolen niet waard en zij trekken dan liever andere werknemers aan die simpeler in dienst kunnen worden genomen of ze kiezen voor zwartwerk Cijfers Aalst 13 In Aalst is 4,35 % van de bevolking vreemdeling. Men zou dus mogen verwachten dat ook ongeveer 4,35 % van de niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) tot deze groep behoort. Uit de cijfergegevens onderstaande tabellen blijkt dat de realiteit er heel wat anders uitziet 14. Bij de cijfergegevens moeten de volgende opmerkingen gemaakt worden: - de cijfers zijn een momentopname en kunnen variëren naargelang de periode Bij de NWWZ naar nationaliteit (onderscheid EU en niet-eu) zien we dat 10,10 % ervan behoort tot niet-eu en bij NWWZ naar origine (onderscheid allochtoon/autochtoon) is dit percentage nog hoger namelijk 23,25 % ervan zijn allochtoon. Het grootst aantal allochtonen dat werkzoekend is behoort tot de leeftijdsgroep 25 t.e.m. 49 jaar en laaggeschoolden. De meerderheid van de allochtone werklozen is minder dan 1 jaar werkloos. 11 Onder mensen in een precair verblijfsstatuut verstaat men de volgende categorieën: ontvankelijk verklaarde asielzoekers, regularisatieaanvragers, ontheemden, slachtoffers mensenhandel, erkende vluchtelingen, geregulariseerden, mensen zonder papieren. 12 Deze alinea is integraal overgenomen van de omgevingsanalyse van ODiCe. 13 Deze cijfers zijn gebaseerd op gegevens van de VDAB. stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

56 stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

57 stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

58 stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/

59 stad Aalst, minderhedenbeleidsplan 01/10/ /09/