Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali"

Transcriptie

1 Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali 1

2 Onderwerpen introductie hoe introduceer je een nieuwe techniek? - onze ervaring voorbeeld casus waterplantkartering traditionele methode veldopname nieuwe techniek multispectraal luchtfotografie discussie, kansen en beperkingen hoe introduceer je een nieuwe techniek? doorvertaling naar dit symposium 2

3 Introductie Rina Clemens, Witteveen+Bos Sensoring, monitoring en systeemanalyse Rick Ghauharali, Ecoflight Gespecialiseerd in professionele kleinschalige luchtfotografie, voor diverse toepassingen, waaronder waterplantkartering De samenwerking tussen Ecoflight en W+B richt zich op het koppelen van ruimtelijke informatie aan puntmetingen en deze toepasbaar te maken voor de praktijk. 3

4 Hoe introduceer je een nieuwe techniek? - onze ervaring ontwikkeling beleid weergave meetnetontwerp datavalidatie monitoringstrategie informatiebehoefte databeheer informatiegebruik dataanalyse inwinnen gegevens 4

5 Voorbeeld casus waterplantkartering Waterplanten zijn belangrijke indicatoren voor een goede waterkwaliteit. Ze dragen o.a. bij aan het ecologisch herstel van watersystemen, creëren paaiplaatsen voor vissen, creëren habitats voor talloze organismen en dienen als voedselbron voor watervogels. uitleg traditionele bemonsteringsmethode en de nieuwe techniek multispectrale luchtfotografie 5

6 Traditionele methode waterplantkartering: veldopname protocol schrijft voor ruimtelijk meetgrid gebruik van een hark inschatting bedekking en soorten 6

7 Resultaat veldopname: ruimtelijk beeld interpolatie van de meetpunten resultaat: ruimtelijk referentiebeeld 7

8 Nieuwe techniek: Multispectrale luchtfotografie Met multispectrale luchtfotografie kijken we naar voor het oog onzichtbare zonnestraling, gereflecteerd door vegetatie. De kleur en de hoeveelheid van dit licht bevat informatie over: - het type vegetatie - de hoeveelheid vegetatie - de gezondheidstoestand van de vegetatie NIR R G B MI X 8

9 Ruwe multispectrale luchtfoto 9

10 Geoptimaliseerde multispectrale luchtfoto start classificatie 10

11 Classificatie (ingezoomd, 1) 11

12 Classificatie (ingezoomd, 2) 12

13 Classificatie (ingezoomd, 3) 13

14 Classificatie (ingezoomd, 4) 14

15 Classificatie (uitgezoomd) 15

16 Beeldinterpretatie Het geclassificeerde ruimtelijke beeld wordt geïnterpreteerd door experts met gebiedskennis. Bij de interpretatie worden aan de beeldklassen specifieke waterplantsoorten toegekend. Hierbij wordt gebruik gemaakt van eerdere veldopnamen. 16

17 Resultaat: ruimtelijk beeld multispectrale luchtfotografie 17

18 Traditioneel vs. nieuw resultaat traditioneel + nieuw = twee X een ruimtelijk beeld ze lijken sterk op elkaar, maar zijn niet identiek ze zijn wel allebei op een eigen manier waar Is dit nu goed of fout? Van belang voor waterplantenkartering is uit te zoeken wat de informatiebehoefte is (wat, waarom, hoe, waarvoor?) en afspraken te maken over welke techniek op welk moment het beste inzetbaar is Dit is qua aanpak hetzelfde als eerder door Witteveen+Bos gedaan voor : neerslag 18

19 Voorbeeld koppeling neerslagradar en grondstations Grondstation Neerslagradar Sterk Nauwkeurig in tijd Nauwkeurig in absolute neerslag Nauwkeurig in ruimtelijke variatie Informatie over groot gebied Zwak Informatie op één punt Geen informatie tussen stations Onnauwkeurig in tijd Onnauwkeurig in absolute neerslag Ruw radarbeeld (1-3 mm) Na correctie obv grondstations (0-20 mm) 19

20 Kansen multispectraal fotografie brengt snel een groot gebied in beeld en is makkelijk inzetbaar. met de gedefinieerde vakken als uitgangspunt is een veldopname gerichter in te zetten, bijvoorbeeld om de grenzen vast te stellen of specifieke groepen in beeld te brengen. op basis van meerdere foto s in een seizoen (of als een beheersmaatregel wordt uitgevoerd) kan snel gekeken worden naar veranderingen in het ruimtelijke voorkomen van waterplantensoorten. ter verificatie kan daar waar verandering optreedt een veldopname worden uitgevoerd. combinatie met andere informatiebronnen 20

21 Beperkingen specifiek voor waterplanten is het niet mogelijk vast te stellen met welke soort planten we te maken hebben. Dit kan enkel in combinatie met een veldopname. multispectraal beelden zijn geen vervanging van de traditionele veldopname. voor goede inzetbaarheid is een monitoringaanpak nodig, waarbij meerdere technieken worden gecombineerd. Dit vereist het in nauwe samenwerking met de opdrachtgever uitvoeren van het project. 21

22 Hoe introduceer je een nieuwe techniek? doorvertaling naar dit symposium Belangrijke lessen: Voor een goede inzetbaarheid van een nieuwe techniek is vaak ook een nieuwe monitoringaanpak nodig, waarbij meerdere technieken worden gecombineerd. Wees duidelijk over wat een nieuwe techniek wel, maar ook niet kan. Zorg ervoor dat je kunt uitleggen wat het verschil is met andere (remote sensing)-technieken. En optimaliseer je datakwaliteit met andere meetmethoden. 22

23 Vragen ir. C.H. Clemens tel fax Deventer Almere Amsterdam Breda Den Haag Heerenveen Maastricht Rotterdam België (Antwerpen) Indonesië (Jakarta) Kazachstan (Aktau, Almaty, Atyrau) Letland (Riga) 17 maart 2011 Rusland (St. Petersburg) Vietnam (Ho Chi Minh City) 23

Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum

Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum 25 februari 2014 1 Inhoud - Inspectietypen - Wat zien we zoal? - Wat is er te onderzoeken? - Viaduct afslag Bunnik 25 februari 2014 2 Inspecties Definitie van

Nadere informatie

Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema

Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse Jacobiene Ritsema 1 Onderzoeksvraag Hoe kan het project Waterschoon Noorderhoek worden omschreven en gewaardeerd voor (de verschillende aspecten van) duurzaamheid

Nadere informatie

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten Aanpassing vismaatlatten voor M-typen Inleiding Nu 5 deelmaatlatten vis in zoete M-typen 5. Aantal soorten 1. brasem - snoekbaars 2. baars - blankvoorn 3. ruisvoorn - snoek 4. zeelt - kroeskarper Guus

Nadere informatie

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning 1 Introduction drs.ing. J.N. (Jaap) de Koning: Consultant contracting and procurement at Witteveen+Bos; Manager Almere office; Chair Platform

Nadere informatie

Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving

Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving Nederlandse Geotextiel Organisatie 24 Witteveen+Bos Leeuwenbrug 27 Deventer Tel. 0570 69 75 11 r.gerritsen@witteveenbos.nl Ing. R.H. Gerritsen

Nadere informatie

PHA s uit afvalwater en reststromen, een update;

PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; Erwin Bluemink (W+B) Hardy Temmink (WUR-ETE) 2 december 2013 1 Inhoud Erwin Bluemink PHA uit slib? Afbakening Resultaten Kansen Hardy Temmink PHA uit reststromen?

Nadere informatie

Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen

Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen 1 Aanloop naar verduurzaming Achteruitgang aalstand op Europese schaal Europese Aalverordening (2007) Nederlands Aalbeheerplan (2009),

Nadere informatie

Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand. ir. Rinze Herrema

Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand. ir. Rinze Herrema Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand ir. Rinze Herrema 1 Witteveen en Bos 1946 Bos (37): civiel ir. bij GW Enschede Witteveen (54): directeur GW Rotterdam Stedenbouwkundig Advies- en Ingenieursbureau

Nadere informatie

SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen. Gerard Krone

SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen. Gerard Krone SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen Gerard Krone 1 Inhoud presentatie Systematiek SWUNG I op hoofdlijn Ervaringen SWUNG I SWUNG I bij gebiedsontwikkeling Sanering (MJPG) Naleving

Nadere informatie

Waarom vissen migreren college voor techneuten

Waarom vissen migreren college voor techneuten Waarom vissen migreren college voor techneuten Marcel Klinge 5 september 2011 1 Bioloog bij een ingenieursbureau biologie aan de Universiteit van Amsterdam, richting aquatische ecologie 2 jaar specialisatie

Nadere informatie

Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden

Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden 9de Waterforum: De verdoken schakel in het waterbeleid. Sediment samen aanpakken biedt vele kansen. 1 juni 2012

Nadere informatie

systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier

systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier 1 voorstellen Ernst Molier civiele techniek Delft in 1982 constructeur en projectleider bij DHV, project engineer bij Ballast Nedam bouwprojectmanager

Nadere informatie

Goed opdrachtgeverschap. Ernst Molier

Goed opdrachtgeverschap. Ernst Molier Goed opdrachtgeverschap Ernst Molier 1 voorstellen Ernst Molier civiele techniek Delft in 1982 constructeur bij DHV, projectleider bij DHV project engineer bij Ballast Nedam bouwprojectmanager bij BM managers

Nadere informatie

Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone

Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone 1 Waar gaat deze presentatie over? Ervaringen met Wm hoofdstuk 11 (SWUNG) bij voorbereiding aanleg nieuwe rijksweg in een stedelijke

Nadere informatie

Correctie van neerslagradar op basis van grondstations voor toepassing in stedelijk gebied: het beste van twee werelden

Correctie van neerslagradar op basis van grondstations voor toepassing in stedelijk gebied: het beste van twee werelden Correctie van neerslagradar op basis van grondstations voor toepassing in stedelijk gebied: het beste van twee werelden A.C. de Niet 1), J. de Jonge 2), J.L. Korving 1), J. Langeveld 3), A.F. van Nieuwenhuijzen

Nadere informatie

Peiling 3 publieksvragen. Wie heeft te maken gehad met. Afweging bouwmethoden

Peiling 3 publieksvragen. Wie heeft te maken gehad met. Afweging bouwmethoden Innovatief ondergronds bouwen folies in beperkt ruimtebeslag Centrum Ondergronds Bouwen Jaarcongres VindingRijk in arme tijden 29 Witteveen+Bos Leeuwenbrug 27 Deventer Tel. 0570 69 75 11 r.gerritsen@witteveenbos.nl

Nadere informatie

Algenkweek op restwater Arjan Dekker

Algenkweek op restwater Arjan Dekker Algenkweek op restwater Arjan Dekker 25 september 2013 1 Gartner s hype cycle? http://en.wikipedia.org/wiki/hype_cycle 25 september 2013 2 Zoektermen algae fuel and algae biofuel 25 september 2013 3 Onderwerpen

Nadere informatie

Remote Sensing business cases voor Waterschap Aa en Maas

Remote Sensing business cases voor Waterschap Aa en Maas 1 Remote Sensing business cases voor Waterschap Aa en Maas Maarten Verkerk (Waterschap Aa en Maas) Ferdinand Kiestra (Waterschap Aa en Maas) Rick Ghauharali (Ecoflight) 16 juli 2012 Het proces 2 Op 25

Nadere informatie

Witteveen+Bos. Ir. W. Claassen

Witteveen+Bos. Ir. W. Claassen Witteveen+Bos Ir. W. Claassen 1 Inleiding Witteveen+Bos in het kort Witteveen+Bos en Composiet Composites in Motion : De Oosterscheldekering 2 Witteveen en Bos 1946 Bos (37): civiel ir. bij GW Enschede

Nadere informatie

nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 29 maart 2012

nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 29 maart 2012 Effecten op zwevend stof en nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 1 INHOUD 1. wat is zwevend stof (ZS)? 2. verandering van de hoeveelheid ZS in een Waterharmonica: bij normale belasting en bij een slibuitspoeling

Nadere informatie

Logistiek Park Moerdijk

Logistiek Park Moerdijk Logistiek Park Moerdijk Info - avond milieu-effectrapportage 5 oktober 2009 PROGRAMMA 20.00 opening door dhr. J. Van der Wijst (m.e.r.-coördinator provincie en avondvoorzitter) 20.10 toelichting op m.e.r.-procedure

Nadere informatie

2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat

2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat 2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat 9 december 2011 1 Inhoud Uitgangspunten Beantwoording vragen en toelichting hypothesen Aanbevelingen 9 december 2011 2 Uitgangspunten 2nd

Nadere informatie

Rekentool voor opstellen waterbalans Miriam Collombon (STOWA- AWSA /Wetterskip Fryslân) Jeroen Mandemakers (Witteveen+Bos) 25 januari 2018

Rekentool voor opstellen waterbalans Miriam Collombon (STOWA- AWSA /Wetterskip Fryslân) Jeroen Mandemakers (Witteveen+Bos) 25 januari 2018 Rekentool voor opstellen waterbalans Miriam Collombon (STOWA- AWSA /Wetterskip Fryslân) Jeroen Mandemakers (Witteveen+Bos) 25 januari 2018 Inleiding werksessie: rekentool voor opstellen waterbalans Inhoud

Nadere informatie

Ecologische monitoring

Ecologische monitoring Ecologische monitoring Op dit deel van de website staan de monitoringsgegevens die Eco-Niche heeft verzameld voor de jaarlijkse ecologische monitoring van de Meeslouwerplas. Gegevens over vissen, vogels,

Nadere informatie

Slim kijken naar Dijken

Slim kijken naar Dijken Slim kijken naar Dijken Patroon en anomalie herkenning door combinatie van verschillende air-borne Remote Sensing technieken Kennisdag Waterkeringbeheer en Remote Sensing - STOWA 9 maart 2004, Aviodrome,

Nadere informatie

Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag.

Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Tijdens de bijeenkomst voor de Fysieke Digitale Delta bij onze samenwerkingspartner het Hoogheemraadschap van Delfland zijn de

Nadere informatie

Polderconstructies & dichtwanden

Polderconstructies & dichtwanden Polderconstructies & dichtwanden 10 oktober 2013 1 Programma lezingenmiddag 13.00 uur Ontvangst met koffie/thee 13.25 uur Welkom Eelco van der Velde (Kivi Niria / Bauer funderingstechnieken) 13.30 uur

Nadere informatie

TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker

TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker 18 April 2013 1 18 April 2013 2 TEEB - The Economics of Ecosystems and Biodiversity 2007 UNEP initiated TEEB: to embed

Nadere informatie

Down to Earth Remote Sensing in het waterbeheer. Ronald Loeve en Peter Boone

Down to Earth Remote Sensing in het waterbeheer. Ronald Loeve en Peter Boone Down to Earth Remote Sensing in het waterbeheer Ronald Loeve en Peter Boone 30-11-2017 1 REMOTE SENSING EN WATERKERINGEN Introductie Remote Sensing: satelliet, RPAS of veldwaarneming RPAS: wat kan, wat

Nadere informatie

Hermeandering en hydromorfologie

Hermeandering en hydromorfologie Hermeandering en hydromorfologie Monitoring van structuren of ecologie? Oscar van Dam teamleider waterbeheer en gis COP hermeandering 24 november 2010 HWH Amersfoort RPS BCC Onderdeel RPS plc Organisatie

Nadere informatie

Opslagdetectie op Leusderheide met behulp van Flying Sensors

Opslagdetectie op Leusderheide met behulp van Flying Sensors Opslagdetectie op Leusderheide met behulp van Flying Sensors Projectcode: Locatie: Leusderheide Utrecht Nederland Vluchtdagen: 21-oktober-2016 28-oktober-2016 Auteurs: Sam van Til Jan van Til Peter Droogers

Nadere informatie

In de praktijk. Gé van den Eertwegh PEHM, Utrecht, 25 maart 2010

In de praktijk. Gé van den Eertwegh PEHM, Utrecht, 25 maart 2010 Gé van den Eertwegh PEHM, Utrecht, 25 maart 2010 Ich bin ein Waterschapper! Vorige werkgever: Waterschap Rivierenland Nu KWR teamleider Ecologie Ich war ein Waterschapper 2 Wie werkt er bij beherende instantie?

Nadere informatie

Monitoring: what's new?

Monitoring: what's new? Monitoring: what's new? KIMA Congres Gerrit Vossebelt Gerald Jan Ellen RWS WVL Data en Informatie Management Deltares - Inhoud 1. Van vraag gestuurd werken vanuit de Informatie Cyclus 2. Naar informatie

Nadere informatie

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag 19 x 13 x 19 x 1,5 mm 0,57 314,00 324,00 344,00 364,00 20 x 15 x 20 x 1,5 mm 0,61 314,00 324,00 344,00 364,00 25 x 15 x 25x 2 mm 0,96 227,00 237,00 257,00 277,00 10 x 20 x 10 x 2 mm 0,56 227,00 237,00

Nadere informatie

Wat als we geen afvoer uit Vlaanderen hadden gehad

Wat als we geen afvoer uit Vlaanderen hadden gehad Wat als we geen afvoer uit Vlaanderen hadden gehad Kennisvraag: wat als er geen extra water uit Vlaanderen was gekomen? Wat als er geen onweersbuien in Vlaanderen gevallen waren? Antwoord: het is niet

Nadere informatie

Reconstructie onderdoorgang Doornboslaan Breda Speciale uitdagingen en folieconstructie

Reconstructie onderdoorgang Doornboslaan Breda Speciale uitdagingen en folieconstructie Reconstructie onderdoorgang Doornboslaan Breda Speciale uitdagingen en folieconstructie Bijeenkomst en projectbezoek NGO-Kivi NGO - Nederlandse Geotextiel Organisatie Kivi - Ingenieursvereniging afdeling

Nadere informatie

Koppel kuifeenden. Kuifeenden

Koppel kuifeenden. Kuifeenden 42 Ecologie en natuurfuncties Het IJsselmeergebied is een uniek natuurgebied van (inter-)nationale betekenis. Het is een van de zee afgesloten, benedenstrooms gelegen, zoet laaglandmeer met een relatief

Nadere informatie

SNMS (Lite) & Radarbeelden

SNMS (Lite) & Radarbeelden SNMS (Lite) & Radarbeelden Met het oog op een veilige Schelde Nederlands Loodswezen 1 Verkeersbeeld in één oogopslag Nederlands Loodswezen 2 Een lijstje met feiten SNMS; Schelde Navigator Marginale Schepen

Nadere informatie

STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses

STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Sebastiaan Schep (sebastiaan.schep@witteveenbos.com) en Kees van Bochove (kees.vanbochove@datura.nl)

Nadere informatie

Raingain 2 de National Observers Group Meeting (BE) Aartselaar, 15 mei 2013

Raingain 2 de National Observers Group Meeting (BE) Aartselaar, 15 mei 2013 Raingain 2 de National Observers Group Meeting (BE) Aartselaar, 15 mei 2013 1 Agenda 9.30 Welkom en voorstelling agenda (JVA) 9.40 Update van het project (MCtV) 10.00 Debriefing andere NOG-vergaderingen

Nadere informatie

Nationale Informatievoorziening Bodembeweging. Niels Kinneging Marnix Van den Brande

Nationale Informatievoorziening Bodembeweging. Niels Kinneging Marnix Van den Brande Nationale Informatievoorziening Bodembeweging Niels Kinneging Marnix Van den Brande Persoonlijk - Niels Kinneging Geofysicus Vanuit Rijkswaterstaat gedetacheerd bij Deltares Bezig met opzetten NIB - Marnix

Nadere informatie

Remote Sensing. Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer

Remote Sensing. Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer Remote Sensing Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer 2016 25 Remote Sensing Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer Waterschappen

Nadere informatie

Flying Sensor Rapport

Flying Sensor Rapport Flying Sensor Rapport Locatie: Dintelse Gorzen Noord-Brabant Nederland Vluchtdatum: 21-mei-2014 Flying Sensor: Pelican Client: Natuurmonumenten HiView Costerweg 1V 6702AA Wageningen www.hiview.nl info@hiview.nl

Nadere informatie

Meetstrategie en methodiek macrofyten 1 METHODIEK

Meetstrategie en methodiek macrofyten 1 METHODIEK ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Meetstrategie en methodiek macrofyten //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Informatie van de indiener Deze kolom wordt ingevuld door de indiener

Informatie van de indiener Deze kolom wordt ingevuld door de indiener Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep De indiener geeft in de kolom informatie van de indiener zoveel mogelijk

Nadere informatie

GROENMONITOR: processing, ontsluiting en toepassingen

GROENMONITOR: processing, ontsluiting en toepassingen GROENMONITOR: processing, ontsluiting en toepassingen Sander Mücher & Gerbert Roerink 22 October 2015, GLOSSY meeting Inhoud Remote sensing Remote sensing activiteiten Nationaal Satelliet Dataportaal NDVI

Nadere informatie

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management

Ace! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Den Haag Amsterdam Den Bosch Rotterdam Zwolle Utrecht Arnhem Amersfoort Breda Eindhoven Maastricht Brussel Antwerpen Ace! E-book

Nadere informatie

Milieustraten van scratch tot realisatie. René Eijsbouts (rene.eijsbouts@witteveenbos.com)

Milieustraten van scratch tot realisatie. René Eijsbouts (rene.eijsbouts@witteveenbos.com) Milieustraten van scratch tot realisatie René Eijsbouts (rene.eijsbouts@witteveenbos.com) 1 Agenda Wie is Witteveen+Bos Ruimtelijke ordening & vergunningen Van PvE naar definitief ontwerp Doorlooptijden,

Nadere informatie

Dag van de Praktijk. Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL. Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B

Dag van de Praktijk. Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL. Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B Dag van de Praktijk Meten aan een duurzaam gebruik van de ondergrond met DPL Laura van der Noort, IVAM Jasper Lackin, W+B Programma Presentatie Wat is DPL Ondergrond? Wat is het gewone DPL? Doel, toepassingen

Nadere informatie

Lesdag 1: woensdag 15 maart 2017

Lesdag 1: woensdag 15 maart 2017 Aristo Zalencentrum, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht Laura Bon, (030) 60 69 415, laura.bon@wateropleidingen.nl Daniëlle Thomas (030) 60 69 402, danielle.thomas@wateropleidingen.nl Lesdag 1: woensdag 15

Nadere informatie

Lesdag 1: woensdag 4 september 2019

Lesdag 1: woensdag 4 september 2019 Zalencentrum Aristo, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht, (030) 289 9400 Ingrid Hilwerda, (030) 60 69 411, ingrid.hilwerda@wateropleidingen.nl Claudia van den Bogaard, (030) 60 69 410, claudia.vandenbogaard@wateropleidingen.nl

Nadere informatie

Leren van meetnetten in stedelijke natuur

Leren van meetnetten in stedelijke natuur Symposium Ecologie en de praktijk 2014 ecologica Leren van meetnetten in stedelijke natuur Niels de Zwarte @stadsnatuur 1 Bureau Stadsnatuur? Sinds 1997 Onderdeel Natuurhistorisch Museum Rotterdam Kenniscentrum

Nadere informatie

Flying Sensor Report. Collaboratorium Klimaat en Weer Valorius Programma Klimaat voor Ruimte

Flying Sensor Report. Collaboratorium Klimaat en Weer Valorius Programma Klimaat voor Ruimte Flying Sensor Report, Noord-Brabant Netherlands Vlucht datum: 7-Jun-2013 Flying Sensor: Pelican Opdrachtgever: Collaboratorium Klimaat en Weer Programma Klimaat voor Ruimte HiView rapport 52 HiView info@hiview.nl

Nadere informatie

Kans op extreme neerslag

Kans op extreme neerslag Kans op extreme neerslag Aart Overeem, KNMI Wageningen University & Research (Kees Lemcke, KNMI) Down the Drain, Ede 18 april 2017 Overzicht presentatie Inleiding Hoe meet je regen met weerradars? De kans

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?

Nadere informatie

TNAV workshop.

TNAV workshop. TNAV workshop Uw stoomketel levert geld op Hydris Engineering Jonas Van Delsen Het Sustain concept: optimalisatie van stoomketelbeheer SUSTAIN concept maximale kostenbesparing Wat is sustain? manier om

Nadere informatie

Ontwerp-Handreiking Onderzoek bodemverdichting landelijk gebied

Ontwerp-Handreiking Onderzoek bodemverdichting landelijk gebied Ontwerp-Handreiking Onderzoek bodemverdichting landelijk Dag van de precisiebemesting 23 november 2018 Annelies de Graaf (annelies.degraaf@sikb.nl) ONTWERP-HANDREIKING Onderzoek bodemverdichting landelijk

Nadere informatie

gegevens applicatie medewerkers werkafspraken

gegevens applicatie medewerkers werkafspraken gegevens applicatie medewerkers werkafspraken Samenvatting Volgens en sturen gaat niet op de app maar om het gedachte goed Ontstaan vanuit de KRW Bestaat uit: kennis delen veld en kantoor; samen leren

Nadere informatie

Droogterapport 26 juli 2017

Droogterapport 26 juli 2017 Droogterapport 26 juli 217 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 26 juli 217 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater en

Nadere informatie

STUREN MET WATER. over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden

STUREN MET WATER. over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden STUREN MET WATER over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden STUREN MET WATER Het ontwerp Sturen met water van het Veenweide Innovatiecentrum Zegveld (VIC) zet in op actief, dynamisch grondwaterbeheer

Nadere informatie

De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling

De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling Prof. dr. Patrick Meire Universiteit Antwerpen Ecosystem management research group De polders, tussen de kust en zandig/zandlemig

Nadere informatie

Integraal waterbeheer

Integraal waterbeheer lesdag onderwerp docent(en) Ochtend module 1: Waterkwantiteit & Middag module 2: Waterkwaliteit Lesdag 1 Ochtend - Integraal waterbeheer - Historisch perspectief - Modern waterbeheer, WB21 en KRW - Integrale

Nadere informatie

Brem Funderingsexpertise. Optische Deformatie metingen

Brem Funderingsexpertise. Optische Deformatie metingen Presentatie Brem Funderingsexpertise Optische Deformatie metingen OMEN- Mazen in het meetnet te Loppersum 1-4-2017 Jeroen van Ravenzwaaij Waarom onafhankelijk meten? NAM is EZ Nieuwe NPR aardbevingsnorm

Nadere informatie

Pilootproject 2018 Inschatting droogteschade landbouwgewassen Stad Sint-Truiden Droneport

Pilootproject 2018 Inschatting droogteschade landbouwgewassen Stad Sint-Truiden Droneport Pilootproject 2018 Inschatting droogteschade landbouwgewassen Stad Sint-Truiden Droneport l/m² C Neerslag en temperatuur Sint-Truiden 2018 100 80 60 40 20 0 2018 Normaal Onweer 1/6: 66 l/m² Jan Feb Mar

Nadere informatie

Bestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal

Bestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal Bestuurlijke samenvatting Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal De Groote Meer, deels gevuld met water De Brabantse Wal: een afwisselend natuurgebied met een grote variatie aan

Nadere informatie

Zonder nulmonitoring géén watersysteemanalyse

Zonder nulmonitoring géén watersysteemanalyse Zonder nulmonitoring géén watersysteemanalyse Aanpak stedelijk water Situatie vroeger Nr. Processtap 1 Doel beschrijven 2 Inrichtingsplan 3 Maatregelen nemen 4 (soms) Monitoring (maatregel effectief ja/nee)

Nadere informatie

EVALUATIE KRW-VISMAATLATTEN : zienswijze Sportvisserij Nederland. J. Quak Hoofd cluster Kennis en informatie

EVALUATIE KRW-VISMAATLATTEN : zienswijze Sportvisserij Nederland. J. Quak Hoofd cluster Kennis en informatie EVALUATIE KRW-VISMAATLATTEN : zienswijze Sportvisserij Nederland J. Quak Hoofd cluster Kennis en informatie Opbouw Belang KRW sportvisserij Sportvisserij Nederland Onderzoek TAUW Uitkomsten discussiebijeenkomst

Nadere informatie

De accountant verklaart!

De accountant verklaart! Een accountant kan bij historische financiële informatie verschillende soorten opdrachten uitvoeren, afhankelijk van de vraagstelling van de opdrachtgever (hierna: de organisatie of het bestuur daarvan)

Nadere informatie

Quick scan ecologie Jan Vermeerstraat te Rucphen

Quick scan ecologie Jan Vermeerstraat te Rucphen Quick scan ecologie Jan Vermeerstraat te Rucphen Quick scan ecologie Jan Vermeerstraat te Rucphen Auteur Opdrachtgever Projectnummer Ingen T. Ursinus Scanopy 12.144 concept november 2012 foto omslag Els

Nadere informatie

Toestand van het watersysteem februari 2019

Toestand van het watersysteem februari 2019 Toestand van het watersysteem februari 219 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Toestand van het watersysteem - februari 219 Samenstellers VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Hoogwaterbeheer,

Nadere informatie

BEREGENING MET REMOTE SENSING (29)

BEREGENING MET REMOTE SENSING (29) BEREGENING MET REMOTE SENSING (29) Programma Precisie Landbouw Jacob v.d. Borne Maart 2011 ONTWIKKELVERZOEK: Een teler neemt zijn beslissingen over wel of niet beregenen aan de hand van de stand van het

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 3

Basisopleiding Riolering Module 3 Basisopleiding Riolering Module 3 Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, januari 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 1.0 (herzien)

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Trimble Agrometius. Precisielandbouw een uitdaging voor de loonwerker. Voorstelling Agrometius/Trimble

INHOUDSOPGAVE. Trimble Agrometius. Precisielandbouw een uitdaging voor de loonwerker. Voorstelling Agrometius/Trimble Precisielandbouw een uitdaging voor de loonwerker INHOUDSOPGAVE Voorstelling Agrometius/Trimble Wat is precisielandbouw en waarom? Cirkel van precisielandbouw: 1. 2. 3. 4. DETECTIE BESLISSEN UITVOEREN

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst concept-beheerplan Natura 2000 Lauwersmeer

Informatiebijeenkomst concept-beheerplan Natura 2000 Lauwersmeer Informatiebijeenkomst concept-beheerplan Natura 2000 Lauwersmeer 1 Programma Welkom door Douwe Hollenga, voorzitter van de stuurgroep - Wat is Natura 2000 - Waar staan we: wat is geweest en wat komt Toelichting

Nadere informatie

De meerwaarde: een casus. Martine Lodewijk programmamanager KRW voor waterschap Amstel Gooi en Vecht

De meerwaarde: een casus. Martine Lodewijk programmamanager KRW voor waterschap Amstel Gooi en Vecht De meerwaarde: een casus Martine Lodewijk programmamanager KRW voor waterschap Amstel Gooi en Vecht Conclusies Wat is de meerwaarde van een systeemanalyse (ESF-analyse)? Diagnose: wat zijn de bepalende

Nadere informatie

Nieuwe statistieken: extreme neerslag neemt toe en komt vaker voor

Nieuwe statistieken: extreme neerslag neemt toe en komt vaker voor Nieuwe statistieken: extreme neerslag neemt toe en komt vaker voor Hans Hakvoort (HKV), Jules Beersma (KNMI), Theo Brandsma (KNMI), Rudolf Versteeg (HKV), Kees Peerdeman (Waterschap Brabantse Delta/STOWA)

Nadere informatie

Onderzoek naar blootstelling aan endotoxinen in de agrarische sectoren van teelt, be- en verwerking en handel

Onderzoek naar blootstelling aan endotoxinen in de agrarische sectoren van teelt, be- en verwerking en handel Onderzoek naar blootstelling aan endotoxinen in de agrarische sectoren van teelt, be- en verwerking en handel drs. Suzanne Spaan ir. Inge Wouters dr. ir. Dick Heederik Institute for Risk Assessment Sciences

Nadere informatie

De natuur vanuit verschillend perspectief wetgeving, ecologie, remote sensing

De natuur vanuit verschillend perspectief wetgeving, ecologie, remote sensing De natuur vanuit verschillend perspectief wetgeving, ecologie, remote sensing Anne Schmidt 13 januari 2005 Waar gaat deze presentatie over? Kader: WOT-programma Informatievoorziening Natuur Centrale vraag:

Nadere informatie

Absoluut verzuim. Absoluut verzuim totaal verzuim. > 3 maanden. Opgelost in schooljaar

Absoluut verzuim. Absoluut verzuim totaal verzuim. > 3 maanden. Opgelost in schooljaar Bijlage 1. Landelijke gegevens De gegevens over het schooljaar 2014-2015 zijn afkomstig uit de leerplichttelling die jaarlijks onder de gemeenten wordt uitgevoerd. De respons op de leerplichttelling bedroeg

Nadere informatie

Gebiedswijzer De Bruuk

Gebiedswijzer De Bruuk Programmatische Aanpak Stikstof Gebiedswijzer De Bruuk Nederland heeft ruim 160 natuurgebieden aangewezen als Natura 2000-gebied. Samen met de andere landen van de Europese Unie werkt Nederland zo aan

Nadere informatie

Averechtse selectie & marktfalen Een Experiment. Spelregels. Formeer een tweedehands automarkt

Averechtse selectie & marktfalen Een Experiment. Spelregels. Formeer een tweedehands automarkt Module 11 Averechtse selectie & marktfalen Een Experiment Spelregels Formeer een tweedehands automarkt De klas bestaat uit 2 groepen: Bezitters van tweedehands auto s Auto kopers 1 Instructies voor eigenaren

Nadere informatie

dins. 29 / woensdag 30 juli 2014 Feyenoord donderdag 31 juli 2014 PSV / FC Groningen JCS zondag 3 augustus 2014 PEC Zwolle Ajax 18:00

dins. 29 / woensdag 30 juli 2014 Feyenoord donderdag 31 juli 2014 PSV / FC Groningen JCS zondag 3 augustus 2014 PEC Zwolle Ajax 18:00 vr vr CL vr donderdag 17 + 24 juli 2014 FC Groningen vrijdag 18 juli 2014 loting Q3 CL + dins. 29 / woensdag 30 juli 2014 Feyenoord donderdag 31 juli 2014 PSV / FC Groningen JCS zondag 3 augustus 2014

Nadere informatie

Flexibeler peil in Wieden & Weerribben. Casper Cusell & Ivan Mettrop

Flexibeler peil in Wieden & Weerribben. Casper Cusell & Ivan Mettrop Flexibeler peil in Wieden & Weerribben Casper Cusell & Ivan Mettrop Habittatypen in laagveenwereld Knelpunten in laagveenwereld Aantal grote knelpunten in het Nederlandse laagveenlandschap: o Niet optreden

Nadere informatie

HET POLICY LAB. Tjerk Timan. ScienceWorks 25 mei 2018

HET POLICY LAB. Tjerk Timan. ScienceWorks 25 mei 2018 HET POLICY LAB Tjerk Timan ScienceWorks 25 mei 2018 SAMENVATTING Het Policy Lab doet gecontroleerde experimenten voor het ontwikkelen van data gedreven beleid zodat beleidsmakers veilig kunnen experimenteren

Nadere informatie

Aquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij)

Aquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij) lesdag onderwerp docent(en) Module 1: Ecologische principes van watersystemen Lesdag 1 Ochtend - Watersysteem - Van mondiaal tot lokaal - Kringlopen en balansen - Hydrologische kringloop - Relatie grondwater

Nadere informatie

NEERSLAG 27 JULI 2018

NEERSLAG 27 JULI 2018 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// NEERSLAG 27 JULI 2018 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Effectiviteit KRW maatregelen. Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen?

Effectiviteit KRW maatregelen. Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen? Effectiviteit KRW maatregelen Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen? 1 Maatregelen Kaderrichtlijn Water Kwaliteit Doelstelling Beleidstekort Maatregelen 2 Welke maatregelen worden

Nadere informatie

Versie Datum Wijzigingen

Versie Datum Wijzigingen Meest materiële emissies 2014 Versiebeheer Versie Datum Wijzigingen 1.0 2 november 2015 Vrijgave voor publicatie 0.1 26 oktober 2015 Initiële versie 2 Inhoud 1.0 Inleiding 4 1.1 Doelstellingen 4 2.0 Uitgangspunten

Nadere informatie

De ecologische kwaliteit van Nederlands oppervlaktewater: zijn de voorspellingen beter geworden sinds 2009?

De ecologische kwaliteit van Nederlands oppervlaktewater: zijn de voorspellingen beter geworden sinds 2009? PBL-Notitie De ecologische kwaliteit van Nederlands oppervlaktewater: zijn de voorspellingen beter geworden sinds 2009? P. Cleij, H. Visser contact: hans.visser@pbl.nl Datum: 26-2-2013 Publicatienummer:

Nadere informatie

Actuele vullingsgraad bodem. Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018

Actuele vullingsgraad bodem. Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018 Actuele vullingsgraad bodem Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018 Belang van bodemberging voor waterbeheer Neerslag Verdamping Bodemvocht Bodemberging bodemfysische eigenschappen Onverzadigde bodem Waterstand

Nadere informatie

Witteveen+Bos-bedrijfscode. missie. karakteristiek. verantwoord. verbetering. kernwaarden. communicatie. integriteit

Witteveen+Bos-bedrijfscode. missie. karakteristiek. verantwoord. verbetering. kernwaarden. communicatie. integriteit Witteveen+Bos-bedrijfscode missie karakteristiek verantwoord verbetering kernwaarden communicatie integriteit Inleiding Witteveen+Bos heeft sinds 1998 een gedragscode. Deze code is verder uitgewerkt in

Nadere informatie

Droogterapport 12 juli 2017

Droogterapport 12 juli 2017 Droogterapport 12 juli 217 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 12 juli 217 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater en

Nadere informatie

Effectiviteit en toepasbaarheid van Pentakeep Super in een vollegrondsteelt aardbeien

Effectiviteit en toepasbaarheid van Pentakeep Super in een vollegrondsteelt aardbeien Effectiviteit en toepasbaarheid van Pentakeep Super in een vollegrondsteelt aardbeien Aardbeiendemodag 2014 DLV Plant Postbus 6207 5960 AE Horst Expeditiestraat 16 a 5961 PX Horst T 077 398 75 00 F 077

Nadere informatie

Verstedelijking en groen in de Metropoolregio

Verstedelijking en groen in de Metropoolregio Verstedelijking en groen in de Metropoolregio Metropoollab Delft 15 maart 2012 Rienk Kuiper 1 Omkering stad land: 1960 2 Omkering stad land: 1970 3 Omkering stad land: 1980 4 Omkering stad land: 1990 5

Nadere informatie

HART en 4 20 ma integreren in een PROFIBUS-installaties

HART en 4 20 ma integreren in een PROFIBUS-installaties PROFIBUS, PROFINET HART en 4 20 ma integreren in een PROFIBUS-installaties Edegem, 10 juni 2009 De Uitdaging 1 Het is noodzakelijk om een productieinstallatie te herzien in een zeer korte tijd met weinig

Nadere informatie

Fit For the Future. Workshop Beweeggedrag meten bij kinderen met een fysieke beperking. Dr. H.J.G. van den Berg-Emons. K.M. Lankhorst PT. MSc.

Fit For the Future. Workshop Beweeggedrag meten bij kinderen met een fysieke beperking. Dr. H.J.G. van den Berg-Emons. K.M. Lankhorst PT. MSc. Fit For the Future Workshop Beweeggedrag meten bij kinderen met een fysieke beperking Dr. H.J.G. van den Berg-Emons Erasmus MC Revalidatiegeneeskunde K.M. Lankhorst PT. MSc. HU Lectoraat Leefstijl & Gezondheid

Nadere informatie

Case Noorder IJplas. Workshop Zon op Water 23 mei 2019

Case Noorder IJplas. Workshop Zon op Water 23 mei 2019 Case Noorder IJplas Workshop Zon op Water 23 mei 2019 Case Noorder IJplas Noorder IJplas - initiatief van bedrijfsleven - Noorder IJplas moet een ecopark worden - kansen - maatschappelijk belang - Vergunningverlening:

Nadere informatie

Kennissessie Werkgroep zorg WELKOM. Case4BestValue

Kennissessie Werkgroep zorg WELKOM. Case4BestValue Kennissessie Werkgroep zorg WELKOM Programma 14:00 15:00 uur uitleg beoordeling prestatieonderbouwing, risico- en kansendossier 15:00 15:45 uur Oefenen met RAVA-plannen Groepjes vormen 20 minuten lezen

Nadere informatie