PHA s uit afvalwater en reststromen, een update;

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PHA s uit afvalwater en reststromen, een update;"

Transcriptie

1 PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; Erwin Bluemink (W+B) Hardy Temmink (WUR-ETE) 2 december

2 Inhoud Erwin Bluemink PHA uit slib? Afbakening Resultaten Kansen Hardy Temmink PHA uit reststromen? 2 december

3 PHA uit slib? Innovatief idee op basis van literatuuronderzoek; Visiedocument Afvalwaterketen tot 2030; Projectidee STOWA onderzoek; Verkenning naar de technische en economische haalbaarheid van PHA-productie uit zuiveringsslib. 2 december

4 PHA uit slib? Verkennende studie; Indicatie van de technische en economische haalbaarheid; Het betreft de specifieke haalbaarheid van twee geselecteerde PHA-productieroutes op basis van huidige inzichten. Rich culture route; Mixed culture route. 2 december

5 PHA uit slib? Rich culture route Influent: < 1 g/l COD Verzuring slib: ± 7,5 g/l VFA 0,25 g VFA / g VSS 0,43 g PHA / g VFA 2 december

6 PHA uit slib? Mixed culture route Biogas Primair Slib Hydrolyse VFA Slib gisting Digestaat RWZI Secundair Slib PHA fermentatie PHA zuivering Grondstof Product Product 2 december

7 PHA uit slib? Voordelen Rich Hogere PHA-opslagcapaciteit opwerking Mixed VFA zo volledig mogelijk omgezet in PHA Nadelen Rich Geen optimale VFA benutting Mixed Lagere PHA-opslagcapaciteit opwerking 25 februari

8 Afbakening Alleen slib Referentie situatie: slibverwerking door vergisting Varianten: Groene weide variant Bestaande slibgisting Indicatieve kostenraming: ± 50 % 25 februari

9 Resultaten Rich culture: 2,9 kton PHA/jaar Mixed culture: 5,2 kton PHA/jaar Verwachte markt bioplastic 2016: 145 kton PHA/jaar Land- en tuinbouw: circa 100 kton plastic/jaar Slib, afvalstoffenwetgeving; Mogelijk lagere kwaliteit; Extractie. 25 februari

10 Resultaten Business case: 2 december

11 Resultaten Conclusie: technisch haalbaar; economisch op dit moment nog niet haalbaar; invloed op de procesvoering van de rwzi is gering; onzekerheid over de toepasbaarheid van de gekozen PHA-opwerkingsmethode, mede gelet op de vrijkomende afvalwaterstroom. 2 december

12 Kansen Parameter Eenheid Rich Mixed VFA-fermentatie; EUR/kg PHA 4,8 2,7 biomassaproductie; EUR/kg PHA 0,9 - PHA-fermentatie; EUR/kg PHA 2,7 2,1 overkoepelende kosten EUR/kg PHA 0,6 0,5 Totaal EUR/kg PHA 9,1 5,3 2 december

13 Kansen VFA-fermentatie; PHA-opwerking; Productkwaliteit en eigenschappen; Backward integration. Samenwerken 2 december

14 PHA uit reststromen? Een overzichtscheet 2 december

15 andere substraten GFT Papier Levensmid. Bietenpulp Mest Etc. Afkoppelen, Shredders rioolwater A-trap concentreren Separaat houden? energie RWZI slib CO 2 voorbehandeling VFA productie VFA mengsel schoon water Koude anammox, P/N terugwinnen Zuur/Base, Enzymen, Thermisch, Druk, Elektroporatie, Etc. Concentratie, Remming, C/N T, ph, HRT, SRT, Additieven, CH 4 Remmers, Concentratie, Propstroom, Etc. Samenstelling, Concentratie afscheiden IEX, membranen,.. VFA product Electriciteit MCFA s PHA productie PHA 2 december Productievolume, Kostprijs, Kwaliteit, Markt, Logistiek, Duurzaamheid

16 t f Deventer Almere Amsterdam Breda Den Haag Heerenveen Maastricht Rotterdam België (Antwerpen) Indonesië (Jakarta) Kazachstan (Aktau, Almaty, Atyrau) Letland (Riga) Rusland (St. Petersburg) Vietnam (Ho Chi Minh City)

17 PHA uit slib? Influent: CZV: 180 g / i.e./ dag PS: 20 g / i.e./ dag SS: 25 g / i.e./ dag VFA: 25 % reductie ODS Methaan: 50 % reductie ODS PHA: 50 % omzetting 25 februari

Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema

Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse Jacobiene Ritsema 1 Onderzoeksvraag Hoe kan het project Waterschoon Noorderhoek worden omschreven en gewaardeerd voor (de verschillende aspecten van) duurzaamheid

Nadere informatie

Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand. ir. Rinze Herrema

Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand. ir. Rinze Herrema Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand ir. Rinze Herrema 1 Witteveen en Bos 1946 Bos (37): civiel ir. bij GW Enschede Witteveen (54): directeur GW Rotterdam Stedenbouwkundig Advies- en Ingenieursbureau

Nadere informatie

Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen

Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen 1 Aanloop naar verduurzaming Achteruitgang aalstand op Europese schaal Europese Aalverordening (2007) Nederlands Aalbeheerplan (2009),

Nadere informatie

Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving

Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving Nederlandse Geotextiel Organisatie 24 Witteveen+Bos Leeuwenbrug 27 Deventer Tel. 0570 69 75 11 r.gerritsen@witteveenbos.nl Ing. R.H. Gerritsen

Nadere informatie

Algenkweek op restwater Arjan Dekker

Algenkweek op restwater Arjan Dekker Algenkweek op restwater Arjan Dekker 25 september 2013 1 Gartner s hype cycle? http://en.wikipedia.org/wiki/hype_cycle 25 september 2013 2 Zoektermen algae fuel and algae biofuel 25 september 2013 3 Onderwerpen

Nadere informatie

Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali

Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali 1 Onderwerpen introductie hoe introduceer je een nieuwe techniek? - onze ervaring voorbeeld casus waterplantkartering

Nadere informatie

Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum

Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum 25 februari 2014 1 Inhoud - Inspectietypen - Wat zien we zoal? - Wat is er te onderzoeken? - Viaduct afslag Bunnik 25 februari 2014 2 Inspecties Definitie van

Nadere informatie

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning 1 Introduction drs.ing. J.N. (Jaap) de Koning: Consultant contracting and procurement at Witteveen+Bos; Manager Almere office; Chair Platform

Nadere informatie

Watertechniek en mestverwerking

Watertechniek en mestverwerking Watertechniek en mestverwerking Workshop Wetsus & Innovatienetwerk 27 juni 2012 Leon Korving combining scientific excellence with commercial relevance 1 Rioolwater vs mest Overeenkomsten: Herkomst (vnl.

Nadere informatie

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten Aanpassing vismaatlatten voor M-typen Inleiding Nu 5 deelmaatlatten vis in zoete M-typen 5. Aantal soorten 1. brasem - snoekbaars 2. baars - blankvoorn 3. ruisvoorn - snoek 4. zeelt - kroeskarper Guus

Nadere informatie

Goed opdrachtgeverschap. Ernst Molier

Goed opdrachtgeverschap. Ernst Molier Goed opdrachtgeverschap Ernst Molier 1 voorstellen Ernst Molier civiele techniek Delft in 1982 constructeur bij DHV, projectleider bij DHV project engineer bij Ballast Nedam bouwprojectmanager bij BM managers

Nadere informatie

Peiling 3 publieksvragen. Wie heeft te maken gehad met. Afweging bouwmethoden

Peiling 3 publieksvragen. Wie heeft te maken gehad met. Afweging bouwmethoden Innovatief ondergronds bouwen folies in beperkt ruimtebeslag Centrum Ondergronds Bouwen Jaarcongres VindingRijk in arme tijden 29 Witteveen+Bos Leeuwenbrug 27 Deventer Tel. 0570 69 75 11 r.gerritsen@witteveenbos.nl

Nadere informatie

SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen. Gerard Krone

SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen. Gerard Krone SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen Gerard Krone 1 Inhoud presentatie Systematiek SWUNG I op hoofdlijn Ervaringen SWUNG I SWUNG I bij gebiedsontwikkeling Sanering (MJPG) Naleving

Nadere informatie

Agenda Workshop PHA-Programma

Agenda Workshop PHA-Programma Agenda Workshop PHA-Programma Productie en applicatie van polyhydroxyalkanoaten uit afvalstromen Locatie: Wageningen UR Forum gebouwnummer 102, zaal C107 Droevendaalsesteeg 2 6708 PB Wageningen Datum:

Nadere informatie

Waarom vissen migreren college voor techneuten

Waarom vissen migreren college voor techneuten Waarom vissen migreren college voor techneuten Marcel Klinge 5 september 2011 1 Bioloog bij een ingenieursbureau biologie aan de Universiteit van Amsterdam, richting aquatische ecologie 2 jaar specialisatie

Nadere informatie

Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone

Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone 1 Waar gaat deze presentatie over? Ervaringen met Wm hoofdstuk 11 (SWUNG) bij voorbereiding aanleg nieuwe rijksweg in een stedelijke

Nadere informatie

Chris Ruiken. 21 juni 2011

Chris Ruiken. 21 juni 2011 Influent zeven Chris Ruiken 21 juni 2011 Inhoud 1. Introductie 2. Demo installatie Blaricum 3. Massabalansen cellulose 4. Conclusie Afvalwater bevat van alles en nog wat. Toiletpapier is ongeveer 30% van

Nadere informatie

Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden

Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden 9de Waterforum: De verdoken schakel in het waterbeleid. Sediment samen aanpakken biedt vele kansen. 1 juni 2012

Nadere informatie

Bioplas(cproduc(e uit zuiveringsslib vereist marktgedreven procesop(malisa(e voor economisch rendement

Bioplas(cproduc(e uit zuiveringsslib vereist marktgedreven procesop(malisa(e voor economisch rendement Bioplas(cproduc(e uit zuiveringsslib vereist marktgedreven procesop(malisa(e voor economisch rendement Erwin Bluemink, Arjen van Nieuwenhuijzen (Wi7eveen+Bos), E7eke Wypkema (waterschap Brabantse Delta),

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, 30 mei 2017

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, 30 mei 2017 Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater Geert Bergsma, 30 mei 2017 LCA Grondstoffen uit rioolwater Fosfaat: eindige grondstof, noodzakelijk voor landbouw PHA: interessante

Nadere informatie

systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier

systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier 1 voorstellen Ernst Molier civiele techniek Delft in 1982 constructeur en projectleider bij DHV, project engineer bij Ballast Nedam bouwprojectmanager

Nadere informatie

Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel

Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel Page 1 of 5 Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel Auteur: Anne Bosma, Tony Flameling, Toine van Dartel, Ruud Holtzer Bedrijfsnaam: Tauw, Waterschap De Dommel Rioolwaterzuiveringen

Nadere informatie

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge:

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge: 14 september 2017 1 Cellulose Assisted Dewatering of SLudge: Gericht op ontwatering van slib door hergebruik van cellulosevezel! 4 jarig onderzoeksproject (eind 10 september 2017) Uitgevoerd door 6 partijen

Nadere informatie

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139)

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Aan : E. Rekswinkel, M. Boersen Van : Wim Wiegant Controle

Nadere informatie

Samenwerking Optimalisatie Slibgisting (SOS) Gezamenlijk innoveren voor gezamenlijk succes - Ephyra en Themista -

Samenwerking Optimalisatie Slibgisting (SOS) Gezamenlijk innoveren voor gezamenlijk succes - Ephyra en Themista - Samenwerking Optimalisatie Slibgisting (SOS) Gezamenlijk innoveren voor gezamenlijk succes - Ephyra en Themista - Ephyra en Themista Vanuit eenzelfde achtergrond naar twee innovaties Snuffelronde innovatie

Nadere informatie

55e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening & 22e Vakantiecursus in Riolering en Afvalwaterbehandeling URINE APART INZAMELEN? Introductie Afvalwaterzuivering vindt zijn oorsprong in de behoefte om de stedelijke

Nadere informatie

06/07/2015. Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën. Van trend naar innovatie. Huidige trend. Ambitie en innovatie

06/07/2015. Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën. Van trend naar innovatie. Huidige trend. Ambitie en innovatie Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën Eerste resultaten pilotonderzoek Dennis Heijkoop 1 juli 2015 Slib, energie eruit halen die er in zit Van trend naar innovatie Huidige trend Maximale slibgisting

Nadere informatie

PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE. 8 mei 2014 Henk Doddema

PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE. 8 mei 2014 Henk Doddema PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE 8 mei 2014 Henk Doddema Meer dan 300 soorten bacteriën kunnen PHA s maken en opslaan in hun cellen Rhodomonas sp. Halomonas sp. Alcaligenes (nu

Nadere informatie

Omzet.Amersfoort. Van onderzoek naar realisatie. Henry van Veldhuizen 28 juni 2011

Omzet.Amersfoort. Van onderzoek naar realisatie. Henry van Veldhuizen 28 juni 2011 Omzet.Amersfoort Van onderzoek naar realisatie Henry van Veldhuizen 28 juni 2011 Doelen 1. Terugkoppeling onderzoek Omzet.Amersfoort 2. Voorbereiden voorstel AB 30 juni 2011 Historie van het project: plannen

Nadere informatie

Slimmere slibgistingstechniek: nog meer energie uit afvalwater

Slimmere slibgistingstechniek: nog meer energie uit afvalwater Slimmere slibgistingstechniek: nog meer energie uit afvalwater Dennis Heijkoop (Royal HaskoningDHV) André Visser (Royal HaskoningDHV) Leo van Efferen (Waterschap Zuiderzeeland) Een energiefabriek: dat

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, mei 2017

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, mei 2017 Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater Geert Bergsma, mei 2017 LCA Grondstoffen uit rioolwater Fosfaat: eindige grondstof, noodzakelijk voor landbouw PHA: interessante bioplastic

Nadere informatie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie

Nadere informatie

Verkenning mogelijkheden

Verkenning mogelijkheden final l rereport Verkenning mogelijkheden grondstof rwzi rapport 2013 31 I Verkenning mogelijkheden Grondstof RWZI rapport 2013 31 ISBN 978.90.5778.626.1 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 033 460 32 00 FAX

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie

Nadere informatie

De afvalwaterzuivering als energiefabriek

De afvalwaterzuivering als energiefabriek De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa

Nadere informatie

nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 29 maart 2012

nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 29 maart 2012 Effecten op zwevend stof en nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 1 INHOUD 1. wat is zwevend stof (ZS)? 2. verandering van de hoeveelheid ZS in een Waterharmonica: bij normale belasting en bij een slibuitspoeling

Nadere informatie

SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN. De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen

SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN. De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen Duopresentatie Hennie Roorda en Tanja Klip 1. Ambities en resultaten waterschappen

Nadere informatie

Energiepark Olburgen

Energiepark Olburgen Energiepark Olburgen Een samenwerking van Waterstromen, Waterschap Rijn & IJssel & Aviko Door Richard Haarhuis Waterstromen B.V. 8 april 2010 Onderwerpen Over Waterstromen Locatie Olburgen Stap voor Stap

Nadere informatie

Nieuwe sanitatie en (energie)

Nieuwe sanitatie en (energie) Nieuwe sanitatie en (energie) prestatie boordelingsmethoden. STOWA afvalwaterketen symposium Jan de Wit, 24 mei 2011 Kom verder. Saxion. b lk d h d f l De bulk van de energie-inhoud van afvalwater Is thermisch

Nadere informatie

Vergistingstest BATCHTESTEN. Klant 2401/086/A1. Testsubstraat: Maisrestanten. Mystery Man

Vergistingstest BATCHTESTEN. Klant 2401/086/A1. Testsubstraat: Maisrestanten. Mystery Man Vergistingstest BATCHTESTEN 2401/086/A1 Testsubstraat: Maisrestanten Klant Mystery Man Datum: 05-Juli-2012 1 Voorwoord is een werkmaatschappij welke voornamelijk actief is in de agri-food branche en de

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

Synergie RWZI en mestverwerking

Synergie RWZI en mestverwerking Synergie RWZI en mestverwerking Opdrachtgevers Uitvoering LeAF Synchroniciteit Varkensmest Rioolwater Aanscherping mestbeleid Beleid op duurzaamheid druk op mestafvoer Rioolwater als bron Meer mestverwerking

Nadere informatie

2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat

2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat 2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat 9 december 2011 1 Inhoud Uitgangspunten Beantwoording vragen en toelichting hypothesen Aanbevelingen 9 december 2011 2 Uitgangspunten 2nd

Nadere informatie

Thermische Druk Hydrolyse

Thermische Druk Hydrolyse Thermische Druk Hydrolyse Techniek om de conversie van moeilijke biomassa te verhogen Door: Ir. Frederik Oegema 1 4e Europese leverancier van biogas installaties Micro vergisting 50-130 kwe Co-vergisting

Nadere informatie

Logistiek Park Moerdijk

Logistiek Park Moerdijk Logistiek Park Moerdijk Info - avond milieu-effectrapportage 5 oktober 2009 PROGRAMMA 20.00 opening door dhr. J. Van der Wijst (m.e.r.-coördinator provincie en avondvoorzitter) 20.10 toelichting op m.e.r.-procedure

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

FAST Fermentation Eddie Broeders e.broeders@nijhuis-water.com Wilbert Menkveld w.menkveld@nijhuis-water.com

FAST Fermentation Eddie Broeders e.broeders@nijhuis-water.com Wilbert Menkveld w.menkveld@nijhuis-water.com FAST Fermentation Eddie Broeders e.broeders@nijhuis-water.com Wilbert Menkveld w.menkveld@nijhuis-water.com w.menkveld@nijhuis-water.com Inhoud Over Nijhuis Water Technology BV Waarom ammonium verwijderen/terugwinnen?

Nadere informatie

De klimaatneutrale waterketen

De klimaatneutrale waterketen De klimaatneutrale waterketen Jos Frijns Lelystad, 13 februari 2009 Klimaatverandering: adaptatie ja, maar ook mitigatie Belang van mitigatie voor watersector Gevolgen worden vooral zichtbaar in de waterketen,

Nadere informatie

Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën

Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën Eerste resultaten pilotonderzoek Dennis Heijkoop 18 maart 2015 Aqua NL Gorinchem Van trend naar innovatie Huidige trend Maximale slibgisting zoveel mogelijk

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek Marco Kwak Projectontwikkeling Waterschappen en Attero: Gemeenschappelijk doel Grondstoffen en Nutriënten Energie GrondstoffenFabriek

Nadere informatie

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek Waterschap De Dommel Het idee + Afvalwater zuiveringsslib = Waarom RWZI Tilburg? RWZI Tilburg (cap. 350.000 i.e.; 8.000 ton d.s.) alleen aanpassingen in de

Nadere informatie

Missie, visie en strategie slibverwerking waterschap Rijn en IJssel

Missie, visie en strategie slibverwerking waterschap Rijn en IJssel BIJLAGE 1 Missie, visie en strategie slibverwerking waterschap Rijn en IJssel Missie We verwerken het zuiveringsslib tegen de laagste maatschappelijke kosten, waarbij we ons inzetten de in het slib aanwezige

Nadere informatie

Businesscase thermofiele slibgis3ng

Businesscase thermofiele slibgis3ng Businesscase thermofiele slibgis3ng Anna Veldhoen 1), E/eke Wypkema 2) Cora Uijterlinde 3), Freek Kramer 1) ; 1) Wi/eveen+Bos, 2) Waterschap Brabantse Delta, 3) Stowa Slib a5oms3g van communale afvalwaterzuiveringen

Nadere informatie

Full scale de-ammonificatie in de waterlijn

Full scale de-ammonificatie in de waterlijn Full scale de-ammonificatie in de waterlijn 1 Met DEMON en EssDe Harm Baten Hoogheemraadschap van Rijnland Annette Buunen - Grontmij Nederland B.V. (part of Sweco) Full scale de-ammonificiatie in de waterlijn

Nadere informatie

Reconstructie onderdoorgang Doornboslaan Breda Speciale uitdagingen en folieconstructie

Reconstructie onderdoorgang Doornboslaan Breda Speciale uitdagingen en folieconstructie Reconstructie onderdoorgang Doornboslaan Breda Speciale uitdagingen en folieconstructie Bijeenkomst en projectbezoek NGO-Kivi NGO - Nederlandse Geotextiel Organisatie Kivi - Ingenieursvereniging afdeling

Nadere informatie

Notitie. Inleiding. Belangrijke kostenposten. Groene weide

Notitie. Inleiding. Belangrijke kostenposten. Groene weide Notitie Aan : Dhr. Jan Lourens (Waterschap Rijn en IJssel) Van : Dr. ir. Wim Wiegant Datum : 23 augustus 2011 Kopie : Onze referentie : 9W3729.01/N00005/423160/Nijm Betreft : Nieuwe anti-afhaakregeling

Nadere informatie

GREENN Co. GReen Ethanol Energy Northern Netherlands Cooperation BIO-ETHANOL. Rijden op een tank vol alcohol

GREENN Co. GReen Ethanol Energy Northern Netherlands Cooperation BIO-ETHANOL. Rijden op een tank vol alcohol BIO-ETHANOL Rijden op een tank vol alcohol Rinus Rinia : Oosterhof-Holman Milieutechniek Onno van Dijk: TechnologieCentrum Noord-Nederland EU richtlijn biobrandstoffen In 2005: 2 procent substitutie In

Nadere informatie

Innovatieve mestverwerking op de boerderij

Innovatieve mestverwerking op de boerderij Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op

Nadere informatie

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen Douwe Jan Tilkema directeur Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Definitie van de competentie ondernemerschap Signaleren van kansen in de

Nadere informatie

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg Afvalwater: een bron van mogelijkheden 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg 1 Jouw poep is goud waard! 2 Rotterdam Innovative Nutrients, Energy & Watermanagement (RINEW) Doel: Het realiseren van een innovatieve

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Dennis Froeling 2 februari 2017

Dennis Froeling 2 februari 2017 Dennis Froeling 2 februari 2017 Inhoudsopgave HVC Huidige verwerking (berm)gras Uitgangpunten (berm)gras verwerking Technologieën Gras naar papier HVC: Samen halen we eruit wat erin zit 52 aandeelhouders:

Nadere informatie

Vergisting van eendenmest

Vergisting van eendenmest Lettinga Associates Foundation for environmental protection and resource conservation Vergisting van eendenmest Opdrachtgever: WUR Animal Sciences Group Fridtjof de Buisonjé Datum: 3 oktober 2008 Lettinga

Nadere informatie

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. Water zuiveren = normen nastreven Basis uitdaging voor meeste sectoren (Nieuwe wetgeving: micropolluenten, ZM, ) 2. Filosofie van Pantarein, water zuiveren

Nadere informatie

KRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering!

KRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! 1 KRW symposium 9 mei Epe Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! rwzi Dokhaven locatie pilotinstallatie 2 3 RWZI Dokhaven Grootste RWZI WSHD 560.000 v.e. 150 Capaciteit ca.

Nadere informatie

Bijlage 5: Terugwinnen grondstoffen: toepassingsmogelijkheden voor de rwzi Utrecht (DM 842468)

Bijlage 5: Terugwinnen grondstoffen: toepassingsmogelijkheden voor de rwzi Utrecht (DM 842468) Bijlage 5: Terugwinnen grondstoffen: toepassingsmogelijkheden voor de rwzi Utrecht (DM 842468) Datum: 10 juli 2014 Ons kenmerk: 842468 Aan: Algemeen Bestuur Van: Willem de Jager, Marlies Verhoeven Betreft

Nadere informatie

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering Heleen Pinkse Aanleiding Energiefabriek: Door toepassen van chemicaliën kan energiegebruik van de zuivering verminderen, maar..

Nadere informatie

Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB

Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Aan de slag 1. Verkenning 2. Eerste analyse via open netwerk (pre concurrentiefase) 3. Eerste Lunchbijeenkomst (toetsing aannames

Nadere informatie

TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker

TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker 18 April 2013 1 18 April 2013 2 TEEB - The Economics of Ecosystems and Biodiversity 2007 UNEP initiated TEEB: to embed

Nadere informatie

(Voor)droging van zuiveringsslib in kassen met en zonder restwarmte. Barry Meddeler 27 mei 2014

(Voor)droging van zuiveringsslib in kassen met en zonder restwarmte. Barry Meddeler 27 mei 2014 (Voor)droging van zuiveringsslib in kassen met en zonder restwarmte Barry Meddeler 27 mei 2014 Uitvoerders Berend Reitsma, Tauw Feije de Zwart, WUR Barry Meddeler, Tauw Doel STOWA onderzoek Slibdroging

Nadere informatie

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Kleinschalige mestvergisting met Microferm Staatssecretaris Joop Atsma en gedeputeerde Theo Rietkerk

Nadere informatie

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan Sneek Noorderhoek Innovatief concept geëvalueerd Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan.. Inhoud Noorderhoek het concept Noorderhoek onderzoek en evaluatie

Nadere informatie

Aan: Leden Platform Afvalwater en Energie (zie bijlage 1).

Aan: Leden Platform Afvalwater en Energie (zie bijlage 1). Aan: Leden Platform Afvalwater en Energie (zie bijlage 1). Van: R. Neef Betreft: Aanwezig 4 de Bijeenkomst Platform Afvalwater en Energie Zie bijlage 1 Datum: 13 maart 2012 Agenda De agenda voor de 4 de

Nadere informatie

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?

Nadere informatie

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum. 25 maart 2017

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE) Groen Gas Burgum. 25 maart 2017 TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum 25 maart 2017 Centrale Bergum: zonnepanelen park Realisatie medio 2017 5 MW Ontwikkeling drijvende zonnepanelen

Nadere informatie

Integraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer

Integraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer Integraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer Inhoud Beleid Aandeel GF in GFT. Waar praten we over? Ontwikkelingen in de markt Heeft GF en T apart meerwaarde? Kwaliteit

Nadere informatie

Vezels als grondstof voor biobased producten. Ir. Maurice Henssen (Bioclear b.v.)

Vezels als grondstof voor biobased producten. Ir. Maurice Henssen (Bioclear b.v.) Vezels als grondstof voor biobased producten Ir. Maurice Henssen (Bioclear b.v.) Opdrachtverlening STOWA Grondstoffenfabriek Inhoud presentatie Inventarisatie hoogwaardige afzetmogelijkheden zeefgoed Technische,

Nadere informatie

Witteveen+Bos. Ir. W. Claassen

Witteveen+Bos. Ir. W. Claassen Witteveen+Bos Ir. W. Claassen 1 Inleiding Witteveen+Bos in het kort Witteveen+Bos en Composiet Composites in Motion : De Oosterscheldekering 2 Witteveen en Bos 1946 Bos (37): civiel ir. bij GW Enschede

Nadere informatie

HANDBOEK SLIBGISTING. Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 50 HANDBOEK SLIBGISTING

HANDBOEK SLIBGISTING. Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 50 HANDBOEK SLIBGISTING Pilotstudie in Noord-Nederland en toepassing voor vervaardiging waterkansenkaarten voor natuur Final F ina report l re p ort Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT HANDBOEK SLIBGISTING TEL 033

Nadere informatie

NEO-alginaat. Nationale watertechnologie week. Gorinchem 22 maart 2017 Maarten Schaafsma

NEO-alginaat. Nationale watertechnologie week. Gorinchem 22 maart 2017 Maarten Schaafsma NEO-alginaat Nationale watertechnologie week Gorinchem 22 maart 2017 Maarten Schaafsma Namens wie sta ik hier? Dit project wordt gesteund door: 2 NEO-alginaat, waarom? Bijdrage aan de circulaire economie

Nadere informatie

BIJLAGEN. Figuur 2: AHPD Proefinstallatie op EnTranCe en teruggewonnen fosfaat (vgl. struviet)

BIJLAGEN. Figuur 2: AHPD Proefinstallatie op EnTranCe en teruggewonnen fosfaat (vgl. struviet) BIJLAGEN Bijlage A: AHPD Proefinstallatie op het Energy Transition Center (EnTranCe) Gefinancierd door de Gasunie, GasTerra en de Gemeente Groningen en gefaciliteerd door de Rijksuniversiteit Groningen

Nadere informatie

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Versie: 0.0 Datum: 21-4-2015 Auteur: Vrijgave: M.J.A. Rijpert T. Crum 1 IKN (Innovatie Kenniscentrum Nederland) Copier is de initiatiefnemer

Nadere informatie

Het gebruik van biogas als transportbrandstof

Het gebruik van biogas als transportbrandstof Dr. Ir. René Cornelissen - Ing. A.F.B ter Braack partners Tractor op Het gebruik van als transportbrandstof 1 LTO Noord partners Tractor op 22.236 leden - Ruim 12.500 veehouders - 500 miljoen kuub uit

Nadere informatie

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,...

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Valorisatie reststromen met aquatische biomassa Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Inhoud Motivatie Waarom aquatische biomassa? Acrres Onderzoek aquatische biomassa

Nadere informatie

Verwaarding van zeefgoed:

Verwaarding van zeefgoed: Verwaarding van zeefgoed: Subtitel Verkenning van afzetmogelijkheden Rik Winters, Amersfoort, 13 maart 2012. Inleiding Bioclear/KNN Zeefgoed Toepassingsmogelijkheden Belemmeringen Conclusies Vervolg Bioclear

Nadere informatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni 2012. Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe

Nadere informatie

Financiële prikkels voor energie- en milieutechnologie wat heeft de overheid voor u in petto?

Financiële prikkels voor energie- en milieutechnologie wat heeft de overheid voor u in petto? Financiële prikkels voor energie- en milieutechnologie wat heeft de overheid voor u in petto? Agenda 1. Rol van subsidies in het milieu- en energiebeleid 2. Subsidie-instrumenten en de innovatieketen 3.

Nadere informatie

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN Johan van Groenestijn johan.vangroenestijn@tno.nl Biobased Economy In de Biobased Economy wordt biomassa gebruikt voor de productie van energie, transportbrandstoffen,

Nadere informatie

Warmterecuperatie uit gemeentelijke riolering - een haalbare kaart?

Warmterecuperatie uit gemeentelijke riolering - een haalbare kaart? Warmterecuperatie uit gemeentelijke riolering - een haalbare kaart? Wendy Francken Directeur VLARIO 1 11 Europese partners Uit 6 landen Met 1 gemeenschappelijk doel De waterketen te verduurzamen door:

Nadere informatie

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Door Arné Boswinkel, Bert Palsma en Rada Sukkar Een aanzienlijk deel van de warmte uit huishoudens en industrie wordt via het afvalwater geloosd. Het potentieel

Nadere informatie

Voortgangsrapportage CO2 reductie periode 1-2014

Voortgangsrapportage CO2 reductie periode 1-2014 Voortgangsrapportage CO2 reductie periode 1-2014 Revisie Auteur Datum Toelichting Voor akkoord, opsteller Naam R.B. van Dijk Functie KAM-manager Datum 13-2-2015 Handtekening 1 Voortgang doelstellingen

Nadere informatie

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs Workshop Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs Programma Welkom en opening Introductie mestverwerking MVI s Achtergronddocument:

Nadere informatie

De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek

De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De drie oprichters van IWE Binnen modern en duurzaam ondernemerschap past het niet om het milieu onnodig te belasten. Een besef dat nu wijdverbreid

Nadere informatie

VAPPR Haalt eruit wat erin zit

VAPPR Haalt eruit wat erin zit Haalt eruit wat erin zit Vappr maakt van biomassa duurzame grondstoffen en warmte en legt CO2 in de bodem vast. We halen eruit wat erin zit en voegen verantwoord waarde toe in de duurzame circulaire economie.

Nadere informatie

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Agenda Introductie HoSt B.V. Waarom Microferm? Het Microferm concept Beschrijving installatie Voordelen Economie Vragen

Nadere informatie

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës CO 2 Een waardevolle grondstof Peter Simoës 4 april 2018 AEB anno 2018 AEB lost al bijna 100 jaar afvalvraagstukken op voor Amsterdam. Sinds 2014 als verzelfstandigd bedrijf. Missie AEB: Voor een schone

Nadere informatie

Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater

Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater Aquarama Trade Fair TNAV Workshop 23 oktober 2014 Coos Wessels Toiletpapier in afvalwater 10 tot 14 kg per persoon per jaar

Nadere informatie

De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix

De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix 08/04/2011 De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix Luc Pelkmans, VITO 4 de Vlaamse afval- en materialencongres Brugge, 6 april 2011 Inhoud» Vlaamse onderbouwing van de Belgische

Nadere informatie