Standpunt Nieuwe Sanitatie
|
|
- Diana Brouwer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe inzichten. Als wordt gesproken over Nieuwe Sanitatie dan worden deze nieuwe inzichten aangehaald. Van verschillende kanten is er behoefte om aan te geven hoe het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden met Nieuwe Sanitatie om gaat. De inzichten zijn zeer aan verandering onderhevig. In dit voorstel wordt aangegeven hoe het waterschap er vooralsnog mee om wil gaan. Wat is Nieuwe Sanitatie? Op de huidige, conventionele manier van afvalwaterinzameling en -zuivering wordt het huishoudelijk afvalwater, vaak nog samen met regenwater, via één grote leiding naar één van de zeventien centrale rioolwaterzuiveringsinstallaties van het waterschap afgevoerd en gezuiverd. Dit afvalwater kan echter ook gescheiden worden in deelstromen (bijlage 1): een blauwe (afgekoppeld regenwater), grijze (douche, keuken en afwas- en wasmachine) en zwarte (toilet) waterstroom. Als bij deze laatste gebruik gemaakt wordt van vacuümtoiletten, wordt een ingedikte afvalwaterstroom verkregen (kleine zuiveringsinstallatie, efficiënte zuivering). Bovendien wordt bespaard op drinkwater. Zwart water kan ook nog verder worden gescheiden in een bruine (poep) en gele (plas) afvalwaterstroom. Zwart of bruin water kan grotendeels anaeroob (zonder beluchting, dus op energetisch gunstige wijze) worden gezuiverd en levert dan ook nog eens energie op in de vorm van biogas. Nu gebeurt dit zuiveren hoofdzakelijk aeroob (mét lucht dus) wat veel (beluchtings-)energie kóst. Uit geel water kunnen medicijnresten worden verwijderd en/of nutriënten (kunstmest) worden teruggewonnen. Als het gele water (nadien) biologisch gezuiverd wordt, kan dit op energetisch gunstige wijze (ca. 50% minder energie ten opzichte van een conventionele rioolwaterzuivering). Grijs water vraagt een relatief eenvoudige zuiveringsstap omdat deze stroom maar een beperkte vuillast bevat. Het grootste deel van het water (grijs en blauw) blijft binnen het plangebied. Kernwoorden bij Nieuwe Sanitatie zijn dus: gescheiden afvalwaterstromen, blauw-, zwart-, geel-, bruin- en grijswater en decentrale behandeling. Nieuwe Sanitatie wordt soms verward met IBA s. IBA s zijn zeer kleine conventionele zuiveringsunits (< 10 i.e.) die geplaatst worden als de aansluiting op de riolering (veel) te duur wordt. Er is geen sprake van gescheiden afvalwaterstromen. De gemeente is leidend (en eigenaar). Het Hoogheemraadschap beheert de IBA s. IBA-gebruikers betalen de standaard verontreinigingsheffing (1 of 3 ve s). Bij nieuwe sanitatie geldt een soortgelijke constructie. Over de investeringen zal hier echter een verdeelsleutel moeten worden overeengekomen tussen gemeente, hoogheemraadschap en gebruikers/projectontwikkelaar. Ook juridisch zijn er meerdere mogelijkheden. In het meest voor de hand liggende model is de gemeente eigenaar van het inzamelingssysteem en het Hoogheemraadschap verantwoordelijk voor het beheer (afvoer en verwerking). Over onderhoud en het gebruik door bewoners moeten afspraken worden gemaakt. Praktijkervaringen Praktijkvoorbeelden van de toepassing van enkele Nieuwe Sanitatie technieken als pilot project: Sneek: DeSaH-principe, op wijkniveau wordt sinds 2009 afvalwater van ca. 30 woningen in een garagebox gezuiverd. Het effluent wordt vooralsnog geloosd op de als back-up aangelegde riolering. Het project heeft een vervolg gekregen in de wijk Noorderhoek (232 woningen): vacuümtoiletten, zwartwater-vergisting + GF bijmenging middels vermalers, biogasgebruik in de verwarmingsketels, lokale grijswaterzuivering in mini-wzi; Meppel, Sleen, hoofdkantoor Waterschap Reest en Wieden (buitenland: Kullön village, Palsternacke): No-mix toiletten/scheidingstoiletten 1 /watervrije urinoirs (geel waterinzameling); Deventer (buitenland: Lübeck wijk Flintenbreite, Knittlingen 2, Freiburg wijk Wohnen & Arbeiten 3 ): vacuümtoiletten/riolering; 1 Sinds 2010 stokt de productie van scheidende toiletten, wegens onvoldoende marktafzet, STOWA platform NS
2 Drielanden (Gr.), Culemborg (wijk Lanxmeer): helofytenfilter grijswater. Voordelen van Nieuwe Sanitatie Energie: Besparing op transportenergie door decentrale, lokale behandeling van afvalwater en besparing op zuiveringsenergie vanwege toepasbaarheid van speciale energiezuinige biologische zuiveringstechnieken en het direct vergisten van zwart water. Het is een prestatie als een zuiveringssysteem energieneutraal functioneert. Een eventuele netto-energieproductie van een nieuwe sanitatie-systeem zal daarom beperkt zijn en zal nooit een substantieel onderdeel vormen van de totale energiebehoefte van een woonwijk. Energie kan dus geen doorslaggevend argument zijn voor de implementatie van een nieuw sanitatie-concept 4 ; Gaat verdroging tegen: Een (groot) deel van het water blijft binnen het plangebied. Er kunnen dus nevendoelen worden behaald, zoals bestrijding van droogte. In gebieden met een neerslagtekort kan dit wenselijk zijn; Nieuwe technieken: Door scheiding en bijkomende concentratie van stoffen, komen technieken binnen handbereik die op een gewone, conventionele rwzi niet snel toegepast zouden kunnen worden (actief kool voor verwijdering van medicijnresten, fosfaat- en stikstofterugwinning door kunstmest vorming). Nadelen van Nieuwe Sanitatie Duur: Uit alle door waterschappen uitgevoerde onderzoeken blijkt tot dusverre, dat Nieuwe Sanitatie (aanzienlijk) duurder is dan behandeling van afvalwater op conventionele wijze; Grotere kans op oppervlaktewaterverontreiniging: Het risico op verontreiniging van het oppervlaktewater in het plangebied is groter bij decentrale behandeling van de zwarte afvalwaterstroom. Zeker als dit met behulp van meerdere (kleinere) installaties gebeurt; Lastiger beheersbaar: Kleine schaalgrootte en dus al snel meerdere kleine zuiveringsinstallaties (beheersbaarheid is lastiger, borging van een goede procesvoering is noodzakelijk). Standpunt van het waterschap ten aanzien van Nieuwe Sanitatie Het waterschap staat onder voorwaarden open voor toepassing van nieuwe sanitatiesystemen. Per locatie moet altijd een afweging gemaakt worden waarbij de voordelen van de aanleg van een nieuw sanitatiesysteem afgewogen moeten worden tegen de nadelen. Er zijn verschillende uitvoeringsvormen van nieuwe sanitatiesystemen. Het waterschap acht alleen de zogenaamde Rijnenburg-variant (bijlage 2) kansrijk. De betrokken partijen moeten een afweging maken of de meerkosten opwegen tegen de opbrengsten en overeenstemming bereiken over de verdeling van de meerkosten. Afweging in voorkomende gevallen De afweging tussen een nieuw sanitatiesysteem ( Rijnenburg-variant ) aan de ene kant en conventionele inzameling en afvoer naar de dichtstbijzijnde rwzi aan de andere kant, wordt gemaakt op basis van: 1. kans op gevaar voor volksgezondheid; 2. gevoeligheid van het ontvangende lokale oppervlaktewater: is het risico op oppervlaktewatervervuiling acceptabel?; 3. kosten: hoe verhouden zich de kosten van een Rijnenburg-variant ten opzichte van een systeem met conventionele inzameling en afvoer naar de dichtstbijzijnde rioolwaterzuivering; 4. beheersbaarheid van de verschillende zuiveringsprocessen; en 5. speciale duurzaamheidprincipes: is er sprake van aantoonbare energiewinst, wordt verdroging bestreden, worden medicijnresten uit het afvalwater verwijderd of anders? Het standpunt van het waterschap ten aanzien van Nieuwe Sanitatie is om in voorkomende gevallen aan de hand van bovenstaande afwegingen een kosten/baten analyse water (KBW) op te stellen. 2 In Knittlingen, Duitsland zijn 100 woningen uitgerust met vacuümtoiletten, wordt het zwarte water opgeconcentreerd met ultrafiltratie en vervolgens vergist. Fosfaat wordt middels struviet teruggewonnen, het effluent wordt voor irrigatie gebruikt. 3 In 1999 concept met vacuümtoiletten en MBR 4 Bij nieuwbouwprojecten is de grootste energiewinst in de afvalwaterketen te boeken door de warmte uit doucheen badwater te hergebruiken. Als er een energiebesparingdoelstelling voor het gebied geldt, zijn warmtewisselaars in de doucheputjes één van de meest efficiënte maatregelen
3 Bijlage 1 Schematische weergave Nieuwe Sanitatie
4 Bijlage 2 Rijnenburg variant
5 Bijlage 3 Afkortingen IBA MBR v.e. rwzi Individuele Behandeling Afvalwater (conventionele mini-rwzi voor 1-10 personen) membraanbioreactor, biologische zuiveringstechniek waarbij het actief slib niet met behulp van nabezinktanks wordt gescheiden van het gezuiverde, schone water, maar met behulp van membranen; vervuilingseenheid (de hoeveelheid afvalwater die een inwoner produceert); waterzuiveringsinstallatie
DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING
DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-
Nadere informatiegrondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden
Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,
Nadere informatieEen vacuümtoilet bij het NIOO in Wageningen. Door onderdruk wordt de inhoud weggezogen, vervolgens wordt het toilet nagespoeld met 1 liter water.
Een vacuümtoilet bij het NIOO in Wageningen. Door onderdruk wordt de inhoud weggezogen, vervolgens wordt het toilet nagespoeld met 1 liter water. Een vacuümtoilet bij het NIOO in Wageningen. Door onderdruk
Nadere informatieWeg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater
Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Nederland is een land van water. Met veel beken, sloten en rivieren. Het water dat door deze beken, sloten en rivieren stroomt noemen we
Nadere informatieDuurzaam Water Armhoede/Ampsen. Voorstel pilots
Lettinga Associates Foundation for environmental protection and resource conservation Duurzaam Water Armhoede/Ampsen Voorstel pilots Datum: 21 november 2011 LeAF Projectnummer 11-742 Postbus 500 Auteur
Nadere informatieNieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma
Nieuwe sanitatie in Nederland Bert Palsma Conventioneel is fantastisch! Drinkwater; 125 l/p/dag 180 /jr Riolering 125/ jr RWZI 135/ jr 440,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1 toilet spoeling
Nadere informatieInhoudsopgave. Samenvatting. 1. Inleiding. 2. Fase 1, IBA- subsidieprojecten (2002-2007) 3. Fase 2, handhaving (2008 2011) 4. Resultaat. 5.
PROJECT BEHANDELING HUISHOUDELIJK AFVALWATER Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding 2. Fase 1, IBA- subsidieprojecten (2002-2007) 3. Fase 2, handhaving (2008 2011) 4. Resultaat 5. Conclusie 6. Bijlagen
Nadere informatieSuperlocal gesloten waterkringloop
Superlocal gesloten waterkringloop 21 november 2018 Regiobijeenkomst nieuwe sanitatie Zuid-Nederland en België Ad de Man : Waterschapsbedrijf Limburg 2012 2015 : Wijk van Morgen Stappen in de tijd 2015-2016
Nadere informatieHogeschool Plassen Een project van Hogeschool Windesheim
Hogeschool Plassen Een project van Hogeschool Windesheim Bert Huizing De aanleiding Onlogisch, omslachtig, zeer milieu onvriendelijk Herkomst afvalwater Andere 8,2 (6%) In liters per persoon/dag en procenten
Nadere informatieEnergie uit afvalwater
Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Warm afvalwater verliest een groot deel van zijn warmte in de afvoer en het riool. Als we deze warmte weten terug te winnen, biedt dat grote mogelijkheden
Nadere informatieEnergie uit afvalwater
Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie
Nadere informatieAfvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014
Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap
Nadere informatieEigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum
Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Versie: 0.0 Datum: 21-4-2015 Auteur: Vrijgave: M.J.A. Rijpert T. Crum 1 IKN (Innovatie Kenniscentrum Nederland) Copier is de initiatiefnemer
Nadere informatieNieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie?
Nieuwe sanitatie Bert Palsma STOWA 14-10-2015 Conventionele sanitatie is geweldig Drinkwater; 125 l/p/dag 200 /jr Riolering 195/ jr RWZI 175/ jr 575,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1
Nadere informatieDuurzame watersystemen
TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater
Nadere informatieHoe groen zijn uw evenementen?
Even voorstellen... GMB introduceert SaNiPhos : Europa s eerste urineverwerkingsfabriek voor het verwerken en winnen van nuttige meststoffen uit urine. Terugwinning van fosfaat en stikstof uit urine levert
Nadere informatieNatuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-
Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij
Nadere informatieAquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN
werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING Aquafin - leerpakket NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN 1. Hoeveel water gebruikt de Vlaming gemiddeld per dag? 1. 120 liter 2. 80 liter 3. 200 liter 8. Waar komt
Nadere informatieIn deze notitie wordt een overzicht gegeven van de mogelijke concepten, waarbij de nadruk ligt op het zogenaamde no-mix concept.
Notitie 178603-002 Betreft Project 'Het nieuwe plassen' - Keuze toilet-systeem dr.ir. J.H. Roorda (Jelle) - Grontmij Nederland bv 1 Aanleiding In het project Het nieuwe plassen worden de mogelijkheden
Nadere informatieAquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN
werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING Aquafin - leerpakket NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN 1. Hoeveel water gebruikt de Vlaming gemiddeld per dag? l 1. 120 liter l 2. 80 liter l 3. 200 liter 2.
Nadere informatieAfwegingen bij Afvalwaterzuivering
Afwegingen bij Afvalwaterzuivering Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu De uitgangspunten voor de bescherming van het milieu tegen verontreiniging door de lozing van afvalwater zijn
Nadere informatieWaterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema
Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse Jacobiene Ritsema 1 Onderzoeksvraag Hoe kan het project Waterschoon Noorderhoek worden omschreven en gewaardeerd voor (de verschillende aspecten van) duurzaamheid
Nadere informatieDe hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek
De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De drie oprichters van IWE Binnen modern en duurzaam ondernemerschap past het niet om het milieu onnodig te belasten. Een besef dat nu wijdverbreid
Nadere informatieToelichting en motivatie
Toelichting en motivatie van partijen in het demonstratieproject voor Decentrale sanitatie en Hergebruik (DesaH) te Sneek. De proefinstallatie voor de verwerking van het toiletwater van 32 woningen. Dit
Nadere informatieSTIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN
STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN 2017 Stichting Wateropleidingen, Oktober 2017 Nieuwegein Versie 6.1 Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
Nadere informatieNieuwe sanitatie en energie
Nieuwe sanitatie en energie Agenda Wat? Waarom? Hoe? Energie Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering merkt, en de laatste generatie die er iets aan kan doen. Barack Obama UN
Nadere informatieNieuwe Sanitatie Apeldoorn 2
FFinal ina l re report p ort Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT Nieuwe Sanitatie Apeldoorn 2 TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 50 Nieuwe Sanitatie Apeldoorn 2 (NSA II) 2013 rapport 26 2013
Nadere informatieEVA-Lanxmeer: Resultaten
Voorbeeldprojecten EVA-Lanxmeer: Resultaten EVA-Lanxmeer: Resultaten EVA-Lanxmeer Madeleine d Ersu Data Locatie: EVA-Lanxmeer, Culemborg Contact: Stichting EVA Opdrachtgever: Gemeente Culemborg Stadsontwerp:
Nadere informatieKLAAR VOOR DE TOEKOMST Uitbreiding rwzi Meppel
Waterschap Reest en Wieden P r e s e n t P r e s s Bezoekadres Blankenstein 540 7943 PA Meppel Postadres Postbus 120 7940 AC Meppel Overige gegevens T (0522) 27 67 67 F (0522) 27 67 99 E waterschap@reestenwieden.nl
Nadere informatieEvaluatiE NiEuwE SaNitatiE NoordErhoEk SNEEk 2014
Final l rereport Evaluatie Nieuwe Sanitatie Noorderhoek Sneek rapport 214 38 Evaluatie Nieuwe Sanitatie Noorderhoek Sneek rapport 214 38 ISBN 978.9.5773.656.8 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 33 46 32 FAX
Nadere informatieWater Governance. Organisatie van waterbeheer, drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling,
Water Governance Organisatie van waterbeheer, drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling, als samenspel van politieke, bestuurlijke, sociaalmaatschappelijke en financiële elementen. www.watergovernancecentre.nl
Nadere informatieAGENDAPUNT 5. Onderwerp: Krediet aanvraag vervanging puntbeluchting rwzi Leidsche Rijn Nummer: Voorstel. Stelt het college u voor om
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 5 Onderwerp: Krediet aanvraag vervanging puntbeluchting rwzi Leidsche Rijn Nummer: 356319 In D&H: 15 maart 2011 Steller: T. Oosterhoff In Cie: BMZ 12 april
Nadere informatieFiguur 1 Zuiveringsinstallatie
Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf
Nadere informatieSneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan
Sneek Noorderhoek Innovatief concept geëvalueerd Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan.. Inhoud Noorderhoek het concept Noorderhoek onderzoek en evaluatie
Nadere informatie55e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening & 22e Vakantiecursus in Riolering en Afvalwaterbehandeling URINE APART INZAMELEN? Introductie Afvalwaterzuivering vindt zijn oorsprong in de behoefte om de stedelijke
Nadere informatieNieuwe stoffen in de waterketen. Jelle Roorda (MWH)
Nieuwe stoffen in de waterketen Jelle Roorda (MWH) Nieuwe stoffen, nieuwe routes! Jelle Roorda (MWH) Nieuwe stoffen Enge stoffen Vergeten stoffen (organische) microverontreinigingen Prioritaire stoffen
Nadere informatieHUISHOUDELIJK AFVALWATER ZUIVEREN EN LOZEN IN OOSTERWOLD JUNI 2017
HUISHOUDELIJK AFVALWATER ZUIVEREN EN LOZEN IN OOSTERWOLD JUNI 2017 INLEIDING U wilt een plan ontwikkelen in Oosterwold. Een van de spelregels van Oosterwold is dat u zelf uw huishoudelijk afvalwater zuivert.
Nadere informatieLettinga Associates Foundation
Lettinga Associates Foundation for environmental protection and resource conservation waterpilots ADEL, eindrapportage Opdrachtgever: Gemeente Lochem Datum: 12 november 2012 Auteurs: Jan Weijma Tiemen
Nadere informatieAFSCHAFFING MET GROTE GEVOLGEN
n Septische put AFSCHAFFING MET GROTE GEVOLGEN Vroeger hadden de meeste huizen een septische put. Die was nodig om het huishoudelijk afvalwater enigszins te zuiveren voordat het in de grachten of beek
Nadere informatieAGENDAPUNT 4 ONTWERP. Onderwerp: Krediet aanvraag vervanging puntbeluchting rwzi Leidsche Rijn Nummer: Voorstel. Stelt het college u voor om
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 4 Onderwerp: Krediet aanvraag vervanging puntbeluchting rwzi Leidsche Rijn Nummer: 356319 In D&H: 15 maart 2011 Steller: T. Oosterhoff In Cie: BMZ 12 april
Nadere informatieCIRCULAR ECONOMY IN THE CITY CASE: De Nieuwe Dokken Gent 18/11/2016 Brussel
CIRCULAR ECONOMY IN THE CITY CASE: De Nieuwe Dokken Gent 18/11/2016 Brussel Wouter Demuynck (Sustainable Urban Development bvba) CEO Inleiding Van lineaire benadering naar circulaire stadsdelen A nation
Nadere informatieDe klimaatneutrale waterketen
De klimaatneutrale waterketen Jos Frijns Lelystad, 13 februari 2009 Klimaatverandering: adaptatie ja, maar ook mitigatie Belang van mitigatie voor watersector Gevolgen worden vooral zichtbaar in de waterketen,
Nadere informatieExcursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d
Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d.23-06-2017. We werden rond 14.00 uur verwelkomd door de heren Dick v.d.outenaar, die als spreker optrad, samen met Arjan Buitenhuis
Nadere informatieAfvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s
In vogelvlucht Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s watersysteem De afvalwaterketen Wij beschouwen de afvalwaterketen als één geheel,
Nadere informatieBRONGERICHTE INZAMELING EN LOKALE BEHANDELING VAN AFVALWATER
STICHTING TOEGEPAST ONDERZOEK WATERBEHEER Arthur van Schendelstraat 816 POSTBUS 8090 3503 RB UTRECHT BRONGERICHTE INZAMELING EN LOKALE BEHANDELING VAN AFVALWATER stowa@stowa.nl WWW.stowa.nl TEL 030 232
Nadere informatieBeleid Programmalijn 3 Duurzaam zuiveren Vastgesteld door het BOSAZ op 21 april 2016
Beleid Programmalijn 3 Duurzaam zuiveren Vastgesteld door het BOSAZ op 21 april 2016 De SAZ+ werkt volgens vier programmalijnen naar de stip op de horizon: 1. Van vervangen naar verbeteren 2. Aanpak rioolvreemd
Nadere informatieNieuwe sanitatie en (energie)
Nieuwe sanitatie en (energie) prestatie boordelingsmethoden. STOWA afvalwaterketen symposium Jan de Wit, 24 mei 2011 Kom verder. Saxion. b lk d h d f l De bulk van de energie-inhoud van afvalwater Is thermisch
Nadere informatiePharmafilter. april 2012
Pharmafilter Resultaten DEMONSTRATIEPROJECT IN HET Reinier de Graaf Gasthuis Delft april 2012 Pharmafilter een schoner ziekenhuis, een schoner milieu Afval door de riolering afvoeren, voor een schoner
Nadere informatieIndividuele Behandeling van Afvalwater de natuurlijke zuivering
Individuele Behandeling van Afvalwater de natuurlijke zuivering Individuele waterzuivering met actief slib De afkorting IBA staat voor Individuele Behandeling van Afvalwater. Het is een toestel dat verplicht
Nadere informatieOfficiële uitgave van het dagelijks bestuur van het Waterschap Scheldestromen. Beleidsregels berekening van vervuilingswaarde IBA systemen
WATERSCHAPSBLAD Officiële uitgave van het dagelijks bestuur van het Waterschap Scheldestromen Nr. 7132 2 augustus 2017 Beleidsregels berekening van vervuilingswaarde IBA systemen Artikel 1 Definities In
Nadere informatieNaar een energieneutrale waterkringloop. Een stip op de horizon
Naar een energieneutrale waterkringloop Een stip op de horizon Een stip op de horizon Energie in de kringloop waterschap Regge en Dinkel en waterschap Groot Salland werken aan initiatieven op het gebied
Nadere informatieGEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, p.
4* Z 6 - c 87 GEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, 1973. - 5 p. ; 30 cm Informatie inzake de financiering der waterzuivering.
Nadere informatiePublieksmilieujaarverslag 2014
Publieksmilieujaarverslag 2014 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer
Nadere informatieNieuwe Sanitatie Bert Palsma Bjartur Swart
Nieuwe Sanitatie Bert Palsma Bjartur Swart 24 Nieuwe Sanitatie Perspectieven Inhoudsopgave Introductie 1 Wat is Nieuwe Sanitatie? 3 Van trend tot norm? Welke maatschappelijke ontwikkelingen hebben invloed
Nadere informatieInzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland. Situatie per 31 december 2012
Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Situatie per 31 december 2012 Inzameling, transport en behandeling van Afvalwater in Nederland Situatierapport 2012 ex artikel 16 van richtlijn
Nadere informatieBeleidsnotitie Uitwerking beleid Nieuwe Sanitatie
Beleidsnotitie Uitwerking beleid Nieuwe Sanitatie Waterschap Reest en Wieden Opstellers: ir. P. (Paul) Telkamp (Tauw) en Hans Geerse Datum augustus 2010 Van: Huidige situatie regenwater afkoppeling grijswater
Nadere informatieWaterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch
Voorbeeldprojecten Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Data Contact: Waterschap Aa en Maas Meer informatie: www.aaenmaas.nl Water Hitte
Nadere informatieNieuwe sanitatiesystemen voor de Bloemendalerpolder
Nieuwe sanitatiesystemen voor de Bloemendalerpolder Uitkomsten van analyse Definitief Waternet Afvalwater Beleid en Planvorming Postbus 94370 1090 GJ AMSTERDAM Grontmij Nederland bv De Bilt, 30 juli 2007
Nadere informatieToepassing van Anaerobe MBR-Membranen: een Praktijkvoorbeeld. AQUARAMA ANAEROBE MBR - PANTAREIN WATER 2
Toepassing van Anaerobe MBR-Membranen: een Praktijkvoorbeeld. AQUARAMA 2016 - ANAEROBE MBR - PANTAREIN WATER 2 Aanleiding? - Z o e k e n n a a r e e n g e s c h i k t e t e c h n o l o g i e v o o r d
Nadere informatieWaterschapsbelasting 2015
Waterschapsbelasting 2015 uw bijdrage aan droge voeten en schoon water Het hoogheemraadschap van Rijnland zorgt voor droge voeten en schoon water, en dat kost geld. Om alles te kunnen bekostigen, zijn
Nadere informatie1 Inleiding Leerdoelen... 19
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 Leerdoelen... 1 1.1 Watersysteem en waterketen... 1 1.2 Actoren en belanghebbenden... 3 1.3 Natuurlijke processen O 2, N en P... 6 1.4 Verstoringen en effecten... 6 1.5 Waterzuivering...
Nadere informatieSCHOON EN VEILIG WATER
SCHOON EN VEILIG WATER Publicatie Afvalwater 2011 U staat er vast niet dagelijks bij stil wat er allemaal voor nodig is om het afvalwater en regenwater in te zamelen, te transporteren en te zuiveren.
Nadere informatiedeugd Duurzame Energie Uit Geconcentreerde stromen Deventer rapport
Fina Final l rereport deugd Duurzame Energie Uit Geconcentreerde stromen Deventer rapport 2011 27 DEUGD Duurzame Energie Uit Geconcentreerde stromen Deventer rapport 2011 27 ISBN 978.90.5773.538.7 stowa@stowa.nl
Nadere informatie12/02/2014. Bewonersvergadering Bouwen waterzuiveringsinstallatie omgeving Herentalsebaan en Dijkstraat te Zandhoven
12/02/2014 Bewonersvergadering Bouwen waterzuiveringsinstallatie omgeving Herentalsebaan en Dijkstraat te Zandhoven 1 Inhoud presentatie 1. Voorstelling Pidpa Riolering 2. Voorstelling van het project
Nadere informatieALGEMENE VERGADERING. 16 december 2010 Waterketen / BWK
V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 16 december 2010 Waterketen / BWK S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 2 december 2010 A.C. de Ridder ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT 8 Voorstel
Nadere informatieSynergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie
Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie
Nadere informatieFosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen
Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen Arjan Jansen of Lorkeers 22 juni 2011, expertmeeting fosfaat in balans, Doesburg Waterstromen BV 12 jaar oude dochter van Waterschap Rijn & IJssel 20 medewerkers,
Nadere informatieBijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139)
Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Aan : E. Rekswinkel, M. Boersen Van : Wim Wiegant Controle
Nadere informatieWerkblad voor de leerling
Werkblad voor de leerling werken aan zuiver water 1. Kies het juiste antwoord Water uit een gemengd rioolstelsel dat op de RWZI wordt verwerkt is: 1. regenwater 2. huishoudelijk afvalwater 3. een mengsel
Nadere informatieDE AMBTENAAR BELAST MET DE HEFFING VAN HET HOOGHEEMRAADSCHAP AMSTEL, GOOI EN VECHT
DE AMBTENAAR BELAST MET DE HEFFING VAN HET HOOGHEEMRAADSCHAP AMSTEL, GOOI EN VECHT (AH 09/05) Beleidsregels voor de berekening van de vervuilingswaarde van vanuit IBA systemen geloosd afvalwater van huishoudelijke
Nadere informatieonderzoeken Peka Kroef 2011/2012
onderzoeken Peka Kroef 2011/2012 1 Verwerking van > 200.000 ton aardappelen per jaar Productie van gekookte aardappel producten Verbruikt hierbij ca. 600.000 m 3 water. Produceert hierbij ca. 500.000 m
Nadere informatieRENOVATIEWIJK SLUIT WATERKRINGLOOP
14 HEMELWATER KRIJGT IN KERKRADE TWEEDE EN DERDE LEVEN RENOVATIEWIJK SLUIT WATERKRINGLOOP Een gesloten waterkringloop op wijkniveau, het klinkt helemaal van deze circulaire tijd. Maar hoe ziet zoiets er
Nadere informatieALGEMENE VERGADERING. 18 december 2012 Waterketen, afdeling Zuiveringen en Gemalen. 29 november 2012 H. Kuipers
VERGADERDATUM SECTOR/AFDELING 18 december 2012 Waterketen, afdeling Zuiveringen en Gemalen STUKDATUM NAAM STELLER 29 november 2012 H. Kuipers ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP 7 Renovatie en upgrade
Nadere informatieLettinga Associates Foundation
Lettinga Associates Foundation for environmental protection and resource conservation Inventarisatie mogelijke waterpilots ADEL Opdrachtgever: Gemeente Lochem Datum: 4 mei 2012 Auteurs: Jan Weijma Tiemen
Nadere informatieInleiding KIVI Kring Stedendriehoek. Inleider: dijkgraaf Herman Dijk
Inleiding KIVI Kring Stedendriehoek Inleider: dijkgraaf Herman Dijk WATERSCHAPPEN IN NEDERLAND 26 GEBIED GROOT SALLAND oppervlakte: 120.000 ha, inwoners: 360.000 ALGEMEEN BESTUUR voorzitter + 25 leden
Nadere informatieVERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid
VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, ieder
Nadere informatieCollectieve waterzuivering Dinsdag 19 april 2016
Collectieve waterzuivering Dinsdag 19 april 2016 Opening Jos van der Knaap Voorzitter LTO Glaskracht Westland Programma 20.25u Toelichting zuiveringsplicht, collectieven en mogelijke centrale variant AWZI
Nadere informatiePresentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman
Presentatie GRP 2016-2020 Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Programma Inhoud Waarom een nieuw GRP? Evaluatie afgelopen planperiode Een gezonde leefomgeving Een veilige leefomgeving:
Nadere informatieForum relinen 2014. "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Huidige situatie. Opbouw. Visitatiecommissie.
Forum Relinen & Rioolbeheer 2014 Datum: 20 november 2014 in Hotel Vianen Organisatie: Stichting Kenniscentrum Rioolrenovaties "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Wat is doelmatigheid?
Nadere informatieAGENDAPUNT 3.2. ONTWERP. Onderwerp: wijziging Richtlijnen Overname Afvalwater Nummer:
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 3.2. Onderwerp: wijziging Richtlijnen Overname Afvalwater Nummer: 875410 In D&H: 11-11-2014 Steller: Ir. N. Admiraal In Cie: BMZ Telefoonnummer: (030) 634 5779
Nadere informatieAfval en afvalwater: wat kunnen we leren van het verleden? Jeroen Langeveld, TU Delft
Afval en afvalwater: wat kunnen we leren van het verleden? Jeroen Langeveld, TU Delft Afvalverwerking in NL: een succesnummer! Vast vuil problematiek opgelost Verwaarding al lang op agenda! Bron- versus
Nadere informatieDecentrale Sanitatie en Hergebruik (DeSaH/ DeSaR)
Decentrale Sanitatie en Hergebruik (DeSaH/ DeSaR) Jan Bargboer Wethouder CDA-CU Gemeente Sneek/ Gemeente Súdwest Fryslân Even voorstellen: Jan Bargboer Wethouder sinds april 2004 (CDA-CU) 1e periode als
Nadere informatieInleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering
Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,
Nadere informatiePage 1
www.colsen.nl Page 1 Inhoudsopgave Deel I: Hydrobusiness en Colsen I.1. Over Hydrobusiness I.2. Over Colsen Deel II: AWZI Vion II.1. Oorspronkelijke AWZI II.2. Nieuwe AWZI II.3. Wat kost het? www.colsen.nl
Nadere informatieHAMERSTUK. Beslispunt 1 is aangepast in die zin dat in te stemmen met gewijzigd is in kennis te nemen van.
HAMERSTUK VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 10 Onderwerp: Realisatie uitbreiding afvalwatertransportsysteem Houten Nummer: 515150 In D&H: 16 oktober 2012 Steller: Tonny Oosterhoff In Cie: BMZ
Nadere informatieIBA en andere toepassingen
Studiedag helofytenfilters Frans Debets IBA en andere toepassingen www.debetsbv.nl www.oogstbaarlandschap.nl www.benutregenwater.nl www.ibahelpdesk.nl 1- 20 jaar IBA systemen Individuele Behandeling van
Nadere informatieDE RWZI VAN DE TOEKOMST LOGGE INSTALLATIE OF BOUWPAKKET? AFVALPUNT OF OMZETPUNT? ... .»0. Tekst Marloes Hooimeijer 1 Beeld istockphoto. ai di é... ...
. ai di é..........»0...... Tekst Marloes Hooimeijer 1 Beeld istockphoto DE RWZI VAN DE TOEKOMST LOGGE INSTALLATIE OF BOUWPAKKET? AFVALPUNT OF OMZETPUNT? THEMA 5 Zuiveren van rioolwater is niet meer "roeren
Nadere informatieDe Friese Waterketen: samen besparen!
De Friese Waterketen: samen besparen! Weet u het antwoord? Drinkwater; waar halen we dit vandaan? Hoeveel water gebruikt u per dag? Auto naar de wasstraat of zelf wassen? Waterbelasting, rioolheffing,
Nadere informatieSchoon water. Hoe zuiveren wij uw afvalwater?
Schoon water Hoe zuiveren wij uw afvalwater? Welkom bij een van de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Waterschap Peel en Maasvallei. Schoon regenwater kan prima worden opgevangen in een regenwaterbuffer.
Nadere informatieThermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath
Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare
Nadere informatieActiviteitenbesluit milieubeheer
Activiteitenbesluit milieubeheer Algemene regels en maatwerkbeschikking voor de lozingssituatie van: VOF Hoekstra Lozingsadres: Lisdoddeweg 61 Lelystad Waterschap Zuiderzeeland Team Waterprocedures Postbus
Nadere informatieRAPPORTAGE EMISSIEBEHEER RIOLERING 2012
RAPPORTAGE EMISSIEBEHEER RIOLERING 2012 Archimedesweg 1 CORSA nummer: 14.48265 postadres: versie: Definitief postbus 156 auteur: Irene van der Stap 2300 AD Leiden oplage: Digitaal telefoon (071) 3 063
Nadere informatieEnergiepark Olburgen
Energiepark Olburgen Een samenwerking van Waterstromen, Waterschap Rijn & IJssel & Aviko Door Richard Haarhuis Waterstromen B.V. 8 april 2010 Onderwerpen Over Waterstromen Locatie Olburgen Stap voor Stap
Nadere informatie2 De zuivering van afvalwater Typen bedrijfsafvalwater De zuivering in vogelvlucht Afsluiting 21
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Waterverontreiniging: aard en omvang 9 1.1 Oorzaken van de waterverontreiniging 9 1.2 Om welke stoffen gaat het? 10 1.3 Kengetallen van waterverontreiniging 12 1.4 Afsluiting
Nadere informatieDe afvalwaterzuivering als energiefabriek
De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa
Nadere informatieVerkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel
Verkiezingsprogramma 2019 2023 Water Natuurlijk Rijn en IJssel Inleiding Voor u ligt het conceptverkiezingsprogramma van Water Natuurlijk Rijn en IJssel In de komende periode gaan we in gesprek met inwoners
Nadere informatie