Community Planning. Draagvlak, participatie en sturing in de Nederlandse stedelijke gebiedsontwikkeling planning.

Transcriptie

1 Community Planning Draagvlak, participatie en sturing in de Nederlandse stedelijke gebiedsontwikkeling. organiserend vermogen visie plan community planning ruimtelijke kwaliteit loep ISmaatwerk-presentatie 20 september 2007 mw.ir. Doenja Urlings MCD

2 De Master City Developer (MCD) Samenwerking tussen Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), TU Delft (TUD) en Ontwikkelingsbedrijf (OBR) Rotterdam. Integrale gebiedsontwikkeling: - inhoud èn proces - theorie (wetenschappelijk) èn praktijk - toelating (> 5 jaar relevante werkervaring, motivatiegesprek, selectie) - kleine klas van studenten: markt, corpo s, overheden, advies 1750 studielasturen in 2 jaar: 6 tentamens, 3 groepscasussen (over Stadswerven Dordrecht), 1 individuele scriptie: Community Planning 2

3 De MCD (vervolg) nieuwe brochure is beschikbaar! 3

4 Waarom Community Planning Iets doen met sturen, regie, complexiteit en gewone mensen. Wat gebeurd er als huis en haard (moeten) veranderen Inspraak en interactie hebben al lange tijd mijn interesse, zowel architect/ontwerper, adviseur/interim bij corporaties als nu: accountmanager wonen (regio zuid) bij VROM. In MCD beperkt aandacht voor burger/ontwikkelkracht onderop. Pragmatisch: 3 cases wijk/buurt in het oosten van het land. Mijn idee: mensen maken het verschil! Belangrijk: Studie, scriptie, pleidooi op persoonlijke titel (géén VROM visie). 4

5 MCD scriptie Onderzoeksvraag: Wat valt er uit de drie praktijkcases van de methode Community Planning te leren op het gebied van, participatie en sturing, voor een procesmanager die in een gebiedsontwikkeling een interactief proces (of procesdeel) via de methode Community Planning wil inzetten Subvragen: - maatschappelijke trends: participatie en en gebiedsontwikkeling - theoretische grondslag / begrippenkaders methode Community Planning - ontwerp conceptueel analysemodel - belangrijkste conclusies uit praktijkcases - leerpunten waarop een procesmanager kan sturen. 5

6 Scriptie-indeling Kern van de scriptie: conceptueel analysemodel leerpunten voor procesmanager titel, samenvatting, voorwoord, inhoudsopgave inleiding: onderzoeksvragen, achtergrond, bestaansrecht, afbakening, motivatie, stijl en methodologie theorieën als aanknopingspunten voor Community Planning en voor het analysemodel beschrijving trends in maatschappij, in het vakgebied en uitleg over de methode Community Planning ontwerp conceptueel analysemodel casus Meppel casus Sittard-Geleen casus Renkum Community Planning in het ontwikkelingsproces leerpunten uit literatuur, cases en expertgroep conclusies en aanbevelingen bijlagen 6

7 Antwoorden op de subvragen Interactieve methoden (zoals Community Planning, met brede lokale input) passen bij Nederlandse maatschappelijke context. Er is géén sprake van een overkoepelende theorie met wetenschappelijke grondslag, het is een praktijkmethode. Wel staan thema s (, participatie, sturing) en begrippen centraal. 7

8 Antwoorden: conceptueel analysemodel De drijvende piramide: organiserend vermogen drukken loslaten ruimtelijke kwaliteit loep voor verandering vraagt om vertrouwen in een andere en wellicht zelfs betere toekomst 8

9 Conceptueel analysemodel (vervolg) Opbouw en details van het model. ruimtelijke kwaliteit + = ruimtelijke kwaliteit bewonersparticipatie ontwikkelde zich, de staat heeft deze emancipatoire ontwikkeling omgezet in beheersbare vormen 9

10 Conceptueel analysemodel (vervolg) Piramide = niet statisch maar dynamisch! ruimtelijke kwaliteit Community Planning = stap in het proces. ruimtelijke kwaliteit sturen in complex ontwikkelproces plan community planning visie systeem- gemeenschap- zoektocht sprong pelijk belang eigen of deelbelang Sturingselementen: - openen - intensiveren - versnellen - verbeteren - overdragen - inbedden. if you want to know how the shoe fits, ask the one who s wearing it, not the one who made it 10

11 De belangrijkste conclusies uit cases (in woord) casus Meppel Sittard-Geleen Renkum DRAAGVLAK onder burgers / onvoldoende voor professionals eindresultaat als proces geen (gedragen, duurzaam, haalbaar) PARTICIPATIE positie op de relatief hoge positie (4) werd participatieladder beoogd, uiteindelijk laag (2) absorptievermogen en groot absorptievermogen en absorptiegraad beperkte absorptiegraad groot, extra groot, enkele inspanningen en hoge omwonenden ongerust, waardering vanuit burgers gemeente dubbele houding bereikt bereikt hoge positie (5), onzeker of dit zo zal blijven in proces bewust gestuurd op relatief hoge positie (4), behouden geen maximaal absorptie- zeer groot absorptieververmogen, hoge mogen en tevens hoge absorptiegraad absorptiegraad (verrijking) STURING organiserend vermogen zeer beperkt organiserend vermogen breed organiserend vermogen, maar met extern beter dan binnen het team organiserend vermogen opgezocht en benut, samen met lokale partijen zoektocht optimalisatie en oplossingsruimte veel aandacht voor het hoekpunt van ruimtelijke kwaliteit, geen balans Integrale optimalisatie, zeer beperkte oplossingsruimte geeft vrij kleine piramide integrale optimalisatie (maar vooral woonfunctie), grote oplossingsruimte benut sturingselementen voor het sturen in complexiteit onvoldoende gebruik gemaakt van elementen, complexiteit onderschat de meeste elementen zijn gebruikt, inbedden is het minst aanwezig alle sturingselementen aanwezig, inbedden ook, maar misschien onbewust co-evolutie en/of systeemsprong geen co-evolutie, dus geen gunstige omstandigheden en geen systeemsprong co-evolutie en wellicht ook gunstige omstandigheden voor evt. systeemsprong co-evolutie en gunstige omstandigheden, misschien is systeemsprong gemaakt OVERIGE CONCLUSIES bedreigingen of instabiliteit veranderende marktcontext (bliksemschicht, meer mist), met als gevolg het omkiepen / instorten van de piramide verandering in grondposities komt als bliksemschicht met negatieve lading binnen, dit is risico voor fase 1 uit het plan (door-)ontwikkeling van harde leerschool, veel lastige opgave, toch goed Community Planning zelf leerpunten gewerkt, nieuwe leerpunten a. gemeente wil profiteren, dit is een bedreiging van het en heeft tot gevolg het losraken van hoekpunt van de piramide b. enkele bepalende bewoners haken af, het flexibele verandert succesvol en soepel, enthousiasme, focus inhoud Literatuurstudie + Bezoek aan gebied + (en in Renkum ontwwerpfestival) Interviews per casus (wethouder, ambtelijk PL, opdrachtgever, bewonersbegeleider) + Expertmeeting (toets). participatie moet je willen, er moet iets te halen en te winnen zijn, je participeert met de gedachte er iets uit te halen, maar zonder de garantie vooraf 11

12 De belangrijkste conclusies uit cases (in ): Meppel: Sittard-Geleen: Renkum: Participatieladder 2 2 Participatieladder 2 2 Participatieladder 2 1 van Hofman 1 1 van Hofman 1 1 van Hofman 1 organiserend vermogen + organiserend vermogen organiserend + + vermogen ruimtelijke kwaliteit ruimtelijke kwaliteit ruimtelijke kwaliteit zoektocht systeemsprong zoektocht systeemsprong zoektocht zoektocht systeemsprong wonen is zekerheid, tast je die zekerheid aan, dan raak je mensen heel diep 12

13 Leerpunten voor de procesmanager Een goede voorbereiding is het halve werk. Schakel tussen of wees je bewust van frames ; belangen, stijlen, abstracties, snelheden. Manage de verwachtingen van partijen naar een uitdagend maar realistisch niveau. Hou overzicht en synchroniseer verschillende processen. Wees persoonlijk betrokken, maar tegelijkertijd professioneel. Onderschat NIET de complexiteit en ingrijpendheid van wat je doet. een overheid die randvoorwaarden stelt, die de burger ruimte biedt en die binding aanbrengt tussen eigenbelangen van consumenten onderling 13

14 Tot slot: tips voor Community Planners: Denk na over rol en sturingsmogelijkheden (wie, welke, waar). Denk na over CP als interventie in proces of standaard methode. Werk aan de interne teamprofessionaliteit / kwaliteit en communicatie. Neem verantwoordelijkheid, ook voor inbedding vóór en na CP. Eis professionele opdrachtgevers (en help hen daarbij). Maak keuzes: beter klein maar fijn, dan groots en grijs. de wijk met een voorsprongetje aan de vernieuwing te laten beginnen 14