Melken na 2015; stress of cash?

Transcriptie

1 Melken na 2015; stress of cash? Door Andries-Jan de Boer Waar gaan we het over hebben? Management van het melkveebedrijf, nu en in de toekomst (notendop) U en de wereld om u heen? Wat komt er op ons af? Wat zijn de kosten van quotum eigenlijk geweest? Hoe draait het bedrijf nu? Hoe meet en beoordeelt u dat? Moet het meten en beoordelen ook anders na 2015? Zo ja, wat zijn de alternatieven? Hoe naar financieel risico kijken? Wat is het effect van strategische keuzes op uw inkomen na 2015? Belasting betalen? Wat vindt u eigenlijk belangrijk aan het boer zijn? Wat worden de thema s in de toekomst Doel: Geluk - Inkomen - Plezier in werk - Sociaal, niet te druk - Opvolger boer maken - Groot boer zijn PPA = Persoonlijke Profiel Analyse Vandaag investeren om bovenstaande zaken morgen gedaan te krijgen. Strategie!! Duurzaamheid als containerbegrip Milieu N en P2O5 Kringloop ( cradle to cradle ) Gezocht Emissie van gassen klimaat ( CO2 footprint ) Energie Maatschappij Dierwelzijn Weiden Antibiotica Landschap Mega - locatie Biodiversiteit Ondernemer met: Slimheid en scherpte Creativiteit = TIJD Overzicht Wat wilt en kunt u? Markt Toename productie vs marktvraag; zuivel EN voer Marketingconcepten EU GLB gelden benutten. Vertaling naar uw praktijk Vanuit economie (primair op u als gerichte ondernemer) 1. Financieren met beleid / strategie -> rendement 2. Voeding 3. Diermanagement 4. Arbeidsefficiëntie en bewerking 5. Kostprijs van uw eigen ruwvoer 6. Mineralenbenutting Waarop managen? Doel van management: doelen realiseren - Positie vaststellen: informatie - Keuzes maken: alternatieven afwegen Kengetallen -Nu -Toekomst -Leidend tot beste keuze 1

2 Informatie: wat blijft er over in? 1 april 2015: bevrijdingsdag? Topkoers Accon-avm 2010/2011; Op basis van bruto geldstroom = bedrijfsprestatie Kop 25% Staart 25% Geleverde melk Opbrengsten 45,2 44,6 Voerkosten 7,1 8,7 Overige variabele kosten 4,5 6,1 Saldo 33,6 29,8 Vaste kosten - uitgaven 10,0 13,2 Bruto geldstroom 23,6 16,6 Beschikbaar voor bank & privé/ib = Hoe hoog zijn de quotumkosten nu eigenlijk? Huidig: kg Afschrijving: 3,4 = / jaar Lease: 0,2 = Rente: boekwaarde x 4% = = 0,6 Gemiddelde boekwaarde (factor 4): Aflossing = afschrijving geweest? Totaal: 4,2 cent per kg Afhankelijk van investerings beleid afgelopen jaren (variatie 10 0 cent) Cumulatief: geïnvesteerd sinds 1984 per actuele (2011) melkveehouder: kg = ± cent per kg melk, 28 jaar lang Kengetallen: Eenheden per kg melk? U wordt betaald per kg melk (vet, eiwit) Kosten per eenheid waarin uitbetaald wordt! Dus niet omdat quotum de beperkende factor is! Alternatieven Kosten als % van de omzet? Resultaat als % van de melkprijs Per koe? Per koeplaats? Per hectare? 2 Boeren Kees Krap kg Resultaat vergelijkbaar met staart 25% 93 koeien kg / koe 1,75 schuld Rijer Ruim kg Vergelijkbaar met top 25% 121 koeien kg / koe 0,75 schuld Krap Ruim Verschil Melk Omzet en aanwas Overig TOTAAL OPBRENGST Veevoer Diergezondheid Fokkerij Overige Gew bescherming + zaad Meststoffen Mestafzet Energie en water TOTAAL VARIABEL 36,4 100% 2,5 7% 0,5 1% 39,5 108% 8,6 24% 1,3 4% 0,9 3% 1,4 4% 0,3 1% 1,0 3% 0,1 0% 1,1 3% 14,8 41% 37,4 100% 2,8 8% 0,8 2% 41,1 110% 7,1 19% 0,8 2% 0,7 2% 1,0 3% 0,2 0% 0,9 2% 0,1 0% 0,9 2% 11,6 31% 1,0 14% 0,5 6% 0,3 4% 1,7 24% -1,5-21% -0,5-7% -0,2-3% -0,4-6% -0,1-2% -0,1-2% -0,0 0% -0,3-4% -3,2-46% Spelen met cijfers Inzicht Middel, geen doel Draait om: welke actie Managementcyclus! -> stap richting doel gedaan MANAGEMENTCYCLUS voor uw bedrijf PLAN Wat wilt u bereiken? Bepaal de kengetallen Breng focus aan (niet alles tegelijk) DO Wat gaat u precies doen? Veranderen? DOE HET! SALDO TSR en nevenactiviteiten 24,7 68% 5,2 14% 29,6 79% 4,1 11% 4,9 69% -1,1-15% Structuur proces: kracht én valkuil Arbeid Loonwerk Werktuigen en installaties Grond en gebouwen Quotum Algemene kosten TOTAAL VAST 0,6 2% 3,4 9% 3,8 11% 3,5 10% -0,1 0% 2,0 5% 13,2 36% 1,0 3% 2,0 5% 2,6 7% 2,6 7% 0,5 1% 1,4 4% 10,0 53% 0,4 5% -1,4-20% -1,3-18% -0,9-12% 0,5 7% -0,6-8% -3,2-46% ACT/CORRECT Wat stuurt u bij aan de hand van de nieuwe meting? Concreet -> DOEN CHECK Meet de kengetallen opnieuw Hoe vaak? Analyseer de verandering Studiegroep? BRUTO GELDSTROOM 16,6 46% 23,7 63% 7,1 100% Vetvice 2

3 Per koe Denken vanuit beperkende factor Koe -> Koeplaats Hectare Volwaardige arbeidskracht (1.600 uur) Kg voer Milieu-kengetallen (Kg P input, kg NH3 output etc). Gedachte is inkomens-maximalisatie door optimale benutting beperkende factor = efficiëntie! Clue: meer melk per factor (uitbetaaleenheid), meer marge per kg melk = meer inkomen Breng beide in beeld per beperkende factor geeft niet meer inzicht dat de 1 e 2 afzonderlijk Krap kg/koe Melk O&A 202 Ruim Voer Diergezondheid Fokkerij Overig Gew/besch+zaad Meststoffen Mestafzet 7 7 Energie en Technische water 91kengetallen! 77 Saldo Omzet en aanwas Diergezondheid Fokkerij Overige directe kosten Voer (?) Per koeplaats Krap 60 boxen kg kg/box Opbrengsten Saldo Bruto geld Ruim 220 boxen kg/box Geen directe info als managementbasis Benuttingsresultaat! = efficiëntie! Interessanter: maximaal te halen = kg melk x streefresultaat Stalpotentie:( x 0,22 = ) Hoeveel % hiervan gehaald? 49 % x 100% = 49% Succesfactoren? Per ha Benuttingspercentage = kg melk/ha Voer Kg droge stof (energie, eiwit)/ ha Relatie metvoer-efficiëntie! Aankoop voer (zelfvoorzieningsgraad) Kosten loonwerk per ha Voederwinning Snijmaisteelt Kosten eigen mechanisatie Afschr / rente / onderh / brandstof Arbeid Meststoffen per Directe ha (kg info en prijs) om te vergelijken en te sturen N en P2O5 verliezen per ha = efficiëntie! Wat geeft beste inzicht? Management toerekenen: Koe gerelateerde kosten per koe Land gerelateerde kosten per ha Arbeid gerelateerde kosten per uur + diverse efficiëntie kengetallen Totaal resultaat: Per bedrijf (evt als % van maximale) Per kg melk geproduceerd USA nog interessant? Resultaat: - meer inzicht en gerichter managen - antwoord op: waar veranderingen doorvoeren? 3

4 Alle bedrijven In 9 maanden tot en met 30 september 2011 Hoeveelheid melk in kg Gemiddeld aantal koeien per dag gemolken Hoeveelheid melk per koe per dag 33,7 Koeien vervangen 639 Jaarlijks vervangingspercentage 39,9 Gemiddeld aantal koeien op de boerderij gedurende deze periode Hoeveel dagen in deze periode 273 Break-even melkprijs 30,56 Break-even melkproductie per koe per dag 28,16 Inkomsten uit bedrijf Hoeveelheid Per KG geproduceerd Per koe per dag % Melk ,56 10,37 100% Veestapel ,87 0,25 2% Slachtkoeien ,91 0,54 5% Overige inkomsten ,29 0,08 1% Totale inkomsten uit bedrijf ,64 11,25 108% U wilt getallen zien? Bedrijfskosten en uitgaven Waardeverminderingskosten ,03 0,01 0% Veterinaire kosten ,97 0,28 3% Bankkosten ,02 0,01 0% Strooisel ,30 0,08 1% Fokkerijkosten ,21 0,06 1% BST-Posilac 0 0,00 0,00 0% Vervangingskosten van koeien ,07 1,44 14% Loonwerk ,46 0,13 1% Afschrijvingen ,80 0,51 5% Voerkosten ,96 4,53 44% Brandstof ,60 0,17 2% Vervoerskosten melk ,44 0,13 1% Verzekering ,22 0,06 1% Rente 0,39 4% , ,71 Vergelijk Nederland: 0,33 Personeelskosten en sociale lasten 0,77 7% Marketing-publiciteit 0,09 1% Overige uitgaven Professionele kosten Bruto geld 0,05 0,255% 0,01 0,07 0% 1% Onderhoud en reparatie Lease kosten Benodigdheden Afschrijving ,72 0,54 0,91 23% 0,20 0,15 0,26 2% 1% 2% Belasting Gas, water, licht, telefoon Rente ,13 0,56 14% 0,04 0,16 0% 2% Totale kosten en uitgaven ,63 9,54 92% Netto inkomen 18% - Top 30% - > < Netto inkomen ,00 1,70 16% Break-even melkprijs 30,6 28,4 19,6 Kijkje in USA Werkelijke melkprijs 36,6 29,6 14,9 Oorlogskas paraat! Risico management Kees Krap Rijer Ruim RFC Norm Vergelijking met beoordeling RFC 1. 70% Net debt-ebitda ratio; hoeveel is de schuld groter dan de bruto geldstroom? 2. 20% interest coverage ratio; hoe vaak kan de bruto geldstroom de betaalde rente afdekken? 3. 10% solvabiliteit hoeveel % bedraagt het eigen vermogen? PRAKTIJK Geleverde kg melk Bezit volgens balans Schuld (debt) Eigen vermogen Schuld per kg melk 1,75 0,75 BG per kg melk 16,6 23,7 EBITDA (Bruto Geldstroom) Rente per kg melk 8,8 3,8 Interest (Rente) Risico kwantificeerbaar Crisis opvangbaar? Investeringen = bedrijfsplan Net debt-ebitda ratio 10,5 3,2 0,9 < 3 Interest-coverage ratio 1,9 6,3 6,2 > 3,5 Solvabiliteit 35% 71% 37% > 40% U wilt groeien in omvang, de hindernissen: Groeien in een vrije markt Valt er wat aan te verdienen binnen de randvoorwaarden? Dalend rendement per extra kg melk Fases Totale omvang <--> aantal hectares Mestwet: afzet of verwerking Eigen ruwvoer raakt op Arbeid / mechanisatie begint te knellen Melken begint te knellen; robot of melkstal Gebouwen beginnen te knellen = het nieuwe quotum 4

5 Macro economische beoordeling ratio schaal 2,60 2,40 2,20 2,00 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 Melkprijs / voerprijs (LEI) ratio melk-voer ratio Verwachting Macht (melk-voer ratio) Wat kost mestafzet? Afhankelijk van: excretie en jonvee bezetting Prod N-exm3 mestafvoer/koe m3 25% -1m m3 35% jv m3 45% +1m3 Prijs/m Kosten per kg melk 1,7 3,4 5,1 jan-06 mei-06 sep-06 jan-07 mei-07 sep-07 jan-08 mei-08 sep-08 jan-09 mei-09 sep-09 jan-10 mei-10 sep-10 jan-11 mei-11 sep-11 jan-12 mei-12 sep-12 jaren Wat kost voer? Zelfvoorzienend in eigen ruwvoer -> 5-8 Ruwvoer kopen; inclusief jongvee -> ± 15,- Pacht 800,- per ha, bewerking 800, mestafzet 10,- Grond wel of niet kopen? Kg melk / ha o.b.v. mestwet Wel grond Geen grond Ruwvoeraankoop 9,1 Mestafzet 3,5 Bewerking 5,1 Pacht + overig 5,2 10,3 12,6 Totaal Kopen: x 5% Grond wel of niet kopen? o.b.v. voer Wel grond Geen grond Ruwvoeraankoop 9,1 Mestafzet 0,5 3,5 Bewerking 4,4 Rente + overig 10,1 15,0 12, Max prijs? Beschikbaar voor rente: Wat kost arbeid? kg = 5 cent per kg melk - Arbeidsorganisatie - Arbeidsproductiviteit (kg melk per uur) - Arbeids- / automatiseringskosten per kg melk worden cruciaal in de toekomst Extra liters: wat schiet u er direct mee op? Ongunstig Gunstig. Melk 33,0 33,0 O&A 2,0 3,0 Overige opbrengsten 0,0 0,0 Voer 16,0 7,0 Diergez/fokk/overig 2,5 2,0 Meststoffen 0,0 0,0 Mestafzet / milieu 5,0 1,0 Saldo 15,5 26,0 Betaalde arbeid 5,0 0,0 Mechanisatie en lw 0,5 0,0 Grond en gebouwen 5,0 0,0 Algemene kosten 1,0 1,0 Uw marge 0,0 25 5

6 Kostprijs van extra melk bij goed technisch resultaat Kostprijs van extra melk bij matig technisch resultaat 50 M estafvoer (Ruw)voeraankoop 50 M estafvoer (Ruw)voeraankoop 40 Variabel deel kostprijs 40 Variabel deel kostprijs / k g Betaalde arbeidskosten =Grondloos boeren Gebouwen M elkinstallatie / robots Vast deel kostprijs Werkelijke melkprijs (schatting) / k g Betaalde arbeidskosten Gebouwen M elkinstallatie / robots Vast deel kostprijs Werkelijke melkprijs (schatting) M arginale kostprijs (ex quotum) M arginale kostprijs (incl. quotum) M arginale kostprijs (ex quotum) M arginale kostprijs (incl. quotum) Melkproductie / ha Melkproductie / ha IB druk richting 2015 Kortom: Afschrijvingen quotum vervallen in 2015 Afschrijvingen gebouwen nemen af Machines wordt in door geïnvesteerd (vervanging) Conclusie: 1. Liquiditeit gaat (gedeeltelijk) op aan belasting 2. Zorg voor juiste balans tussen afschrijvingen en aflossingen 3. Benut investeringsplanning! 4. Benut juridische oplossingen! Uw wereld op zijn kop op na 1 april 2015?? Conclusie Ken uw sector en het beleid! Begin bij uzelf Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Vervolgens het bedrijf Wat levert het op? Het leven is geen rekenwedstrijd, maar sturen met getallen moet! Boeren wordt een steeds meer intellectuele uitdaging in een dynamische wereld Informeren op basis van kengetallen: Per kg melk blijft belangrijk Alternatieve aanvullingen: gaat lukken; regelen wij voor u Belasting hoort daar bij als puzzel Veel succes! 6