Zeefdrukker Beroepscompetentieprofiel

Transcriptie

1 Zeefdrukker Beroepscompetentieprofiel

2 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Diversiteit beroepsuitoefening... 3 Wat is een beroepscompetentieprofiel?... 4 Wat is de functie van een beroepscompetentieprofiel?... 4 Waarom een format beroepscompetentieprofiel?... 4 Indeling... 4 Colofon... 6 Bronnen... 6 Betrokkenen Algemene informatie over het beroep Mogelijke functiebenamingen Beschrijving van het beroep Loopbaanperspectief Trends en innovaties Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep Beschrijving van de kerntaken Kerntaak 1 Realiseert productie Kerntaak 2 Optimaliseert productieproces Competenties Er bestaat in het Nederlands een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met 'hij/zij' en 'zijn/haar', maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. De personen die in dit stuk de handelingen verrichten of beschreven worden, kunnen in onze optiek net zo goed mannen zijn als vrouwen BCP Zeefdrukker 2

3 Voorwoord Aanleiding GOC is het kenniscentrum voor de creatieve industrie. Een van de taken van GOC is het opbouwen en onderhouden van de Kwalificatiestructuur Beroepsonderwijs voor deze sector. Om deze taak te kunnen uitvoeren, doet GOC regelmatig onderzoek naar de verschillende beroepen binnen de creatieve industrie. Op grond van deze onderzoeken worden de beroepsprofielen, die horen bij een bepaalde sector, aangepast of er worden nieuwe profielen geschreven. Deze aangepaste of nieuwe beroepsprofielen bieden weer input aan het kwalificatiedossier, zodat dit onderhouden kan worden. Daarnaast worden de beroepsprofielen gebruikt voor het ontwikkelen van cursussen en EVC procedures/standaarden. De beroepsprofielen die horen bij de printmedia beroepen dateerden uit Om het kwalificatiedossier te kunnen actualiseren, was er behoefte aan nieuwe, geactualiseerde beroepsprofielen. Nadat we in 2010 zijn gestart met een beroepenonderzoek hebben we in 2011 de beroepsprofielen geactualiseerd. Dit profiel is één van de geactualiseerde beroepsprofielen. Diversiteit beroepsuitoefening Het beroepscompetentieprofiel is gemaakt voor de beroepsgroep als geheel. Dit betekent echter niet dat elke individuele beroepskracht alle werkprocessen uitvoert. Er bestaat diversiteit in de beroepsuitoefening BCP Zeefdrukker 3

4 Wat is een beroepscompetentieprofiel? Een beroepscompetentieprofiel (BCP) beschrijft de werkzaamheden en competenties die nodig zijn om een bepaald beroep uit te oefenen. Hierbij wordt uitgegaan van een vakvolwassen werknemer die al drie tot vijf jaar in het beroep werkzaam is. Drie begrippen staan centraal in het beroepscompetentieprofiel: kerntaken, opgesplitst in een aantal werkprocessen en de competenties die noodzakelijk zijn bij de uitvoering van de werkzaamheden. De inhoud van een beroepscompetentieprofiel moet herkenbaar zijn voor het bedrijfsleven. Daarom worden deze profielen opgesteld in opdracht van of in samenwerking met het georganiseerde bedrijfsleven. Het georganiseerde bedrijfsleven geeft het document een formele status door het te legitimeren. Wat is de functie van een beroepscompetentieprofiel? Een beroepscompetentieprofiel kan verschillende functies vervullen. Binnen een branche kan het een hulpmiddel zijn bij functiewaardering, het kan ook gebruikt worden voor verdere professionalisering van werknemers, voor de ontwikkeling van competentieinstrumenten en als voorlichtingsmateriaal. Daarnaast kan een beroepscompetentieprofiel dienen als input voor opleidingen in het middelbaar beroepsonderwijs. Het bedrijfsleven is immers afnemer van mbogediplomeerden, en is daarom in hoge mate richtinggevend voor de eisen die gesteld moeten worden aan deze gediplomeerden. De eisen hebben zowel betrekking op de aard en inhoud van de werkzaamheden als op de mate van bekwaamheid waarmee iemand handelt: zijn competenties. In het schema is deze laatste functie van het beroepscompetentieprofiel weergegeven: Bedrijfsleven Kenniscentra in samenwerking met onderwijs en bedrijfsleven Onderwijs Beroepscompetentieprofielen > Opleidingseisen in kwalificatiedossier > Concrete opleidingen en examens Kenniscentra ontwikkelen en onderhouden op basis van deze beroepscompetentieprofielen de opleidingseisen in de vorm van kwalificatiedossiers. Dit gebeurt in samenwerking met vertegenwoordigers van sociale partners en onderwijs. Het onderwijs ontwikkelt op basis van de kwalificatiedossiers concrete opleidingen en examens. Waarom een format beroepscompetentieprofiel? Uitgaande van het feit dat dit beroepscompetentieprofiel de basis vormt voor het eventueel ontwikkelen of aanpassen van een kwalificatiedossier, is het van belang dat het beroepscompetentieprofiel voldoet aan een aantal minimumeisen. Bij de ontwikkeling van kwalificatiedossiers is het verder van belang dat beroepen onderling vergeleken kunnen worden. Een bepaalde mate van uniformiteit is hierbij gewenst. Daarom is een format beroepscompetentieprofiel ontwikkeld. Indeling De informatie over het beroep is verdeeld over vier hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk bevat algemene informatie over het beroep, loopbaanontwikkelingen, en trends en innovaties. Het tweede hoofdstuk geeft een overzicht van de hoofdtaken en werkzaamheden van de beroepsbeoefenaar (kerntaken en werkprocessen) BCP Zeefdrukker 4

5 Een uitwerking van deze werkzaamheden en de daarbij behorende competenties komt in hoofdstuk 3 aan bod. In het vierde hoofdstuk worden de essentiële competenties vermeld inclusief een toelichting BCP Zeefdrukker 5

6 Colofon Ontwikkeld door GOC In opdracht van Bestuur GOC Verantwoording Inhoudelijk gelegitimeerd door: CMBO Op: 8 augustus 2011 Inhoudelijk gelegitimeerd door: ZSO Op: 29 augustus 2011 Vastgesteld door: bestuur GOC Op: 27 september 2011 Te: Veenendaal Bronnen - CBS Statline, maart 2011 (online database; statline.cbs.nl); - Grafimedia in cijfers, GOC, juli 2009; - Onderzoek beroepenprofielen Printmedia, deelonderzoek zeefdrukken, Rijnland Advies, Wehl, april 2011; - Alles kan bij de zeefdrukker, Ad Versteeg, Betrokkenen Interviews met de volgende deskundigen en bedrijven, uitgevoerd door Rijnland Advies in januari en februari 2011: - ZSO - Cees Koedijk; - Multis - Tilburg Jan Maas; - Ponderosa - Gert Jan van Heiningen; - Derks Zeefdruk dhr. Derks; - Evident - Ad versteeg BCP Zeefdrukker 6

7 1 Algemene informatie over het beroep In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven. 1.1 Mogelijke functiebenamingen - zeefdrukker - allround zeefdrukker - zeefdrukker handdruktafel - zeefdrukker halfautomaat - zeefdrukker volautomaat - textielzeefdrukker - kunstzeefdrukker - zeefdrukvormvoorbereider - silkscreenprinter - hulpdrukker - hoofddrukker - textieldrukker - machine operator (binnen industriële bedrijven) 1.2 Beschrijving van het beroep Werkomgeving De zeefdrukker is werkzaam op een technische afdeling van grafimediabedrijven die drukwerk produceren in vele soorten en maten op textiel, papier en veel andere substraten. Ook kom je zeefdrukkers, de zogenaamde industriële zeefdrukkers, tegen in grote productiebedrijven (bijvoorbeeld in een wasmachinefabrikant waar een medewerker de frontpanelen drukt). Een deel van de zeefdrukbedrijven heeft zich gespecialiseerd in specifieke technieken of producten, bijvoorbeeld in het bedrukken van textiel. Een onderscheid dat gemaakt wordt in type zeefdrukkers is: de grafische zeefdrukker, de textielzeefdrukker en de industriële zeefdrukker. Deze drie zijn nauw aan elkaar verwant, maar door uiteenlopende werkwijzen, aangepaste inkten, gazen en sjablonen, en de verschillende specialisaties werken ze vaak in zeer verschillende bedrijven. Afhankelijk van het te bedrukken materiaal en de oplage wordt voor de productie gebruik gemaakt van een (hand)druktafel, een halfautomaat, een driekwartautomaat, een cilinderdrukmachine, een rotatiezeefdrukmachine, een volautomaat of een carrousel, in één- of meerkleurenuitvoering. Specifiek over zeefdrukken is de volgende arbeidsmarktinformatie bekend: In 2008 waren er 114 bedrijven die zeefdruk als belangrijkste techniek in het bedrijf opgaven. Hier werkten 928 mensen. Zeefdrukkers werken over het algemeen in kleine bedrijven BCP Zeefdrukker 7

8 Typerende beroepshouding Eventueel met een leerling en/of hulpkracht. Kwaliteitsbewustzijn, flexibel zijn en zelfstandigheid zijn de meest typerende houdingsaspecten voor de zeefdrukker. Kwaliteitsbewustzijn De kwaliteit van het eindproduct is bepalend voor het succes van het bedrijf. De zeefdrukker spant zich voortdurend in om een zo hoog mogelijke kwaliteit te realiseren. Dit start bij het inventief inzetten van zijn vakdeskundigheid, bij het instellen van de machines en het kiezen en/of maken van inkten. Tijdens de productie controleert hij voortdurend de kwaliteit en stelt hij indien nodig de machines bij. Flexibel zijn De zeefdrukker is een flexibel persoon. Hij moet zich makkelijk kunnen aanpassen aan veranderingen in machines, inkten en drukvormen. Daarnaast moet hij veranderingen in de techniek goed bijhouden, evenals de bewegingen in de markt. Zelfstandigheid De zeefdrukker werkt in de meeste bedrijven grotendeels zelfstandig en moet dus zelf beslissingen kunnen nemen. Bij het instellen van machines en het kiezen en/of maken van inkten werkt de zeefdrukker meestal zelfstandig. Hij maakt zelf de keuzes. Oplossingsgericht en besluitvaardig De zeefdrukker gebruikt zijn vakdeskundigheid om verschillende materialen of artikelen te bedrukken. De materialen of producten waarmee hij werkt, variëren continu. Hij dient bij elke opdracht opnieuw een passende oplossing te realiseren. Daarnaast is zijn werk altijd gericht op het tijdig realiseren van een goed eindresultaat. Hij dient eventuele knelpunten op te lossen om het gewenste resultaat te bereiken. Technisch De zeefdrukker moet in staat zijn om met (divers) gereedschap en materiaal om te gaan. De materialen (gaas, sjablonen en rakel) en inkten waarmee de zeefdrukker werkt, variëren. Hij dient zijn technische kennis en vaardigheden in te zetten om kwalitatief goede oplossingen te kunnen realiseren. Sociaalcommunicatief De zeefdrukker is in staat om met mensen om te gaan, met anderen collegiaal samen te werken, te luisteren en om te gaan met (positieve en negatieve) feedback. Ook moet de zeefdrukker goed met de klant om kunnen gaan wanneer deze aan de pers komt kijken om de drukwerkkwaliteit te beoordelen. Stressbestendig en flexibel De zeefdrukker moet kunnen werken onder tijdsdruk en veranderende werkomstandigheden. Bij bedrijven waar de oplagen kleiner worden, moeten zeefdrukkers flexibel inzetbaar zijn en moeten ze meerdere zeefdrukmachines BCP Zeefdrukker 8

9 kunnen bedienen. Kostenbewust en accuraat De zeefdrukker is zich bewust van de kosten en kan hierop zijn handelen afstemmen. Daarbij is accuraat werken cruciaal. De zeefdrukker werkt zorgvuldig en nauwkeurig. Het substraat waarmee hij werkt (het materiaal waarop de afdruk wordt gemaakt), is vrij kostbaar. Iedere vorm van proef (inschiet of verlies) betekent direct een kostenpost. Milieubewust De zeefdrukker is zich bewust van milieubelastende en milieu ontlastende aspecten en past hierop zijn gedrag aan. Rol en verantwoordelijkheden Zeefdrukker is een uitvoerend, technisch beroep. De vormgeving wordt meestal door andere medewerkers ontworpen. De zeefdrukker is verantwoordelijk voor het afleveren van een product van een goede kwaliteit, naar de wensen van de klant, zoals aangegeven in de orderinstructie. In de meeste bedrijven ontvangt de zeefdrukker de orderinstructie van de productieleiding. De zeefdrukker kiest meestal zelfstandig de juiste soort inkt(en) voor het te bedrukken materiaal en de juiste kleur. Wanneer het nodig is, mengt hij de inkt zelf. Een zeefdrukker kan zelfstandig werken, maar ook in teamverband. Dit is afhankelijk van de grootte van machines en/of apparatuur en het soort eindproduct. Voor sommige producties werkt de zeefdrukker aan grote machines, tegelijk met een leerling en/of hulpkracht. Aan welke machine de zeefdrukker werkt, hangt af van het type opdracht. De zeefdrukker is verantwoording schuldig aan de chef/bedrijfsleider/productieleider en werkt samen met collega s van andere afdelingen waar nodig. Complexiteit Het werk van een zeefdrukker is vrij complex. De wensen van de klanten zijn per product verschillend. De zeefdrukker levert bij iedere klus opnieuw maatwerk. Standaardwerk komt weinig voor. Enige routine kan ontstaan door standaardisering van de werkzaamheden of door het scheiden van werkzaamheden in grotere bedrijven die veel dezelfde soorten producten maken. Maar over het algemeen komt dit weinig voor en is voor de zeefdrukker elke productie uniek. - Men produceert grotere en kleinere oplagen, en maakt producten met vaak wisselende formaten, wisselende materialen (sjablonen, gazen en rakelsystemen) en verschillende machines (belichtingsapparatuur, verschillende soorten zeefdrukmachines, droogapparatuur, nabewerkingsapparatuur). Elke productie is daardoor anders. - Ook de instellingen van de machines en de kwaliteitseisen verschillen per order. - Afhankelijk van de substraten kiest de zeefdrukker de inkt. Daarvoor is veel kennis nodig van materialen/substraten en inkten. Als het nodig is, BCP Zeefdrukker 9

10 Wettelijke beroepsvereisten Branche vereisten Nederlands en (moderne) vreemde talen maakt hij de vereiste inkt zelf. Ja, bij de uitoefening van het beroep heeft de zeefdrukker te maken met de Arbo- en de milieuwetgeving. Bij de druktechnieken gelden zware eisen, met name aan het gebruik van schadelijke stoffen in inkten, schoonmaakmiddelen en andere materialen. De milieueisen worden steeds scherper. Bedrijven worden hier ook op gecontroleerd. Veelal zijn deze eisen verwerkt in eigen regels en voorschriften binnen het bedrijf. Nee De zeefdrukker moet op een gangbare manier kunnen communiceren met collega s. Hij moet orderinstructies kunnen lezen en schriftelijk kunnen rapporteren. De zeefdrukker hoeft geen schriftelijke instructies te geven. Hij dient deel te kunnen nemen aan een vergadering/werkoverleg. Gezien de bovenstaande verwachtingen dient zowel schriftelijk als mondeling de beheersing van de Nederlandse taal goed te zijn. Rekenen/wiskunde Zowel voor het interpreteren van de orderinformatie, het instellen van de machines, het kiezen en maken van inkten als het verwerken van de geproduceerde producten dient de zeefdrukker goede rekenvaardigheden en een goed ruimtelijk inzicht te bezitten. 1.3 Loopbaanperspectief Voor zeefdrukkers zijn er echter over het algemeen weinig mogelijkheden om binnen het vakgebied door te stromen. Dit komt doordat zeefdrukkers over het algemeen bij kleine bedrijven werken en de carrièremogelijkheden daar meestal beperkt zijn. Binnen grotere bedrijven met meerdere drukkers kan de zeefdrukker doorgroeien naar de functie van hoofddrukker en eventueel tot meewerkend voorman, chef of bedrijfsleider. Naast een beperkte verticale doorstroom kan de zeefdrukker zich ook in de breedte ontwikkelen. Afhankelijk van het bedrijf kan een zeefdrukker binnen zijn functie meegroeien met de technische ontwikkeling binnen een organisatie, bijvoorbeeld van een één- naar een meerkleurenmachine. Naarmate hij meer ervaring opdoet, kan de zeefdrukker binnen zijn functie als zeefdrukker gaan werken aan complexere machines, die meer eisen stellen aan kennis van inkten, substraten en materialen en meer ervaring vragen in het beheersen van het productieproces. Een gangbare loopbaan bestaat uit een start bij de handtafel of de halfautomaat en later een doorgroei naar de volautomaat. In veel kleine bedrijven groeien medewerkers vanaf de volautomaat niet meer door. De grafimediabranche is sterk in ontwikkeling en het loopbaanperspectief is daardoor ook aan verandering onderhevig. Echter, de competenties van een zeefdrukker zijn breder inzetbaar, zowel binnen en als buiten de grafimediabranche BCP Zeefdrukker 10

11 1.4 Trends en innovaties Hieronder worden relevante ontwikkelingen voor het beroep beschreven. Trends en innovaties geven aan in hoeverre het beroep nog kan veranderen onder invloed van vernieuwingen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, ontwikkelingen in wetgeving en overheidsregulering en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening zelf (bv. technologische veranderingen of marktontwikkelingen in de sector). Arbeidsmarkt Binnen de grafimediabranche is in de afgelopen jaren de inkrimping in het personeelsbestand groter geweest dan het aantal vacatures. Op dit moment is de inkrimping door de economische crisis zelfs fors toegenomen. Krimp heeft met name plaatsgevonden onder drukkers, pre-press en nabewerkers vakpersoneel. Met name doordat de hoeveelheid reclamedrukwerk is verminderd, ondervinden ook de zeefdrukbedrijven hiervan de gevolgen. Volgens geraadpleegde deskundigen loopt de werkgelegenheid (het aantal arbeidsplaatsen) voor zeefdrukkers terug. Tegelijkertijd is er vergrijzing, waardoor er nog wel baanopeningen zijn voor nieuwe of jonge zeefdrukkers in de branche. Volgens de geraadpleegde deskundigen wordt door de crisis de overcapaciteit in de bedrijfstak verminderd. Door samenvoegingen en faillissementen wordt de productiecapaciteit meer in overeenstemming gebracht met de vraag. De meeste deskundigen verwachten dat dit nog wel even door zal gaan. Als er gekeken wordt naar de zeefdrukkers binnen de industriële bedrijven, dan is daar nog een groei te verwachten. Vaak worden de drukkers binnen deze bedrijven niet als zeefdrukker gezien, maar ze doen wel het werk van een zeefdrukker. Nederland is binnen Europa wat zeefdruk betreft een trendvolger. Technische en organisatorische ontwikkelingen vinden veelal eerst in de grotere Europese landen plaats, waarna Nederland volgt. Nederland is wel een voorloper in het doorvoeren van milieuvriendelijker processen. Doordat er bijvoorbeeld in België minder geïnvesteerd wordt in milieuvriendelijk produceren, zijn de kosten daar lager. Dit leidt tot verlies van orders. Ook de lagere lonen leiden tot orderverlies. De markt ontwikkelt zich steeds meer richting snel, goed en voordelig. De gewenste aantallen worden kleiner, maar de variaties groter. Hierdoor wordt de concurrentie van alternatieve drukmethoden (bijvoorbeeld digitaal printen) groter. Werk dat niet specifiek zeefdruk vereist, wordt door andere technieken overgenomen omdat dat goedkoper is. Wetgeving en regelgeving Het werken volgens een internationale standaard (Certified PDF) speelt bij zeefdrukbedrijven een rol. Certified PDF is de internationale standaard voor het aanleveren van drukwerk. Er is een scherpe regelgeving op het gebied van mens en milieu. Bedrijven worden hier ook steeds meer op getoetst. Hiervoor zijn voortdurend investeringen in middelen/materialen en kennis nodig. Specifiek voor de zeefdruk betekent dit dat de implementatie van milieuvriendelijker processen alle aandacht behoeft. Een voorbeeld is het verbod op oplosmiddelen in inkt, waardoor nieuwe inkten zijn BCP Zeefdrukker 11

12 ontwikkeld die vrij zijn van schadelijke oplosmiddelen. Ontwikkelingen in de beroepsuitoefening Doordat oplagen kleiner worden, moeten zeefdrukkers flexibel inzetbaar zijn en moeten ze meerdere zeefdrukmachines kunnen bedienen. De zeefdrukker gaat steeds meer andere taken erbij doen, zoals het meewerken op andere afdelingen (zoals nabewerking of logistiek). Het komt ook steeds vaker voor dat een zeefdrukbedrijf zich richt op een bepaald stuk van de markt en zich daarin specialiseert. Andere orders worden dan uitbesteed. Binnen de grafische bedrijven die zich richten op zeefdrukken loopt het aantal producten dat gemaakt wordt d.m.v. zeefdrukken terug. Er zijn verschuivingen geweest richting digitale technieken. Met name daar waar het fullcolour betreft op grotere formaten in combinatie met niet al te grote oplagen. Deze zeefdrukkerijen hebben allemaal printers staan, naast de zeefdrukapparatuur. Kijken we naar de zeefdrukbedrijven die textiel bedrukken, dan is daar ook een teruggang te zien in het aandeel dat gemaakt wordt door middel van zeefdrukken. Bij het beprinten van stoffen aan de meter wint de digitale printer terrein, maar bij het bedrukken van kleding, paraplu s, tassen en dergelijke, wordt bij grote aantallen, speciale kleuren en effecten veelal zeefdruk gebruikt. De kwaliteit van zeefdrukken is vaak beter. In de industriële zeefdruk zit daarentegen weer groei. Zeefdrukken wordt nog met name toegepast bij grote oplagen met kleine afbeeldingen. Daarnaast zijn er nog voldoende specifieke opdrachten die d.m.v. zeefdruk vervaardigd worden. Ieder jaar verschijnen er weer nieuwe soorten textiel die bestand moeten zijn tegen allerlei weersomstandigheden. Daarvan moet de drukker op de hoogte blijven. Al iets oudere ontwikkelingen zijn de volgende: - Binnen de zeefdrukbranche wordt steeds meer gebruik gemaakt van meet- en regelapparatuur om de kwaliteit van de geleverde producten goed te kunnen beoordelen. - Er zijn nieuwe soorten drukinkt waardoor de droogtechnieken zich verder ontwikkelen in relatie tot andere soorten inkt. Een voorbeeld hiervan is UV-inkt, hierbij vindt drogen plaats met behulp van UV-licht. Hiermee wordt de uitstoot van oplosmiddelen voorkomen. - Een alternatief voor het ontwikkelen van het zeefdruksjabloon met behulp van films is Computer-to-Screen (CTS). Hierbij wordt het te drukken beeld met digitale printtechniek op het zeefdrukraam geprint BCP Zeefdrukker 12

13 2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen kenmerkend voor het beroep. Een kerntaak is een kenmerkende taak binnen de beroepsuitoefening. Het betreft een substantieel deel van de beroepsuitoefening naar omvang, tijdsbeslag, frequentie en/of belang. Een werkproces is een afgebakend onderdeel van een kerntaak. Het werkproces kent een begin en een eind, heeft een resultaat en wordt kenmerkend herkend in de beroepspraktijk. De werkprocessen worden in handelingen beschreven opdat duidelijk is wat de beroepsbeoefening inhoudt. Zeefdrukker Kerntaak Werkproces Kerntaak 1 Realiseert productie 1.1 Interpreteert de orderinformatie voor de productie 1.2 Richt de werkplek in voor de productie 1.3 Vervaardigt zeefdrukvorm 1.4 Bedient machine en regelt de productie 1.5 Zorgt voor onderhoud van de machine Kerntaak 2 Optimaliseert productieproces 2.1 Bewaakt de kwaliteit van het productieproces 2.2 Bewaakt de kwaliteit van het product 2.3 Houdt zichzelf op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied BCP Zeefdrukker 13

14 3 Beschrijving van de kerntaken In dit hoofdstuk zijn de verschillende kerntaken in dit beroepscompetentieprofiel beschreven. Verder worden de werkprocessen en bijbehorende resultaten benoemd. 3.1 Kerntaak 1 Realiseert productie Werkprocessen bij kerntaak Interpreteert de orderinformatie voor de productie Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: ontvangt via de productieleiding binnen het bedrijf een orderzak, orderenvelop of orderbon met daarop informatie over kleuren, maatvoering, soort materiaal, oplage en eventueel een voorbeeld; bepaalt aan de hand van ontvangen informatie de te gebruiken inkt(en); bestelt de inkten binnen het bedrijf, koopt ze in of maakt de inkten zelf; beoordeelt of de ordergegevens correct en compleet zijn; overlegt bij onduidelijkheden met de productieleiding. Resultaat: De zeefdrukker beschikt, na raadpleging van anderen, over voldoende informatie om de productie uit te voeren. De zeefdrukker weet vooraf hoe de gevraagde kwaliteit gehandhaafd gaat worden. 1.2 Richt de werkplek in voor de productie Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: verzamelt alle nodige hulpmiddelen (gaas, sjabloon, rakelsysteem) en substraten en bestanden op basis van de order, of laat dit doen; controleert en telt de aangeleverde materialen; bestelt de inkten binnen het bedrijf, koopt ze in of maakt ze zelf; kiest het oplosmiddel en mengt de inkt indien hij deze zelf maakt; plaatst de hulpmiddelen en materialen op een logische plaats op de werkplek; geeft een signaal aan de verantwoordelijke medewerker indien materialen bijna op zijn; controleert voor het starten van de productie alle materialen op bruikbaarheid voor de uit te voeren productie en neemt waar nodig maatregelen; overlegt bij onduidelijkheden met collega s of leidinggevende. Resultaat: De werkplek is optimaal ingericht voor de productie. Het te gebruiken materiaal en middelen (gaas, sjabloon, rakelsysteem, inkt, substraat of bestanden) zijn in orde. Voor de gewenste toepassing kan een kwalitatief goed en houdbaar product worden gerealiseerd. De voorraad blijft op peil BCP Zeefdrukker 14

15 1.3 Vervaardigt zeefdrukvorm 1 Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: kiest het zeefdrukraam met juiste zeefdrukgaas (juiste gaasnummer/fijnheid) en voorziet het zeefdrukraam van een lichtgevoelige laag; stelt infilmapparatuur in of filmt het gaas m.b.v. een holrakel ; stelt digitale printapparatuur in; stelt belichtingsapparatuur in; spuit de zeefdrukvormen uit/ontwikkelt de zeefdrukvorm(en); controleert de zeefdruk; retoucheert de zeefdrukvorm. Resultaat: De zeefdrukvorm is klaar voor de productie en komt overeen met de opdracht. 1.4 Bedient machine en regelt de productie Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: stelt de machine in; bedient de machine; beoordeelt en controleert het substraat; stelt droogapparatuur in; voert voortdurend productiecontroles uit, regelt instellingen bij en voorkomt waar mogelijk productieverstoringen; maakt akkoorddruk; drukt de oplage; voert veiligheidsmaatregelen uit en neemt maatregelen t.a.v. bedrijfsafval en verontreiniging; signaleert technische problemen en analyseert ze; lost de technische problemen zelf op of laat dit door een specialist doen; houdt de productiegegevens vóór en tijdens de productie bij en registreert deze en eventuele storingen op de daarvoor bestemde plekken; verplaatst na afloop, in overleg met de betrokkenen, de (half)producten naar de volgende bewerkingsfase of tijdelijke opslag; archiveert de materialen en beheert de voorraad. Resultaat: De zeefdrukker bedient de zeefdrukapparatuur/-machine volgens de binnen het bedrijf geldende eisen en normen op het gebied van kwaliteit, orderuitvoering en milieuregels. De productie verloopt kwalitatief goed en volgens gemaakte afspraken. Technische problemen zijn tijdig herkend en veilig opgelost en de gebreken, storingen en problemen zijn geregistreerd. Ordergegevens zijn volledig, duidelijk en zorgvuldig administratief verwerkt. 1.5 Zorgt voor onderhoud van de machine Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: voert afvalmaterialen af en reinigt de zeefdrukapparatuur en vorm. verricht onderhoudswerk en voert kleine reparaties uit; gebruikt de juiste materialen, gereedschappen en persoonlijke beschermingsmiddelen. 1 Voornamelijk in de wat kleinere bedrijven BCP Zeefdrukker 15

16 Resultaat: Producten en restmateriaal zijn correct afgevoerd en de werkplek en apparatuur zijn gereed voor de volgende order. De machine en apparatuur blijven optimaal inzetbaar. 3.2 Kerntaak 2 Optimaliseert productieproces Werkprocessen bij kerntaak Bewaakt de kwaliteit van het productieproces Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: controleert tijdens de productie voortdurend het proces en pakt afwijkingen aan; past kwaliteitsnormen toe, analyseert de storingen en problemen die tijdens de productie ontstaan en lost deze op; doet, indien nodig, voorstellen voor verbetering van de kwaliteit van het werk. Resultaat: Proces voldoet aan de gestelde kwaliteit. 2.2 Bewaakt de kwaliteit van het product Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: controleert tijdens de productie voortdurend de producten op kwaliteit en kwantiteit en pakt afwijkingen aan; past kwaliteitsnormen toe, analyseert problemen die tijdens de productie ontstaan en lost deze op; doet, indien nodig, voorstellen voor verbetering van de kwaliteit van het werk. Resultaat: Product voldoet aan de gestelde kwaliteit. 2.3 Houdt zichzelf op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied Beschrijving werkproces: De zeefdrukker: onderhoudt contacten met branche- en vakgenoten en vertegenwoordigers; volgt ontwikkelingen via vakbladen en beurzen. Resultaat: Ontwikkelingen worden gevolgd en geïntegreerd in het productieproces om zo de klant optimale mogelijkheden te kunnen bieden BCP Zeefdrukker 16

17 4. Competenties In dit hoofdstuk worden de competenties beschreven die nodig zijn om het beroep goed uit te kunnen oefenen. Competenties 1. Vakdeskundigheid toepassen 2. Materialen en middelen inzetten 3. Beslissen en activiteiten initiëren Toelichting Het bezitten van vakdeskundigheid is een basisvoorwaarde voor de zeefdrukker om zijn werk te kunnen doen. Het succes van het bedrijf hangt rechtstreeks af van de geleverde kwaliteit. De vakdeskundigheid van de zeefdrukker is hierin bepalend. De zeefdrukker dient zijn kennis van het drukproces, substraten/materialen en inkten steeds op nieuwe producten te kunnen toepassen. Hieraan zitten twee aspecten. Enerzijds dient de zeefdrukker de machines, inkten en de te bedrukken materialen/artikelen op de juiste manier te behandelen of te gebruiken. Anderzijds moet de zeefdrukker de materialen en middelen ook efficiënt inzetten. Fouten van de zeefdrukker leveren immers direct verlies van (dure) materialen op. De zeefdrukker werkt in de kleinere bedrijven (en dat is de meerderheid van de bedrijven) zelfstandig. Hij bepaalt hoe hij de te maken artikelen gaat bedrukken en welke inkten en technieken hij hiervoor gaat gebruiken. Daarnaast stuurt de zeefdrukker in de grotere bedrijven soms andere zeefdrukkers en hulpkrachten aan. Ook hierbij dient hij zelfstandig of in overleg met de productieleiding beslissingen te nemen over taakverdeling en dergelijke. Daarnaast neemt de zeefdrukker tijdens zijn werkzaamheden beslissingen ten aanzien van de kwaliteit van de (tussentijdse) producten en onderneemt hij actie om de kwaliteit bij te sturen (maken of verbeteren van de te gebruiken materialen en inkten, het bijstellen van machines of andere aanpassingen). 4. Kwaliteit leveren Het succes van het bedrijf hangt direct af van de geleverde kwaliteit. In het leveren van kwaliteit zijn de vakdeskundigheid en het optimaal inzetten van materialen en middelen belangrijk. Het controleren van de kwaliteit is ook een belangrijk aspect. Dat begint bij het controleren van de aangeleverde modellen en materialen op kwantiteit en kwaliteit en ingrijpen als de aangeleverde zaken niet correct of volledig zijn. Ook het maken en controleren van de inkt en het maken en beoordelen van de akkoorddruk zijn belangrijke aspecten bij het realiseren van kwaliteit. Vervolgens controleert de zeefdrukker tijdens het drukken en (vaak) vlak voor het drogen de producten op kwaliteit en kwantiteit en pakt hij afwijkingen aan. 5. Bedrijfsmatig handelen De zeefdrukker is zich bewust van zijn rol in het productieproces, begrijpt de gevolgen van zijn eigen handelen voor de andere fasen in de productie en handelt daarnaar. Hij ziet het belang van kwaliteit, efficiënt werken, en het tijdig opleveren van het eindproduct. Vanuit deze aspecten denkt hij mee in het belang van het bedrijf en neemt hij de juiste beslissingen en acties in het belang van het bedrijf BCP Zeefdrukker 17