Project Alcohol en Jongeren

Transcriptie

1 A gemeente Eindhoven Project Alcohol en Jongeren Jaarverslag Werkplan 2011 Mens & Maatschappij, Maatschappelijke Opvang, Verslavingszorg en Gezondheid Mei 2011 jco/qe

2 Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Mens & Maatschappij, Maatschappelijke Opvang, Verslavingszorg en Gezondheid Contactpersoon: Janine Cosijn, Datum Mei 2011 gemeente Eindhoven

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1 Inleiding 4 2 Projectgroep Alcohol en Jongeren Samenstelling Uitgangspunten Wat willen we bereiken? 7 3 Uitgevoerde activiteiten Educatie en draagvlak Beleid en regelgeving Handhaving Overige activiteiten Kosten 15 4 Werkplan gemeente Eindhoven 3

4 1 Inleiding Dit verslag geeft beknopt een overzicht van de uitgevoerde activiteiten in 2010 van de Projectgroep Alcohol en Jongeren. Deze Projectgroep is verantwoordelijk voor de uitvoering van activiteiten in het kader van het regionale SRE-project Laat Je Niet Flessen, verder in deze notitie ook LJNF genoemd. Hoofddoelstelling Het regionale project omvat de volgende hoofddoelstellingen: b Opschuiven van de startleeftijd qua alcoholgebruik: introductie en bestendiging van de norm: onder de 16 geen alcohol. b Afname van dronkenschap in het gehele publieke domein: introductie en sanctie van de norm: dronken jongeren op straat accepteren we niet langer, evenmin als het schenken aan dronken jongeren natuurlijk onder de 16 jaar, maar met name ook in de leeftijd van 16 tot 24 jaar. Drie pijlers Om de doelstellingen te bereiken, speelt het stellen en handhaven van regels, naast een goede voorlichting en communicatie, een hele belangrijke rol. Het regionale, maar ook het Eindhovense project is dan ook opgezet op basis van de drie pijlers van alcoholpreventie: educatie en draagvlak, beleid en regelgeving en handhaving. Omgevingsbenadering Het project richt zich vooral op de volwassen omgeving van jongeren, zoals ouders en verkopers van alcohol. Door middel van deze aanpak wordt de beschikbaarheid van alcohol voor jongeren beperkt. Waarom alcoholpreventie bij jongeren? Nederlandse tieners behoorden in 2006 tot de grootste drinkers van Europa. Binnen Nederland lag het alcoholgebruik in Zuidoost-Brabant gemiddeld nog een stuk hoger en was er een trend gaande om steeds jonger, steeds vaker en steeds meer te drinken. Dit terwijl er steeds meer bekend is over de risico s van alcoholgebruik op jonge leeftijd. Deze risico s zijn onder andere: onherstelbare hersenbeschadiging, een sterk vergrote kans op latere verslavingsproblemen, risicovol seksueel gedrag, ongevallen en verwondingen, agressie overlast en criminaliteit, black-outs en alcoholvergiftigingen. Er dreigde een toenemend en structureel probleem voor de jeugdgezondheid, openbare orde en veiligheid in de regio. Daarom zijn 21 gemeenten in de regio gezamenlijk in 2006 gestart met het SRE-project Laat Je Niet Flessen. Resultaten eerste projectperiode De gemeten effecten in de periode zijn: b De startleeftijd van alcoholgebruik is gestegen van 12,2 jaar naar 14,1 jaar (2004 respectievelijk 2008, GGD Jeugdmonitor) 4 gemeente Eindhoven

5 b b b b b b Het draagvlak onder ouders voor de norm: onder de 16 geen alcohol is toegenomen van 75% naar 90% Het draagvlak onder ouders voor diverse maatregelen om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen, is gestegen Het drinken van grote hoeveelheden in een keer (binge-drinken) neemt niet meer toe Het aantal pogingen tot aankoop van alcohol door jongeren onder de 16 jaar is afgenomen De druk op alcoholverstrekkers om onder de 16 niet te verkopen is toegenomen en heeft effect op notoire overtreders De naleving van de wettelijke leeftijdsgrenzen voor alcoholverstrekking is verbeterd naar 87%. Wat willen we nog bereiken? De aanpak van Laat Je Niet Flessen is effectief gebleken. Het drankgebruik door jongeren ligt gemiddeld op landelijk niveau. In absolute zin drinken jongeren echter nog te jong, te vaak en te veel. Het regionaal project, en ook het project in Eindhoven, wordt daarom nog voortgezet tot gemeente Eindhoven 5

6 2 Projectgroep Alcohol en Jongeren 2.1 Samenstelling Aan de lokale Projectgroep Alcohol en Jongeren nemen vertegenwoordigers van betrokken gemeentelijke sectoren (Sector Mens en Maatschappij (voorzitter); Gebiedsontwikkeling; Vergunningen, Toezicht en Handhaving, Sport en Bewegen en Communicatie) en externe partners (GGD Brabant-Zuidoost, Novadic-Kentron, Lumensgroep) deel. Als vertegenwoordiger van de wethouder, neemt een raadslid deel aan de projectgroep. Een aantal van deze projectgroepleden is eveneens afgevaardigd in een van de drie regionale werkgroepen van het SRE. Bij verdere uitwerking en uitvoering van de activiteiten van de projectgroep, kunnen andere sectoren en deskundigen betrokken worden, zoals de sector Economie en Cultuur, de politie Brabant Zuid-Oost, Openbaar Ministerie, Voedsel- en Warenautoriteit, Raadswerkgroep Horecabeleidsplan, Vereniging Horecabelangen Stratumseind. De projectgroep komt periodiek bij elkaar. Tijdens deze bijeenkomsten wordt besproken welke producten van het regionale project in Eindhoven worden ingezet en hoe het staat met de voortgang van de verschillende interventies. Daarnaast ontwikkelt de projectgroep ook eigen interventies. Voorbeelden daarvan uit de afgelopen projectperiode zijn onder meer: Uit met Ouders, de Carnavalsactie en de voetbaltenue-actie. De projectgroep kent een dynamisch spoorboekje (naar analogie van het regionale Laat Je Niet Flessen-spoorboekje) waarin de verschillende interventies zijn opgenomen en aan de hand waarvan de voortgang ervan besproken wordt. 2.2 Uitgangspunten Bij de uitvoering van interventies hanteert de projectgroep de volgende uitgangspunten: We maken gebruik van de resultaten van de drie regionale Laat Je Niet Flessenwerkgroepen en geven waar relevant uitvoering aan de Laat Je Niet Flesseninterventies. We maken gebruik van bestaande interventies van de gespecialiseerde instellingen zoals de interventie- en voorlichtingsprogramma s van Novadic-Kentron en de GGD Brabant-Zuidoost, zoals het landelijk door het Trimbos Instituut ontwikkelde programma Gezonde School en Genotmiddelen. We sluiten aan bij bestaande samenwerkingsverbanden, zoals Kwaliteitskring Stratumseind. We sluiten aan bij bestaande activiteiten of gemeentelijke opdrachten aan scholen, zoals het realiseren van veiligheidsbeleid op scholen. We sluiten met publieksvoorlichtingsactiviteiten aan bij evenementen en bijzondere gebeurtenissen zoals Carnaval en Koninginnedag. 6 gemeente Eindhoven

7 Er is zoveel mogelijk actieve inzet van ouders en opvoeders en waar mogelijk, de jongeren zelf. Iedere interventie wordt beschreven volgens een format met heldere doelstelling, tijdspad, communicatiemomenten, begroting en financiering. Dit alles gebeurt door middel van een integrale aanpak waarbij gemeentelijke sectoren en afdelingen en externe partners elkaar versterken. Daar waar nodig, wordt een convenant of samenwerkingsovereenkomst afgesloten. 2.3 Wat willen we bereiken? Eindhoven committeert zich aan de doelstellingen van het regionale project. Door deel te nemen aan de werkgroepen van Laat Je Niet Flessen, werkt Eindhoven mee aan de uitwerking van de regionale doelstellingen. Aan het eind van 2013 wil het regionale project de volgende resultaten bereikt te hebben. b De leeftijd waarop jongeren hun eerste glas alcohol drinken is onder de 16- minners minimaal gedaald tot de volgende niveaus: Jonger dan 12 jaar: 3% (in 2007: 6%) jaar: 10% (in 2007: 20%) jaar: 20% (in 2007: 29%) Meetmethode: tweejaarlijks via de Jeugdmonitor GGD Brabant-Zuidoost. b Het percentage jongeren dat recent alcohol gedrongen heeft, per leeftijdscategorie, is minimaal gedaald tot de volgende niveaus: 12-jarigen: 2% (in 2007: 2%) 13-jarigen: 5% (in 2007: 10%) 14-jarigen: 10 % (in 2007: 26%) 15-jarigen: 25% (in 2007: 54%) Meetmethode: tweejaarlijks via de Jeugdmonitor GGD Brabant-Zuidoost. b De verkoopgeneigdheid aan 16-minners is minimaal gedaald tot de volgende niveaus: Gemiddeld: 50% (in 2008: 87%) Horeca: 60% (in 2008: 95%) Supermarkten: 40% (in 2008: 75%) Sportkantines: 50% (in 2008: 89%) Meetmethode: tweejaarlijks via nalevingsonderzoek middels mysteryshoppers, uitgevoerd door de Universiteit Twente. b Het percentage jongeren dat recent dronken of aangeschoten is geweest, is minimaal gedaald tot de volgende niveaus: 12 t/m 17-jarigen: 15% (in 2007: 21%) 16 t/m 17-jarigen: 35% (in 2007: 41%) Meetmethode: tweejaarlijks via de Jeugdmonitor GGD Brabant-Zuidoost. b Het nalevingsniveau van het wettelijk verbod om door te schenken aan dronken personen (waarbij voornamelijk de focus ligt op de doelgroep 16 tot 24 jaar) bedraagt minimaal 25% (landelijke proef in 2008: 4%). gemeente Eindhoven 7

8 b b Meetmethode: begin 2013 via onderzoek middels mysteryshoppers uitgevoerd door Universiteit Twente. Fris en/of kraanwater is in de horeca, jongerencentra, sportkantines en evenementen algemeen en goedkoper verkrijgbaar dan alcoholhoudende drank. Meetmethode: begin 2013 via onderzoek. Het voeren van een actief alcoholbeleid gericht op drie of meer van de volgende doelgroepen: Ouders Horeca Sportkantines Supermarkten Jongerencentra Hokken en keten Evenementen Scholen Jongeren van 16 tot 24 jaar De Drank- en Horecawet, het Horecabeleidsplan Eindhoven en het beleid van de sector Vergunningen, Toezicht en Handhaving zijn hierbij van belang. Meetmethode: inventarisatie Laat Je Niet Flessen gemeente Eindhoven

9 3 Uitgevoerde activiteiten Educatie en draagvlak Carnavalsactie De activiteiten met Carnaval 2010 waren beperkt. Alleen de grote dronken posters met het LJNF-logo zijn in de verschillende mupi s (gemeentelijke publiciteitsborden) in de stad opgehangen. Uit met Ouders Het doel van Uit met Ouders is om ouders van (toekomstig) uitgaande jeugd te informeren over verschillende aspecten van uitgaan in Eindhoven, in het bijzonder over uitgaan op het Stratumseind, om een goed en persoonlijk beeld te krijgen van mogelijke gevaren tijdens populaire uitgaanstijdstippen. Medewerkers van Novadic- Kentron, GGD Brabant-Zuidoost, politie, horecaondernemers met begeleiding van een Eindhovens raadslid, geven informatie aan groepen ouders in verschillende cafés. Er zijn in 2010 vier bijeenkomsten georganiseerd: op 16 april, 25 juni, 19 november en 26 november, met een deelname van 270 ouders in totaal. Bij de start van de avond worden fragmenten uit de documentaire Overeind (in 2009 door Dynamo/Lumensgroep samengesteld) vertoond. De organisatie van Uit met Ouders is vanaf januari 2010 in handen gegeven van Polyground. Vanaf 2010 is deze interventie ook opengesteld voor ouders uit de regiogemeenten. De regionale Handreiking Uit met Ouders over hoe een soortgelijke informatiebijeenkomst in de regiogemeenten te organiseren, samengesteld vanuit het regionale project is in juli 2010 verschenen. De interventie en de effecten daarvan op de attitude, kennis en eigen effectiviteit van de deelnemende ouders is onderzocht door een studente HBO Toegepaste Psychologie aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven, in opdracht van de GGD Brabant-Zuidoost. Een van de resultaten van het onderzoek is, dat ouders zowel voorafgaan aan als ná de interventie een negatieve attitude hebben ten aanzien van het drinken van alcohol onder 16 jaar. Ouders zijn van mening dat het drinken van alcohol onder 16 jaar een gevaar vormt voor de gezondheid en om die reden stellen ze de leeftijdsgrens voor hun kinderen, zowel meisjes als jongens, op 16 jaar. Ouders hebben na de informatiebijeenkomst een positievere mening over het Stratumseind en maken zich minder zorgen over het uitgaan van hun kinderen. Dit heeft te maken met het vertrouwen dat de ouders in de aanpak van politie en horeca op het Stratumseind hebben gekregen. Ook alle betrokkenen bij de uitvoering van Uit met Ouders hebben de aanpak geëvalueerd op basis van de uitkomsten van de enquetes die aan de ouders is uitgereikt. Omdat ouders veel vragen hebben over drugs, hebben de GGD en Novadic-Kentron voorgesteld om de thema s alcohol en drugs in één presentatie te combineren. Begin 2011 heeft de projectgroep besloten dit niet te doen, het thema alcohol dreigt dan wellicht ondergesneeuwd te worden. Bovendien wordt Uit met Ouders in het kader van de Eindhovense aanpak van Laat Je Niet Flessen uitgevoerd. gemeente Eindhoven 9

10 Voetbaltenue-actie In 2009 is aan één B-elftal (maximaal 15 spelers en drie coaches) van de dertien van de 16 amateurvoetbalverenigingen een voetbaltenue beschikbaar gesteld met daarop het logo van Laat Je Niet Flessen. Met het meedoen aan deze actie verplichtte de vereniging zich dat hun jonge voetballers en hun leiders géén alcohol gebruiken wanneer zij de tenues dragen. Het doel van de actie was om draagvlak te creëren voor de norm geen alcohol onder 16! bij de verschillende doelgroepen bij deze voetbalverenigingen. Op 19 februari 2010 werd deze actie ludiek op de middenstip van FC Eindhoven afgerond, waarbij wethouder Fiers een trainersjack met het logo overhandigde aan de voorzitter van FC Brabantia. Ook de spelers van FC Eindhoven hebben door deze actie een tijdje met het logo op hun tenue gespeeld. Navraag in 2010 bij zes van de dertien deelnemende verenigingen leerde dat in hun vereniging de tenues tijdens de wedstrijden gedragen worden. En dat de spelers en trainers geen alcohol hebben gedronken wanneer zij het tenue droegen. Ook gaven deze verenigingen aan een duidelijk alcoholbeleid in hun kantine te hanteren: geen alcohol onder 16 en controle op ouderen die drank bestellen en dit doorgeven aan 16-minners. Gezonde School en Genotmiddelen b Basisonderwijs Het programma Gezonde School en Genotmiddelen is een landelijk evidence based lesprogramma van het Trimbos Instituut. Het is een programma waarmee scholen structureel aandacht besteden aan alcohol-, roken- en drugpreventie. Het programma bestaat uit vier onderdelen: voorlichtingslessen, ouderparticipatie d.m.v. ouderbijeenkomsten, signaleren en begeleiden en regels en dealen. De GGD Brabant-Zuidoost verzorgt in het kader van haar contracttaken dit programma op de basisscholen in Eindhoven. De GGD Brabant-Zuidoost werft de scholen om deel te nemen aan dit project. In 2010 deden 17 basisscholen mee met het programma Gezonde School en Genotmiddelen en zijn er vier nieuwe scholen geworven. Er zijn in het voorjaar van gastlessen in groep 7 en 8 op tien basisscholen verzorgd. Daarnaast is er op basisschool De Springplak een succesvolle ouderbijeenkomst geweest en zijn op twee andere basisscholen de geplande ouderbijeenkomsten geannuleerd wegens te weinig belangstelling. Op de scholen waar de gastlessen gegeven zijn, zijn de ouders eveneens bereikt doordat aan de leerlingen informatiepakketjes over alcohol en roken met een begeleidende brief voor de ouders meegegeven zijn. Voor de leerkrachten is er in oktober een regionale deskundigheidsbevorderingbijeenkomst georganiseerd over het lesprogramma Gezonde School en Genotmiddelen; aan deze bijeenkomst hebben twee leerkrachten uit Eindhoven deelgenomen. Daarnaast hebben er in 2010 op tien basisscholen individuele adviesgesprekken met leerkrachten van groepen 7 en 8 plaatsgevonden. b Voortgezet onderwijs Novadic-Kentron verzorgt in het kader van de contracttaken de uitvoering van het programma Gezonde School en Genotmiddelen op het voortgezet onderwijs. 10 gemeente Eindhoven

11 Novadic-Kentron verzorgt de werving van de scholen om aan dit programma deel te nemen. Op het Pleincollege Helder en het Pleincollege Nuenen zijn gastlessen geweest voor de leerlingen. Ouderavonden vonden plaats op het Pleincollege Helder, De Korenaer, het Augustinianum, Bisschop Bekkers College en het Novalis College. Deskundigheidstrainingen voor docenten werden er gehouden op de Helicon Opleidingen, het Stedelijk College Eindhoven en De Korenaer. Gezonde en Veilige school Er is in 2010 een proefproject Gezonde en Veilige school georganiseerd door de GGD Brabant-Zuidoost samen met Halt om een beleid voor gezonde en veilige scholen te ontwikkelen voor de Spilcentra en scholen voor voortgezet onderwijs. In de drie deelnemende scholen voor voortgezet onderwijs is daarbij aandacht besteed aan preventie van alcoholmisbruik. In 2010 heeft het regionaal project Laat Je Niet Flessen, in samenwerking met enkele scholen, de handreiking Op weg naar een veilige en gezonde school handreiking voor alcoholpreventiebeleid op scholen voortgezet onderwijs in Zuidoost-Brabant opgesteld. Deze handreiking is aan alle gemeenten in de regio toegestuurd voor verdere verspreiding binnen hun gemeente. Scholengemeenschap Augustinianum heeft deelgenomen aan de klankbordgroep voor deze handreiking. Folder voor ouders In 2010 is informatie verstrekt aan ouders en opvoeders van kinderen van 10 tot 12 jaar in Eindhoven over alcoholgebruik bij jongeren door middel van het verspreiden van de regionale LJNF-folder. De folder wordt verspreid door de gemeente onder gezinnen met kinderen in groep 7 en 8 op basis van gegevens uit het GBA (gemeentelijke basisadministratie). Deze actie is een herhaling van een soortgelijke actie uit GOALS GOALS staat voor het project Gezamenlijk Ondernemen en Anderen Laten Scoren dat door Actorion is uitgevoerd. Het doel van Goals is om alle inwoners van Eindhoven in 2010 mee te laten leven met de kandidatuur van Nederland en België om het WK-voetbal van 2018 te organiseren. Ook Laat Je Niet Flessen (samenwerking SRE en gemeente Eindhoven) heeft hier publicitair een rol in gekregen, tijdens publieksbijeenkomsten en voetbalactiviteiten zoals Voetbal in t groen waarbij aandacht besteed zou worden aan alcoholgebruik bij jongeren. De afspraken met de uitvoerende organisatie bleken niet soepel te gaan, afspraken werden niet nagekomen, informatie-uitwisseling tussen de organisatie en de projectgroep was niet helder, kortom: een niet-succesvolle interventie die wel veel tijd en energie van de leden projectgroep heeft gekost. Muurschild Op 11 november 2010 hebben 27 horecazaken in de regio een nieuw muurschild met opschrift Geen alcohol onder de 16! Wij schenken niet door opgehangen. Met dit muurschild laat de horeca zien dat zij verantwoord alcohol schenken. Het regionaal gemeente Eindhoven 11

12 project Laat Je Niet Flessen! biedt het schild aan samen met de E-learningcursus Verantwoord Alcohol Schenken van Koninklijke Horeca Nederland. Met deze cursus kunnen horeca-eigenaren hun personeel opleiden om verantwoord te schenken. Het muurschild voor alcoholverstrekkers is ontwikkeld om de groep een middel aan te bieden dat aangeeft dat ze de doelstellingen van het project ondersteunen. Het gaat hierbij dus zowel om Geen 16, geen druppel' als Wij schenken niet door aan dronken jongeren'. Daarnaast spreekt de horeca met dit schild de intentie uit om zich in te zetten voor het verbeteren van de nalevingscijfers van de wettelijke leeftijden qua alcoholverstrekking 40 dagen zonder alcohol Met de actie 40 dagen zonder alcohol worden mensen uitgedaagd om met name in groepsverband in een periode van 40 dagen geen alcohol te drinken. Vrienden, collega s, buren, (sport)vereniging of familieleden kunnen met elkaar afspreken om 40 dagen geen alcohol te nuttigen. Het doel van deze interventie is om te ervaren wat alcohol voor iemand persoonlijk betekent. In het kader van de landelijke eindejaarsactiviteit van radiozender 3FM Serious Request waarbij het Glazen Huis in 2010 in Eindhoven stond, kon door deel te nemen aan 40 dagen zonder alcohol van 14 november tot 23 december, de actie voor kinderen in Afrika die door de HIV en aids van hun ouders wees geworden zijn, gesponsord worden. De opbrengst was rond de Pubercursus Het vergroten van ouderbetrokkenheid is een van de belangrijkste doelstellingen van Laat Je Niet Flessen. Het Centrum Jeugd en Gezin Eindhoven heeft in 2010 verschillende workshops georganiseerd over het opvoeden van pubers. Deze workshops worden uitgevoerd door Halt. Wanneer kinderen de puberteit bereiken, gaan ze steeds meer hun grenzen opzoeken, worden opstandig waardoor er in het gezin soms heftige botsingen ontstaan. Ook regels over alcoholgebruik kunnen tot botsingen leiden. Daarom wordt ook in deze workshops aandacht besteed aan alcoholgebruik van jongeren. Op de workshopbijeenkomsten kunnen ouders onder leiding van professionals deze onderwerpen bespreken waarbij de professionals ondersteuning, tips en praktische handvatten geven bij de vragen of zorgen van ouders. Gebruik voorlichting- en promotiematerialen De door het regionaal project ontwikkelde voorlichting- en promotiematerialen (posters, folders, banners, sleutelhangers, pennen) worden gebruikt om de boodschap van Laat Je Niet Flessen bij de verschillende hierboven omschreven voorlichtingsactiviteiten te versterken. Het gaat daarbij om publieksactiviteiten, maar ook bij Uit met Ouders en de andere informatiebijeenkomsten wordt informatiemateriaal verstrekt. Draagvlakonderzoek bij ouders In 2010 zijn de resultaten van het draagvlakonderzoek onder ouders, uitgevoerd door de Universiteit Twente verschenen. De centrale vraag was in hoeverre ouders van kinderen (van 0 tot 18 jaar) zich kunnen vinden in het regionaal beleid om het 12 gemeente Eindhoven

13 alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen en wat ouders vinden van de alcoholproblematiek van jongeren. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat de meerderheid van de ouders de norm geen alcohol onder de 16! ondersteunt. De steun is daarbij ten opzichte van drie jaar geleden, significant gestegen. De ouders handelen hier ook naar. Ouders vinden dat het alcoholgebruik van jongeren (onder de 16 jaar) nog steeds problematisch is. Zo drinken jongeren volgens hen te veel, te vaak en te vroeg alcohol. Ouders steunen de maatregelen die ertoe dienen om de alcoholproblematiek bij jongeren gezamenlijk aan te pakken en ze vinden dat er ook gecontroleerd en gesanctioneerd dient te worden. De meeste ouders zien ouders zelf als de meest verantwoordelijken voor de alcoholproblematiek onder jongeren, daarna ligt de verantwoordelijkheid bij de jongeren. Veel minder vaak wordt door de ouders de verantwoordelijkheid neergelegd bij de overheid en verstrekkers van alcohol, terwijl uit de aanpak van Laat Je Niet Flessen duidelijk is dat ook regelgeving rond alcoholverstrekking en handhaving van deze regels een duidelijke rol spelen Beleid en regelgeving Bij de ontwikkeling van beleid en regelgeving wordt in Eindhoven aangehaakt bij de beleidsdocumenten die door de regionale werkgroep Beleid en Regelgeving opgesteld worden Evenementenbeleid Het regionaal ontwikkeld Model Evenementenbeleid, met als doel het ondersteunen van en stellen van voorwaarden aan organisatoren van evenementen inzake het alcoholpreventiebeleid gericht op jongeren, is met grote Eindhovense inbreng tot stand gekomen. Op 10 maart 2010 is dit model door de Stuurgroep LJNF vastgesteld. Dit model wordt nu gebruikt in het evenementenbeleid van Eindhoven om er voor te zorgen dat evenementen gezond en veilig verlopen. Horecastappenplan Vanuit het regionale project is aan de gemeenten een beleidsregel met uitwerking aangeboden om het bestuursrechtelijke traject bij overtreding van artikel 20 Dranken horecawet: Het schenken onder 16 jaar aan te scherpen. Eindhoven heeft deze aanscherping als eerste regiogemeente doorgevoerd bij de vernieuwing van het Horecastappenplan. De gemeente Eindhoven gaat daarbij verder dan het regionaal opgestelde stappenplan. Dit vernieuwde Horecastappenplan is op 20 juli 2010 vastgesteld. Door de nieuwe regelgeving kan een ondernemer bij drie overtredingen van het schenken onder 16 jaar zijn vergunning kwijtraken; specifiek voor Eindhoven is de termijn voor het verlies van de vergunning gewijzigd van één naar twee jaar. 3.3 Handhaving Halt-afdoening Alcohol De Halt-afdoening Alcohol (ook bekend als Leerstraf Halt) is bedoeld voor jongeren die onder invloed van alcohol zijn aangehouden door de politie. De straf bestaat uit gemeente Eindhoven 13

14 het uitvoeren van een werkstraf plus het verplicht bijwonen van drie bijeenkomsten over alcohol, georganiseerd door Novadic-Kentron. Van deze drie bijeenkomsten, is er één bedoeld voor de ouders en twee voor de jongeren. De ouderbijeenkomst bestaat uit voorlichting over alcohol, discussie over opvoeding en alcohol waarbij de ouders handvatten en tips krijgen hoe daar mee om te gaan. Tijdens de bijeenkomsten met de jongeren wordt gewerkt met behulp van motiverende gespreksvoering, het competentiemodel en het terugvalmodel, aan kennisverbetering over de werking van alcohol (en andere stoffen) en worden (sociale) vaardigheden getraind en gedragsalternatieven geoefend. In totaal zijn er regionaal 70 jongeren in de leeftijd van 13 tot 19 jaar bereikt met de Halt-afdoening drugs of alcohol. Daarvan kwamen zeven jongeren en circa tien ouders voor de Halt-afdoening alcohol uit Eindhoven. Nalevingsonderzoek Het doel van het nalevingsonderzoek, uitgevoerd door de Universiteit Twente, was het in kaart brengen in hoeverre jongeren onder de wettelijke leeftijdsgrens alcohol kunnen aanschaffen in sportkantines, horecagelegenheden en supermarkten in de regio Zuidoost-Brabant. Het nalevingsniveau is gemeten met behulp van getrainde minderjarige mysteryshoppers (onder begeleiding van de onderzoekers van de Universiteit Twente). De resultaten van het onderzoek, verschenen in maart 2010, laten helaas nog te wensen over. Veel verkooppunten houden zich niet aan de Drank- en Horecawet. Vaak was het voor jongeren niet moeilijk de alcohol aan te schaffen. Dikwijls gebeurde dit zonder enige interventie van de verkoper. Werd de jongeren naar de leeftijd gevraagd of om legitimatie, dan nog kon de alcohol vaak worden gekocht. De naleving is, vergeleken met vier jaar geleden, wel gestegen, ook binnen de verkooppunten, maar nog steeds is deze niet hoog. De naleving bij de supermarkten stijgt, maar de naleving in sportkantines en vooral de horeca blijft achter. Overige handhavingstaken Uiteraard is gehandhaafd door de VWA, politie en de sector VTH van de gemeente op o.a.: de naleving van de leeftijdsgrenzen en het verstrekken van alcohol bij de horeca, sportkantines en supermarkten en op het verbod op openbare dronkenschap. Dit zijn reguliere taken van deze organisaties die in het kader van de volledigheid van alle activiteiten in het kader van preventie van alcoholgebruik bij jongeren in de jaarverslag opgenomen zijn. 3.4 Overige activiteiten Deelname regionale LJNF activiteiten Eindhoven is vertegenwoordigd in de Stuurgroep; in werkgroep 1 Educatie en Draagvlak en is voorzitter van werkgroep 2 Beleid en Regelgeving. In werkgroep 3 Handhaving is Eindhoven niet vertegenwoordigd. 14 gemeente Eindhoven

15 Polikliniek Alcohol en Jongeren In 2009 is in het Catharinaziekenhuis in Eindhoven en het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven een polikliniek Alcohol en Jongeren gestart. Hoewel dit geen activiteit van de projectgroep Alcohol en Jongeren van de gemeente Eindhoven is, is het goed om in dit jaarverslag het aantal opnames in deze polikliniek te vermelden. De opgenomen jongeren zijn afkomstig uit alle delen van de SRE-regio en zelfs van buiten de regio. Van het totaal aantal opgenomen jongeren (93) zijn 20 jongeren afkomstig uit Eindhoven. Studiereis Stockholm Door STAP (Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid) is in juni 2010 een studiereis naar Stockholm georganiseerd, waar een delegatie namens Laat Je Niet Flessen aan deelnam; Mw. Jacobs vertegenwoordigde hierin ook de Eindhovense projectgroep. Het doel van deze studiereis was te onderzoeken in hoeverre (elementen van) de Zweedse integrale aanpak van preventie van alcoholgebruik bij jongeren bruikbaar kunnen zijn in het kader van Laat Je Niet Flessen. Hieronder volgt een korte samenvatting van de ervaringen. In Zweden is handhaving het uitgangspunt. Door een politie-unit kort, krachtig en opvallend (in uniform) te laten controleren op alcoholgebruik onder de 18 jaar en op niet doorschenken aan dronken jongeren wordt duidelijk gehandhaafd. Er wordt een sterke relatie tussen alcoholgebruik en geweld gelegd; minder alcoholgebruik leidt tot minder geweld. Deze redenering legitimeert voor de Zweedse overheid het strakke toezicht. De inzet van politie tijdens de controles is door de horeca geaccepteerd, maar dit heeft wel even geduurd. De horeca-exploitant in Zweden voelt zich in het algemeen wel verantwoordelijk voor overmatig alcoholgebruik. Wanneer er overmatig gebruik wordt geconstateerd, wordt bijvoorbeeld de bar door de ondernemer zelf voor een bepaalde tijd gesloten. De consumptieprijs van alcohol in Zweden ligt kunstmatig hoog door hoge accijnzen op alcohol. Het openstellen van de grenzen in EU-verband, leidt tot invoer van goedkopere alcohol uit overige EUlidstaten. De bevindingen van deze studiereis worden verder opgepakt en uitgewerkt door het regionale project. 3.5 Kosten In 2010 is ,-- van de gemeentelijke begroting uitgegeven aan het project Alcohol en Jongeren. Deze middelen zijn voornamelijk gebruikt voor het organiseren van Uit met Ouders, inclusief voorlichting- en promotiemateriaal. Daarnaast zijn de kosten voor Carnavalsposters in de mupi s uit dit budget betaald, evenals de kosten voor deelname namens Eindhoven aan de studiereis naar Zweden. Voor het programma Gezonde School en Genotmiddelen heeft de gemeente in het kader van de contracttaken met de GGD Brabant-Zuidoost en Novadic-Kentron daarnaast uitgegeven aan de uitvoering van het programma op de basisscholen door de GGD Brabant-Zuidoost en voor de uitvoering ervan op de scholen voor voortgezet onderwijs door Novadic-Kentron. gemeente Eindhoven 15

16 kosten 2010 bedrag Ten behoeve van Project Alcohol en Jongeren ,00 Gezonde School en Genotmiddelen GGD ,00 Gezonde School en Genotmiddelen Novadic-Kentron ,00 Inzet personeel onbekend Totaal ,00 Uit met Ouders, Carnaval, studiereis, voorlichtingsmateriaal Over de kosten van inzet voor de verschillende overige activiteiten die in het kader van het project in Eindhoven worden uitgevoerd, wordt niet door de GGD Brabant- Zuidoost, noch door Novadic-Kentron of de Lumensgroep standaard gerapporteerd aangezien dit in hun verantwoordingssystematiek van de beleidsgestuurde contractfinanciering erg gedetailleerde informatie is en de verantwoording van de middelen op een hoger abstractieniveau wordt gedaan. Voor 2011 wordt geprobeerd deze kosten wel inzichtelijk te gaan krijgen. De gemeentelijke personele inzet en de personele inzet van andere organisaties bij de verschillende activiteiten is evenmin goed geregistreerd en gekwantificeerd. De inzet bestaat vooral uit overleggen, in Eindhoven maar ook in SRE-verband en actieve ondersteuning bij verschillende interventies zoals met Uit met Ouders. De exacte kosten van deze inzet zijn helaas evenmin aan te geven. 16 gemeente Eindhoven

17 4 Werkplan 2011 Voor het jaar 2011 wordt met een planmatige aanpak van interventies en activiteiten gewerkt. Deze interventies zijn opgenomen in het Spoorboekje 2011 Projectgroep Alcohol en Jongeren. Dit Spoorboekje is een dynamisch werkplan. Het werkplan bestaat voornamelijk uit het voortzetten van de in 2010 uitgevoerde interventies, maar gedurende het jaar kunnen er interventies aan toegevoegd worden of verwijderd worden wanneer ze niet haalbaar blijken. Eindhovens Spoorboekje Naar analogie van het regionale LJNF-Spoorboekje met de drie aandachtsvelden, ziet het Spoorboekje 2011 van de Projectgroep Alcohol en Jongeren er als volgt uit: Educatie en draagvlak Beleid en regelgeving Interventie Doelstelling Doelgroep Ontwikkeld door Opleiding voor Professionals leren Professionals Novadicprofessionals omgaan signaleren, scree- (jongerenwerk, Kentron/IVO risicovol alconen en intervenië- politie, leerkrach- holgebruik ren ten) Gezonde School en Genotmiddelen basisonderwijs Gezonde School en Genotmiddelen voortgezet onderwijs Uit met Ouders Handleiding DVD Overeind Carnavalsactie/ flesjesactie Koninginnedag/ flesjesactie Jaarwisseling 2011/2012/ flesjesactie Motie Kraanwater Structureel aandacht besteden aan alcohol-, roken- en drugpreventie Structureel aandacht besteden aan alcohol-, roken- en drugpreventie Informeren van ouders in horeca over uitgaan op het Stratumseind Informeren gebruikers DVD hoe deze in te zetten bij voorlichting over veilig uitgaan op het Stratumseind ± 200 ouders bereiken met slogan geen alcohol onder 16 ± 200 ouders bereiken met slogan geen alcohol onder 16 ± 200 ouders bereiken met slogan geen alcohol onder 16 Bevorderen verstrekken kraanwater in horeca/ openbare ruimte Basisscholen en ouders/verzorgers Scholen voortgezet onderwijs en ouders/verzorgers Ouders en verzorgers van (toekomstig) uitgaande jeugd Gebruikers DVD Overeind Ouders en verzorgers Ouders en verzorgers Ouders en verzorgers Uitgaanspubliek op Stratumseind Trimbos Instituut Trimbos Instituut Projectgroep Alcohol en Jongeren Eindhoven Novadic- Kentron en GGD BZO Projectgroep Alcohol en Jongeren Eindhoven Projectgroep Alcohol en Jongeren Eindhoven Projectgroep Alcohol en Jongeren Eindhoven VVD-fractie Oplevering/ Uitvoering Novadic-Kentron GGD BZO Novadic-Kentron Polyground i.o.v. gemeente Eindhoven Novadic-Kentron en GGD BZO Voorjaar 2011 GGD BZO 6 maart 2011 GGD BZO 30 april 2011 GGD BZO 31 december 2011 Wordt meegenomen in implementatie Horecabeleidsplan gemeente Eindhoven 17

18 Beleid en regelgeving Handhaving Interventie Doelstelling Doelgroep Ontwikkeld door Evenementenbeleid Bevorderen verstrekken Uitgaanspubliek SRE werk- goedkoop tijdens evenegroep beleid kraanwater en fris menten in Eindhoveving en regelge- tijdens evenementen Leeftijdsinspecties Voorlichting en controle op doorschenken aan dronken jongeren Openbare dronkenschap Handhaven leeftijdgrens bij alcoholverstrekking Naleving niet doorschenken aan dronken jongeren Handhaven verbod openbare dronkenschap Verstrekkers van alcohol (horeca, sportkantines, supermarkten) Verstrekkers van alcohol in horeca en sportkantines (uitgaans)publiek VWA, politie, gemeente VWA, politie, gemeente Politie, Halt, Novadic- Kentron Oplevering/ Uitvoering Wordt meegenomen in de evenementenvergunning continu Continu Continu Format interventie-omschrijving Iedere interventie wordt daarnaast in 2011 separaat omschreven waarbij (indien mogelijk) ook een proces- en effectevaluatie beschreven wordt om aan te geven wat er uitgevoerd is en wat er bereikt is en wat het gekost heeft. Deze beschrijving geschiedt volgens onderstaand format. Titel Interventie Uitvoering door Planning, looptijd Doelstelling van de interventie Doelgroepen Beoogd effect: wat willen we bereiken? Prestatie-indicatoren Wat houdt de interventie in? Wat is er uitgevoerd? (procesevaluatie) Wat is er bereikt? (effectevaluatie) Hoe is dit gemeten? Begroting Kosten Conclusies en aanbevelingen 18 gemeente Eindhoven

19 Met behulp van dit format wordt aangetoond wat het nut en de noodzaak van iedere interventie is, wat het precieze doel ervan is en wat de (verwachte) effecten (zullen zijn. Dit om in 2011 te zorgen voor een zo efficiënt en effectief mogelijk gebruik van de beschikbare tijd, energie en middelen van alle betrokken partijen. gemeente Eindhoven 19