Proef NDW-Snelheidsdata & ongevallengegevens

Transcriptie

1 Proef NDW-Snelheidsdata & ongevallengegevens Inleiding Te hard rijden, zo is bekend, verhoogt het risico op ernstige ongevallen. Hoe hoger de overschrijding des te groter is het risico op een ongeval én het risico op een ernstige afloop. Snelheid vormt daardoor voor een deel een verklarende variabelen voor onveiligheid, uitgedrukt in (ernstige) verkeersongevallen. Snelheid kan dus als een indicator worden gebruikt voor onveiligheid. Toch zijn er praktijkvoorbeelden waarbij grote snelheidsoverschrijdingen (nog) niet hebben geleid tot (ernstige) ongevallen en zijn er voorbeelden van vergelijkbare type wegen met een kleine overschrijding en wel een flink aantal ernstige ongevallen. Vaak heeft dat te maken met de inrichting van de weg (Duurzaam Veilig ingericht) en het gebruik van de weg door een mix van verkeersdeelnemers en verschillende functies van gebouwen langs de weg. Het gebruik van de weg is gedurende de dag verschillend door spits-, dal- en nachtperiodes. Files kunnen (ernstige) ongevallen veroorzaken terwijl in de nacht de duisternis een oorzaak kan zijn. Met andere woorden: op wegen waarop te hard wordt gereden kan niet zonder meer worden gesteld dat het aantal (ernstige) ongevallen aan de te hoge snelheid is te wijten. Dit terwijl in het algemeen snelheidsmaatregelen tot doel hebben het aantal (ernstige) ongevallen te verlagen. De afgelopen jaren heeft VIA veel ervaring opgebouwd met het werken met snelheidsgegevens. Dit mede door terugkoppeling van gebruikers van de VIA Software Snelheden en projecten waaraan VIA heeft meegewerkt. Hieruit is het beeld ontstaan dat enkel het rapporteren in tabel, grafiek of kaart van de gemiddelde of V85 snelheid over een periode niet afdoende is. De ervaring van burgers die meldingen van onveiligheid maken als gevolg van te hard rijden spelen hierbij een rol. De gemiddelde snelheid of V85 kan wel voldoen aan de limiet, maar als dat het gevolg is van vertragingen (file, parkeren, zoekgedrag), dan komt dat niet overeen met de beleving. Doel van de methodiek Er is gezocht naar een methode die wegen een verkeersveiligheidsprioriteit toekent op basis van (ervaren) snelheidsrisico én ongevallen. De prioriteit moet het mogelijk maken een aanpak te bepalen op zowel het beperken van het risico, oftewel verkleinen van het aantal hardrijders, én het reduceren van (ernstige) snelheid gerelateerde ongevallen. Bovendien dient de prioriteit gebruikt te kunnen worden voor monitoring en dus (politieke) agenda setting. Snelheid Floating Car Data (FCD) bestanden geven veel informatie van een uitgebreid wegennet om de snelheid van een weg te bepalen. VIA heeft een methodiek ontwikkeld waarbij op basis van meerdere indicatoren het risico, door te hard rijden van een weg kan worden bepaald. Pagina 1 van 7

2 Het betreft de indicatoren: 1. Limietoverschrijding. De mate van limietoverschrijding van de V85 geeft aan hoeveel er gemiddeld in de meetperiode te hard wordt gereden; 2. Tijdsaandeel. Het tijdsaandeel is de maat voor hoeveel momenten van de dag dit gebeurt. Het kan namelijk voor komen dat alleen in een kortere periode (veel) te hard wordt gereden; 3. Verkeersvolume. Het verkeersvolume wordt meegenomen omdat op deze manier, in combinatie met het tijdsaandeel, het relatieve aantal overtreders meeweegt. Dit zijn de wegen waar het risico het grootste is en daarmee een maatregel in principe het meest effectief zal zijn. Deze indicatoren stellen eisen aan de FCD waarmee wordt gewerkt. Ook moet het mogelijk zijn om de FCD te splitsen naar snelheden met en zonder vertraging om de indicator te laten aansluiten op de beleving van omwonenden. Een belangrijke eis voor gemeentelijke wegbeheerders. Snelheidsrisico Het snelheidsrisico wordt bepaald op basis van de drie indicatoren (limietoverschrijding, tijdsaandeel & verkeersvolume) per segment per snelheidslimiet. Gewerkt wordt met de snelheden zonder vertraging. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de statistische Box-plot methodiek. Door de drie indicatoren per segment in een 3D grafiek te plaatsen wordt het resultaat goed visueel weergegeven (zie figuur 1). Figuur 1: De snelheidsprioriteit per segment. Oranje segmenten vormen segmenten met vergelijkbare prioriteit Via een slim route-zoek-algoritme worden segmenten die aan elkaar grenzen samengenomen tot één traject per snelheidslimiet. Vervolgens word met Box-plot de gevonden trajecten, per snelheidslimiet, ingedeeld in 2 snelheidsrisico s: hoog en laag. Pagina 2 van 7

3 Ongevallen Voor de verkeersongevallen wordt gewerkt met de STAR Database. Voor deze cases is gebruik gemaakt van de periode 2014 t/m 2017 om ongevallen verdunning tegen te gaan. Aangezien de methodiek gericht is op het wegennet en omstandigheden wordt voor de methodiek gewerkt met ongevallen. Aangezien niet zonder meer alle (ernstige) ongevallen aan een te hoge snelheid kunnen worden toegerekend (snelheidsgerelateerde ongevallen) is het van belang om van de ongevallen de exacte tijdstippen en dagen te kennen. Ongevallenrisico De wijze waarop de ongevallen aan het digitale wegennet zijn gekoppeld is van groot belang. De ongevallen in de STAR Database zijn gekoppeld aan het midden van het wegvak, hectometerpaal of aan het kruispunt, mits exact gekoppeld. Bovendien is het wegennet waaraan de FCD is gekoppeld (meestal) verschillend van het wegennet waaraan de ongevallen zijn gekoppeld. Voor het koppelen van het snelheidsrisico aan het ongevallenrisico wordt daarom gewerkt met een koppeling van wegvakken van beide netwerken in plaats van ongevallen locatie (x, y) te koppelen aan een segment van het snelhedennetwerk. Hierdoor kunnen ongevallen worden gemist (zie figuur 2). Snelheidsgegevens zijn per rijrichting bekend, ongevallen alleen als er sprake is van een baansplitsing. Binnen deze methode wordt het ongevallenrisico van niet-baansplitsingen aan beide rijrichtingen van het snelhedennetwerk gekoppeld aangezien een toedeling niet mogelijk is. Vervolgens worden met Box-plot de trajecten ingedeeld in 2 ongevallenrisico s: hoog en laag. Figuur 2: Complexiteit ongevallenrisico koppelen aan snelheidsrisico. Rood en geel zijn trajecten met snelheidsrisico. Wit en grijs zijn wegvakken waaraan de in blauw afgebeelde ongevallen zijn gekoppeld en dus meegenomen in de berekening. Grijs zijn wegen met hectometerpalen dus nauwkeurigere koppeling. Pagina 3 van 7

4 Verkeerveiligheidsprioritering De methodiek gaat uit van de snelheid (zie figuur 3). In eerste instantie 1a) wordt op basis van de drie indicatoren de snelheidsprioriteit van de segmenten bepaald. Vervolgens 1b) worden segmenten met vergelijkbare prioriteit die op elkaar aansluiten samengenomen tot een traject, apart voor elke rijrichting, en het snelheidsrisico voor het traject bepaald. Daarna 2) worden de ongevallen bij deze trajecten gezocht en het ongevallenrisico (dichtheid) berekend. Voor de dichtheid zijn twee varianten uitgewerkt a) slachtofferongevallen per kilometerweglengte (sla.ong/km) en b) slachtofferongevallen per minuut data per miljoen kilometer (sla.ong/min.data.mln.km). In de laatste variant wordt het aantal minuutmeting (verkeersvolume) meegenomen als indicator voor de drukte. Figuur 3: Rode wegen zijn alle wegen waar de snelheid (S85) boven de limiet ligt. Deze wegen zijn het uitgangspunt geweest. Pagina 4 van 7

5 De verkeerveiligheidsprioriteit per traject wordt bepaald door het snelheidsrisico (resultaat stap 1a &1b) en het ongevallenrisico (resultaat stap 2) in een prioriteiten-matrix (zie figuur 4) tegenover elkaar te zetten zodat vier prioriteiten niveaus kunnen worden bepaald: Rood: hoog snelheidsrisico & hoog ongevallenrisico Oranje: hoog snelheidsrisico & laag ongevallenrisico Geel: laag snelheidsrisico & hoog ongevallenrisico Groen: laag snelheidsrisico & laag ongevallenrisico Figuur 4: prioriteiten-matrix voor de 2 pilot gebieden. De zwarte puntjes geven trajecten weer. Links gebaseerd op de sla.ong/km rechts op sla.ong/min.data.mln.km. Op basis van de priorieitenmatrix krijgt elk traject een verkeersveiligheidsprioriteit (groen, geel, oranje, rood) welke op kaart (zie figuur 5) kan worden afgebeeld. De verkeersveiligheidsprioriteit wordt per werkgebied opnieuw bepaald. Er zijn geen vaste prioriteitsklassen zodat de omvang van het gebied geen invloed heeft. Door de resultaten, de kilometer weglengte per prioriteitsklassen (kleurcode), in een cirkeldiagram (zie figuur 5) af te beelden wordt een totaaloverzicht verkregen welke door jaarlijkse updates ook als monitor kan worden gebruikt. Figuur 5: prioriteiten-matrix voor de 2 pilot gebieden op basis van de sla.ong/km. Links voor alle wegen met snelheidsoverschrijding rechts wegen met snelheidsoverschrijding en slachtofferongevallen. Pagina 5 van 7

6 De kaart geeft wegbeheerders & politie inzicht in de prioriteit, bezien vanuit snelheid, en tegelijk inzicht in een oplossingsrichting: Rood: snelheidsmaatregel initiëren op basis van VSGS en ongevallen. Zowel Ongevallenrisico als Snelheidsrisico significant afwijkend Oranje: noodzaak snelheidssituatie te onderzoeken (VSGS) gericht op preventieve maatregel. Ongevallenrisico niet significant afwijkend Geel: ongevallenstudie uitvoeren mogelijk andere oorzaak. Snelheidsrisico niet significant afwijkend Groen: lage prioriteit niet direct een maatregel nodig zowel Snelheidsrisico als Ongevallenrisico niet significant afwijkend Let wel! Omdat vrijwel alle wegen in het proefgebied een snelheidsoverschrijding hebben is dit wel uit te drukken in significatie en dus prioritering maar moeilijk te relateren aan een eventuele oplossingsrichtingen. Pagina 6 van 7

7 Verkeersveiligheidsprioriteit-kaart De gebruiker kan in de VIA Software een traject aanklikken (zie figuur 6) en een Trajectrapportage opvragen. Op deze wijze kan direct inzicht worden verkregen in gedetailleerde informatie ter onderbouwing van mogelijke maatregelen. Uiteraard kan op basis van deze kaart ook een Top 10 lijst met locaties worden vervaardigd. Voor deze proef is een werkende kaart gemaakt waarin een viertal kaarten zijn opgenomen met de verkeersveiligheidsprioriteit: Trajecten met slachtofferongevallen (sla.ong/km) Trajecten met slachtofferongevallen (sla.ong/min.data.mln.km) Alle trajecten (sla.ong/km) Alle trajecten (sla.ong/min.data.mln.km) De verkeersveiligheidsprioriteit-kaart kan hier ( worden bekeken. Let op! om de kaart te bekijken dient eerst te worden ingelogd op de ( Door op een traject te klikken kan informatie worden opgevraagd. Figuur 6: Resultaten verkeerveiligheidsprioriteit. Pagina 7 van 7