Wensen en bedenkingen kenbaar maken / Opinie vormen

Transcriptie

1 Toelichting over de behandeling van: Brief van het college van B&W d.d. 14 mei 2013 inzake Zienswijze op concept jaarrekening 2012 en concept programmabegroting van de Stadsregio Arnhem Nijmegen Van: Het college van B&W van 14 mei 2013 Doel: Toelichting: Wensen en bedenkingen kenbaar maken / Opinie vormen 1. Brief van het college van B&W d.d. 14 mei 2013 inzake Zienswijze op concept jaarrekening 2012 en concept programmabegroting van de Stadsregio Arnhem Nijmegen Bij brief van 19 april 2013 heeft de Stadsregio Arnhem Nijmegen de concept jaarrekening 2012 en de concept programmabegroting aan de gemeenteraad toegezonden. Daarbij heeft de Stadsregio Arnhem Nijmegen de gemeenteraad in de gelegenheid gesteld om een zienswijze kenbaar te maken. De gemeenteraad heeft besloten deze brief ter behandeling door te zenden aan het college van B&W. Dit in lijn met het delegatiebesluit inzake gemeenschappelijke regelingen In dat delegatiebesluit is namelijk gesteld dat het college bevoegd is om tot het in overeenstemming met de gemeentelijke begroting en het gemeentelijk beleid zienswijzen in te dienen en ten aanzien van de ontwerpbegroting en ontwerprekening van gemeenschappelijke regelingen. Echter, in het besluit is ook bepaald dat indien de ontwerpbegroting en ontwerprekening van gemeenschappelijke regelingen ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor de gemeente het college deze zienswijze niet indient dan nadat de raad in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen. Volgens het college van B&W is daarvan in dit geval sprake. Daarom ligt de zienswijze nu voor wensen en bedenkingen voor. 2. Proces van wensen en Bedenkingen Het Seniorenoverleg heeft de procedure rondom wensen en bedenkingen afgesproken. In dit geval wordt de procedure ingekort vanwege de besluitvorming die op dezelfde avond als de kamerbespreking plaats zou moeten vinden. Stap 1: Schriftelijke ronde deel I Direct na de verzending van het raadsboekwerk worden alle fracties uitgenodigd om per eventuele conceptwensen en -bedenkingen kenbaar te maken. De deadline voor reactie is de donderdag vóórafgaand aan de Politieke Avond. In dit geval gaat het om donderdag 23 mei aanstaande. De Raadsgriffie zorgt vervolgens voor bundeling en stuurt de conceptwensen en bedenkingen op de vrijdag die daarop volgt (in dit geval op vrijdag 24 mei aanstaande) aan alle fracties en het college van B&W. Stap 2: Kamerbespreking De tweede stap betreft de daadwerkelijke kamerbespreking. Deze vindt in dit geval plaats tijdens de Politieke Avond d.d. 29 mei Tijdens deze bespreking kan onderling van gedachten worden gewisseld over de wensen en bedenkingen en geven alle fracties aan welke wensen en bedenkingen vanuit hun fractie geformuleerd worden. Vanwege het verzoek om dezelfde avond een besluit te nemen over de wensen en bedenkingen zal aan het eind van de kamerbespreking ook duidelijk moeten zijn welke fractie welke wensen en bedenkingen ondersteunt.

2 Stap 3: Opstellen conceptbrief en besluitvorming Wensen en bedenkingen waarvoor een raadsmeerderheid bestaat worden opgenomen in de conceptbrief die voorligt tijdens de, in dit geval, besluitronde op 29 mei. De wensen en bedenkingen waarvoor géén meerderheid bestaat blijven zichtbaar; alle wensen en bedenkingen worden inclusief de steun per partij worden als bijlage bij de brief gevoegd en op internet geplaatst. Uiteraard kunnen alle fracties tijdens de besluitronde, indien gewenst, de brief wijzigen middels een amendement. Naam steller: steller: H. van Oerle Tel. steller: Bijlagen: 1. Brief van het college van B&W d.d. 14 mei 2013 inzake Zienswijze op concept jaarrekening 2012 en concept programmabegroting van de Stadsregio Arnhem Nijmegen 2. Brief van de Stadsregio Arnhem Nijmegen d.d. 17 april 2013 inzake Concept jaarverslag Brief van de Stadsregio Arnhem Nijmegen d.d. 19 april 2013 inzake Toezending begroting Ter inzage via dropbox, internet, Raadsgriffie en Informatiebalie 1. Bijlagen behorende bij de brief d.d. 17 april 2013, zijnde het Programmaverslag 2012 (inclusief accountantsverklaring) en het Rapport van Bevindingen van Ernst & Young 2. Bijlage behorende bij de brief d.d. 19 april 2013, zijnde de concept Programmabegroting

3 Bestuurskwaliteit Ingekomen stuk D14 (PA 29 mei 2013) Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 14 mei 2013 Ons kenmerk BK40/ Contactpersoon Hans van Oerle Onderwerp Zienswijze op concept jaarrekening 2012 en concept programmabegroting van de Stadsregio Arnhem Nijmegen Datum uw brief Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de Raad, In haar begrotings- en beleidscyclus moet de Stadsregio Arnhem Nijmegen voor 1 juli 2013 de door de Stadsregioraad vastgestelde begroting hebben ingediend bij het College van Gedeputeerde Staten van Gelderland. De deelnemende gemeenten is gevraagd eventuele opmerkingen over de jaarstukken voor 7 juni 2012 aan het College van Bestuur van de Stadsregio kenbaar te maken. In het Nijmeegse delegatiebesluit 2009 met betrekking tot gemeenschappelijke regelingen is de bevoegdheid tot het kenbaar maken van een zienswijze op de jaarstukken van deze regelingen door de Nijmeegse gemeenteraad gedelegeerd aan ons college. Gelet op het belang van deze reactie, mede in het licht van de aangekondigde Intrekkingswet WGR+ en de daarmee gepaard gaande discussie over de toekomst van de Stadsregio Arnhem Nijmegen, hecht het College van B&W er aan uw Raad de gelegenheid te bieden om uw wensen en bedenkingen kenbaar te maken. In onze vergadering van 14 mei 2013 hebben wij over de jaarstukken van de Stadsregio gesproken. De jaarrekening 2012 en de programmabegroting 2014 e.v.j. geven ons aanleiding om het volgende als zienswijze aan het College van bestuur van de Stadsregio mee te willen geven: T.a.v. de concept jaarrekening 2012: Wij stellen vast dat het programmaverslag zowel inhoudelijk als financieel in lijn is met de in de begroting voor dat jaar voorgenomen activiteiten. Uit de verklaring van de accountant maken wij op dat de financiële huishouding op orde is. Uit zijn bevindingen en aanbevelingen lezen wij dat de voorstellen van het College van Bestuur van de Stadsregio om een egalisatiereserve in te stellen en het weerstandsvermogen aan te vullen noodzakelijk zijn om op de nabije toekomst voorbereid te zijn. De egalisatiereserve compenseert de nadelige effecten van het door het Rijk brief aan de Raad over jaarrekening en begroting 0513.docx

4 Gemeente Nijmegen Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. Vervolgvel 1 opgelegde schatkistbankieren en het weerstandsvermogen is nodig voor de afbouw van de huidige organisatie. T.a.v. de concept programma begroting : Zoals het College van Bestuur van de Stadsregio in het voorwoord bij deze meerjarenbegroting onomwonden stelt is deze begroting vooral een extrapolatie van de vorige opgesteld in onzekerheid over de toekomst. De besluiten die daarover in zullen gaan vallen zullen mogelijk leiden tot begrotingswijzigingen die door het College van Bestuur van de Stadsregio aan de Stadsregioraad zullen worden voorgelegd. Of er een begroting voor zal volgen en welke juridische constructie die zal krijgen is nog onduidelijk. De Raad van Nijmegen heeft bij de behandeling van de Perspectiefnota in juni 2012 per amendement een extra bezuiniging op de afdracht vastgesteld van met ingang van Die bezuiniging kan, wanneer deze begroting wordt uitgevoerd, niet in 2014 worden gerealiseerd. Indien aangedrongen zou worden op een winstdeling (ten laste van het resultaat van de jaarrekening 2012) zou daarmee het beleid van het College van Bestuur om het weerstandvermogen op peil te brengen en te houden doorkruist worden. De rekening zou daarvan uiteindelijk ook bij de gemeente Nijmegen terecht komen. Wij volgen daarom het voorstel van het College van Bestuur van de Stadsregio. Dit kan tot gevolg hebben dat de ingeboekte bezuiniging op de afdracht niet haalbaar is in 2014, hoewel dat gelet op de nog aanhoudende onzekerheid over de stadsregionale samenwerkingsvorm en het uitblijven van wetgeving daaromtrent op dit moment nog met enig voorbehoud gemeld moet worden. Wij gaan de mogelijkheden bezien om tot een oplossing voor dit mogelijke tekort te komen en informeren u dit najaar over de stand van zaken daarvan. Wij verzoeken uw Raad om uw eventuele wensen en bedenkingen op deze zienswijze voor 8 juni a.s. kenbaar te maken, zodat wij de Stadsregio Arnhem Nijmegen tijdig kunnen informeren over de Nijmeegse zienswijze. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.J.F. Bruls drs. B. van der Ploeg brief aan de Raad over jaarrekening en begroting 0513.docx

5 uw kenmerk ons kenmerk Behandeiaar productnummer betreft bljlage(n) Use Houet Concept programmaverslag Aan de gemeenteraden van de stadsregiogemeenten procesverantw.: ciass.nr.: STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN S'O INGEKOMEN 22 kfl tm nfmffnte NIJMEQEN.. Nijmegen, 17 april 2013 Geacht raad, Bijgaand treft u aan Iiet concept programmaverslag, waarin opgenomen de jaarrekening, over Ingevolge onze gemeenschappelijke regeiing dient de concept jaarrekening voor 1 juli door de Stadsregioraad te worden vastgesteld. Wij willen de concept jaarrekening agenderen voor onze commissies van 14 juni a.s. en de Stadsregioraad van 27 juni Wij vragen u eventuele opmerkingen over de jaarrekening 2012 uiterlijk 7 juni 2013 schriftelijk aan ons kenbaar te maken zodat deze opmerkingen betrokken kunnen worden bij de bespreking in de commissies. Na de commissies zulien wij de Stadsregioraad een raadsvoorstel voorleggen waarin de ingekomen reactie zijn verwerkt. Na vaststelling door de Stadsregioraad wordt de rekening aangeboden aan Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderiand. Ten aanzien van de concept jaarrekening 2012 merken wij het volgende op. De concept jaarrekening wordt besproken met de subcommissie financien en de accountant op 22 aprii a.s. Zoals bekend bestaat de subcommissie financien uit 3 vertegenwoordigers vanuit de Stadsregioraad die namens de Stadsregioraad periodiek overleg voeren met de accountant. De accountant heeft voor wat betreft de getrouwheid als de rechtmatigheid een goedkeurende verklaring afgegeven. Het rapport van bevindingen treft u bijgaand aan. Postbus GB Nijmegen Stationsplein AB Nijmegen T F info@destadsregio.nl

6 uw kenmerk ons kennnerk Behandeiaar produolnummer belreft bljlage(n) 13, I, Hou6t Toezending begroting ARNHEM NIJMEGEN Registratiedatum:17/04/2013 llliiilliillllllillillililllliilllil Registratienummer: '4 V Aan de ieden en plaatsvervangende ieden van de Stadsregioraad VERZOMDEN 1 9 APR 2013 Nijmegen, 19 april 2013 Geachte leden en plaatsvervangende leden, Bijgaand zenden wij u de concept begroting Deze begroting wordt besprol<en in de subcommissie financien van maandag 22 april en vervoigens In de commissies en de Stadsregioraad van 27 juni, De concept begroting wordt vandaag eveneens verzonden aan de gemeenten met het verzoei< om eventueie opmerkingen voor 7 juni 2013 aan ons l<enbaar te mal<en. De programmabegroting is sluitend opgesteld op basis van vigerend beleid, In deze programmabegroting zijn dan ook nog niet de consequenties van een eventueie intrekking van de Wgr-plus meegenomen en weten we nog niet weike taken eventueel door het nieuwe regionaie samenwerldngsverband zulien worden uitgevoerd, Dit is afhanl<eiijk van de uiti<omsten van Riji<sbesluitvorming over afschaffing van de Wgr-plus en de discussie over de burgemeestersnotitie. Op onderdeien wijiu de begroting af van de voorgaande programmabegroting. Door het terugvallen van de inkomsten in verband met het verpiicht schatkistbankieren en het vanuit eerdere bezuinigingsmaatregelen teruglopende budget voor de toei<omst prioritair domein economie, zien we ons genoodzaakt een taakstelling op de overheadiwsten in te stellen. Poslbus GB Nijmegen stationsplein AB Nijmegen T F info@desladsreglo.nl www. destadsregio.nl

7 Voor de vergelijkbaarheid van de cijfers, zijn de cijfers van 2013 In deze meerjarenbegroting opgenomen. Vertrekpunt voor deze begroting was zowel de in juni 2012 vastgestelde meerjarenraming , ais de eerste begrotingswijziging 2013 die wij op 11 april jl. hebben vastgesteld en die eveneens ter besluitvorming in juni wordt voorgelegd aan de Stadsregioraad. Voor de leesbaarheid hebben wij deze begrotingscljfers venwerkt in de vooriiggende begroting , Voor de verdere onderbouwing vena/ijzen wij u naar de concept begroting. Roel Wever Wim Dijkstra

8 Programmaverslag Stadsregio Arnhem Nijmegen 2012 Stadsregio Arnhem Nijmegen Vastgesteld in het College van Bestuur op 11 april 2013

9 - 2 -

10 Inhoudsopgave 1. Voorwoord Programma s Programma Bestuur Programma Mobiliteit Programma Werken Programma Ruimte Programma Wonen Paragrafen Paragraaf Weerstandsvermogen Paragraaf Financiering Paragraaf Bedrijfsvoering Verbonden partijen Programmarekening Algemeen Balans per 31 december 2012 en toelichting Baten en lasten 2012 per programma en toelichting Accountantsverklaring

11 - 4 -

12 1. Voorwoord Voor u ligt het Programmaverslag Stadsregio Arnhem Nijmegen Het was een zeer bewogen jaar, waarin heel veel gebeurd is, niet alleen op inhoud maar ook in de sfeer van bestuurlijke en financiële ontwikkelingen. Inhoudelijk gezien zijn er in 2012 prima resultaten geboekt. Te denken valt hierbij aan de projecten die we gedaan hebben in het kader van SLIM, die landelijk opzien hebben gebaard, aan de besluitvorming over de Keersporen in Wijchen en Elst, aan de gemaakte afspraken in het kader van Volkshuisvesting en aan de successen op het gebied van Duurzaamheid. Tegelijkertijd hebben we noodgedwongen in 2012 bezuinigingen doorgevoerd op onze uitgaven en zijn we in gesprek met de Stadsregioraad over verdere bezuinigingen voor de komende jaren, gelet op de zwaar verslechterde financiële situatie bij gemeenten. Dit zal uiteindelijk leiden tot aanpassing in takenpakket en mogelijk zelfs in organisatie en werkwijze. Daarnaast is het afgelopen jaar de discussie gestart over de toekomst van de stadsregio, mede ingegeven door het voornemen van het kabinet om de WGR+ in te trekken en de BDU middelen over te hevelen naar de provincies. De discussie over takenpakket en toekomst lopen parallel en zullen naar verwachting in 2013 leiden tot definitieve besluiten over de samenwerking op het niveau van de stadsregio. In het separaat aan u aangeboden inhoudelijk jaarverslag gaan wij dieper in op alle zaken die in 2012 zijn gerealiseerd. In de jaarrekening ligt de nadruk op de financiële aspecten van het jaarverslag. Ook dit jaar sluiten we af met een positief resultaat. Dit is met name te danken aan de wijze waarop we ook het afgelopen jaar wederom op voorzichtige en transparante wijze om zijn gegaan met de rente die we m.n. dankzij onze BDU-middelen hebben kunnen binnenhalen. Duidelijk is dat dit de komende jaren aanzienlijk zal veranderen. Met name de afspraken met het Rijk over schatkistbankieren zullen grote gevolgen hebben en derhalve ook leiden tot noodzakelijke bezuinigingen. Onze accountant, Ernst & Young, geeft over de in dit Programmaverslag opgenomen jaarrekening een goedkeurende verklaring op zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid. Wij leggen dit Programmaverslag met vertrouwen aan u voor en hopen op een positief besluit van uw raad bij de vaststelling er van in uw raad van juni Hoogachtend, het College van Bestuur Stadsregio Arnhem Nijmegen De secretaris De voorzitter Roel Wever Wim Dijkstra - 5 -

13 - 6 -

14 2. Programma s 2.1 Programma Bestuur Wat is de context? Het programma bestuur is opgebouwd rond drie taakvelden: bestuurlijke organisatie, communicatie en Bureau Brussel. Deze drie activiteiten zijn ondersteunend aan de andere programma s van de stadsregio. Bestuurlijke organisatie Bestuurlijke organisatie heeft betrekking op de wijze waarop het bestuur (college en Stadsregioraad) is georganiseerd en de wijze waarop het bestuur de doelen in de andere programma s wil bereiken. Incidenteel worden we geconfronteerd met juridische kosten die niet toegerekend kunnen worden aan inhoudelijke projecten. Denk daarbij aan procedures die derden aanspannen. Deze kosten komen ten laste van het programma bestuur. Ook de kosten van onze commissie bezwaarschriften, de rechtbank, afdeling rechtspraak van de Raad van State en de Nationale Ombudsman horen hierbij, indien hiervan sprake is. Communicatie Communicatie is essentieel voor een organisatie die in een netwerkomgeving haar boodschap wil overbrengen. De stadsregio heeft als verlengd lokaal bestuur de opdracht haar gemeenten optimaal te informeren over haar taken en werkzaamheden en zorgt voor een transparante verslaglegging van haar activiteiten. De stadsregio heeft een duidelijk en herkenbare uitstraling onder andere zichtbaar gemaakt in haar logo met daarin de vier taakvelden. De stadsregio zorgt voor een duidelijke corporate communicatie, een heldere projectcommunicatie en probeert middels nieuwe (social) media de samenwerking en communicatie te versterken. Bureau Brussel De werkzaamheden van Bureau Brussel zijn erop gericht de belangen van de stadsregio in Brussel te behartigen, de economie van de stadsregio te stimuleren en de stadsregio te profileren als internationaal concurrerende regio. Bureau Brussel vervult de volgende rollen: Ten eerste adviseur over Europese kansen, geschikte subsidieprogramma s en deelname aan Europese netwerken. Ten tweede treedt Bureau Brussel in de aanvraagfase van subsidietrajecten op als facilitator, coördinator en adviseur. Ten derde is Bureau Brussel lobbyist of kennisbeheerder om Europees beleid te beïnvloeden en relevante kennis en informatie uit Europa te halen. Tot slot probeert Bureau Brussel om partijen uit de regio bij elkaar te brengen en internationale samenwerking te stimuleren. Daarbij werkt Bureau Brussel voor overheden, bedrijven en kennisinstellingen in de stadsregio Wat wilden we bereiken in 2012? De Stadsregio Arnhem Nijmegen is een herkenbare, effectieve en efficiënte organisatie die samen met de twintig stadsregiogemeenten werkt aan vier belangrijke stads regionale taken: mobiliteit, ruimte, wonen en werken. Het zorgvuldig omgaan met de beperkte overheidsmiddelen is daarbij vanzelfsprekend het uitgangspunt. De stadsregio zal steeds opnieuw haar meerwaarde moeten aantonen. Daarbij geldt ook: onbekend maakt onbemind. Daarom zal de stadsregio zich niet alleen richten op het boeken van resultaten, maar ook op het zichtbaar maken daarvan binnen de regio naar onze Provincie en richting Rijk en Europa

15 Bureau Brussel: Adviseren: Bureau Brussel kan adviseren aan een overheid, bedrijf of kennisinstelling over Europese kansen, geschikte subsidieprogramma s en deelname aan Europese netwerken. Ook treedt Bureau Brussel op als facilitator, coördinator en adviseur bij subsidieaanvragen. Met name in de aanvraagfase speelt Bureau Brussel een grote rol. Dit betekent goede kennis van subsidietrajecten of calls for proposals, het begeleiden van collega s of de desbetreffende partners bij de aanvraag, het zoeken van partners en het onderhouden van contacten met relevante instellingen. Lobbyen: Als lobbyist of kennisbeheerder om Europees beleid te beïnvloeden en relevante kennis en informatie uit Europa te halen. Bureau Brussel weet hoe het Europese beleidsproces loopt en wat de belangrijke spelers zijn. Ook weet Bureau Brussel de relevante Europese thema s en deze te verbinden met de prioriteiten van de partners. Daarnaast is bij deze rol van belang dat Bureau Brussel relevante Europese ontwikkelingen vertaalt en verbindt naar de regio. Hierbij valt te denken aan de ontwikkelingen met betrekking tot de nieuwe periode structuurfondsen. Representeren en profileren: Bureau Brussel profileert de stadsregio in Brussel in verschillende gremia. Bijvoorbeeld op de jaarlijkse Open Days. Daarnaast faciliteert en organiseert Bureau Brussel werk- en studiebezoeken naar Brussel. Doorverwijzen. Indien de vragen niet binnen de taakomschrijving of buiten het bereik van Bureau Brussel vallen, kan door het beschikken over een nationaal en Europees netwerk waardoor relatief makkelijk doorverwezen kan worden naar specifieke instellingen en organisaties. Wat hebben we bereikt? In december 2011 is de discussie over de gewenste taken van de stadsregio, gekoppeld aan gerichte bezuinigingen, middels besluitvorming in de Stadsregioraad afgerond. Mede beïnvloed door de landelijke discussie over afschaffing van de WGR+ is gelijktijdig besloten een procesvoorstel te maken ten behoeve van een regionaal debat over vormen van regionale samenwerking. De nadruk hierbij zou moeten liggen bij: - Het belang van intergemeentelijke samenwerking. - Het zoeken naar de adequate schaalniveaus. - De taken en rollen van de diverse overheden. - Herziening van de huidige bestuursvorm. Wat hebben we er voor gedaan? Bestuurlijke organisatie Het debat over regionale samenwerking heeft zich in 2012 ontwikkeld langs een viertal sporen: 1. Het landelijke debat over afschaffing van de WGR+ en nadere besluitvorming over de toedeling van de BDU gelden. Door de val van het kabinet Rutte I en de daarop volgende verkiezingen is besluitvorming over afschaffing van de WGR+ tijdelijk opgeschort. Ook in het regeerakkoord van het kabinet Rutte II is afschaffing van de WGR+ opgenomen. Er moet echter gewacht worden op indiening van het wetsvoorstel voordat de consequenties helder in kaart gebracht kunnen worden. 2. Het tweede spoor is onze eigen discussie over de regionale samenwerking van morgen. De Stadsregioraad heeft besloten, ongeacht de discussie over de WGR+, zelf een besluit te willen nemen over de gewenste regionale samenwerking op de schaal van de stadsregio. Daartoe werd een aantal onderzoeken uitgevoerd: a. De inventarisatie naar bestaande en gewenste samenwerkingsvormen. Mede door gelijktijdig onderzoek naar regionaliserings mogelijkheden in het Rijk van Nijmegen en de regio Arnhem in het kader van de decentralisatie van rijkstaken op het sociale domein is dit onderzoek stopgezet. b. Betekenis van de intrekking van de WGR+ voor het programma mobiliteit. Met de provincie Gelderland wordt overlegd over samenwerking, met name op het terrein van mobiliteit, maar eveneens op andere beleidsterreinen. Hiertoe is een apart spoor opgezet

16 c. Het leren van andere samenwerkingsvormen in Nederland. Hiertoe is op 26 april een extra regioraadsvergadering gehouden met presentaties van de samenwerking in de Achterhoek, regio Eindhoven en metropoolregio Rotterdam Den Haag. d. Op 10 mei 2012 is een debat gehouden voor portefeuillehouders regionale samenwerking. Dit heeft geresulteerd in het uiteindelijke burgemeestersinitiatief de opgave van overmorgen AN Dit onderzoek is tijdelijk stopgezet. 3. Het derde spoor in het debat over Regionale samenwerking is het overleg met de provincie Gelderland over samenwerking; 4. Het vierde spoor is het burgemeestersinitiatief waar vanuit de basis, de gemeenten, wordt onderzocht op welke taken men op de schaal van de huidige stadsregio wil samenwerken en de vorm waarin. Het streven is om het advies uit dit vierde spoor met de uitkomsten van onze eigen discussie samen in één voorstel te presenteren aan gemeenteraden en Stadsregioraad. Bureau Brussel Overzicht belangrijkste prestatie Indicatoren 2012 Subsidieaanvragen Aantal ingediend Goedgekeurd 4 In afwachting van resultaat 1 Niet gehonoreerd 2 Gerealiseerde (EU) financiering (mede) door bijdrage Bureau Brussel Liberation Route YOUCEE project ,- Vfonds Liberation Route (neveneffect ,- werkzaamheden) VINCULT project Groesbeek ,- voor Groesbeek ( totaal projectbudget) Fashion and Design Financiering van 2 handelsmissies (incl. begeleidingstraject) naar Japan van twee Arnhemse bedrijven Secret Wine Tours, discover the hidden charms Groesbeek: ,- of Europe Neveneffecten werkzaamheden Bureau Brussel Financiering voor opzetten projectorganisatie Liberation Route Europe Radboud Universiteit heeft naar aanleiding van afgewezen KP7 voorstel de ambitie om verder te gaan met dit inhoudelijke deel van de LRE. Hieruit is een aanvraag voortgekomen in het topsectoren beleid en nauwe samenwerking met de SLRE. Gevormde consortia/samenwerkingsverbanden 2012 Liberation Route Europe (verschillende samenstellingen voor meerdere aanvragen) GREENHUB VINEST/VINCULT (Groesbeek) Regionaal samenwerkingsverband voor Europese jeugdconferentie 2014 Regionaal warmtenet Projectvoorstellen in ontwikkeling 2012 Liberation Route Europa Programma toerisme DG Enterprise call transnational tourism products cultural heritage Deadline: 28 september 2012 In afwachting van uitslag maximale EU bijdrage per project - 9 -

17 Mode&Vormgeving: ORGANZA. Interreg IVC project. Gemeente Arnhem is lead partner Afgeronde EU projecten Stadsregio Arnhem Nijmegen ORGANZA helpt de steden en regio s om hun creatieve economie te versterken. Communicatie Het jaarplan communicatie 2012 is op grote lijnen uitgevoerd. Totaal projectbudget: 1.9 miljoen. Het budget voor Arnhem is in totaal: ,-. EU bijdrage voor Arnhem: ,- Organza is eind 2012 afgerond Wat hebben we niet gedaan? Bureau Brussel Er is geen aanvraag ingediend in het Smart Cities en Communities programma. Het betreft het project Regionaal Warmtenet. Het project was niet rijp voor indiening en leek ook niet 100% te passen in de call. In 2013 wordt een poging gedaan voor indiening in de IEE call. Er zijn door Bureau Brussel weinig activiteiten ondernomen op het gebied van elektromobiliteit (waterstof en brandstofcellen). Communicatie Gelet op de discussie over de toekomstige regionale samenwerking zijn geen nieuwe communicatiemiddelen ontwikkeld zoals een digitaal jaarverslag, digitaal relatiemagazine en nieuwsblogs. Er zijn ook geen nieuwe relatiegeschenken aangekocht. Tenslotte is er niet geïnvesteerd in een nieuwe vorm van regionale, politieke bijeenkomsten met onze gemeenten. Wat heeft het gekost? Oorspronkelijke begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Werkelijk 2012 Lasten , , ,-,- Baten , , ,- Zie voor toelichting op de cijfers paragraaf

18 2.2 Programma Mobiliteit Algemeen Het versterken van de stadsregio als een concurrerend internationaal stedelijk netwerk in Europa is één van de doelstellingen van de stadsregio. Het verbeteren van de interne en externe bereikbaarheid is daarbij cruciaal. Het programma mobiliteit richt zich met name op deze bereikbaarheid en heeft daarbij belangrijke verbindingen naar de overige beleidsterreinen. In het Regionaal Plan, de Regionale Nota Mobiliteit en het Masterplan Openbaar Vervoer is gewerkt met een strategische agenda voor mobiliteit. Voor het beleidsveld mobiliteit is in 2012 een aantal projecten en programma s uitgevoerd die voortkomen uit deze nota s. Een beperkt aantal is reeds in voorgaande jaren gestart, de overige projecten en processen zijn nieuw. Met deze projecten en processen geven we uitvoering aan het Regionaal Plan, Regionale Nota Mobiliteit en Masterplan Openbaar Vervoer. In 2011 is het Regionaal Plan en de Regionale Nota Mobiliteit met een Verstedelijkingsvisie en Mobiliteitsaanpak geactualiseerd. Hieruit zijn ook nieuwe projecten en programma s voortgekomen. De stadsregio kiest voor het stimuleren en uitvoeren van projecten die de regionale bereikbaarheid verbeteren. Deze projecten worden financieel ondersteund vanuit de BDU middelen (in 2012 is bijna 83,7 miljoen aan BDU ontvangen en ruim 1,3 miljoen rente toegerekend) waarbij gelden van gemeenten en een enkel geval de provincie en Rijkswaterstaat als cofinanciering worden gebruikt. Dit leidt tot een investeringsimpuls voor de komende jaren met name gericht op twee beleidskeuzes. Met deze keuzes zet de regio in op het versterken van de regionale bereikbaarheid. Doelstelling 1: Bundelen van vervoersstromen De regionale bereikbaarheid verbeteren betekent met name die projecten uitvoeren die zich richten op het faciliteren van de grote regionale vervoersstromen. Dit zijn vooral de stromen die goed zijn te bundelen. Dit zijn bijvoorbeeld projecten op de regionale corridor tussen A50, A73, tweede stadsbrug Nijmegen, A325, de Pleyroute en A12. Het regionaal spoorvervoer (Stadsregiorail) vervult een belangrijke functie binnen deze regionale corridor. Inzetten op een goed (hoogwaardig) openbaar vervoernet en de exploitatie daarvan is essentieel. Dit betekent een keuze voor een netwerk van hoogwaardig openbaar vervoer dat vooral gericht is op de grote reizigersstromen. Voor het aanbieden van mobiliteitsvoorzieningen gaan wij op zoek naar nieuwe en innovatieve openbaar vervoerssystemen. In het Masterplan Openbaar Vervoer zijn deze principes verder uitgewerkt. Bij fietsen wordt ook ingezet op de belangrijke regionale fietsroutes en de zogenaamde snelfietsroutes zoals het RijnWaalpad tussen Arnhem en Nijmegen, en de snelfietsroutes Arnhem Zevenaar en Nijmegen Beuningen. Het bundelingsprincipe wordt ook voor het ontwikkelen van een meer duurzaam logistiek en distributiesysteem toegepast. Onderzoek en projecten met betrekking tot dit onderwerp stimuleren wij actief. Wij richten ons op de projecten die de doorstroming op het regionale wegennet verbeteren om daarmee de regionale ring beter haar functie te laten vervullen. Betere benutting van de bestaande infrastructuur zal ook op de langere termijn een belangrijke bijdrage leveren aan de regionale bereikbaarheid. Dynamisch verkeersmanagement, zal ook in de toekomst hierbij een belangrijke rol blijven spelen. Dit wordt uitgevoerd binnen SLIM waarin nu ook mobiliteitsmanagement is betrokken en meer wordt ingezet op het onderliggende wegennet. De ontwikkeling en aanpassing van de zwakke schakels in het netwerk wordt ondersteund maar zal vooral door samenwerking met de wegbeheerders worden vormgegeven. Doelstelling 2: Optimaliseren ketenmobiliteit In de Regionale Nota Mobiliteit en de Mobiliteitsaanpak is nadrukkelijk gekozen voor de interne bereikbaarheid van de stadsregio. De meerwaarde van het hoogwaardig openbaar vervoerssysteem

19 moet verder worden benut: daar is nog capaciteit om de groei op te vangen. Deze meerwaarde komt tot stand door afstemming op en verknoping met andere netwerken: auto, fiets en bus/trein. De ontwikkeling van vervoersknopen is hierbij van groot belang. Wij leggen het accent bij het vergemakkelijken van de overstap van bus op trein, maar ook van fiets en auto naar openbaar vervoer (transferia en fietsenstallingen). Enerzijds door het verbeteren van de overstap op de knooppunten en anderzijds door de serviceconcepten en het afstemmen van de verschillende openbaar vervoerexploitaties. Het verbeteren van knooppunten is één van de belangrijkste onderdelen van de Bestuursovereenkomsten (BOV s) die we met de gemeenten hebben gesloten. De verbetering van de overstappunten (knopen) is belangrijk in de regionale corridor, de radialen en in de landelijke gebieden (fiets en auto). Wij voeren een actief beleid om aantrekkelijke alternatieven voor het autogebruik aan te bieden, met name op de drukke verkeersassen (onder meer Arnhem - Nijmegen en Zevenaar - Arnhem). Ook het regionale fietsnetwerk moet op orde zijn en worden verknoopt met een regionaal netwerk van recreatieve fiets- en wandelvoorzieningen. In het Masterplan Openbaar Vervoer, de Fietsvisie en de plannen voor Stadsregiorail zijn deze doelen verder geconcretiseerd in programma s en projecten. In het MUM werd het programma mobiliteit verder onderverdeeld in de volgende onderdelen: 1. Regionale hoofdwegen. 2. Infrastructuur openbaar vervoer. 3. Exploitatie en beheer openbaar vervoer. 4. Doorstroming. 5. Zwakke schakels. 6. Duurzaam logistiek en distributiesysteem. 7. Ontwikkeling van vervoerknopen. 8. Regionaal fietsnetwerk. 9. Verkeersveiligheid. 10. Beleidsuitwerkingen, studies en monitoring. 11. Personeelskosten en bedrijfsvoering. In 2012 zijn de onderdelen 4, 5 en 6 samengevoegd tot één onderdeel Doorstroming en Mobiliteitsmanagement. In het vervolg is per onderdeel aangeven wat we wilden bereiken, wat we hebben bereikt, wat we er voor hebben gedaan en wat we niet bereikt hebben. Wat wilden we bereiken? Ad. 1 Regionale hoofdwegen Aanleg van de stadsbrug in Nijmegen Voor de stadsbrug is een projectbesluit genomen door de minister van het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat. De oplevering is voorzien in De stadsregio heeft in dit project een ondersteunende rol en draagt in totaal 10 miljoen bij. Dit is in de afgelopen jaren overgemaakt aan de gemeente. De stadsregio is de coördinator voor de voortgangsrapportages richting het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de provincie Gelderland. Doortrekking A15 Voor de voorbereiding van de doortrekking van de A15 is een bestuursovereenkomst ondertekend. Inmiddels is binnen Rijkswaterstaat een projectteam opgericht dat zich bezighoudt met de planontwikkeling voor de doortrekking van de A15. Provincie en stadsregio zijn actief betrokken bij dit projectteam en hebben daarvoor ook personele capaciteit en financiële middelen beschikbaar gesteld. Het project wordt gezamenlijk regionaal bestuurlijk aangestuurd via het convenantenoverleg. De stadsregio reserveert 12,5 miljoen (prijspeil 2011) voor dit project

20 Aanpak A325 Met de gemeente Nijmegen en andere betrokken besturen zijn afspraken gemaakt om de doorstroming op de A325 verder te optimaliseren deze worden uitgevoerd. Traverse Dieren In het verleden zijn toezeggingen gedaan om mee te betalen aan de verbetering van traverse Dieren. De bijdrage vanuit de stadsregio is met name bedoeld om tijdens de werkzaamheden aan de weg ook de openbaar vervoer- en fietsvoorzieningen te verbeteren. Ad. 2 Infrastructuur openbaar vervoer Stadsregiorail en andere railprojecten Voor de ontwikkeling van Stadsregiorail worden in 2012 verdere concrete stappen gezet. Met de bouw van Nijmegen Goffert, de keersporen in Wijchen en Elst wordt begonnen. Op de corridor Arnhem Doetinchem zullen verdere verbeteringen worden aangebracht. Ook dit jaar draagt de stadsregio hier weer financieel aan bij. Doorstroming busvervoer (HOV netwerk) Doorstroommaatregelen voor het openbaar vervoer in de stadsregio zijn nodig om de reistijd te verkorten en meer concurrerend te zijn met de auto. Met dit programma worden met name maatregelen aan het HOV-netwerk verder ingevuld met aanleggen van infrastructuur. Ad. 3 Exploitatie en beheer openbaar vervoer Contractsectorspoorlijnen Voor wat betreft de contractspoorlijnen betreft het de volgende acties: In stand houden reguliere exploitatie Maaslijnconcessie (via provincie Limburg) en de lijnen Tiel - Arnhem en Arnhem Doetinchem (via provincie Gelderland). Monitoring en beheer Maaslijnconcessie en de lijnen Tiel Arnhem en Arnhem Doetinchem via deelname in de Stuurgroepen en Regiegroepen. Verbeteren stations en performance op de lijn Arnhem - Doetinchem en de Maaslijn. Beheer concessie busvervoer De concrete acties in het kader van exploitatie en beheer van onze busconcessie zijn: In stand houden reguliere exploitatie busconcessie. Faciliteren nieuwe structurele vervoerkundige ontwikkelingen. Faciliteren incidentele projecten. Monitoring en beheer concessies. Beheer Stadsregiotaxi Met betrekking tot het beheer van de Stadsregiotaxi zijn de acties: In stand houden reguliere exploitatie concessie Stadsregiotaxi. Monitoring en beheer concessie Stadsregiotaxi. Chipkaart In 2009 is de chipkaart ingevoerd. In 2011 is de duale fase waarin zowel chipcard als strippenkaart gebruikt kan worden ten einde gelopen. In de toekomst zal de stadsregio de betaalautomaten blijven verzorgen. Toegankelijkheid halten in combinatie met DRIS Dit behelst de invoering van een Dynamisch Reizigers Informatie Systeem (DRIS) op een aantal belangrijke halten en het toegankelijk maken voor mensen met een functionele handicap van ongeveer de helft van de haltes. Tevens zijn er contracten gesloten met de vervoerders over de inzet van nieuw toegankelijk busmaterieel en integrale invoering van de DRIS in de voertuigen. De uitvoering en implementatie is in 2008 gestart maar zal ook in 2012 doorlopen

21 Ontwikkeling nieuwe concessie Voor de nieuwe concessie (eind 2013 tot 2022) zal de stadsregionale busconcessie ( BRENG ) en de spoorlijn Arnhem - Doetinchem worden geïntegreerd. Er is op basis van de marktconsultatie en de risico s besloten om te gaan voor een multimodale aanbesteding met bestuurlijke overeenkomsten (BOV s), waarbij koppelingen worden gemaakt met ruimtelijke en infrastructurele ontwikkelingen. Deze aanbesteding heeft in 2011 plaatsgevonden en de voorbereidingen vinden in 2012 plaats. Ad. 4 Doorstroming Betere benutting van bestaande infrastructuur, dynamisch verkeers- en mobiliteitsmanagement is een belangrijk speerpunt van de stadsregio. Dit wordt doorgezet door SLIM. De stadsregio steunt daarnaast het VCC Oost en Offensief Bereikbaarheid om mobiliteitsmanagement verder te ontwikkelen. In 2008 is gestart met dit Offensief Bereikbaarheid een samenwerkingsverband tussen overheid en bedrijfsleven op het terrein van bereikbaarheid. Doel is om gezamenlijk onorthodoxe en creatieve ideeën te lanceren om de files in de stadsregio te verminderen. De ideeën zijn uitgewerkt en vastgelegd in convenanten die ook in 2012 zullen worden uitgevoerd. Tevens zal het project SLIM Prijzen Regioring verder doorgezet worden. In dit project wordt met behulp van beloning de weggebruikers gestimuleerd de Regioring in de spits te mijden. Ad. 5 Zwakke schakels in het netwerk Onder dit programma valt onder andere de aanpak van knelpunten in het onderliggend wegennet, die in de netwerkanalyse zijn getraceerd. Tevens worden met dit programma SLIM maatregelen op het onderliggend wegennet gesubsidieerd. Ad. 6 Duurzaam logistiek- en distributiesysteem Op grond van de Regionale Nota Mobiliteit beperkt de rol van de stadsregio voor dit onderdeel zich vooralsnog tot het actief stimuleren van onderzoeken. In het luchtprogramma Eureka wordt gewerkt aan stedelijke distributie. Ad. 7 Ontwikkeling van vervoerknopen Tot dit programma behoren projecten als P&R terreinen, transferia, fietsenstallingen, stationsomgevingen en groene halten. Ketenmobiliteit krijgt het accent in dit programma. De stadsregio is onder andere bezig met haar partners om de P+R Elst te ontwikkelen. Tevens is de stadsregio actief bezig met het vergroten van de stallingmogelijkheden voor de fiets op de verschillende stations en zal dit ook in 2012 voortzetten. Ad. 8 Regionaal fietsnetwerk In de fietsrelaties kan nog veel worden verbeterd. Het gaat daarbij niet alleen om de aanleg van nieuwe fietsvoorzieningen, maar ook om kwaliteitsverbeteringen; bijvoorbeeld voorrangsregelingen, aanpassingen, VRI s en betere verharding. Uitgangspunt hierbij is de fietsvisie. De grote projecten die ook in 2012 verder uitgevoerd zullen worden zijn de snelfietsroute Arnhem - Nijmegen en de snelfietsroutes Nijmegen - Beuningen en Arnhem - Zevenaar. Ad. 9 Verkeersveiligheid Het accent bij dit programma wordt gelegd op de regierol van de stadsregio en preventie op regionale schaal. De stadsregio ondersteunt in samenwerking met de gemeenten en het ROVG bromfietscursussen voor beginnende bromfietsrijders. Daarnaast heeft de stadsregio samen met de politie, openbaar ministerie, Veilig Verkeer Nederland, het ROVG en een aantal gemeenten het initiatief genomen om de samenwerking en communicatie rondom verkeersveiligheid te verbeteren. Ad. 10 Beleidsuitwerkingen, studies en monitoring Studies en monitoring De stadsregio wil inzicht hebben in het effect van de mobiliteitsprojecten. Hiervoor is regelmatige monitoring noodzakelijk. De monitoring is in de afgelopen jaren verder ontwikkeld en zal nu beheerd worden om input te leveren aan invulling van projecten en beleid. Tevens is de stadsregio één van de koplopers bij de Nationale Data Wegverkeergegevens waarbij verschillende monitoringsystemen aan

22 elkaar worden gekoppeld. Ook in 2012 wordt een aantal gebiedsgerichte mobiliteitstudies uitgevoerd die tot concrete projecten zullen leiden. Verkeersmodel Om de effecten van maatregelen te kunnen bepalen is een compleet geactualiseerd en multimodaal model noodzakelijk. Dit is ontwikkeld in 2008 en zal constant beheerd en actueel gehouden moeten worden. Planstudies De stadsregio betaalt een kwart van de planstudie doortrekking A15. Daarnaast wordt in de komende jaren ingezet op de uitbreiding van het HOV-netwerk waarvoor studies zullen worden uitgevoerd. Quick Wins De Quick Wins van 2006 en 2007 worden gezien als de beleidsuitwerkingen van de netwerkanalyse De laatste Quick Wins die onder andere aanleg van P+R terreinen en aanpassingen van infrastructuur omvatten, zullen in 2012 worden afgerond. Coördinatie met andere overheden Als verlengd lokaal bestuur wil de stadsregio zo goed mogelijk de belangen van haar gemeenten naar voren brengen en dus in constante dialoog zijn met haar gemeenten. Daarnaast is het voor afstemming en financiering van taken en projecten van belang goed te coördineren met de provincie, het Rijk, de Euregio en andere decentrale overheden (met name de andere stadsregio s). De stadsregio zal de coördinatie met de andere overheden intensief voortzetten onder andere via het SKVV en het Bestuurlijk Overleg Mobiliteit. Coördinatie met bedrijfsleven Mobiliteit en bereikbaarheid zijn essentieel om het bedrijfsleven van de stadsregio concurrerend te houden. Coördinatie met het bedrijfsleven is daarom van groot belang. Door het starten van Offensief Bereikbaarheid is de coördinatie met het bedrijfsleven verder verbeterd. Dit is vastgelegd in het regionaal Convenant Mobiliteitsmanagement dat in 2012 verder zal worden ingevuld. Er zal ook regelmatig contact zijn door diverse andere overleggen waaronder het GVVP (het Gelders Verkeeren Vervoer Platform) Ad. 11 Personeelskosten en bedrijfsvoering Algemeen De kosten van het personeel en de bedrijfsvoering van de stadsregio die aan de mobiliteitszaken zijn toe te schrijven, worden hieruit betaald. Wat hebben we bereikt? Ad. 1 Regionale hoofdwegen Aanleg van de stadsbrug in Nijmegen De stadsregio is actief betrokken bij de begeleidingsgroep van de stadsbrug Nijmegen en zit de voortgangsoverleggen met de financiers voor. Doortrekking A15 De stadsregio is actief betrokken bij de ambtelijke en bestuurlijke begeleidingsgroepen voor de doortrekking A15. Er is input geleverd de concept bestuursovereenkomst en het ambitiedocument. Aanpak A325 Met financiering uit de Mobiliteitsaanpak (een programma dat door het Rijk ondersteund wordt) zijn er maatregelen genomen om de doorstroming op de A325 verder te verbeteren. Daarnaast is een studie gestart na een betere ontsluiting van Lingewaard mogelijk via een verbeterde aansluiting op de A325 Traverse Dieren De gemeenten is de plannen voor Traverse Dieren aan het uitwerken en zal de stadsregio betrekken in de ontwikkeling van deze vervoersknoop

23 Ad. 2 Infrastructuur openbaar vervoer Stadsregiorail Op 28 juni heeft de Stadsregioraad ingestemd met de realisatie van station Nijmegen Goffert. Op 20 december 2012 heeft de Stadsregioraad ingestemd met de realisatie van de eerste fase van het derde spoor in Elst en keerspoor Wijchen. Tussen Arnhem en Nijmegen is de stoptreinfrequentie al 4 keer per uur (omdat de intercity Zwolle - Roosendaal tussen Arnhem en Nijmegen als stoptrein rijdt). Als de keervoorziening gereed zijn wordt de intercity weer versneld en wordt de stop trein uit s- Hertogenbosch verlengd naar Arnhem en de stop trein uit Zutphen naar Wijchen waarmee de stadsregiorailfrequentie een feit is. Het gebruik van Station Mook Molenhoek (geopend 2008) is wederom toegenomen. Het gebruik van Station Westervoort (geopend in 2011) neemt langzamer toe. De eerste fase van de planstudie Zevenaar Poort is in gang gezet. Er zijn diverse deelonderzoeken uitgevoerd in opdracht van de stadsregio. De stadsregio en provincie Gelderland zijn samen opdrachtgever, maar de provincie heeft een volmacht afgegeven aan de stadsregio. Er is een breed gedragen bestuurlijke vraagstelling afgesproken, die nu wordt uitgewerkt. Ook is er een eerste aanzet voor een fasering van de infrastructuur gedaan, die in verschillende bestuurlijke gremia is behandeld. PHS en beheersovereenkomst spoor Er is input geleverd in PHS studies en in de voornemens voor de beheersovereenkomst spoor. Arnhem CS Er is een financiële bijdrage geleverd aan Arnhem CS. Doorstroming busvervoer (HOV netwerk) De eerste HOV-as, de as tussen Arnhem- Lingewaard-Nijmegen genaamd de RijnWaalsprinter is in gebruik. Voor de tweede HOV as (Velp-Arnhem-Elst-Nijmegen) zijn in 2012 belangrijke voorbereidingen getroffen die in 2013 worden uitgevoerd zodat deze lijn eind 2013 in gebruik kan worden genomen. De eerste fase van de Sintropher studie (tram-trein verbinding Nijmegen Kleve/Weeze) is afgerond. Er is een voorstel uitgewerkt voor verbetering van de busverbinding tussen Nijmegen en Kleve. Verder is gestart met de ruimtelijke uitwerking van de knooppunten langs de lijn Nijmegen Kleve. Verkenningen naar andere HOV lijnen zoals Wageningen Arnhem en Malden- Nijmegen lopen. De onderzoeken naar trolleyficering Huissen zijn afgerond. De gemeenteraad van Lingewaard moet hier nog een beslissing over nemen. Het MIRT onderzoek naar HOV netwerk wordt uitgebreid naar een gebiedsgerichte bereikbaarheidsstudie voor het stedelijk netwerk Arnhem Nijmegen. Ad. 3 Exploitatie en beheer openbaar vervoer Contractsectorspoorlijnen Voor wat betreft de contractspoorlijnen zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: input geleverd voor de monitoring en beheer Maaslijnconcessie en de lijnen Tiel Arnhem en Arnhem Doetinchem via deelname in de Stuurgroepen en Regiegroepen; meegewerkt in werkgroepen voor het verbeteren performance op de lijn Arnhem - Doetinchem en de Maaslijn; het voorzitten van ontwikkel- en realisatieteam Arnhem Winterswijk; input geleverd in ongelijkvloerse spoorkruising Didam; meegewerkt aan de voorbereidingen voor de treinverbinding Arnhem Düsseldorf. Beheer concessie busvervoer De concreet uitgevoerde acties in het kader van exploitatie en beheer van onze busconcessie zijn: de uitvoering van het dagelijks busconcessie Stadsregio Arnhem Nijmegen, inclusief buurtbuslijnen; verdere verbetering en uitbouw OV busnetwerk in de nieuwe concessie (met aandacht voor milieu met wagenpark op groene stroom en groen gas en aandacht voor toegankelijkheid door elektrische rolstoelplanken en volledig toegankelijke vloot); extra communicatie richting reiziger (campagne Stap maar in over toegankelijker openbaar vervoer, uitbreiding haltedisplay s dynamische reisinformatie, apps voor smartphones); afschaffen (landelijke) sterabonnementen; afschaffen dubbel opstaptarief in de treinrailketen; promotie en uitvoer acties via ErvaarhetOV;

24 uitvoering project Gratis OV 65+ Nijmegen; afstemmen OV beleid met externe partijen (zoals provincie, KPVV, SKVV, OV Forum en Rijk); uitvoering toegankelijkheidscampagne met 27 bijeenkomsten; overleg met vervoerder busconcessie over implementatie en uitvoering maatregelen sociale veiligheid; deelname overleggen werkgroep Sociaal Veiligheidsarrangement Arnhem-Winterswijk; deelname overleggen opstart Sociaal Veiligheidsarrangement Maaslijn; deelname landelijke overleggen sociale veiligheid (SKVV, KPVV). Beheer Stadsregiotaxi Met betrekking tot het beheer van de Stadsregiotaxi zijn volgende acties uitgevoerd: dagelijks beheer stadsregiotaxi (sinds september 2010 uitgevoerd door CTS); aansturing exploitatie klachtenmeldpunt stadsregiotaxi; samenwerking met de gebruikersadviesraad; dienstverleningsovereenkomsten opgesteld; communicatie uitingen voor stadsregiotaxi ondersteund; structureel (goed) overleg met consumentenorganisaties (ROCOV en Gebruiksadviesraad); overleg met gemeenten stadsregio (o.a. via contactambtenaren Stadsregiotaxi); uitvoering Klanttevredenheidsonderzoek; deelname aan overleg projectleiders regiotaxi; overleg met uitvoerende partij Taximonitor. Chipkaart De chipkaart is op 1 juli 2009 ingevoerd. Er zijn onder andere meer dan 50 distributiepunten ingericht. Veel kinderziektes zijn uit het systeem gehaald en de dalkortingspropositie werkt. Daarnaast zijn in 2012 nog de volgende werkzaamheden uitgevoerd: realisatie mobiel informatiepunt met OV chipkaart oplaadapparaat als aanvulling op het distributienetwerk; invoeren sterabonnement vervangende proposities binnen Oost, met Breng Vrij abonnementen voor de stadsregio, en afspraken over acceptatie aangrenzende concessie-vrij producten op grensoverschrijdende lijnen; bijdrage aan afronden rapportage over mogelijkheden en gevolgen van single check in-check out in de treinrailketen en realisatie opheffen dubbel opstaptarief in de treinrailketen. Toegankelijkheid halten in combinatie met DRIS Het DRIS voorziet de reiziger van actuele reisinformatie over het openbaar vervoer. Voor de aanleg van het DRIS zijn contracten afgesloten met ARS Traffic & Transport Technology. Er is een contract afgesloten met de Openbaar Vervoer Reisinformatiegroep (9292) voor het verzamelen en bundelen van de vereiste data. In de bussen, op het busstation in Nijmegen en op de eerste tranche van belangrijke haltes is het DRIS operationeel. Het operationeel beheer is uitbesteed aan de gemeente Nijmegen. In 2012 is een plan gemaakt voor de uitrol van de tweede fase DRIS en heeft de provincie Gelderland zich bij onze opzet aangesloten In 2012 zijn nog eens 263 haltes toegankelijk gemaakt waardoor het totaal aan toegankelijke haltes op komt. Hiermee is ruim 60% van de haltes toegankelijk. Implementatie nieuwe concessie De concessie is 9 december begonnen. De stadsregio heeft het implementatie proces vanuit de opdrachtgever uitgevoerd. Ad. 4 Doorstroming Binnen SLIM zijn alle plannen van aanpak afgerond en ondertekend. In het voorjaar van 2012 is de bereikbaarheidsverklaring (de intentie voor het uitvoeren van het gehele maatregelenpakket) door het bestuurlijk trio in Burgers Zoo ondertekend Belangrijke programma s binnen SLIM die door de stadsregio worden uitgevoerd en met name gericht zijn op gedragsbeïnvloeding zijn SLIM Werken en SLIM Goederen en SLIM Uit De Spits en SLIM Informeren In 2008 is gestart met dit Offensief Bereikbaarheid een samenwerkingsverband tussen overheid en bedrijfsleven op het terrein van bereikbaarheid. Doel was om gezamenlijk onorthodoxe en creatieve ideeën te lanceren om de files in de stadsregio te verminderen. De stadsregio heeft het effect van dit

25 mobiliteitsmanagement programma kunnen aantonen met behulp van een landelijke monitor. In samenwerking met aangesloten werkgevers (120) zijn een groot aantal maatwerkprojecten uitgevoerd (900+). In 2012 is Offensief bereikbaarheid afgerond en opgevolgd door SLIMK Werken en SLIM Goederen. Met het project SLIM Prijzen Regio Ring dat ook in 2012 doorliep hebben we een reductie van 3% spitskilometers kunnen bereiken. Het project heeft zichtbaar (ca spitsmijdingen per dag) bijgedragen aan het oplossen van de mobiliteitsproblematiek. Het project is eind 2012 voortgezet met SLIM prijzen wegwerkzaamheden zuid (SPWZ) en SLIM uit de spits (SUDS). In beide projecten zijn ca deelnemers actief. Er is een eerste stap gezet in de transitie waarbij de overheid minder (financieel) participeert. Daarnaast wordt er gewerkt een het verder verbeteren van informatiediensten binnen het programma SLIM Informeren (ITS). De stadsregio stuurt het programmamanagement van het SLIM maatregelenpakket aan en tevens het regieteam wegwerkzaamheden en de uitvoeringsorganisatie VCC-Oost. De eerste SLIM maatregel die is afgerond is de ontsluiting Bijsterhuizen dit was tevens de eerste maatregel landelijk die afgerond werd binnen het Beter benutten programma. Ad. 5 Zwakke schakels in het netwerk De laatste maatregelen uit dit programma zijn beschikt (zoals de verkeerslichten bij de afrit Malden) en worden de komende jaren afgerond. Een groot aantal kleine doorstromingsmaatregelen zijn in 2012 door de gemeenten afgrond en de subsidies zijn uitbetaald. Ad. 6 Duurzaam logistiek- en distributiesysteem Dit wordt opgepakt door Eureka/Groene Kracht en dit is opgenomen in de sector Regionale Ontwikkeling de sector Mobiliteit biedt waar nodig ondersteuning Ad. 7 Ontwikkeling van vervoerknopen Het verbeteren van OV knooppunten is een belangrijke prioriteit van de stadsregio. De projecten waarin de stadsregio in 2012 heeft deelgenomen, zijn: uitbreiding fietsenstallingen bij station Arnhem-Zuid, Nijmegen Centraal en Arnhem- Presikhaaf; aanleg OV-fiets voorzieningen op de stations Zevenaar, Wijchen en Westervoort; uitbreiding P+R in Didam en Westervoort; ondersteunen van OV/RO knooppunten studies. Ad. 8 Regionaal fietsnetwerk In het kader van de beschikbare MUM gelden is besloten om een aantal projecten te subsidiëren. Onze participatie bij het Gelders Fietsnetwerk heeft geleid tot een provinciale bijdrage voor een aantal projecten. Voor de snelfietsroutes Liemers en Nijmegen Beuningen zijn plannen opgesteld. De aanleg van het RijnWaalpad is in uitvoering tevens is er een succesvolle prijsvraag geweest om mogelijk gebruik en aanleg van deze snelfietsroute te verbeteren. De ideeën worden meegenomen in de uitwerking. Ad. 9 Verkeersveiligheid De stadsregio heeft het ROVG mee aangestuurd en een aantal projecten van de gemeenten financieel ondersteund. Ad. 10 Beleidsuitwerkingen, studies en monitoring Studies en monitoring De stadsregio heeft studies naar OV/ROknooppunten, de doorstroming in Oosterbeek en Malden en de ontsluiting van Lingewaard ondersteund. Daarnaast zijn de voorbereidingen voor Beter Benutten ook uit beleidsuitwerkingen gefinancierd. De stadsregio is medekoploper bij het NDW (Nationale Databank Wegverkeergegevens). Daarnaast zijn de volgende producten opgeleverd: - uitkomsten van de OV Klantenbarometer; - fietstellingen; - OV data uit de chipkaartgegevens

26 Verkeersmodel Het verkeersmodel is in 2012 verder geüpdatet, en is nu compleet en voor meerder modaliteiten toepasbaar. In het kader van kwaliteitsbewaking van het regionale verkeersmodel (RVMK) een inventarisatie uitgevoerd en afgerond naar gezamenlijk beheer van het RVMK Zuid. Planstudies De stadsregio is betrokken bij de planstudie doortrekking A15. Daarnaast wordt in de komende jaren ingezet op de uitbreiding van het HOV-netwerk waarvoor studies zullen worden uitgevoerd. Het HOV MIRT onderzoek is in het overleg met de Minister in november 2012 verbreed naar het Gebiedsgericht MIRT-onderzoek naar de bereikbaarheid regio Arnhem Nijmegen op de middellange/lange termijn. Quick Wins Op één na (P+R Elst) zijn alle Quick Wins opgeleverd en financieel afgerond. Coördinatie met andere overheden De coördinatie met de gemeenten draait goed met druk bezochte reguliere portefeuillehouders- en contactambtenarenoverleggen. Daarnaast zijn de gemeenten in vele projecten actief betrokken. Met het Rijk zijn afspraken gemaakt tijdens het landsdelige MIRT overleg Met de provincie is intensief contact geweest op vele dossiers en zijn een groot aantal projecten aangedragen voor cofinanciering. Met het SKVV (samenwerkende stadsregio s) is in veelvuldig overleg de inbreng in het BKO (Bestuurlijk Koepel Overleg) afgestemd en kennis uitgewisseld op diverse deelgebieden. Er zijn vier Bestuurlijke Overleggen Mobiliteit geweest (BOM) waar naast de grote gemeenten (Arnhem en Nijmegen), het Rijk, de provincie, en RWS ook de NS, ProRail en het bedrijfsleven zijn aangesloten. In de toekomst zal ook het Hermes hierbij aansluiten. De stadsregio heeft samenwerkingsovereenkomsten gesloten met de NS, ProRail en de aangrenzende decentrale overheden om het Masterplan OV samen te kunnen uitvoeren. De stadsregio heeft ook input geleverd in de voorbereidingen van de nieuwe concessies in Brabant en Limburg. Tevens is er input geleverd bij een CROW werkgroep, NDW, Regiegroep Verkeersinformatie, en de Commissie Meijdam. Coördinatie met bedrijfsleven Door het Offensief Bereikbaarheid is de coördinatie met het bedrijfsleven verder verbeterd. Dit is vastgelegd in regionaal Convenant Mobiliteitsmanagement. Er was en is overigens al regelmatig contact via diverse overleggen waaronder het GVVP (het Gelders Verkeer- en VervoerPlatform). Het bedrijfsleven neemt ook deel aan het BOM. Ad. 11 Personeelskosten en bedrijfsvoering Het personeelsbestand is met één fte teruggebracht omdat de implementatie van de chipkaart is afgerond en de betrokkene met pensioen is gegaan. Wat hebben we er voor gedaan? Ad. 1 Regionale hoofdwegen De stadsregio heeft meestal een lobby- en subsidiëntenrol en draait mee in de begeleidingsoverleggen. Ad. 2 Infrastructuur openbaar vervoer Bij Stadsregiorail en het HOV-netwerk coördineert en trekt de stadsregio de projecten. Bij PHS geeft de stadsregio input en behartigt zij de belangen van de gemeenten. In Arnhem CS is er sprake van een subsidierelatie. Ad. 3 Exploitatie en beheer openbaar vervoer Het beheer van de concessies en de stadsregiotaxi is één van de belangrijkste taken. Dit wordt ingevuld met nauwkeurige monitoring en directe afstemming met de vervoerders. In het chipkaartdossier speelt de stadsregio naast het begeleiden van de invoering in de regio ook op landsdelig en landelijk niveau een belangrijke rol omdat er in het team mobiliteit veel relevante kennis aanwezig is

27 De implementatie van de concessie is één van grootste projecten van de stadsregio geweest waarvoor we naast onze eigen kennis ook extra kennis en ervaring hebben ingehuurd om zo een optimale implementatie uit te kunnen voeren. Ad. 4 Doorstroming Het programma SLIM en de projecten SLIM Prijzen (en de opvolgers SLIM Uit de Spits en SLIM Informeren) en Offensief Bereikbaarheid (en de opvolgers SLIM Werken en SLIM Goederen) worden vanuit de stadsregio in nauw overleg met onze partners uitgevoerd. Daarnaast wordt VCC Oost gezamenlijk met de provincie Gelderland aangestuurd. Ad. 5 Zwakke schakels in het netwerk Dit programma is geïntegreerd in SLIM. Ad. 6 Duurzaam logistiek- en distributiesysteem Dit is opgepakt door Eureka/Groene Kracht en opgenomen in de sector Regionale Ontwikkeling. De sector Mobiliteit heeft, waar nodig, ondersteuning geboden. Ad. 7 Ontwikkeling van vervoerknopen Deze projecten worden door de stadsregio getrokken. De uitvoering wordt veelal door ProRail gedaan. Ad. 8 Regionaal fietsnetwerk De stadsregio coördineert deze projecten en initieert nieuwe projecten. De uitvoering ligt bij de gemeenten. Ad. 9 Verkeersveiligheid De stadsregio stuurt samen met de provincie Gelderland het ROVG aan. Daarnaast levert de stadsregio subsidies aan gemeenten. Ad. 10 Beleidsuitwerkingen, studies en monitoring Studies worden veelal door de stadsregio getrokken. Daarnaast vindt er voor beleidsvoorbereiding veel overleg plaats met andere overheden, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Ad. 11 Personeelskosten en bedrijfsvoering Het managementteam heeft in overleg met de organisatie de formatie, de inhuur en de benodigde faciliteiten bepaald. Wat hebben we niet gedaan? Algemeen Door een aantal ontwikkelingen op nationaal niveau, zoals het programma Spitsmijden OV en initiatieven op het chipkaart dossier door commissie Meijdam, en door verzoeken vanuit de regio, zoals het meewerken aan de Omgevingsvisie Gelderland en de voorbereidingen voor de spoorverbinding Arnhem - Doetinchem, heeft de sector meer opgepakt dan gepland was. Dit alles had ook tot gevolg dat een aantal deelprogramma s iets minder aandacht heeft gekregen dan was voorzien. Uit de jaarrekening blijkt dat er ruim 89 miljoen is besteed aan mobiliteit. Daarvan wordt bijna 86,8 miljoen gefinancierd uit vooruit ontvangen BDU-gelden. In 2012 is ruim 83,7 miljoen aan BDU-gelden ontvangen. Het geoormerkte bedrag binnen de vooruit ontvangen BDU (dus exclusief de Quick Wins) is licht gestegen van 106,31 miljoen naar 106,57 miljoen. De stadsregio is aan het sparen voor een aantal grote projecten zoals de Stadsregiorail. Ook heeft de uitvoering van een aantal grote projecten (snelfietsroutes, HOV lijnen en Stadsregiorail) enige vertraging en is de overeenkomst voor de A15 en daarmee de betaling van 12,5 miljoen eind 2012 uitgesteld naar Daarnaast verloopt de declaratie en soms de uitvoering van gemeentelijke projecten ook minder snel dan verwacht

28 Openbaar vervoer Zoals aangegeven ligt Stadsregiorail achter op het schema. Dit heeft gedeeltelijk te maken met de samenwerking met ProRail. In het voorjaar van 2009 is de scope gezamenlijk bepaald en is een samenwerkingsovereenkomst tussen ProRail en de stadsregio getekend. Hiermee is er meer vaart in het proces gekomen. Bij de keervoorzieningen zijn echter een aantal lastige inpassingsproblemen aan het licht gekomen die voor vertraging hebben gezorgd. Deze lijken nu opgelost en de verwachting is dat eind 2014 stadsregiorail kan worden afgerond. Ook de HOV lijnen Wageningen Arnhem en Malden - Nijmegen hebben wat vertraging opgelopen omdat oplossingen meer afstemming vergen dan voorzien was. Mobiliteitsmanagement Het programma SLIM is dit jaar opgestart. De voorbereidingen hebben veel afstemming en tijd gevergd sinds het najaar is de implementatie opgestart. Uitvoering gemeentelijke projecten Ook gemeentelijke projecten (zoals onderdelen van de snelfietsroutes) lopen vaak minder snel dan verwacht, dit kan in uitvoering en in afrekening zijn. De stadsregio is met de gemeenten in overleg treden om te bezien hoe dit versneld kan worden. Wat heeft het gekost? Oorspronkelijke begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Werkelijk 2012 Lasten , , ,- Baten , , ,- Zie voor toelichting op de cijfers paragraaf

29 - 22 -

30 2.3 Programma Werken Wat is de context? Het doel van dit programma is het versterken van het economisch vestigingsklimaat van de stadsregio in (inter)nationaal perspectief, zoals in het visiedocument Economische Agenda (februari 2008) is vastgesteld en in de evaluatie van de Economische Agenda in 2010 is herbevestigd. De verbindingen met de overige beleidsterreinen (mobiliteit, wonen en ruimte) waarop de stadsregio opereert zijn hierbij van groot belang. De stadsregio heeft een sterke brede economische structuur met daarbinnen een aantal succesvolle en kansrijke clusters (Health, Semiconductors, Energie en milieutechnologie, Mode en vormgeving en Toerisme). De stadsregio werkt aan de noodzakelijke basisrandvoorwaarde zoals voldoende en gevarieerd aanbod aan bedrijventerreinen en goede ontwikkeling van de detailhandel. Daarnaast verbind zij partners binnen de regio bij het streven naar meer innovatie en een beter aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt. Wat willen we concreet bereiken? Het is de ambitie van de stadsregio om in 2020 uit te groeien tot de economisch best presterende Nederlandse regio buiten de Randstad. Met het oog daarop richten de partners zich op het versterken van het economisch vestigingsklimaat in internationaal perspectief en het maximaal benutten van de potenties van stuwende bedrijven. Wij zetten daarom in op de versterking van het vestigingsklimaat, door: de regio als aantrekkelijke en kansrijke regio op de kaart te zetten bij de provincie, het Rijk en in Brussel (belangenbehartiging en lobby); de regio te profileren als aantrekkelijke regio om te studeren (studenten) en te werken (internationale bedrijven en kenniswerkers) (regiomarketing en onderwijsvoorziening); de juiste voorwaarden te scheppen voor een vitale bedrijven-, winkel en kantorenmarkt (vastgoed). Wat wilden we bereiken in 2012? Als gevolg van de zogenaamde takendiscussie is het accent voor het Programma Werken verschoven van het uitvoeren van projecten naar het behartigen van belangen en het ontwikkelen van visies en programma s. Het Regionaal Programma Bedrijventerreinen, een dynamisch programma, wordt elke twee jaar geactualiseerd. In 2012 wordt een voortgangsrapportage gemaakt terwijl in 2013 de daadwerkelijke actualisatie wordt voorzien. Daarnaast is gewerkt aan een evaluatie van het detailhandelsbeleid die in het voorjaar 2013 tot besluitvorming moet leiden. Tevens wordt een monitoring aansluiting RO woningbouw gestart Versterken vestigingsklimaat Zorgdragen voor de goede voorwaarden voor een gezond en sterk vestigingsklimaat met de stadsregio als facilitator. De zorg voor ruimte voor onze bestaande en nieuwe bedrijven, een goede bereikbaarheid, concurrerend woon- en leefklimaat staan daarin centraal. Daarnaast het vermarkten van dit vestigingsklimaat. Wat hebben we bereikt? Het concept RPD is vrijwel gereed. Tevens is een concept Regionaal Programma Detailhandel opgesteld. De koerswijziging van Arnhem Nijmegen Cool region heeft plaatsgevonden en komt ook tot uiting in de nieuwe naam City Region Arnhem Nijmegen. Hierdoor ontstaat een betere focus op doelgroepen passend bij het economisch beleid. De zoekmachine is hiervoor geoptimaliseerd. Wat hebben we er voor gedaan? Met name op het terrein van de detailhandel is veel overleg gevoerd. Dit heeft helaas nog niet tot overeenstemming geleid

31 Vestigingsklimaat a. Liberation Route Presentatie Liberation Route Europe succesvol Op 9 oktober 2012 waren Ruim 70 aanwezigen afkomstig uit binnen- en buitenland waren naar de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging gekomen om de bijeenkomst Europe commemorates 70 years after WWII. From Memory to history: the importance for today s Europe bij te wonen. Vanuit de stadsregio was er een bestuurlijke delegatie uit Arnhem en Nijmegen aanwezig om de regio en het project te vertegenwoordigen. Jurriaan de Mol opende de bijeenkomst met een inspirerende presentatie waarin de doelen, ambities en resultaten van de Liberation Route Europe werden toegelicht. Hierdoor kregen de aanwezigen een goed beeld van het project en de Liberation Route Europe foundation. Burgemeester Bruls, die als gastheer optrad namens de Stadsregio Arnhem Nijmegen, benadrukte in zijn speech het Europese karakter van het Liberation Route Europe project. Volgens Bruls is het, zeker in deze tijden, voor heel Europa belangrijk dat we de lessen uit de geschiedenis levend houden, zodat we voorkomen dat we dezelfde fouten maken. Hoogtepunt van de bijeenkomst was de persoonlijke en indrukwekkende speech van keynote speaker Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement. Hij sprak met passie over de Liberation Route Europe en het belang van dit thema voor het Europa van vandaag. Zijn boodschap was dat dit deel van de geschiedenis niet alleen het einde van de Tweede Wereldoorlog markeert, maar ook het begin van de Europese Unie. Het benadrukt daarom het belang om deze geschiedenis zichtbaar te maken. Schulz heeft zich onvoorwaardelijk achter de Liberation Route Europe geschaard en noemde het één van de belangrijkste projecten van dit moment. Start Programma rond de Rivieren Op 19 april 2012 is de zogenaamde kick off bijeenkomst gehouden van het project toeristische ontwikkeling rond de rivieren. Het Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen en de stadsregio willen samen met de betrokken partners gedurende twee jaar werken aan de uitvoering van het plan, dat samengevat inhoudt: Plan van aanpak/onderhandelingen Pendelboot. Voorbereiding realisatie struinroutes. Uitbreiding fietsroute(s) verdronken dorpen. Eerste opzet voor ontwikkeling apps/gps routes voor deze projecten. Eerste opzet ontwikkeling interactieve kaart. Voorbereiding Online en offline marketing / themacampagne: Ambitie is grote lancering in het voorjaar van b. Logistiek - Start Samenwerking corridor Zuid Gelderland (incl. DNA studie) - Logistiek in Uitvoeringsprogramma provincie - Subsidieaanvraag LEC Liemers - Start LEC Nijmegen i.o. - GOLD samenwerking: onderzoek t.b.v. kracht GOLD Detailhandel Vanaf januari 2012 is gewerkt aan regionale afstemming op het gebied van (met name perifere) detailhandel met als doel te komen tot een Regionaal Programma Detailhandel (RPD). Bij dit proces zijn alle stadsregiogemeenten betrokken, met name de vier meest betrokken gemeenten Arnhem, Nijmegen, Duiven en Zevenaar. Samen met BRO hebben wij een visie ontwikkeld die is besproken met genoemde vier gemeenten. Het is daarbij nog niet gelukt tot consensus te komen over een aantal bestuurlijke dilemma s. Wij zijn momenteel in gesprek met de provincie Gelderland om te bezien op welke wijze wij tot definitieve keuzes kunnen komen

32 Cool Region Doel van Cool Region was het versterken van het imago van de regio Arnhem Nijmegen door het uitbouwen van de regiobrandingcampagne Arnhem Nijmegen Cool Region langs de lijn van de vijf economische clusters. In 2012 moet hiertoe op succesvolle wijze een koerswijziging van het internationale webportal worden gerealiseerd, waarbij er meer focus komt op ondernemen, onderwijs en hoogopgeleiden. Dit met als doel het aantrekken van (internationale) investeerders, ondernemers, expats en studenten. Vastgoedrapportage Door de vastgoedrapportage worden de vastgoedontwikkelingen in de regio gemonitord. Na de vastgoedrapportage 2011 vond een thematische uitdieping plaats middels onderzoek door de Radboud Universiteit. Eind mei verscheen de eerste digitale versie van de vastgoedrapportage. Er is een livestream webinar waarin marktpartijen en bestuurders praten over de stand van zaken van vastgoed in de regio. Wat hebben we niet gedaan? Monitoring aansluiting RO woningbouw is nog niet opgepakt. Vestigingsklimaat Er zijn geen activiteiten geweest m.b.t. het vermarkten van het vestigingsklimaat. Wat heeft het gekost? Oorspronkelijke begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Werkelijk 2012 Lasten , , ,- Baten , , ,- Zie voor toelichting op de cijfers paragraaf

33 - 26 -

34 2.4 Programma Ruimte Wat is de context? Het grootste deel van het ruimtelijk-economische, sociale en culturele leven speelt zich af op het schaalniveau van de regio, zo ook in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Bewoners, ondernemers en instellingen bewegen zich voornamelijk binnen het daily urban system (DUS) dat ruwweg overeen komt met de omvang van de regio. Binnen deze schaal vinden de meeste verplaatsingen plaats voor woon-werkverkeer, gaan de kinderen naar school, worden culturele instellingen bezocht en worden de inkopen gedaan. Beslissingen over verstedelijking, infrastructuur, duurzame economische ontwikkeling, landschapsinrichting liggen voor het allergrootste deel op dit schaalniveau. Dit is de reden waarom de stadsregio inzet op een programma Ruimte. Doel van het programma Ruimte is het werken aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat van de stadsregio voor haar inwoners, ondernemers en bezoekers. De stadsregio wil burgers en bedrijven aan de regio binden door het verbeteren van de condities voor het goede leven : het bieden van mogelijkheden voor prettig wonen en succesvol werken in een mooi, aantrekkelijk landschap en waar men zich snel en comfortabel kan verplaatsen. Randvoorwaarde hierbij is dat onze leefomgeving ook op de lange termijn duurzaam is. Binnen het programma Ruimte zetten we daarom ook in op een energie en klimaatopgave. Vanuit het luchtkwaliteitsprogramma Eureka is een verdergaande samenwerking met MRA en MARN ontstaan die werkt naar brede samenwerking op het gebied van energie en klimaat. Een regionale energie en klimaatopgave is aanvullend op lokale programma s en beleidsplannen en vervangt deze niet. Door de gemeenten is aangegeven dat regionale samenwerking meerwaarde moet bieden door schaalvoordelen, efficiency in werken door kennisdeling en gezamenlijke lobby. De stadsregio vult deze samenwerking met name in door in te zetten op slimme mobiliteit, duurzaam bouwen en stimuleren ven energie en milieutechnologie. Hier ligt dan ook een sterk verband met de overige programma s van de stadsregio. Wat willen we bereiken? Binnen het programma Ruimte worden de ruimtelijke ambities van de stadsregio vormgegeven. De volgende taken vloeien daaruit voort: Behartigen van het regionaal belang op het gebied van ruimtelijke ordening, energie en klimaat en wonen, zowel richting gemeenten als provincie en Rijk; geven van beleidsuitgangspunten en zorgdragen voor verdere vormgeving en uitvoering daarvan. Faciliteren van samenwerking op ruimtelijk gebied tussen de regiogemeenten om te komen tot vitale steden en dorpen binnen de stadsregio, dit doen we door te inspireren en visievorming te stimuleren. Gezamenlijk versterken van wonen, werken, recreëren en de verbindingen daartussen op ruimtelijk regionale schaal. Adviseren over kaderstelling op het gebied van ruimte en duurzaamheid door Rijk, provincie en regiogemeenten. Vertalen van algemene maatschappelijke ontwikkelingen op ruimtelijk gebied naar regionaal ruimtelijk beleid en regionaal woonbeleid. Wat gaan we er voor doen? Voor wat betreft de uitvoering van het programma Ruimte is een drietal onderdelen te onderscheiden waaraan we in het jaar 2012 werken: Visievorming Ruimte Energie en klimaat (Eureka)

35 Strategie en visievorming Wat wilden we bereiken in 2012? De stadsregio wil op de korte, middellange en lange termijn de voorziene economische en fysieke groei op een duurzame wijze kunnen accommoderen, waarbij tegelijkertijd de bestaande ruimtelijke kwaliteiten van de regio en de onderlinge samenhang verder worden verbeterd. Die opgave vraagt om aandacht voor de daarmee samenhangende bereikbaarheidsproblematiek en voldoende ruimte voor groen en recreatie. In het kader van strategie- en visievorming wordt in 2012 gewerkt aan de volgende deelproducten: a. Belangenbehartiging provincie en Rijk b. Strategische langetermijnvisie AN2040 c. Onderzoeken op regionaal ruimtelijk niveau Wat hebben we bereikt? a. Belangenbehartiging provincie en Rijk De stadsregio ontwikkelt strategie namens de twintig regiogemeenten om de belangen van de stadsregio op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en infrastructuur zo goed mogelijk op de agenda van rijk en provincie te krijgen. De bovengenoemde opgave vraagt om een nauwe afstemming met provincie en Rijk op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en infrastructuur. Het belangrijkste afstemmingsmechanisme op landsdelig niveau waaraan de stadsregio deelneemt is het MIRT-overleg. De Gebiedsagenda Landsdeel Oost is het richtinggevend instrument aan de hand waarvan ambtelijk en bestuurlijk overleg in het kader van het MIRT gevoerd wordt met het Rijk. In het kader hiervan is in 2012 breed ambtelijk en bestuurlijk afgestemd tussen stadsregio en provincie en dit heeft geresulteerd in een Gebiedsagenda die klaar is om door de Minister vastgesteld te worden. Daarnaast heeft de provincie de stadsregio in september 2012 gevraagd een agenda op te stellen voor de regionale inbreng in de provinciale omgevingsvisie. Om dit uit te voeren is een projectleider ingehuurd vanuit een van onze regiogemeenten. b. Strategische langetermijnvisie AN2040 De stadsregio is reeds in 2008 gestart met het opstellen van een regionale strategische visie voor de lange termijn om daarmee een koers aan te geven voor het stadsregionaal handelen en de investeringen in de toekomst. Doelstelling van de langetermijnvisie is om samen met kennisinstellingen, bedrijven en overheden de regio Arnhem Nijmegen integraal verder te kunnen ontwikkelen als een onderscheidende, krachtige, duurzame en concurrerende Europese regio. Begin 2012 zijn een toekomstbeeld en een viertal scenario s opgesteld in het kader van de strategische langetermijnvisie AN2040. Daarna lag het in de planning om dit toekomstbeeld tezamen met de scenario s voor te leggen aan een groot aantal beslissers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden, om zo een eerste samenwerkingsverband vorm te geven tussen kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden in de regio. Gebleken is dat er draagvlak is voor de vorming van een dergelijk samenwerkingsverband maar dat het goede moment hiervoor nog niet is aangebroken in verband met andere regionale discussies. Begin juni 2012 is door het CvB besloten voor dat moment geen verdere uitvoering te geven aan de strategische langetermijnvisie vanwege de samenloop met andere regionale processen zoals de discussie rondom de toekomstige regionale samenwerking. Voorlopig is het project stopgezet. c. Onderzoeken op regionaal ruimtelijk niveau Met de ondersteuning aan verschillende regionaal ruimtelijke onderzoeken draagt de stadsregio bij aan wetenschappelijke studies waarin onderzoek wordt gedaan naar ontwikkeling en positionering van (delen van) de stadsregio. Het bevordert kennisuitwisseling tussen wetenschappelijke experts, adviesbureaus en de stadsregio. Deze kennis kan weer worden toegepast in concrete projecten. Cases uit de stadsregio worden gebruikt als onderwerp van onderzoek. Ook de bevindingen hieruit

36 kunnen worden meegenomen in de praktijk. Daarnaast heeft de stadsregio een tweetal thematische bijeenkomsten georganiseerd die bijdragen aan kennisontwikkeling op het regionaal ruimtelijk vlak bij de twintig regiogemeenten. Hierbij ligt het accent vooral op het stimuleren van regionale samenhang in ruimtelijke ontwikkeling. Wat hebben we niet gedaan? Er is geen verder uitvoering gegeven aan de ontwikkeling van een strategische langetermijnvisie AN2040. OV/RO knooppunten Wat wilden we bereiken in 2012? Met het afronden van de 13 knooppuntnotities en het opleveren van het Overzichtsdocument Knooppunten! is fase 1 is per september 2011 afgerond. Aan de hand van een nieuw projectplan Vervolgtraject OV/RO knooppunten is fase 2 (september 2011 eind 2013) in werking getreden. Doel van deze fase is knooppuntontwikkeling te faciliteren en de knooppuntgemeenten in de stadsregio stimuleren daadwerkelijk tot gebiedsontwikkeling rondom OV-knooppunten over te gaan door enerzijds de aanbevelingen uit het Overzichtsdocument Knooppunten! verder uit te werken voor eind 2013 en anderzijds door gemeenten de mogelijkheid te bieden een knooppuntnotie te laten opstellen voor niet-verkende knooppunten. Wat hebben we bereikt? Hoewel het lastig blijkt in crisistijd tot gebiedsontwikkeling op knooppunten over te gaan, is knooppuntontwikkeling in 2012 op verschillende manieren gefaciliteerd. De meeste aanbevelingen uit het Overzichtsdocument knooppunten zijn verder uitgewerkt. Daarnaast zijn knooppuntgemeenten gestimuleerd knooppunten een stap verder te brengen. Wat hebben we er voor gedaan? Ook in 2012 is gemeenten de mogelijkheid geboden een knooppuntnotitie op te laten stellen, ditmaal op basis van 50 procent cofinanciering. Twee gemeenten hebben van die mogelijkheid gebruik gemaakt. Een derde gemeente heeft aangegeven hier behoefte aan te hebben, maar dit wegens ontwikkelingen nog te prematuur te vinden. Wat de Bestuursovereenkomsten Verstedelijking en Mobiliteit (BOV s) betreft, die de stadsregio heeft afgesloten met de 20 regiogemeenten: hierin is de basis gelegd om ruimtelijke ontwikkeling en mobiliteit (in brede zin) beter op elkaar af te stemmen en zijn met betrekking tot OV/RO-knooppunten procesafspraken vastgelegd over de ontwikkeling van bestaande en het verkennen van nieuwe OV/RO-knooppunten. onderzoek De stadsregio heeft in 2012 actief geparticipeerd in twee onderzoeksprojecten waarin knooppuntontwikkeling centraal staat. Enerzijds Urban Regions in the Delta (URD; zie hierna) en anderzijds NICIS Knooppuntontwikkeling In Corridorverband: Economische Betekenis En Institutionele Prikkels (NICIS-KEI). Centraal hierin staat onderzoek naar de economische gevolgen van geïntegreerde ontwikkeling van ruimte en infrastructuur en analyse van de institutionele prikkels. De stadsregio heeft in 2012 wederom als een van de consortiumpartners in het project geparticipeerd en op die manier zowel input geleverd, bruikbare kennis opgehaald en vraagstukken rondom knooppuntontwikkeling geadresseerd. Qua lobby is begin dit jaar een brochure opgesteld en o.a. meegegeven aan het Rijk in het kader van de zogeheten Rijksstrategie Ketens en Knooppunten. Hiervoor zijn enkele OV/RO-knooppunten uit de regio ingediend als pilotknooppunt

37 Verder participeert de stadsregio in GO Spoor (inmiddels onderdeel van de Taskforce Mobiliteit). GO Spoor faciliteert 3 onderzoekstrajecten op het gebied van knooppuntontwikkeling, waaronder URD, met als doel innovaties te genereren rond Spoorgerichte GebiedsOntwikkeling. GO Spoor draagt bij aan het tot waarde brengen van de drie regionale kernprojecten. Zo wordt een hoger rendement uit de URD-participatie gehaald. Voor wat betreft Lobby richting provincie is ervoor gezorgd dat knooppuntontwikkeling bij de te ontwikkelen provinciale omgevingsvisie nadrukkelijk op de kaart is gezet. In het kader van de Concessie is het Breng Kenniscentrum in 2012 in het leven geroepen. Knooppuntontwikkeling (Gebiedsontwikkeling en Co-creatie) is hierin een speerpunt. Voorts is in 2012 is een Ruimtelijke Quick Scan reactivering railverbinding Nijmegen-Kleve Van start gegaan. Het betreft hier een ruimtelijke verkenning, als opvolger van en complementair aan de eerder uitgevoerde Sintropher-studie. Wat hebben we niet gedaan? Minder gemeenten dan verwacht hebben van de mogelijkheid om een knooppuntnotitie op te laten stellen gebruik gemaakt. Bovendien zijn twee grotere producten niet ontwikkeld: SprintStad en Afwegingskader voor Verstedelijking rond knooppunten. Een Afwegingskader voor verstedelijk op knooppunten (al dan niet breder getrokken met Verstedelijking) is een brug te ver gebleken. De stadsregio verkeert anno 2012 niet in de positie om de ontwikkeling van een dergelijk instrumentarium, hoewel wenselijk, te initiëren. Na een intensief traject hebben wij besloten niet tot implementatie van serious game SprintStad over te gaan, omdat de kosten niet opwogen tegen de te verwachte opbrengsten van deze planning support tool. SprintStad bood weliswaar nuttige inzichten op het vlak van ruimtelijk-programmatische vraagstukken rondom knooppuntontwikkeling in corridorverband (Arnhem-Doetinchem), maar schoot vervoerskundig te kort om op complexe dossiers toe te passen. Urban Regions in de Delta Wat wilden we bereiken in 2012? Op 1 september 2011 is het project Urban Regions in the Delta (URD) van start gegaan. Via dit project, dat loopt tot 31 december 2013, zoekt de Radboud Universiteit Nijmegen, in samenwerking met o.a. bureau het Noordzuiden, naar nieuwe instrumenten, die ingezet zouden kunnen worden bij o.a. het project OV/RO knooppuntenontwikkeling. Het project kent een onderzoeksspoor, gecoördineerd door de Radboud Universiteit (Erwin van der Krabben) en een praktijkspoor. Projectcoördinator van het praktijkspoor is Edwin van Uum van bureau het Noordzuiden. In het onderzoekspoor wordt gezocht naar nieuwe mogelijkheden voor governance en finance. Het praktijkspoor wordt georganiseerd rond een aantal concrete praktijkexperimenten. In deze praktijkexperimenten worden nieuwe mogelijkheden voor governance en finance ook daadwerkelijk uitgeprobeerd met alle betrokken partijen binnen en buiten de specifieke casus. De koppeling tussen het praktijkspoor en het onderzoekspoor vindt plaats via het organiseren van de zogenoemde Communities of Practice (CoP's). Het eindresultaat (doel) van het totale project: Nieuwe wetenschappelijke kennis te genereren over de effectiviteit van vernieuwde institutionele (governance) arrangementen en financieringsconstructies met betrekking tot 'infrastructuur en gebiedsontwikkeling

38 Concrete (investerings) projecten en programma s te organiseren en te ontwikkelen in de vorm van praktijkexperimenten. Nieuw instrumentarium en nieuwe samenwerkingsvormen te ontwikkelen die ook elders bruikbaar zijn. Wat hebben we bereikt? Zowel het onderzoeks- als praktijkspoor hebben in 2012 concrete vormen aangenomen. Vanuit het onderzoekspoor zijn anno 2012 nieuwe wetenschappelijke inzichten gegenereerd over de effectiviteit van vernieuwde governance-arrangementen en financieringsconstructies voor knooppuntontwikkeling. Hiervoor is een Innovative Business Models (IBM) Rapport opgesteld, dat zowel ambtelijk als bestuurlijk wordt aangeboden aan knooppuntgemeenten. Eind 2012 is een conceptversie van dit rapport gereed. De eerste tussentijdse rapportage URD, waarin de voortgang van het onderzoeksproject wordt weergegeven, is eind 2012 opgeleverd. Wat het praktijkspoor betreft: de volgende drie praktijkexperimenten zijn in 2012 geselecteerd: Zevenaar-Oost Arnhem Pleij Nijmegen CS Met deze drie kansrijke praktijkexperimenten is in 2012 een start gemaakt en heeft coalitievorming van overheid, vervoerders en markt plaatsgevonden. Met uitzondering van Arnhem Pleij zijn in interactie met genoemde stakeholders door middel van plenaire startbijeenkomsten nieuwe sturingsarrangementen en innovatieve verdienmodellen verkend en is de intentie uitgesproken om aan de hand daarvan ontwikkelstrategieën voor de betreffende praktijkexperimenten te ontwikkelen. Wat hebben we er voor gedaan? In 2012 participeerde de stadsregio zowel in financiële zin als qua personele inzet in URD. Naast een (in cash) cofinanciering van (zie verderop), heeft de stadsregio zowel ambtelijk als bestuurlijk personele inzet geleverd (in kind). Op die manier is er onder andere gezorgd voor het leveren van rechtstreekse input in en aanscherping van het onderzoeksproject. Omgekeerd is gezorgd voor terugkoppeling richting regiogemeenten, zowel bestuurlijk als ambtelijk. De stadsregio fungeerde als intermediair tussen URD en de regiogemeenten (met OV/RO-knooppunten), met als doel de opgedane inzichten en ervaringen uit URD breder toepasbaar te maken in de regio en inzichten vanuit de regio mee te nemen in het onderzoek. Wat hebben we niet gedaan? Complementair aan de drie aangewezen praktijkexperimenten alle drie op het niveau van de individuele knoop was het streven om in 2012 eveneens een corridorstudie Arnhem-Doetinchem te starten als vierde praktijkexperiment. Dat is tot op heden niet gelukt. Hetzelfde geldt voor de zogeheten Communities of Practice (CoP s). Het is lastig gebleken CoP s op touw te zetten en het ziet er vooralsnog niet naar uit dat deze op korte termijn gaan lopen. Voorts moet opgemerkt worden dat het project traag op gang is gekomen. Officiële start was 1 september 2011, maar feitelijk is het project pas begin 2012 van start gegaan. Inmiddels zit er meer schot in, hoewel de achterstand bij aanvang nog niet is ingelopen. Consequentie hiervan is dat het zwaartepunt van het gehele project pas in het jaar 2013 te liggen. Datzelfde geldt voor de toegezegde personele inzet (in kind cofinanciering), die tot op heden geringer is dan van tevoren gedacht. Regioprogramma In 2012 is een gedeeltelijke eindbeschikking van de provincie ontvangen over het Regiocontract Het programma is afgerond met uitzondering van de programmalijn fysiek. Dit hangt samen met het uitstel dat is verleend voor de projecten Ondertunneling spoor en P & R voorziening in Overbetuwe. Uitstel werd verleend tot 31 december Wij verwachten de eindrapportage van deze projecten uiterlijk 1 februari

39 Wat hebben wij er voor gedaan? - Accountantsverklaring voorbereid. - Overleg gevoerd met de provincie Gelderland over de wijze van terugbetaling van niet benutte middelen. - Uitbetaling van laatste tranche op basis van 100 %. - Overleg gevoerd met de accountant omtrent de onderbouwing van de beheerskosten van het programma. Wat hebben we niet gedaan? De onderbouwing voor de beheerskosten van het programma (omvang ,-) moet nog worden aangeleverd bij de provincie. Deze onderbouwing wordt aangeleverd tegelijkertijd met de eindrapportage van de projecten van de gemeente Overbetuwe. Op basis van de definitieve eindbeschikking zal het teveel ontvangen voorschot ,- moeten worden terug gestort naar de provincie. Hiervoor is reeds een reservering gedaan. Beheer Regioprogramma Wat wilden we bereiken in 2012? De stadsregio is één van de zes Gelderse regio s waarmee de provincie Gelderland nieuwe contractafspraken in het kader van regio- en stadscontracten heeft gemaakt. In totaal is 15 miljoen euro aan de stadsregio door de provincie beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van een achttal programmalijnen binnen het regioprogramma voor de periode Daarbij is de stadsregio betaal- en beheerautoriteit richting de regiogemeenten over dit budget en de daarin begrepen verdeling over de acht programmalijnen. De stadsregio heeft een verantwoordingsplicht richting de provincie. Het Regioprogramma bestaat uit de volgende programmalijnen: 1. Beleveniseconomie. 2. Groene economie. 3. Vitale kernen en wijken. 4. Duurzaam wonen. 5. Bereikbaarheid van voorzieningen. 6. Beschikbaarheid van voorzieningen. 7. Regionale sociale agenda subregio Arnhem. 8. Regionale sociale agenda subregio Nijmegen. Over de periode ontvangt de stadsregio jaarlijks een bedrag van ,- van de provincie Gelderland om haar rol als betaal- en beheerautoriteit voor het regioprogramma uit te kunnen voeren. Hierover over dit bedrag moet ook verantwoording plaatsvinden. Bovenstaande geeft noodzaak tot het opzetten van een kwalitatief goed beheerinstrumentarium om de binnengekomen middelen vanuit de provincie en de weggezette middelen richting gemeenten te kunnen beheren. Dit beheerinstrumentarium wordt in 2012 ontwikkeld Wat hebben we bereikt? We hebben beschikkingen verstuurd, de eerste voorschotten uitbetaald en een beheerinstrumentarium opgezet om de binnengekomen middelen vanuit de provincie en de weggezette middelen richting gemeenten in het kader van het Regioprogramma te kunnen beheren. Dit is zowel subsidiebeheer als het organiseren van contactmomenten met gemeenten en provincie om op de hoogte te blijven van de vorderingen en eventuele wijzigingen

40 Wat hebben we er voor gedaan? We hebben het administratief beheer van het Regioprogramma vormgegeven en gekeken naar de mogelijkheden voor verdergaande digitalisering hiervan. Daarnaast is in 2012 een eerste voorschot ontvangen van de provincie Gelderland in het kader van het Regioprogramma en zijn ook door de stadsregio de eerste voorschotten uitbetaald aan de projecten die het Regioprogramma omvat. Tot slot is gewerkt aan een eerste voorstel voor de tweede tranche van het Regioprogramma, ter grootte van in totaal 30 miljoen euro voor de hele provincie Gelderland. Luchtkwaliteit Eureka Wat wilden we bereiken in 2012? Eureka richt zich in 2012 op de volgende twee programmasporen: Hydra: schoner vervoer door transitie naar schone/duurzame brandstoffen (schonere kilometers door groen gas, waterstof, elektrisch vervoer en intelligente transportsystemen) en slim vervoer (minder kilometers door nieuwe logistieke concepten). Terra: minder vervoer, door stedelijke distributie, vervoersmanagement en verbetering van de doorstroming van vrachtverkeer ervoor te zorgen dat goederenvervoer in de stadsregio zo efficiënt mogelijk plaatsvindt. Daarnaast wordt binnen Eureka ingezet op de aanpak van hardnekkige knelpunten voor wat betreft luchtkwaliteit in Arnhem en Nijmegen en wordt gewerkt aan subsidieverwerving vanuit provincie, rijk en EU. Wat hebben we er voor gedaan? Hydra In 2012 is verdere uitvoering gegeven aan het project De Groene Hub, waarmee wordt beoogd het streekvervoer op groengas te laten rijden door stimuleren van de productie en distributie van groen gas als brandstof en door de duurzame OV concessie waarin het gebruik van groengas als eis is opgenomen en waterstof als optie. In het kader van het project Rijden op groengas is gewerkt aan het realiseren van voldoende vulpunten, het stimuleren van gebruik van groengas door de regionale overheid (gemeentelijk wagenpark, vervoer in het kader van de AWBZ etc.) en de ontwikkeling van een rekenmodel waarbij het gebruik van groengas door de consument vergeleken kan worden met fossiele brandstof. Daarnaast zijn verschillende projecten in voorbereiding (uitvoering) genomen gericht op een optimale inzet van het deel biomassa in de huidige afvalstromen in de stadsregio. Eén project richt zich daarbij op de (grootschalige) productie van biogas als transportgas. Voor elektrisch rijden (stimuleringsregeling voor elektrische fietsen en scooters) en rijden op waterstof (ontwikkeling stadsbus, personenauto s op waterstof, operationaliseren tankstation, promotie en PR) zijn in 2012 projecten in voorbereiding of in uitvoering genomen. Ook scheepvaart krijgt, binnen subsidieaanvraag in het kader van FES 4, een plek binnen Eureka. Terra De stadsregio heeft in 2012 binnen het programmaspoor Terra gewerkt aan de verbetering doorstroming van het vrachtverkeer en personenvervoer, innovatie van stedelijke distributie en vervoersmanagement. Voorbeelden hiervan zijn de haalbaarheidsonderzoeken naar binnenstadservices, verbetering van de doorstroming op de Prins Mauritssingel te Nijmegen en de Denktank Duurzame Logistiek

41 Subsidieverwerving In 2012 hebben we actief gezocht naar nieuwe financieringsmogelijkheden voor de periode waarmee een schaalsprong kan worden gemaakt en/of waarmee grote lokale knelpunten kunnen worden opgelost. In november 2012 is aan de stadsregio een subsidie in het kader van FES4 toegekend voor onder meer stimulering van schone scheepvaart. Deze subsidie heeft een omvang van ,- en gaat uit van 50% cofinanciering door de regio. Belangrijk hierbij is dat de projecten waarvoor in de tweede en derde tranche van FES middelen zijn toegekend verder worden gebracht en afgerond. Wat heeft het gekost? Oorspronkelijke begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Werkelijk 2012 Lasten , ,-, ,- Baten , , ,- Zie voor toelichting op de cijfers paragraaf

42 2.5 Programma Wonen Wat is de context? Het doel van het programma wonen is het tijdig beschikbaar hebben van een juiste woning voor iedere (toekomstige) inwoner van de stadsregio. Het gaat er daarbij om dat we in de regio voldoende en juiste woningen in het aanbod te hebben. Daarbij kijken we naar de prijs, kwaliteit, eigendomssituatie (koop versus huur), aard, type en locatie. Vanzelfsprekend moet het woningaanbod aansluiten bij de demografische ontwikkeling in de regio. Einddoel is het bereiken van een ongedeelde regio qua bevolkingssamenstelling waar het voor iedereen prettig wonen is. De stadsregio richt het beleid hierbij enerzijds op een kwalitatief goed woningbouwprogramma voor de regio dat voor de komende jaren is uitgewerkt in de Verstedelijkingsvisie en anderzijds een rechtvaardige verdeling van sociale huurwoningen. Een transparante wijze van toewijzing van sociale huurwoningen in alle stadsregiogemeenten kan een belangrijke bijdrage leveren aan een goede woningmarkt in de regio. Het programma Wonen heeft een directe relatie met de programma s Ruimte, Mobiliteit en Werken. Dit komt met name tot uitdrukking bij de Verstedelijkingsafspraken In deze afspraken met het Rijk is vastgelegd dat we inzetten op de bouw van woningen in de regio in de komende 10 jaar. In de Verstedelijkingsvisie is uitgewerkt welke bijdrage iedere subregio, gemeente en de stadsregio levert aan de realisatie van de afspraken op het gebied van woningbouw, mobiliteit en ruimtelijke en economische ontwikkeling. In de verstedelijkingsafspraken zijn positieve ervaringen opgedaan met kennis delen op het gebied van wonen door het organiseren van themabijeenkomsten. Dat zal ook in 2012 een vervolg krijgen. Tot slot is het een wettelijke taak van de stadsregio om erop toe te zien dat de gemeenten de door het rijk vastgelegde taakstelling voor de huisvesting van statushouders invullen. Een aandachtspunt hierbij is het wegwerken van achterstanden in gemeenten waar dit aan de orde is. Wat willen we concreet bereiken? Wat we willen bereiken is helder neergelegd in de volgende beleidsstukken: Regionale Huisvestingsverordening stadsregio Arnhem Nijmegen Het Regionaal Plan Stadsregio Arnhem Nijmegen Verstedelijkingsvisie (2011). Bestuurlijke Overeenkomsten (2011). Wat wilden we bereiken in 2012? Binnen het product regionale woonruimteverdeling vallen de Regionale huisvestingsverordening en de huisvesting van statushouders. Concreet betekent dit: Toezicht houden op de uitvoering van de Regionale Huisvestingsverordening 2007 en naar verwachting aanpassen van de verordening (eind begin 2012) zodra de nieuwe Huisvestingswet in werking treedt. Toezicht houden op de huisvesting van Statushouders door gemeenten, passend binnen de taakstelling van het Rijk. In opdracht van het Rijk houdt de stadsregio toezicht op de huisvesting van statushouders. Op 13 september hebben wij van het Rijk een brief ontvangen waarmee zij ons informeren over de Wet revitalisering generiek toezicht, waarmee deze toezichthoudende taak per 1 oktober 2012 over gaat naar de provincie Gelderland

43 Het uitvoeringsprogramma Wonen is gericht op het bevorderen van vraaggericht bouwen en programmeren in de stadsregio. Binnen dit product vallen: Monitoring: De stadsregio wil met de monitoringsinformatie gemeenten informeren en de dialoog en discussie over de woningmarkt en woningbouwprogrammering (ook met corporaties, marktpartijen etc.) voeden met als doel betere afstemming en samenwerking. WoOn12: De vraag van de woonconsument in beeld brengen zodat deze gebruikt kunnen worden door gemeenten en ontwikkelaars om vraaggericht bouwen en de woonkwaliteit in de stadsregio te verhogen. Kennisdelen: De stadsregio wil kennisuitwisseling tussen gemeenten, corporaties en ontwikkelaars stimuleren om zo te zorgen voor goede samenwerking in de regio op het gebied van wonen tussen de verschillende betrokken partijen. Wat hebben we bereikt? In 2012 is gewerkt aan de aanpassing van de Regionale Huisvestingsverordening en in de Stadsregioraad van juni 2012 is deze vastgesteld. Op 1 januari 2013 is de aangepaste verordening in werking getreden. De Wet revitalisering generiek toezicht is per 1 oktober 2012 van kracht geworden en daarmee is de toezichthoudende taak van de stadsregio komen te vervallen. De overdracht van deze taak naar de provincie is goed verlopen. In de Stadsregioraad van april is een besluit genomen over het Meerjaren Stimuleringsprogramma Woningbouw met als belangrijkste pijlers: a. Stimuleringsprogramma vraaggericht bouwen en programmeren b. Stimuleringsprogramma duurzaam gebouwde omgeving. Met het stimuleringsprogramma vraaggericht bouwen en programmeren willen we een extra impuls geven aan vraaggericht bouwen en programmeren. Wij willen dit bereiken door verdieping van het inzicht in het functioneren van de regionale woningmarkt en door concrete projecten te ondersteunen. Bij de stadsregiogemeenten is geïnventariseerd met welke problemen en uitdagingen gemeenten kampen en welke kansen ze zien als het gaat om vraaggericht bouwen en programmeren. Op basis van deze inventarisatie is een aantal pilots gestart. Daarnaast is een start gemaakt met een verhuisbewegingenanalyse om meer zicht te krijgen op het functioneren van de regionale woningmarkt. Het betreft de volgende activiteiten: Pilot wonen en zorg: Met een team van experts van binnen en buiten de stadsregio worden met behulp van concrete opgaven in Nijmegen en Zevenaar knelpunten als gevolg van nieuwe regelgeving en mogelijke oplossingen in beeld gebracht voor de realisering van zorgvastgoed. Afronding pilot in 2013 Pilot vraaggericht programmeren/afwijken 50/50 norm gemeente Renkum: In Renkum is geëxperimenteerd met vraaggericht programmeren op basis van marktinformatie. Dit heeft geleid tot een set criteria voor het afwijken van het stadsregionale 50/50-betaalbaarheidbeleid. Pilot voor de leegstand van woonserviceflats Op basis van interviews met betrokken partijen en specialisten en een onderzoek naar het imago van de woonserviceflat wordt een actieplan opgesteld. Dit actieplan kunnen VVE s inzetten voor het vergroten van de aantrekkelijkheid van hun appartementen. Afronding pilot begin 2013 Verkenning mogelijkheden startersleningen: Verschillende opties voor startersleningen en alternatieven zijn in beeld gebracht. Afronding pilot begin 2013 Verhuisbewegingenonderzoek: is aanbesteed en gestart in Resultaten komen begin Het stimuleringsprogramma duurzaam gebouwde omgeving is opgezet om voor en met gemeenten alle partijen in de regio die betrokken zijn bij de realisatie van nieuwbouwwoningen en herstructurering te bewegen om meer duurzaam te bouwen, renoveren en verbouwen. In 2012 gaan we met gemeenten, woningcorporaties en marktpartijen leren werken met GPR Gebouw en Stedenbouw en eind 2012 wordt het oude Dubo-convenant vervangen door een up-to-dateconvenant gebaseerd op GPR

44 In 2012 moet er ook zijn gestart met het stimuleren en monitoren van energieneutrale woningbouw en/of renovatie en de slimme aanpak van het energiezuinig maken van bestaande woningen en gebouwen door eigenaar-bewoners. De ambitie is dat in 2020 alle opgeleverde nieuwbouwwoningen energieneutraal zijn en dat in de bestaande bouw tenminste 20% energie moet zijn bespaard. Dat is de inzet van de stadsregio op het gebied van wonen aan De Groene Kracht. Ter vervanging van het oude Dubo-convenant is een nieuw convenant duurzaam bouwen opgesteld gebaseerd op GPR (Gemeentelijke Praktijk Richtlijn). Het convenant wordt waarschijnlijk 1 mei 2013 ondertekend. Tevens is een begin gemaakt met het stimuleren van energieneutrale woningbouw door deelname aan een Europees programma gericht op Passief huis en een energieneutraal bouwproject in Montferland. In het kader van het Regioprogramma is met de provincie een programma Meters Maken overeengekomen met als doel gemeenten te ondersteunen om eigenaar/bewoners te verleiden energiebesparende maatregelen te treffen aan hun woning. Met een aantal andere Europese regio s hebben wij Europees subsidie verkregen voor een project om de rol van duurzame energie en energiebesparing te versterken bij de stedenbouwkundige planning op regioniveau. Een andere actie is de aanbesteding van inkoop van zonnepanelen die begin 2013 is gewonnen door Ballast Nedam. De beide stimuleringsprogramma s zijn in december in de Stadsregioraad geëvalueerd en er is ten behoeve van het bestedingsplan 2013 geld beschikbaar gesteld. Bij het Stimuleringsprogramma moet ook een derde activiteit genoemd worden, de verdeling van de zogenaamde BWS reserves. De Stadsregioraad heeft hierover in juni 2012 een besluit genomen. Begin 2013 worden de bedragen aan de gemeenten uitbetaald. Bestuurlijke Overeenkomsten verstedelijking en mobiliteit (BOV s) In 2012 hebben de 20 stadsregiogemeenten de Bestuurlijke Overeenkomsten Verstedelijking en Mobiliteit (BOVs) ondertekend waarin onder andere procesafspraken zijn opgenomen over monitoring, informatie-uitwisseling en nadere afstemming op het vlak van vraaggericht bouwen. Er is een start gemaakt met het in samenwerking met corporaties en provincie- in kaart brengen van de planvoorraad en de stand van zaken in de bestaande woningvoorraad. En er is een start gemaakt met het in kaart brengen van de woningbehoefte en het functioneren van de woningmarkt. Verder is er informatie uitgewisseld over gemeentelijke bouwprogramma s en diverse woonthema s. Wat hebben we er voor gedaan? Regionale woonruimteverdeling Het maken van de Regionale Huisvestingsverordening 2013 is een intensief proces geweest waarbij de gemeenten en corporaties vanaf het begin zijn betrokken in de planontwikkeling. Dit heeft geresulteerd in positieve besluitvorming in juni 2012 en uitwerking, implementatie met Enserve en communicatie in het najaar van Tegelijkertijd hebben wij toezicht gehouden op de uitvoering van de woonruimteverdeling conform de huisvestingsverordening In het kader van de toezichthoudende taak op huisvesting van statushouders door gemeenten zijn een aantal gesprekken gevoerd en afspraken gemaakt met gemeenten waarbij een achterstand in het realiseren van de taakstelling was geconstateerd. Er is tevens overleg gevoerd met de provincie en de overdracht van de toezichthoudende taak naar de provincie is soepel verlopen. Uitvoeringsprogramma Wonen Monitoring: Opstarten ism met corporaties- van een monitor van de bestaande woningvoorraad, in kaart brengen plangegevens. Uitvoering WoON2012 woonbehoefte-onderzoek. Er zijn diverse informatie-uitwisselings en afstemmingsoverleggen georganiseerd op subregionaal niveau. Daarnaast zijn er twee breed bezochte themabijeenkomsten georganiseerd (over best practices in crisistijd en over de aanpak van de bestaande woningvoorraad)

45 Wat hebben we niet gedaan? Regionale woonruimteverdeling We hebben de beleidsvoornemens voor 2012 uitgevoerd. Echter van een nieuwe Huisvestingswet is nog steeds geen sprake. Deze zou in de komende periode als nog kunnen komen. Dan moet worden bezien of de Regionale huisvestingsverordening 2013 opnieuw moet worden herzien. Uitvoeringsprogramma Wonen Een geplande excursie over regionaal programmeren/bottom-up gebiedsontwikkeling (naar de stadsregio Amsterdam) ging helaas vanwege extreme weersomstandigheden niet door. Die is verzet naar voorjaar Stimuleringsprogramma Wonen Een informatieve bijeenkomst voor de pilot wonen en zorg is uitgesteld tot begin 2013, de resultaten van een aanvullende analyse van de omvang van de problematiek in de regio is dan gereed. Ook worden fysieke rapportages van de pilots begin 2013 opgeleverd. De woningmarktbijeenkomsten met marktpartijen zijn uitgesteld tot Dan zijn de resultaten van woningmarkt- en woningbehoeftegegevens bekend. Wat heeft het gekost? Oorspronkelijke begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Werkelijk 2012 Lasten , , ,- Baten , , ,- Zie voor toelichting op de cijfers paragraaf

46 3. Paragrafen In dit hoofdstuk zijn de volgende, voor de stadsregio van toepassing zijnde paragrafen opgenomen: Weerstandsvermogen. Financiering. Bedrijfsvoering. Verbonden partijen. De paragrafen onderhoud kapitaalgoederen, lokale heffingen en grondbeleid zijn voor de stadsregio niet van toepassing. 3.1 Paragraaf Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen kan worden gedefinieerd als het vermogen van de stadsregio om financiële tegenvallers te kunnen opvangen zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering en bestaat uit de relatie tussen: de weerstandscapaciteit: de middelen en mogelijkheden waarover de stadsregio beschikt kan beschikken om niet begrote kosten te dekken; alle risico s, waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. De Stadsregio Arnhem Nijmegen voert projecten uit die door omvang, looptijd en complexiteit risico s met zich meebrengen in zowel kosten als opbrengsten en is zich ervan bewust dat door een sluitende begroting en een goede projectbeheersing niet alle risico s kunnen worden uitgesloten. Om deze reden wordt het verstandig geacht om voldoende weerstandsvermogen beschikbaar te hebben. Zo kan de stadsregio eventuele tegenvallers, ook als ze zich gelijktijdig voordoen, opvangen. Bepalend voor de optimale omvang van het weerstandsvermogen is de hoogte van de financiële risico s waaraan de stadsregio bloot staat en de kans dat dergelijke risico s zich daadwerkelijk voordoen. Ook de mate van flexibiliteit in de begroting speelt een rol: hoe snel kunnen tegenvallers worden opgevangen zonder dat dit gepaard gaat met ombuiging van beleid en daarmee gemoeide uitgaven. De Stadsregio Arnhem Nijmegen acht het wenselijk om risico's die van invloed zijn op de bedrijfsvoering beheersbaar te maken. Door inzicht in de risico's wordt de organisatie in staat gesteld om op verantwoorde wijze besluiten te nemen, zodat de risico s nu en de risico s gerelateerd aan toekomstige investeringen in verhouding staan tot de vermogenspositie van de organisatie. Om de risico's van Stadsregio Arnhem-Nijmegen in kaart te brengen is in samenwerking met de stafdiensten een risicoprofiel opgesteld en de risico s worden op de momenten van de Planning & Control cyclus steeds geactualiseerd. Met behulp van het softwareprogramma NARIS (NAR Risicomanagement Informatie Systeem) worden risico's systematisch in kaart gebracht en beoordeeld. Hieronder wordt verslag gedaan van de resultaten van de risico-inventarisatie. Op basis van de geïnventariseerde risico s is tevens het weerstandsvermogen berekend. Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen de risico s voor het programma Mobiliteit en de overige programma s. Voor het programma Mobiliteit is het weerstandsvermogen het vrije deel van de vooruit ontvangen BDU. Dit is niet te benutten voor de overige programma s Mobiliteit Uit de inventarisatie zijn vanuit de stafdiensten in totaal 14 risico's in beeld gebracht. In het onderstaande overzicht wordt echter alleen het aantal risico's gepresenteerd met de hoogste bijdrage aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit met een maximum van

47 Tabel 1: Belangrijkste financiële risico's Risico Risico Gevolgen Kans Financieel nr gevolg R17 Kosten Stadsregiorail Financieel-Aanwenden 50% max. (aanleg infractructuur extra gelden uit de vrije ,- en Beheer en middelen instandhoudingskosten ) zijn meer dan het oorspronkelijk budget van 55.4 mln (oktober 2007 vastgesteld door raad) R19 R21 R22 R18 R25 R3 R27 R2 R24 Rijksbezuinigingen op de BDU (potentieel 10%) Financieel- Budgetverlaging van geoormerkte finaciele rijksbijdrage voor OVconcessies bus en trein Wederzijdse betaling Financieel-Financieel Arnhem-Winterswijk en tekort van maximaal Tiel-Arnhem levert een ,=/jaar, potentieel financieel overschot van exploitatietekort voor maximaal ,= het treindeel van de /jaar voor de periode concessie C Noodzaak tot extra subsidie voor bediening station Westervoort in overgangsjaar 2012 Kosten Stadsregiotaxi hoger dan begroot Planstudiekosten Zevenaar Oost vallen hoger uit De Snelfietsroute Arnhem - Zevenaar is op 1 januari 2014 niet opgeleverd Budgetten actieprogramma regionaal OV worden niet aangewend voor 2020 Financieel-Eenmalige bijdrage voor vervoerder Syntus tussen 0,= en ,= in het dienstregelingsjaar 2012 Financieel-Structureel tekort op jaarbegroting Financieel-Aanwenden van budget uit de vrije middelen (BDU) Financieel-De subsidie van de provincie Gelderland wordt ingetrokken ( ,-) Imago-Imagoschade voor de stadsregio Financieel-Gelden gaan terug naar I&M Imago-Mogelijk wordt de stadsregio aangrekend voor het niet optimaal benutten van toegekende budgetten Invloed 82.77% 30% max , % 10% max ,- 2.32% 10% max ,- 1.58% 10% max ,- 0.21% 10% max ,- 0.21% 10% max. 0,- 0.00% 10% max. 0,- 0.00% Het RijnWaalpad is op Financieel-De subsidie 1 januari 2014 nog niet van de provincie opgeleverd Gelderland wordt ingetrokken ( 5mln) Imago-Imagoschade voor de stadsregio 30% max. 0,- 0.00% Exploitatiekosten Financieel-Jaarlijkse 0% max. 0,- 0.00% stadsregioraildienstreg noodzakelijke reservering eling zijn in de aanloop binnen de vrije middelen niet kostendekkend BDU totdat exploitatie kostendekkend is

48 Totaal grote risico's: ,- Overige risico's: 0,- Totaal alle risico's: ,- Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ( zie tabel 1) ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Figuur 1 en de bijhorende tabel tonen de resultaten van de risicosimulatie. Tabel 2: Benodigde weerstandscapaciteit bij verschillende zekerheidspercentages Percentage Bedrag 5% ,- 10% -991,- 15% ,- 20% ,- 25% ,- 30% ,- 35% ,- 40% ,- 45% ,- 50% ,- 55% ,- 60% ,- 65% ,- 70% ,- 75% ,- 80% ,- 85% ,- 90% ,- 95% ,- Uit de grafiek en de bijbehorende tabel volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van ,- (benodigde weerstandscapaciteit)

49 Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit van Stadsregio Arnhem-Nijmegen bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. Tabel 3: Beschikbare weerstandscapaciteit Weerstand Startcapaciteit Mobiliteit (vrije deel BDU) ,- Totale weerstandscapaciteit ,- Relatie benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. Voor de relatie tussen beide componenten zie onderstaande figuur : Risico's: Weerstandscapaciteit : Bedrijfsproces Financieel Imago / politiek Informatie / strategie Juridisch / aansprakelijkheid Letsel / Veiligheid Materieel Milieu Personeel / arbo Product Weerstandvermogen Mobiliteit vrije deel BDU De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen. Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandcapaciteit = , ,- = 3.14 De normtabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van het berekende ratio. Tabel 4: Weerstandsnorm Waarderingscijfer Ratio Betekenis A >2.0 uitstekend B ruim voldoende C voldoende D matig E onvoldoende F <0.6 ruim onvoldoende Het ratio van uw organisatie valt in klasse A. Dit duidt op een uitstekend weerstandsvermogen. Echter is het beschikbaar en minimaal benodigd budget vanuit de BDU de komende jaren niet in evenwicht. Dit betekent dat er aanspraak gemaakt zal moeten worden op de vrij te besteden middelen. De vrij te besteden middelen zullen daardoor reduceren, waardoor de buffer voor risico s ook kleiner wordt de komende jaren. Goed risicomanagement blijft dus erg belangrijk

50 3.1.2 Stadsregio Overig (exclusief Mobiliteit) Risicoprofiel Om de risico's van Stadsregio Arnhem-Nijmegen in kaart te brengen is in samenwerking met de stafdiensten een risicoprofiel opgesteld. Dit risicoprofiel is tot stand gekomen met behulp van een workshop waarbij gebruik is gemaakt van het softwareprogramma NARIS (NAR Risicomanagement Informatie Systeem) waarmee risico's systematisch in kaart kunnen worden gebracht en beoordeeld. Uit de inventarisatie zijn vanuit de stafdiensten in totaal 30 risico's in beeld gebracht. In het onderstaande overzicht wordt echter alleen het aantal risico's gepresenteerd met de hoogste bijdrage aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit met een maximum van 10. Tabel 1: Belangrijkste financiële risico's Risic Risico Gevolgen Kans Financieel gevolg Invloed onum mer R34 Takendiscussie regionale Financieel-Niet 70% max , % samenwerking regio gedekte personele Arnhem/Nijmegen. Een deel van lasten het vaste personeel zal in deze economische moeilijke tijd niet direct een nieuwe baan vinden. R14 Minder treasuryinkomsten of nog erger: Als gevolg van verplicht schatkistbankieren geen extra rentebaten meer. In begroting zijn de volgende rentebaten begroot: : e.v. : Wegvallen 2013 op te vangen overschot rente 2012 agv projecten die later uitgevoerd worden. Ook is het geluid dat het pas per 1 januari 2014 zou ingaan. Hierdoor risico per jaar vanaf 2014 op geschat. Totale risico geschat op 1,0 miljoen voordat organisatie zodanig kan worden aangepast dat dit opgevangen kan worden. Dit ergste scenario (nog geen wet) als basis genomen voor deze risicoparagraaf. R64 Bij de behandeling jaarrekening 2012 in Stadsregioraad juni is een motie aangenomen "bezuinig op de inwonerbijdrage en biedt gelijktijdig ruimte voor de regionale samenwerking van morgen", waarin 25% bezuinigd moet worden op de inwonerbijdrage miv R10 Tijdelijke arbeidscontracten worden niet verlengd en ex werknemer heeft nog geen nieuwe baan Financieel- Onvoldoende dekking voor structurele lasten 70% max , % Financieel- Bezuiniging op het personeel door afstoten van taken bedrijfsvoering/reg 90% max , % ionale ontwikkeling Financieel- Stadsregio betaalt WW-uitkering 70% max ,- 8.29% R32 Eureka (Tranches FES-gelden): Financieel- 50% max ,- 6.57%

51 1) Projecten worden niet uitgevoerd dan wel afgerond voor 1 januari ) Onderzoek naleving Subsidie wordt niet volledig toegekend/inmidd els gemaakte subsdievoorwaarden niet lasten niet gedekt volledig in beeld: een risico is evt Imago-Politiek stapeling subsidies en toerekening rente R6 Deelnemende gemeenten eisen Financieel- 90% max ,- 3.52% dat inwonersbijdrage per inwoner Structureel tekort wordt verlaagd. op jaarlijkse Met structureel 2,5% m.i.v begroting is ingestemd. Risico is dat per jaar 2,5% extra wordt verlangd R39 Niet aanbesteden terwijl wettelijk Financieel-Boetes 70% max ,- 2.70% drempelbedrag aanbestedingen wordt overschreden R49 Niet goed vastleggen van contractuele afspraken en/of aansprakelijkheid R63 In het regioprogramma zijn ,- aan beheerkosten opgenomen, waarover verantwoording moet worden afgelegd. R56 Niet verkrijgen van subsidiegelden waarmee wel rekening is gehouden in de begroting Totaal grote risico's: ,- Overige risico's: ,- Totaal alle risico's: ,- Financieel-Schade komt voor rekening stadsregio Financieel-Wij krijgen de beheerkosten in 2015 niet vergoed Financieel- Begrotingstekort 50% max ,- 2.66% 50% max ,- 2.66% 50% max ,- 2.64% Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ( zie tabel 1) ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Figuur 1 en de bijhorende tabel tonen de resultaten van de risicosimulatie

52 Tabel 2: Benodigde weerstandscapaciteit bij verschillende zekerheidspercentages Percentage Bedrag 5% ,- 10% ,- 15% ,- 20% ,- 25% ,- 30% ,- 35% ,- 40% ,- 45% ,- 50% ,- 55% ,- 60% ,- 65% ,- 70% ,- 75% ,- 80% ,- 85% ,- 90% ,- 95% ,- Uit de grafiek en de bijbehorende tabel volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van (benodigde weerstandscapaciteit). Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit van Stadsregio Arnhem-Nijmegen bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. Tabel 3: Beschikbare weerstandscapaciteit Weerstand Startcapaciteit Mobiliteit 0,- weerstandsreserve ,- Totale weerstandscapaciteit ,