ĹCRSfl. Gemeente Emmen T.a.v. het college van Burgemeester en Wethouders Postbus RA EMMEN. april 2019 Subsidie Home-Start 2019

Transcriptie

1 ĹCRSfl I « » jeugdgezondheidszorg Blankenstein 550 Postbus AA Meppel Gemeente Emmen T.a.v. het college van Burgemeester en Wethouders Postbus RA EMMEN Telefoon (088) Internet KvK Noord-Nederland Icare JGZ is partner van het CJG I Intuin Onderwerp april 2019 Subsidie Home-Start 2019 Geachte gemeenteraad Emmen, Home-Start Nederland bestaat 25 jaar, waarvan wij al 23 jaar in de gemeente Emmen ondersteuning aan gezinnen bieden. Dit heeft veel netwerkverbanden opgeleverd, waarbij verwijzende partijen maar ook gezinnen Home-Start weten te vinden. Home-Start is al jaren onderdeel van de best practices van het Nederlands Jeugd Instituut en is evidence based. De gemeente Emmen is een van de eerste gemeenten die Home-Start via het preventief jeugdbeleid gesubsidieerd heeft. In 2018 is Home-Start onderdeel van de ontwikkeling van het voorliggend veld geweest. Het preventief Jeugdbeleid heeft in 2018 voorrang gekregen, waarbij wij in 2017 al groei constateerden, zijn we in 2018 naar ondersteuning van 96 gezinnen gegroeid. Daar waar we financiering hebben om 70 gezinnen te ondersteunen. Tot onze schrik worden we nu geconfronteerd met het feit dat de financiering van Home- Start in 2019 met 10*^6 gekort is. Dit betekent dat we in 2019 nog maar 63 gezinnen kunnen ondersteunen. Het kan echter wat ons betreft niet zo zijn dat we 'nee' moeten zeggen tegen de gezinnen die juist deze ondersteuning nodig hebben. Het uiteindelijke doel is namelijk dat zij niet bij de geïndiceerde hulpverlening terecht komen. Het bewezen preventieve ondersteuningsaanbod van Home-Start voorkomt dat er in veel gezinnen complexere problematiek ontstaat. Het beleid van de gemeente is preventief; investeren in het voorliggend veld waardoor de tekorten binnen het Sociaal domein op lange termijn worden ondervangen. We zijn een groeiend programma in het voorliggend veld. Home-Start voorkomt in heel veel situaties dat gezinnen gebruik moeten maken van geïndiceerde zorg. Na 23 jaar intensief te hebben gewerkt aan het neerzetten van Home-start als een feit in de gemeente, groeit de vraag naar deze laagdrempelige ondersteuning. Dit is het moment waar we kunnen voortbouwen op de groei van de afgelopen jaren.

2 Wij vinden het noodzakelijk, doordat Home-Start gekort wordt met lg-% juist nu de behoefte groter wordt, om met de Gemeenteraad in gesprek te gaan. De keuzes die nu gemaakt worden staan haaks op het versterken van het voorliggend veld. Graag willen we dit toelichten door middel van een gesprek of presentatie van ons werk. Met vriendelijke groet, Marian de Vroomen, Doricn Meijer, Jamila Aharouil, Home-Start Coördinatoren Home-Start Emmen Chantèl Kerkdijk, Rayonmanager Icare Jeugdgezondheidszorg cc: De heer J. Bos, Wethouder gemeente Emmen De heer B. Deems, Beleidsambtenaar gemeente Emmen De heer J. Alting, Controller Icare Jeugdgezondheidszorg Bijlage(n): Jaarverslag 2018

3 HOME START Thuis in gezinnen V Jaarrapportage Home-Start in de gemeente Emmen Inleiding Home-Start is een programma voor opvoedondersteuning waarbij vrijwilligers gezinnen ondersteunen met minimaal één kind in de leeftijd van 0 t/m 6 jaar. Home-Start bestaat dit jaar 25 jaar in Nederland, en al 23 jaar in Emmen. Al 25 jaar lukt het om Home-Start vrijwilligers te werven en te behouden en ouders te ondersteunen bij het weer op de rit krijgen van hun gezin. Dit jaarrapport laat de resultaten van Home-Start zien over het jaar Daarnaast geeft het achtergrondinformatie over de gezinnen die gebruik hebben gemaakt van de steun van de vrijwilligers van Home-Start en welke steunbehoefte en vragen zij hadden. Het aantal vrijwilligers, trainingen en begeleiding geeft mede inzicht in de werkwijze van het Home-Start programma. Inhoud 1. Home-Start 2. Home-Start uit onderzoek gebleken 3. Vergroten van het netwerk 4. Groei van Home-Start Emmen en noodzaak extra financiering 5. Cijfers van gezinnen in Emmen 6. Cliënt tevredenheid 7. Vrijwilligers Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 1 van 8

4 HOME ĶÏÏà START 01. Home-Start Home-Start heeft als doel: voorkomen dat alledaagse problemen van ouders met jonge kinderen uitgroeien tot langdurige problemen. Home-Start wil kinderen een goede start bieden. Daarom stelt Home Start zich 3 subdoelen. 1. Ouders hebben hun opvoedcompetenties vergroot en hebben minder opvoedstress; 2. Ouders maken gebruik van praktische en emotionele steun van mensen uit hun sociale netwerk; 3. Gedrag van kinderen is verbeterd evenals de relatie tussen ouders en kinderen. Het resultaat is dat ouders meer positieve aandacht geven aan hun kinderen. En zij ondernemen meer met en zonder hun kinderen, thuis en daarbuiten. 02. Home Start uit onderzoek gebleken Volgens Home-Start is de opvoeding van kinderen een zelfregulerend proces. Ouders zijn in staat om hun opvoeding af te stemmen op de behoeften van hun kinderen. Andersom passen de kinderen zich aan de opvoedstijl van de ouders aan. Het zelfregulerende proces kan echter ook ernstig of langdurig ontregeld worden. Veel ouders ervaren stress in hun leven en (onder andere) hun sociale netwerk helpt hen deze stress op te vangen. De Home-Start vrijwilliger is een tijdelijke uitbreiding van het sociale netwerk. Meer sociale steun helpt ouders om hun stressniveau te verlagen. Het gevoel van zelfvertrouwen en welbevinden bij ouders stijgt door positieve bekrachtiging in hun omgeving, en daarmee stijgt ook hun gevoel van opvoedcompetentie. Dit heeft als resultaat dat het opvoedgedrag van ouders positiever en effectiever wordt. Als gevolg hiervan verbetert het gedrag van kinderen. Het effectonderzoek naar Home-Start bewijst de geldigheid van dit interventiemodel voor gezinnen met kinderen van O tot en met 6 jaar. In de praktijk blijkt dat Home-Start ook als positief en werkzaam ervaren wordt door gezinnen met oudere kinderen. Diverse onderzoeken naar Home-Start laten significante veranderingen zien: «Het ouderlijk welzijn van deelnemende ouders stijgt. «Deelnemende ouders laten meer positief opvoedgedrag zien. «Deelnemende ouders worden responsiever en sensitiever. «Het gedrag van deelnemende kinderen verandert positief wat betreft opstandig-, affectief- en angstig gedrag. «Ouders met de zwaarste problematiek boeken de meeste vooruitgang. «Voor ouders met lichtere problematiek kan Home-Start tot herstel leiden. «De verbeteringen in welzijn, opvoeden en kind gedrag zijn blijvend op lange termijn. Home-Start heeft het keurmerk van het NJI (Nederlands jeugdinstituut) voor Best Practice. Home-Start is een bewezen effectief programma. Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 2 van 8

5 HOME Ķ, Yģ START Thuis in gezinnen À Vergroten van het netwerk Vaak is er bij de aangemelde gezinnen sprake van een ontoereikend netwerk en wordt de vrijwilliger ingezet als tijdelijke uitbreiding van het netwerk. De gemiddelde ondersteuningsduur is 8,5 maand. Tijdens deze periode keert vaak de rust terug, voelen ouders zich weer sterk genoeg om het zelf aan te kunnen of is het eigen netwerk hersteld of uitgebreid. Herstel van het eigen netwerk is een lastig proces vanwege verwachtingen, het niet kunnen bieden van emotionele steun door het netwerk of niet over problemen willen praten met bekenden of het ontstaan van ongelijkwaardigheid in relaties. Home-Start stimuleert de uitbreiding van het eigen netwerk door gezinnen bij wie dat passend is aan te moedigen voor bijvoorbeeld een mamacafé, vrouwenkrachtcentrale, hobby's buiten de deur en contacten via kerk of school. Wij proberen het netwerk van ouders uit te breiden waardoor ze sterker staan en bij mogelijk tegenslag later terug kunnen vallen op iemand van hun eigen netwerk. 03. Groei van Home-Start Emmen en de noodzaak van extra financiering Home-Start bestaat 23 jaar in Emmen en wij groeien uit ons jasje. Emmen was één van de eerste gemeenten die het preventief kader in de gemeente belangrijk vond. Sinds 2015 maken we een sterke groei door. In 2017 draaiden we een topjaar wat betreft een forse toename van het aantal aanmeldingen en in 2018 is er opnieuw een toename van het aantal aanmeldingen. Wij hebben het afgelopen jaar in Emmen 96 gezinnen ondersteund, daar waar wij 70 gezinnen moeten ondersteunen volgens de richtlijn en financiering van de gemeente Emmen. In 2017 waren dit 85 gezinnen. Afgelopen jaar was dat 3x i.v.m. toename van het aantal gezinnen, waardoor er bijna een tekort aan inzetbare vrijwilligers ontstond. Deze groei kan niet langer gerealiseerd worden binnen de huidige financiering, dit gaat ten koste van de Home-Start coördinatoren en de kwaliteit van het Home-Start programma. De groei is ons 'overkomen' en wij willen nu graag samen met de gemeente kijken naar de mogelijkheden voor Volgens ons zijn er 2 opties: 1. Extra financiering voor Home-Start om aan de vraag van gezinnen te kunnen voldoen. 2. Indien er geen extra financiering mogelijk is, dan moet er gewerkt gaan worden met een wachtlijst. Optie 1: Extra financiering Kosten Home-Start ondersteuning: Het voorliggend veld is belangrijk gezien het preventieve karakter en de laagdrempelige benadering ter voorkoming van duurdere hulpverlening. De gezinnen waar we mogelijk 'nee' tegen moeten zeggen zullen naar alle waarschijnlijkheid naar de hulpverlening gaan op enig moment. Home-Start kan dat in vele gevallen voorkomen. Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 3 van 8

6 HOME ff Yĝ START Thuis in gezinnen * De samenwerking met Home-Start en de Toegang verloopt steeds beter. Feit Is ook dat Home-Start steeds vaker tegenkomt dat gezinnen blijer zijn met Home-Start dan met de inzet van hulpverlening. De hulpverlening, georganiseerd via de Toegang, laat vaak langer op zich wachten, daar waar Home-Start direct van start gaat. Meestal is er binnen 3 á 4 weken na aanmelding een vrijwilligster gestart in een gezin. Home-Start kost C 1.450,- per gezin voor een traject van gemiddeld 34 weken voor 1 dagdeel per week. Daarentegen kost een traject in de hulpverlening van gelijke duur en inzet van 1 dagdeel per week C 6.011,20. Tegen de kosten van één gezin in de hulpverlening kan Home-Start 4 gezinnen ondersteunen. De relatief kleine investering ten opzichte van de grote bedragen van de hulpverlening maakt het de moeite waard om zoveel mogelijk gezinnen te kunnen helpen. Daarnaast is ons programma gericht op vraaggerichtheid, empowerment, gelijkwaardigheid en vertrouwen. Dit uit zich in groei van gezinnen, blije ouders en kinderen en soms doorverwijzing naar de hulpverlening, daar waar dit echt noodzakelijk is voor ouders en/of kind. Wanneer je kijkt naar burgerparticipatie, dan is Home-Start een goed voorbeeld wat op langere termijn ten gunste komst van de samenleving en een voorbeeld is voor de gezinnen. Vaak zien we dat als je van betekenis bent, mensen later ook weer wat voor een ander kunnen betekenen. Tevens investeert Home-Start erg in de gezinnen om hun netwerk uit te breiden en te versterken, zodat zij later bij mogelijke tegenslagen terug kunnen vallen op hun eigen netwerk. Investering op korte termijn levert besparing op langere termijn. Het geld dat we nu nodig hebben om deze extra gezinnen te kunnen ondersteunen en te blijven groeien is voor 2019; C ,-. Dit is gebaseerd op het tarief van C 1.450,- per gezin x 26 gezinnen extra. De gemeente Emmen heeft als beleid meer in te zetten op preventief werken, de betrokkenheid van burgers te vergroten, hun eigen netwerk te versterken, elkaar helpen. Wij zijn van mening dat Home-Start op al deze punten inzet met een kwalitatief goed programma. Wij hebben ons al 23 jaar bewezen in Emmen en nu wij in deze tijden groeien en met hele positieve resultaten kunnen laten zien dat wij een partner zijn waar de gemeente niet om heen kan in het kader van preventieve jeugdgezondheidszorg, doordat de vrijwilligers van Home-Start de gezinnen in hun kracht zetten, tijd hebben, een luisterend oor bieden en vraaggericht werken. Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 4 van 8

7 HOME S START Thuis in gc/innen J Optie 2: Geen extra financiering Geen extra financiering betekent dat Home-Start moet gaan werken met een wachtlijst en vaker nee moeten zeggen. Belangrijk is dan om vast te stellen hoe een wachtlijst vorm moet krijgen en tegen welke gezinnen de gemeente vind dat we nee moeten gaan zeggen Onze groep aanmeldingen is te verdelen in 4 categorieën 1. Preventief werk, vaak vanuit GGD, ziekenhuis maatschappelijk werk, Sedna, verloskundigen. 2. Gezinnen waar al hulpverlening in zit, Toegang, Accare, Psyq. 3. Jonge buitenlandse gezinnen die enigszins Nederlands praten, gezinnen die willen integreren, kinderen en ouders ondersteunen bij taalontwikkeling, school en het verkrijgen van een netwerk. 4. Gezinnen die te lang moeten wachten op hulpverlening en waar de ondersteuning door onze vrijwilligers een tijdelijke 'noodzaak' is om het gezin draaiend te houden. Dit ter voorkoming van grotere schade voor ouders en hun kinderen. Op basis van deze groepen kan er een rangorde worden aangebracht en daarnaast kan er gekeken worden of er financiering van bepaalde doelgroepen doorgesluisd kunnen worden naar Home-Start. Ons advies is om die groep waar al hupverlening in zit dan niet meer aan te nemen voor Home-Start. Op zich zou dit jammer zijn omdat in sommige situaties laagdrempelig ondersteuning motiverend kan werken naast hulpverlening. Het programma Kansrijke Start biedt financiën voor gemeenten; de mogelijkheden om een deel van deze financiën te gebruiken voor Home-Start kan door de gemeente Emmen onderzocht worden. Daarnaast is het Home-Start programma uitgebreid van O t/m 7 jaar naar O t/m 17 jaar. Belangrijk is om ook te bepalen of de gemeente Emmen het programma wil uitbreiden naar O t/m 17 jaar. Het advies van Home-Start is, gezien de grote behoefte aan gezinnen met jonge kinderen, het programma te laten zoals het is, vooral omdat met deze gezinnen met kinderen de basis wordt gelegd voor een betere toekomst. Gebleken is ook dat juist die doelgroep de hulpverlening van Home-Start hard nodig heeft. Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 5 van 8

8 HOME Ķ Yĝ START Thuis in gezinnen J 04. Cijfers van de gezinnen in Emmen Onderstaande gegevens gaan over de nieuw aangemelde gezinnen in Ondersteuningsvraag aan Home-Start (één gezin kan meerdere vragen hebben) 51x 19x 12x 31x 19x 8x 21x Praatpaal Į luisterend oor Doorbreken sociaal isolement Leren gebruik maken van diensten ļ voorzieningen in de buurt. Ondersteuning bij opvoeding of aanpak moeilijk kind. Ouders ontlasten door aandacht te geven aan de kinderen. Praktische hulp bij verzorging kinderen. Praktische hulp bij organisatie huishouden 1 structuur. De gezinnen worden aangemeld door 31x GGD 4x 9x 3x 4x 2x vluchtelingenwerk Toegang Ziekenhuis maatschappelijk werk Ouders zelf Verloskundigen Accare Sedna Ambique Buurt support IB-er basisonderwijs Icare thuisbegeleiding Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 6 van 8

9 START Thuis in Bezinnen ebieden waar de aangemelde gezinnen wonen 14x Emmen Zuid 15x 5x lox 8x 7x Emmen Oost Emmen Noord De Velden De Blokken De Monden 05. Cliënttevredenheid «56 gezinnen zijn in 2018 afgesloten 52 gezinnen konden op eigen kracht weer verder. Bij 4 gezinnen bleef of werd hulpverlening ingezet. De afsluiting van Home-Start gebeurt in samenspraak met het gezin. Meestal zijn de vrijwilliger en Home-Start coördinator beiden aanwezig om de stand van zaken te bespreken. Het wel of niet behalen van een doel is in veel gevallen afhankelijk van meerdere factoren. Life-events, gezondheid, gedrag van de kinderen en beperkingen bij ouders spelen daarbij een rol. In alle afgesloten gezinnen geven ouders aan dat de inzet van de vrijwilliger, vooral vanuit de positieve bevestiging en focus op de krachten, bij ouders heeft bijgedragen aan de verbetering van hun situatie. Meer grip op de situatie door meer zelfvertrouwen bij de ouder is een belangrijk resultaat, wat ook de kinderen merken! De rol van de vrijwilligers is als een goede buurvrouw met een doel; de vraag van het gezin. Je hoeft niets van haar, maar ze is er voor je als je haar nodig hebt, uitwisselen van kennis en mogelijkheden, het uitproberen van adviezen, op stap gaan. De volgende dingen werden genoemd over wat het gezin heeft geholpen:» Luisteren, er gewoon zijn; «Samen iets met de kinderen (en ouder) ondernemen en ondertussen ervaringen delen over het gezin. Samen steeds weer kijken wat het gezin nodig hebt, met een vaste regelmaat, op basis van vertrouwen, erkenning en herkenning» Het voorbeeldgedrag naar de kinderen toe; «Horen wat je goed doet; «Vrijwilligers hebben soms een andere mening, waardoor het gezin ook gaat nadenken. Tevens een voorbeeldfunctie zijn voor het gezin. De snelle inzet en flexibiliteit worden als positieve punten genoemd van Home-Start. De bereikbaarheid van de vrijwilliger via WhatsApp tussen de bezoeken door zorgt voor een Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 7 van 8

10 HOME ff S START gezinnen 1 lage drempel. Kortom: de regie bij de ouders laten en vanuit vertrouwen en gelijkwaardigheid aansluiten bij de vraag van ouders. Na de zomervakantie zijn we gestart met het evalueren middels PPP-zorg (Positive Perception Program). Hiermee wordt binnen Icare JGZ en veel andere organisaties de zorg verbeterd met behulp van directe feedback. Deze korte vragenlijst wordt aan de ouders aangeboden op een tablet tijdens een huisbezoek door de Home-Start coördinator. Het invullen gaat deels door het gebruik van emoticons. De proefperiode hiervoor wordt in 2019 geëvalueerd en mogelijk worden er enkele aanpassingen gedaan. 06. Vrijwilligers Werving De vrijwilligers zijn het goud van Home-Start! Het vinden van voldoende vrijwilligers om aan de vraag van ouders te kunnen voldoen was dit jaar een belangrijke taak. Er zijn 34 vrijwilligers actief geweest in Er is veel ingezet op het werven van vrijwilligers voor Home-Start, via o.a. Facebook, advertenties in de huis-aan-huisbladen en het vrijwilligersinformatiepunt. Instroom en uitstroom vrijwilligers De voorbereidende training wordt als waardevol ervaren en als zinvol beoordeeld. Men krijgt een goed beeld van de rol in het gezin en de eventuele valkuilen. Een belangrijk instrument voor goede kwaliteit. Er zijn het afgelopen jaar 3 trainingen gegeven voor nieuwe vrijwilligers voor Home-Start Coevorden, Emmen en Borger-Odoorn. Voor Emmen heeft dit 9 nieuwe vrijwilligers opgeleverd. Dit jaar zijn er 3 vrijwilligers vertrokken. Een effect van inzet bij Home-Start is dat ook vrijwilligers hun netwerk en ervaring uitbreiden, zichzelf ontwikkelen en kunnen kennismaken met'het werkveld'. Jaarverslag Home-Start 2018 Pagina 8 van 8