Voor u ligt het jaarverslag van Home-Start Den Haag over het jaar 2014.

Transcriptie

1 1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van Home-Start Den Haag over het jaar Home-Start is een programma voor opvoedingsondersteuning aan gezinnen met jonge kinderen tot en met zes jaar. De doelstelling is het voorkomen van ernstige opvoedproblemen en het vergroten van de zelfredzaamheid en de sociale netwerken van ouders. Home-Start valt binnen de prestatievelden 2 (preventieve ondersteuning jeugd), 3 (informatie en advies) en 4 (vrijwilligers) van de WMO. Home-Start is voor een grote groep gezinnen inzetbaar. Belangrijke uitgangspunten van het programma zijn het vraaggericht werken, tijd en aandacht voor ouder en kind, empowerment en gelijkwaardigheid. Home-Start maakt in een aantal gemeenten deel uit van het Centrum voor Jeugd en Gezin, vaak als enig programma dat met vrijwilligers werkt. Home-Start biedt aan burgers de mogelijkheid betrokkenheid te tonen en verschil te maken. Getrainde vrijwilligers bieden ondersteuning, vriendschap en praktische hulp. Een (betaalde) coördinator zorgt voor werving, training en ondersteuning van vrijwilligers. Tevens zorgt de coördinator voor de aanmelding van gezinnen door middel van publiciteit en nauwe samenwerking met lokale partners. De hoofdtaken van de coördinator zijn de intake van gezinnen, de koppeling aan de vrijwilliger en de begeleiding van de vrijwilliger bij het ondersteuningstraject. De ondersteuning door de vrijwilliger gebeurt door middel van wekelijkse huisbezoeken en is zeer laagdrempelig en intensief. De ondersteuning duurt volgens landelijke cijfers gemiddeld 10 maanden. Home-Start is zo n 30 jaar geleden in Engeland ontstaan als een grass root programma opgezet door sociaal bewogen burgers. Inmiddels wordt het programma in 20 landen uitgevoerd. In Nederland bieden 119 gemeenten Home-Start aan. Sinds 2010 vindt de uitvoering van het Home-Start programma plaats onder licentie die wordt uitgegeven door de Vereniging Humanitas. Deze licentie omvat voorwaarden en kwaliteitscriteria voor de uitvoering van het programma. Naast deze licentie wordt gewerkt met toetsinginstrumenten voor de kwaliteitswaarborg, kennis overgedragen aan de lokale projecten en zorg gedragen voor onderzoek naar de effecten van de methodiek. Home-Start staat in de databank van het Nederlands Instituut voor Jeugd (NJI) te boek als (deels) effectieve interventie. Humanitas werkt samen met JSO (Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding) als licentiehouder voor de methodische ondersteuning van het programma Home-Start. Deze ondersteuning is een verplichting in het kader van de kwaliteitsborging. Meer informatie zie: en 1

2 2. Beoogde resultaten Over de beoogde resultaten zijn afspraken gemaakt met de subsidiegever(s) en deze zijn vastgelegd in de subsidiebeschikking Aantal ondersteunde gezinnen: 55 Aantal vrijwilligers: Andere resultaten : actief onderhouden van contact met de CJG s in alle stadsdelen; Evt. participeren in relevante netwerken rond opvoedondersteuning. 3. Bereikte resultaten 2014 In 2014 zijn de volgende resultaten bereikt Aantal gezinnen Aantal vrijwilligers aantal gezinnen aantal vrijw illigers 3.1. Gezinnen In het jaar 2014 zijn in totaal 59 gezinnen ondersteund. Hiervan gaat het om 32 nieuwe aanmeldingen en 27 reeds uit het voorafgaande jaar doorlopende ondersteuningen. Bij 33 gezinnen is de ondersteuning afgesloten. De gemiddelde duur van de ondersteuning bedroeg 10 maanden, op basis van de gezinnen waarvan de ondersteuning dit jaar is afgerond. Landelijk is dit 10 maanden. Ondersteuningsvraag (sommige gezinnen stellen een aantal vragen): Luisterend oor 59 Doorbreken sociaal isolement 35 Ondersteuning bij de opvoeding 40 Spelen met de kinderen 45 Hulp bij de verzorging van de kinderen 10 Hulp met het huishouden 7 Overig 15 2

3 Gezinskenmerken * Aantal kinderen In de ondersteunde gezinnen waren 156 kinderen aanwezig. De leeftijd van de kinderen was: 115 beneden de zes jaar, 30 tussen de zeven en de twaalf jaar en 11 kinderen waren boven de twaalf jaar. * Gezinssamenstelling Van de 59 gezinnen die ondersteund zijn door Home-Start waren er 31 éénoudergezinnen, dat is 53%. * Land van Herkomst 73% van de ondersteunde gezinnen is van allochtone afkomst. Landelijk gezien is dat 30%. De gegevens zijn gebaseerd op de beide ouders en hun nationaliteit. Nederland 16 Allochtoon 43 Waarvan : Turkije 9 Marokko 6 Suriname 5 Antillen 2 overig: 21 * Woongebied van de gezinnen: Escamp/Wateringse Veld 18 Centrum 10 Haagse Hout 7 Segbroek/Loosduinen 9 Leidschenveen/ Ypenburg 4 Laak 7 Scheveningen 4 * Evaluatie van de ondersteuning De coördinator begeleidt de ondersteuning, toetst tussentijds of de ondersteuning voldoet aan de vraag en sluit de ondersteuning af met een beknopt tevredenheidsonderzoek. Is het gezin / de opvoeder tevreden met de geboden ondersteuning? 55 gezinnen zijn tevreden met de ondersteuning en 4 gezinnen zijn niet tevreden. Wat betekent de ondersteuning voor de gezinnen? Een aantal quotes of korte casussen Zie jubileumboekje, 15 jaar Home-Start Den Haag. 3

4 Ondersteuning niet tot stand gekomen: In een aantal gevallen kunnen aanvragen om verschillende redenen niet gehonoreerd worden. In 2014 betrof het 16 aanvragen. De cliënten zijn indien mogelijk doorverwezen naar andere instanties. Reden: Niet woonachtig in werkgebied 3 Vraag past niet binnen Home-Start 2 Problematiek te zwaar 4 Zelf afgezien van ondersteuning 4 Overige Vrijwilligers In 2014 waren 53 vrijwilligers actief voor Home-Start. 17 vrijwilligers zijn gestopt en 10 nieuwe vrijwilligers hebben zich aangemeld. Het werken met gezinnen met minderjarige kinderen vereist een zorgvuldige selectie en begeleiding van vrijwilligers. In een intakegesprek worden de competenties van de vrijwilliger en de eisen van het programma besproken. Vrijwilligers moeten een bewijs van goed gedrag en twee referenties kunnen overleggen. Vervolgens moet de vrijwilliger de basistraining volgen en geschikt bevonden worden. Pas daarna kan een vrijwilliger ingezet worden voor ondersteuning in gezinnen. De training voor nieuwe vrijwilligers is in maal gegeven aan 10 vrijwilligers. Vrijwilligers die gezinnen ondersteunen worden begeleid in de zogenaamde intervisiebijeenkomsten. In 2014 hebben 7 intervisiebijeenkomsten plaatsgevonden. Daarnaast is aandacht besteed aan de deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers door middel van 2 themabijeenkomsten. De thema s waren: o.a. opvoeding en overgewicht bij jonge kinderen en Signaleren kindermishandeling/-verwaarlozing. Binnen de trainingen wordt speciale aandacht gegeven aan het omgaan met grenzen en het protocol signalering kindermishandeling en huiselijk geweld. Humanitas kent een eenduidig beleid bij vermoedens van kindermishandeling en kent landelijk een aandachtsfunctionaris kindermishandeling. * Land van herkomst: Nederland 31 Allochtoon 22 Waarvan: Turkije 0 Marokko 3 Suriname 9 Antillen 1 Overige 9 4

5 * Woonplaats van de vrijwilligers: Voorburg/Leidschendam 4 Rijswijk 5 Delft 1 Honselersdijk 1 Den Haag 42 * Waarde van vrijwilligerswerk Door het vrijwilligerswerk kunnen mensen hun betrokkenheid bij de samenleving en specifiek bij opvoeding vorm geven. Vrijwilligers van Humanitas zijn over het algemeen zeer gemotiveerd en tevreden over de training en de begeleiding. Dat blijkt uit het onderzoek naar vrijwilligerstevredenheid van eind 2014 dat Movisie in opdracht van Humanitas heeft uitgevoerd. Wat betekent het vrijwilligerswerk voor vrijwilligers? Wat heeft het voor hen zelf betekent en wat konden ze in het gezin bereiken? Een aantal quotes. Vrijwilligerswerk betekent voor de vrijwilligers zelf: - een zinvolle vrijetijdsbesteding, waarin de eigen levens- en werkervaring ingezet kan worden o.a. WIA-ers, gepensioneerden, werklozen, mensen met vrije tijd naast werkkring of naast zorg voor eigen gezin, mensen die gewerkt hebben met kinderen zoals ex-leerkrachten, ex verpleegkundigen, en mensen die geïnteresseerd zijn in het werken met ouders met diverse culturele achtergronden - de gelegenheid om werkervaring op te doen ivm verbetering van kansen op de arbeidsmarkt ( jonge vrijwilligers met pedagogische opleiding,(ex) kinderleidsters kinderopvang, uitkeringsgerechtigden met affiniteit met pedagogisch werk). Het heeft afgelopen jaar voor enkele vrijwilligers geleid tot betaald werk. - bij switch van baan of opleidingsrichting: oriëntatie op een ander soort werk of opleiding (check of dit een geschikte richting is). Ze konden in het gezin bereiken dat ouders weer op eigen kracht verder konden, zich beter in hun vel voelden, meer zelfvertrouwen kregen, betere opvoedvaardigheden kregen en een uitgebreider sociaal netwerk, of, waar nodig, een opstap naar hulpverlening. Ouders voelden zich gehoord, begrepen en gesteund. Er ontstaan ook blijvende vriendschappen. Ouders voelen meer lucht, waardering en zien weer perspectief. Relatieproblemen verminderden. In gezinnen waar flankerend naast hulpverlening werd ondersteund, was het een verademing om niets te moeten, dat de vrijwilliger er gewoon was: toegankelijk, vriendschappelijk en flexibel ondersteunend. * Waarde van vrijwilligerswerk in de transitie van de jeugdzorg De aanstaande transitie jeugdzorg is niet alleen een bestuurlijke verandering maar beoogt ook een inhoudelijke kanteling. De focus is gericht op het versterken van de sociale omgeving van het kind en de opvoeder en het verminderen van gespecialiseerde zorg. Binnen deze sociale steunstructuren ofwel de pedagogische civil society vervult het vrijwilligerswerk een rol van betekenis. Van Montfoort heeft in samenwerking met Humanitas in 2014 de ontwikkelingen in beeld gebracht en de betekenis van het vrijwilligerswerk daarin onderzocht (notitie Transitie Jeugdzorg: Elk Kind Telt!, de betekenis van professioneel georganiseerd 5

6 vrijwilligerswerk voor opvoeden en opgroeien, maart 2014, Van Montfoort / Collegio). Daaruit blijkt dat Humanitas met professioneel georganiseerd vrijwilligerswerk, zoals bij Home-Start, betekenis heeft in de versterking van de sociale omgeving van gezinnen en kinderen. 4. Lokale partners Verwijzers en samenwerkingspartners Home-Start werkt nauw samen met lokale partners om hulpvragen van gezinnen van een passend aanbod te voorzien. Op uitnodiging van CJG en met toestemming van ouder(s) kan een coördinator deelnemen aan gesprekken in het kader van coördinatie van zorg In overleg wordt bepaald welke ondersteuning een gezin vraagt. Dit is via het Centrum voor Jeugd en Gezin georganiseerd. De volgende partners hebben gezinnen aangemeld bij Home-Start: Eigen initiatief 15 Consultatiebureau/CJG s 25 CJG (ms werk, gezinscoach,opv steunp) 8 Jeugdzorg 2 MEE 0 SMV(maatsch w / schoolms w) 4 HWW zorg(diverse wijken 9 Psychologen (Jutters, Psyq, GGZ) 5 Gezondh.centrum Rubenshoek (huisartsen, 6 zichtbare Schakel) Buro Basiszorg 3 Gezinsvoogd Nidos (1x), SHOP (1x), MIM (1x), AMK nazorg (1x), OBV (1x), trajectcoach Schakenbosch(1x) Er is samengewerkt met alle 10 Haagse CJG s. Home-Start kreeg vanuit alle CJG s gezinnen doorverwezen, of ouders werden op Home-Start gewezen. Vooral veel verwijzingen van wijkverpleegkundigen van de consultatiebureaus (Stevig Ouderschap, die extra ondersteuning bieden aan risicogezinnen), en van gezinscoaches, maatschappelijk werksters en opvoedsteunpuntmedewerkers. Home-Start heeft diverse voorlichtingsbijeenkomsten verzorgd tijdens themalunches, op verzoek van wijk/netwerkcontactpersonen van de CJG s. Alle ouders van de Home-Start gezinnen worden door vrijwilligers gewezen op het aanbod van de CJG s, en worden geholpen de weg hiernaartoe zelf te vinden en er gebruik van te maken (evenals van het aanbod van andere opvoedondersteuningsmogelijkheden en van het welzijnswerk). Home-Start heeft in oktober 2014 een themabijeenkomst voor de vrijwilligers verzorgd op het CJG Centrum, samen met het CJG. Home-Start vierde ook het 15 jarig jubileum op het CJG Centrum en reikte het jubileumboekje uit aan de beleidsmedewerksters Jeugd van de gemeente Den Haag. Aan dit jubileumboekje hebben naast vrijwilligers en gezinnen ook diverse samenwerkingspartners meegewerkt. Zij vertelden allemaal over hun ervaringen met Home-Start. Ook HWW zorg is een belangrijke verwijzer/ samenwerkingspartner geweest in 2014 (in diverse wijken). Opvallend is de toename van het aantal aanmeldingen op eigen initiatief. Veel ouders wisten Home-Start zelf te vinden via de website of via info van familie, vrienden, andere Home-Start gezinnen (ook uit andere plaatsen) of (ex)vrijwilligsters van Home-Start. 6

7 Alle ouders moeten overigens uiteindelijk zich zelf aanmelden (ook nadat een verwijzer contact met ons heeft opgenomen), omdat we graag de eigen motivatie zien en of er, wat dit betreft, al eigen kracht aanwezig is. Onze wekelijkse aanwezigheid in gezondheidscentrum de Rubenshoek heeft ook tot een goede samenwerking geleid. We zijn ook daar bij alle themalunches en gezamenlijke bijeenkomsten betrokken en hebben er onze bijdrage vanuit ons werkveld kunnen leveren. Ook zijn onze vrijwilligers in diverse gezinnen flankerend ingezet naast of als vervolg op professionele (psych.) hulpverlening. Gezinnen met te zware problematieken wezen we af (criterium: kunnen deze ouders na ongeveer een jaar/ max 2 jaar ondersteuning op eigen kracht vooruit). We hebben- in overleg met de coördinator van het CJG en met Veilig Thuis- met één CJG samenwerking om met onze signalen bij te dragen aan een veiliger thuis voor een Home-Start gezin waar wij ons ernstige zorgen over maken. Tenslotte hebben we ook samengewerkt met andere projecten/ voorzieningen op het gebied van preventieve opvoedingsondersteuning (verwezen o.a. ook naar elkaar door en werkten soms naast of na elkaar), zoals MIM, Spel aan Huis, Samenspel, Voorleesexpress, voorscholen. Home-Start Den Haag en bestuur van Humanitas Haagland hebben afgelopen jaar actief deelgenomen aan diverse bijeenkomsten die door de gemeente Den Haag en door de Rubenshoek en De Mussen waren georganiseerd in het kader van de transitie. Zo heeft Humanitas Hom-Start kennis kunnen maken met de sociale wijkteams van stadsdeel Centrum en zijn geïnformeerd over hun werkwijze en hebben kennis gemaakt met de coördinatoren (ook de stedelijk coördinatrice). Wat betreft de aanmeldingen van gezinnen, heeft Home-Start helaas ook gezinnen/verwijzers moeten teleurstellen omdat de kinderen te oud (7 jaar of ouder) waren. Het nog te ontwikkelen programma Doorstart, voor gezinnen met kinderen in de leeftijd van 7 t/m 14 jaar zou hier een uitkomst kunnen bieden. 5. Uitgelicht: maatschappelijk rendement Preventie van zwaardere problematiek. Minder beroep op hulpverlening. Kostenbesparing. Ouders komen weer op de rails met eigen regie, en krijgen hun vertrouwen in anderen en vertrouwen in zichzelf terug. Gelukkiger ouders en kinderen met eenvoudige middelen en methodiek (een methodiek die ook internationaal erkend en bekroond is als evidence based. Een effectieve en snelle inzet van ondersteuning zonder grote wachtlijsten en wachten op indicatie. Vrijwilligers zijn over het algemeen vrij snel in te zetten. Het sociale netwerk van de gezinnen wordt uitgebreid. Mogelijkheid om werkervaring op te doen in gezinnen. Oriëntatiemogelijkheid op een beroep in maatschappelijke-of pedagogische richting. Mensen zonder betaald werk participeren weer aan de samenleving en voelen zich nuttig en gerespecteerd. Vrijwilligers ervaren dat ze veel betekenen voor de gezinnen (en andersom werkt het ook). Dat is goed voor hun zelfbeeld en zelfvertrouwen. Naast en als vervolg op hulpverlening zorgt de tijd en aandacht die een Home-Start vrijwilliger kan bieden voor een beter en een blijvend effect. Zinvolle vrijetijdsbesteding en werken aan de toekomst voor een steeds groter wordende groep werkzoekenden. 7

8 Het wordt door vrijwilligers ook als prettig ervaren gewoon te kunnen ondersteunen zonder de ballast van steeds te moeten rapporteren. Tenslotte is het samen trainen en intervisie volgen met vrijwilligers met diverse culturele achtergronden heel leerzaam voor iedere deelnemer en brengt mensen dichter bij elkaar. Ook kunnen vrijwilligers hierdoor hun werk in de gezinnen (met ook diverse culturele achtergronden) beter doen. Meedoen aan Home-Start draagt ook bij aan integratie en participatie. 6. Samenvatting Home-Start Den Haag heeft in gezinnen ondersteund door de inzet van 53 vrijwilligers. Hiermee zijn de beoogde resultaten ruim behaald. Noemenswaardig Home-Start heeft in 2014 dankbaar gebruik gemaakt van extra ondersteuning van een vrijwillig coördinator die zich o.a. heeft ingezet om het 15 jarig jubileum tot een mooi succes te maken. Voorts zijn er vrijwilligsters, die geholpen hebben (en nog helpen) met de administratieve taken, zoals: up- to- date houden, en internet-proof maken van onze eigen ontwikkelde sociale kaart voor Haagse opvoeders. 8