Onderzoek naar de houding van Belgen ten aanzien van digitalisering/automatisering & sociale dumping

Transcriptie

1 Onderzoek naar de houding van Belgen ten aanzien van digitalisering/automatisering & sociale dumping Statutair congres Presentatie KLANT Frank Moreels DATUM 16/11/2018 SN 18131

2 Onafhankelijk onderzoek bij 1000 Belgen om te weten wat er leeft onder de mensen over de thema s: digitalisering & automatisering sociale dumping DOOR WIE UITGEVOERD? Uitgevoerd door WHY5Research, een onafhankelijk onderzoeksbureau HOE? Vragenlijst opgemaakt door WHY5Research en voorgelegd aan een representatief online panel van Belgen tussen 18 en 65 jaar

3 Representatieve steekproef van 1000 Belgen tussen jaar 67% professioneel actief 21% arbeiders 3

4 Houding van de Belg ten aanzien van DIGITALISERING & AUTOMATISERING 4

5 27% ziet het als een bedreiging 34% ziet het als een kans Belg heeft gemengde gevoelens over digitalisering en automatisering 5

6 Houding van de Belg ten aanzien van: Digitalisering & Automatisering 0% 20% 40% 60% 80% 100% Er is sprake van een intern conflict: Ze zien de voordelen als consument maar beseffen de bedreiging voor werknemers Voor mij als consument (N=1000) Voor mij als werknemer (N=670) 13% 25% 37% 40% 50% 35% Bedreiging Neutraal Kans 6

7 Meer dan 1 op 3 Belgen (35%) erkent de bedreiging die digitalisering & automatisering vormt voor werknemers uit de logistieke en transport sector 7

8 Bijna 1op2 (45%) Belgen denkt spontaan aan het verlies van jobs bij digitalisering en automatisering op de werkvloer 8

9 Houding van de Belg ten aanzien van: Digitalisering & Automatisering Vooral risico s voor de werknemer worden gezien 73% voelt aan dat de constante bereikbaarheid die digitalisering met zich meebrengt de werkdruk verhoogt 79% vindt dat elke werknemer recht moet hebben op off-line time 60% associeert het met een verhoogd werktempo 9

10 Houding van de Belg ten aanzien van: Digitalisering & Automatisering Jobverlies lijkt voor vele Belgen onvermijdbaar 66% is ervan overtuigd dat digitalisering en automatisering zal zorgen dat er jobs sneuvelen en jobverlies met zich meebrengt 10

11 Houding van de Belg ten aanzien van: Digitalisering & Automatisering Er is wantrouwen in positieve verhalen rond bevrijding 23% gelooft niet dat digitalisering en automatisering ervoor zal zorgen dat er meer tijd zal zijn voor meer interessante taken 11

12 Houding van de Belg ten aanzien van: Digitalisering & Automatisering Opleidingen en omscholingen worden gezien als één van de mogelijke oplossingen 49% van de Belgen vindt opleiding en omscholing essentieel om iedereen te bewapenen voor een veranderende digitale werkcontext. 81% vindt dat de werkgever verantwoordelijk is om deze opleidingen te betalen 12

13 Digitalisering & Automatisering Welke oplossingen hebben een draagvlak? 13

14 Digitalisering en automatisering Draagvlak oplossingen De oplossingen inzake digitalisering/automatisering met het meeste draagvlak hebben betrekking op Iedereen gelijk voor de wet Elk bedrijf dat in België actief is, moet in België ook belastingen betalen Elk bedrijf moet, zonder uitzondering, de bestaande Belgische arbeidswetgeving respecteren als ze in België actief zijn. Nieuwere bedrijven die vooral via digitale kanalen werken, moeten verplicht worden om bestaande sectorale afspraken te volgen Bescherming welzijn werknemer in nieuwe digitale context Elke werknemer moet, ook in een sterk gedigitaliseerd bedrijf, recht hebben op off-line time Het arbeidsreglement moet aangepast worden om zo de privacy van werknemers, en de bescherming van hun data, te beschermen. Bewapenen van werknemer in nieuwe digitale context De werkgever is verantwoordelijk om opleidingen en vormingen, nodig om bij te blijven met nieuwe technologieën, te betalen Alle werknemers moeten recht hebben op 5 dagen vorming per jaar, om zo op de hoogte te blijven van de technologische evoluties op de werkplaats 14

15 Oplossingen rond opvangen van problemen digitalisering & automatisering: Wie is verantwoordelijk voor wat? Federale overheid verantwoordelijk voor wetgevend kader Werkgever moet werknemers versterken op de werkvloer door opleidingen/omscholing 15

16 Oplossingen rond opvangen van problemen digitalisering & automatisering: Wat is de rol van de vakbonden? Vakbonden krijgen een beperkte verantwoordelijkheid toebedeeld In de eerste plaats wordt gekeken naar de overheid en werkgevers om oplossingen te realiseren Vakbonden wel relevant geacht om de menselijke stem van de werknemers te zijn op de werkvloer, naar de werkgevers toe Vooral verwachtingen om rond bewaken van welzijn van de werknemers en streven jobzekerheid 16

17 Oplossingen rond opvangen van problemen digitalisering & automatisering: Wat is de rol van de vakbonden? Sociaal en sectoraal overleg belangrijk geacht om nieuwe technologie te introduceren in onze economie en sectoren 78% staat positief ten aanzien van sociaal en sectoraal overleg bij de introductie van nieuwe technologie op de werkvloer 47% vindt dit zeer relevant om de menselijke kant te bewaken 17

18 Ook nog opvallend 86% van de Belgen is enigszins achterdochtig t.a.v. bedrijven als Uber & Deliveroo 35% erkent de meerwaarde van dergelijke digitale platformbedrijven als consument Maar slechts 14% is ervan overtuigd dat deze digital newcomers geen bedreiging vormen voor de Belgische arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheidsrechten. 7 op 10 Belgen kijkt niet afwijzend naar het idee om als consument bij te dragen aan een oplossing 32% geeft aan expliciet open te staan om meer te betalen als consument als men weet dat daardoor jobs behouden blijven 18

19 Houding van de Belg ten aanzien van SOCIALE DUMPING 19

20 De vraag die we stelden: Als u denkt aan het vrij verkeer van diensten binnen de EU, wat zijn dan volgens u de gevolgen hiervan? 20

21 Het antwoord: op Belgen (30%) kan niet spontaan op een gevolg opnoemen Meest genoemde spontane associaties zijn eerder negatief. Gaan over oneerlijke concurrentie, sociale uitbuiting/dumping en transmigratie 21

22 Ook rond dit thema verdeeldheid in opinie Meer dan 1 op 3 Belgen (36%) ziet het vrije verkeer van diensten binnen Europa (waardoor mensen uit heel Europa in België kunnen werken) eerder als een bedreiging dan een kans 22

23 Houding van de Belg ten aanzien van: Vrij verkeer van goederen en diensten in EU 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ook hier voordelen als consument maar beseffen de bedreiging voor werknemers in de sector Voor mij als consument (N=1000) Voor werknemers in de sector van transport en logistiek (N=1000) 13% 47% 39% 32% 40% 29% Bedreiging Neutraal Kans 23

24 Wat als er morgen een referendum zou zijn voor een B-exit? De minderheid, 25% zou kiezen voor een uitstap uit Europa

25 Houding van de Belg ten aanzien van: Vrij verkeer van goederen en diensten in EU Belgen willen het vrij verkeer van goederen & diensten niet opheffen, maar wel ondergeschikt maken aan bescherming van werknemers 84% is ervan overtuigd dat het vrij verkeer van goederen en diensten niet moet opgedoekt worden Maar er moet wel aandacht komen voor bescherming: 73% vindt dat sociale dumping leidt tot gevaarlijke werkomstandigheden 65% is ervan overtuigd dat de overheid uitzonderingsmaatregelen moet kunnen toekennen om bepaalde sectoren te beschermen PRIORITEITEN Bescherming werknemers Vrij verkeer van diensten 25

26 Houding van de Belg ten aanzien van: Vrij verkeer van goederen en diensten in EU Belg is niet tegen Europa, maar wel tegen sociale dumping. Sociale dumping wordt als een bedreiging gezien voor de houdbaarheid van de EU 75% is van mening dat Europa dringend de sociale dumping moeten stoppen wil het niet verder uiteenvallen 26

27 Houding van de Belg ten aanzien van: Vrij verkeer van goederen en diensten in EU Algemene bereidheid om verantwoordelijkheid als consument op te nemen 63% zou bedrijven boycotten als ze zouden weten dat deze samenwerken met onderaannemers die sociale dumping organiseren 77% staat open om meer te betalen voor producten indien de arbeidscondities van de werknemers hierdoor verbeteren 27

28 Sociale dumping Welke oplossingen hebben een draagvlak? 28

29 Sociale dumping Draagvlak oplossingen De oplossingen inzake Sociale dumping met het meeste draagvlak hebben betrekking op Iedereen gelijk voor de wet Iedereen die in België werkzaam is, moet betaald en belast worden volgens Belgische wetgeving Consistentie binnen Europa Bedrijven moeten het principe gelijk loon voor gelijk werk hanteren, en dit in heel Europa Er moet een Europees minimumloon komen Sanctionering Bedrijven die een disproportioneel aantal goedkope, buitenlandse werkkrachten aannemen zouden sancties moeten krijgen van de staat In geval van overtredingen moeten de boetes hoger en de sancties zwaarder zijn. De Belgische inspectiediensten, die toezien op een eerlijke handhaving van de wetten omtrent het vrij verkeer van diensten, moeten meer man/vrouwkrach toegewezen krijgen Aangepaste regelgeving Misbruik van het vrij verkeer van personen en goederen moet bestreden worden door een regelgevend kader, bijvoorbeeld door meer controles en duidelijke, controleerbare regels Bedrijven die veel goedkope werkkrachten aanwerven moeten extra belast worden Alle overheden, van gemeentelijk tot federaal, moeten clausules opnemen in hun openbare aanbestedingen om misbruik in onderaanneming te voorkomen Er moet extra wetgeving komen om Belgische werknemers te beschermen tegen jobverlies Er moet een limiet staan op het aantal goedkope werkkrachten dat door een bedrijf ingezet kunnen worden

30 Oplossingen rond opvangen van problemen sociale dumping: Wie is verantwoordelijk voor wat? Europa verantwoordelijk voor consistente regelgeving Federale overheid verantwoordelijk voor opvolging (controle & positieve stimulatie) 30

31 Oplossingen rond opvangen van problemen sociale dumping: Wat is de rol van de vakbonden? De voortrekkersrol van de vakbonden wordt als beperkt gezien binnen deze problematiek Wordt eerder als Europees probleem erkent Er wordt wel heil gezien in een bredere en diepere samenwerking tussen de Europese vakbonden 31

32 Houding van de Belg ten aanzien van SOCIALE ZEKERHEID EN VAKBONDEN 32

33 Houding ten aanzien van sociale zekerheid 1 op 2 Belgen is positief over onze sociale zekerheid Sociale zekerheid (N=1000) Negatief Neutraal Positief 14% 37% 49% Gemiddelde Score (/10) 6,0 57% vindt echter dat de sociale zekerheid er de laatste jaren op achteruit is gegaan 0% 20% 40% 60% 80% 100% *Schaal: Negatief (0-3) Neutraal (4,5,6) Positief (7-10) 33

34 Houding ten aanzien van sociale zekerheid 30 % van de jarigen staat open voor het idee om hun sociale zekerheid te verzwakken in ruil voor meer jobcreatie (ten aanzien van 20% bij jarigen en 13% bij jarigen) 34

35 40% staat positief ten aanzien van vakbonden 35

36 Houding ten aanzien van vakbonden Relatief positieve attitude bij Belgen die BTB kennen 87% kent ABVV/FGTB 20% kent BTB Lagere bekendheid van BTB maar wel hogere appreciatie Vakbonden (N=1000) ABVV (N=874) Belgen die ABVV kennen 0% 20% 40% 60% 80% 100% 20% 23% 40% 40% 40% 37% Gemiddelde Score (/10) 5,6 5,2 BTB (N=199) 19% 35% 47% 5,7 Belgen die BTB kennen Negatief Neutraal Positief *Schaal: Negatief (0-3) Neutraal (4,5,6) Positief (7-10) 36