Vluchten als identificatieproces: hoe kunnen we dit vanuit de hulpverlening overstijgen?

Transcriptie

1 Vluchten als identificatieproces: hoe kunnen we dit vanuit de hulpverlening overstijgen? Het psychisch parcours bij vluchtelingen: traumatisch of therapeutisch? Steunpunt Cultuursensitieve Zorg CGG Brussel Redouane Ben Driss Stefaan Plysier

2 Overzicht Kenmerken van een vluchteling Traumatisering: enkel een destructief proces? Psychopathologie en vluchten Vluchtelingen en hulpverlening Hoe overstijgen vanuit de hulpverlening? Besluit

3 Kenmerken van een vluchtelingen La particularité de la migration chez les réfugiés Fases van het vluchten L insécurité Geduwd weg van huis Het verlies Idealisatie Voor een asielzoeker is het individu een subjet

4 Kenmerken van vluchtelingen Trauma als onderdeel van elk leven Kindertijd, relatie met de omgeving Trauma door de ontworteling Aanpassing aan nieuwe referentie cultuur Hertraumatisering door de verwerpen het verlies

5 Overzicht Kenmerken van een vluchteling Traumatisering: enkel een destructief proces? Psychopathologie en vluchten Vluchtelingen en hulpverlening Hoe overstijgen vanuit de hulpverlening? Besluit

6 Traumatisering: enkel een destructief proces? Niet elke vluchteling heeft een trauma Een trauma kan constructief zijn. Voor bepaalde vluchtelingen is de confrontatie een positieve impuls (de kinderen gaan naar scholen) Focus van onderzoek kan ook liggen op zij die geen trauma hebben Identificatie van protectieve factoren Beschikbaarheid van sociale ondersteuning Copingstrategieën Betekenis die gegeven wordt aan ervaringen

7 PTSS als Culture Bound Syndrome? Pathologiseren van normale reacties (Marsella & Christopher, 2004) Onvoldoende aandacht voor 'posttraumatic growth' 'Hidden majority' (Kleber, 1995) Menselijke ervaring als ' a mediating world between individuals' (Kleinman, 1995) 'mental engeneering' vs. 'social engeneering' Individualisatie, medicalisatie, reïficatie

8 De gemeenschap komt zeer weinig voor als subject van onderzoek (itt het individu) displacement related stressors zijn belangrijkste verklarende factoren voor ontstaan van depressie en angsttoornissen.

9 displacement-related stressors Sociale isolatie Verlies van traditionele sociale ondersteunings netwerken Onzekerheid over het welzijn van naasten en familie Gebrek aan inkomensgeneratie en economische zelfvoorziening Discriminatie door leden van gastland Verlies van sociale rollen Gebrekkige toegang tot gezondheids-, educatie- en economische bronnen

10 Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toe Bron: Miller, K. E., & Rasco, L.M. (2004). The

11 indirecte factoren: Ziektes Persoonlijke verlieservaringen Seksuele mishandeling Huiselijk geweld

12 Overzicht Kenmerken van een vluchteling Traumatisering: enkel een destructief proces? Psychopathologie en vluchten Vluchtelingen en hulpverlening Hoe overstijgen vanuit de hulpverlening? Besluit

13 Psychopathologie en vluchten Diagnostiek problemen de cultuur oorsprong is belangrijk. PTSD door DSM IV 20% van vluchtelingen flash back, angst, depressie Psychose Melancolie, agressiviteit, verwaring Dikwijls jong volwassen Somatisatie zelfmoordpoging

14 Posttraumatische Stress Stoornis ( PTSS ) Het herkennen van een stresserende ervaring in het leven die buiten de normale proporties is Een voortdurend herbeleven van het trauma op verschillende manieren Een verminderde respons op de omgeving Nieuwe trauma-gerelateerde symptomen

15 Overzicht Kenmerken van een vluchteling Traumatisering: enkel een destructief proces? Psychopathologie en vluchten Vluchtelingen en hulpverlening Hoe overstijgen vanuit de hulpverlening? Besluit

16 Vluchtelingen en hulpverlening Overdracht en tegenoverdracht Identificatie door de trauma Macht en onmacht De vraag van de echt en de niet echt asielzoeker door de politiek discour In de hulpverlening, bestaat de neutraliteit? Multidisiplinaire hulpverlening

17 Overzicht Kenmerken van een vluchteling Traumatisering: enkel een destructief proces? Psychopathologie en vluchten Vluchtelingen en hulpverlening Hoe overstijgen vanuit de hulpverlening? Besluit

18 Hoe het identificatieproces overstijgen vanuit de hulpverlening? De wet van het instrument (Kaplan,1964) Als het enige instrument in iemands bezit een hamer is, dan is er de neiging om alles als een nagel te gaan beschouwen Switch naar een ecologisch paradigma ipv een biomedisch paradigma Normaliseren van Sadness Ecological approaches to healing and adaptation Resilience en vluchten Restaurer le lien social pour pas rester dans le vide, le collectif peut produire du soin Redonner sens à un parcours de vie Action limité en raison de l insécurité et du massal overdracht

19 Implicaties voor geestelijke gezondheidszorg Geestelijke gezondheidsinterventies die: De psychologische stress verminderen De coping met de displacement stressors binnen de vluchtelingengemeenschap vergroten Vb. faciliteren van ondersteunende netwerken Vb. beschadigde relaties binnen een gemeenschap herstellen Vb. creëren van settings waarin zinvolle rollen kunnen ingevuld worden

20 Overzicht Kenmerken van een vluchteling Traumatisering: enkel een destructief proces? Psychopathologie en vluchten Vluchtelingen en hulpverlening Hoe overstijgen vanuit de hulpverlening? Besluit

21 Besluit Blijven in ons kader Netwerkhulp Werken met de réaliteit van de vluchteling en de hulpverlening Voorstellen aan de politiek Voorstellen aan de juridische wereld zoals advocaat