Amateurkunst en onderwijs. Samenwerking met primair onderwijs en brede school in vijf stappen

Transcriptie

1 Amateurkunst en onderwijs Samenwerking met primair onderwijs en brede school in vijf stappen

2 Amateurkunst, een verrijking Veel scholen werken graag samen met externe partijen bij het verzorgen van kunstprojecten. Met professionele kunstenaars en educatieve instellingen, maar juist ook met amateurkunstenaars en amateurverenigingen uit de directe omgeving. Amateurkunst kan het kunstaanbod op scholen verrijken en andersom kan het onderwijs bijdragen aan de ontwikkeling van amateurkunst. Kunstfactor maakte een stappenplan waarmee amateurkunstenaars een structurele samenwerking met het onderwijs kunnen opzetten. Samenwerken in 5 stappen Wil je als amateurkunstenaar of amateurkunstorganisatie ook een project opzetten voor basisschoolleerlingen? Kunstfactor ontwikkelde een stappenplan om amateurkunstenaars op weg te helpen bij het aangaan van een structurele samenwerking met het primair onderwijs en de brede school. Het stappenplan is gemaakt voor individuele amateurkunstenaars en voor beoefenaars van amateurkunst in diverse verbanden: verenigingen, stichtingen en ad-hocgroepen. Fedde Sterringa van Dansgroep Ralda en Renée Fleuren van Theaterwerkplaats De Rest werkten al met het stappenplan. Fedde vertelt dat zijn dansgroep veel heeft gehad aan het stappenplan. Je kunt natuurlijk zelf het wiel uitvinden, maar dan ga je al snel voorbij aan de mogelijkheden die een onderwijsproject biedt. Het stappenplan heeft ons bijvoorbeeld op het idee gebracht om samenwerking te zoeken met de Stichting Muziekonderwijs in de buurt. Ook gaan we met behulp van het stappenplan werken aan een uitbreiding van onze activiteiten op scholen. Renée ziet het stappenplan ook als een waardevolle ondersteuning. Inmiddels werken we heel veel samen met scholen. Toch blijft het belangrijk om je steeds opnieuw af te vragen wat je wilt met je project en hoe je dat het beste aan kunt pakken. Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

3 Stap 1 Positie bepalen Denk na over waar je staat en wat je te bieden hebt. Wat wil je bereiken en hoe kan het onderwijs daar een rol in spelen? Stel jezelf bij deze eerste stap de volgende vragen: Waar ben ik goed in als amateurkunstenaar of -organisatie? Wat zijn mijn doelen voor de toekomst? Welke rol kan samenwerking met het primair onderwijs daarbij spelen? Aan welke activiteiten denk ik: eenmalig of terugkerend, als kennismaking of als verdieping? Heb ik voldoende kennis om te bepalen wat ik kan bereiken met het onderwijs, zijn er partners die mij daarbij kunnen helpen? Wees je bewust van wat je te bieden hebt en realiseer je ook waar je eigen kennis en kunde aangevuld kunnen worden door met anderen samen te werken. Laat je inspireren door de aanpak van andere amateurkunstenaars. Zorg dat je op de hoogte bent van wat er gaande is in het primair onderwijs en kijk of je hierbij aan kunt sluiten. Timmer je plannen niet helemaal dicht, maar werk ideeën uit in overleg met de partners met wie je wilt samenwerken. Om efficiënt te werk te gaan kun je de doelen smart formuleren: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

4 Stap 2 Partners kiezen Ga op zoek naar een geschikte school voor de samenwerking. Oriënteer je ook op organisaties, instellingen en personen die je kunnen helpen; je hoeft de stap naar het primair onderwijs niet alleen te zetten. Stel jezelf in deze fase de volgende vragen: Welke scholen komen in aanmerking voor samenwerking? Zijn er scholen met ambities of wensen op het gebied van samenwerking of van kunst en cultuur? Voor welke onderdelen van het project is het zinvol om andere partners te zoeken? Kan ik gebruikmaken van mijn netwerk? Welke mogelijke partners willen investeren in een samenwerking met mij en het primair onderwijs? Welke mogelijke partners beschikken over kwaliteiten of faciliteiten die voor mij waardevol of aanvullend zijn? Realiseer je dat de school doelstellingen heeft ten aanzien van kunst en cultuur en probeer daarbij aan te sluiten. Houd ook rekening met de onderwijscyclus: wees er op tijd bij. Neem contact op met de mensen die betrokken zijn bij de cultuureducatie op school, zoals de interne cultuurcoördinator. Leg voor de uitvoering op schoolniveau contact met de locatiemanager of schoolleiding. Denk na over samenwerking met een lokale of provinciale instelling voor kunsteducatie. Een gezamenlijke aanpak van amateurkunst, kunst educatie en onderwijs kan veel voordeel geven. Voor advies en informatie over geschikte partners kun je terecht bij de gemeente, lokale steunpunten of bij een provinciale onder steunings instelling. Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

5 Stap 3 Plannen ontwikkelen Maak een plan voor de uitvoering en vraag je af wat je allemaal nodig hebt: welke materialen, hoeveel tijd en geld, welke kennis en vaardigheden? Ga na wat je zelf al in huis hebt en waar je nog naar op zoek moet. Ook is het verstandig om alvast na te denken over publiciteit. Stel jezelf de volgende vragen: Welke kennis en vaardigheden zijn nodig? Welke kennis ontbreekt nog en bij wie zou ik die kunnen halen? Welke materialen zijn nodig en wat ontbreekt nog? Moeten er nieuwe materialen ontwikkeld worden? Welke locaties zijn er voor de activiteit nodig en beschikbaar? Hoeveel tijd is er nodig om de activiteit voor te bereiden? Hoe lang duurt de activiteit? Wie zijn er nodig voor het ontwikkelen, uitvoeren en begeleiden van de activiteit? Hoe breng ik de buitenwereld op de hoogte van de samenwerking? Hoeveel geld is er nodig? Wat wil ik zelf investeren en welke mogelijke andere bronnen zijn er? Laat de school en de samenwerkingspartners meedenken over wat er nodig is en over hoe je kunt verkrijgen wat nog ontbreekt. Ga na of je een beroep kunt doen op provinciale of landelijke stimulerings programma s of op fondsen en sponsors. Maak bij financiering en subsidies van tevoren duidelijke afspraken over wensen, verwachtingen en prestaties. Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

6 Stap 4 Plannen realiseren In deze fase maak je de uitkomsten van de voorgaande twee stappen concreet. Je bepaalt een verstandige en logische volgorde van acties en stelt de taakverdeling vast. Stel jezelf daarbij de volgende vragen en leg vast waar en wanneer deze acties gaan plaatsvinden: Wie zorgt voor het aanvullen van de ontbrekende kennis? En wie gaat de aanwezige kennis inzetten? Wie gaat voor welk gebied het materiaal ontwikkelen of aanschaffen? Wie regelt de locatie? Welke mensen worden ingezet voor de ontwikkeling, organisatie en begeleiding van de activiteiten, en wie is daarvoor verantwoordelijk? Hoeveel dragen de partijen bij uit de eigen middelen en wie zorgt voor financiering uit andere geldbronnen? Spreek duidelijk met de school en eventuele andere partners af wat de taakverdeling is en wie waarvoor verantwoordelijk is. Leg het tijdpad vast en bepaal wie de voortgang bewaakt. Wees realistisch in je planning en verwachtingen. Informeer alle betrokkenen regelmatig, zeker als er concrete en leuke resultaten geboekt zijn. Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

7 Stap 5 Evalueren en bijstellen Het zit erop. Is iedereen tevreden? Het is waardevol en belangrijk om zelf en met de betrokkenen de samenwerking, het proces en het resultaat te evalueren. Bekijk ook op welke punten in de toekomst verbetering mogelijk is. Belangrijke vragen zijn: Hoe is de samenwerking met de school en partners bevallen? Zijn alle partijen tevreden over de manier waarop je tot samenwerking bent gekomen? Zijn jullie tevreden met de doelen die zijn gesteld? Zijn de doelen bereikt? Hebben alle partijen goed ingeschat wat nodig was voor het project? Hoe is de uitvoering verlopen? Zijn de afspraken over planning, taak ver deling en verantwoordelijkheden nagekomen? Hoe reageerden de leerlingen op het project? Heb je interesse in een volgende samenwerking met het onderwijs? Met dezelfde school en partners? Werk de vragen hierboven uit, afgestemd op de genomen stappen en de gestelde doelen. Stel in de evaluatie vooral gesloten vragen en werk met een schaal van 1 (onvoldoende) tot en met 5 (zeer goed). Betrek alle deelnemers bij de evaluatie: de school, eventuele andere partners en de leerlingen en hun ouders. Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

8 Ervaringen uit de praktijk Renée Fleuren van Theaterwerkplaats De Rest Renée Fleuren is enthousiast over het werken met amateuracteurs tijdens theaterworkshops op basisscholen. Kinderen denken bij acteren algauw aan bioscoopfilms of grote musicals. Van onze amateuracteurs leren ze dat je aan acteren ook gewoon veel plezier kunt beleven. Acteren is niet alleen een vak, maar ook een passie! Amateurkunstenaars denken makkelijker buiten kaders van techniek en regeltjes, waardoor ik in de klas heel verrassende situaties zie ontstaan. Renée ziet het primair onderwijs als ideale plaats om kunst te introduceren. De situatie in de klas is bekend en veilig, waardoor de stap naar een culturele instelling kleiner wordt. Bovendien zijn amateurkunstenaars in de buurt van de school gevestigd en zijn de kosten voor het inschakelen van amateurkunstenaars vaak lager. Fedde Sterringa van Dansgroep Ralda Door samenwerkingsverbanden met het onderwijs aan te gaan, kunnen amateur kun stenaars en amateurverenigingen zich op een frisse manier presenteren aan een heel nieuw publiek. Fedde Sterringa vertelt: In onze workshops op basisscholen leren we kinderen over dans in verschillende culturen, iets wat ze niet kennen uit de reguliere lessen op school. Tegelijk maken we de leerlingen hierdoor enthousiast om na school ook bij ons te komen dansen. Ook Renée ziet samenwerking met scholen als een kans om kinderen te interesseren voor hun cursussen. We zien veel kinderen uit de klas terug in onze theaterwerkplaats. Daar doen we ook ons best voor: kort na een workshop op school bieden we een open lesdag aan in onze werkplaats. Ga uit van je eigen mogelijkheden Het stappenplan is bedoeld als hulpmiddel, gebruik eruit wat bij je om stan dig heden en doelen past. Laat je vooral inspireren door je eigen moge lijk heden, door wat er in de omgeving gebeurt en beschikbaar is, door je samenwerkingspartners en door andere verenigingen of amateur kun ste naars. En laat je verrassen! Zowel Fedde van Dansgroep Ralda als Renée van Thea ter werkplaats De Rest zien onverwachte dingen gebeuren tijdens hun pro jecten op scholen. Fedde vertelt: Sommige jongens vinden dansen niet cool. Het duurt vaak even, maar als ze hun klasgenoten bezig zien, dan durven ze zichzelf ook helemaal te geven. Bij het afsluitende optreden voor de ouders staat iedereen versteld van wat we in korte tijd voor elkaar hebben gekregen. Renée herinnert zich een situatie tijdens een workshop in groep zeven. Een van onze amateuractrices was heel verbaasd toen een leerling spontaan haar juf liet deelnemen in een rollenspel. Het meisje zorgde zo voor een heel nieuwe interactie in de groep, waar de actrice vervolgens mooi op kon inspelen. Van dat soort dingen leer je als amateurkunstenaar zelf ook heel veel. Meer tips en het stappenplan zijn te vinden op de website van Kunstfactor: Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december

9 Colofon Samenstelling & tekst: Kunstfactor, Utrecht Tekstredactie: Tekst Support, Amsterdam Vormgeving: Ontwerpbureau Taluut, Utrecht Foto s: Theaterwerkplaats De Rest, Maarssen en Dansgroep Ralda, Raalte Bij het ontwikkelen van dit stappenplan is gebruikgemaakt van het Stappenplan brede school en cultuureducatie 2007 van Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht. Kunstfactor Utrecht, december 2010 Amateurkunst en onderwijs is een uitgave van Kunstfactor, sectorinstituut amateurkunst. Tenzij anders overeengekomen, geeft Kunstfactor u als lezer toestemming deze uitgave voor eigen gebruik te downloaden en af te drukken. Het is niet toegestaan om inhoudelijk, tekstueel of anderszins wijzigingen aan te brengen. Bij citeren is bronvermelding verplicht. Overdracht aan derden van het gebruiksrecht is uitgesloten. Het gebruiksrecht geldt niet voor commerciële doeleinden. De overdracht van de rechten van intellectueel eigendom, waaronder het auteursrecht, rustend op de door Kunstfactor opgestelde of ontworpen werken zijn bij het gebruiksrecht niet inbegrepen. Kunstfactor, sectorinstituut amateurkunst, zet zich in voor een sterke amateurkunstsector. Dit doen we vanuit de overtuiging dat actieve kunstbeoefening een bijdrage levert aan de persoonlijke ontwikkeling van mensen en aan een creatieve, harmonieuze samenleving. KUNSTFACTOR SECTORINSTITUUT AMATEURKUNST Kromme Nieuwegracht 66 Postbus AL Utrecht T +31 (0) info@kunstfactor.nl Kunstfactor Amateurkunst en onderwijs: vijf stappenplan december