SAGAAM IN DE KLAS. Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO
|
|
- Cornelia Rebecca van Beek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SAGAAM IN DE KLAS Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO 1
2 Hoe meer mensen worden aangezet tot schrijven hoe meer ze gaan lezen Adriaan van Dis Colofon Auteur: Tom Blok Huisstijl: BoomvanMourik Sagaam Nederland b.v. SAGAAM IN DE KLAS is een uitgave van van Sagaam Nederland B.V. Tenzij anders overeengekomen, geeft Sagaam Nederland b.v. u als lezer toestemming deze uitgave voor eigen gebruik te downloaden en af te drukken. Het is anders dan voor gebruik op school niet toegestaan om inhoudelijk, tekstueel of anderszins wijzigingen aan te brengen. Bij citeren is bronvermelding verplicht. Overdracht aan derden van het gebruiksrecht is uitgesloten. Het gebruiksrecht geldt niet voor commerciële doeleinden. De overdracht van de rechten van intellectueel eigendom, waaronder het auteursrecht, rustend op de door Sagaam opgestelde of ontworpen werken zijn bij het gebruiksrecht niet inbegrepen. 2
3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD PAGINA 4 PROJECTSUGGESTIES PAGINA 5 MATERIALEN PAGINA 5 THEMAGERICHT WERKEN IN MEERDERE VAKGEBIEDEN PAGINA 5 OP ZOEK NAAR EEN MOOI VERHAAL PAGINA 6 HOE GA JE TE WERK PAGINA 6 EEN VERHAAL PLAATSEN OP SAGAAM PAGINA 7 RUIMTE VOOR AANTEKENINGEN PAGINA 8 & 9 3
4 VOORWOORD Sagaam heeft als doel een bijdrage te leveren aan het verminderen van eenzaamheid en het bevorderen van meer sociale samenhang. We kunnen dit doen door verhalen van mensen bij elkaar te brengen en daarmee weer te verbinden. Zo is het idee ontstaan om ook vanuit scholen projecten te starten of bij bestaande projecten aan te sluiten en de leerlingen bij hun grootouders en ouders al die prachtige verhalen op te laten halen en met elkaar op te schrijven. Naast het sociale aspect van een dergelijk project wordt zo ook vaak mooie geschiedenis vastgelegd, voordat de verhalen niet meer verteld kunnen worden en bouwt iedereen in macroperspectief mee aan een collectief geheugen. Uit onderzoek (Cornelis & E.A., 2007) bij scholieren op middelbare scholen blijkt dat de schrijfvaardigheid bij de verwachtingen achterblijft o.a. omdat er te weinig wordt geoefend. Toch vinden heel veel leerlingen schrijven leuk. Volgens het onderzoek Creatief schrijven tussen 12 en 18 jaar. (Rooij, S. de 2009) schrijft bijna de helft van de jongeren. Hun belangrijkste reden om te schrijven is voor hun plezier. Bijna de helft is gemotiveerd om ermee door te gaan. Veel jongeren schrijven brieven (36%) en houden een dagboek bij (36%). Van de literaire genres staat poëzie met 33% op de eerste plaats, gevolgd door songteksten (29%) en korte verhalen (27%). Ruim de helft van de ondervraagden schreef al als kind (vooral korte verhalen). Met deze wetenschap ziet Sagaam mogelijkheden om én jongeren meer aan het schrijven en lezen te krijgen én maatschappelijk een positieve bijdrage te kunnen leveren door jongeren hun familiegeschiedenis te laten opschrijven en dat in een brede context met elkaar te delen. Sagaam in de klas hoeft niet beperkt te blijven tot het vak Nederlands. Omdat Sagaam zich niet beperkt tot één thema waarover de verhalen kunnen gaan, kunnen vakken als geschiedenis, maatschappijleer en wereldoriëntatie kunnen hierbij uitstekend betrokken worden. Wij hopen met dit beknopte lesmateriaal enkele handvatten te geven waarmee een mooi en breed gedragen project kan worden opgezet of verrijkt. Den Haag, Januari 2015 Het SAGAAM team 4
5 PROJECTSUGGESTIES Het staat een school vrij om Sagaam in een bestaand project te integreren of als zelfstandig project te benoemen. Voor Sagaam geldt dat de maatschappelijke hoofddoelstellingen te weten het delen van verhalen en daarmee meer sociale cohesie te bewerkstelligen direct of indirect worden gehaald. Enkele tips om het project impact te geven: Benaderen van lokale media zoals kranten en televisiestations Benaderen van verzorgingshuizen om te vragen of er ouderen zijn waarbij kinderen langs mogen komen ( school in de wijk ) Organiseren van voorleesmiddagen in bijvoorbeeld verzorgingstehuizen met leerlingen met verzamelde verhalen Uitnodigen van een lokale of regionale schrijver die een lezing geeft MATERIALEN Alle materialen zoals foto s, PDF s e.d. die op de website van Sagaam zijn terug te vinden mogen in het kader van het project worden gebruikt. Voor interviews of bestaande verhalen moet een bronvermelding plaatsvinden. THEMAGERICHT WERKEN IN MEERDERE VAKGEBIEDEN Sagaam in de klas kan ook worden gebruikt vanuit een specifiek thema dat maatschappelijk speelt of bij een project dat breed in de school wordt uitgevoerd. Een voorbeeld van de huidige tijd is de vluchtelingenproblematiek. Veel grootouders kunnen wellicht nog verhalen vertellen over de periode uit de tweede wereldoorlog of de bootvluchtelingen uit Vietnam in de jaren 80. Andere thema s die goed toepasbaar zijn en waar leerlingen ook mee naar hun (groot-)ouders kunnen stappen zijn: Verhalen over muziek (jaren 50, 60 en 70) o Kun je je voorstellen dat in de jaren 50 de politie te paard kwam om mensen te verjagen als ze op straat op Rock and Roll muziek dansten? De Koude Oorlog o Toen Kennedy werd vermoord was de Koude Oorlog op een hoogte punt. Wat hebben de grootouders daar van meegekregen? Moderne techniek o Hoe was het om vroeger geen telefoon te hebben? o De eerste televisie Het geloof o Het geloof speelde een belangrijke rol in het gezinsleven van veel families. Hoe zag dat er dan uit? Hoe was het in de klas o In de klas van nu gaat het er heel anders aan toe dan vroeger. Hoe dan? Buitenspelen o Wat maakten de kinderen vroeger mee als ze op straat buiten speelden, wat zagen ze, wat speelden ze, wie kwam er voorbij? Enkele van deze tijdgebonden thema s kunnen goed in combinatie met andere disciplines binnen de school worden opgezet. De Koude Oorlog valt goed samen met de Geschiedenislessen en de ontwikkelingen in Techniek en Muziek met Maatschappijleer en bijvoorbeeld Natuurkunde. Onderstaande pagina s kunnen direct aan de leerlingen worden overgedragen. Dit lesmateriaal is ook in Wordformaat verkrijgbaar (info@sagaam.nl). 5
6 OP ZOEK NAAR EEN MOOI VERHAAL Hoe begin je Om makkelijk met bijvoorbeeld je grootouders over verhalen van vroeger te praten kun je het beste vragen naar oude foto s. Een foto brengt ze direct terug naar een moment in het verleden. Het zijn voor jou momenten die je niet hebt meegemaakt dus jouw opa of oma zullen erover beginnen te vertellen omdat ook bij hen de herinneringen dan terug komen. Je zult zien dat er dan allerlei korte verhalen en anekdotes voorbij komen die misschien wel de moeite waard zijn om op te schrijven en er een leuk verhaal van te maken. De kans is groot dat je met veel verhalen terugkomt. In ieder geval zal je merken dat je grootouders het leuk en gezellig vinden dat je er bent. Jij bent op zoek naar een goed verhaal dus als je met hen over de foto s praat en daarover vragen stelt, ben je ze eigenlijk aan het interviewen. Hieronder staan wat tips over hoe je te werk kunt gaan HET INTERVIEW Eigenlijk zijn we de gehele dag met elkaar in vraag en antwoord bezig; we interviewen elkaar de gehele dag maar dan wel ongestructureerd, van de hak op de tak. Bij een interview is het onderwerp en het doel van te voren vastgelegd. Ook de rol staat vast: de interviewer en de geïnterviewde(n). Voor jou is de rol van de interviewer weggelegd waarbij het belangrijk is om dat wat de geïnterviewde vertelt, goed en gestructureerd vast te leggen zodat iemand die het verhaal later terugleest, het makkelijk kan lezen en begrijpt waar het over gaat. HOE GA JE TE WERK Aantekeningen maken 1. Schrijf terwijl iemand vertelt, trefwoorden op. Probeer niet letterlijk alles op te schrijven. 2. Je kunt eventueel ook met telefoon een opname van het verhaal om het later nog eens terug te luisteren. Vragen stellen Een verhaal is voor een ander interessant als die zich er ook in kan herkennen of zich er van alles bij kan voorstellen. Iemand die vertelt kent alle details, de luisteraar (of lezer) niet. Een verhaal dat zich afspeelt in een stad krijgt voor veel meer mensen waarde als bekend is waar precies in de stad. Vlak voor het busstation in de Van Lennepstraat zegt veel meer dan alleen Vlak voor het busstation. Stel dus gerust vragen over: Waar speelde het zich precies af? Wat voor weer was het? Wanneer in welk jaar of jaargetijde of misschien wel het tijdstip van de dag. Wie wie was. De buurvrouw heeft ook een naam. Of Mijn oudste broer Piet in plaats van alleen Mijn broer Piet Probeer dus achter de nuttige of noodzakelijke details van het verhaal te komen die het mooier en spannender maken. Maak als dat kan ook een kopie van de foto met je telefoon om die later bij het verhaal te plaatsen. Uitwerken Probeer aan de hand van je aantekeningen een eerste versie van het verhaal op te schrijven. Gebruik hierbij indien nodig de opname die je hebt gemaakt. Denk ook 6
7 nam over de vorm waarin je het verhaal schrijft, in de eerste persoon (de ik-vorm) of derde persoon (hij of zij). Lees het verhaal een paar keer goed door en kijk of het vlot loopt. Controleren op stijl en spelling Wanneer een verhaal taal- en of stijlfouten heeft leidt dat af. Het kan zelfs storend zijn voor de lezer. Wanneer je gebruik maakt van een tekstverwerker, maak dan gebruik van de spelling- en grammaticacontrole van het programma. Een computerprogramma ziet niet of een zin goed loopt of je woorden bent vergeten. Laat het verhaal ook door een kritische lezer bekijken. Die ziet soms zaken die je zelf bent vergeten of niet ziet omdat je vol in het verhaal zit. Tot slot, laat het definitieve verhaal aan de verteller(s) lezen. Deze zal trots op jouw prestatie reageren! Tip: Maak ook voor de verteller een account op Sagaam aan zodat ze daar hun verhaal zien staan! EEN VERHAAL PLAATSEN OP SAGAAM Een verhaal op Sagaam plaatsen is eenvoudig. Nadat een account is aangemaakt, is er een menuoptie VERHAAL SCHRIJVEN. Op de pagina die dan verschijnt kun je een titel plaatsen en het verhaal zelf (kopiëren en plakken vanuit de tekstverwerker). Nadat het verhaal is opgeslagen, verschijnt het op De Schrijftafel. Het verhaal staat dan op Sagaam maar is nog niet gepubliceerd. Andere mensen kunnen het dus nog niet lezen. Op deze pagina kan de foto worden toegevoegd en kenmerken van het verhaal zoals: thema s, locatie, periode en trefwoorden waarop het verhaal kan worden teruggevonden. 7
8 Het is dus belangrijk om het verhaal van de juiste kenmerken wordt voorzien zodat het ook door andere mensen snel wordt gevonden. Het verhaal kan als het compleet is worden opgeslagen en gepubliceerd waardoor het door andere mensen gelezen kan worden of opgeslagen en afgesloten waardoor het op de schrijftafel blijft staan. 8
9 RUIMTE VOOR AANTEKENINGEN 9
10 10
SAGAAM IN DE KLAS. Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO
SAGAAM IN DE KLAS Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO 1 Hoe meer mensen worden aangezet tot schrijven hoe meer ze gaan lezen Adriaan van Dis Colofon Auteur: Tom Blok Huisstijl:
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatie(5) Handleiding verhalen invoeren www.geheugenvanoost.nl
1: Log in (5) Handleiding verhalen invoeren www.geheugenvanoost.nl Klik op de homepage op LOG IN (links onder). Je komt dan op de Log in pagina: Hier vul je in: 1. jouw persoonlijk gebruikersnaam 2. je
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieWerkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6
We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet
Nadere informatieAls eerste bedankt voor het aanschaffen van deze PDF waarin ik je handige tips en trucs zal geven over het schrijven van een handleiding.
Bedankt! Als eerste bedankt voor het aanschaffen van deze PDF waarin ik je handige tips en trucs zal geven over het schrijven van een handleiding. Graag zou ik je willen vragen mij een email te sturen
Nadere informatieVERVANGTAAK LICHAMELIJKE OPVOEDING VOOR LANGDURIG GEBLESSEERDEN
VERVANGTAAK LICHAMELIJKE OPVOEDING VOOR LANGDURIG GEBLESSEERDEN Je maakt een werkstuk over een (voor jou) niet zo bekende sport. Je maakt het werkstuk op aan de hand van onderstaande handleiding. Veel
Nadere informatieInterview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars
Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars In deze opdracht maak je een interview met een of meer personen over de Joodse bevolkingsgroep in Den Haag tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je moet in
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieSociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders
Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij
Nadere informatieHet verhaal van Anna
Het verhaal van Anna Auteur: Conny Boendermaker Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt
Nadere informatiePraten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers
Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen
Nadere informatieHandleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * website * voorlezen
Handleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * website * voorlezen Antoniusschool Groep 7/8 Let op: deze heb je het hele schooljaar nodig! Hoe maak je een spreekbeurt? Mijn voorbereiding:
Nadere informatieIn deze instructie lees je een aantal korte stukjes over interviewen. Bij elk interview zijn er drie stappen te onderscheiden:
Interview In deze instructie lees je een aantal korte stukjes over interviewen. Bij elk interview zijn er drie stappen te onderscheiden: - de voorbereiding - het gesprek - het verslag Wat is een interview?
Nadere informatieLezen - Leesverslag HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/52526
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 31 oktober 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/52526 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatieLesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans
Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk
Nadere informatieHoe maak je een werkstuk?
Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieSamenvatting. Vrijwilligers in de Amateurkunst
Samenvatting Vrijwilligers in de Amateurkunst Samenvatting Vrijwilligers in de Amateurkunst De amateurkunstsector kampt met een tekort aan vrijwilligers. Vooral in de disciplines beeldende kunst en instrumentale
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. Eindverslag 86. Extra opdrachten 90. Tips voor op school 94
Inhoud Inleiding 7 deel 1 lees- en kijkbio Hoofdstuk 1 Verhalen vertellen 10 Hoofdstuk 2 Zelf verhalen vertellen 12 Hoofdstuk 3 Voorlezen 16 Hoofdstuk 4 Verhalen lezen 18 Hoofdstuk 5 Verhalen in boeken
Nadere informatieLesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek
Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek KIEZEN Een goed begin is het kiezen van het juiste boek. Er zijn zo veel mooie verhalen waardoor het soms lastig is om een goede keuze
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieWerkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken
Werkboek Maatschappelijke stage Stichting Oude Groninger Kerken 2011 Inhoud: Inleiding Wat is de SOGK? Wat ga je doen? Voorbereiding Uitvoering Verwerking Evaluatie Bijlagen p3 p X p X p X p X p X p x
Nadere informatieNoot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen.
Noot 14 Het maken van een levenslijn of familiestamboom, en het verzamelen van materialen. Een levenslijn Tijdens het kennismakingsgesprek of in het eerste themagesprek kunt u met iets bijzonders beginnen:
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieDe Romeinen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/40999
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Wassink 16 January 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/40999 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatiebekende ruimte. W ren met z n zesse e zagen er mooi u We wisten dat we
LESBRIEF Leerling OPDRACHT 1 plak hier FOTO 1 Vul in. Naam: Leeftijd: School: Broers/Zussen: Passie: Favoriete muziek: Wat voor beroep zou je later willen: OPDRACHT 2 plak hier FOTO 2 Hoe ontstaat een
Nadere informatieDwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
Nadere informatieJuf Sabine en juf Maaike
Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal
Nadere informatieHoe maak ik een werkstuk?
Hoe maak ik een werkstuk? Stap 1: Onderwerp en vraag Voordat je kunt beginnen met het maken van een werkstuk, moet je natuurlijk een onderwerp kiezen. Als je een onderwerp hebt gekozen ga je bedenken wat
Nadere informatiewerkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het
Nadere informatieDag van Respect & Twinning
Dag van Respect & Twinning In contact met een klas aan de andere kant van de wereld De Dag van Respect heeft in samenwerking met Cordaid Kinderstem, een lesprogramma ontwikkeld om vorm en inhoud te geven
Nadere informatieLesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk
Lesbrief: Beroepenmagazine Thema: Mens & Dienstverlenen aan het werk Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding In de lesbrieven van het thema Aan het werk hebben jullie
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieBepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag
Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag De probleemstelling is eigenlijk het centrum waar het werkstuk om draait. Het is een precieze formulering van het onderwerp dat je onderzoekt. Omdat de probleemstelling
Nadere informatieWie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview. Afstemming noodzakelijk. Voorwerk! Methodisch kind-interview.
Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview Aafke Scharloo & Irene Martens Voorwerk! Afstemming noodzakelijk - Afstemming politie - Informatie verzamelen - Via de ouder/ begeleider het kind
Nadere informatieRV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164
R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken
Nadere informatieAantekeningen die je moet leren voor het SE Leesvaardig voor Eldeweek 2 en je eindexamen!! Goed bewaren dus!!!! Naam: Leesvaardig Blok 1
Aantekeningen die je moet leren voor het SE Leesvaardig voor Eldeweek 2 en je eindexamen!! Goed bewaren dus!!!! Naam: Leesvaardig Blok 1 Tekstverband Signaalwoord Voorbeeld Reden Omdat, want, daarom Ik
Nadere informatieOntdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek
Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals
Nadere informatieWebquest Beroepen en Opleidingen
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Charlotte van Crugten 22 november 2011 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/33328 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieFictie - Fictieautobiografie vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74632
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 augustus 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/74632 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatie2.1 FaVoriete leestips
Verhalend 2.1 FaVoriete leestips Van klasgenoten heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften die mij leuk lijken: 1.... 2.... 3.... Van de leraar heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieHandleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk
Handleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk Antoniusschool Groep 5/6 Let op: deze heb je het hele schooljaar nodig! Hoe maak je een spreekbeurt? Mijn voorbereiding: 1. Je kiest
Nadere informatieINHOUD. Dit boekje kan je helpen... 8 Hoe gebruik je dit boekje?... 10 Wie ben ik?... 11. Wat is dyslexie?... 12
INHOUD Voorwoord.................................................... 4 Inleiding....................................................... 7 Dit boekje kan je helpen... 8 Hoe gebruik je dit boekje?... 10
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatieInleiding. 1.1 Wat is leren en coachen?
Inleiding 1 1.1 Wat is leren en coachen? Jij gaat leren, jouw coach gaat je coachen. Je gebruikt hiervoor dit boek met cd-rom. Jouw coach gaat je helpen om te leren. Net zoals de coach (zie figuur 1.1)
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekreclame
Uitleg boekverslag en boekreclame groep 7 schooljaar 2015-2016 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave Stap 4: Inhoud boekverslag
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatieMet welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?
Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen
Nadere informatieSpreekbeurt, en werkstuk
Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid
Nadere informatieGids voor het schrijven van een artikel www.juniorreporter.nl
Groene journalistiek door jongeren Gids voor het schrijven van een artikel www.juniorreporter.nl Junior Reporter Groene journalistiek door jongeren JUNIOR REPORTER maakt onderdeel uit van Young Reporters
Nadere informatieA. Jouw rechten! Kinderrechten
Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat
Nadere informatieKinderboekenweek Groep 8
L e e s p Feest! a a d e Leespromotie Kinderboekenweek Groep 8 voor alle lessen: leesboeken, waaronder boeken rond het thema van de Kinderboekenweek; kerntitels behorend bij het thema van de Kinderboekenweek
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieVaardigheden - Interview vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61673
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61673 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Nadere informatieLuisteren: muziek (A2 nr. 1)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk
Nadere informatiePROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM
PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM In het FLL World Class SM Project zal jullie team: Een onderwerp kiezen waar jullie enthousiast over zijn of altijd al meer over hebben willen weten. Een innovatieve oplossing
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 4)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk
Nadere informatieBijlage I Lesopzet voor leerlingen groep 7 en 8. welkom
Bijlage I Lesopzet voor leerlingen groep 7 en 8 welkom t r u u b s k in de voulgblik n oud nieuws en ee ter welkom in de volksbuurt oud nieuws en een terugblik Introductie Eerst bekijken jullie de animatiefilm
Nadere informatieVerslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen
Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Amber Van Geit Opleiding:
Nadere informatieWerkwijzer Verslagkring:
Werkwijzer Verslagkring: 1. Je maakt een tweetal. 2. Met zijn tweeën kies je een onderwerp, waarin jullie je willen verdiepen en waarover jullie meer willen weten. 3. Samen ga je op zoek naar informatie
Nadere informatieWerkstuk of verslag. de vormvoorschriften
Werkstuk of verslag de vormvoorschriften begeleider: (naam van de docent) het vak waarvoor je het verslag maakt naam en klas van de leerling schooljaar en datum van inleveren 2 Samenvatting Elk onderzoeksverslag
Nadere informatieVogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:...
Vogelgriep Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... 2 Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die
Nadere informatietaalkaart 1 Mijn diploma Mijn diploma
tk taalkaart 1 Mijn diploma Wat ga je doen? Je leert wat een diploma is. Je bedenkt en maakt een diploma. Op verkenning 1 Mijn diploma 1 Bekijk het diploma. naam: Femke Visser geboortedatum: 7 juni 1999
Nadere informatieTijdsplanning werkstuk groep 5
Naam: Groep 5 Tijdsplanning werkstuk groep 5 Wat wanneer Aan de juf het onderwerp van maandag 21 januari 2013 mijn werkstuk doorgeven inleveren opdracht 1 maandag 28 januari 2013 inleveren opdracht 2 donderdag
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatiekopieerblad leerling naar een verhaal d at u m :.. /.. /...
kopieerblad leerling Op zoek naar een verhaal N a a m : V o o r n a a m : d at u m :.. /.. /.... 2 Stap 1: Welk verhaal ga je schrijven? Heb je zelf een migratieverhaal? Ga je op zoek naar het verhaal
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Module 1 t/m 3
Samenvatting Nederlands Module 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1502 woorden 16 december 2010 6 8 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Laagland Module 1 Motivaties Verschillende motivaties waardoor
Nadere informatieJE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935
JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 Wat moet je doen? 1. Maak een presentatie over hoe jouw buurt er omstreeks 1935 uitzag of over de mensen die in die tijd in jouw buurt leefden. Wat kun je te weten komen
Nadere informatieLever je verslag in een snelhechter in. Zorg dat je een mooi titelblad hebt, waar de naam van je boek, je eigen naam, klas en inleverdatum op staat.
Boekverslag Van het boek dat je gelezen hebt moet je een verslag maken. In het verslag moeten al onderstaande punten aan de orde komen. Sommige antwoorden weet je meteen. Soms kunnen er ook vragen zijn,
Nadere informatieLiterair alfabet. literair alfabet een uitgave van Driestar Onderwijsadvies
Literair alfabet Handleiding Doel Dit literaire alfabet is een middel om gelezen boeken te verwerken. Kinderen laten zien welke gebeurtenissen of personen hen vooral aangesproken hebben. Ze kiezen een
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieHAND L E ID IN G. behorende bij de website. hoeradicaalbenjij.nl
HAND L E ID IN G behorende bij de website hoeradicaalbenjij.nl Beste gespreksleider, Dank voor het downloaden van deze handleiding, behorende bij de quiz Hoe Radicaal Ben jij?. Deze quiz werd ontwikkeld
Nadere informatieHandleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite
Waar gaat dit over? Handleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite Hier leer je hoe je een eigen webpagina kunt maken op de site van de school. Op deze webpagina kun je vertellen wie
Nadere informatie2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1
2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal
Nadere informatieRammen en remmen. Auteur : Ad Hoofs Illustraties : Roelof van der Schans. Boekverslag van:... Klas:...
Rammen en remmen Auteur : Ad Hoofs Illustraties : Roelof van der Schans Boekverslag van:... Klas:... Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen
Nadere informatieBrave New Books daagt je uit: schrijf je boek af in één maand! WEEK 2: PERSPECTIEF
Brave New Books daagt je uit: schrijf je boek af in één maand! WEEK 2: PERSPECTIEF In vier weken krijg je inzicht in wat een verhaal goed, meeslepend, invoelbaar en prettig leesbaar maakt. Je krijgt gereedschap
Nadere informatieGroep 7/8 Rechten van het kind
Groep 7/8 Rechten van het kind Rechten van het kind GROEP 7/8 Instructie lesmateriaal Het gedicht vormt een goede introductie voor het thema Kinderrechten. Gebruik de achtergrondinformatie om meer te vertellen
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieInleiding. Drie taalvormen
Inleiding Uw kind gaat binnenkort naar of zit inmiddels op de basisschool. Vaak horen wij van ouders: Tja, mijn kind zit nu in groep 1 of 2. Het stempelt daar met letters en het bekijkt en luistert naar
Nadere informatieKinderboekenweekprogramma. Wie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding
Kinderboekenweekprogramma Docentenhandleiding Wie Groep ben jij & 6 wie t/m ben ik? 8 1 Utrecht, 2016 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te
Nadere informatieELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatieBeoordeling power-point groep 5
Beoordeling power-point groep 5 Leerkracht: Leerling: Onderdeel 2 4 6 8 10 Opmerkingen Titeldia: Duidelijke titel met onderwerp/naam/groep Inhoudsopgave: Puntsgewijs wat ga je behandelen. Plaatjes: Functioneel
Nadere informatiePraktische gids internationale kinderontvoering uitgave voor jongeren
Praktische gids internationale kinderontvoering uitgave voor jongeren Centrum Internationale Kinderontvoering Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Wat is internationale kinderontvoering? 1.1 Als je ouders uit
Nadere informatieIn 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt
In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?
Nadere informatie