Natuurontwikkeling op akkers sturen door bodemtransplantaties

Transcriptie

1 Natuurontwikkeling op akkers sturen door bodemtransplantaties Jasper Wubs Veldwerkplaats Heischraal grasland 4 Oktober 2017

2 Natuurherstel op voormalige landbouwgronden

3 Natuurherstel op voormalige landbouwgronden Doel Pioniers Wens Initiële verwachting Weerbarstige realiteit - Natuurlijke successie - Milieuomstandigheden - Nutriënten - zuurgraad - hydrologie - Verspreiding planten Tijd (jaren) - Bodem biodiversiteit

4 Herstel: ontgronden? Nutriënten Schimmels Aaltjes - PO 4 : 80 5 mg/kg - Vergelijkbaar: NO 3, NH 4 Controle Ontgronden Bekker et al 2009 Levende Natuur Kardol et al 2009 Restoration Ecol.

5 Biodiversiteit in de bodem Bacteriën & achaea ( cm -3 ) Schimmels ( g -1 ) Springstaart Mijt ( m -2 ) Pissebed Miljoenpoot ( m -2 ) Wardle et al 2004 Science Bardgett & van der Putten 2014 Nature

6 Bodem voedselweb

7 Bodemdiversiteit the bad guys Aardappel cyst nematode (Globodera) Take-all wortel rot - schimmel (Gaeumannomyces graminis)

8 Bodemdiversiteit the good guys Mycorrhiza (schimmels) Plant-growth promoting Rhizobacteria (PGPR) Decomposteerders (afbraak org. materiaal)

9 Wat maakt een gezonde bodem? Wardle et al 2004 Science Morriën et al 2017 Nature Comm.

10 Ontwikkeling bodemgemeenschap Ex-akker doel vegetatie Bacteriën Meer schimmels (e.g. mycorrhiza) Morriën et al 2017 Nature Comm.

11 Dry weight (g) Dry weight (g) Effect bodemontwikeling op planten? = 1e groei fase = 2e groei fase pioniers Doel soorten 5 4 a a a 1.2 c 3 b b b 0.8 b b a a a 0 Early Mid Late 0 Early Mid Late Kardol et al. Ecology Letters (2006)

12 De bodemgezondheid verbeteren voor natuur?

13 Hele bodemgemeenschap inoculeren? Ex-akker doel vegetatie

14 Bevorderen wisselwerking plant-bodem Transplantatie Controle

15 Proef in een echt ecosysteem Ede Arnhem

16 Proef in een echt ecosysteem Ontgronden Ontgronden + bodem transplantatie

17 Microbiële biomassa Controle Gras inoc. Heide inoc. Mycorrhiza Controle Gras inoc. Heide inoc. Aaltjes/nematoden Controle Gras inoc. Heide inoc. Bodemleven neemt toe Wubs et al Nature Plants

18 Struikhei Dwergviltkruid Zegge spp. Stekelbrem Controle Bodemtransplantatie (heide bodem) Wubs et al Nature Plants

19 Heide bodem Grassland bodem Wubs et al Nature Plants

20 Heischraal grasland soorten? Valkruid Tandjesgras Fijn schapengras Klein vogelpootje Stijve ogentroost Gewoon biggenkruid Bosdroogbloem

21 Werkt bodem-transplantatie langdurig? 2005 (voor behandeling) ~

22 Soortensamenstelling Bodem-transplantatie werkt langdurig! Experiment (1996) - Zaaien - Bodemtransplantatie Bodem Bodem + zaaien Tijd (jaren) Wubs et al. manuscript in preparation

23 Verandering t.o.v. controle Effectiviteit in andere systemen? Vegetatie Bodemmicroben Met/zonder toplaag Wubs et al Nature Plants

24 Conclusies - Bodemtransplantatie (<< 1 cm laagje): - Versneld natuurherstel - Kan herstel sturen (soortensamenstelling) - Bodemtransplantatie icm zaaien 20 jr effect - Succes hangt af van - Bronmateriaal (soortensamenstelling, milieu) - Lokale milieufactoren (e.g. ontgronden) Take home messages - Positieve wisselwerking planten- & bodem-biodiversiteit - Te beïnvloeden door bodemtransplantatie

25 Bedankt! Biodiversiteit werkt Met dank aan: Martijn Bezemer, Wim van der Putten, Henk Duyts, Lieuwe Haanstra, Machiel Bosch, Ciska Raaijmakers, Gerdien Bos, Jörg Salamon, Freddy ten Hooven, Iris Chardon, Quirine Hakkaart, Henk Hofman, Yiman Chau, Adina Moraru, Nina Koele