natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN"

Transcriptie

1 natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN

2 indeling inleiding: voorstelling a geschiedenis van het natuurbeheer b - biotopen en soorten en hun beheer pauze c - beheer richt zich op de omgeving d - natuurbeheer is keuzes maken: het natuurbeheerspel afronding

3 ik ben en u bent

4 heden, verleden en toekomst van het natuurbeheer

5 natuurbehoud begon in de 19 de eeuw

6 natuurbehoud begon in de 19 de eeuw, behalve in België

7 en wat deed het Club van Rome (1968): grenzen aan de groei Ramsar-conventie (1971) beleid? Brundtlandrapport (1987) Conventie biodiversiteit (1992)

8 Natura 2000 de Habitatrichtlijn overkoepelt enkele andere internationale initiatieven

9 toekomst in Vlaanderen? Gelderse Poort, Nederland

10 soorten en hun beheer enkele voorbeelden

11 standaardwerken

12 wat is volgens u rust natuur?

13 soorten en hun beheer

14 de steenuil, dé vogel van het kleinschalige landschap houtkanten afwisseling graslanden, akkers met voldoende wormen, insecten broedgelegenheid: holtes in knotbomen typisch habitat: >30 hectare

15 orchideeën, parels van vochtige graslanden maaitijdstip van graslanden stel je af op de gewenste soorten orchideeën leven in symbiose met een schimmel: geen schimmel, geen orchidee

16 mest: een verhaal apart vele insecten en paddenstoelen zijn afhankelijk van mest

17 exoten, maar

18 discussie

19 enkele biotopen en hun beheer

20 grasland klassiek beheer: maaien, om natuurlijke verbossing tegen te gaan voedselrijkdom te verlagen maaitijdstip cruciaal

21 maaien en afvoeren: waarom? natuur vastzetten in een interessant successie-stadium verschralen van de vegetatie door biomassa weg te nemen historisch beheer van interessante biotopen als grasland, rietland, heide

22 zonder beheer verbost alles

23 maaien en afvoeren: hoe?

24 moeras waterkwaliteit én kwantiteit cruciaal waterpeil beheren aanvoer van eutroof water proberen te verhinderen beheer: lokaal (terug) open maken

25 droge heide: beheer richt zich op depositie vanuit de lucht beperken inwaai meststoffen grondwater laag in zomer, hoog in winter geen overstroming toelaten

26 plaggen oorsprong: heideterreinen strooisel voor potstal brandzoden fors terugzetten van de successie verwijderen van bemeste en verzuurde bovenlaag vooral toegepast in heideterreinen, maar ook op voormalige akkers, bemeste graslanden,

27 plaggen is niet graven

28 bos, ja maar wat zie je op volgende dia s? wat ontbreekt er voor de natuur op de volgende dia s? welke vragen zou je je als gids moeten stellen, voordat je een oordeel velt over de kwaliteit van het beheer van dit terrein?

29 wat denk je bij dit bos?

30 wat denk je bij dít bos?

31 de multisoorten-aanpak geniet de voorkeur focus het beheer niet op één soort, maar op een groep van soorten die typerend zijn voor het beoogde natuurtype kies minstens enkele haalbare soorten het Nederlandse natuurdoeltype-systeem is een goed voorbeeld daarvan

32 ijzeren paarden en tractoren

33 begrazing als onderhoudsbeheer géén afvoer nutriënten variatie door tegenhouden en terugzetten van de successie je hebt minimaal 10 hectare nodig volgens sommigen meer dan 50 of 100 hectare nodig

34 ken uw grazers!

35 pauze

36 natuurbeheer richt zich op de omgeving

37 belang van het milieu bodem water lucht klimaat proces- versus patroonbeheer beheervormen

38 het beheerplan doel: duurzaam beheer opstarten en een langetermijn-visie uitstippelen voor het natuurgebied studie van landschap, abiotiek, flora en fauna, maatregelen voor beheer regulier beheer herstel- en omvormingsbeheer openstelling

39 elk reservaat is anders, zowel naar inhoud als naar omgeving

40 zelfs een groot reservaat is vaak erg versnipperd

41 proces- en patroonbeheer patroonbeheer: het beheren van een landschap als een lappendeken van biotopen en biotoopjes het klassieke natuurbeheer

42 natuurbeheer is

43 kiezen? natuurbeheer is en blijft een menselijke keuze relevantie van een reservaat is in zeer belangrijke mate afhankelijk van mensen en hun omgeving nulbeheer resulteert in bepaalde climaxvegetatie, al de rest is een menselijke keuze maar zelfs nulbeheer leidt in huidige context

44 beheer kies je op basis van zeldzaamheid biodiversiteit aansluiten bij omgeving arbeidsintensiviteit historische context aaibaarheid haalbaarheid

45 verlanding als voorbeeld van successie

46 natuur is

47 de natuurbeheerder als chemicus water kwantiteit kwaliteit voeding en mineralen nitraat fosfaat kalium calcium zuurte-graad buffercapaciteit regen- versus oppervlaktewater

48 educatief natuurbeheer en het natuurbeheerspel

heden, verleden en toekomst van het natuurbeheer. voor de lesgever welk materiaal hoort bij dit onderdeel? natuurbeheer.

heden, verleden en toekomst van het natuurbeheer. voor de lesgever welk materiaal hoort bij dit onderdeel? natuurbeheer. voor de lesgever welk materiaal hoort bij dit onderdeel? dit lesonderdeel omvat een presentatie (waar je nu naar kijkt) én afdrukken van het zgn. natuurbeheerspel natuurbeheer Jens Verwaerde natuurbeheerspel

Nadere informatie

Ontwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Kruiden- en faunarijk grasland

Ontwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Kruiden- en faunarijk grasland Provincie Utrecht, afdeling FLO, team NEL, 5 februari 2015 is het basis-natuurgrasland. Het kan overal voorkomen op alle grondsoorten en bij alle grondwaterstanden, maar ziet er dan wel steeds anders uit.

Nadere informatie

Grasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4

Grasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Grasland en Heide Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Planning Grasland Voedselweb opdracht Heide Voedselweb opdracht Grasland Grasland is een gebied van enige omvang met een vegetatie die gedomineerd wordt door grassen

Nadere informatie

module 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES

module 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: Wat is ecologie? Wat is biodiversiteit? Wat is natuurbeheer? Boerennatuur op en rond het erf Wat is ecologie? Wat is ecologie? Wat is ecologie?

Nadere informatie

Heidebeheer in de 21 e eeuw

Heidebeheer in de 21 e eeuw Heidebeheer in de 21 e eeuw Henk Siebel Met OBN-faunaonderzoek van Joost Vogels, Arnold van den Burg, Eva Remke, Henk Siepel Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen Herstel en beheer van droge

Nadere informatie

Natuurmanagement specialisatie boswachter

Natuurmanagement specialisatie boswachter Natuurmanagement specialisatie boswachter Ischnoderma resinosum Welkom in ons gebouw Uitgangen in geval van nood Brandblussers Wc Koffie, thee en water Info over opleidingscheques en andere Opleidingscheques,

Nadere informatie

Hartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Holtingerveld

Hartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Holtingerveld Hartelijk welkom Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Holtingerveld Programma Opening Opzet en doel van deze avond Even terug kijken Hoe staat het met de Programmatische Aanpak Stikstof Korte samenvatting

Nadere informatie

Natuurstreefbeelden inleiding

Natuurstreefbeelden inleiding Natuurstreefbeelden inleiding Wat zijn natuurstreefbeelden? Een natuurstreefbeeld is een nagestreefd biotoop, mozaïek van biotopen of een leefgebied van een soort dat je wil behouden of verkrijgen via

Nadere informatie

Bundel 1 van veldoefeningen en cases

Bundel 1 van veldoefeningen en cases Bundel 1 van veldoefeningen en cases De cases en veldoefeningen bestaan uit 3 delen: Deel 1 de veldoefeningen waarvan de locaties voorkomen in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen. Deel 2 een case

Nadere informatie

GrasGoed Natuurlijk groen als grondstof De natuur als deel van een circulaire economie?

GrasGoed Natuurlijk groen als grondstof De natuur als deel van een circulaire economie? GrasGoed Natuurlijk groen als grondstof De natuur als deel van een circulaire economie? Katrien Wijns Projectcoördinator GrasGoed Natuurpunt Beheer vzw Waar het allemaal begint natuurbeheer Natuurpunt

Nadere informatie

Fauna in de PAS. Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen

Fauna in de PAS. Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen Fauna in de PAS Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen De Programatische Aanpak Stikstof Natuurdoelen en economische ontwikkelingsruimte 1600

Nadere informatie

Beheerplan Natuurbegraafplaats Heidepol Heidepol

Beheerplan Natuurbegraafplaats Heidepol Heidepol Beheerplan Natuurbegraafplaats Heidepol Heidepol Gemeente Arnhem en Gemeente Ede Veghel, januari 2011 Marshallweg 5 5466 AH Veghel T 0413-385 820 F 0413-385 829 E info@praedium.eu 2 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding...

Nadere informatie

Hartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen

Hartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen Hartelijk welkom Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen Programma Opening Opzet en doel van deze avond Even terug kijken Hoe staat het met de Programmatische Aanpak Stikstof Korte samenvatting

Nadere informatie

Polder Kortenhoef: landschap met geschiedenis. Korremof. Oost Indië. Wijde gat Oost zijde. Achter de Kerk

Polder Kortenhoef: landschap met geschiedenis. Korremof. Oost Indië. Wijde gat Oost zijde. Achter de Kerk Stand van de natuur en herstelmaatregelen Gerard ter Heerdt Bart Specken : landschap met geschiedenis Vecht t Hemeltje Horstermeerpolder Oost Indië Korremof Vreeland Kleine Wijhe Kortenhoef Wijde gat Oost

Nadere informatie

Regionaal Landschap Groene Corridor vzw

Regionaal Landschap Groene Corridor vzw Regionaal Landschap Groene Corridor vzw Geen drempels voor Agrarisch natuurbeheer Wat is RLGC? Gït Geïntegreerde projecten Doelstellingen cursus Waarom dit initiatief? Wat willen we bereiken? Uitgangssituatie

Nadere informatie

Drasland. Groot Wilnis-Vinkeveen

Drasland. Groot Wilnis-Vinkeveen Groot Wilnis-Vinkeveen Drasland in de Zouweboezem, provincie Zuid-Holland Bron: provincie Utrecht Drasland Drasland is niet bemest kruidenrijk hooiland dat maximaal 30 cm boven het oppervlaktewaterpeil

Nadere informatie

Sinusbeheer. symposium Eindhoven 16 maart 2017

Sinusbeheer. symposium Eindhoven 16 maart 2017 Sinusbeheer symposium Eindhoven 16 maart 2017 Waarschuwing! Niet voor gevoelige botanische terreinbeheerders! Oorsprong Sinusbeheer Ontwikkeld in verruigd en deels verbost reservaat De Venne in beheer

Nadere informatie

foto inzet: Staf de Roover

foto inzet: Staf de Roover foto inzet: Staf de Roover 1 2 3 4 Het woord grasland doet veronderstellen dat grassen het grootste aandeel van de vegetatie moeten vormen. Veelal is dit zo, maar er zijn graslanden waarin andere dan grassen

Nadere informatie

Kwaliteit van de natuur. Hoe spoor je aantastingen op?

Kwaliteit van de natuur. Hoe spoor je aantastingen op? Kwaliteit van de natuur Hoe spoor je aantastingen op? Ecosystemen en levensgemeenschappen Zoek vergelijkende gebieden (oerbossen, intacte riviersystemen, ongerepte berggebieden, hoogveenmoerassen, etc)

Nadere informatie

NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014

NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT vzw Een onafhankelijke organisatie gedragen door vrijwilligers grootste natuurbeschermingsorganisate in Vlaanderen eind 2001 opgericht

Nadere informatie

Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen

Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen Resultaten Uitgangssituatie Algemeen Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen Projectnummer: 2010_009 Projectnaam: Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen PMJP: B2 Kwaliteitsverbetering

Nadere informatie

Cursus Bosbeheer en biodiversiteit WELKOM

Cursus Bosbeheer en biodiversiteit WELKOM Cursus Bosbeheer en biodiversiteit WELKOM Programma Voorstelrondje Presentatie Bosbeheer en biodiversiteit (Patrick) Bosbeheer en mossen (Klaas van Dort) Pauze Bosbeheer en vlinders (Kars Veling) Lunch

Nadere informatie

Bestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal

Bestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal Bestuurlijke samenvatting Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal De Groote Meer, deels gevuld met water De Brabantse Wal: een afwisselend natuurgebied met een grote variatie aan

Nadere informatie

Biotoop heide. Cursus natuurmanagement, 2019

Biotoop heide. Cursus natuurmanagement, 2019 Biotoop heide Cursus natuurmanagement, 2019 Natura 2000 Wat doen we vandaag? Heide Heide in Vlaanderen Begin 19 de eeuw Grootste uitbreiding heidelandschap (woeste grond) De mens vecht om er te overleven.

Nadere informatie

Wetland. Groot Wilnis-Vinkeveen

Wetland. Groot Wilnis-Vinkeveen Groot Wilnis-Vinkeveen Moeras met Lisdodde in de Krimpenerwaard Wetland Wetland is een mozaïek van open water, drijvende waterplanten, planten die met hun voeten in het water staan, riet dat in het water

Nadere informatie

Fosfaat en natuurontwikkeling

Fosfaat en natuurontwikkeling Fosfaat en natuurontwikkeling Verslag veldwerkplaats Laagveen- en zeekleilandschap Arcen, 28 augustus 2008 Inleiders: Fons Smolders, B-Ware Nijmegen en Michael van Roosmalen van Stichting Het Limburgs

Nadere informatie

Bundel 3 van veldoefening en cases

Bundel 3 van veldoefening en cases Bundel 3 van veldoefening en cases De cases en veldoefeningen bestaan uit 3 delen: Deel 1 de veldoefeningen waarvan de locaties voorkomen in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen Deel 2 een case i.v.m.

Nadere informatie

Wanneer wordt Pitrus een beheerprobleem? Verslag over beheer en beheersing van Pitrus

Wanneer wordt Pitrus een beheerprobleem? Verslag over beheer en beheersing van Pitrus Wanneer wordt Pitrus een beheerprobleem? Verslag over beheer en beheersing van Pitrus Veldwerkplaats Laagveen en zeeklei te Ilperveld, 25 september 2007 Inleiders: Niels Hogeweg (beheerder) en Martin Witteveldt

Nadere informatie

grazers helpen de natuur.

grazers helpen de natuur. grazers helpen de natuur. Begrazing vroeger en nu Lang geleden kwamen in Vlaanderen allerlei soorten grazers voor: mammoeten, wisenten, oerrunderen, elanden... Die grazers zorgden ervoor dat Vlaanderen

Nadere informatie

Programma. Beheerplan Elperstroomgebied

Programma. Beheerplan Elperstroomgebied Beheerplan Elperstroomgebied Alie Alserda Pietop t Hof Christina Schipper Rienko van der Schuur 1 Elperstroomgebied Natura 2000 14 mei 2013 Programma Inleiding Doelen Knelpunten Activiteiten Aanvullend

Nadere informatie

Beheerplan Natuurbegraafplaats Heidepol

Beheerplan Natuurbegraafplaats Heidepol Beheerplan Natuurbegraafplaats Heidepol 1 Algemeen Beheer en ontwikkeling van het terrein is er op gericht de natuur- en belevingswaarden van het terrein te vergroten. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt

Nadere informatie

Landschapsecologie. Cursus Natuurgids

Landschapsecologie. Cursus Natuurgids Landschapsecologie Cursus Natuurgids 2. Ecologische processen en patronen in het landschap 4. Historische ecologie Deze les is te beschouwen als een basishandleiding voor de biotoopstudie! 2 1 1. Planten

Nadere informatie

Handreiking bij de omvorming van voormalige landbouwgronden naar natuur

Handreiking bij de omvorming van voormalige landbouwgronden naar natuur Handreiking bij de omvorming van voormalige landbouwgronden naar natuur Leo Norda Camiel Aggenbach Leo Norda Drs. C. Aggenbach Rudy van Diggelen, Tjisse Hiemstra, Ido Borkent, Matty Berg, Geert van Duinhoven,

Nadere informatie

Wat is de economische waarde van natuur in Oost-Brabant en wat betekent dat voor toekomstgerichte natuurbehoudsactie?

Wat is de economische waarde van natuur in Oost-Brabant en wat betekent dat voor toekomstgerichte natuurbehoudsactie? Wat is de economische waarde van natuur in Oost-Brabant en wat betekent dat voor toekomstgerichte natuurbehoudsactie? Johan Eyckmans milieu-econoom Hogeschool-Universiteit Brussel & K.U.Leuven 1 Overzicht

Nadere informatie

Heidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009

Heidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Heidebeheer en fauna Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Inleiders: Jap Smits (Staatsbosbeheer) en prof. dr. Henk Siepel (Alterra-WUR) De Strabrechtse Heide is een

Nadere informatie

Veldwerkplaats. Natuurontwikkeling op voormalige landbouwgronden: fosfaat als adder onder het gras

Veldwerkplaats. Natuurontwikkeling op voormalige landbouwgronden: fosfaat als adder onder het gras Veldwerkplaats Natuurontwikkeling op voormalige landbouwgronden: fosfaat als adder onder het gras Leon Lamers, Fons Smolders, Esther Lucassen en Jan Roelofs Eutrofiëring ring Bodem- en waterprocessen droog

Nadere informatie

Maatregelen voor bosherstel

Maatregelen voor bosherstel Veldwerkplaats Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen Maatregelen voor bosherstel Gert-Jan van Duinen Arnold van den Burg Conclusie OBN-onderzoek bossen Te hoge atmosferische stikstofdepositie Antropogene

Nadere informatie

Werkgroep Heide & Vennen 22 januari 2013 NIRAS Dessel

Werkgroep Heide & Vennen 22 januari 2013 NIRAS Dessel Werkgroep Heide & Vennen 22 januari 2013 NIRAS Dessel 1 20 February 2013 Agenda - Toelichting opmaak beheerplan - Inrichtings- en beheerfiches - Resultaten meetcampagne grondwater - Proefopstelling heidebeheer

Nadere informatie

Boeren voor Natuur. Natuurbeheer door landbouwbedrijven. Anton Stortelder

Boeren voor Natuur. Natuurbeheer door landbouwbedrijven. Anton Stortelder Boeren voor Natuur Natuurbeheer door landbouwbedrijven Anton Stortelder Problemen natuur en landschap Tegenstellingen Natuur-Landbouw Vermesting en verdroging van natuur Natuurdoelen daardoor vaak niet

Nadere informatie

Bergvennen & Brecklenkampse Veld

Bergvennen & Brecklenkampse Veld Bergvennen & Brecklenkampse Veld Terugkoppeling resultaten onderzoek 15 november 2016 Programma 20:00 uur 20:10 uur 20:15 uur 20:45 uur 21.15 uur 21:20 uur 22:00 uur Opening door Aart van Cooten Proces

Nadere informatie

2/27/2011. Overzicht. Natuur is een publiek goed

2/27/2011. Overzicht. Natuur is een publiek goed Wat is de economische waarde van natuur in Oost-Brabanten wat betekent dat voor toekomstgerichte natuurbehoudsactie? Johan Eyckmans milieu-econoom Hogeschool-Universiteit Brussel & K.U.Leuven 1 Overzicht

Nadere informatie

Brakelbos (Brakel) Yves Adams

Brakelbos (Brakel) Yves Adams Brakelbos (Brakel) Yves Adams Biotopen Deel ll # Inleiding Myriam Dumortier 1 01 Biotopen in de natuurrapportering Soorten (deel I) zijn gebonden aan biotopen (deel II) en een samenhangend geheel aan biotopen

Nadere informatie

Natte Natuurparel Nemerlaer 1 20-10-2011

Natte Natuurparel Nemerlaer 1 20-10-2011 Overzicht situatie en maatregelen per perceel NNP Project: NNP = Perceel is op orde voor realisatie AmbitieNatuurbeheertype = AmbitieNatuurbeheertype is haalbaar door uitvoering maatregelen = AmbitieNatuurbeheertype

Nadere informatie

BRIEFADVIES. 19 april 2012

BRIEFADVIES. 19 april 2012 BRIEFADVIES 19 april 2012 Briefadvies betreffende de erkenningsaanvraag van het natuurreservaat Vallei van de Bosbeek te As, Opglabbeek en Maaseik (Limburg) 12 28 Mevrouw Marleen Evenepoel Administrateur-generaal

Nadere informatie

Onderzoek-natuur. natuurdoeltypen

Onderzoek-natuur. natuurdoeltypen Onderzoek-natuur natuurdoeltypen Inhoud Algemeen Opbouw handboek Opdracht SynBioSys Wat handige links Een natuurdoeltype is een in het natuurbeleid nagestreefd type ecosysteem dat een bepaalde biodiversiteit

Nadere informatie

EFFECTEN VAN GRAZERS OP BELANGRIJKE KWELDER PROCESSEN

EFFECTEN VAN GRAZERS OP BELANGRIJKE KWELDER PROCESSEN Samenvatting INTRODUCTIE Een groot deel van het landoppervlak op aarde is bedekt met graslanden en deze worden doorgaans door zowel inheemse diersoorten als door vee begraasd. Dit leidt vaak tot een zeer

Nadere informatie

Bodems in een veranderend(natuur) landschap

Bodems in een veranderend(natuur) landschap Bodems in een veranderend(natuur) landschap door de ogenvan eengeograaf Erik Meijles Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen& Kenniscentrum Landschap e.w.meijles@rug.nl Foto: Koopman

Nadere informatie

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

NATUUR EN BIODIVERSITEIT NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons

Nadere informatie

Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011

Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011 Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011 Deze dijkendag werd georganiseerd door de Provinciale Landbouwkamer Oost Vlaanderen en Stichting Landschapsbeheer Zeeland in het kader van het project

Nadere informatie

Bermenplan Assen. Definitief

Bermenplan Assen. Definitief Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595

Nadere informatie

Workshop: Graslandbeheer in de praktijk logistiek en machines

Workshop: Graslandbeheer in de praktijk logistiek en machines Workshop: Graslandbeheer in de praktijk logistiek en machines Katrien Wijns (Natuurpunt Beheer vzw) Willy Verbeke (Inverde) Inhoud o Graslandbeheer Binnen het project focus op vochtige tot natte gebieden

Nadere informatie

Woensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat

Woensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Woensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat Locatie: Landschotse Heide (bij Middelsbeers)

Nadere informatie

Op Pad met Martijn van Schie in het Nieuwkoopse Plassengebied

Op Pad met Martijn van Schie in het Nieuwkoopse Plassengebied Op Pad met Martijn van Schie in het Nieuwkoopse Plassengebied CV Martijn van Schie 1997-2002 natuur- en landschapstechniek Hogeschool Larenstein 2002-2003 junior ecologisch adviseur ecologisch adviesbureau

Nadere informatie

NATUURHERSTEL MOST-KEIHEUVEL

NATUURHERSTEL MOST-KEIHEUVEL NATUURHERSTEL MOST-KEIHEUVEL NATUURHERSTEL OP DE GRADIËNT VAN VEEN NAAR STUIFZAND Infoavond Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag actie C1: landduinherstel fase 2 Planning infoavond 19.00 u Ontvangst 19.10

Nadere informatie

Realisatie Eckeltse vennen

Realisatie Eckeltse vennen Uitgangssituatie Algemeen Realisatie Eckeltse vennen Projectnummer: 2008_008 Projectnaam: Realisatie Eckeltse vennen PMJP: B1 Inrichting verworven EHS Natuurdoel: Inrichting van 5 voedselarme licht gebufferde

Nadere informatie

Briefadvies. Landschap. Liereman. Datum

Briefadvies. Landschap. Liereman. Datum Erkenning van het privaat natuurreservaat E-024 Landschap De Lierema an te Arendon nk en Oud- Turnhout (Antwerpen) Briefadvies Erkenning natuurreservaat Landschap De Liereman Datum van goedkeuring Volgnummer

Nadere informatie

Vrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen beschikbaar!

Vrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen beschikbaar! Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Vrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen

Nadere informatie

PAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee?

PAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee? PAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee? Beheerdersdag 2015 Jan Willem van der Vegte, BIJ12 - PAS-bureau Leon van den Berg, Bosgroepen Programmatische Aanpak Stikstof

Nadere informatie

Stroomdalgraslanden. PowerPointpresentatie nieuwe P.C. Schipper. Met dank aan Karle Sykora

Stroomdalgraslanden. PowerPointpresentatie nieuwe P.C. Schipper. Met dank aan Karle Sykora Stroomdalgraslanden PowerPointpresentatie nieuwe P.C. Schipper Met dank aan Karle Sykora Veel variatie in een klein gebied Van Waterplanten tot Hardhout-Ooibossen Heel veel overgangen Bas Kers Stroomdalgraslanden

Nadere informatie

Beste Randy, Bedankt voor de medewerking. Met vriendelijke groet, Danny Eijsackers.

Beste Randy, Bedankt voor de medewerking. Met vriendelijke groet, Danny Eijsackers. Van: Danny Eijsackers [mailto:d.eijsackers@milieufederatie.nl] Verzonden: woensdag 10 mei 2017 14:58 Aan: Statengriffie Onderwerp: Bijeenkomst boerenlandvogels Beste Randy, Hierbij stuur ik je 2 documenten

Nadere informatie

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Edo van Uchelen Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare

Nadere informatie

Plan Roerdomp in het Ilperveld

Plan Roerdomp in het Ilperveld Plan Roerdomp in het Ilperveld publieksverslag Dit is het verslag van de werkzaamheden die plaatsvonden in het Ilperveld tussen april 2002 en juli 2007 om de natuur te herstellen. Die werkzaamheden gebeurden

Nadere informatie

NATUUR in de Toekomstbestendige Leefbare Stad Interactieve Inspiratiesessie

NATUUR in de Toekomstbestendige Leefbare Stad Interactieve Inspiratiesessie NATUUR in de Toekomstbestendige Leefbare Stad Interactieve Inspiratiesessie Inhoud Voorstellen Marcel Wenker senior adviseur groen Gemeente Deventer Marc Siepman Humist maar vooral zichzelf Dubbel presentatie

Nadere informatie

Natura zonder centen?

Natura zonder centen? Natura 2000 zonder centen? Inhoud N2000 In Vlaanderen inventarisatie problemen Life project als voorbeeld van invulling N2000 ervaringen NP Eu-subsidie Aanbevelingen/wensen N2000 in Vl: afbakening Habitatrichtlijn:

Nadere informatie

keuzedeel: De levende tuin

keuzedeel: De levende tuin keuzedeel: De levende tuin 4: Gazon en bloemrijke grasbeplantingen inleiding beplantingsontwerp Na de bodem en het klimaat bepaald de beplanting hoe groot de biodiversiteit kan zijn! Functie v.d. planten

Nadere informatie

Mogelijkheden en beperkingen voor de ontwikkeling van schrale graslanden en zomen in een bosomgeving

Mogelijkheden en beperkingen voor de ontwikkeling van schrale graslanden en zomen in een bosomgeving Mogelijkheden en beperkingen voor de ontwikkeling van schrale graslanden en zomen in een bosomgeving Luc De Keersmaeker Kris Vandekerkhove INBO OG Ecosysteembeheer Problematiek Soorten van (hei-)schrale

Nadere informatie

Opzet. Streefbeelden Graslanden. Fasen van ontwikkeling. Hooilanden. Tussenfase 0: Raaigras-weide KNNV afdeling Delfland. Tussenfase 1: Grassen-mix

Opzet. Streefbeelden Graslanden. Fasen van ontwikkeling. Hooilanden. Tussenfase 0: Raaigras-weide KNNV afdeling Delfland. Tussenfase 1: Grassen-mix Opzet Streefbeelden Graslanden Wat is de doelstelling; Wat willen we er mee? Hooilanden Fasen van ontwikkeling Botanisch waardevolle graslanden De dominantfase als bottleneck Doelstelling bloemrijk: verschralen

Nadere informatie

Bundel 2 van veldoefening en cases

Bundel 2 van veldoefening en cases Bundel 2 van veldoefening en cases De cases en veldoefeningen bestaan uit 3 delen: Deel 1 de veldoefeningen waarvan de locaties voorkomen in het natuurgebied Den Battelaer te Mechelen Deel 2 een case i.v.m.

Nadere informatie

Wat valt er te kiezen?

Wat valt er te kiezen? Marijn Nijssen Effecten van duinbegrazing op faunadiversiteit Begrazing Wat valt er te kiezen? Effecten van duinbegrazing op faunadiversiteit Wat valt er te kiezen? Marijn Nijssen Bart Wouters Herman van

Nadere informatie

Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014

Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014 Aanpak Invasieve exoten Henk Siebel mei 2014 Aanpak probleem met invasieve exoten in bos- en natuurgebieden Waar hebben we het over? Welke strategie is de beste? Algemene opties Struiken, bomen en ruigtekruiden

Nadere informatie

Natte en Vochtige bossen. Hydrologisch herstel van natte en vochtige bossen: welke kansen liggen er?

Natte en Vochtige bossen. Hydrologisch herstel van natte en vochtige bossen: welke kansen liggen er? Natte en Vochtige bossen Hydrologisch herstel van natte en vochtige bossen: welke kansen liggen er? Indeling Landschappelijke positie natte en vochtige bossen Verdroging Waar liggen de kansen? Hoe te herkennen

Nadere informatie

LIFE+ Het goed bewaarde Kempens. landschap van heide, graslanden. en broekbossen maken de. Visbeekvallei uniek in Europa. Daarom startte in 2010 het

LIFE+ Het goed bewaarde Kempens. landschap van heide, graslanden. en broekbossen maken de. Visbeekvallei uniek in Europa. Daarom startte in 2010 het Het goed bewaarde Kempens landschap van heide, graslanden en broekbossen maken de Visbeekvallei uniek in Europa. Daarom startte in 2010 het project LIFE Visbeek. Het doel is landschap te herstellen en

Nadere informatie

DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL

DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL DE BANEN NAAR EEN HOGER PEIL Bekijk op https://www.youtube.com/watch?v=pgyczqy-krm voor het herinirichtingplan Sarsven en De Banen. Begin vorige eeuw kwamen plantenliefhebbers uit het hele land al naar

Nadere informatie

Koppel kuifeenden. Kuifeenden

Koppel kuifeenden. Kuifeenden 42 Ecologie en natuurfuncties Het IJsselmeergebied is een uniek natuurgebied van (inter-)nationale betekenis. Het is een van de zee afgesloten, benedenstrooms gelegen, zoet laaglandmeer met een relatief

Nadere informatie

Een wandeling door het natuurbeleid

Een wandeling door het natuurbeleid Een wandeling door het natuurbeleid Wat heb IK hier nu aan? Wat is natuurbeleid? = spelregels rond natuur Natuurgidsen & natuurbeleid? Doe de BBB-test (bedreigd, beschermd, beheerd?) 5 Hoe overleef je

Nadere informatie

Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context

Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context Onder biodiversiteit verstaan we de verscheidenheid van levende organismen en ecologische processen. In de landbouw

Nadere informatie

Schaapskuddes in het natuurbeheer Wim Meulenkamp ROM3D Research Opbouw Inleiding Knelpunten Aanbevelingen Vragen Inleiding Onderzoek Wageningen UR: Schaapskuddes in het natuurbeheer Wat is ecologische

Nadere informatie

Resultaten onderzoek relatieve bronnen. B-ware en Royal Haskoning (proefsloten) HH Stichtse Rijnlanden en Aequator (polderanalyse)

Resultaten onderzoek relatieve bronnen. B-ware en Royal Haskoning (proefsloten) HH Stichtse Rijnlanden en Aequator (polderanalyse) Resultaten onderzoek relatieve bronnen B-ware en Royal Haskoning (proefsloten) HH Stichtse Rijnlanden en Aequator (polderanalyse) Overzicht Aanleiding Aanpak Vervolg Waterkwaliteit Lopikerwaard Welke bronnen

Nadere informatie

De Peelvenen. Hoogveenherstel op het randje. Gert-Jan van Duinen en vele anderen

De Peelvenen. Hoogveenherstel op het randje. Gert-Jan van Duinen en vele anderen De Peelvenen Hoogveenherstel op het randje Gert-Jan van Duinen en vele anderen 1. Op de grens van Brabant en Limburg 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk De Verheven Peel op de Peelhorst: hoog en nat De

Nadere informatie

MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem

MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem Actieprogramma 2015 2018 in uitvoering van de Nitraatrichtlijn Uitgangspunt van het 5 de Actieprogramma Bodemkwaliteit (organische stof)

Nadere informatie

Tijdelijke Natuur : win-win

Tijdelijke Natuur : win-win Utrecht - 21 februari 2016 Tijdelijke Natuur : win-win Albert Vliegenthart Green Deal Tijdelijke Natuur Ontheffing Flora en Faunawet: voor het laten ontstaan en weer verwijderen van beschermde soorten

Nadere informatie

Was - Wordt tabel Natuurbeheerplan Zuid-Holland 2018

Was - Wordt tabel Natuurbeheerplan Zuid-Holland 2018 Was - Wordt tabel Natuurbeheerplan Zuid-Holland 2018 Was Wordt tabel tekstuele wijzigingen Natuurbeheerplan Zuid-Holland 2018 Pagina Natuurbeheerplan 2017 Ontwerp Natuurbeheerplan 2018 Natuurbeheerplan

Nadere informatie

Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin

Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin zaterdag 28 november 2015 Frank Petit-Jean Cultuur versus natuur: successie Pioniersvegetatie wat als de mens niet ingrijpt? Graslandvegetatie Ruigte Struweel

Nadere informatie

Effecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs

Effecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs Effecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs Opbouw presentatie Inleiding - atmosferische depositie

Nadere informatie

Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden

Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven: Maaibeheer stedelijk gebied en wegbermen Maaibeheer natuurterreinen Bosbeheer/

Nadere informatie

Waarom Ecologisch Bermbeheer?

Waarom Ecologisch Bermbeheer? Bijeenkomst 1 21 maart 2019 Waarom Ecologisch Bermbeheer? Stichting Landschapsbeheer Gelderland Bijzondere bermbewoners in Gelderland. Onlangs verschenen rapportage van provincie Gelderland: Introductie

Nadere informatie

Vilda / Yves Adams. Wegwijs in het natuurbeheerplan AGENTSCHAP NATUUR & BOS

Vilda / Yves Adams. Wegwijs in het natuurbeheerplan AGENTSCHAP NATUUR & BOS Vilda / Yves Adams Wegwijs in het natuurbeheerplan AGENTSCHAP NATUUR & BOS Via een natuurbeheerplan wil Natuur en Bos eigenaars of beheerders van een natuurgebied of -reservaat ondersteunen. Met dat plan

Nadere informatie

Natuur en groen op de speelplaats

Natuur en groen op de speelplaats Natuur en groen op de speelplaats MENU Waarom? Successie Uitgangssituatie Groenvormen gesloten ruimte Groenvormen open ruimte Water Fauna Keuze beplanting en Functies Beheer Risico s Natuur en groen op

Nadere informatie

De IHD, wat doen we er mee? Beleidsmedewerker

De IHD, wat doen we er mee? Beleidsmedewerker De IHD, wat doen we er mee? Benno.geertsma@natuurpunt.be 0485 80 53 74 - Beleidsmedewerker www.natura2000.vlaanderen.be Zoekopdracht Zoek 3 habitats en 3 soorten die in jouw gebied voorkomen. Zijn jullie

Nadere informatie

Landschappelijke inpassing Kruisweg 44, Herkenbosch

Landschappelijke inpassing Kruisweg 44, Herkenbosch Landschappelijke inpassing Kruisweg 44, Herkenbosch Aanleiding en ligging plangebied Dhr. van de Venne heeft aan de Hammerstraat enkele boogkassen liggen. Deze liggen er al 10 jaar en dienen te worden

Nadere informatie

Gagel-en wilgenstruwelen

Gagel-en wilgenstruwelen Gagel-en wilgenstruwelen Knelpunten en beheer Bobbink et al. (2013) Preadvies kleine ecotopen in de hydrologische gradiënt. H7. Vormen en voorkomen Gagelstruweel RG Klasse der hoogveenbulten en slenken

Nadere informatie

BOEREN BOUWEN AAN HET LANDSCHAP Streven naar kwaliteitsvol agrarisch landschap

BOEREN BOUWEN AAN HET LANDSCHAP Streven naar kwaliteitsvol agrarisch landschap Samenwerking Voor Agrarisch Landschap context beheer van oeverzones constructie van de maaier SVAL en doelstellingen Project naar aangepast oeverbeheer ideeën en participatie Vande Ryse Luc Samenwerken

Nadere informatie

Report 1695.N.17. Mestbewerking en Waterkwaliteit. een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas.

Report 1695.N.17. Mestbewerking en Waterkwaliteit. een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas. Report 1695.N.17 Mestbewerking en Waterkwaliteit een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas de samenvatting Rapport 1695.N.17 Mestbewerking en Waterkwaliteit Een case studie voor waterschap

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Workshop bosbeheer. Beheerteamdag 2017

Workshop bosbeheer. Beheerteamdag 2017 Workshop bosbeheer Beheerteamdag 2017 Consulent bosbeheer Bosbeheer Elke boom heeft de functie om gekapt te worden Natuurwaarde bos? Wat bepaalt de natuurwaarde? Wat bepaalt de natuurwaarde van een bos?

Nadere informatie