Geothermie. Dr. Niels Hartog Werkconferentie Aardwarmte 23 januari 2019, Utrecht. Bridging science to practise

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Geothermie. Dr. Niels Hartog Werkconferentie Aardwarmte 23 januari 2019, Utrecht. Bridging science to practise"

Siebe de Valk
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Bridging science to practise Omgaan met mogelijke effecten op Grondwater 1 Dr. Niels Hartog Werkconferentie Aardwarmte 23 januari 2019, Utrecht Geothermie 2 KWR Watercycle Research Institute 1

Bridging science to practise Interactie Geothermie en Grondwater 23-1-2019 3 4 Grondwater

voor geothermie doorsnijden bovenliggende grondwaterlagen Risico s bij doorboren

2 Bridging science to practise Interactie Geothermie en Grondwater Grondwater belangrijke bron voor landbouw, natuur en drink- en industriewater in NL Boringen en putten voor geothermie doorsnijden bovenliggende grondwaterlagen Risico s bij doorboren grondwaterlagen Niet specifiek voor geothermie, algemeen voor diepe boringen KWR Watercycle Research Institute 2

Bridging science to practise 23-1-2019 Samenstelling van geothermisch water Nederlandse

3 Bridging science to practise Samenstelling van geothermisch water Nederlandse geothermiesystemen Samenstelling 1. Zeer zout (tot 10x zeewater) 2. Hoge concentraties bv. lood en zink 3. Olie en gas (methaan en CO2) 5 Omgaan met mogelijke effecten Voorkomen ongewenste impact op grondwater 6 Preventie Monitoring Detectie Mitigatie KWR Watercycle Research Institute 3

Bridging science to practise Risico lekkage bij putontwikkeling 23-1-2019 7 8 Grote hoeveelheden komen vrij bij ontwikkelen van geothermieput Corrosieve eigenschappen lekkage risico

4 Bridging science to practise Risico lekkage bij putontwikkeling Grote hoeveelheden komen vrij bij ontwikkelen van geothermieput Corrosieve eigenschappen lekkage risico Condities geothermiesysteem Hoge temperatuur (80-90 C) Zeer zout water (tot 10x zeewater) Hoge CO2 drukken (tot 10 bar) Hoge stroomsnelheden (meters/s) KWR Watercycle Research Institute 4

Bridging science to practise Putconstructie en gebruikte

5 Bridging science to practise Putconstructie en gebruikte materialen Kans op lekkage uit put Corrosiebestendig materiaal nodig Gebruikte materialen afstemmen op geothermische condities in Nederland 2. De tot nu toe veelgebruikte L80-1 is te weinig corrosiebestendig 3. Corrosiebestendiger staalsoorten nodig (bv. L80-13Cr) of andere materialen 4. Corrosie zoveel mogelijk voorkomen ipv onderdrukken (zoals met inhibitoren) KWR Watercycle Research Institute 5

Bridging science to practise 23-1-2019 Risico s en mogelijke maatregelen Effecten op grondwater door geothermie Preventie: Voorkomen van impact, bv door: Zeker stellen afdichting van doorboorde

staalselectie putten) Putconstructie: meerwandige putten ter hoogte grondwaterlagen (extra barrière en drukmonitoring) Monitoring om: Bevestiging van geen negatieve impact Detectie van de gevallen

6 Bridging science to practise Risico s en mogelijke maatregelen Effecten op grondwater door geothermie Preventie: Voorkomen van impact, bv door: Zeker stellen afdichting van doorboorde scheidende lagen Voorkomen lekkage uit testwaterbasins (bv. snelle verwerking, vloeistofdichte vloer) Corrosiebestendigheid gebruikt materialen (bv. staalselectie putten) Putconstructie: meerwandige putten ter hoogte grondwaterlagen (extra barrière en drukmonitoring) Monitoring om: Bevestiging van geen negatieve impact Detectie van de gevallen waar dit toch optreedt Mitigatie: Effectieve beheersmaatregelen op tijd uitvoerbaar 11 Cirkel en Hartog, 2017 Grondwatermonitoring bij Geothermie Temperatuur en Zoutgehalte 12 Zoutgehalte en temperatuur sterk contrast geothermische brijn met omringend grondwater: EC>> zeewater T>>10-15 C gw monitoring op temperatuurontwikkeling en geleidbaarheid (T + EC) Zo dicht mogelijk bij de put: sterkste contrast, snelste signaal Kleinste kans op false positives & negatives Detectie: trigger voor vervolgonderzoek Cirkel en Hartog, 2017 en lopend W+B/KWR onderzoek KWR Watercycle Research Institute 6

Bridging science to practise 23-1-2019 Omgaan met mogelijke effecten Voorkomen ongewenste impact op grondwater 13 Preventie Grondwater Monitoring Lek Detectie Mitigatie Nader Mitigatie opties:

7 Bridging science to practise Omgaan met mogelijke effecten Voorkomen ongewenste impact op grondwater 13 Preventie Grondwater Monitoring Lek Detectie Mitigatie Nader Mitigatie opties: Onderzoek Stil leggen put Reparatie van put Pump-and-Treat van grondwater Grondwaterbeheersing Corrosieinhibitoren Referenties en Stellingen 14 N Hartog, Risico's van Geothermie voor Grondwater, BTO , KWR Watercycle Research Institute G Cirkel and N Hartog, Grondwatermonitoring bij Geothermieputten, BTO , KWR Watercycle Research Institute. Stellingen: 1. Geothermiesystemen in grondwaterbeschermingsgebieden moeten kunnen. 2. Ik overzie de effecten op grondwater niet en daardoor weet ik niet of we geothermie wel moeten willen. KWR Watercycle Research Institute 7

Bridging science to practise 23-1-2019 Grondwater rond geothermieput warmt op 15

8 Bridging science to practise Grondwater rond geothermieput warmt op 15 Temperatuurverhoging en kwaliteitsveranderingen KWR Watercycle Research Institute 8

Vergelijkbare documenten

Datum 5 februari 2019 Betreft Vragen naar aanleiding van het bericht 'Schadelijke lekkage dreigt bij duurzame aardwarmte'

Datum 5 februari 2019 Betreft Vragen naar aanleiding van het bericht 'Schadelijke lekkage dreigt bij duurzame aardwarmte' > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401