Microbiologie in geothermische systemen
|
|
- Jasper Thys
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Microbiologie in geothermische systemen Aaltje Joldersma Zoetemeer, 25 maart 2019 Elsemiek Croese Sabine Doddema
2 Wie zijn wij? Bioclear Microbial Analysis. Detectie van microorganismen Identificatie van microorganismen Consultancy
3 Wat zijn Micro-organismen?
4 Waar denk je aan?
5 Waar denk ik aan? 150 verschillende soorten bacteriën per cm 2 Gemiddeld bureau: 400x zoveel bacteriën dan een toilet
6 Proost!
7 Korte introductie. Definitie: De verzamelnaam voor alle niet met het blote oog waarneembare organismen, meestal bestaande uit één cel Bacteriën, archaea, schimmels en virussen
8 Het project: Kennisagenda aardwarmte Project 1 Project 2 Case study: verstopping Microbiologie in ondergrond Risico in andere geothermische systemen
9 Het project (1) - case Aanleiding: Verstopping in injectieput De case: Tijdens boring is water omhoog gepompt en opgeslagen in open basins. Zuurstofscavenger (natrium bisulfiet) is toegevoegd aan water voor herinjectie. Na installatie van de pijpen is het water teruggepompt bovengrondse bouwwerkzaamheden worden afgerond Ongeveer een maand na het terugpompen van het water is de operatie in gebruik genomen. Geleidelijke drukopbouw vindt plaats gedurende de 1e 8 weken van productie. HCl is geïnjecteerd om scaling op te lossen, waarna H 2 S naar boven kwam uit de injectie pijp. Productie is stop gezet in monsters zijn verzameld om oorzaak te achterhalen.
10 Het project (1) - vragen Wat was de oorzaak van verstopping en van H 2 S? Wat doet microbiologie in dit geothermisch systeem? Waar komt microbiologie vandaan? Wat kan er gedaan worden om dergelijke problemen te voorkomen in de toekomst?
11 Het project (1) - onderzoek Aanleiding: Verstopping in injectieput; wat is oorzaak? Meting: Kwantificatie van alle bacteriën: Veel bacteriën aanwezig: 6,0x10 10 Soil 10 8 /gram Water 10 6 /ml Air 10 3 /m 3
12 Het project (1) - onderzoek Identificatie van alle bacteriën Soorten: Desulfotomaculum Halanaerobium Beide soorten zijn anaeroob (groeien zonder zuurstof) en kunnen waterstofsulfide (H 2 S) produceren. Deze zouden verantwoordelijk kunnen zijn geweest voor de vorming van waterstofsulfide. Enning et al 2014
13 Waar komen de micro-organismen vandaan? Verstopping (cellen/g) Productie water (cellen/ml) Injectie water (cellen/ml) Total Bacteria 6.0x x x10 3 Hoge aantallen in verstoppingmateriaal Productie en injectiewater vergelijkbaar Allemaal soorten die eerder zijn aangetroffen in geothermische ondergrond.
14 Waar komt de microbiologie vandaan? Mogelijke oorzaken voor groei van microbiologie in injectie put: Besmetting vanuit de bovengrondse opslag of van andere toevoegingen. Temperatuur. Verandering in temperatuur (85ºC > 30ºC) kan mogelijk groei van micro-organismen tot gevolg hebben. Toevoeging van natrium bisulfiet (zuurstof scavenger) kan dienen als voedingsbron voor microbiële groei.
15 We hebben een probeem: wat kunnen we doen? Aanpassen van groeicondities Nutrienten, ph, C, zuurstof Verwijderen of remmen van microbiologie Biocide Alternatieven: Membrane filtratie; Ultra violet licht (UV); Ozon
16 Project (1) Advies Monitoring van micro-organismen: Meten is weten! Ook voorafgaande aan productie Voorkom niet operationele fases zonder waterstroming tijdens en voor productie: minder temperatuur wisseling en stroming geeft meer kans om thuis te voelen Neem voorzorgsmaatregelen vanaf opstart fase (e.g. biocide/corrosion inhibitor etc.) Opstart fase is zeer kritiek moment met mogelijkheid op besmetting. Houd altijd rekening met de aanwezigheid van microbiologie Houdt altijd rekening met de mogelijkheid voor H 2 S vrijkomen tijdens putinterventies met zuren. Iedere situatie is uniek. Het kan niet worden aangenomen dat iedere situatie het zelfde is. Risico beoordeling is belangrijk!
17 Het project: Kennisagenda aardwarmte Project 1 Project 2 Case study: verstopping Microbiologie in ondergrond Risico in andere geothermische systemen
18 Het project (2) - onderzoek Aanleiding: Wat zijn mogelijk te verwachtte verschillen in microorganismen in verschillende geothermische systemen? Meting: Identificatie van bacteriën in productie water van 6 verschillende geothermische systemen.
19 Het project (2) Monsters vanuit productie water Sample code Sampling month Earth layer 001 June 2017 Trias sandstone [bunter] 002 January 2018 Westlands Delft sandstone 003 Januari 2018 Rotliegend sandstone Heemskerk 004 Januari 2018 Westlands Delft sandstone 005 February 2018 Rotliegend sandstone 006 February 2018 Combination of Dinantien limestone and Condroz sandstone
20 Het project (2): Aantallen bacteriën aanwezig Sample code Total bacteria (cells/ml) x x x x x x10 4 Welke bacteriën zijn dit dan?
21 Het project (2) Resultaten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 7513_ _ _ _ _ _006 Stenotrophomonas Ralstonia Delftia Sample code Caldilinea Caenimonas Burkholderia- Paraburkholderia Brevundimonas Breoghania Bradyrhizobium Earth layer 001 Trias sandstone [bunter] 002 Westlands Delft sandstone 003 Rotliegend sandstone Heemskerk 004 Westlands Delft sandstone 005 Rotliegend sandstone 006 Combination of Dinantien limestone and Condroz sandstone
22 Wat zijn dit voor soorten? Ralstonia soort vaak aanwezig in biofilms beschreven te overleven bij hoge concentraties metalen en weinig nutriënten. Delftia soort beschreven dat deze betrokken is bij MIC (Microbiologisch geïnduceerde corrosie). Kan potentieel betrokken zijn bij afbraak van corrosie remmers. Kan hoge concentraties zwavel componenten weerstaan. Stenotrophomonas - eerder gevonden in geothermische systemen kunnen ook biofilm vormen.
23 Zwavelgerelateerde bacteriën? Sample Earth layer % of sulphur metabolizing bacteria 001 Trias sandstone [bunter] 4.10% 002 Westlands Delft sandstone 0.70% 003 Rotliegend sandstone Heemskerk 0.10% 004 Westlands Delft sandstone 0.20% 005 Rotliegend sandstone 0.02% 006 Combination of Dinantien limestone and Condroz sandstone 0.03%
24 Project (2) conclusies Microbiologie aanwezig in alle geothermische systemen Geen directe relatie van dominante soorten met aardlaag Zwavelgerelateerde soorten aanwezig in alle systemen
25 4 belangrijke risico s voor alle geothermische systemen Verstopping Meerdere locaties laten potentie op verstoppingen zien H 2 S vorming Aanwezigheid van zwavelgerelateerde bacterien in alle onderzochte systemen Microbiologische geinduceerde corrosie (MIC) Corrosie geïnitieerd en/of versneld door de activiteit van microorganismen Afbraak van corrosie remmende middelen Afbraak door micro-organismen zelf
26 Advies Monitoring van micro-organismen: Meten is weten! Ook voorafgaande aan productie Voorkom niet operationele fases zonder waterstroming tijdens en voor productie: minder temperatuur wisseling en stroming geeft meer kans om thuis te voelen Neem voorzorgsmaatregelen vanaf opstart fase (e.g. biocide/corrosion inhibitor etc.) Opstart fase is zeer kritiek moment met mogelijkheid op besmetting. Rekenschap houden met de mogelijkheid voor H 2 S vrijkomen tijdens putinterventies met zuren. Rekenschap houden met MIC.
27 Houd rekening met de aanwezigheid van microbiologie in een geothermisch systeem! Meer gedetailleerde informatie is te vinden in de 2 rapportages
Identificatie en karakterisatie van MIC
Identificatie en karakterisatie van MIC Harmien Verstraete Vanda Branco AVECOM NV - Bioproducts & Apps 3/11/2016 1 AVECOM 1) Onderzoeksprojecten zowel tailor-made onderzoek voor industriële partners als
Nadere informatieSchadeonderzoek aan austenitisch rvs op de aanwezigheid van MIC
Schadeonderzoek aan austenitisch rvs op de aanwezigheid van MIC Nils Verkleij Failure Analyst & Materials Consultant 2 Inhoud Korte uiteenzetting van: MIC Schadeonderzoek van MIC Tweetal praktijkvoorbeelden
Nadere informatieOrganische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein
Organische vracht continue on-line bewaken Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Waardeketen Organische stoffen TOC/CZV correlatie Inhoud Afvalwater karakteristiek zuivel-industrie Redenen om
Nadere informatieOpsporing en winning van aardwarmte
Opsporing en winning van aardwarmte Aardwarmte in Nederland Principe aardwarmte ardwarmte Soorten aardwarmte normale aardwarmtewinning: doublet T = Tp-Ti Tp=70 C Ti=30 C Soorten aardwarmte Mijnwaterproject
Nadere informatieKoelwatersystemen en chemische waterbehandeling. Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten
Koelwatersystemen en chemische waterbehandeling Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten Overzicht presentatie Ongewenste fenomenen Corrosie Ontstaan van afzettingen (scale) Microbiële groei
Nadere informatieHIER KOMT EEN TITEL. Anton Roeloffzen TANKS, BIODIESEL en MIC Themabijeenkomst SIKB, 12 april 2018
HIER KOMT EEN TITEL Anton Roeloffzen TANKS, BIODIESEL en MIC Themabijeenkomst SIKB, 12 april 2018 1 PUTCORROSIE IN DE TANKWAND 2 DE PUTDIEPTE NEEMT TOE SINDS 2008 inspectierapporten van 1402 tanks Hypothese:
Nadere informatieMTO Case Study: NIOO. Effecten van MTO op de bodem en grondwaterkwaliteit. 4 juni 2019 Workshop HTO bij Koppert Cress Gebruikersplatform Bodemenergie
MTO Case Study: NIOO Effecten van MTO op de bodem en grondwaterkwaliteit Peter Oerlemans p.oerlemans@nioo.knaw.nl 4 juni 2019 Workshop HTO bij Koppert Cress Gebruikersplatform Bodemenergie Inhoud Heatstore
Nadere informatiezijn er nog verrassingen?
Corrosie: zijn er nog verrassingen? Ed Reddering TNO Industrie en Techniek Den Helder Definitie corrosie Corrosie kan worden gedefinieerd als: De ongewenste aantasting van een materiaal ten gevolge van
Nadere informatieGeothermie als Energiebron
Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie
Nadere informatieMicrobiële processen in bijenvolken
Microbiële processen in bijenvolken 1 2 Onderwerpen Bijenvolk = microbiologisch systeem Zuurgraad Zuurstof Ferro-Bee (ijzer en ijzerhuishouding) Wat gebeurt er in de bijenkast 3 Microbiële en anaerobe
Nadere informatieMonitoring waterinjectie Borgsweer jaarrapportage 2015
Monitoring waterinjectie Borgsweer jaarrapportage 2015 kenmerk EP201602200675 d.d. 31 maart 2016 Dit rapport geeft invulling aan de rapportage-eisen uit de volgende vergunningen: - Milieuvergunning Borgsweer
Nadere informatieHergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt
Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt Bij de teelt van aardbeien op stellingen is het mogelijk om water en mineralen optimaler te gebruiken. Van de bemesting (stikstof en fosfaat)
Nadere informatieBiologische bestrijding van micro-organismen
Biologische bestrijding van micro-organismen (waaronder Legionella) met amoeben Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten Overzicht presentatie Chemische waterbehandeling Chemische biociden
Nadere informatieAlette Langenhoff. Anaërobe afbraak van benzeen; Het ultieme bewijs
Alette Langenhoff Anaërobe afbraak van benzeen; Het ultieme bewijs 1 Bewijsvoering afbraak US EPA: Three lines of evidence 1. Het meten van de verdwijning van de uitgangsstof (de verontreiniging); 2. Het
Nadere informatiePresentatie. Optimal choice of Well Materials For the Dutch Research Agenda / Kennisagenda Aardwarmte
Presentatie Optimal choice of Well Materials For the Dutch Research Agenda / Kennisagenda Aardwarmte Ministerie van Economische Zaken en Kas als Energiebron (Ministry of EA, LTO Glaskracht Nederland) Projectnummer:
Nadere informatie(Microbiële) Corrosie bij ondergrondse stalen infrastructuur: omgevingsfactoren en tegenmaatregelen
(Microbiële) Corrosie bij ondergrondse stalen infrastructuur: omgevingsfactoren en tegenmaatregelen Stefan Jansen, Gerard van Meurs, Jan Gerritse Deltares CLUSTA Themamiddag Microbiologisch geïnduceerde
Nadere informatieBeheersen van MicroFlora voor bescherming van het gewas. Inhoud
Beheersen van MicroFlora voor bescherming van het gewas Ted van Heijningen Inhoud - Microflora in bodem - Substraatteelt en wortelziekten - Bestrijding - Ervaringen met bodemleven - Beheersen van MicroFlora
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Archaea en hyperthermofielen De levende organismen op onze aarde kunnen verdeeld worden in twee groepen, de prokaryoten en de eukaryoten. Eukaryote cellen hebben een celkern, een
Nadere informatiePresentatie TU Delft Waterbehandeling zwembaden. Desinfectie. 6 December 2007 M.M. Remmerswaal Akzo Nobel Base Chemicals.
Presentatie TU Delft Waterbehandeling zwembaden 6 December 2007 M.M. Remmerswaal Akzo Nobel Agenda Biocide Werkzame stof Welke producten worden gebruikt Oxidatieve eigenschappen Nevenproducten Juiste dosering
Nadere informatieTegen Pythium en Meloidogyne 12 Maart 2015, René Corsten, Andre van der Wurff
Tegen Pythium en Meloidogyne 12 Maart 2015, René Corsten, Andre van der Wurff Vragen: 1.Is weerbaarheid te combineren met een monocultuur of alleen in wisselteelten? 2. Is weerbaarheid te sturen? 3. Kunnen
Nadere informatieCitaverde College. Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april Jeroen Leenen Selko BV. Produkt Specialist water Nederland /België
Citaverde College Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april 212 Jeroen Leenen Selko BV Produkt Specialist water Nederland /België 65185411 1 Programma --.-- Introductie Selko --.-- Micro-organismen in drinkwater
Nadere informatieFIPAH presenteert: Opslag en dosering van hulpstoffen voor beton en mortel
FIPAH presenteert: Opslag en dosering van hulpstoffen voor beton en mortel FIPAH - DOEL - Federatie voor invoerders en producenten van hulpstoffen (sinds 1980) Actieradius uitgebreid naar daarbijhorende
Nadere informatieKwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes
Kwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes 20 juli 2012 Kwantitatieve toets voor Agrobacterium rhizogenes Opdrachtgever: Looptijd project: september 2011 maart 2012 COLOFON: Contactpersoon: Adriaan
Nadere informatieInformatiebladen aardwarmtewinning
Informatiebladen aardwarmtewinning Voorwoord, disclaimer 1. Beschrijving a. Algemeen b. Winning met aardwarmtedoubletten c. Warmtekrachtcentrales (EGS) 2. Potentieel in Nederland a. Vergunningen b. Geotechnische
Nadere informatieLegionellabestrijding in koeltorens Marktonderzoek naar chemicaliënvrije desinfectie Pieter Mensink Projectleider/adviseur bij DWA Eigenaar InstAct installatiemanagement Inhoud Chemicaliënvrij? Legionellabeheer,
Nadere informatieMeer (dan) warmte onder Delft
MV KIVI Caspar lezing 2012: Meer (dan) warmte onder Delft Chris den Boer Stichting Delft Aardwarmte Project 25 April, 2012 DAP 3-O s bijvangst Injectiviteit Introductie stichting DAP Opgericht door Mijnbouw
Nadere informatieMicroscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira
Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira Samenvatting 142 Samenvatting Marine sedimenten hebben de
Nadere informatieVMT: Water in de fabriek. Selectie van biociden
VMT: Water in de fabriek 1 Selectie van biociden Utrecht 2 december 2014 Email: dolf.van.den.berg@ecolab.com 2 Agenda Wat is proces water? Waar gebruiken we het? Wat zijn de grootste uitdagingen bij opslag
Nadere informatieEven voorstellen. Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel
Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid 10 maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel Even voorstellen Dirk Bakker Van Iperen, Technisch directeur Tel: 0186-578888 E: bakkerd@iperen.com
Nadere informatieEffecten van kalk en organische stof op micro-organismen en labiele stikstof. Jaap Bloem, Rolf Kemmers, Annemieke Kooijman
Effecten van kalk en organische stof op micro-organismen en labiele stikstof Jaap Bloem, Rolf Kemmers, Annemieke Kooijman De zin van het leven.. is de kringloop van nutriënten The meaning of life is the
Nadere informatieActieve sedimenten en actieve bomen
SANEREN MET DE NATUUR Actieve sedimenten en actieve bomen Maurice Henssen en Freek van den Heuvel, Bioclear earth Lydia Plant, gemeente Almelo 7 maart 2019, ZLTO Den Bosch Case 1: Actieve sedimenten Gebruik
Nadere informatieMemo. Datum 21 december 2016 Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan. Doorkiesnummer +31(0)
Memo Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan Doorkiesnummer +31(0)88335 7179 E-mail bas.vanderzaan@deltares.nl Onderwerp Samenvatting onderzoek thermische verwarming van de bodem voor stimulatie biologische
Nadere informatieKWEEK WATER AANVRAAGFORMULIER
Page 1 of 5 1. Document eigenschappen Titel Toepassingsgebied Uitvoerenden en Verantwoordelijkheden Auteur(s) Reviewer(s) Inhoud verantwoordelijke Document manager Kweek Water - Aanvraagformulier MMB Analisten
Nadere informatieSamenvatting. Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant
1 Samenvatting Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant De gemeenten Breda, Tilburg en Helmond hebben in samenwerking met de Provincie Noord-Brabant, Brabant Water en
Nadere informatieWatertransport leiding Schoonebeek-Twente
NAM Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Staatstoezicht op de Mijnen T.a.v. de heer van der Meijden Inspecteur-generaal der Mijnen Postbus 24037 2490 AA 's-gravenhage Uw Ref. Brief Ref. EP201504213409
Nadere informatieOrganisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BOKASHI is het Japanse woord voor: Goed gefermenteerd organisch materiaal Methode om organisch restmateriaal terug te geven aan de bodem Komt voort
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1: Onderzoeksgebied in paars
Samenvatting Geothermie duurzame energiebron De lat voor verduurzaming in de woningbouw, tuinbouw en industrie ligt hoog. Het blijkt uit onderzoek en praktijk dat geothermie een zeer kosteneffectieve manier
Nadere informatieWaarom mestscheiding?
Opdrachtnr.: 12061301 In opdracht van: Jan Feersma-Hoekstra Uitgevoerd door: Jan Siemen Atsma Datum: 13-6-12 Fermentatieproef dikke fractie koemest Doel Onderzoeken of de dikke fractie van koemest, afkomstig
Nadere informatieKansen voor weerbaar telen
Kansen voor weerbaar telen Literatuuronderzoek : Werkingsmechanismen en toepassingen 6 september 2011 1 : Wat verstaan we hieronder? Condities aanleggen waardoor het gewas weerbaarder wordt tegen ziektes
Nadere informatieFrans van der Kolk, Initiator, oprichter, coördinator
Frans van der Kolk, Initiator, oprichter, coördinator Copyright CCTA. Niets uit deze presentatie mag worden gebruikt voor verveelvoudiging, publicatie of openbaarmaking in enige vorm of op enige wijze,
Nadere informatieWorkshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016
Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Erik Wilms Claudia Wever Augustus 2016 Evaluatie Lab Dag 2015 wens voor microbiologie toepassing steriliteitstesten, kiemgetal bepalingen, plaatjes, wat doen, hoe
Nadere informatieChemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held
Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held Inkuilproces Proces bij het inkuilen: In de kuil ondergaat het gewas een biochemisch proces onder invloed van micro-organismen Een
Nadere informatieHernieuwbare energie
EUSO 2013 Antwoordbladen TEST 2 1 11 th EUROPEAN UNION SCIENCE OLYMPIAD Test 2 Antwoordbladen Luxemburg, 21 maart 2013 Hernieuwbare energie Dit is het enige antwoordblad voor het ganse team Alle berekeningen
Nadere informatieConsultancy-onderzoek naar de veroorzaker van een onbekende verwelking in komkommer
Consultancy-onderzoek naar de veroorzaker van een onbekende verwelking in komkommer December 2008 Adriaan Vermunt, Mohamed Chettou en Barend Groen van Groen Agro Control Pim Paternotte en Roel Hamelink
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Legionella in Martinushof
Praktische opdracht Biologie Legionella in Mart Praktische-opdracht door een scholier 1659 woorden 22 mei 2001 6,6 22 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Naar aanleiding van het krantenartikel: "Legionella
Nadere informatieRapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen
Rapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen Perceel 1 De Park Perceel 1 in De Park ligt ten zuiden van het voedselbos De Parkse Gaard. De oppervlakte van het perceel is 150m x 50m = 7500 m2.
Nadere informatieRisico s van decentrale watervoorziening
15-10-2015 1 Risico s van decentrale watervoorziening Patrick Smeets Mini-symposium decentrale water- en energieoplossingen 15 oktober '15 2 Lokale drinkwatervoorziening Verschillende opties onderzocht
Nadere informatieBacteriën in water, bodem en substraat
Bacteriële ziekten in diverse gewassen onder glas Marta Streminska, Ineke Stijger PlantgezondheidEvent 23 maart 2017 Bacteriën in water, bodem en substraat Aantal bacteriën: per 1 ml oppervlaktewater:
Nadere informatieControle op water/bezinksel/micro-organismen in onder- en/of bovengrondse tanks
Controle op water/bezinksel/micro-organismen in onder- en/of bovengrondse tanks Protocol 6802 Vastgesteld door het Accreditatiecollege bodembescherming op 20 februari 2014 Versie 1.3 Datum 20-02-2014 Pagina
Nadere informatieMeten van micro-organismen bij binnenmilieu-klachten in kantoren
Meten van micro-organismen bij binnenmilieu-klachten in kantoren Diny van Faassen, RAH/BVF Ineke Thierauf, AH/bestuurslid ISAQ-nl NVVA-symposium, 14-4-2016 biosafety consult Inhoud presentatie 1. Aanleiding
Nadere informatieInteraktie tussen koper in oppervlaktewater, de structuur van microbiële levensgemeenschappen en histamine concentraties in eetbare kreeftachtigen
15 Samenvatting Interaktie tussen koper in oppervlaktewater, de structuur van microbiële levensgemeenschappen en histamine concentraties in eetbare kreeftachtigen Vervuiling van oppervlaktewater, vooral
Nadere informatieVerterende bodembacteriën? Aanwezigheid van amylase producerende bacteriën in de bodem
Inleiding In de bodem leven bacteriën die het enzym amylase produceren. Amylase breekt zetmeelmoleculen (lange ketens van aan elkaar gekoppelde glucosemoleculen) af tot losse glucosemoleculen. In dit experiment
Nadere informatieVoorkomen PlAMV verspreiding
Voorkomen PlAMV verspreiding Schoon beginnen, schoon houden Hobaho lelieweek 2015, Casper Slootweg PlAMV verspreiding Via de grond Project risico s hergebruik grond Via proceswater tijdens: Spoelen Shaven
Nadere informatieBereide Veenbessen bok. Art. nr (150g) / (220g)
NV DIDDEN SA Gentsestwg 617-619 Chée de Gand Brussel 1080 Bruxelles Bereide Veenbessen bok. Art. nr 129306 (150g) / 108406 (220g) Leverancier Didden nv Adres van leverancier : Genstesteenweg 617-619 1080
Nadere informatieLeidingwater zonder zorgen
Leidingwater zonder zorgen Veiligheid door UV-desinfectie Prioritaire- en niet prioritaire instellingen zijn verplicht om te zorgen voor deugdelijk leidingwater. Om hen de zekerheid van hoogwaardige desinfectie
Nadere informatieHOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE
HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE JORIS KOORNNEEF DERDE NATIONAAL CONGRES BODEMENERGIE UTRECHT 29 JUNI 2018 GEOTHERMIE FAMILIE Ondiepe geothermische systemen
Nadere informatieWaterkwaliteit: Microbiologie
Waterkwaliteit: Microbiologie Prof. ir. Hans van Dijk September 28, 2009 1 Afdeling Vermelding Watermanagement onderdeel organisatie Sectie Gezondheidstechniek College 1b. Microbiologie Hoofdstuk Waterkwaliteit
Nadere informatieDIEPE GEO-THERMIE-LOGIE. Geologie van de Nederlandse ondergrond in een flits Drs. H.F. Mijnlieff
DIEPE GEO-THERMIE-LOGIE Geologie van de Nederlandse ondergrond in een flits Drs. H.F. Mijnlieff KENNIS & KUNDE Kennis -Socratische wijsheid: hoe meer je weet, hoe meer je weet dat je niks weet, -Dunning-Krugereffect
Nadere informatieWelkom bij de presentatie van Multi Clean Air
Welkom bij de presentatie van Multi Clean Air Ozon is een natuurlijk gas wat we dagelijks inademen. Het ontstaat wanneer zuurstof (O2) moleculen worden gespleten in twee seperate atomen met behulp van
Nadere informatieGrijs Water Recuperatie. Rik Daneels
Grijs Water Recuperatie Rik Daneels Water in de stad, vandaag Water in de stad, vandaag Vlaanderen: Waterhuishouding lijkt in orde Maar: Grondwaterreserves onder druk!!! Gezamelijke acties vereist Alternatieve
Nadere informatieAlternatieve Technieken Legionellapreventie
Alternatieve Technieken Legionellapreventie 1 Programma Dagdeel 1 Inleiding en mag ik me even voorstellen? Wanneer welke techniek toepassen? Algemene wetgeving Legionellapreventie Drinkwaterbesluit (nieuw)
Nadere informatieVERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens
VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee
Nadere informatieNIEUWSBRIEF. April Een duurzame investering
April 2014 NIEUWSBRIEF Deze nieuwsbrief staat in het teken van het vergroten van de duurzaamheid van gebouwgebonden installaties door preventief monitoren; het vaststellen van de omgevingsfactoren die
Nadere informatieMicro-organismen. organismen
Micro-organismen organismen Agenda Wat zijn micro-organismen? Verschil tussen bacteriën en virussen Wat zijn micro-organismen? Een micro-organisme is niet zichtbaar met het blote oog: Bacteriën (gram positief/negatief)
Nadere informatieDatum 18 juni 2018 Betreft Beantwoording vragen naar aanleiding van ontwerpinstemmingsbesluit winningsplan Pieterzijl Oost
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieBelang van goed water
Belang van goed water Dr Guillaume Counotte Wat is goed water? Smakelijk Beschikbaar Niet schadelijk voor dieren Niet schadelijk voor producten (ei, vlees) 1 Waterbehoefte Normale omstandigheden: 1,6-2
Nadere informatieBiologisch capaciteit ondergrond. Utrecht. Subtitel. Shakti Lieten, Utrecht, 6 december 2012
Biologisch capaciteit ondergrond Subtitel Utrecht Shakti Lieten, Utrecht, 6 december 2012 Rol biologie in gebiedsgerichte aanpak Afbraak of geen afbraak: that s the question t=0 t=10 jaar t=30 jaar Geen
Nadere informatieDrinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie. VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014
Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014 Wetgeving Inhoud Drinkwaterkwaliteit Drinkwaterzuivering Verandering van drinkwaterkwaliteit
Nadere informatieBijlage II Vereiste informatie voor kennisgeving krachtens artikel 4 of artikel 8, lid 1
bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB L 228 van 08/09/2000 VERORDENING (EG) Nr. 1896/2000 VAN DE COMMISSIE van 7 september 2000 inzake de eerste fase van het in artikel 16, lid 2, van
Nadere informatiePACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters
PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal
Nadere informatieNewtec in de tuinbouw
Newtec in de tuinbouw waterbehandeling Newtec Water Systems Elektrolytische water desinfectie met een uitgebreide productlijn: on-site desinfectie nt e-dis = inline desinfectie nt Blue Box = bufferoplossing
Nadere informatie2 Soorten micro-organismen Bacteriën Gisten Schimmels Virussen Samenvatting 40
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De geschiedenis van de microbiologie 9 1.1 De vroegste historie 9 1.2 Louis Pasteur 12 1.3 Ziekte: door micro-organismen of een straf van God? 14 1.4 De bestrijding van
Nadere informatieOntwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid
Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en
Nadere informatieMicro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen?
Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen Deze kaart gaat over micro-organismen. Microorganismen zitten in voedsel. Als je voedsel bereidt is het belangrijk om te weten wat micro-organismen
Nadere informatieGlastuinbouw Waterdag. update ontstemmettingstechnieken
Glastuinbouw Waterdag 6 april update ontstemmettingstechnieken programma Voorstel rondje Wetgeving 2018-2027 Lozingssituatie 2015 Wat zijn de knelpunten Ontsmettingstechnieken oud en nieuw Vervolg... 2
Nadere informatieMoor Filtertechniek. Filtratieoplossingen voor watergeefsystemen. Micha van Nieuwkerk 12 juli 2016
Moor Filtertechniek Filtratieoplossingen voor watergeefsystemen Micha van Nieuwkerk 12 juli 2016 Korte introductie Moor Filtertechniek Bestaat 25 jaar Van oudsher in de metaalindustrie actief Specialist
Nadere informatieSnelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr
Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr Bart Wullings, Leo Heijnen en Edwin Kardinaal KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud Microbiologische zwemwaterkwaliteit
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-KB 2004
Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 maandag 24 mei tijdsduur voor het gehele examen 09:00 11:00 LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING VERWERKING AGRARISCHE PRODUCTEN CSE KB Het examen Landbouw en natuurlijke
Nadere informatieBodemsanering bij Droogkuisbedrijven
Bodemsanering bij Droogkuisbedrijven Saneren zonder overlast Leading in soil and groundwater remediation Catherine Detaille Groundwater Technology Leading in soil and groundwater remediation 1 4 2011 Problematiek
Nadere informatieDe stikstofkringloop in kalkrijke en kalkarme duinbodems in de AWD
De stikstofkringloop in kalkrijke en kalkarme duinbodems in de AWD Annemieke Kooijman, Karsten Kalbitz en Chiara Cerli (IBED-UvA) Jaap Bloem, Rolf Kemmers en Gerard Jagers (Alterra) Duinen vroeger en nu
Nadere informatieStudiedag Legionella - 3 april 2003
Studiedag Legionella - 3 april 2003 Alternatieve desinfectietechnieken voor Legionella: : pro en contra s Jan Gruwez (milieudeskundige Trevi milieuadvies & technologie, Gent) Issued by J. Gruwez - Pagina
Nadere informatieGoede bemesting geeft gezonde planten
Goede bemesting geeft gezonde planten Door: HortiNova Opbouw van presentatie: Doel van gezonde bodem & plant Hoe groeit een plant? Hoe kan een plant ziek worden? Waarom moeten we bladgroen en wortels promoten
Nadere informatieGrondwaterzuivering. Prof. ir. Hans van Dijk
Grondwaterzuivering Prof. ir. Hans van Dijk 1 Kenmerken grondwater Voordelen hygiënische betrouwbaarheid constante temperatuur biologische en chemische stabiliteit gelijkmatige goede kwaliteit ongevoelig
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36530 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pratiwi, Sylvia U.T. Title: Anti-microbial and anti-biofilm compounds from Indonesian
Nadere informatieMicrobiology & Biochemistry (MIB-10306, microbiologie deel)
Microbiology & Biochemistry (MIB-10306, microbiologie deel) 1. Morfologie (vorm, grootte, onderdelen) a. Teken schematisch de doorsnede van een bacterie en benoem 10 structuren. vacuole met reservestoffen,
Nadere informatieFactsheet Diepe Geothermie
Energiesymposium, 16 oktober 2009, Den Haag s.hagedoorn@ecofys.com Factsheet Diepe Geothermie Algemene kenmerken diepe geothermie Geothermie (of aardwarmte) maakt gebruik van de temperatuurtoename met
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN ADVIES 46-2006
1 WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN ADVIES 46-2006 Betreft : Verwerkingen of behandelingen van leidingwater in levensmiddelenbedrijven en de hierbijhorende
Nadere informatieSessie Geothermie; Onze nieuwe bron van energie!
Kennisconferentie Duurzame Ontwikkeling van de Ondergrond Sessie ; Onze nieuwe bron van energie! 1 L. Kramers (TNO) Roelof Migchelsen (Provincie Overijssel) Agenda Wat houdt geothermie in? Even voorstellen:
Nadere informatieEindrapport Geothermie Bergschenhoek Projectnummer: AARD04003
Eindrapport Geothermie Bergschenhoek Projectnummer: AARD04003 Operator: Warmtebedrijf Bergschenhoek Weg en Land 2 2661 DB Bergschenhoek Winningslocatie: Warmoeziersweg 52 2661 EH Bleiswijk Projectleider:
Nadere informatieVerbetering SIKB protocol Opdrachtgever: SIKB
Verbetering SIKB protocol 6802 Opdrachtgever: SIKB V E R B E T E R I N G S I K B P R O T O C O L 6 8 0 2 2 O P D R A C H T G E V E R : SIKB P R O J E C T T I T E L : Verbetering SIKB protocol 6802 P R
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/37037 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37037 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Lupatini, Manoeli Title: Microbial communities in Pampa soils : impact of land-use
Nadere informatieVerantwoord produceren met perslucht in de voedingsindustrie
Verantwoord produceren met perslucht in de voedingsindustrie dinsdag 27 september 2011. Johan Nooijen - Geveke Paul Besseling - Précon 1 inhoud 1. Inleiding even voorstellen 2. Perslucht: functies en systeem
Nadere informatie21-$# 3*1-41/!"#$%&'"()*'")+,$-#.#-/'",0+1"
21-$# 3*1-41/!"#$%&'"()*'")+,$-#.#-/'",0+1" !"#$%$ &'"()"*$ +,)-./0$"1 MossKade: BlocCade: Naturalis-L: AQ10: Isonet-T: MO5Sport: Tegen mos en levermos Wondafdekking topfruit, rode bessen en druiven Biologisch
Nadere informatieAutomatisch systeem Regenwaterzuivering
Automatisch systeem Regenwaterzuivering Regenwater Voorfiltering AQUALOOP UV Drinkbaar PURAIN Zuivering water** Werking Het regenwater wordt in verschillende fases gezuiverd. Voor het regenwater in de
Nadere informatieEen resistente bacterie... wat nu? Uitleg bij polikliniekbezoek of opname
Een resistente bacterie... wat nu? Uitleg bij polikliniekbezoek of opname Ziekenhuis Gelderse Vallei U krijgt deze folder omdat uit onderzoek blijkt dat bij u een bacterie is aangetoond die ongevoelig
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken
Nadere informatieLTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart Rogier Doornbos Product Specialist
LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart 2018 Rogier Doornbos Product Specialist Waarom groene(re) middelen? Consumenten: Eten en voeding is gezondheid en je goed voelen dit staat in contrast met het gebruik
Nadere informatieONDERZOEK NAAR BRMO EN MRSA INFORMATIE VOOR PATIËNTEN
ONDERZOEK NAAR BRMO EN MRSA INFORMATIE VOOR PATIËNTEN Inleiding In deze folder leest u informatie over Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO) en MRSA (Methicilline Resistente Staphylococcus aureus)
Nadere informatieMango konfijt met gember 1.5 kg (Art. nr )
NV DIDDEN SA Gentsestwg 617-619 Chée de Gand Brussel 1080 Bruxelles Mango konfijt met gember 1.5 kg (Art. nr 184201) Leverancier Didden nv Adres van leverancier : Genstesteenweg 617-619 1080 Brussel E-mail
Nadere informatieSKW BIOSYSTEMS. Anodische oxidatie oftewel Electrodiafragmalyse. Desinfectie door middel van zout en stroom SKW BIOSYSTEMS
SKW BIOSYSTEMS Anodische oxidatie oftewel Electrodiafragmalyse Desinfectie door middel van zout en stroom SKW BIOSYSTEMS Gestart in 2009; nu 20 medewerkers. Ons werk: detectie & desinfectie Detectie: monstername
Nadere informatie