COLOFON. Nissewaard Peiling 2018 Colofon 2. Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus AN Enschede. Rapportnummer 2019/056.

Transcriptie

1

2 COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus AN Enschede Rapportnummer 2019/056 Datum April 2019 Opdrachtgever Gemeente Nissewaard Auteurs Wouter Andringa, Frank ten Doeschot, Mireille Koomen, Davinia Wilson Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. Nissewaard Peiling 2018 Colofon 2

3 Inleiding Over de Nissewaard Peiling De Nissewaard Peiling is een onderzoeksinstrument om kennis, gedrag en houding van burgers te meten op een uitgebreid palet van gemeentelijke beleidsthema s. In 2018 is de Nissewaard Peiling voor de tweede maal onder bijna inwoners van de gemeente uitgezet. Het is de bedoeling dat deze peiling om het jaar opnieuw wordt uitgevoerd, zodat ontwikkelingen in de gemeente in beeld gebracht kunnen worden. De steekproef wordt zo getrokken dat er op wijkniveau resultaten zijn. Uitvoering Het veldwerk voor de Nissewaard Peiling 2018 is uitgevoerd door middel van een online en schriftelijke enquête in oktober/november In totaal hebben inwoners deelgenomen. Dit komt neer op een respons van 29 procent. Er is getracht om een zo breed mogelijke groep Nissewaarders te bereiken. In de praktijk zijn sommige groepen echter ondervertegenwoordigd in de respons, waardoor deze naar verhouding te weinig meetellen in het gemiddelde resultaat van Nissewaard. Op de uitkomsten van het onderzoek is daarom een weging toegepast om hiervoor te corrigeren. Vragen over duurzaamheid In de Nissewaard Peiling 2018 zijn vragen toegevoegd over duurzaamheid (en aanpassing aan het klimaat). Het betreft vragen over bereidheid om zelf een bijdrage te leveren en actief bezig te zijn met duurzaamheid en energiebesparing en de rol die de gemeente Nissewaard en andere instanties moeten spelen. En er zijn net als in 2016 vragen opgenomen over het bezit van een hybride of elektrische auto en over de tevredenheid over de duurzaamheid van de eigen woning. Analyse Verschillen tussen de resultaten van 2016 en 2018, tussen inwoners of tussen verschillende inwonersgroepen worden beschreven als deze significant zijn. Dat wil zeggen dat de kans dat gevonden verschillen op toeval berusten kleiner is dan 5 procent. Belangrijkste resultaten De meeste Nissewaarders zijn bereid een bijdrage te leveren aan een duurzaam en energiezuinig Nissewaard, voornamelijk door maatregelen in en om het huis te nemen die energie besparen. Tegelijkertijd zijn dit maatregelen die de waarde van de eigen woning direct verhogen. Maatregelen waarbij het rendement minder tastbaar is, worden minder vaak genoemd. Het lokaal opwekken van duurzame energie in de gemeente kan in de ogen van inwoners het beste via zonnepanelen op woningen of restwarmte van de industrie. De verantwoordelijkheid voor het nemen van maatregelen om duurzame energie op te wekken ligt volgens het merendeel bij de gemeente en het bedrijfsleven. De eigen verantwoordelijkheid komt op de vijfde plaats, ná het Rijk en de provincie. De rol die de gemeente moet spelen op het gebied van duurzaamheid, energiebesparing en aanpassing aan het klimaat is volgens de inwoners vooral het regelen van subsidies voor duurzame initiatieven, gevolgd door te zorgen dat inwoners en ondernemers financieel meeprofiteren, zorgen dat zij geen overlast hebben en hen betrekken en informeren. Het bezit van hybride of elektrische auto s is tussen 2016 en 2018 toegenomen. Ook het aandeel dat overweegt de komende twee jaar een hybride of elektrische auto te kopen is groter geworden. De tevredenheid over de eigen woning is gedaald. Met name de duurzaamheid en het energieverbruik van de woning is voor verbetering vatbaar. Inwoners van de kleine kernen staan positiever tegenover maatregelen om te verduurzamen dan inwoners van de stad Spijkenisse. Zo zijn zij vaker bereid om zelf maatregelen te nemen, is er in de kleine kernen meer draagvlak voor lokale vormen van duurzame energie en vindt een groter aandeel dat burgers zelf verantwoordelijk zijn voor een duurzaam Nissewaard. Met name inwoners van Abbenbroek vallen in positieve zin op. De opvallendste verschillen in de meningen over duurzaamheid en aanverwante onderwerpen hebben verder met name te maken met opleidingsniveau en eigen woningbezit. Aangezien hoger opgeleiden vaker een eigen woning bezitten, zorgt dit voor aanzienlijke verschillen. Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 3

4 Eigen bijdrage duurzaamheid Merendeel actief bezig met duurzaamheid Zeven op de tien inwoners van Nissewaard zeggen momenteel zelf al actief bezig te zijn met duurzaamheid en/of het besparen van energie. Tussen de stad Spijkenisse en de kleine kernen is hierin geen noemenswaardig verschil. Binnen Spijkenisse is het aandeel inwoners dat zegt actief met duurzaamheid bezig te zijn in de wijk Sterrenkwartier kleiner dan gemiddeld. Groepen inwoners die minder bezig zijn met duurzaamheid en/of energie besparen zijn jarigen en lager opgeleiden. Liefst bijdragen aan duurzaamheid in en om het huis Vrijwel alle Nissewaarders (96%) zijn bereid om een bijdrage te leveren aan een duurzaam en/of energiezuinig Nissewaard. De ruime meerderheid van de inwoners wil dat voornamelijk in en om de eigen woning doen: door afval te scheiden, binnenshuis energiebesparende maatregelen te treffen en, in mindere mate, door het vergroenen van de tuin, het plaatsen van zonnepanelen en het verbeteren van de isolatie. Dit zijn, met uitzondering van afval scheiden, allemaal maatregelen die de waarde van een woning verhogen. Maatregelen waarbij het rendement minder tastbaar is, worden minder vaak genoemd. Inwoners konden ook andere maatregelen noemen. Hierbij zijn onder andere genoemd: zo vaak mogelijk fietsen in plaats van de auto pakken, groene energie gebruiken en bewust omgaan met energie en dit overbrengen aan gezinsleden. Een aantal inwoners zegt onvoldoende middelen te hebben om zelf een bijdrage te kunnen leveren, anderen geven aan in een huurwoning te wonen en derhalve weinig mogelijkheden te hebben tot aanpassingen. Tabel 1 Op welke manier bereid zelf bijdrage leveren? (meerdere antwoorden mogelijk) Afval scheiden 80% Deelname in een zogenaamde buurtbatterij 10% Energiebesparing binnenshuis 77% Samen met buurtbewoners maatregelen nemen 9% Mijn tuin beplanten in plaats van tegels 39% Meedoen in een zonne- of windmolenpark 9% Zonnepanelen op eigen huis plaatsen 27% Auto delen in plaats van een eigen auto 4% Mijn woning (verder) isoleren 26% Huurverhoging voor duurzame energie 4% Zuinig omgaan met energie op mijn werk 21% Een evenement organiseren rond het thema 2% Elektrisch rijden met de auto 13% Anders 7% Ontkoppelen van het gas 12% Ik ben niet bereid om een bijdrage te leveren 4% Inwoners van de kleine kernen zijn vaker bereid tot het nemen van maatregelen om bij te dragen aan duurzaamheid en energiebesparing. Vooral in Heenvliet, Hekelingen en Abbenbroek is men tot meer maatregelen bereid. In de stad Spijkenisse valt op dat het aandeel inwoners dat niet bereid is om een bijdrage te leveren het grootst is in Hoogwerf en Vierambacht. In Centrum wil een relatief groot aandeel samen met buurtbewoners maatregelen nemen of huurverhoging voor duurzame energie. Inwoners van het Sterrenkwartier en Waterland zijn vaker bereid hun woning (verder) te isoleren, afval scheiden wordt vaker dan gemiddeld genoemd in de wijken Schiekamp en Schenkel en in De Elementen is de bereidheid tot elektrisch rijden groter. In Maaswijk willen inwoners vaker dan gemiddeld een bijdrage leveren door energiebesparing binnenshuis, zonnepanelen te plaatsen, deel te nemen in een zogenaamde buurtbatterij en elektrisch te rijden. De grootste verschillen tussen inwonersgroepen hangen samen met opleidingsniveau. Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe meer men bereid is tot praktisch alle soorten maatregelen. Verder valt op dat dat jarigen en inwoners met niet-westerse etniciteit vaker niet bereid zijn om een bijdrage te leveren dan andere leeftijdsgroepen. Huurders zijn minder bereid om zelf een bijdrage te leveren dan huiseigenaren. Inwoners die van zichzelf vinden dat ze al actief bezig zijn met duurzaamheid zijn ook meer bereid om een extra bijdrage te leveren. Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 4

5 Lokaal opwekken duurzame energie Zonnepanelen en restwarmte industrie om duurzame energie op te wekken Het lokaal opwekken van duurzame energie in Nissewaard kan volgens het merendeel van de inwoners het beste via zonnepanelen aan huis of via energiewinning uit restwarmte van de industrie. Een windmolenpark of windmolens bij woningen of bedrijven worden minder vaak als gewenste optie gekozen. Daarnaast wordt genoemd dat windmolens in de buurt van woningen ongewenst zijn, maar een windmolenpark op zee of op bedrijventerrein wel een goede optie is. Verder noemt een aantal inwoners het opwekken van energie uit waterstof als gewenste vorm van lokale energieopwekking. In de kleine kernen is er meer draagvlak voor energie uit restwarmte van de industrie (vooral in Heenvliet) en aardwarmte (Abbenbroek en Simonshaven) dan in de stad, een windmolenpark heeft in de kleine kernen minder draagvlak. Binnen Spijkenisse is het draagvlak voor een windmolenpark groter in Hoogwerf, in het Centrum ziet een groter aandeel windmolens bij woningen of bedrijven wel zitten en energiewinning uit afval of het riool heeft binnen het Sterrenkwartier een groter draagvlak dan gemiddeld in de stad. Energieopwekking door gebruik van aardwarmte wordt in De Elementen en Maaswijk vaker genoemd. Er is een sterk onderscheid in draagvlak voor lokale vormen van duurzame energieopwekking tussen mannen en vrouwen: het draagvlak is over de hele breedte hoger onder mannen dan onder vrouwen. Opleidingsniveau heeft de sterkste invloed op draagvlak, het draagvlak is veel hoger onder hoogopgeleide inwoners dan onder lager opgeleiden. Huiseigenaren vinden de meeste vormen van opwekken van duurzame energie meer gewenst dan huurders, net als inwoners die zelf al actief bezig zijn met duurzaamheid en/of energie besparen. Figuur 1 Gewenste vormen van lokaal opwekken duurzame energie in Nissewaard (meerdere antwoorden mogelijk) Zonnepanelen aan huis Energiewinning uit restwarmte van de industrie 55% 54% Energiewinning uit afval/riool 40% Aardwarmte (geothermie) Zonnepark 27% 30% Windmolenpark Geen enkele 11% 14% Windmolen bij woning/bedrijf Anders 4% 6% 0% 20% 40% 60% Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 5

6 Rol van de gemeente Voorkeursrol gemeente vooral in belang van inwoners De gemeente Nissewaard kan op diverse manieren een rol spelen op het gebied van duurzaamheid, energiebesparing en aanpassing aan het klimaat. De helft van de inwoners vindt dat de gemeente dit moet doen door subsidies te regelen voor duurzame initiatieven. Ook aan inwoners en ondernemers de kans geven om financieel mee te profiteren, zorgen dat zij geen overlast hebben en hen betrekken en informeren, worden vaak genoemd. Al deze mogelijke rollen hebben gemeen dat het persoonlijke voordeel van inwoners evident is. Een relatief groot deel van huurders en van inwoners die niet actief bezig zijn met duurzaamheid ziet geen enkele rol voorgelegd voor de gemeente in het stimuleren van duurzaamheid en lokale energie. Huiseigenaren en inwoners die actief bezig zijn met duurzaamheid leggen vooral vaker de nadruk op het bevorderen en mogelijk maken van nieuwe projecten en het regelen van subsidies voor duurzame initiatieven. Tabel 2 Rollen gemeente Nissewaard (maximaal drie antwoorden mogelijk) Subsidies regelen voor duurzame initiatieven 49% Regels makkelijker maken voor duurzame initiatieven 20% Zorgen dat de inwoners en ondernemers financieel meeprofiteren 38% Gebieden aanwijzen voor grootschalige projecten 10% Zorgen dat de inwoners geen overlast hebben 38% Zelf nieuwe projecten starten 9% Bewoners en ondernemers informeren en betrekken 30% Naast eigen opwekking afspraken maken met buurgemeenten 8% Zoveel mogelijk nieuwe projecten bevorderen en mogelijk maken 23% Geen van bovenstaande rollen 5% Duidelijke regels en voorwaarden stellen 22% Anders 2% In de kleine kernen wordt vaker dan in de stad genoemd dat de gemeente ervoor moet zorgen dat de inwoners geen overlast hebben en minder vaak dat de gemeente zelf projecten moet starten of gebieden moet aanwijzen voor grootschalige projecten. In de wijk Hoogwerf noemen inwoners vaker dat de gemeente regels makkelijker moet maken voor duurzame initiatieven. Het voorkomen van overlast en het laten meeprofiteren van inwoners en ondernemers vindt men minder belangrijk. Inwoners van De Hoek noemen het voorkomen van overlast juist vaker. In De Elementen vinden inwoners vaker dat de gemeente zoveel mogelijk nieuwe projecten mogelijk moet maken, in Waterland vindt men het belangrijker dat inwoners en ondernemers financieel meeprofiteren. Subsidies regelen voor duurzame initiatieven wordt door inwoners van Maaswijk vaker dan gemiddeld genoemd als rol voor de gemeente. Opleiding is de belangrijkste factor voor verschillen in de mening van inwoners: lager opgeleiden zien geen overlast als belangrijkste rol voor de gemeente en noemen vrijwel alle andere rollen minder vaak dan hoger opgeleiden. Hoger opgeleiden hechten minder belang aan geen overlast als rol van de gemeente. Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 6

7 Verantwoordelijkheid duurzame energie Gemeente en bedrijfsleven moeten maatregelen nemen Het merendeel van inwoners is van mening dat in de eerste plaats de gemeente Nissewaard verantwoordelijk is voor het nemen van maatregelen om duurzame energie op te wekken; daarna komt de industrie en het bedrijfsleven. Rijk en provincie komen ook nog vóór de verantwoordelijkheid van burgers zelf. Figuur 2 Wie moeten er in de eerste plaats maatregelen nemen om duurzame energie op te wekken? (maximaal vier antwoorden mogelijk) De gemeente Nissewaard 58% De industrie en het bedrijfsleven 49% Het Rijk De provincie Zuid-Holland 40% 39% Elke burger 29% Maatschappelijke organisaties 6% Onderwijs Het hoeft in Nissewaard niet aangepakt te 1% 3% Weet niet / geen mening 13% 0% 20% 40% 60% In de kleine kernen en de stad is deze rangorde hetzelfde, hoewel inwoners van de kleine kernen procentueel wel vaker de verantwoordelijkheid van burgers zelf benoemen. Dit geldt met name voor inwoners van Abbenbroek. Inwoners van Hekelingen en de stad Spijkenisse noemen vaker het Rijk als verantwoordelijke dan gemiddeld. Binnen Spijkenisse valt op dat inwoners van het Centrum minder vaak van mening zijn dat het opwekken van duurzame energie de verantwoordelijkheid van de burger zelf is. In Gildenwijk en het Sterrenkwartier zien inwoners een grotere rol voor maatschappelijke organisaties, Gildenwijk ziet hier ook een taak weggelegd voor het onderwijs. Door inwoners van De Elementen wordt gemeente Nissewaard bovengemiddeld veel als eerste verantwoordelijke genoemd. Hoger opgeleiden en inwoners met kinderen hechten een groter belang aan de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Huiseigenaren en inwoners die zelf actief bezig zijn met duurzaamheid vinden vaker dat elke burger zelf en ook industrie en bedrijfsleven maatregelen moeten nemen om duurzame energie op te wekken. Inwoners die zelf actief zijn noemen ook vaker de gemeente en minder vaak dat het niet aangepakt hoeft te worden in Nissewaard. Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 7

8 Hybride/elektrische auto Hybride en elektrische auto wint aan populariteit Het bezit van hybride en elektrische auto s in Nissewaard is tussen 2016 en 2018 toegenomen van 2 naar 5 procent. Behalve het bezit, is ook de interesse in het kopen/leasen van een hybride of elektrische auto toegenomen tussen 2016 en 2018, van 12 naar 26 procent. Interesse in het kopen of leasen van een hybride of elektrische auto is ook hoger onder huiseigenaren dan onder huurders en onder inwoners die zelf al actief bezig zijn met duurzaamheid dan onder inwoners die dat niet zijn. Figuur 3 Heeft u een hybride/elektrische auto en maakt u voor het opladen gebruik van een laadpaal in uw buurt? Figuur 4 Denkt u erover om binnen 2 jaar een hybride/elektrische auto te kopen? % 94% % 23% 61% 12% % 96% 2% % 77% 9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ja, gebruik laadpaal in de buurt ja, geen gebruik laadpaal in de buurt nee, geen hybride/elektrische auto geen antwoord 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ja, zeker misschien nee weet niet geen antwoord In Abbenbroek is het bezit van een hybride of elektrische auto met 11 procent het grootst. In De Hoek en Gildenwijk is het aandeel met een hybride of elektrische auto het kleinst. In Abbenbroek is het aandeel potentiële bezitters het meest gestegen en daarmee groter dan gemiddeld. Binnen Spijkenisse is de interesse in Vierambachten kleiner dan gemiddeld, in Maaswijk is de interesse het grootst. Onder hoger opgeleiden, inwoners in de categorie jaar en samenwonenden met kinderen is het bezit bovengemiddeld. Hybride autobezit is hoger onder huiseigenaren en inwoners die zelf actief bezig zijn met duurzaamheid. Er is geen samenhang met werklocatie of vervoer naar het werk. De interesse is hoger onder mannen dan onder vrouwen. De interesse neemt af met leeftijd, inwoners van jaar zijn het meest geïnteresseerd. Hoger opgeleiden hebben meer interesse dan lager opgeleiden en de interesse is ook relatief hoog onder samenwonenden met kinderen. Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 8

9 Tevredenheid eigen woning Tevredenheid woning gedaald Het merendeel van de inwoners van Nissewaard is (zeer) tevreden over de duurzaamheid en het energieverbruik van de eigen woning, al is over het geheel genomen de tevredenheid hierover gedaald ten opzichte van Er is gemiddeld 12 procent (zeer) ontevreden over de mate van duurzaamheid en energieverbruik van de woning. Huiseigenaren zijn aanzienlijk positiever over de duurzaamheid/energieverbruik van de eigen woning dan huurders (fig. 6). Figuur 5 Tevredenheid over woning (% (zeer) tevreden) duurzaamheid / energieverbruik % 68% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2016 Figuur 6 Tevredenheid over duurzaamheid/energieverbruik eigen woning naar eigendom woning (2018) koopwoning 38% 56% 5% huurwoning 14% 60% 20% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer tevreden tevreden neutraal ontevreden zeer ontevreden Inwoners van de kleine kernen zijn positiever over de eigen woning dan inwoners van de stad, met name in Zuidland. Binnen Spijkenisse zijn inwoners van Vierambachten, De Elementen, Vogelenzang, Maaswijk en het buitengebied meer tevreden over het energieverbruik van hun eigen woning dan gemiddeld; inwoners van De Hoek, Gildenwijk, Sterrenkwartier, De Akkers en Vriesland zijn het minst tevreden over hun woning. Herkomst en leeftijd hebben de sterkste relatie met tevredenheid over de mate van duurzaamheid/energieverbruik van de woning. Inwoners met Nederlandse etniciteit en inwoners ouder dan 55 jaar zijn duidelijk positiever dan inwoners met niet-westerse etniciteit en jongere inwoners. Inwoners met kinderen (zowel alleenstaanden als samenwonenden) zijn minder positief dan gemiddeld over het energieverbruik van hun woning dan gemiddeld, terwijl samenwonenden zonder kinderen het meest positief hierover zijn. Nissewaard Peiling 2018 Thema duurzaamheid 9

10 Stadspeiling Nissewaard 2018 Plaats voor een Subkop