GEBIEDSGERICHT WERKEN VOORTGANGSRAPPORTAGE 2006

Transcriptie

1 GEBIEDSGERICHT WERKEN VOORTGANGSRAPPORTAGE 2006 Gedeputeerde Staten, Groningen, maart 2007

2 2

3 Inhoud blz. 1. Inleiding 5 2. Ontwikkeling gebiedsgericht werken 7 3. Stand van zaken per regio 8 Bijlagen: 1. Voortgang uitvoering Regioprogramma's Centraal, Noord, Oost en West Overzicht projecten Loket Leve(n)de Dorpen

4 4

5 1. INLEIDING In 2003 hebben wij Provinciale Staten toegezegd in elk geval een keer per jaar te zullen rapporteren over de voortgang van de uitvoering van het gebiedsgericht beleid. Dit is de derde voortgangsrapportage gebiedsgericht werken. Hierna worden in paragraaf 2. de ontwikkeling van gebiedsgericht werken in onze provincie geschetst. In paragraaf 3. worden per regio de belangrijkste resultaten over 2006 weergegeven. In bijlage 1. is meer gedetailleerd en in tabelvorm de voortgang van de uitvoering Regioprogramma's 2006 aangegeven, met aanduiding per regioproject van de stand van zaken en eventueel afgesproken vervolgtraject. In bijlage 2. zijn de projecten van het Loket Leven(n)de Dorpen apart opgenomen. 5

6 6

7 2. ONTWIKKELING GEBIEDSGERICHT WERKEN In het Provinciaal Omgevingsplan van 2000 hebben wij de gebiedsgerichte aanpak geïntroduceerd, waarbij wij gemeenten en waterschappen hebben uitgenodigd samen met ons per regio (Noord, Oost, West en Centraal) tot uitwerking van een aantal regionale opgaven te komen. De regioperspectieven uit het POP zijn daarbij leidend. Per regio zijn stuurgroepen ingesteld met vertegenwoordigers van gemeenten, waterschappen en provincie, behalve in de regio Centraal (waar de organisatie rond de Regiovisie wordt benut). Het jaarlijks bij te stellen regioprogramma vormt het bestuurlijk afsprakenkader. De gebiedsgerichte samenwerking is in de afgelopen vijf jaar succesvol gebleken: 1. Veel is gezamenlijk geïnvesteerd in het op gang brengen van ontwikkelingen in specifieke gebieden als de Regio Groningen-Assen, (Ring) Blauwe Stad en Meerstad. Daarnaast heeft de samenwerking ook geleid tot programmatische afspraken voor de Eemsdelta (Bestuursakkoord en Actieprogramma) en de Veenkoloniën (Agenda). 2. Voor een aantal plattelandsthema's zijn op basis van maatwerk oplossingen gevonden, die tot beleidsvernieuwing hebben geleid. Een paar voorbeelden: de instelling van het Loket Levende Dorpen. Dit loket functioneert vanaf 2002 als gezamenlijke help-desk voor het begeleiden en ondersteunen van dorpsinitiatieven, die het doel hebben om de leefbaarheid (provinciebreed) te versterken; beleidsafspraken over vrijkomende agrarische bebouwing (regio West); landschappelijke inpassing van agrarische schaalvergroting (regio Noord); het stimuleren van lokale bedrijvigheid / MKB (regio's Noord, Oost en West) 3. Rond de regionale stuurgroepen is een sterk communicatienetwerk ontwikkeld, dat in de praktijk ook wordt benut voor regionale afspraken over andere actuele onderwerpen (bijv. het nieuwe POP, bouwen en wonen, meerjarenprogramma landelijk gebied en in het verlengde daarvan de nieuwe Leader-structuur, Waddenfonds). Wij zijn gelet op de ervaringen tot dusverre enthousiast over de gebiedsgerichte aanpak en willen daarmee door. Belangrijker is dat gemeenten en waterschappen ook hebben aangegeven door te willen met de gebiedsgerichte samenwerking. Naast de verbetering van de onderlinge communicatie in de regio wordt de gebiedsgerichte aanpak vooral van belang geacht om processen rond bepaalde onderwerpen te verbinden, te versnellen en te vernieuwen. Onderwerpen waarbij de regionale stuurgroepen de komende tijd intensief worden betrokken zijn:. het POP waarbij, naast de thema's demografie, economie en klimaat, vier gebiedsopgaven nader worden verkend: stad Groningen, Veenkoloniën, Eemsdelta en Lauwersmeer.. de verdere voorbereiding en uitvoering van het meerjarenprogramma landelijk gebied. De regioprogramma's worden benut voor de ontwikkeling van regionale projecten die bijdragen aan realisering van PMJP-doelen.. Waddenfonds: ter voorbereiding hierop hebben de betrokken overheden in Noord- en Oost-Groningen samen met de belangrijkste maatschappelijke organisaties een Groninger Programma Waddenfonds opgesteld dat de gezamenlijke beleidsmatige inzet vormt voor indiening van concrete projecten vanaf Met de breed gedragen bestuurlijke wens vanuit de regio's om de gebiedsgerichte samenwerking door te zetten, worden in het kader van de voorbereiding van het POP de opgaven per regio c.q. per deelgebied opnieuw verkend en wordt met de regionale partners nagegaan in welke vorm de gebiedsgerichte samenwerking wordt voortgezet. De discussie rond de bestuurlijke organisatie (intergemeentelijke samenwerking, rolverdeling provincie/gemeenten) en de nieuwe WRO (waarbij alle overheidslagen 7

8 toegesneden instrumenten en bevoegdheden krijgen voor gebiedsontwikkeling) spelen hierbij een belangrijke rol. 8

9 3. STAND VAN ZAKEN PER REGIO In de bijlagen wordt de stand van zaken van de uitvoering van de regioprogramma's en het Loket Levende dorpen meer gedetailleerd omschreven. De kernpunten per regio hieruit worden hierna weergegeven. Regio Centraal De regio Centraal concentreert zich op de uitvoering van de Regiovisie Groningen-Assen 2030 en de samenwerking tussen de provincie en gemeente Groningen. De eerste oriëntatie op het Meerjareninvesteringsprogramma (MIP) voor de Regio Groningen-Assen voor de periode is gereed. Het huidige programma voor de periode wordt daarmee geactualiseerd. Deze actualisatie is uitgevoerd omdat het programma voor bereikbaarheid (Netwerkanalyse) is afgerond en er zicht is op de benodigde investeringen voor de regionale projecten Regiopark en Voorinvesteren in het landschap voor Hoogezand-Sappemeer Zuid. Voorts ligt er een uitvoeringsprogramma voor het regionale project Samenwerking regionale bedrijventerreinen. Besluitvorming over het MIP in de stuurgroep Regiovisie, de colleges en de raden en staten zal in de loop van 2007 plaatsvinden. Ten behoeve van bereikbaarheid in de regio is de Netwerkanalyse uitgevoerd. Uiteindelijk zal dit moeten leiden tot een plan van aanpak voor de uitvoering. De auto blijft een sterke positie innemen in de regio. Vooral de verbetering van de T-structuur (A28-A7) en de Ring van de stad Groningen (Zuidelijke Ringweg) zijn van groot belang. Voor het goed bereikbaar houden van de binnenstedelijke gebieden is een goed functionerend openbaar vervoer essentieel. Ingezet wordt op een trits van maatregelen waarbij de tram op het traject hoofdstation CS-Zernike voor een grote kwaliteitssprong moet zorgen. Er is een concept investeringsprogramma voor het Regiopark opgesteld. De mogelijkheden om gekoppeld aan het Masterplan Hoogezand Zuid voor te investeren in het landschap zijn verkend. Voor het project Samenwerking regionale bedrijventerreinen is een uitvoeringsprogramma gemaakt. Dit is vertaald in vier thema's: economisch profiel en acquisitie; kwaliteit; vraag en aanbod; energie. Per thema wordt uitvoeringsprojecten geformuleerd voor de periode tot Voor het project Stimuleren woningbouw in de regio Groningen-Assen is een plan van aanpak opgesteld. Hierin is afgesproken dat een aantal keer per jaar een monitor wordt uitgevoerd over de voortgang van de woningbouw. Aan de hand van de monitor worden adviezen opgesteld voor de stuurgroep om tot versnelling te komen. In 2006 zijn de eerste twee monitoren uitgevoerd. De uitvoeringsorganisatie van Meerstad is op gang gekomen. Het eerste deelplan is in voorbereiding. Het projectbureau Meerstad heeft zich inmiddels gevestigd in het informatiecentrum in Harkstede. De gemeente Hoogezand-Sappemeer is een Masterplan voor Hoogezand Zuid aan het ontwikkelen. Hierbij ligt een belangrijke relatie met het regionale project Voorinvesteren in het landschap. Het eerste concept van het Intergemeentelijke Structuurplan (IGS) Leek-Roden is gereed. Inmiddels is een Strategische Milieubeoordeling (SMB) gemaakt. Besluitvorming en communicatie met het gebied is voorzien in Een plan van aanpak voor de stadsrand Noord is in voorbereiding. In het plan Oostergast van de gemeente Zuidhorn wordt woningbouw en het zorgcentrum Zonnehuis gerealiseerd. Dit plan is gereed, hetgeen betekent dat medio 2007 gestart zal worden met de bouw. Voor 9

10 de omlegging van de provinciale weg Noordhorn-Zuidhorn in relatie tot de grondberging voor de verruiming van het Van Starkenborghkanaal zijn alternatieven ontwikkeld. Daarvoor is een m.e.r. opgesteld. Regio Noord Begin 2006 is het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) Noord-Groningen definitief vastgesteld. Inmiddels zijn een 13-tal projecten in uitvoering zoals bv. bloeiende bosranden, herstel wierden, archeologische steunpunten. Als onderdeel van het LOP is ook gewerkt aan de uitvoering van de Damsterdiepvisie. Samen met de gebiedspartners zijn diverse projecten al in uitvoering of gaan zij binnenkort van start (Tussengebied Appingedam-Delfzijl, Widde Meuln, versterken Garmerwolde; plan voor versterken herkenbaarheid Stadsweg; e.d.). Voor de extra woningbouwopgave voor het Hoogeland (1 e fase van 150 woningen tot en met 2008) is dit jaar een tussenevaluatie uitgevoerd. Met uitvoering van deze opgave worden specifieke plekken voor woningbouw met oog voor de landschappelijke inpassing ingevuld (kwaliteitswinst). Na een aanvankelijk trage start is de uitvoering van deze opgave goed op gang gekomen. Het Bestuursakkoord/Actieprogramma Eemsdelta is goeddeels uitgevoerd. De samenwerking in het gebied tussen overheden en bedrijfsleven begint, met het ingestelde Economisch Platform als motor, goed op gang te komen. De intentie van de betrokken gemeenten is de regionale samenwerking te verdiepen en te verbreden. Op het punt van aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs zijn in 2006 een aantal concrete projecten uitgevoerd, op het punt van regiomarketing en grensoverschrijdende samenwerking zullen concrete acties en projecten worden opgenomen in het Actieprogramma, dat onderdeel zal vormen van een nieuw bestuursakkoord najaar Het is de bedoeling dat de gemeente Loppersum vanaf 2007 partner wordt in de Eemsdeltasamenwerking. In oktober 2006 hebben de colleges van GS van Groningen en Fryslân, de gemeenten De Marne, Dongeradeel en Kollumerland alsmede de directie LNV Noord-Nederland afgesproken om nieuwe ontwikkelingen in het Lauwersmeergebied gezamenlijk te begeleiden en waar mogelijk te ondersteunen op basis van een in 2007 op te stellen gezamenlijke visie. Voor de provincie Groningen liggen de accenten hierbij op de buitendijkse ontwikkeling van Zoutkamp en de revitalisering van het havengebied rond Lauwersoog. Voor dit laatstgenoemde gebied worden momenteel concrete plannen ontwikkeld. Naar verwachting zal binnen afzienbare termijn een businessplan gereed zijn, op basis waarvan vanaf voorjaar 2007 verdere stappen kunnen worden genomen. De nota "Agrarische schaalvergroting en landschap" is definitief vastgesteld. In het verlengde zijn en worden pilots uitgevoerd waarbij de in de nota omschreven aanpak concreet toepassing vindt. De nota "Archeologie en ruimtelijke ordening" is dit jaar vastgesteld. De nota vormt de beleidsmatige basis voor de opstelling van een beleidsadvieskaart in 2007, waarmee met name voor gemeenten en burgers veel specifieker aangeduid wordt waar wel en waar geen archeologisch onderzoek bij bv. bouwaanvragen nodig is. Medio dit jaar heeft een bijeenkomst plaatsgevonden tussen de stuurgroep en ondernemers/ondernemersverenigingen in Noord-Groningen rond het thema "Ondernemer in beweging". Afgesproken is dat een projectvoorstel wordt ontwikkeld dat is gericht op advies en begeleiding van individuele ondernemers, versterking samenwerking tussen ondernemers en verbetering dienstverlening overheden aan ondernemers. Uitvoering vanaf

11 In de stuurgroep Noord van medio oktober 2006 is afgesproken dat - gelet op de ontwikkelingen rond de intergemeentelijke samenwerking in clusters - vooralsnog de samenwerking op noordschaal de komende twee jaar zal worden voortgezet. In Regioraadverband is overigens afgesproken dat de 8 Noord-Groninger gemeenten gezamenlijk een regionaal ontwikkelingsperspectief zullen opstellen dat mede input zal vormen voor het nieuwe POP. Regio Oost De schop is de grond ingegaan bij de projecten TRIP Westerwolde, Grensland-Schansenland, Loket Levende Dorpen, Blauwe As, Water in Westerwolde en Oost-Groningen Digitaal. Daarnaast zijn er binnen diverse projecten plannen opgesteld of deelprogramma's gemaakt voor de uitvoering van concrete projecten in de komende jaren. Dit betreft: Blauwe As, Regionaal Economisch Actieprogramma (Convenant vermindering regeldruk, onderzoek ondersteuningsstructuur MKB, innovatie MKB-maakindustrie, regiomarketing), Beekherstel Ruiten Aa en het Landschapsontwikkelingsplan. Op grond van voortschrijdend inzicht of op grond van onverwachte uitkomsten zijn ook een aantal (deel)projecten niet uitgevoerd, stil gezet (digitale database Sterk netwerk overheden en bedrijfsleven, Nieuwe bestemming vrijkomende panden) of komen later tot uitvoering (Blauwe As). Ook worden enkele nieuwe projecten in het Regioprogramma opgenomen. Het gaat onder meer om de volgende projecten: Agrarische bouwblokken en landschap, herstel karakteristieke boerenerven, recreatieve bewegwijzering Oldambt en kadernotitie ruimtelijke ontwikkelingen in het buitengebied (Oldambt). De samenwerking in de regio is verder versterkt zowel tussen de overheden onderling als met burgers en maatschappelijke organisaties. In toenemende mate wordt een beroep gedaan op het Loket levende dorpen. Dat leidt tot een niet te onderschatten verbetering van de verstandhouding en het vertrouwen tussen overheden, burgers en organisaties. Ring Blauwe Stad: de afgelopen jaren is vooral geïnvesteerd in de toeristische infrastructuur aan de noordrand (Midwolda en Oostwold) en enkele wegenprojecten. In 2006 is een KOMPAS-aanvraag ingediend voor een aantal volgende investeringen: verbetering van de aansluiting A7/Beertsterbrug, de vaarverbinding van de Blauwestad via het Beertsterdiep naar Beerta inclusief een jachthaventje en ontbrekende toeristische infrastructuur. Een totale investering van ca 12,- mln. Ook wordt gewerkt aan diverse (dorps)visies voor Midwolda, Oostwold, Beerta, Finsterwolde en Winschoten en aan een inventarisatie van resterende Ringprojecten voor de periode Medio 2006 zijn alle partners in de Ring, inclusief de provincie Groningen via een voortgangsrapportage over het programma voor de Ring uitgebreid geïnformeerd. Op basis van een bestuurlijke evaluatie in 2005 heeft de stuurgroep Veenkoloniën de projectenlijst (inmiddels 16 projecten) en het financieel kader voor de periode vastgesteld. Enkele opvallende resultaten zijn: de onderhandelingen met het rijk over de financiering van de N33 zijn met succes afgerond; het overleg met de bestuurlijke partners over de bijdrage van de regio zijn gestart. De besluitvorming over de financiering van de vaarverbinding Erica-Ter Apel is voor een deel afgerond. Naar verwachting wordt in de 1 e helft van 2007 de besluitvorming afgerond. Het veenkoloniaal glasvezeltracé is succesvol aanbesteed. De eerste melkveehouderij is ingeplaatst. Het budget cofinanciering Veenkoloniën is in 2006 voor een groot deel ingezet, c.q. gereserveerd voor: verbetering N 366, Vaarverbinding Erica-Ter Apel, Plan Borgerswold en restauratie station Zuidbroek. In 2007 wordt 11

12 voortvarend verder gewerkt aan de Agendaprojecten, in het voorjaar van 2007 gaat een bestuurlijke evaluatie plaatsvinden. De stuurgroep Oost heeft afgesproken de gebiedsgerichte samenwerking voort te willen zetten en daartoe het regioprogramma te zullen actualiseren. Regio West In een werkconferentie op 3 juli 2006 heeft de stuurgroep West een tussenbalans opgemaakt en richtinggevende uitspraken gedaan over de inhoud van de regionale samenwerking voor de komende jaren. De stuurgroep constateert dat de samenwerking succesvol is. Er is gekozen voor de opstelling van een ontwikkelingsplan voor de toekomst van het Westerkwartier met een economische invalshoek. Dit plan beschouwen wij als voertuig voor de regionale inbreng in het POP. In de beleidsnotitie "Houtsingelhoofdstructuur Zuidelijk Westerkwartier" is bescherming van de houtsingels vastgelegd in een kaartbeeld inclusief begeleidende spelregels. In de spelregels zijn mogelijkheden opgenomen voor schaalvergroting voor de landbouw. De notitie is vastgesteld. Afspraak is dat de gemeenten de spelregels opnemen in de 'nieuwe' intergemeentelijke bestemmingsplannen buitengebied. De gemeenten, inclusief Marum en Grootegast, participeren in een pilot wonen en zorg binnen de regiovisie. In regioverband hebben we afgelopen jaar een portefeuillehoudersoverleg georganiseerd tussen welzijn en zorg enerzijds en ruimtelijke ordening en volkshuisvesting anderzijds. Hieruit is het project regionale bouwstromen voor ouderen en starters geboren. De stuurgroep heeft in 2005 ingestemd met het uitwerken van 7 deelgebieden die met betrekkelijk weinig ingrepen/geld/moeite op korte termijn kunnen worden ingericht voor (kleinschalige) waterberging. Leekstermeer en Dwarsdiep zijn als eerste 2 projecten zodanig obstakelvrij gemaakt dat met de uitvoering is gestart. Drie andere projecten, nl. Marumerlage, Dijkstreek en Bakkerom worden nu beoordeeld op uitvoerbaarheid. De in 2005 in werking getreden beleidsnotitie Vrijkomende Agrarische Bebouwing is conform afspraak na een jaar geëvalueerd. Conclusie: de regeling voldoet! Aanbevolen is om de notitie op enkele punten zodanig te verduidelijken dat meer mogelijkheden worden geboden voor het versterken van de ruimtelijke kwaliteit. Het onderzoek naar mogelijkheden voor gebiedseigen wonen is afgerond. Er is ingestemd met een selectie van 3 gebieden/projecten. Voor de eerste daarvan, Trimunt/Haarsterbos, zal begin 2007 een startnotitie gereed zijn. Ook is het de bedoeling in 2007 te starten met de pilot 'de Snipperij' te Kornhorn en Marum Oostzijde. Binnen de pilot 'Snipperij' wordt geëxperimenteerd met nieuw beleid. In juli 2006 is de kadernota Bestemmingsplannen Buitengebied vastgesteld in de raden van de 4 Westerkwartiergemeenten. De 2 e fase is gestart: uitwerking van de kadernota in een bestemmingsplan buitengebied voor de 4 gemeenten. Het doel is hier ook het regionaal ontwikkelde beleid in te verankeren, bijvoorbeeld: landschappelijk raamwerk met de daaruit voortvloeiende projecten zoals de herziening houtsingelhoofdstructuur, kleinschalige waterberging in natuurlijke laagten, gebiedseigen woonconcepten, vrijkomende agrarische bebouwing en nota lokale bedrijventerreinen. In de aanloop naar het Investeringsbudget Landelijk Gebied loopt de kavelruil tot en met 2007 door. In 2006 zijn een viertal kavelruilen gerealiseerd. Daarmee is ca. 300 ha. landbouwgrond geruild en ca. 20 ha. reservaatgrond aangekocht. 12