Boekverslag Nederlands Snikken en grimlachjes

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Snikken en grimlachjes door Piet Paaltjens Boekverslag door een scholier 1614 woorden 4 juni ,9 18 keer beoordeeld Auteur Genre Piet Paaltjens Poëzie Eerste uitgave 1867 Vak Nederlands Zoals je al op de voorkant hebt kunnen zien gaat mijn boekverslag deze keer over Snikken en Grimlachjes. Het is Academische Poëzie van Piet Paaltjens. Ik heb het gekozen, omdat ik mijn boekverslag moest doen over een literaire tekst uit de negentiende eeuw tot Snikken en Grimlachjes hebben we in de klas gekregen, dus ben ik het maar gaan lezen! Beschrijvingsopdracht Titelbeschrijving: - Titel: Snikken en Grimlachjes - Auteur: Piet Paaltjens (pseudoniem van François Haverschmidt) - 1e uitgave: Aantal bladzijden: 77 Beschrijving: Het boek bestaat eigenlijk uit gedichten. Daarom is het lastig om er een duidelijke samenvatting van te maken. In deze sentimentele poëzie maakt de auteur zijn tijdgenoten belachelijk. Maar tegelijkertijd zijn het ook heel persoonlijke gedichten, waarin Piet Paaltjens de somberheid van François Haverschmidt laat zien. Verder zijn het erg humoristische gedichten. Het boek is in verschillende delen verdeeld, namelijk: - De bleeke jongeling (1 gedicht) - Immortelen (13 gedichten) - Tijgerlelies (4 gedichten) - Romancen (6 gedichten) Pagina 1 van 5

2 De hoofdpersoon in het boek is dus Piet Paaltjens. En de auteur laat Piet Paaltjens de hoofdpersoon spelen om op een humoristische manier het lijden van het bestaan te laten zien. Beschrijving auteur: François Haverschmidt (pseudoniem: Piet Paaltjens) werd in 1835 in Leeuwarden geboren als zoon van een apothekerwijnhandelaar. Net zoals zijn grootvader studeerde hij theologie. Tijdens zijn studententijd ontstonden de gedichten van Piet Paaltjens. Deze zijn in 1867 bijeen gebracht in Snikken en Grimlachjes. Zijn ingebakken droefgeestigheid is zwaarder gaan wegen toen hij in 1859 predikant werd, en niet meer (zoals in zijn kindertijd) beschermd werd tegen de grote boze mensen wereld. In januari 1894 hing hij zich in zijn eigen huis op aan een gordijnkoord. Haverschmidt is lyrisch en subjectief; hij spot met de gevoeligheid van de individuele mens. Hoewel zwaar op de hand en sentimenteel, wordt zijn werk gekenmerkt door de humor en steeds weer terugkerende ironie. Piet Paaltjens: Dat is de hoofdpersoon in de gedichten. Maar het is een beetje vaag. Paaltjens is/was een Fries. In het jaar 1853 was Piet Paaltjens student in Leiden. Hij woonde op de Hoogewoerd boven een bidder. Hij is op een gegeven moment verdwenen uit Leiden. In de Leidsche Studentenalmanak van 1856 verschenen voor het eerst gedichten die het werk heetten te zijn van een geheimzinnig verdwenen Piet Paaltjens. Men denkt dat de Paaltjensfictie niet totaal onzin is. Want de gedichten zouden parodieën zijn op gedichten die Haverschmidt zelf heeft geschreven, toen hij zijn zwarte tijd beleefde. Beetje vaag dus. Titelverklaring: Snikken betekent letterlijk: de emotie die opgeroepen wordt door een droevige sfeer. En Grimlachjes betekent letterlijk: de emotie die opgeroepen wordt door de melancholische manier van schrijven. Snikken en Grimlachjes is dus goed gekozen. De Snikken worden opgeroepen door de droevige sfeer in de gedichten. En in elk gedicht komen wel een aantal snikken voor. Grimlachjes is iets zwartgalliger dan glimlachjes. Het is een beetje weemoedig lachen, bitterkomisch. Verdiepingsopdracht In de negentiende eeuw was er een gevoel van onvrede met de eigen tijd, een lijden aan het bestaan. Piet Paaltjens was een schrijver die humor gebruikte als wapen tegen het lijden van het bestaan. Dat kan je zien in Snikken en Grimlachjes, want ook dat is erg humoristisch. Hij vocht tegen de Weltschmerz door het verdriet en de ellende te vergroten of te ironiseren. Vol spot en ironie parodieerde hij het gevoel van Weltschmerz. En dat gebeurt ook in Snikken en Grimlachjes. Daar komt ook veel spot in voor. In die tijd werd het nationalisme erg belangrijk. Er kwam een voorliefde voor het eigen vaderland. Ook dit komt voor in een gedicht van Paaltjens. Hij spot over de nationalistische gevoelens van de Friezen. Het gedicht gaat over een Fries, die alleen een Friese vrouw wil. De man zegt dan dat de echte Friezen uitsterven. Hier worden de nationalistische gevoelens van de Fries erg goed duidelijk gemaakt. Rond 1867 zaten we in het tijdperk van de Romantiek. Maar de gedichten behoren ook tot de Weltschmerz. Pagina 2 van 5

3 Snikken en Grimlachjes is een typisch romantisch werk. Een aantal aspecten van de Romantiek komen ook aan de orde. Het gevoel, vriendschap, natuur, liefde en de dood zijn een aantal voorbeelden. Zijn gedichten gaan namelijk over het gevoel (verbeelding) en over het lijden aan het leven, maar dan wel met een humoristische ondertoon. Hij spot namelijk met de Weltschmerzdichters door de gedichten zó overdreven te maken dat het die bedoelde humoristische ondertoon krijgt. Ik zal een aantal voorbeelden geven. het gedicht Tijgerlelies / Aan Rika: Slechts éénmaal heb ik u gezien. De kennismaking kon niet korter zijn. En toch, zij duurde lang genoeg, om mij Het eindloos levenspad met fletsen lach Te doen vervolgen. Ach! geen enkel blij Glimlachje liet ik meer, sinds ik u zag. Waarom ook hebt gij van dat blonde haar, Daar de engelen aan te kennen zijn? En dan, Waarom blauwe oogen, wonderdiep en klaar? Gij wist toch, dat ik daar niet tegen kan? Maar, Rika, wat kon zaalger voor mij zijn, Dan, onder hels geratel en gestamp, Met u verplet te worden door één trein? Hij zat in de trein en zag in een voorbijkomende trein een meisje wat hij zo knap vond, dat hij daarna hij alleen nog maar liefdesverdriet heeft gehad. Hij zou zelfs samen met haar willen sterven. Daarbij verwijt hij het meisje dat ze er zo knap uitzag, want ze wist dat hij daar helemaal niet tegen kon. Dit is eigenlijk heel overdreven. En je moet er gewoon vanzelf om lachen. Maar dit is ook niet serieus bedoelt, in tegenstelling tot veel andere collega s in die tijd. De bedoeling is dus, dat hij hiermee wil spotten. Ook komt vriendschap in het gedicht voor. Maar dan niet op de manier van vrienden maken. Want hier verliest Paaltjens juist zijn vertrouwen in zijn vrienden. En de vriendschap wordt verbroken. Dit stukje komt uit: IX Daar zwoer hij, dat hij zijn leven lang Mijn boezemvriend zou zijn. ( ) Daar brak hij, zes weken later zoowat, Den eed van vriendentrouw. Ook vind ik het opvallend dat de natuur een grote rol speelt in deze gedichten. De natuur wordt eigenlijk Pagina 3 van 5

4 gezien als iets groots. Want men denkt op een bepaalde manier. Bijvoorbeeld met de tijd van het jaar. De herfst wordt gezien als het sombere jaargetijde, waarin je het beste zelfmoord kunt plegen. En de lente staat juist weer voor vruchtbaarheid. De natuur laat dus op een bepaalde manier je gevoelens zien. Weltschmerz: Dat is het lijden aan de wereld. Men verlangt naar een andere, betere wereld. Voor een romanticus was er een kloof tussen ideaal en werkelijkheid. Het besef van deze kloof en vooral het besef dat werkelijkheid en ideaal niet samen konden leidde tot Weltschmerz. Men had dus een gevoel van onvrede met het bestaan. Daarom probeert de romanticus zich tegen het gewone leven af te zetten of hij vlucht, in zijn fantasie, uit dat leven, om het onbereikbare geluk te zoeken. Ik heb drie gedichten opgezocht die ik bij de Weltschmerz vind passen. De eerste is De Bleeke Jongeling. Dat gaat over Piet, die aan het huilen is, omdat zijn hart gebroken is. s Nachts blijft hij zitten en de volgende morgen is hij dood. De romanticus is dus gevlucht uit het gewone leven. En vlucht dus letterlijk in de dood. t Morgent. Aan den zoom van t meer Zit nog steeds de jongling neer t Bleek gelaat naar t west gericht. Maar zijn oog is blind voor licht, \Voor de bloemen, weer ontloken. Opgehouden heeft te koken s Jonglings bloed. Zijn harte was gebroken. Het tweede gedicht is het gedicht De Zelfmoordenaar. Een man, die genoeg had van zijn leven, hangt zichzelf op in de herfst. Wanneer dan de volgende zomer een koppeltje naar het bos gaat om te vrijen zien ze het verrotte lijk van de man hangen. Ze schrikken zo erg dat ze spierwit werden en geen woord meer uit konden brengen en dat de lust voor het vrijen is weggegaan. Het werd stil in het woud En wel tienmaal zoo koud, Want de wintertijd kwam. En intusschen Hing maar steeds aan zijn tak, Op zijn doode gemak, Die mijnheer, tot verbazing der musschen (..) In een wip was de lust Om te vrijen gebluscht Bij t paar. Zelfs geen woord dorst het spreken. t Zag van schrik zóó spierwit Als een laken, wen dit Pagina 4 van 5

5 Reeds een dag op het gras ligt te bleeken. Dit is een heel komisch gedicht. Bij dit gedicht vlucht de dichter ook in zijn fantasie. Hij vlucht dus eigenlijk in de humor. Het laatste gedicht, dat ik bij de Weltschmerz vind passen is Liefdewraak. Als de jongeman geen reactie krijgt van zijn geliefde op zijn lied wordt hij kwaad en gooit een sneeuwbal door haar raam en zingt op de terugweg een liedje van Van der Vliet, die dit soort reacties voorspelde in zijn liedjes. Ik vind dit erbij passen, omdat de jongeman zich af zet. Hij zet zich af tegen het meisje het gewone leven. Dus ik vind dat het de Weltschmerz tot uiting brengt. En vol van wraak buigt hij zich neer, Pakt fluks een sneeuwbal saâm En werpt hem, paarsch van nijdigheid, Bij t liefje door het raam; Hildebrand was een realist. Een realist is iemand die de werkelijkheid probeert weer te geven. Hij beoefende idealistisch realisme. En dat betekent: De werkelijkheid wordt niet beschreven om die zo objectief mogelijk te beschrijven, maar om de zedelijke verbetering van het publiek te bewerkstellen. Hij liet dus bijvoorbeeld nog zien wat goed en wat kwaad was. Ze gebruikten wel beide humor in hun werken. Maar het verschil is, dat Paaltjens een romanticus was en Hildebrand een realist. Bij de een stond gevoel en verbeelding centraal en bij de ander de werkelijkheid. Ik vond het erg apart om zoiets te lezen. Vooral, omdat het gedichten waren. Ik lees niet heel vaak gedichten en al helemaal niet in het oud Nederlands. Toch vind ik dat het verder goed is gegaan! Pagina 5 van 5