4,4. Boekverslag door een scholier 1284 woorden 17 juni keer beoordeeld. Eerste uitgave 1975 Nederlands. Bespreking van gedichtenbundel

Transcriptie

1 Boekverslag door een scholier 1284 woorden 17 juni ,4 173 keer beoordeeld Auteur Genre Jan Arends Poëzie Eerste uitgave 1975 Vak Nederlands Bespreking van gedichtenbundel Naam bundel: Nagelaten gedichten Naam auteur: Jan Arends Periode: 1979 Uitgeverij: De Bezige bij Druk: 2e druk, Amsterdam A. Over de hele bundel - Nadat ik de hele gedichtenbundel Jan Arends: Nagelaten Gedichten gelezen had, was ik de volgende bijzondere kenmerken tegengekomen. Jan gebruikt iele zinnetjes. Als je de gedichten samenvat (die over de dood gaan) dan lijkt het alsof Jan Arends een zelfmoord in gedachte heeft. Hij ziet de zin van het leven niet meer zitten. Veel gedichten spelen zich af in het paradoxale krachtveld van contactleggen. Wat ook merkwaardig is is dat Jan Arends je geen beeld van de situatie laat maken. Het is een ik, of een ik dat zichzelf als jij toespreekt. Hiermee bedoel ik, dat alleen hij (Jan) centraal staat in zijn gedichten. De gedichtenbundel moet eigenlijk aan een stuk door gelezen worden, omdat het eigenlijk een soort doorlopend notitieboek is. Deze gedichten van Jan Arends zijn de eerste die chronologisch gerangschikt zijn. - De vijf gedichten die ik heb gekozen komen aan bod in het tweede gedeelte van dit verslag, wat over elk van de gekozen gedichten gaat. - De titel van de bundel is gemakkelijk te verklaren. De bundel heet Nagelaten gedichten, omdat deze gedichten nagelaten zijn door Jan Arends. Ze zijn vervolgens gerangschikt en verzameld door Remco Campert. Die heeft deze bundel samengesteld. Nagelaten gedichten nadat hij dood ging. Voor de duidelijkheid, hiervoor heeft hij deze gedichten nagelaten. - Veel gedichten tonen een merkwaardige overeenkomst, namelijk dat de eerste zin van een strofe vaak met een woord begint. Bijvoorbeeld: 1e regel: Wat, 2e regel: ben ik? Dit komt heel vaak voor, waardoor de rijm bijna niet voor komt. Vaak wel woordspelingen, zoals: 1e : ik wortel niet, 2e in grond. Wat ook heel Pagina 1 van 6

2 merkwaardig is is dat het onderwerp de dood, vaak aan bod komt. Dit wordt in de gedichten van Jan Arends voor het algemeen een bevrijdende gedachte genoemd. Hiermee bedoel ik: Het wordt als iets positiefs gezien, wat betekent dat Jan het leven op aarde niet echt leuk vind. En als je in de recensie kijkt kom je tot de ontdekking dat Jan Arends met een zelfmoordgedachte heeft gespeeld. Ook duisternis komt vaak aan bod in de gedichten van Jan Arends. Als een symbool van het kwade. - Over tot welke stroom de gedichten van Jan Arends behoren heb ik het volgende gevonden: Het zijn gedichten die zich afspelen in de schaduw van het gekkengesticht of beter gezegd binnen de innerlijke belevingswereld van een psychiatrische patient. - Ik heb van het lezen van deze dichtenbundel genoten. Dit kwam, omdat ik voor het eerst (door informatie van de auteur: Arends) me kon verplaatsen in de dichter. Toen ik mij verplaatste in zijn psychische gedachte, met de gedachte dat hij zelfmoord wilde plegen, kon ik de achterliggende gedachte van de gedichten makkelijker begrijpen. Ik vond ook de woordspelingen heel leuk en origineel gevonden, wat soms humoristische satires opleverde. Toen ik las (op internet bij het zoeken van de informatie over de auteur) dat Arends zelfmoord gepleegd had, heb ik ook meer bewondering gekregen voor zijn gedichten. De laatste nagelaten gedichten die het een en ander suggereren over het leven van Arends. Hij zag het niet meer zitten. Dit geeft een bijzonder effect op de gedichten. (gek genoeg) B. Over elk van de gekozen gedichten - Hier volgende de gedichten die naar mijn zeggen het mooist waren (er zijn boven deze gedichten geen titels, ook niet in het boekje) 1 Ik zie het weer Ik zie de bloemen in de goot weer bloeien. Ik zie mezelf weer te schande gemaakt door de drank. Ik zie de deur weer opengaan ik hoor de sleutel omdraaien en ik weet en ik weet en ik weet het al zo lang maar ik was het weer vergeten. En ik houd van bloemen en van de zusters en van het gesticht. Pagina 2 van 6

3 2 Ik zou willen dat ik mijn schaduw was. had ik die vetkwabben niet. waren mijn voeten niet vuil was mijn geweten schoon. hoefde ik niet na te denken. 3 Ik moet spaarzaam zijn. Ik moet voldoende handen opzij leggen voor het graven van mijn graf Ik wil dat er bloemen op bloeien die er in het leven niet zijn. Ik wil Pagina 3 van 6

4 ook wel horen hoe de mensen lachen als ik dood ben 4 Al een jaar lang schrijf ik elke dag een brief. Altijd dezelfde brief. Altijd aan dezelfde man. Toch heb ik nooit die brief geschreven Waarom niet? Een mens kan uit zijn woorden komen niet uit zijn schaamte. 5 ligt in bed Er is een touw om je nek Het Pagina 4 van 6

5 leven is goed. Het brood is vers. groet een vriendelijke vrouw. drinkt thuis koffie. eet broodjes. leest de krant. Het leven is goed gaat naar bed. Er is een touw om je nek. - Aangezien er geen titel aanwezig is bij de nagelaten gedichten van Jan Arends kan ik ook niet de titel verklaren - Gedicht 1: Tevredenheid (over het leven in het gesticht) Gedicht 2: Onwetendheid (met betrekking tot zijn verstand) Gedicht 3: Nieuwsgierigheid (hoe de begrafenis zal verlopen) Gedicht 4: Schaamte Gedicht 5: Zelfmoord - Bijzonderheden met met betrekking tot vorm: Gedicht 1: Herhaald gebruik van Ik zie, 2 lange strofen (6-7 regels) en 1 korte strofe met 3 regels, 2 regels met en ik weet + begin 3e regel, een belangrijk woord is in dit geval bloemen. Gedicht 2: Eerste strofe een stelling, opeenvolgende strofen geven voordelen van stelling. Wat ook opvalt is dat het werkwoord dat bij het onderwerphoort, staat bij de tweede regel van een strofe. (eerste is dus de persoonsvorm) Gedicht 3: In dit gedicht is het weer merkwaardig dat onderwerp en persoonsvorm op de eerste regel van Pagina 5 van 6

6 de strofe staan. Belangrijke woorden zijn hier: moeten en willen. Gedicht 4: Wat bijzonder is bij dit gedicht is dat er een vraag wordt gesteld: Waarom niet? Een belangrijke woord uit dit gedicht is schaamte. Gedicht 5: In dit gedicht is het merkwaardig dat de eerste regel van een strofe met een woord begint en dat de persoonsvorm dus weer op de tweede regel van een strofe staat. Wat ook opvalt is dat de zin: Er is een touw om je nek twee keer voorkomt. Dit roept een bepaalde associatie op, namelijk de associate dat de persoon in het gedicht zelfmoord heeft gepleegd door zichzelf op te hangen. - Er zijn duidelijke verbanden/overeenkomsten aan te wijzen. Kijk bijvoorbeeld naar gedicht 5 en 3, waar in beide gevallen het leven aan de orde komt. In gedicht 1 komt het leven niet expliciet aan de orde, maar indirect laat Arends hier doorschemeren dat het leven in het gesticht (psychopatisch) zo erg nog niet is. Ik ga er natuurlijk van uit dat dit sarcastisch bedoeld is. Ook is uit de gedichten op te maken, dat Arends niet tevreden is met zichzelf. Bijvoorbeeld zijn grootte aanwezigheid van schaamte (4) dat hij niks deed aan sociale contacten. En ook gedicht 3 draagt daaraan bij, waarbij Arends met de gedachte speelt dat mensen zullen lachen als hij dood is. Dat ze hem zo n ongelooflijke kwal vonden en maar blij waren dat hij begraven werd. Ook is er een niet echt duidelijk verband, maar wel aanwijsbaar. Namelijk dat Arends vindt dat hij een slecht geweten heeft (1,2). Dat hij snel dingen vergeet, en zijn geweten negatief beoordeeld. - Voor de eerste keer vond ik gedichten lezen leuk. Het feit dat deze bundel als een notitieboekje gezien moest worden, kwam mij dan ook goed uit. Ik kon gemakkelijk een avondje uitkiezen om hem uit te lezen. Ik heb echt genoten van deze gedichten, ik vond ze hoogst interessant. Dit werd ook veroorzaakt door het feit dat Arends zelfmoord had gepleegd. Daardoor krijg je toch een vorm van bewondering die er anders niet was. Sommige gedichten vond ik ook erg ontroerend. Vooral het eerste gedicht waarin Arends met sarcasme verteld dat het leven in een psychiatrische inrichting zo slecht nog niet is. Dat hij buiten naast zijn kamer in de goot lag, volslagen dronken, geen enkel plezier in het leven hebbend. Dat vond ik echt ontroerend. En dat hij het gevoel had dat hij geen nuttig leven had geleden. Dat hij niemand had om op te bouwen, wat hij volgens zichzelf te danken had aan de lamlendigheid van contactlegging. Ik ben blij dat ik deze dichtenbundel van Jan Arends gelezen heb, omdat ik nu een stukje goede poezie geproefd heb. Pagina 6 van 6