Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, Deel ^3. Regeren zonder rood

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, Deel 7 1353-13^3. Regeren zonder rood"

Transcriptie

1 Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, Deel 7 Het kabinet-de Quay ^3 Regeren zonder rood JAN WILLEM BROUWER EN JAN RAMAKERS (RED.) Centrum voor Parlementaire Geschiedenis SUB Hamburg Auteurs: Anne Bos Charlotte Brand Jan Willem Brouwer Joris Gijsenbergh Peter van der Heiden Miei Jacobs Marij Leenders Johan van Merriënboer Jan Ramakers A/ Boom - Amsterdam

2 Inhoud Inleiding en verantwoording p Jan Willem Brouwer en Jan Ramakers HOOFDSTUK I Van brede basis naar centrumrechts. Verkiezingen, formatie en samenstelling van het kabinet-de Quay /j :.' De verkiezingscampagne /j. Uitslag en reacties 18 De kabinetsformatie 20 Jan de Quay: premier tegen wil en dank? 54 De ministersploeg: 'Een homogene club' 35 'Het kabinet der staatssecretarissen' 40 De eerste uitvaller: Sidney van den Bergh 42 Debat over de regeringsverklaring: 'in de tang van Oud' 43 HOOFDSTUK II Het parlement aan het werk 4$ Anne Bos Aan de slag in de Kamer 4$ De Eerste Kamer 49 De Kamervoorzitter, de orde en de experimenten $o De status van het kabinet en de oppositie $6 Incidenten in de Eerste Kamer öj Bewindslieden in de Tweede Kamer 67 De 'uittocht der gladiatoren' 77

3 HOOFDSTUK III Lopende en onomstreden zaken 87 Nederland en de wereld 87 Bestuur, recht en orde 94 Financieel en sociaaleconomisch beleid 101 De sociaal-culturele sector 120 Slot 125 HOOFDSTUK IV 'Kennelijk was aan beide kanten de maat vol'. De kabinetscrisis van december De ARP kritisch en verdeeld 127 Volkshuisvesting wordt de steen des aanstoots 129 Een 'vredig Kerstfeest'? 130 Van Aartsen geeft een opening maar doet geen concessie 132 Groeiende crisissfeer tijdens de schorsing ZJJ De ARP-fractie veroorzaakt 'in geweten' een crisis 134 Premier De Quay opgelucht; de ARP-fractie onder vuur 136 Een geheime lijmpoging van Beel mislukt; De Gaay Fortman informateur 137 'Zuidafrikaanse boeren' in Utrecht 139 Behoefte aan een 'novum' 140 De 'guerrilla' beëindigd? 140 De regeringsverklaring en de reactie 141 De fracties stemmen in maar de ARP en de CHU niet van harte 142 Hernieuwd optreden van het kabinet: aanvaring tussen Oud en de ARP 143 De schade wordt opgemaakt 146 HOOFDSTUK V De Nieuw-Guineakwestie 149 Jan Willem Brouwer Inleiding 149 Het begin van het kabinet-de Quay: kalme voortzetting van het beleid 160 Nederland kan het alleen af, voorjaar voorjaar Op zoek naar een internationale oplossing, voorjaar - najaar Praten met Indonesië, december april Nederland gaat door de knieën mei - augustus $ Snel vergeten 230 Conclusies 236

4 HOOFDSTUK VI Sociaaleconomisch beleid. Een breuk met het brede-basisverleden? 247 Charlotte Brand, Jan Willem Brouwer,, Johan van Merriënboer en Jan Ramakers Inleiding 247 Ambitieuze plannen. De Prioriteitennota van 26 juni Loonbeleid in sprookjesland: rondom de interpellatie-roemers 257 'Priegelbeleid' op het terrein van de prijzen 274 Naar normale verhoudingen op de woningmarkt? 289 De Algemene kinderbijslagwet: het vlaggenschip van de KVP 302 Budgettaire prioriteiten. De kwestie-lauwerszee als testcase 311 Conclusie: een moeizame en amper geslaagde ombuiging van het beleid 316 HOOFDSTUK VII De Mammoetwet centraal. Onderwijs en andere immateriële kwesties 321 Charlotte Brand, Peter van der Heiden en Miei Jacobs Inleiding 321 De Wet op het wetenschappelijk onderwijs 322 Een gehavende Mammoet op stal. De Wet op het voortgezet onderwijs 328 'Wij doen dit hier allemaal toch niet voor de grap?' De behandeling van de Nota inzake reclametelevisie 347 De scheiding van kerk en staat in het geding? De Wet premie kerkenbouw 355 'Een gewetenszaak voor onze natie.' Het toelatingsbeleid voor spijtoptanten 360 Ten slotte 370 Conclusies 373 Jan Willem Brouwer en Jan Ramakers Noten 383 Bijlagen 419 Bijlage 1 Regeringsprogramma van het kabinet-de Quay 419 Bijlage 2 Samenstelling van het kabinet-de Quay (19 mei juli 1963) 427 Bijlage 3 Samenstelling van de Staten-Generaal (12 maart mei 1963) 429 Bijlage 4 Enige biografische gegevens van de in de periode maart juni 1963 nieuw in het parlement benoemde leden 437 Bijlage 5 Agenda van de Tweede Kamer 443 Bijlage 6 Agenda van de Eerste Kamer 459

5 Bronnen en literatuur 467 Lijst van afkortingen 479 Index van persoonsnamen 483 Over de auteurs 488

A 374088 PARLEMENTAIRE GESCHIEDENIS VAN NEDERLAND NA 1945. Deel 6

A 374088 PARLEMENTAIRE GESCHIEDENIS VAN NEDERLAND NA 1945. Deel 6 A 374088 PARLEMENTAIRE GESCHIEDENIS VAN NEDERLAND NA 1945 Deel 6 Het kabinet-drees IV en het kabinet-beel II 1956-1959 Het einde van de rooms-rode coalitie Jan Willem Brouwer en Peter van der Heiden (red.)

Nadere informatie

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier

Nadere informatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie tekst 5 5 Het tweede kabinet-balkenende (CDA, VVD, D66) trad aan op 27 mei 2003. Op 30 juni 2006 bood minister-president Balkenende het ontslag

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 28 637 Kabinetscrisis en -formatie Nr. 17 HERDRUK 1 BRIEF VAN DE INFORMATEURS Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

14 ACTUALITEIT Het gebrek aan naleving van parlementaire regels ondergraaft kwaliteit politiek-staatkundig systeem door Rein Jan Hoekstra De auteur is oud-lid van de Raad van State. Het is verbazingwekkend

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/43903

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de democratie en ik

Inhoud. Mijn leven. de democratie en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Koning... 4 Hoofdstuk 2 Regering... 6 Hoofdstuk 3 Democratie... 8 Hoofdstuk 4 Partijen... 10 Hoofdstuk 5 Kiesrecht... 12 Hoofdstuk 6 Gemeente... 14 Hoofdstuk 7 Provincie...

Nadere informatie

3.1 Het Nederlandse kiesstelsel Politici hebben het mandaat van de kiezers om maatschappelijke kwesties te regelen Het kiesrecht is uitgebreid van:

3.1 Het Nederlandse kiesstelsel Politici hebben het mandaat van de kiezers om maatschappelijke kwesties te regelen Het kiesrecht is uitgebreid van: Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 3 Verkiezingen en kiesstelsels 3.1 Het Nederlandse kiesstelsel Politici hebben het mandaat

Nadere informatie

Militairen naar Afghanistan en de Nederlandse politieke crisis

Militairen naar Afghanistan en de Nederlandse politieke crisis Militairen naar Afghanistan en de Nederlandse politieke crisis Vrijdag gaat de regering weer praten over de uitzending van militairen naar Afghanistan. De beslissing is op scherp gesteld door de uitspraken

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan?

Docentenhandleiding. Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan? Docentenhandleiding Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan? Lespakket Verkiezingen, en dan? Wat gebeurt er na de verkiezingen? Hoe wordt de regering gevormd? Wat is het verschil tussen oppositie

Nadere informatie

Sociale wetgeving politieke halszaak voor de KVP

Sociale wetgeving politieke halszaak voor de KVP HOOFDSTUK VI De Algemene kinderbijslagwet: het vlaggenschip van de k v p Sociale wetgeving politieke halszaak voor de KVP Tijdens het kabinet-de Quay werd een stevig fundament gelegd voor de sociale wetgeving

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/45000

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding en verantwoording 11

Inhoud. Inleiding en verantwoording 11 Inleiding en verantwoording 11 Hoofdstuk 1 Formatie 67: Jelle wil niet, Joop mag niet, Norbert kan niet en Barend durft niet 15 De verkiezingen 15 De formatie 22 Overwegend niet-politieke, zakelijke mensen

Nadere informatie

Turbulentie en strategisch vermogen

Turbulentie en strategisch vermogen A Turbulentie en strategisch vermogen Strategievorming bij het ministerie van Defensie Dr. W.N.A. van Brouwershaven-Hoeke Eburon - Delft - 1999 Inhoud Voorwoord xii 1 Ontwikkelingen met betrekking tot

Nadere informatie

Woord vooraf Inleiding 1 Hoofdstuk 1 Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder koning Willem I 13 Hoofdstuk De Bijenkorf , De Noordstar en

Woord vooraf Inleiding 1 Hoofdstuk 1 Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder koning Willem I 13 Hoofdstuk De Bijenkorf , De Noordstar en Woord vooraf XI Inleiding 1 Het belang van de opiniepers in de periode van onderzoek 1 Het object van onderzoek 3 Het doel van het onderzoek 3 Stand van zaken met betrekking tot onderzoek naar de afscheiding

Nadere informatie

Asielbeleid en Belangen

Asielbeleid en Belangen Asielbeleid en Belangen Het Nederlandse toelatingsbeleid ten aanzien van vluchtelingen in de jaren 1968-1982 Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de Rechtsgeleerdheid PROEFSCHRIFT ter verkrijging

Nadere informatie

Maatschappijleer par. 1!

Maatschappijleer par. 1! Maatschappijleer par. 1 Iets is een maatschappelijk probleem als: 1. Het groepen mensen aangaat 2. Het samenhangt met of het is gevolg is van maatschappelijke verandering 3. Er verschillende meningen zijn

Nadere informatie

Toespraak Thom de Graaf bij de presentatie van het Jaarboek. Parlementaire Geschiedenis 2016, 15 november 2016, Oude Zaal, Tweede

Toespraak Thom de Graaf bij de presentatie van het Jaarboek. Parlementaire Geschiedenis 2016, 15 november 2016, Oude Zaal, Tweede Toespraak Thom de Graaf bij de presentatie van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2016, 15 november 2016, Oude Zaal, Tweede Kamer. Mevrouw de voorzitter van de Tweede Kamer, mevrouw de voorzitter

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 410 Kabinetsformatie 2012 Nr. 1 BRIEF VAN DE VERKENNER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 september 2012

Nadere informatie

7, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari keer beoordeeld.

7, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari keer beoordeeld. Samenvatting door een scholier 1995 woorden 13 januari 2010 7,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Impuls Samenvatting Maatschappijleer Impuls H4/H5/H6 4.1 Het parlement is baas boven baas

Nadere informatie

11 februari Onderzoek: Eindoordeel kabinet Rutte II

11 februari Onderzoek: Eindoordeel kabinet Rutte II 11 februari 2017 Onderzoek: Eindoordeel kabinet Rutte II Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Samenvatting door M woorden 15 november keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen. H3: De vertegenwoordigende lichamen en Trias Politica

Samenvatting door M woorden 15 november keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen. H3: De vertegenwoordigende lichamen en Trias Politica Samenvatting door M. 1319 woorden 15 november 2012 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen H3: De vertegenwoordigende lichamen en Trias Politica 3.1 De structuur van het Nederlandse stelsel van

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Samenvatting door M. 1798 woorden 20 januari 2014 5,9 2 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1 Wat is politiek? Politiek

Nadere informatie

Presentatie boek Kabinetsformaties Toespraak Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 10 oktober 2016

Presentatie boek Kabinetsformaties Toespraak Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 10 oktober 2016 Presentatie boek Kabinetsformaties 1977-2012 Toespraak Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib 10 oktober 2016 Dames en heren, Het is dat het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis het initiatief

Nadere informatie

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER BOL BURGERSCHAP POLITIEK-JURIDISCHE DIMENSIE basisfase Cohort 2018-2021 kwartiel 3 DOELSTELLINGEN: Aan het einde

Nadere informatie

Debat: Maatschappelijke stage

Debat: Maatschappelijke stage Debat: Maatschappelijke stage Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen voeren een Tweede Kamerdebat over het afschaffen van de maatschappelijke stage. Leerdoel: Leerlingen krijgen inzicht in hoe een

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

2 keer beoordeeld 20 februari 2016

2 keer beoordeeld 20 februari 2016 5,4 Samenvatting door een scholier 1315 woorden 2 keer beoordeeld 20 februari 2016 Vak Maatschappijleer Methode Thema's maatschappijleer Maatschappijleer hoofdstuk 3 Parlementaire democratie Par. 1 wat

Nadere informatie

Beginselen van het Nederlands Staatsrecht

Beginselen van het Nederlands Staatsrecht Prof.mr. A.D. Belinfante Mr. J.L. de Reede Beginselen van het Nederlands Staatsrecht druk Samsom H.D. Tjeenk Willink Alphen aan den Rijn 1997 VOORWOORD II AFKORTINGEN 13 I INLEIDING 15 1. Benadering van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 130 Wijziging van enige onderwijswetten in verband met het invoeren van de verplichting voor scholen zorg te dragen voor de sociale veiligheid

Nadere informatie

Inhoud Inhoud 5 Voorwoord 13 Introductie van het onderzoek 15 I. Inleiding 15 II. Participatie als juridisch begrip 16 III. Aanleiding tot het onderzo

Inhoud Inhoud 5 Voorwoord 13 Introductie van het onderzoek 15 I. Inleiding 15 II. Participatie als juridisch begrip 16 III. Aanleiding tot het onderzo Inhoud Inhoud 5 Voorwoord 13 Introductie van het onderzoek 15 I. Inleiding 15 II. Participatie als juridisch begrip 16 III. Aanleiding tot het onderzoek 18 IV. Probleemanalyse 19 V. Doel van het onderzoek

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie?

Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie? Hoofdstuk 5 Vadertje Drees Na de crisis in de jaren 30 volgt de Duitse bezetting (1940-1945). I jaren 30 economische malaise tamelijk passieve rol van de overheid op economisch gebied door de klassiek-liberale

Nadere informatie

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben

Nadere informatie

Tweede Kamer aan het werk

Tweede Kamer aan het werk Tweede Kamer aan het werk Inhoudsopgave De Nederlandse democratie 4 De Tweede Kamer vergadert 6 Taken en rechten 8 Van wetsvoorstel tot wet 10 Verkiezingen 12 Kabinetsformatie 14 Prinsjesdag 16 Rijksbegroting

Nadere informatie

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER / ZUTPHEN STUDIEWIJZER BOL BURGERSCHAP POLITIEK-JURIDISCHE DIMENSIE basisfase Cohort 2017 e.v. kwartiel 3 INSTROOMVEREISTEN: Om aan deze

Nadere informatie

GESCHIEDENIS SO3 TV

GESCHIEDENIS SO3 TV GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld

Nadere informatie

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Korte omschrijving Tijdens deze werkvorm spelen leerlingen kwartet, waarbij de kaarten over historische ontwikkelingen en veranderingen van ons parlementaire

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 1

Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

'Links is niet links meer'

'Links is niet links meer' Jaargang 7, nummer 76, 26 juni 2017 'Links is niet links meer' Caspar van den Berg over politieke scheidslijnen De oude klassieke tegenstelling tussen progressief en conservatief is tot op de draad versleten.

Nadere informatie

Handboek Politiek deel 2

Handboek Politiek deel 2 Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari 2015 5,9 2 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer Toets P.D. par. 1 t/m par.6. Paragraaf Politiek

Nadere informatie

In Beeld: De nieuwe ministersploeg

In Beeld: De nieuwe ministersploeg In Beeld: De nieuwe ministersploeg Korte omschrijving werkvorm: Wie staan er bij de koning op het bordes? Sommige ministers hebben al eerder in een kabinet gezeten, maar er zijn ook nieuwkomers. Leerlingen

Nadere informatie

7,1. Samenvatting door een scholier 1863 woorden 25 november keer beoordeeld. Maatschappijleer. Maatschappijleer H4 t/m H6

7,1. Samenvatting door een scholier 1863 woorden 25 november keer beoordeeld. Maatschappijleer. Maatschappijleer H4 t/m H6 Samenvatting door een scholier 1863 woorden 25 november 2004 7,1 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer H4 t/m H6 Hoofdstuk 4 1. - in ons land kiezen wij volksvertegenwoordigers via de

Nadere informatie

OP VERKENNING IN HET VLAAMS PARLEMENT

OP VERKENNING IN HET VLAAMS PARLEMENT OP VERKENNING IN HET VLAAMS PARLEMENT DOELGROEP 3DE -4DE -5DE -6DE -7DE SECUNDAIR INFORMATIE OVER DE ACTIVITEIT Doelgroep Duur Materieel Doelstellingen 3de-4de-5de-6de-7de secundair 1 lesuur per onderwerp

Nadere informatie

Scriptie. Wie stopt de informateur?

Scriptie. Wie stopt de informateur? Scriptie Wie stopt de informateur? Carlos van Ree 5606470 Scriptie 21 04 2011 Amsterdam, 21 april 2011 Deze scriptie draag ik op aan alle kinderen die verblijven in Instituto Oscar Scarpetta Orejuela in

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek H3 H4 H5 H6

Samenvatting Maatschappijleer Politiek H3 H4 H5 H6 Samenvatting Maatschappijleer Politiek H3 H4 H5 H6 Samenvatting door een scholier 2516 woorden 8 november 2005 6 4 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3.1 Nederland is een staat. Er is pas een onafhankelijk

Nadere informatie

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet Verkiezingen 2017 Op weg naar een nieuw kabinet 1 4-3-2017 Trends deze verkiezingen 2 En we hebben te maken met externe factoren Woorden en daden CPB doorberekeningen 3 Nut van de CPB-doorrekening Reality

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 2

Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Verkiezingsonderzoek Tweede Kamerverkiezingen 22 november 2006 in opdracht van NOS en ANP

Verkiezingsonderzoek Tweede Kamerverkiezingen 22 november 2006 in opdracht van NOS en ANP Verkiezingsonderzoek Tweede Kamerverkiezingen 22 november 2006 in opdracht van NOS en ANP Deel 4. Stemkeuze naar diverse kenmerken Gewenste kern van de regeringscombinatie CDA+VVD 42% 66% 94% 79% 52% 27%

Nadere informatie

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1474 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Algemene Beschouwingen 2011

Algemene Beschouwingen 2011 Algemene Beschouwingen 2011 Naar aanleiding van de Algemene Beschouwingen 2011 zijn na de 1e en de 2e dag uitgebreide onderzoeken gedaan naar de reactie van de kiezers op hetgeen was voorgevallen. In totaal

Nadere informatie

Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011

Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011 Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011 Bij de landelijke verkiezingen in juni 2010 zijn er 61 vrouwen in het parlement gekozen, zes meer dan bij de verkiezingen van 2003 en van 2006.

Nadere informatie

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015

Nadere informatie

Communicatieplan. MR-0001 Status : versie 1.1 Blad 1 van 10. MR De Neerakker. Communicatieplan MR

Communicatieplan. MR-0001 Status : versie 1.1 Blad 1 van 10. MR De Neerakker. Communicatieplan MR Blad 1 van 10 Communicatieplan MR Titel document: Communicatieplan Auteur: C. Corbey Opgemaakt: 02-11-2011 Blad 2 van 10 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 2 COMMUNICATIEDOELSTELLING... 4 3 AANPAK... 5 4 DOELGROEP

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren

Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren 1 Inhoud workshop 11 werkvormen over politiek voor het vmbo. Na afloop krijgt u een reader met daarin de werkvormen. 2 1. Zoekplaat grondrechten Leerdoel: Leerlingen

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50

Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50 Inhoud Voorwoord XI 1 Nederland vergeleken 1 1.1 Bestaat Nederland nog? 1 1.2 De Staat der Nederlanden 3 1.3 Nederland en de wereld 6 1.4 Vragen en perspectieven 8 1.5 Nederland vergeleken 12 Internetadressen

Nadere informatie

Inleiding. Centrale rol van de minister van Financiën

Inleiding. Centrale rol van de minister van Financiën Inleiding Een klein jaar voor Prinsjesdag worden op het ministerie van Financiën de voorbereidingen voor de volgende rijksbegroting en Miljoenennota gestart. De minister van Financiën heeft een centrale

Nadere informatie

Een vergelijking tussen de parlementaire discussie uit 1971 en de parlementaire discussie uit 2012 rond het initiatief bij de kabinetsformatie.

Een vergelijking tussen de parlementaire discussie uit 1971 en de parlementaire discussie uit 2012 rond het initiatief bij de kabinetsformatie. Masterscriptie Een vergelijking tussen de parlementaire discussie uit 1971 en de parlementaire discussie uit 2012 rond het initiatief bij de kabinetsformatie. Naam: Lindy Ivangh Studentnummer: 5874394

Nadere informatie

Reactie op samenstelling kabinet Balkenende IV

Reactie op samenstelling kabinet Balkenende IV Reactie op samenstelling kabinet Balkenende IV De namen van alle kandidaat ministers en staatssecretarissen van het kabinet Balkenende IV zijn bekend geworden. Wat vindt men van het nieuwe kabinet? Wat

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8 Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie

Nadere informatie

Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland

Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan met elkaar in debat over de stelling: Het Duitse kiesstelsel is veel beter dan dat van Nederland.

Nadere informatie

Afwezig met kennisgeving: De heer M.C. Hoogland (wordt vervangen door de heer C. de Kraker); De heer F. Welschen van het Willem de Zwijger college.

Afwezig met kennisgeving: De heer M.C. Hoogland (wordt vervangen door de heer C. de Kraker); De heer F. Welschen van het Willem de Zwijger college. Verslag van de bijeenkomst van het PMV op 1 februari 2007 vanaf 20.00 uur tot 22.00 uur. Aanwezig: De heer R.V. van Engelen, voorzitter; Mevrouw N.M. van Dijk, secretaresse PMV; Mevrouw A. Bokma; PMV lid;

Nadere informatie

Ministeriele verantwoordelijkheid in Nederland

Ministeriele verantwoordelijkheid in Nederland Ministeriele verantwoordelijkheid in Nederland Onder redactie van: prof.mr. D.J. Elzinga 1994 W.E.J. Tjeenk Willink Zwolle Inhoud Afkortingen XIII Mr.drs. A.H.M. Dölle 1 De geschiedenis van de Nederlandse

Nadere informatie

De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012

De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 In plaats van een nieuwe peiling enkele dagen na de verkiezingen komen we vandaag met een analyse van de verkiezingsuitslag van 12 september. Op de dag

Nadere informatie

Het debat over de regeringsverklaring

Het debat over de regeringsverklaring Stap 50 Het debat over de regeringsverklaring Huidige praktijk Het debat over de regeringsverklaring wordt in overleg tussen de ministerpresident en de voorzitter van de Tweede Kamer gepland. Meestal vindt

Nadere informatie

QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND

QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De pienterste mensch is een kennisquiz over de ontwikkeling van de parlementaire democratie

Nadere informatie

Test je kennis! Lees de tekst over de Tweede Kamer op Wikikids en doe daarna de quiz op

Test je kennis! Lees de tekst over de Tweede Kamer op Wikikids en doe daarna de quiz op erkiezingen p 15 maart 2017 vinden er verkiezingen voor de weede amer plaats. ormaal zijn er één keer in de vier jaar verkiezingen voor de weede amer. aar als het kabinet gevallen is door een kabinetscrisis,

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/98794

Nadere informatie

Onder de rechter. Proefschrift

Onder de rechter. Proefschrift Onder de rechter Proefschrift ter verkrijging van de graad vari doctor aan de Universiteit van Tilburg, op gezag van de rector magnifìcus, prof. dr. F.A. van der Duyn Schouten, in het openbaar te verdedigen

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie

Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Jullie zijn nu de Raad van de Europese Unie. De Raad van de Europese Unie stemt voor of tegen regels die de Europese Commissie heeft bedacht. Samen met

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Staatsinrichting

Samenvatting Maatschappijleer Staatsinrichting Samenvatting Maatschappijleer Staatsinrichting Samenvatting door een scholier 2358 woorden 21 juni 2009 5 6 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Staat: een door grenzen afgebakend grondgebied,

Nadere informatie

Samenvatting Politieke Besluitvorming

Samenvatting Politieke Besluitvorming Samenvatting Politieke Besluitvorming Hoofdstuk 1: Wat is politiek? Politiek = een proces van omzetting van verlangens, wensen en eisen vanuit de samenleving in bindende besluiten Proces van politieke

Nadere informatie

Wijziging van de Experimentenwet Kiezen op Afstand in verband met de verlenging van de werkingsduur van die wet.

Wijziging van de Experimentenwet Kiezen op Afstand in verband met de verlenging van de werkingsduur van die wet. Hieronder het antwoord van de staatssecretaris van BZK op vragen uit de Kamer over de voorgestelde verlenging van de Experimentenwet Kiezen op Afstand. Van deze tekst zijn twee versies in omloop geweest

Nadere informatie

Copernicushervorming. Rol van de politieke actoren. Dhr. Georges Monard

Copernicushervorming. Rol van de politieke actoren. Dhr. Georges Monard Copernicushervorming Rol van de politieke actoren Dhr. Georges Monard 1. Context van de hervorming Acute crisis van vertrouwen in de overheid (Dutroux, dioxine, ) sterke emoties «burning platform» Politieke

Nadere informatie

vaste commissie voor Financiën Besluitenlijst vorige vergaderingen (Voortgang) wet- en regelgeving

vaste commissie voor Financiën Besluitenlijst vorige vergaderingen (Voortgang) wet- en regelgeving Den Haag, 12 februari 2009 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Financiën Volgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 4, 5 EU i.v.m. agendapunt 14, 15, 16, 17, 18 EZ i.v.m. agendapunt 11, 22 JUST i.v.m.

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Er is een groot aantal kiezers, dat op een partij van Rita Verdonk zal gaan stemmen, als die opgericht wordt. Omdat dit echter nog niet het geval is en Verdonk wel

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door M. 1603 woorden 10 januari 2015 6,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk

Nadere informatie

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.

Nadere informatie

Paragraaf 1: Democratie

Paragraaf 1: Democratie Samenvatting door een scholier 2221 woorden 29 juni 2011 3,7 9 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1: Democratie Nederland heeft representatieve/ vertegenwoordigende

Nadere informatie

Aandacht geven op afstand

Aandacht geven op afstand Aandacht geven op afstand In het voortgezet onderwijs experimenteert een groep docenten van CVO Zuid-West Fryslân en het Dockinga College met onderwijs op afstand via videoconferencing. Zij verbinden hun

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN Eurobarometer Europees Parlement (Standaard EB 70) Najaar 2008 Analyse

EUROPESE VERKIEZINGEN Eurobarometer Europees Parlement (Standaard EB 70) Najaar 2008 Analyse Directoraat-Generaal Communicatie Directoraat C Betrekkingen met de burgers Eenheid monitoring publieke opinie EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Straatsburg, 12 december 2008 Eurobarometer Europees Parlement

Nadere informatie

De Tweede Kamervoorzitter informeert naar de wens tot een debat over de verkiezingsuitslag

De Tweede Kamervoorzitter informeert naar de wens tot een debat over de verkiezingsuitslag Stap 3 De Tweede Kamervoorzitter informeert naar de wens tot een debat over de verkiezingsuitslag Huidige praktijk Soms al laat op verkiezingsavond, maar met het oog op de advisering aan het staatshoofd

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Staatsinrichting

Samenvatting Maatschappijleer Staatsinrichting Samenvatting Maatschappijleer Staatsinrichting Samenvatting door een scholier 2408 woorden 18 november 2001 7,7 56 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Verkiezingen Actief zelf kiezen 18+ Passief zelf

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 417 Kabinetsformatie 2010 Nr. 1 BRIEF VAN DE INFORMATEUR Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 14 juni 2010 Bijgevoegd

Nadere informatie

Bijlage 6 Achtergrondkenmerken van Tweede en Eerste Kamerleden en het gebruik van parlementaire instrumenten

Bijlage 6 Achtergrondkenmerken van Tweede en Eerste Kamerleden en het gebruik van parlementaire instrumenten Bijlage 6 Achtergrondkenmerken van Tweede en Eerste Kamerleden en het gebruik van parlementaire instrumenten Deze bijlage bij het eindrapport van de staatscommissie parlementair stelsel bevat de resultaten

Nadere informatie

Gewetensbezwaarde ambtenaren

Gewetensbezwaarde ambtenaren Opgave 1 Gewetensbezwaarde ambtenaren Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje. Inleiding Op 3 september 2012 ondertekenden diverse politieke partijen het zogenaamde Roze Stembusakkoord.

Nadere informatie

Staat van de Kamer 2016

Staat van de Kamer 2016 Staat van de Kamer 216 februari 217 staat van de kamer 216 Inleiding Dit is de zevende Staat van de Tweede Kamer; een overzicht van relevante feiten en cijfers die gaan over het Kamerwerk in 216. De opmaak

Nadere informatie

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK 1 VERKIEZINGEN IN KOEDIJK WELKE LANDELIJKE POLITIEKE PARTIJEN WAREN POPULAIR DOOR DE JAREN HEEN? VERKIEZINGEN VOOR DE TWEEDE KAMER Leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal worden direct door de kiesgerechtigden

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland Hier de titel van de presentatie invoegen Openingsdia Beeld op de positie van dit grijze kader. 1. Voeg een afbeelding toe 2. Muis-klik rechts op de afbeelding en selecteer Bijsnijden 3. Pas de breedte

Nadere informatie

Bijdrage Jan Nagel 50PLUS Werkwijze Eerste Kamer 24 oktober 2017

Bijdrage Jan Nagel 50PLUS Werkwijze Eerste Kamer 24 oktober 2017 Bijdrage Jan Nagel 50PLUS Werkwijze Eerste Kamer 24 oktober 2017 MdV, De 50PLUS Eerste Kamerfractie wil graag beginnen met de leden van de Commissie Werkwijze Eerste Kamer te complimenteren met het gedegen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 30 022 Voorstel van het lid Halsema tot wijziging van artikel 139a van het Reglement van Orde Nr. 4 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG Ontvangen

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen PARLEMENT EN EUROPESE INTEGRATIE

Rijksuniversiteit Groningen PARLEMENT EN EUROPESE INTEGRATIE Rijksuniversiteit Groningen PARLEMENT EN EUROPESE INTEGRATIE PROEFSCHRIFT ter verkrijging van het doctoraat in de Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen op gezag van de Rector Magnificus,

Nadere informatie

2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14

2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14 Partijen ontstaan uit conflicten Historici onderscheiden in de Belgische naoorlogse geschiedenis drie breuklijnen of conflictzones

Nadere informatie

Actuele EU-procedures in de commissies

Actuele EU-procedures in de commissies Den Haag, 1 juni 2017 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Europese Zaken Volgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 8, 12, 16, 17 FIN i.v.m. agendapunt 13 Document: Besluitenlijst van de procedurevergadering

Nadere informatie