Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie?"

Transcriptie

1 Hoofdstuk 5 Vadertje Drees Na de crisis in de jaren 30 volgt de Duitse bezetting ( ). I jaren 30 economische malaise tamelijk passieve rol van de overheid op economisch gebied door de klassiek-liberale opvattingen van de kabinetten-colijn II oorlogsjaren grote economische ontwrichtring III na de oorlog hoogste prioriteit: wederopbouw van de economie (en is er daarbij ruimte voor een sociaal overheidsbeleid?) Thema van dit hoofdstuk Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. Centrale vraag van hoofdstuk 5 - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie? Er is na de oorlog weinig discussie over de vraag of de overheid een sturende rol in de economie heeft. Het gaat er meer om hoe groot en ingrijpend die rol mag of moet zijn. 5.1 Rooms-Rood (periode ) idee van de doorbraak doel van de doorbraak doorbraak mislukt Na de oorlog blijkt sprake van serieuze interesse om te komen tot een doorbraak van de oude bestuurlijke verhoudingen, die vooral waren gebaseerd op de hokjesgeest van de verzuiling. niet de (christelijke) levensovertuiging, maar politieke standpunten zouden de basis moeten zijn voor partijvorming. Met name de nieuwe PvdA propageert de partij te zijn voor alle mensen (ook gelovigen) met progressieve denkbeelden. de doorbraakgedachte wordt niet breed gedragen. Diverse politieke partijen van voor de oorlog komen terug, al dan niet onder een andere naam.

2 Vanwege opeenvolgende verkiezingsuitslagen voor de Tweede Kamer ligt het politieke zwaartepunt bij een rooms-rode samenwerking van KVP en PvdA. KVP Katholieke Volks Partij (opgericht 1945 en is opvolger van de RKSP) PvdA Partij van de Arbeid (opgericht 1946 en is opvolger van de SDAP) Zowel KVP als PvdA zijn voorstander van het voeren van actief overheidsbeleid als het gaat om een sociale politiek. Er zijn in de periode achtereenvolgens zes rooms-rode kabinetten, waarvan er vier worden geleid door de PvdA-politicus Willem Drees ( ). 5.2 Geleide loonpolitiek en verzorgingsstaat Uitgangspunt van het regeringsbeleid na WO II is dat er een nauwe samenwerking is tussen de regering, de werkgevers en de werknemers. Kenmerken van het regeringsbeleid zijn: * Geleide loonpolitiek de overheid bepaalt of en hoeveel loonstijging mogelijk is regering doelen - groei economie en export - sociale rust middelen - geleide loonpolitiek (lage lonen) - opbouw verzorgingsstaat d.m.v. uitbreiding sociale voorzieningen werkgevers doelen - toename productiviteit en export - arbeidsrust - winststreven (ook i.v.m. investeringen) werknemers doelen - werkgelegenheid - sociale zekerheid * Harmoniemodel een overlegtype met grote bereidheid tot samenwerking op basis van het benadrukken van overeenkomsten tussen regering, werkgevers en werknemers Samenwerking en overleg tussen sociale partners 1945 Oprichting Stichting van de Arbeid 1945 Centraal Planbureau 1950 Sociaal Economische Raad * Verzorgingsstaat sociale zekerheid wordt in wetten vastgelegd, o.a Noodverordening Ouderdomsvoorziening (Drees) 1952 Werkloosheidwet 1957 Algemene Ouderdomswet

3 5.3 De onderlinge verhoudingen in de rooms-rode coalitie Ondanks de regeringssamenwerking is er tussen de KVP en de PvdA een felle concurrentie om de kiezersgunst. verkiezingsjaar * 1959 KVP Kath. Nationale Partij 1 2 PvdA Tabel: aantal TK-zetels per partij * na uitbreiding TK van 100 naar 150 zetels KVP Er is bezorgdheid/ angst in de KVP, want de partijleiding vreest vermindering van de politieke macht door afkalving : - sterk progressieve leden zouden overstappen naar de PvdA - sterk conservatieve leden zouden ook voor afsplitsing zijn naar KNP De KVP signaleert gebrek aan eenheid binnen het katholieke volksdeel Bisschoppelijk Mandement Als reactie op de zorgelijk geachte ontwikkeling verschijnt op 1 mei 1954 een plechtig en belangrijk herderlijk schrijven van de Nederlandse bisschoppen. De bisschoppen (lees: katholieke kerkleiding) zien een doorbraak naar PvdA als een afbraak van KVP. Dat is in hun perceptie onwenselijk en verwerpelijk Bisschoppelijk Mandement titel: De katholiek in het openbare leven van deze tijd. Het mandement benadrukt twee belangrijke punten: - rooms-katholieken moeten zich in de maatschappij inzetten door deelname aan katholieke organisaties - op straffe van uitsluiting van sacramenten wordt het katholieken verboden lid te zijn van de socialistische omroepvereniging VARA en de socialistische vakcentrale NVV. en het wordt ontraden om lid te zijn van de PvdA De KVP-verkiezingswinst komt vooral door de KNP-terugkeer in de KVP.

4 PvdA De PvdA komt door het Bisschoppelijk Mandement in een moeilijke situatie, vooral tijdens en na de TK-verkiezingen van 1956 Enkele belangrijke ontwikkelingen zijn: - het Mandement zet de verhoudingen tussen PvdA en KVP onder druk - de PvdA gaat toch door met de KVP om te voorkomen dat de liberale VVD in de regering komt, want daar zou de gewone man geen voordeel van hebben - de spanning in de regeringscoalitie neemt toe de PvdA houdt bij de begrotingsbehandeling voor 1959 vast aan een bestedingsbeperking (twee jaar lang tijdelijk hogere belastingen), terwijl de KVP die termijn te lang vindt en nadruk legt op bezitsvorming. Dit leidt tot de val van het kabinet Drees-IV door het vertrek van de PvdA-ministers. - er ontstaat spanning tussen de PvdA en de vakbonden De vakbonden leggen meer nadruk op hogere lonen (en dus meer bestedingsruimte) voor de gewone mensen, omdat de winsten van het bedrijfsleven sterk stijgen. Einde rooms-rode samenwerking Vervroegde TK-verkiezingen in maart 1959 KVP blijft gelijk (49 zetels), PvdA verliest twee zetels (48) VVD wint zes zetels (19) Er wordt een nieuwe regeringscoalitie gevormd KVP (49) VVD (19) ARP (14) CHU (12) Er komt een einde aan de geleide loonpolitiek. Door de sterke economische groei gaan de lonen vooral in de jaren 60 sterk omhoog, De sturende en coördinerende rol van de overheid in de loonvorming wordt minder.

5 Willem Drees is een van de populairste ministerpresidenten die Nederland heeft gekend. Hij stond bekend als vadertje Drees, een troetelnaam die aangeeft dat de sociaal-democratische voorman voor de hele Nederlandse bevolking een zorgzame vaderfiguur was. Dat beeld rol heeft hij vooral te danken aan zijn Noodverordening Ouderdomsvoorziening van Dat is de voorloper van de AOW, een collectief basispensioen, dat in 1957 werd ingevoerd. Drees was eerst bankbediende,volgde een opleiding tot stenograaf en werd in 1904 lid van de SDAP. In 1933 werd hij lid van de Tweede Kamer. Dr. Willem Drees Eredoctoraat Econ. Wetenschappen Rotterdam 1952 Eredoctoraat Rechtswetenschappen Verenigde Staten Na de oorlog werd hij minister van Sociale Zaken. Van 1948 tot eind 1958 was hij minister-president van de rooms-rode coalitie. Hij was pragmaticus ingesteld. ( niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk ) In de verhalen over Drees komen altijd zijn eenvoud en zuinigheid naar voren. In 1971 zegt Drees uit onvrede zijn PvdA lidmaatschap op. Drees overleed in 1988 op 101-jarige leeftijd. Bron: Bron: IISG/BG B27/653 Bron:

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3)

Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst door een scholier 1308 woorden 25 januari 2003 6,7 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Begrippenlijst

Nadere informatie

Alle begrippen en personen op een rijtje: Uitleg van de begrippen. Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002

Alle begrippen en personen op een rijtje: Uitleg van de begrippen. Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002 Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002 6 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Deelvraag: Hoe ontwikkelde het naoorlogse Nederland zich tot een verzorgingsstaat? Toelichting:

Nadere informatie

Inleiding Piet Hazenbosch Voormalig Bestuursadviseur CNV en historicus. Dames en heren,

Inleiding Piet Hazenbosch Voormalig Bestuursadviseur CNV en historicus. Dames en heren, Inleiding Piet Hazenbosch Voormalig Bestuursadviseur CNV en historicus Dames en heren, Het thema van onze bijeenkomst is 'Spanning tussen Kerk en Vakbeweging'. Blijkbaar gaan de organisatoren van ons samenzijn

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850 Samenvatting door een scholier 1658 woorden 29 oktober 2003 5,8 123 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis

Nadere informatie

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland Hier de titel van de presentatie invoegen Openingsdia Beeld op de positie van dit grijze kader. 1. Voeg een afbeelding toe 2. Muis-klik rechts op de afbeelding en selecteer Bijsnijden 3. Pas de breedte

Nadere informatie

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid

Nadere informatie

5,8. Paragraaf 1.1 Economische ontwikkelingen in Nederland. Paragraaf 1.2 Arm en Rijk. Paragraaf 1.3 Reacties op industrialisatie en Schaalvergroting

5,8. Paragraaf 1.1 Economische ontwikkelingen in Nederland. Paragraaf 1.2 Arm en Rijk. Paragraaf 1.3 Reacties op industrialisatie en Schaalvergroting Samenvatting door een scholier 957 woorden 9 december 2004 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Samenvatting Module 3 H1: de opkomst van de industriële samenleving Paragraaf

Nadere informatie

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20 Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.

Nadere informatie

8, De grondwet van Thorbecke. 1.2 Het ontstaan van politieke partijen. Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003

8, De grondwet van Thorbecke. 1.2 Het ontstaan van politieke partijen. Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003 Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003 8,1 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Op weg naar een moderne parlementaire democratie (1848-1945). Hoe had de parlementaire democratie

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.

Nadere informatie

Verzuiling = het oprichten van eigen organisaties door katholieken, protestanten, socialisten en liberalen vanaf het einde van de 19e eeuw

Verzuiling = het oprichten van eigen organisaties door katholieken, protestanten, socialisten en liberalen vanaf het einde van de 19e eeuw Samenvatting door een scholier 2154 woorden 29 juni 2004 8,2 59 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis H11 Nederland: eenheid en verdeeldheid 1 Nederland verzuilt Verzuiling = het oprichten van

Nadere informatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie

Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie tekst 5 5 Het tweede kabinet-balkenende (CDA, VVD, D66) trad aan op 27 mei 2003. Op 30 juni 2006 bood minister-president Balkenende het ontslag

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

14 ACTUALITEIT Het gebrek aan naleving van parlementaire regels ondergraaft kwaliteit politiek-staatkundig systeem door Rein Jan Hoekstra De auteur is oud-lid van de Raad van State. Het is verbazingwekkend

Nadere informatie

7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden

7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. 1 Er was onvoldoende voeding, de arbeidsomstandigheden waren slecht, verzekeren tegen ziektekosten was nauwelijks

Nadere informatie

Deelvraag: Hoe had de parlementaire democratie zich in Nederland ontwikkeld?

Deelvraag: Hoe had de parlementaire democratie zich in Nederland ontwikkeld? Samenvatting door een scholier 1446 woorden 7 juni 2005 6,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 7 Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 1 Op weg naar een moderne parlementaire

Nadere informatie

6,8. Kerk invloed op: Regering voert/stimuleert industrialisatiepolitiek. Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni keer beoordeeld

6,8. Kerk invloed op: Regering voert/stimuleert industrialisatiepolitiek. Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni 2003 6,8 12 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: verzuiling en consensus. Katholieken Protestanten Socialisten Liberalen Politieke partijen KVP

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei 2004 6,6 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer POLITIEK Politiek is de manier waarop voor een land besluiten worden genomen (de meeste besluiten worden

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet

Nadere informatie

6,6. De katholieke zuil. De protestantse zuil. Werkstuk door een scholier 1340 woorden 20 februari keer beoordeeld. Geschiedenis.

6,6. De katholieke zuil. De protestantse zuil. Werkstuk door een scholier 1340 woorden 20 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Werkstuk door een scholier 1340 woorden 20 februari 2003 6,6 87 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Een belangrijk kenmerk in de Nederlandse samenleving was de verzuiling. Op grond van verschillen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op?

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op? Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op? Samenvatting door een scholier 1839 woorden 18 januari 2004 6,4 24 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De overheid als nachtwaker 1850-1900 1.

Nadere informatie

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK 1 VERKIEZINGEN IN KOEDIJK WELKE LANDELIJKE POLITIEKE PARTIJEN WAREN POPULAIR DOOR DE JAREN HEEN? VERKIEZINGEN VOOR DE TWEEDE KAMER Leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal worden direct door de kiesgerechtigden

Nadere informatie

Proeftoets E2 havo

Proeftoets E2 havo Proeftoets E2 havo 5 2016 1. Een verdachte kan te maken krijgen met een aantal personen en instanties. Wat is de juiste volgorde? A. 1. de politie 2. de rechter 3. de officier van justitie. B. 1. de officier

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004

Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004 Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-D Gebruik het bronnenboekje. Dit examen

Nadere informatie

7,3. De functies van werk: Maatschappelijke positie: de betekenis van werk: Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008

7,3. De functies van werk: Maatschappelijke positie: de betekenis van werk: Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008 Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008 7,3 297 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer 1. Werken in een verzorgingsstaat: Werk of arbeid is: Inspanning Capaciteiten

Nadere informatie

maatschappijwetenschappen pilot vwo 2017-I

maatschappijwetenschappen pilot vwo 2017-I Opgave 1 Solidariteit in het pensioenstelsel Bij deze opgave horen tabel 1, tekst 1, figuur 1 en figuur 2. Inleiding Vanaf het moment van pensionering heeft iedereen recht op een AOW-uitkering (Algemene

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer havo 2006-I

Eindexamen maatschappijleer havo 2006-I Opgave 3 Meer onrust over minder sociale zekerheid (mens en werk en politieke besluitvorming) Maximumscore 5 15 Voorbeelden van een juiste omschrijving van de verzorgingsstaat (één van de volgende): 3

Nadere informatie

QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND

QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De pienterste mensch is een kennisquiz over de ontwikkeling van de parlementaire democratie

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8

Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8 Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie

Nadere informatie

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Nadere informatie

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord

Nadere informatie

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61325

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61325 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 oktober 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming)

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting door een scholier 2059 woorden 28 maart 2007 9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappij, H2 Politieke Besluitvorming:

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

6,6. Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart 2003 6,6 278 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer PTA Hoofdstuk 1 t/m 6.4 Hoofdstuk 1: Politiek v Politiek:

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 410 woorden 3 februari 2004 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Aantekeningen Hoofdstuk 2 Politieke

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 2064 woorden 30 juni 2003 7,4 92 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1.1 Politiek = houdt zich bezig met nemen van beslissingen over

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door H. 1327 woorden 6 oktober 2015 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis 7.1 De Franse filosoof en jurist Charles de Montesquieu

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op?

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op? Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op? Samenvatting door een scholier 1892 woorden 4 januari 2004 7,2 37 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Geschiedenis Hoofdstuk 3 Nachtwakersstaat

Nadere informatie

De industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc

De industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc De industriële samenleving in Nederland Hoofdstuk 3 Van stoommachine tot robot De industriële samenleving in Nederland kerndeel vragen 1 1. Wat is de Industriële Revolutie? 2. Wat zijn drie belangrijke

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Examen HAVO en VHBO. Geschiedenis en staatsinrichting oude en nieuwe stijl

Examen HAVO en VHBO. Geschiedenis en staatsinrichting oude en nieuwe stijl Geschiedenis en staatsinrichting oude en nieuwe stijl Examen HAVO en VHBO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Vooropleiding Hoger Beroeps Onderwijs HAVO Tijdvak 1 VHBO Tijdvak 2 Vrijdag 19

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke

Nadere informatie

2.1 Omcirkel het juiste antwoord.

2.1 Omcirkel het juiste antwoord. 2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom

Nadere informatie

Leve de overheid? Deze werkvorm kan op zichzelf staan, maar kan ook goed worden uitgevoerd als vervolg op Leve de overheid!

Leve de overheid? Deze werkvorm kan op zichzelf staan, maar kan ook goed worden uitgevoerd als vervolg op Leve de overheid! Leve de overheid? Deze werkvorm kan op zichzelf staan, maar kan ook goed worden uitgevoerd als vervolg op Leve de overheid! Korte omschrijving van de werkvorm (havo/vwo) De docent noemt een aantal taken

Nadere informatie

De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012

De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 In plaats van een nieuwe peiling enkele dagen na de verkiezingen komen we vandaag met een analyse van de verkiezingsuitslag van 12 september. Op de dag

Nadere informatie

7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2

7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2 Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april 2002 7,4 22 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Toets politieke besluitvorming H2 Wat is een parlementaire democratie? : Democratie is dat burgers ook

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie

Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting door A. 1325 woorden 18 mei 2011 6,9 35 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedeniswerkplaats Rechtstaat

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4)

Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4) Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4) Samenvatting door een scholier 2055 woorden 5 november 2001 8,3 67 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 4: Morgen gezond weer op? 1:

Nadere informatie

Verzorgingsstaat hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Verzorgingsstaat hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 17 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73228 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Examen VMBO-KB 2015. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1 maandag 18 mei 9.00-11.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VMBO-KB 2015. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1 maandag 18 mei 9.00-11.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VMBO-KB 2015 tijdvak 1 maandag 18 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 40 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari 2015 5,9 2 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer Toets P.D. par. 1 t/m par.6. Paragraaf Politiek

Nadere informatie

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1%

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Ja 55,9% Nee 44,1% Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Op welke partij heb je gestemd? PvdA 27,1% D66 17,9% VVD 16,4% SP

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid

Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Rechtstaat

Samenvatting Maatschappijleer Rechtstaat Samenvatting Maatschappijleer Rechtstaat Samenvatting door een scholier 3137 woorden 25 januari 2011 6,1 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer MAATSCHAPPIJLEER à PERIODE 2 Bladzijdes 25 t/m 41, 46 t/m

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9 Samenvatting door Femke 1724 woorden 27 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 9.1 handen uit de mouwen Handen uit de mouwen na WOII waren meer

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo II

Eindexamen maatschappijwetenschappen havo II Opgave 3 Politieke besluitvorming: Geen bont meer in Nederland? 13 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste kenmerken zijn (twee van de volgende): Het aantal zetels dat een partij behaalt, is evenredig aan

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1-H3; Nederlanders en hun gezagsdragers

Samenvatting Geschiedenis H1-H3; Nederlanders en hun gezagsdragers Samenvatting Geschiedenis H1-H3; Nederlanders en hun gezagsdragers 1950-1990 Samenvatting door een scholier 1898 woorden 7 januari 2004 3,7 15 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Geschiedenis:

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

* De Duitse bezetting van Nederland. Tijd van wereldoorlogen. 1900 1950. 9.6 De bezetting van Nederland. (9.6)

* De Duitse bezetting van Nederland. Tijd van wereldoorlogen. 1900 1950. 9.6 De bezetting van Nederland. (9.6) De bezetting van Nederland (9.6) Onderzoeksvraag: Hoe onderging Nederland de bezetting door Duitsland en hoe onderging Nederlands Indië de Japanse bezetting? Kenmerkende aspecten: * De Duitse bezetting

Nadere informatie

6,8. Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer. H3 Mens & werk. Paragraaf 1

6,8. Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer. H3 Mens & werk. Paragraaf 1 Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei 2005 6,8 45 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi H3 Mens & werk Paragraaf 1 - Arbeid: alle activiteiten die nut opleveren voor degene die

Nadere informatie

De spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms?

De spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms? De spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms? Wat voor geloof je hebt, is iets van jou achter de voordeur betoogde Mark Rutte enkele weken geleden in Trouw. Wat bedoelde Rutte hiermee? De stelling kan

Nadere informatie

Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa

Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1199 woorden 12 januari 2005 7,9 31 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa

Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting door een scholier 1910 woorden 12 januari 2004 7,2 35 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 1.1

Nadere informatie

5,6. Hoofdvraag: Profielwerkstuk door een scholier 3387 woorden 2 maart keer beoordeeld. Inleiding:

5,6. Hoofdvraag: Profielwerkstuk door een scholier 3387 woorden 2 maart keer beoordeeld. Inleiding: Profielwerkstuk door een scholier 3387 woorden 2 maart 2004 5,6 210 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding: Ik heb zelf niet voor dit onderwerp gekozen, maar het werd me als ware opgelegd. Dit komt doordat

Nadere informatie

Grondwet: Verzameling van de hoogste wetten in het land met grondrechten en plichten van burger en bestuur.

Grondwet: Verzameling van de hoogste wetten in het land met grondrechten en plichten van burger en bestuur. Samenvatting door een scholier 3255 woorden 25 januari 2003 7,3 126 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 10 mei 1940 einde van de parlementaire democratie.

Nadere informatie

Stemmen Europese verkiezingen 2014

Stemmen Europese verkiezingen 2014 Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,

Nadere informatie

Handleiding Willem Drees

Handleiding Willem Drees Korte lesomschrijving In deze les staat de vensterplaat over Willem Drees centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wie deze minister-president was en hoe hij samen

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

7,9. Samenvatting door een scholier 3310 woorden 19 april keer beoordeeld. Geschiedenis

7,9. Samenvatting door een scholier 3310 woorden 19 april keer beoordeeld. Geschiedenis Samenvatting door een scholier 3310 woorden 19 april 2005 7,9 70 keer beoordeeld Vak Geschiedenis H1 Op weg naar een moderne parlementaire democratie (1900-1940) Politieke partijen spelen in onze parlementaire

Nadere informatie

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten

Nadere informatie

Eerst was er censuskiesrecht: alleen mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden mochten stemmen.

Eerst was er censuskiesrecht: alleen mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden mochten stemmen. Samenvatting door een scholier 2205 woorden 8 november 2006 7,4 61 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Module 7 Politiek en staatsinrichting Samenvatting Hoofdstuk 1 Op weg naar

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II BEOORDELINGSMODEL Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. MASSAMEDIA 1 maximumscore 2 Juiste antwoorden zijn (twee van de volgende redenen): De opera s (programma s) zijn

Nadere informatie

Belangen: Assenstelsel

Belangen: Assenstelsel Belangen: Assenstelsel Korte omschrijving werkvorm: eerlingen geven bij bepaalde stellingen aan of deze passen bij een links, rechts, conservatief of een progressief standpunt. Nadat de goede antwoorden

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen

Tweede Kamerverkiezingen Tweede Kamerverkiezingen Verkiezingsuitslag 15 maart 2017 1 Inhoudsopgave Stembureaus... 3 Opkomstpercentage... 4 Totaal aantal stemmen per partij... 5 Aantal stemmen per partij vergeleken met 2010...

Nadere informatie

Herziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8

Herziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8 Herziene versie 2012 M WRKBLAD N PUZZL groepen 6-8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De weede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet

Nadere informatie

Examen Burgerschap. Naam kandidaat : Kandidaatnummer : Examenplaats : Examendatum :

Examen Burgerschap. Naam kandidaat : Kandidaatnummer : Examenplaats : Examendatum : Examen Burgerschap Niveau Opgavenummer Examenduur : KSE1 : BS1(01) : 60 minuten Instructies Dit examen bevat 35 opdrachten. Vul in het onderstaande vak uw gegevens in. Kruis bij elke vraag het goede antwoord

Nadere informatie

De psyche van de zwevende kiezer en ideologie

De psyche van de zwevende kiezer en ideologie De psyche van de zwevende kiezer en ideologie Alexander van Loon 25 juni 2009 INLEIDING 2 Samenvatting Onderwerp van dit paper is de relatie tussen de opkomst en het aantal zwevende kiezers, de historische

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen Samenvatting door een scholier 1208 woorden 25 oktober 2007 6,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx AANTEKENINGEN HOOFDSTUK

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat Samenvatting door Wietske 1044 woorden 29 mei 2016 5,9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 5.1 Wat is een verzorgingsstaat? Verzorgingsstaat

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1, Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1, Politieke besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1, Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 2740 woorden 19 november 2006 7,2 18 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Nadere informatie

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011 Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen

Nadere informatie

Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen

Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen Boek p. 164-174 Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen Volksraadpleging 1950 Vlaanderen: 72%

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer havo 2008-I

Eindexamen maatschappijleer havo 2008-I Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Opgave 1 Politieke besluitvorming: leeftijdsgrens alcohol omhoog naar 18 jaar? 1 maximumscore 1 Eén van de volgende taken: wetgevende

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis

Nadere informatie