Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie?
|
|
- Louisa Beckers
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 5 Vadertje Drees Na de crisis in de jaren 30 volgt de Duitse bezetting ( ). I jaren 30 economische malaise tamelijk passieve rol van de overheid op economisch gebied door de klassiek-liberale opvattingen van de kabinetten-colijn II oorlogsjaren grote economische ontwrichtring III na de oorlog hoogste prioriteit: wederopbouw van de economie (en is er daarbij ruimte voor een sociaal overheidsbeleid?) Thema van dit hoofdstuk Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. Centrale vraag van hoofdstuk 5 - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie? Er is na de oorlog weinig discussie over de vraag of de overheid een sturende rol in de economie heeft. Het gaat er meer om hoe groot en ingrijpend die rol mag of moet zijn. 5.1 Rooms-Rood (periode ) idee van de doorbraak doel van de doorbraak doorbraak mislukt Na de oorlog blijkt sprake van serieuze interesse om te komen tot een doorbraak van de oude bestuurlijke verhoudingen, die vooral waren gebaseerd op de hokjesgeest van de verzuiling. niet de (christelijke) levensovertuiging, maar politieke standpunten zouden de basis moeten zijn voor partijvorming. Met name de nieuwe PvdA propageert de partij te zijn voor alle mensen (ook gelovigen) met progressieve denkbeelden. de doorbraakgedachte wordt niet breed gedragen. Diverse politieke partijen van voor de oorlog komen terug, al dan niet onder een andere naam.
2 Vanwege opeenvolgende verkiezingsuitslagen voor de Tweede Kamer ligt het politieke zwaartepunt bij een rooms-rode samenwerking van KVP en PvdA. KVP Katholieke Volks Partij (opgericht 1945 en is opvolger van de RKSP) PvdA Partij van de Arbeid (opgericht 1946 en is opvolger van de SDAP) Zowel KVP als PvdA zijn voorstander van het voeren van actief overheidsbeleid als het gaat om een sociale politiek. Er zijn in de periode achtereenvolgens zes rooms-rode kabinetten, waarvan er vier worden geleid door de PvdA-politicus Willem Drees ( ). 5.2 Geleide loonpolitiek en verzorgingsstaat Uitgangspunt van het regeringsbeleid na WO II is dat er een nauwe samenwerking is tussen de regering, de werkgevers en de werknemers. Kenmerken van het regeringsbeleid zijn: * Geleide loonpolitiek de overheid bepaalt of en hoeveel loonstijging mogelijk is regering doelen - groei economie en export - sociale rust middelen - geleide loonpolitiek (lage lonen) - opbouw verzorgingsstaat d.m.v. uitbreiding sociale voorzieningen werkgevers doelen - toename productiviteit en export - arbeidsrust - winststreven (ook i.v.m. investeringen) werknemers doelen - werkgelegenheid - sociale zekerheid * Harmoniemodel een overlegtype met grote bereidheid tot samenwerking op basis van het benadrukken van overeenkomsten tussen regering, werkgevers en werknemers Samenwerking en overleg tussen sociale partners 1945 Oprichting Stichting van de Arbeid 1945 Centraal Planbureau 1950 Sociaal Economische Raad * Verzorgingsstaat sociale zekerheid wordt in wetten vastgelegd, o.a Noodverordening Ouderdomsvoorziening (Drees) 1952 Werkloosheidwet 1957 Algemene Ouderdomswet
3 5.3 De onderlinge verhoudingen in de rooms-rode coalitie Ondanks de regeringssamenwerking is er tussen de KVP en de PvdA een felle concurrentie om de kiezersgunst. verkiezingsjaar * 1959 KVP Kath. Nationale Partij 1 2 PvdA Tabel: aantal TK-zetels per partij * na uitbreiding TK van 100 naar 150 zetels KVP Er is bezorgdheid/ angst in de KVP, want de partijleiding vreest vermindering van de politieke macht door afkalving : - sterk progressieve leden zouden overstappen naar de PvdA - sterk conservatieve leden zouden ook voor afsplitsing zijn naar KNP De KVP signaleert gebrek aan eenheid binnen het katholieke volksdeel Bisschoppelijk Mandement Als reactie op de zorgelijk geachte ontwikkeling verschijnt op 1 mei 1954 een plechtig en belangrijk herderlijk schrijven van de Nederlandse bisschoppen. De bisschoppen (lees: katholieke kerkleiding) zien een doorbraak naar PvdA als een afbraak van KVP. Dat is in hun perceptie onwenselijk en verwerpelijk Bisschoppelijk Mandement titel: De katholiek in het openbare leven van deze tijd. Het mandement benadrukt twee belangrijke punten: - rooms-katholieken moeten zich in de maatschappij inzetten door deelname aan katholieke organisaties - op straffe van uitsluiting van sacramenten wordt het katholieken verboden lid te zijn van de socialistische omroepvereniging VARA en de socialistische vakcentrale NVV. en het wordt ontraden om lid te zijn van de PvdA De KVP-verkiezingswinst komt vooral door de KNP-terugkeer in de KVP.
4 PvdA De PvdA komt door het Bisschoppelijk Mandement in een moeilijke situatie, vooral tijdens en na de TK-verkiezingen van 1956 Enkele belangrijke ontwikkelingen zijn: - het Mandement zet de verhoudingen tussen PvdA en KVP onder druk - de PvdA gaat toch door met de KVP om te voorkomen dat de liberale VVD in de regering komt, want daar zou de gewone man geen voordeel van hebben - de spanning in de regeringscoalitie neemt toe de PvdA houdt bij de begrotingsbehandeling voor 1959 vast aan een bestedingsbeperking (twee jaar lang tijdelijk hogere belastingen), terwijl de KVP die termijn te lang vindt en nadruk legt op bezitsvorming. Dit leidt tot de val van het kabinet Drees-IV door het vertrek van de PvdA-ministers. - er ontstaat spanning tussen de PvdA en de vakbonden De vakbonden leggen meer nadruk op hogere lonen (en dus meer bestedingsruimte) voor de gewone mensen, omdat de winsten van het bedrijfsleven sterk stijgen. Einde rooms-rode samenwerking Vervroegde TK-verkiezingen in maart 1959 KVP blijft gelijk (49 zetels), PvdA verliest twee zetels (48) VVD wint zes zetels (19) Er wordt een nieuwe regeringscoalitie gevormd KVP (49) VVD (19) ARP (14) CHU (12) Er komt een einde aan de geleide loonpolitiek. Door de sterke economische groei gaan de lonen vooral in de jaren 60 sterk omhoog, De sturende en coördinerende rol van de overheid in de loonvorming wordt minder.
5 Willem Drees is een van de populairste ministerpresidenten die Nederland heeft gekend. Hij stond bekend als vadertje Drees, een troetelnaam die aangeeft dat de sociaal-democratische voorman voor de hele Nederlandse bevolking een zorgzame vaderfiguur was. Dat beeld rol heeft hij vooral te danken aan zijn Noodverordening Ouderdomsvoorziening van Dat is de voorloper van de AOW, een collectief basispensioen, dat in 1957 werd ingevoerd. Drees was eerst bankbediende,volgde een opleiding tot stenograaf en werd in 1904 lid van de SDAP. In 1933 werd hij lid van de Tweede Kamer. Dr. Willem Drees Eredoctoraat Econ. Wetenschappen Rotterdam 1952 Eredoctoraat Rechtswetenschappen Verenigde Staten Na de oorlog werd hij minister van Sociale Zaken. Van 1948 tot eind 1958 was hij minister-president van de rooms-rode coalitie. Hij was pragmaticus ingesteld. ( niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk ) In de verhalen over Drees komen altijd zijn eenvoud en zuinigheid naar voren. In 1971 zegt Drees uit onvrede zijn PvdA lidmaatschap op. Drees overleed in 1988 op 101-jarige leeftijd. Bron: Bron: IISG/BG B27/653 Bron:
Samenvatting Geschiedenis Module 5
Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie
Nadere informatieBegrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3)
Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst door een scholier 1308 woorden 25 januari 2003 6,7 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Begrippenlijst
Nadere informatieAlle begrippen en personen op een rijtje: Uitleg van de begrippen. Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002
Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002 6 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Deelvraag: Hoe ontwikkelde het naoorlogse Nederland zich tot een verzorgingsstaat? Toelichting:
Nadere informatieInleiding Piet Hazenbosch Voormalig Bestuursadviseur CNV en historicus. Dames en heren,
Inleiding Piet Hazenbosch Voormalig Bestuursadviseur CNV en historicus Dames en heren, Het thema van onze bijeenkomst is 'Spanning tussen Kerk en Vakbeweging'. Blijkbaar gaan de organisatoren van ons samenzijn
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850 Samenvatting door een scholier 1658 woorden 29 oktober 2003 5,8 123 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis
Nadere informatie5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave
Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We
Nadere informatieCursus Politiek Actief Provincie Flevoland
Hier de titel van de presentatie invoegen Openingsdia Beeld op de positie van dit grijze kader. 1. Voeg een afbeelding toe 2. Muis-klik rechts op de afbeelding en selecteer Bijsnijden 3. Pas de breedte
Nadere informatieToetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen
Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid
Nadere informatie5,8. Paragraaf 1.1 Economische ontwikkelingen in Nederland. Paragraaf 1.2 Arm en Rijk. Paragraaf 1.3 Reacties op industrialisatie en Schaalvergroting
Samenvatting door een scholier 957 woorden 9 december 2004 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Samenvatting Module 3 H1: de opkomst van de industriële samenleving Paragraaf
Nadere informatieBurgers en Stoommachines. Tot 1:20
Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.
Nadere informatie8, De grondwet van Thorbecke. 1.2 Het ontstaan van politieke partijen. Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003
Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003 8,1 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Op weg naar een moderne parlementaire democratie (1848-1945). Hoe had de parlementaire democratie
Nadere informatieCursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen
Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.
Nadere informatieVerzuiling = het oprichten van eigen organisaties door katholieken, protestanten, socialisten en liberalen vanaf het einde van de 19e eeuw
Samenvatting door een scholier 2154 woorden 29 juni 2004 8,2 59 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis H11 Nederland: eenheid en verdeeldheid 1 Nederland verzuilt Verzuiling = het oprichten van
Nadere informatieOpgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie
Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie tekst 5 5 Het tweede kabinet-balkenende (CDA, VVD, D66) trad aan op 27 mei 2003. Op 30 juni 2006 bood minister-president Balkenende het ontslag
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn
Nadere informatie5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer
Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid
Nadere informatieDE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?
DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In
Nadere informatie14 ACTUALITEIT Het gebrek aan naleving van parlementaire regels ondergraaft kwaliteit politiek-staatkundig systeem door Rein Jan Hoekstra De auteur is oud-lid van de Raad van State. Het is verbazingwekkend
Nadere informatie7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden
Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. 1 Er was onvoldoende voeding, de arbeidsomstandigheden waren slecht, verzekeren tegen ziektekosten was nauwelijks
Nadere informatieDeelvraag: Hoe had de parlementaire democratie zich in Nederland ontwikkeld?
Samenvatting door een scholier 1446 woorden 7 juni 2005 6,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 7 Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 1 Op weg naar een moderne parlementaire
Nadere informatie6,8. Kerk invloed op: Regering voert/stimuleert industrialisatiepolitiek. Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni 2003 6,8 12 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: verzuiling en consensus. Katholieken Protestanten Socialisten Liberalen Politieke partijen KVP
Nadere informatie6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK
Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei 2004 6,6 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer POLITIEK Politiek is de manier waarop voor een land besluiten worden genomen (de meeste besluiten worden
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland
Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet
Nadere informatie6,6. De katholieke zuil. De protestantse zuil. Werkstuk door een scholier 1340 woorden 20 februari keer beoordeeld. Geschiedenis.
Werkstuk door een scholier 1340 woorden 20 februari 2003 6,6 87 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Een belangrijk kenmerk in de Nederlandse samenleving was de verzuiling. Op grond van verschillen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op?
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op? Samenvatting door een scholier 1839 woorden 18 januari 2004 6,4 24 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De overheid als nachtwaker 1850-1900 1.
Nadere informatieVERKIEZINGEN IN KOEDIJK
1 VERKIEZINGEN IN KOEDIJK WELKE LANDELIJKE POLITIEKE PARTIJEN WAREN POPULAIR DOOR DE JAREN HEEN? VERKIEZINGEN VOOR DE TWEEDE KAMER Leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal worden direct door de kiesgerechtigden
Nadere informatieProeftoets E2 havo
Proeftoets E2 havo 5 2016 1. Een verdachte kan te maken krijgen met een aantal personen en instanties. Wat is de juiste volgorde? A. 1. de politie 2. de rechter 3. de officier van justitie. B. 1. de officier
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-GL en TL 2004
Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-D Gebruik het bronnenboekje. Dit examen
Nadere informatie7,3. De functies van werk: Maatschappelijke positie: de betekenis van werk: Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008
Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008 7,3 297 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer 1. Werken in een verzorgingsstaat: Werk of arbeid is: Inspanning Capaciteiten
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2017-I
Opgave 1 Solidariteit in het pensioenstelsel Bij deze opgave horen tabel 1, tekst 1, figuur 1 en figuur 2. Inleiding Vanaf het moment van pensionering heeft iedereen recht op een AOW-uitkering (Algemene
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer havo 2006-I
Opgave 3 Meer onrust over minder sociale zekerheid (mens en werk en politieke besluitvorming) Maximumscore 5 15 Voorbeelden van een juiste omschrijving van de verzorgingsstaat (één van de volgende): 3
Nadere informatieQUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND
QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De pienterste mensch is een kennisquiz over de ontwikkeling van de parlementaire democratie
Nadere informatieTweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8
Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie
Nadere informatieGESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT
GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Nadere informatieMaatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015
Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord
Nadere informatiePolitieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61325
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 oktober 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming)
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting door een scholier 2059 woorden 28 maart 2007 9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappij, H2 Politieke Besluitvorming:
Nadere informatie6,6. Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart 2003 6,6 278 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer PTA Hoofdstuk 1 t/m 6.4 Hoofdstuk 1: Politiek v Politiek:
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 410 woorden 3 februari 2004 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Aantekeningen Hoofdstuk 2 Politieke
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek
Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 2064 woorden 30 juni 2003 7,4 92 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1.1 Politiek = houdt zich bezig met nemen van beslissingen over
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door H. 1327 woorden 6 oktober 2015 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis 7.1 De Franse filosoof en jurist Charles de Montesquieu
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op?
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op? Samenvatting door een scholier 1892 woorden 4 januari 2004 7,2 37 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Geschiedenis Hoofdstuk 3 Nachtwakersstaat
Nadere informatieDe industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc
De industriële samenleving in Nederland Hoofdstuk 3 Van stoommachine tot robot De industriële samenleving in Nederland kerndeel vragen 1 1. Wat is de Industriële Revolutie? 2. Wat zijn drie belangrijke
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid
Nadere informatieExamen HAVO en VHBO. Geschiedenis en staatsinrichting oude en nieuwe stijl
Geschiedenis en staatsinrichting oude en nieuwe stijl Examen HAVO en VHBO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Vooropleiding Hoger Beroeps Onderwijs HAVO Tijdvak 1 VHBO Tijdvak 2 Vrijdag 19
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-KB 2004
Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke
Nadere informatie2.1 Omcirkel het juiste antwoord.
2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom
Nadere informatieLeve de overheid? Deze werkvorm kan op zichzelf staan, maar kan ook goed worden uitgevoerd als vervolg op Leve de overheid!
Leve de overheid? Deze werkvorm kan op zichzelf staan, maar kan ook goed worden uitgevoerd als vervolg op Leve de overheid! Korte omschrijving van de werkvorm (havo/vwo) De docent noemt een aantal taken
Nadere informatieDe Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012
De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 In plaats van een nieuwe peiling enkele dagen na de verkiezingen komen we vandaag met een analyse van de verkiezingsuitslag van 12 september. Op de dag
Nadere informatie7,4. Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Toets politieke besluitvorming H2
Samenvatting door een scholier 2092 woorden 2 april 2002 7,4 22 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Toets politieke besluitvorming H2 Wat is een parlementaire democratie? : Democratie is dat burgers ook
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatiePolitieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie
Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting door A. 1325 woorden 18 mei 2011 6,9 35 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedeniswerkplaats Rechtstaat
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4)
Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4) Samenvatting door een scholier 2055 woorden 5 november 2001 8,3 67 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 4: Morgen gezond weer op? 1:
Nadere informatieVerzorgingsstaat hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 17 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73228 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieExamen VMBO-KB 2015. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1 maandag 18 mei 9.00-11.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VMBO-KB 2015 tijdvak 1 maandag 18 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 40 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54
Nadere informatie5,9. Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Samenvatting door een scholier 1608 woorden 12 januari 2015 5,9 2 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer Toets P.D. par. 1 t/m par.6. Paragraaf Politiek
Nadere informatieMocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1%
Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Ja 55,9% Nee 44,1% Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Op welke partij heb je gestemd? PvdA 27,1% D66 17,9% VVD 16,4% SP
Nadere informatieStemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019
Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.
Nadere informatieBestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid
Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Rechtstaat
Samenvatting Maatschappijleer Rechtstaat Samenvatting door een scholier 3137 woorden 25 januari 2011 6,1 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer MAATSCHAPPIJLEER à PERIODE 2 Bladzijdes 25 t/m 41, 46 t/m
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9 Samenvatting door Femke 1724 woorden 27 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 9.1 handen uit de mouwen Handen uit de mouwen na WOII waren meer
Nadere informatieEindexamen maatschappijwetenschappen havo II
Opgave 3 Politieke besluitvorming: Geen bont meer in Nederland? 13 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste kenmerken zijn (twee van de volgende): Het aantal zetels dat een partij behaalt, is evenredig aan
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H1-H3; Nederlanders en hun gezagsdragers
Samenvatting Geschiedenis H1-H3; Nederlanders en hun gezagsdragers 1950-1990 Samenvatting door een scholier 1898 woorden 7 januari 2004 3,7 15 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Geschiedenis:
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek
Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-KB 2004
Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit
Nadere informatie* De Duitse bezetting van Nederland. Tijd van wereldoorlogen. 1900 1950. 9.6 De bezetting van Nederland. (9.6)
De bezetting van Nederland (9.6) Onderzoeksvraag: Hoe onderging Nederland de bezetting door Duitsland en hoe onderging Nederlands Indië de Japanse bezetting? Kenmerkende aspecten: * De Duitse bezetting
Nadere informatie6,8. Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer. H3 Mens & werk. Paragraaf 1
Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei 2005 6,8 45 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi H3 Mens & werk Paragraaf 1 - Arbeid: alle activiteiten die nut opleveren voor degene die
Nadere informatieDe spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms?
De spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms? Wat voor geloof je hebt, is iets van jou achter de voordeur betoogde Mark Rutte enkele weken geleden in Trouw. Wat bedoelde Rutte hiermee? De stelling kan
Nadere informatieOpgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa
Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1199 woorden 12 januari 2005 7,9 31 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa
Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting door een scholier 1910 woorden 12 januari 2004 7,2 35 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 1.1
Nadere informatie5,6. Hoofdvraag: Profielwerkstuk door een scholier 3387 woorden 2 maart keer beoordeeld. Inleiding:
Profielwerkstuk door een scholier 3387 woorden 2 maart 2004 5,6 210 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding: Ik heb zelf niet voor dit onderwerp gekozen, maar het werd me als ware opgelegd. Dit komt doordat
Nadere informatieGrondwet: Verzameling van de hoogste wetten in het land met grondrechten en plichten van burger en bestuur.
Samenvatting door een scholier 3255 woorden 25 januari 2003 7,3 126 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 10 mei 1940 einde van de parlementaire democratie.
Nadere informatieStemmen Europese verkiezingen 2014
Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,
Nadere informatieHandleiding Willem Drees
Korte lesomschrijving In deze les staat de vensterplaat over Willem Drees centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wie deze minister-president was en hoe hij samen
Nadere informatieMag ik dan nooit meer stoppen met werken?
Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden
Nadere informatie7,9. Samenvatting door een scholier 3310 woorden 19 april keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 3310 woorden 19 april 2005 7,9 70 keer beoordeeld Vak Geschiedenis H1 Op weg naar een moderne parlementaire democratie (1900-1940) Politieke partijen spelen in onze parlementaire
Nadere informatieBeginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren
Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten
Nadere informatieEerst was er censuskiesrecht: alleen mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden mochten stemmen.
Samenvatting door een scholier 2205 woorden 8 november 2006 7,4 61 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Module 7 Politiek en staatsinrichting Samenvatting Hoofdstuk 1 Op weg naar
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II
BEOORDELINGSMODEL Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. MASSAMEDIA 1 maximumscore 2 Juiste antwoorden zijn (twee van de volgende redenen): De opera s (programma s) zijn
Nadere informatieBelangen: Assenstelsel
Belangen: Assenstelsel Korte omschrijving werkvorm: eerlingen geven bij bepaalde stellingen aan of deze passen bij een links, rechts, conservatief of een progressief standpunt. Nadat de goede antwoorden
Nadere informatieTweede Kamerverkiezingen
Tweede Kamerverkiezingen Verkiezingsuitslag 15 maart 2017 1 Inhoudsopgave Stembureaus... 3 Opkomstpercentage... 4 Totaal aantal stemmen per partij... 5 Aantal stemmen per partij vergeleken met 2010...
Nadere informatieHerziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8
Herziene versie 2012 M WRKBLAD N PUZZL groepen 6-8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De weede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet
Nadere informatieExamen Burgerschap. Naam kandidaat : Kandidaatnummer : Examenplaats : Examendatum :
Examen Burgerschap Niveau Opgavenummer Examenduur : KSE1 : BS1(01) : 60 minuten Instructies Dit examen bevat 35 opdrachten. Vul in het onderstaande vak uw gegevens in. Kruis bij elke vraag het goede antwoord
Nadere informatieDe psyche van de zwevende kiezer en ideologie
De psyche van de zwevende kiezer en ideologie Alexander van Loon 25 juni 2009 INLEIDING 2 Samenvatting Onderwerp van dit paper is de relatie tussen de opkomst en het aantal zwevende kiezers, de historische
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen Samenvatting door een scholier 1208 woorden 25 oktober 2007 6,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx AANTEKENINGEN HOOFDSTUK
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat Samenvatting door Wietske 1044 woorden 29 mei 2016 5,9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 5.1 Wat is een verzorgingsstaat? Verzorgingsstaat
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1, Politieke besluitvorming
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1, Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 2740 woorden 19 november 2006 7,2 18 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Nadere informatieIntroductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011
Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen
Nadere informatieLeopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen
Boek p. 164-174 Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen Volksraadpleging 1950 Vlaanderen: 72%
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer havo 2008-I
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Opgave 1 Politieke besluitvorming: leeftijdsgrens alcohol omhoog naar 18 jaar? 1 maximumscore 1 Eén van de volgende taken: wetgevende
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen
Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis
Nadere informatie