De winstgevendheid van een collectieve schuldenregeling voor de schuldbemiddelaar: een studie met Time-Driven Activity-Based Costing

Transcriptie

1 UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR De winstgevendheid van een collectieve schuldenregeling voor de schuldbemiddelaar: een studie met Time-Driven Activity-Based Costing Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master in de Toegepaste Economische Wetenschappen Lander Bruneel Onder leiding van Prof. Patricia Everaert

2

3 UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR De winstgevendheid van een collectieve schuldenregeling voor de schuldbemiddelaar: een studie met Time-Driven Activity-Based Costing Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master in de Toegepaste Economische Wetenschappen Lander Bruneel Onder leiding van Prof. Patricia Everaert

4 PERMISSION Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of gereproduceerd worden, mits bronvermelding. Lander Bruneel

5 Woord vooraf Ik zou graag enkele personen willen bedanken die geholpen hebben bij het tot stand komen van deze masterproef. Ten eerste wil ik prof. dr. Patricia Everaert bedanken voor haar vertrouwen in mij, de steun die ze mij gaf en de kans om dit onderzoek te voeren. Ten tweede zou ik graag dhr. Rik Marynissen, dhr. Elie Van Acker en mevr. Els Verté willen bedanken voor hun kostbare tijd. Hierbij wil ik ook dhr. Bertel De Groote bedanken om mij in contact te brengen met deze drie schuldbemiddelaars en mij te vergezellen op het eerste interview. Ten slotte nog een woord van dank voor alle personen die mij geholpen hebben met het nalezen van deze masterproef. I

6 Inhoudsopgave Woord vooraf... I Inhoudsopgave... II Lijst van de gebruikte afkortingen... III Lijst van de figuren... IV Lijst van de tabellen... V 1 Inleiding Kostprijsmodellen Traditionele volume-gebaseerde verdeelsleutels Activity-Based Costing Time-driven activity-based costing Literatuurstudie Onderzoeksmethode Winstbepaling van een dossier De vergoeding van de schuldbemiddelaar De kost van een dossier De berekeningswijze van de tijdsdrijvers Resultaten Algemene resultaten Sensitiviteitsanalyse Regressie-analyse Conclusie Tabellen Bibliografie... VII II

7 Lijst van de gebruikte afkortingen ABC Ger. W. TDABC Activity-Based Costing Gerechtelijk wetboek Time-Driven Activity-Based Costing III

8 Lijst van de figuren Figuur 1: de vier categorieën van activiteiten die de schuldbemiddelaar uitvoert... 5 Figuur 2: de vijf categorieën van activiteiten die de schuldbemiddelaar uitvoert Figuur 3: Een voorbeeld van een uniform verdeelde tijdsdrijver met minimumwaarde 1 en mmmmmffmaximumwaarde Figuur 4: Een voorbeeld van een normaal verdeelde tijdsdrijver met gemiddelde 9 en mmmmmfffstandaardafwijking Figuur 5: Een voorbeeld van een binomiaal verdeelde tijdsdrijver met 12 experimenten en kans mmmmmffop succes 0, Figuur 6: de verdeling van de dossiers volgens de winst Figuur 7: De onderverdeling van de opbrengst naar de oorsprong (in euro) Figuur 8: De onderverdeling van de kosten naar de oorsprong (in euro) Figuur 9: Het aandeel van iedere activiteit in de tijd die besteed wordt aan een dossier IV

9 Lijst van de tabellen Tabel 1: Kostprijsberekening met behulp van ABC Tabel 2: Kostprijsberekening met behulp van TDABC Tabel 3: De verschillende vergoedingen waar de schuldbemiddelaar recht op heeft Tabel 4: De activiteiten van de schuldbemiddelaar en het secretariaat Tabel 5: De kosten van de schuldbemiddelaar Tabel 6: De berekening van de kost per minuut Tabel 7: de berekeningswijze van de tijdsdrijvers Tabel 8: Een overzicht van de brieven die verstuurd worden Tabel 9: De winst van iedere wijze van contact en van eenmalige betalingen (in euro) Tabel 10: De winst bij verschillende fouten van de kost per middelengroep Tabel 11: Het resultaat van de regressie V

10 1 Inleiding Sinds de start van de financiële crisis in 2008 is het belang van collectieve schuldenregelingen toegenomen. Dit blijkt uit het aantal nieuwe beschikkingen van toelaatbaarheid. Dit is het bericht dat meldt dat de schuldenaars toegelaten zijn tot de procedure van collectieve schuldenregeling. In 2010 waren er nieuwe beschikkingen van toelaatbaarheid (Nationale Bank van België, 2011). Dit is een stijging van 12% ten opzichte van De collectieve schuldenregeling wordt geregeld in het art Ger. W. In dit artikel worden onder andere de toelatingsvoorwaarden, de procedure, de gevolgen van de procedure en de vereisten om schuldbemiddelaar te worden bepaald. De vergoeding van de schuldbemiddelaar wordt behandeld door een KB van 18 december Meer specifiek door het Koninklijk besluit houdende vaststelling van de regels en barema's tot bepaling van het ereloon, de emolumenten en de kosten van de schuldbemiddelaar. In dit KB worden enkele forfaitaire vergoedingen voorzien. Er worden vergoedingen voorzien voor een aantal activiteiten die de schulbemiddelaar uitvoert. Tevens worden er vergoedingen voorzien voor een aantal kosten die de schuldbemiddelaar maakt. Het doel van deze masterproef is na te gaan of deze vergoedingen volstaan om alle gemaakte kosten te vergoeden. Indien dit niet zo is, zouden schuldbemiddelaars geneigd kunnen zijn enkel schuldbemiddeling te verlenen in dossiers waar ze winst maken of geen schuldbemiddeling meer uitvoeren. Dit zal onderzocht worden door de opbrengst van een dossier te vergelijken met de kost ervan. De opbrengst van de schuldbemiddelaar wordt, zoals eerder vermeld, door het KB van 18 december 1998 bepaald. Om de kost van een dossier te berekenen, zal er gebruik gemaakt worden van Time-Driven Activity-Based Costing. Deze methode werd ontwikkeld door Anderson en Kaplan (2004). Bij TDABC wordt de kost van een kostenobject, in dit geval een dossier, berekend door het optellen van de kosten van verschillende activiteiten. Deze activiteiten kunnen uitgevoerd worden door verschillende middelengroepen. Een middelengroep is een verzameling van kosten die samen horen, zoals het salaris van de bediende, de afschrijving van de computer en het meubilair dat de bediende gebruikt. De kost van een activiteit kan berekend worden door het vermenigvuldigen van twee factoren. De eerste factor is de kost per tijdseenheid. Deze wordt berekend door de totale kost van de middelengroep te delen door de praktische capaciteit ervan. De praktische capaciteit is de tijd 1

11 die de middelengroep kan presteren verminderd met tijd die niet nuttig wordt gebruikt, zoals pauzes of training. De tweede factor is de tijd die de middelengroep nodig heeft om de activiteit uit te voeren. Deze tijd kan berekend worden door middel van een tijdsvergelijking. Een tijdsvergelijking bevat verschillende tijdsdrijvers die aanduiden welke factoren er invloed hebben op de tijd die nodig is om de activiteit uit te voeren. TDABC wordt gebruikt om drie redenen. Ten eerste voert de schuldbemiddelaar een dienst uit. Hierbij zijn er veel diverse handelingen nodig. Deze handelingen kunnen makkelijk gevat worden door een tijdsvergelijking. Ten tweede is een TDABC-model gemakkelijk en snel te implementeren (Kaplan & Anderson, 2004). Ten derde kan TDABC goed overweg met de complexiteit die ontstaat door de verscheidenheid tussen de verschillende dossiers (Bruggeman, Everaert, Moreels, & Lowyck, 2005). De loonkost van de schuldbemiddelaar en het secretariaat werd benaderd door wedden die bepaald zijn in het gerechtelijk wetboek. De andere kosten zoals huur en telefoonkosten, werden geschat op basis van marktprijzen. De tijdsvergelijkingen werden bekomen op basis van interviews met drie schuldbemiddelaars. Voor alle tijdsdrijvers uit deze tijdsvergelijkingen, werd een statistische verdeling gekozen. Deze verdelingen werden gebaseerd op dezelfde interviews. Vervolgens werden 5000 dossiers gesimuleerd en de resultaten ervan geanalyseerd. Ten slotte werd er met behulp van een regressie nagegaan welke variabelen de grootste invloed hadden op de winstgevendheid van een dossier. Deze masterproef heeft drie belangrijke bijdragen. Ten eerste blijkt dat een gemiddeld dossier in collectieve schuldenregeling winstgevend is voor de schuldbemiddelaar. Ten tweede wordt er aangetoond dat het aantal contacten met derden dat de schuldbemiddelaar heeft, de belangrijkste factor is die een invloed heeft op de winst. Ten derde voegt deze masterproef aan de management accounting literatuur, een nieuwe toepassing van TDABC toe. De voornaamste beperking van deze studie is dat deze gebaseerd is op de schattingen van de schuldbemiddelaars. Deze zouden een vertekend beeld over de gemiddelde waarden kunnen hebben. Daarenboven kunnen andere schuldbemiddelaars een andere werkwijze volgen of hun kantoor anders organiseren. Dit heeft alleen een impact op de kost van een dossier. Tevens zijn deze bevindingen enkel geldig in het arrondissement Gent. In andere arrondissementen kan het KB anders geïnterpreteerd worden of worden er andere eisen gesteld aan documenten, waardoor de tijd om deze op te stellen verandert. Het vervolg van deze masterproef is als volgt georganiseerd. In het tweede deel wordt de evolutie van traditionele volume-gebaseerde kostprijsmodellen naar TDABC besproken. In het 2

12 derde deel wordt de literatuur rond TDABC overlopen. Het vierde onderdeel behandelt over de gevolgde onderzoeksmethode. In deel vijf wordt de winst van een dossier bepaald. Deel zes bespreekt de resultaten en deel 7 geeft de conclusie en de beperkingen van dit onderzoek weer. 3

13 2 Kostprijsmodellen Er zijn verschillende methodes waarop kosten toegerekend kunnen worden aan kostenobjecten. Voorbeelden van kostenobjecten zijn producten, productlijnen, klanten en dossiers. Er zullen drie verschillende methodes besproken worden. Deze zijn de traditionele volume-gebaseerde verdeelsleutels, Activity-Based Costing en Time-Driven Activity-Based Costing. 2.1 Traditionele volume-gebaseerde verdeelsleutels Methode Een veel gebruikte methode om kosten toe te rekenen is op basis van volume-gebaseerde verdeelsleutels. Bij het toerekenen van kosten met behulp van traditionele volume-gebaseerde verdeelsleutels moeten er drie stappen ondernomen worden. Deze drie stappen zullen geïllustreerd worden met een fictief voorbeeld. Stap 1: het berekenen van de totale indirecte kosten. Dit zijn alle kosten die niet direct toewijsbaar zijn aan kostenobjecten. Voorbeelden zijn de huur, energiekosten, de kosten van het beheer van de onderneming. De totale indirecte kosten van de schuldbemiddelaar bedragen bijvoorbeeld ,00 euro per maand. Stap 2: het bepalen van de verdeelsleutel en de waarde ervan. Dit is de variabele aan de hand van welke de kosten verdeeld zullen worden. Dit kan het aantal geproduceerde eenheden zijn, maar ook het aantal directe arbeidsuren, het bedrag van de omzet, enzovoort. Het aantal lopende dossiers lijkt de beste verdeelsleutel in verband met collectieve schuldenregeling. De schuldbemiddelaar heeft momenteel 200 lopende dossiers. Stap 3: de indirecte kosten toerekenen aan de hand van de verdeelsleutel. Ieder dossier zal deze maand 67,50 euro toegerekend krijgen. Dit bedrag wordt bekomen door ,00 euro te delen door 200 dossiers Problemen Volgens Robin Cooper en Robert Kaplan (1988b) voldoen volume-gebaseerde verdeelsleutels niet om kosten toe te rekenen aan kostenobjecten. Zij halen een voorbeeld aan van een bedrijf dat blauwe balpennen maakt. Tevens maakt dit bedrijf 999 kleurvarianten, waarvan er samen stuks gemaakt worden. De tijd die nodig is om een kleurenbalpen te maken is dezelfde als die van een blauwe balpen. Wanneer de indirecte kosten verdeeld zouden worden op basis van de directe arbeidsuren, zou ieder kleur van balpen dezelfde kost toegerekend krijgen (aangezien de benodigde tijd dezelfde is). Doordat de andere kleuren van balpennen in kleinere hoeveelheden gemaakt worden, zijn er voor die kleuren meer setups, expeditie en 4

14 planning nodig (Cooper & Kaplan, 1988a). Aangezien er voor deze kleurvariant meer werk nodig is, zouden deze dus bijgevolg meer indirecte kosten toegerekend moeten krijgen. Dit voorbeeld kan vertaald worden naar collectieve schuldbemiddeling. Als de schuldbemiddelaar naar een openbare verkoop moet gaan, zal hij hier enkele uren voor nodig hebben. Doordat de schuldbemiddelaar niet op kantoor is, zal het secretariaat de binnenkomende telefoons moeten beantwoorden. Wanneer er echter een vraag voor de schuldbemiddelaar is, zal het secretariaat moeten vragen om terug te bellen. De kosten die deze openbare verkoop veroorzaakt, zijn dus niet enkel de kosten m.b.t. de verkoop zelf, maar ook deze van de telefoongesprekken waarvoor er terug gebeld moet worden. 2.2 Activity-Based Costing Methode Als antwoord op de beperkingen van traditionele verdeelsleutels ontwikkelden Robin Cooper en Robert Kaplan (1988b) Activity-Based Costing. Bij deze methode gebeurt het toerekenen van kosten aan kostenobjecten in vijf stappen (Bruggeman, Bruyneel, Hoozée, & Moreels, 2007). In de volgende paragrafen zullen deze vijf stappen uitgelegd worden aan de hand van een fictief voorbeeld dat over collectieve schuldbemiddeling gaat. Stap één: het identificeren van alle activiteiten die worden uitgevoerd. De schuldbemiddelaar voert vier 1 categorieën van activiteiten uit. Deze worden weergegeven in figuur 1. De eerste activiteit is het verzamelen van informatie als voorbereiding op het uitwerken van een aanzuiveringsregeling. De tweede activiteit is het opstellen en het verdedigen van een minnelijke aanzuiveringsregeling ten opzichte van de schuldeisers. De derde activiteit is het opvolgen van deze aanzuiveringsregeling. Dit houdt in dat in sommige gevallen er een nieuwe aanzuiveringsregeling opgesteld moet worden. Ten slotte zijn er enkele algemene activiteiten die niet bij de vorige drie activiteiten horen. Hiervan is de belangrijkste deelactiviteit het contact hebben met derden. Figuur 1: de vier categorieën van activiteiten die de schuldbemiddelaar uitvoert Voorbereiding Aanzuiveringsregeling Opvolging Algemeen 1 Eigenlijk zijn er vijf categorieën. De vijfde categorie neemt slecht een klein deel van de tijd in beslag en werd voor de eenvoud van het voorbeeld niet gebruikt. 5

15 Stap twee: het berekenen van de kost van elke activiteit. Hiervoor moeten eerst de middelengroepen bepaald worden. Een voorbeeld van een middelengroep is het secretariaat. Deze bevat o.a. het salaris van de bediende, de computer en het meubilair die de bediende gebruikt. Vervolgens worden de kosten van elke middelengroep verdeeld over de verschillende activiteiten. Deze verdeling gebeurt naar rata van het aandeel van de tijd dat de middelengroep besteedt aan de activiteit ten opzichte van de totale tijd die de middelengroep besteedt. Om de kost van een middelengroep voor een bepaalde activiteit te berekenen zijn er twee gegevens nodig. Ten eerste de kost van de middelengroep. Het salaris en de andere kosten met betrekking tot de schuldbemiddelaar en het secretariaat kunnen bijvoorbeeld respectievelijk 7.000,00 en 6.500,00 euro per maand bedragen. Ten tweede is het relatief tijdsgebruik van iedere middelengroep nodig, dit wordt weergegeven in luik 1 van tabel 1. [Voeg tabel 1 hier in] Aan de hand van deze gegevens kan de kost die elke middelengroep gemaakt heeft voor iedere activiteit berekend worden. Dit wordt weergegeven in luik 2 van tabel 1. De kosten die de schuldbemiddelaar en het secretariaat gemaakt hebben voor de voorbereiding bedragen respectievelijk 700,00 euro (10% van 7.000,00 euro) en 1.300,00 euro (20% van 6.500,00 euro). Deze kosten kunnen vervolgens over de middelengroepen heen gesommeerd worden, om zo de totale kost per activiteit te bekomen. De totale kost van de voorbereiding bedraagt bijgevolg 2.000,00 euro. Stap drie: het bepalen van de activiteitendrijver van elke activiteit. Dit is de factor die bepalend is voor hoeveel werk er aan een activiteit is. Het aantal schuldeisers die voorkomen in een dossier dat voorbereid wordt, is de beste activiteitendrijver voor de voorbereidingsactiviteit. Het grootste deel van de tijd die nodig is om een dossier voor te bereiden, wordt namelijk bepaald door het aantal schuldeisers. Zo moet elke schuldeiser aangifte doen van zijn schuldvordering. Indien deze afgifte niet duidelijk is, dan moet er gevraagd worden om opnieuw aangifte te doen. De schuldeisers die vergeten aangifte te doen, worden aangeschreven. In luik 3 van tabel 1 wordt de activiteitendrijver van iedere activiteit weergegeven. Stap vier: de kost per eenheid activiteitendrijver berekenen. Dit wordt berekend door de totale kost van de activiteit (zie stap 2) te delen door het aantal eenheden activiteitendrijver die in normale omstandigheden verwerkt kunnen worden. Als er maandelijks 100 schuldeisers behandeld kunnen worden in de voorbereiding van een dossier, wordt de kost per schuldeiser 20,00 euro (= euro / 100 schuldeisers). Deze berekening wordt weergegeven in luik 4 van tabel 1. 6

16 Stap vijf: de kostprijs van een kostenobject berekenen. Deze kostprijs wordt bekomen door het aantal eenheden activiteitendrijver van een kostenobject te vermenigvuldigen met de kost van één eenheid activiteitendrijver. Luik 5 van tabel 1 bevat de kostprijsberekening van twee dossiers. Dossier A telt 12 schuldeisers. De voorbereiding van dossier A werd deze maand afgerond en er werd een ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling opgesteld. Er vonden 20 contacten plaats. De kostprijs van dit dossier bedraagt 715,00 euro. Dossier B werd deze maand herzien. Tevens waren er 15 contacten. De kostprijs van dit dossier bedraagt 285,00 euro Problemen Ondanks dat ABC beter is dan volume-gebaseerde verdeelsleutels, heeft het toch een aantal nadelen. Een eerste nadeel is dat de werknemers regelmatig geïnterviewd moeten worden over hun tijdsbesteding. Dit neemt veel tijd in beslag en zorgt voor een grote kost. Indien de tijdsbesteding niet updatet wordt, zullen de kostprijzen van de kostenobjecten niet meer accuraat zijn (Kaplan & Anderson, 2004). Een ander probleem met betrekking tot de tijdsbesteding is dat mensen meestal percentages zullen geven die sommeren tot 100% (Kaplan & Anderson, 2004). Dit wil zeggen dat ze hun volledige tijd nuttig besteden, wat in de praktijk niet het geval zal zijn. Daarenboven zijn deze schattingen subjectief en neemt de moeilijkheid van het schatten toe wanneer het aantal activiteiten stijgt (Bruggeman et al., 2005). Tevens kan ABC moeilijk de complexiteit van activiteiten vatten. De kost van een activiteit kan afhangen van verschillende activiteitendrijvers. Indien men in een ABC-model met meer dan één activiteitendrijvers rekening wil houden, moet men nieuwe activiteiten toevoegen (Kaplan & Anderson, 2004). Zo zou de voorbereidingsactiviteit uit het voorbeeld kunnen worden opgesplitst in twee activiteiten. Namelijk in gesprekken met de schuldenaars en verzameling van de aangiftes van schuldvordering. Dit heeft tot gevolg dat het model complexer wordt en de tijdsbesteding over meer activiteiten geschat moet worden (Kaplan & Anderson, 2004). Dit maakt, zoals eerder gezegd, het schatten van het tijdsgebruik moeilijker en dus minder betrouwbaar. 2.3 Time-driven activity-based costing Methode Om de nadelen van ABC te verhelpen, hebben Robert Kaplan en Steve Anderson (2004) een nieuwe methode ontwikkeld om kosten toe te rekenen aan kostenobjecten. Deze methode 7

17 wordt Time-Driven Activity-Based Costing genoemd. Bij TDABC gebeurt het berekenen van kostprijzen in zes stappen (Bruggeman et al., 2007). Deze zes stappen zullen nu geïllustreerd worden aan de hand van een fictief voorbeeld met betrekking tot schuldbemiddeling 2. Stap één: de middelengroepen en hun activiteiten identificeren. De twee middelengroepen in het geval van collectieve schuldbemiddeling zijn de schuldbemiddelaar en het secretariaat. Het secretariaat omvat twee personeelsleden. Een voorbeeld van een activiteit die de schuldbemiddelaar in de voorbereidingsfase uitvoert, is het voeren van een gesprek met de schuldenaars. Een voorbeeld van een activiteit van het secretariaat is het versturen van brieven. Stap twee: de totale kost van de middelengroep berekenen. De kosten met betrekking tot de schuldbemiddelaar en het secretariaat bedragen bijvoorbeeld respectievelijk 7.000,00 en 6.500,00 euro per maand. Stap drie: de praktische capaciteit van de middelengroep berekenen. De praktische capaciteit is de tijd die de middelengroep kan presteren verminderd met de tijd die niet nuttig wordt gebruikt, zoals pauzes of training. De praktische capaciteit kan geschat worden op 80% van de theoretische capaciteit (Kaplan & Anderson, 2004). Als een maand 20 werkdagen van elk 8 uur bevat dan is de theoretische capaciteit gelijk aan minuten per persoon per maand. Bijgevolg zal de praktische capaciteit minuten per persoon per maand bedragen. Aangezien het secretariaat twee medewerkers bevat, is de praktische capaciteit van het secretariaat gelijk aan minuten. Stap vier: de kost per tijdseenheid van iedere middelengroep berekenen. Deze kost wordt berekend door de totale kost van de middelengroep te delen door de praktische capaciteit ervan. De kost per minuut van de schuldbemiddelaar en het secretariaat bedragen respectievelijk 0,91 en 0,42 euro. In luik 1 van tabel 2 wordt de berekeningswijze van de kost per tijdseenheid samengevat. [Voeg tabel 2 hier in] Stap vijf: het bepalen van de tijd die nodig is om de activiteit uit te voeren. Deze tijd kan geschat worden door middel van een tijdsvergelijking. Tijdsvergelijkingen bevatten tijdsdrijvers, dit zijn factoren die er voor zorgen dat een activiteit langer duurt. De tijd, uitgedrukt in minuten, die het secretariaat nodig heeft om een standaardbrief te versturen kan als volgt beschreven worden: 2 Aangezien zowel dit voorbeeld als het voorbeeld met betrekking tot ABC fictieve bedragen en tijden bevatten, zijn beide resultaten niet vergelijkbaar. 8

18 Waarin de tijdsdrijver A_personen staat voor het aantal personen die deze brief moeten ontvangen. Deze naam start met de letter A om aan te duiden dat het over een aantal gaat. Uit deze vergelijking blijkt dat er voor het versturen van een standaardbrief altijd vijf minuten nodig zijn (o.a. om de brief op te stellen). Bovenop deze vaste tijd komen er nog eens drie minuten per persoon die deze brief moet ontvangen bij. Deze extra tijd is nodig omdat de brief geprint, gevouwen en in de enveloppe gestoken moet worden. De tijdsvergelijking, uitgedrukt in minuten, van het eerste gesprek ziet er als volgt uit: In deze vergelijking staat D_documenten_mee voor het feit dat de schuldenaars nog een stapel documenten mee hebben. A_activa staat voor het aantal activa die in de inventaris opgenomen worden en D_inventaris_gesprek staat voor het feit of de inventaris tijdens het eerste gesprek wordt opgesteld. D_documenten_mee en D_inventaris_gesprek zijn dummy-variabelen. Deze nemen de waarde 1 aan indien een feit waar is (bv. dat de schuldenaars een stapel papieren meehebben), indien dit niet zo is neemt de dummy-variabele de waarde 0 aan. Alle namen van dummy-variabelen starten met de letter D. In deze tijdsvergelijking is er een interactie aanwezig tussen D_inventaris_gesprek en A_activa. Een deel van de tijd hangt dus zowel af van het aantal activa, als het feit of deze activa besproken worden. De tijdsvergelijking van het eerste gesprek kan als volgt geïnterpreteerd worden. Het eerste gesprek duurt op zijn minst 35 minuten. Wanneer de schuldenaars een stapel documenten meehebben, komt hier nog een kwartier bij. Wanneer de inventaris tijdens het eerste gesprek opgesteld wordt, komen hier twee minuten per actief bij. Indien de inventaris niet tijdens het eerste gesprek opgesteld wordt, komt er geen tijd bij aangezien het aantal activa (bv. 10) met 0 vermenigvuldigd wordt. Stap zes: het bepalen van de kost van een specifieke activiteit. Dit kan gedaan worden door het vermenigvuldigen van de benodigde tijd met de kost per tijdseenheid. Luik 2 en 3 van tabel 2 geven de kostprijs van respectievelijk twee gesprekken en twee brieven weer. Een gesprek waarop de schuldenaars een stapel documenten meehebben en er geen inventaris wordt opgesteld, heeft een kostprijs van 45,50 euro (= 50 minuten * 0,91 euro / minuut). Een gesprek waar 10 activa in de inventaris opgenomen worden, duurt 55 minuten en kost bijgevolg 50,05 euro. De kostprijs om een brief naar drie personen te versturen is 5,88 euro (= 14 minuten * 0,42 euro per minuut). Een standaardbrief die naar 10 personen verstuurd wordt, kost 14,70 euro. 9

19 2.3.2 Voordelen Het gebruik van TDABC heeft vele voordelen. Eerst zal er besproken worden waarom TDABC accurater is dan ABC, vervolgens waarom TDABC een flexibel model heeft en ten slotte hoe TDABC kan helpen om kosten te verlagen. a. Accurater Een tijdsvergelijking kan meerdere tijdsdrijvers kan bevatten. Hierdoor kan TDABC beter overweg met de complexe realiteit, waar kosten door verschillende factoren beïnvloed worden (Kaplan & Anderson, 2004). In de groothandel die besproken wordt door Everaert et al. had slechts 36% van de activiteiten één tijdsdrijver. Deze activiteiten consumeerden 45% van de totale kosten. Onder ABC zou dus 55% van de totale kosten onterecht toegerekend worden aan de hand van één tijdsdrijver. Dit kan tot fouten in kostprijzen leiden. Een ander voordeel met betrekking tot de tijdsdrijvers is dat deze zich meestal al in het informatiesysteem van grote bedrijven bevinden. Hierdoor wordt deze informatie gemakkelijk verkregen (Kaplan & Anderson, 2004). TDABC kan ook helpen bij het maken van beslissingen door wat als? analyses uit te voeren. Zo kan men kijken wat de invloed van een bepaalde beslissing is op de kost per tijdseenheid of de benodigde tijd. Deze hebben beiden een invloed op de kostprijs van een kostenobject (Kaplan & Anderson, 2007). TDABC zorgt tevens voor accuratere kostprijzen, aangezien het gemakkelijker is in te schatten hoeveel tijd er nodig is om één maal een activiteit uit te voeren dan in te schatten hoeveel procent van de tijd men bezig is met een bepaalde activiteit (Bruggeman et al., 2005). Indien er toch een grote fout in de tijdsschattingen zou zitten, zal dit resulteren in een te hoge of een te lage totale tijd, wat zal opvallen (Kaplan & Anderson, 2004). De kostprijzen zijn ook accurater omdat ze afhankelijk zijn van alle kenmerken van het kostenobject (Kaplan & Anderson, 2004). Om deze standaardtijd op een betrouwbare wijze te bepalen, is het nodig dat de klant weinig invloed heeft op de output (Allain & Gervais, 2008). Wanneer dit zo is, kunnen er fouten in de berekende kostprijs opduiken. b. Flexibel model In tegenstelling tot ABC kunnen de TDABC-gegevens snel door de computer verwerkt worden en is er minder geheugen voor nodig. Ook het analyseren van de gegevens gaat sneller (Kaplan & Anderson, 2004). Bijgevolg krijgt men sneller een inzicht in de winstgevendheid van kostenobjecten (Bruggeman et al., 2005). Een TDABC-model heeft twee voordelen met betrekking tot het updaten ervan. Ten eerste moet het enkel bij bepaalde gebeurtenissen geüpdatet worden. Voorbeelden van gebeurtenissen zijn 10

20 het toevoegen van nieuwe activiteiten, veranderingen in efficiëntie (het sneller uitvoeren van activiteiten) en veranderingen in kosten per tijdseenheid (Kaplan & Anderson, 2004). Bij ABC daarentegen moeten de gegevens met betrekking tot de tijdsbesteding periodiek geüpdatet worden. Een nadeel bij het updaten van TDABC is dat er op regelmatige basis gecontroleerd moet worden of er veranderingen hebben plaatsgevonden (Gervais, Levant, & Ducrocq, 2010). Het tweede voordeel met betrekking tot het updaten is dat er slechts kleine aanpassingen nodig zijn wanneer er geüpdatet moet worden. Enkel de tijdsvergelijking of de kost per tijdseenheid moeten aangepast worden. Verschillende vestigingen van een bedrijf hebben vergelijkbare activiteiten. Hierdoor is het relatief eenvoudig om een TDABC-model van de ene vestiging toe te passen op een andere vestiging, mits enkele kleine aanpassingen (Kaplan & Anderson, 2004). Tevens kan TDABC gebruikt worden om te onderhandelen met klanten (Kaplan & Anderson, 2004). De gevolgen van bepaalde eisen van de klant op de kosten van het bedrijf kunnen worden aangetoond. Aan de hand van deze analyse kan men proberen om ofwel deze eisen aan te passen of kan men een hogere prijs vragen aan de klant. Een voorbeeld hiervan wordt gegeven door Everaert et al. (2008), waar minimum groottes voor orders werden ingevoerd. c. Kosten verlagen Een eerste manier waarop TDABC kosten kan verlagen is door het bestuderen van de tijdsvergelijking. Op deze manier kan men trachten sommige (delen van) activiteiten niet meer uit te voeren of mogelijkheden te zoeken om de activiteit sneller uit te voeren (Bruggeman et al., 2005). Een andere manier om kosten te laten dalen met behulp van TDABC is het vergelijken van tijdsvergelijkingen van verschillende vestigingen of departementen. In de dagkliniek besproken door Demeere, Stouthuysen en Roodhooft (2009), werd een centraal secretariaat met rotatiesysteem geïnstalleerd in de departementen die er nog geen hadden. De aanleiding hiervan was dat uit een interne vergelijking bleek dat dat dit soort van secretariaat het snelste werkte. Een laatste mogelijkheid waarbij TDABC de benodigde tijd laat dalen is door het herkennen van investeringsopportuniteiten. Zo kocht de bibliotheek waar Stouthuysen, Swiggers, Reheul en Roodhooft (2010) TDABC toepasten, een nieuw programma om boeken te bestellen. Dit nieuw programma zorgde ervoor dat de benodigde tijd om een binnenlands boek te bestellen drastisch daalde. 11

21 Er zijn drie redenen waarom de kosten in deze masterproef berekend werden aan de hand van TDABC, namelijk: 1. Er worden complexe activiteiten uitgevoerd bij collectieve schuldenregeling. TDABC kan hier, dankzij de tijdsvergelijkingen, goed mee overweg. 2. Het is snel en gemakkelijk te implementeren. 3. Het kan goed overweg met de verscheidenheid tussen de verschillende dossiers. 12

22 3 Literatuurstudie In dit deel zal er een kort overzicht gegeven worden van de cases die besproken worden in de management accounting literatuur. Everaert et al. (2008) vonden dat de kostprijs die berekend wordt met behulp van TDABC accurater is dan wanneer deze berekend wordt met ABC. De reden hiervoor is dat tijdsvergelijkingen rekening houden met de verschillende kenmerken van de uitgevoerde activiteiten. Gervais et al. (2010) vonden in het zelfde bedrijf enkele jaren later dat de geschatte tijden 20% mochten afwijken van de werkelijk tijden. Dit zorgde ervoor dat de kosten, berekend met behulp van deze tijdsvergelijkingen, niet altijd even betrouwbaar zijn. Dalci et al. (2010) bestudeerden de winstgevendheid van types van klanten in een hotel. Het hotel dacht, gebaseerd op berekeningen met ABC, dat er twee types van klanten verlieslatend waren. Na de implementatie van een TDABC-model door Dalci et al., bleek dat deze klantengroepen onder TDABC wel winstgevend waren. Dit verschil werd verklaard doordat TDABC rekening houdt met de ongebruikte capaciteit. Bibliotheken kunnen hun kosten verlagen door gebruik te maken van TDABC. Dit komt doordat TDABC er voor zorgt dat er inzicht gecreëerd wordt in welke factoren de kost bepalen. Dit werd zowel vastgesteld bij het bestellen van boeken en artikels (Pernot, Roodhooft & Van den Abbeele, 2007) als bij het verlenen van interbibliothecaire leningen (Stouthuysen et al., 2010). TDABC is tevens makkelijk te implementeren wanneer verschillende departementen gelijkaardige activiteiten uitvoeren. Aangezien de activiteiten gelijkaardig zijn, zullen ze gelijkaardige tijdsvergelijkingen hebben. Door verschillen tussen tijdsvergelijkingen te bestuderen, kunnen kosten verlaagd worden (Demeere et al., 2009). 13

23 4 Onderzoeksmethode Om te onderzoeken of de vergoeding voorzien in het KB van 18 december 1998 voldoende is om de kosten van de schuldbemiddelaar te dekken, werden er verschillende stappen ondernomen. Deze zullen nu besproken worden. Om een inzicht te verwerven in de thematiek van collectieve schuldenregeling werden: Praktische gids voor schuldbemiddelaars (Van Acker & Wylleman, 2006), Collectieve schuldenregeling in de praktijk (Dirix & Taelman, 1999) en het artikel 1675 Ger. W. gelezen. Op basis van deze drie werken werd een voorlopige lijst met activiteiten van de schuldbemiddelaar opgesteld. Na het opstellen van deze lijst werd er contact opgenomen met drie schuldbemiddelaars. Deze schuldbemiddelaars besteden het grootse deel van hun tijd aan collectieve schuldbemiddeling in het arrondissement Gent. Tijdens een interview met deze schuldbemiddelaars werd de lijst met voorlopige activiteiten gecontroleerd. Er werd nagegaan of deze activiteiten wel degelijk uitgevoerd worden, hoe ze uitgevoerd worden en of er activiteiten ontbraken. Tevens werd er nagegaan welke factoren een invloed hebben op de duur van een activiteit. Op basis van deze interviews werd de lijst met activiteiten aangepast. Er werd een schatting gemaakt van de tijdsvergelijking van iedere activiteit en van de bijhorende tijdsdrijvers. Deze schattingen werden tijdens een tweede interview voorgelegd aan twee van de drie schuldbemiddelaars. Aan de derde schuldbemiddelaar werden een aantal vragen gesteld rond de vergoeding van de schuldbemiddelaar. Na deze tweede gesprekken werd er een definitieve lijst met activiteiten en hun tijdsvergelijking opgesteld. Aangezien de waarden voor de tijdsdrijvers gesimuleerd werden, werd voor iedere tijdsdrijvers de meest gepaste berekeningswijze gekozen. Vervolgens werden er 5000 dossiers gesimuleerd met behulp van Java. Deze dossiers werden geanalyseerd en er werd gekeken wat invloed was van fouten in de totale kosten van middelengroepen. Na deze algemene analyse werd er onderzocht welke variabelen de grootse impact hebben op de winst van de schuldbemiddelaar. Hiervoor werd er een regressie uitgevoerd. Deze had als afhankelijke variabele de winst van het dossier. Als mogelijke onafhankelijke variabele werd een aangepaste lijst van de tijdsdrijvers genomen. 14

24 5 Winstbepaling van een dossier In dit deel zal er besproken worden hoe de winst van de schuldbemiddelaar berekend wordt. Eerst wordt er een overzicht gegeven van alle vergoedingen die de schulbemiddelaar krijgt. Vervolgens zal er een TDABC-model opgesteld worden om de kosten van een dossier te berekenen. Ten slotte wordt de wijze waarop de tijdsdrijvers bepaald werden, uitgelegd. 5.1 De vergoeding van de schuldbemiddelaar De vergoeding van de schuldbemiddelaar wordt geregeld door het KB houdende vaststelling van de regels en barema s tot bepaling van het ereloon, de emolumenten en de kosten van de schuldbemiddelaar van 18 december Dit KB wordt per arrondissement anders geïnterpreteerd. De interpretatie van het arrondissement Gent zal nu besproken worden. Deze gegevens worden samengevat in tabel 3. [Voeg tabel 3 hier in] De eerste maal dat de schuldbemiddelaar de staat van erelonen, emolumenten en kosten moet opmaken, is bij het verslag van zijn werkzaamheden. In deze staat van erelonen heeft de schuldbemiddelaar recht op een bedrag van 478,91 euro. Wanneer er meer dan vijf schuldeisers zijn, wordt dit bedrag verhoogd met 31,93 euro per extra schuldeiser. Wanneer er bijvoorbeeld 8 schuldeisers zijn, heeft de schuldbemiddelaar recht op 478,91 euro + 3 * 31,93 euro. Tevens mag er bij de eerste staat van erelonen een bedrag van 95,78 euro aangerekend worden. Dit bedrag dient ter dekking van de kosten die gemaakt worden om inlichtingen te verkrijgen omtrent het vermogen van de schuldenaars. Deze kosten bevatten o.a. de kosten voor de brieven die naar de centrale voor kredieten aan particulieren en het registratiekantoor verzonden worden. Aangezien deze brieven hier vergoed worden, mag hiervoor het forfaitair bedrag voor brieven (infra, p.15) niet aangerekend worden. Telkens er een jaarverslag (en bijhorende staat van erelonen) opgesteld wordt, mag de schuldbemiddelaar 191,55 euro aanrekenen als vergoeding van de opvolging van het dossier. Wanneer er meer dan vijf schuldeisers zijn, mag dit bedrag verhoogd worden met 12,77 euro per extra schuldeiser. Bij zowel de eerste als de volgende staten van erelonen, krijgt de schuldbemiddelaar een forfaitaire vergoeding voor de gemaakte kosten. Ten eerste wordt er in het KB een bedrag van 7,97 euro voorzien voor iedere betaling in het belang van de schuldenaar. Voorbeelden van deze betalingen zijn leefgeld, huur, alimentatie en energiekosten. De betalingen aan de schuldeisers of de betaling van zijn eigen erelonen 15

25 behoren niet tot deze categorie. Het aantal betalingen dat vergoed wordt, is echter gelimiteerd tot 50 per jaar. Tevens krijgt de schuldbemiddelaar 11,17 euro per verzonden brief en 6,40 euro per verzonden omzendbrief (een brief naar meer dan 3 derden-schuldenaars of schuldeisers). Bovenop deze bedragen krijgt de schuldbemiddelaar de kosten van aangetekende zending terugbetaald. Voor de kosten van telefonie, elektronische berichtgeving en fotokopieën krijgt de schuldbemiddelaar jaarlijks een forfait van 95,78 euro. Telkens de schuldbemiddelaar ergens verplicht aanwezig moet zijn, bijvoorbeeld op een zitting bij de arbeidsrechter of bij de verkoop van onroerend goed, mag hij hiervoor 79,80 euro aanrekenen. Ten slotte krijgt de schuldbemiddelaar voor elke lichte herziening van de aanzuiveringsregeling en voor iedere schriftelijke verklaring om herroeping te verkrijgen, een bedrag van 159,63 euro. Voor iedere grondige herziening van de aanzuiveringsregeling krijgt de schuldbemiddelaar 239,45 euro. Indien er meer dan 5 schuldeisers zijn krijgt hij nog eens 15,97 euro per extra schuldeiser. Bij een grondige herziening heeft de schuldbemiddelaar echter geen recht op het bedrag voor de herziening, noch op het bedrag voor de opvolging. 5.2 De kost van een dossier In dit onderdeel zullen de zes stappen besproken worden om de kostprijs van een dossier te berekenen met behulp van TDABC. Eerst zullen de middelengroepen en hun activiteiten geïdentificeerd worden. Vervolgens worden hun kosten en praktische capaciteit berekend, waaruit de kost per tijdseenheid vloeit. Eenmaal de tijd per dossier bekend is, kan de kostprijs van een dossier berekend worden Het bepalen van de middelengroepen en hun activiteiten In het geval van collectieve schuldbemiddeling zijn er twee middelengroepen die activiteiten uitvoeren, namelijk de schuldbemiddelaar en het secretariaat. Er wordt aangenomen dat er één schuldbemiddelaar is en dat het secretariaat uit twee leden bestaat. In het vervolg van dit deel zullen de activiteiten van de schuldbemiddelaar en het secretariaat overlopen worden. De vijf categorieën waarin deze activiteiten onderverdeeld worden, worden weergegeven in figuur 2. 16

26 Figuur 2: de vijf categorieën van activiteiten die de schuldbemiddelaar uitvoert Voorbereiding Aanzuiveringsregeling Opvolging Einde Algemeen 1. Voorbereiding, dit zijn de activiteiten die ondernomen moeten worden voor er een aanzuiveringsregeling kan worden opgesteld. 2. Aanzuiveringsregeling, deze categorie omvat alle activiteiten die nodig zijn om tot een aanzuiveringsregeling te komen. 3. Opvolging, deze activiteiten hebben te maken met de opvolging van de bekomen aanzuiveringsregeling. 4. Algemene activiteiten, de activiteiten die zowel voor als na het opstellen van de aanzuiveringsregeling worden uitgevoerd. 5. Einde, deze categorie bevat de activiteiten die uitgevoerd worden wanneer de aanzuiveringsregeling eindigt. Tabel 4 geeft een samenvatting van alle activiteiten die uitgevoerd worden samen met hun tijdsvergelijking (infra, p.24). [Voeg tabel 4 hier in] Vooraleer de activiteiten per categorie besproken worden, zal er eerst een toelichting gegeven worden hoe de brieven opgesteld en verstuurd worden. 1. Brieven Bij het versturen van brieven zijn er twee mogelijke werkwijzen die de schuldbemiddelaar kan volgen. 1. De schuldbemiddelaar dicteert welke standaardbrieven er verstuurd moeten worden, het secretariaat stelt deze vervolgens op. Niet-standaardbrieven worden gedicteerd door de schuldbemiddelaar, waarna het secretariaat deze uittypt. 2. Standaardbrieven worden meestal vanzelf door een secretariaatsmedewerker opgesteld wanneer deze dit nodig acht. Niet-standaardbrieven worden door de schuldbemiddelaar zelf uitgetypt. Eenmaal de brief opgesteld of uitgetypt is, leest de bemiddelaar deze na en tekent hem, waarna het secretariaat de brief verzendt. Brieven kunnen op drie wijzen opgestuurd worden, deze zijn per normale brief, per aangetekende brief en per aangetekende brief met ontvangstbericht. Het 17

27 versturen van een aangetekende brief duurt langer omdat hiervoor een aantal bijkomende handelingen nodig zijn. 2. Voorbereiding De procedure wordt geïnitieerd door de schuldenaars (hetzij iemand alleen, hetzij met zijn partner). De schuldenaars leggen een verzoekschrift om tot de collectieve schuldenregeling toe te treden neer. Wanneer de arbeidsrechter dit verzoek aanvaardt, zal hij de beschikking van toelaatbaarheid opstellen. De datum van dit document wordt als startdatum van de procedure gezien. In deze beschikking wordt de naam van de schuldbemiddelaar vermeld, deze werd voorafgaand door de griffie gebeld met de vraag of hij dit dossier wil behandelen. Indien de schuldbemiddelaar onafhankelijk is (wat door art. 1675/17 2 Ger. W. vereist is), zal hij deze opdracht aanvaarden. Na dit telefoontje schrijft de schuldbemiddelaar de gegevens van de schuldenaars op en maakt hij een papieren dossier aan. Verder wordt er ook een rubriekrekening geopend op naam van de schuldenaars. De volgende activiteiten hangen af van de werkwijze die de schuldbemiddelaar volgt. Sommige schuldbemiddelaars laten het secretariaat minder zelfstandig werken (dit zijn dezelfde als zij die de brieven dicteren). In dit geval zal de schuldbemiddelaar het dossier ontvangen. Dit dossier bevat onder andere de beschikking van toelaatbaarheid en het verzoekschrift. Nadat het dossier doorgenomen werd, zal de schuldbemiddelaar dicteren wie aan het elektronisch dossier toegevoegd moet worden. Tevens zal hij dicteren welke verschillende standaardbrieven verstuurd moeten worden. Andere schuldbemiddelaars laten het secretariaat meer zelfstandig werken, in dit geval zal het secretariaat het dossier ontvangen en zelf de personen zoeken die toegevoegd moeten worden aan het elektronisch dossier. Na het bestuderen van het ontvangen dossier, door ofwel de schuldbemiddelaar ofwel het secretariaat, worden de relevante personen toegevoegd aan het elektronisch dossier. Er worden tevens standaardbrieven verstuurd naar de schuldenaars, de derden-schuldenaars (bv. de werkgevers van de schuldenaars), de centrale voor kredieten aan particulieren, het registratiekantoor en indien er zijn, de borgen. De schuldbemiddelaar moet, in overeenstemming met art. 1675/10 1 Ger. W., de berichten van beslag, delegatie, overdracht en collectieve schuldenregeling inkijken ter griffie. De standaardbrief voor de schuldenaars bevatte de uitnodiging om een afspraak te maken voor een gesprek. Om deze afspraak te maken bellen de schuldenaars naar het secretariaat. Vervolgens zal de schuldbemiddelaar ter voorbereiding op dit gesprek, het dossier grondig bestuderen. 18

28 Op het eerste gesprek bespreekt de schuldbemiddelaar de gevolgde werkwijze en maakt hij enkele afspraken. Vervolgens overloopt hij een vragenlijst, deze bevat o.a. de inkomsten, uitgaven, vergeten schuldeisers en (financiële) schulden van de schuldenaars. De antwoorden op deze vragen worden door sommige schuldbemiddelaars in de computer opgeslagen, terwijl anderen dit tijdens het gesprek op papier noteren. Soms brengen de schuldenaars een stapel documenten mee en moet de schuldbemiddelaar deze onderzoeken. De inventaris (welke goederen er aanwezig zijn bij de schuldenaars) wordt door sommige schuldbemiddelaars tijdens dit gesprek opgesteld. Ten slotte kan ook nog de hoogte van het leefgeld 3 besproken worden op dit gesprek. Indien de inventaris niet opgesteld wordt tijdens het eerste gesprek, stelt een lid van het secretariaat dit bij de schuldenaars thuis op en brengt hierover verslag uit bij de schuldbemiddelaar. Als het leefgeld niet tijdens het eerste gesprek bepaald werd, denkt de schuldbemiddelaar er na het gesprek over na en laat vervolgens het secretariaat hierover een brief versturen. Eenmaal de berichten van beslag gecontroleerd zijn en het antwoord van de centrale voor kredieten aan particulieren ontvangen is, worden deze vergeleken met het verzoekschrift. Deze documenten worden vergeleken om zo eventueel nog schuldeisers te vinden die niet in het verzoekschrift stonden, ook wel vergeten schuldeisers genoemd. Alle vergeten schuldeisers worden door het secretariaat aangeschreven met de vraag om aangifte te doen van hun schuldvordering. De schuldeisers die in het verzoekschrift stonden, worden niet aangeschreven aangezien deze al aangeschreven werden door de griffie. Indien de schuldenaars een onroerend goed bezitten, worden de relevante documenten vergeleken. De aangiftes van schuldvorderingen mogen zowel per aangetekende brief opgestuurd worden als op kantoor afgegeven worden (art. 1675/9 2 Ger. W.). Dit laatste duurt langer om te verwerken aangezien de schuldeisers meestal nog een aantal vragen stellen. Nadat deze aangiftes ontvangen zijn, wordt er gecontroleerd of de opsplitsing van het hoofdbedrag, de interesten en de kosten van elke aangifte duidelijk genoeg is. Dit wordt door de schuldbemiddelaar gedaan indien het secretariaat minder zelfstandig werkt. Wanneer het secretariaat zelfstandig werkt, doet het secretariaat dit. Naar elke schuldeiser wiens aangifte van schuldvordering niet duidelijk genoeg was, wordt er een brief verstuurd met de vraag om een duidelijke aangifte te doen. Alle duidelijke aangiftes van schuldvordering worden op computer opgeslagen door het secretariaat. 3 Vanaf de beschikking van toelaatbaarheid moeten derden-schuldenaars betalen aan de schuldbemiddelaar in plaats van aan de schuldenaars. De schuldbemiddelaar betaalt de schuldenaars periodiek een bedrag (het leefgeld) uit om gewone uitgaven te kunnen doen. 19

29 Eén maand na de verklaring van toelaatbaarheid wordt er gecontroleerd of alle schuldeisers een aangifte van hun schuldvordering hebben gedaan. Aan alle schuldeisers die dit nog niet gedaan hebben, wordt er een aangetekende brief gestuurd. Deze brief bevat, zoals voorgeschreven in art. 1675/9 3 Ger. W., de melding dat zij nog 15 dagen de tijd hebben om hun aangifte te doen. Sommige schuldbemiddelaars hebben een gesprek met de schuldenaars over de ontvangen aangiftes van schuldvordering. Op dit gesprek wordt er gekeken of de schuldenaars wel akkoord gaan met alle aangiftes van schuldvordering. Indien dit niet zo is worden er brieven gestuurd naar de desbetreffende schuldeisers met daarin de reden waarom de schuldenaars hun schuldvordering betwisten. 3. Aanzuiveringsregeling Na het verwerven van de informatie (uit de voorbereidingsfase) wordt er een aanzuiveringsregeling opgesteld. Deze regeling bevat o.a. een afbetalingsplan, waarin de schulden van de schuldenaars systematisch worden afgebouwd. Het bevat tevens de voorwaarden waaraan de schuldenaars aan moeten voldoen. Voorbeelden van deze voorwaarden zijn werk zoeken of verhuizen. Eerst wordt er gepoogd om een minnelijke aanzuiveringsregeling op te stellen, dit is een aanzuiveringsregeling waarmee zowel de schuldenaars als alle schuldeisers instemmen. Wanneer niet iedereen met deze aanzuiveringsregeling instemt, dan zal de rechter een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opleggen. Wanneer er zes maand na de beschikking van toelaatbaarheid nog geen aanzuiveringsregeling is, kan er een verlenging van deze termijn gevraagd worden aan de arbeidsrechter. In speciale gevallen kan deze termijn enkele keren verlengd worden Nadat alle benodigde informatie verkregen werd, stelt de schuldbemiddelaar een ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling op. Sommige ontwerpen zijn moeilijker om op te stellen, bijvoorbeeld wanneer er een kwijtschelding van een deel van de hoofdsom nodig is. Vervolgens wordt, indien de schuldbemiddelaar dit ontwerp gedicteerd heeft, het ontwerp uitgetypt door het secretariaat. Na het uittypen van het ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling, door de schuldbemiddelaar of het secretariaat, wordt het ontwerp aangetekend verzonden naar alle schuldeisers en de schuldenaars (art. 1675/10 4 Ger. W.). Op dit ontwerp reageren de schuldeisers door te zeggen of ze er al dan niet akkoord mee gaan. Sommige schuldeisers reageren niet en worden geacht stilzwijgend akkoord te gaan. De schuldbemiddelaar stelt een antwoordbrief op voor de schuldeisers die niet akkoord gaan met het ontwerp. Met deze brief probeert hij deze schuldeisers te overtuigen om toch akkoord te gaan. 20

30 Indien alle schuldeisers uiteindelijk akkoord gaan met het ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling, wordt er door de schuldbemiddelaar een verslag van zijn werkzaamheden opgesteld. Hierbij vraagt hij aan de rechter om deze minnelijke aanzuiveringsregeling goed te keuren. Wanneer er minstens één schuldeiser bij zijn bezwaar blijft, wordt het PV van vaststelling van gebrek aan minnelijke aanzuiveringsregeling opgesteld. Zowel het verslag van zijn werkzaamheden als het PV bevatten de staat van erelonen, emolumenten en kosten. Bij sommige schuldbemiddelaars wordt dit automatisch opgesteld door het juridisch programma. Bij andere schuldbemiddelaars, moet dit manueel opgesteld worden, wat langer duurt. Vervolgens stelt het secretariaat het neer te leggen dossier samen. Dit dossier bevat onder andere de aangiftes van schuldvordering en de reacties van de schuldeisers. Hierna wordt dit dossier door de schuldbemiddelaar ter griffie neergelegd. In het geval dat er een PV van vaststelling van gebrek aan minnelijke aanzuiveringsregeling neergelegd werd, zal er een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opgelegd worden. Hiervoor zal de rechter eerst een zitdag bepalen. De schuldbemiddelaar bereid zich voor op het verslag dat hij zal moeten uitbrengen op deze zitting. Vervolgens verplaatst hij zich naar de zitting en brengt er zijn verslag uit (art. 1675/11 2 Ger. W.). Na deze zitting legt de arbeidsrechter een gerechtelijke aanzuiveringsregeling op. 4. Opvolging Vanaf wanneer de minnelijke aanzuivering goedgekeurd is of een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opgelegd is, kan de schuldbemiddelaar beginnen met de opvolging van de aanzuiveringsregeling. Conform art. 1675/17 3 Ger. W. moet er ieder jaar een jaarverslag neergelegd worden ter griffie. Het opstellen ervan duurt langer wanneer er dat jaar een belangrijk feit gebeurd is. Voorbeelden van deze feiten zijn dat een van de schuldenaars zijn werk verloren heeft of dat de schuldenaars verhuist zijn. Bij het jaarverslag wordt de staat van erelonen, emolumenten en kosten bijgevoegd. Deze staat van erelonen wordt net zoals de eerste keer automatisch of manueel opgesteld. Als de schuldbemiddelaar de inhoud van deze jaarverslagen dicteert, wordt dit uitgetypt door het secretariaat. Jaarlijks stuurt het secretariaat een overzicht van de rubriekrekening naar de schuldenaars. Sommige schuldbemiddelaars versturen een brief naar de schuldeisers wanneer ze geen betaling zullen ontvangen. Soms gebeurt het dat het saldo van de rubriekrekening niet toereikend is om de vergoeding van de schuldbemiddelaar te betalen. Wanneer er verwacht wordt dat dit in de nabije toekomst niet zal veranderen, kan er wegens art. 1675/19 2 een betaling aan het fonds ter bestrijding van overmatige schuldenlast gevraagd worden. Hiervoor worden er brieven opgestuurd naar het fonds. 21

31 De aanzuiveringsregeling kan, zoals eerder vermeld, voorwaarden bevatten waaraan de schuldenaars moeten voldoen. Wanneer er niet aan deze voorwaarden voldaan wordt, kan er een herroeping van de beschikking van toelaatbaarheid gevraagd worden (art. 1675/15 Ger. W.). Dit gebeurt door een schriftelijke verklaring neer te leggen ter griffie. Vervolgens wordt er een zitting georganiseerd waarna de rechter beslist om de beschikking van toelaatbaarheid al dan niet te herroepen. Indien de aanzuiveringsregeling herroepen wordt, zorgt dit voor het einde van de aanzuiveringsregeling. In sommige dossiers zorgt een nieuw feit ervoor dat de huidige aanzuiveringsregeling niet meer geschikt is, met andere woorden dat een herziening van de regeling nodig is. Wanneer er een minnelijke aanzuiveringsregeling was, zal de schuldbemiddelaar genoodzaakt zijn om een nieuw ontwerp op te stellen. Dit herziene ontwerp kan een kleine aanpassing zijn aan de bestaande aanzuiveringsregeling of een totaal nieuwe aanzuiveringsregeling. Het nieuwe ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling wordt vervolgens verzonden naar de schuldeisers en de schuldenaars. Hierop volgen dan net zoals bij het eerste ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling, de reacties van de schuldeisers. Wanneer er een goede reden is waarom er een herziening nodig is, reageren de schuldeisers altijd met een goedkeuring. Vervolgens stelt de schuldbemiddelaar het verslag van zijn werkzaamheden op en legt het dossier neer ter griffie. In sommige dossier zijn er meerdere herzieningen nodig. 5. Algemeen De hoofdactiviteit van de schuldbemiddelaar en het secretariaat is het contact met de schuldenaars en andere personen onderhouden. Dit kan via verschillende media verlopen. Ten eerste worden er vragen per mail beantwoord. Ten tweede zijn er telefoongesprekken die door de schuldbemiddelaar en het secretariaat gevoerd worden. Ten derde zijn er de gesprekken op kantoor bij de schuldbemiddelaar. Ten slotte zijn er ook nog brieven die verstuurd worden. Voor elk medium, behalve gesprekken op kantoor, wordt er een opsplitsing gemaakt tussen een variant met een simpele vraag en een met een moeilijke vraag. Deze activiteit bevat alle communicatie, behalve deze van de brieven die tijdens de andere activiteiten besproken werden. Iedere keer er een beschikking wordt opgesteld door de rechter, wordt deze gescand door het secretariaat. Wanneer er een onroerend goed verkocht wordt, moet er eerst de toelating gevraagd worden aan de rechter. Om deze toelating te krijgen moet de schuldbemiddelaar eerst een aantal documenten verkrijgen. Het onroerend goed kan ofwel uit de hand verkocht worden ofwel via een openbare verkoop. In beide gevallen zal de schuldbemiddelaar een verplichte zitting hebben, respectievelijk bij de notaris of op de openbare verkoop. Tevens zal de 22

32 schuldbemiddelaar vele contacten hebben om de verkoop te organiseren. In het geval van een verkoop uit de hand moet de schuldbemiddelaar wanneer er een bod is, de toelating vragen aan de rechter om het aan deze prijs te mogen verkopen. De schuldbemiddelaar ontvangt alle betalingen die de schuldenaars normaal zouden ontvangen van de derden-schuldenaars. Voor deze inkomende betalingen kijkt het secretariaat na of deze betaald worden. Indien dit niet het geval is, wordt deze betaling een periode opgevolgd. Wanneer er na deze periode nog steeds geen betaling gebeurt is, wordt er een brief naar de desbetreffende derden-schuldenaar gestuurd met de vraag waarom er nog niet betaald is. Aangezien de schuldenaars geen geld ontvangen, zal de schuldbemiddelaar betalingen moeten uitvoeren. Er zijn drie types van uitgaven. Een eerste type van betaling is een uitgave buiten het normale vermogensbeheer, dit zijn heel belangrijke uitgaven. Hiervoor moet de schuldbemiddelaar aan de arbeidsrechter vragen of hij deze mag uitvoeren (art. 1675/7 3 Ger. W.). Een tweede type van uitgaven is een belangrijke betaling. Dit is een belangrijke uitgave die wel binnen het normaal vermogensbeheer past. Voor deze betaling wordt er aan de schuldenaars een offerte gevraagd. Na afgifte van de offerte krijgen zij het geld. Nadat zij de uitgave hebben gedaan, geven de schuldenaars het betalingsbewijs aan de schuldbemiddelaar. Een derde type van uitgave zijn de normale uitgaven. Deze kunnen ofwel met een bestendige opdracht betaald worden (bv. voor de huur of het leefgeld) ofwel éénmalig betaald worden. Deze betalingen worden opgesplitst in twee groepen. Als eerste zijn er betalingen van bepaalde kosten die de schuldenaars hebben (bv. hun energiekosten of de huur) en betalingen aan de schuldenaars (bv. het leefgeld). Als tweede zijn er de betalingen aan de schuldeisers, welke verlopen zoals afgesproken in de aanzuiveringsregeling. Soms meldt de bank dat de betaling niet uitgevoerd kan worden. In dit geval wordt de rekening opgevolgd en wordt de betaling uitgevoerd van zodra er genoeg geld op de rekening staat. 6. Einde Wanneer de regeling ten einde loopt, worden alle schuldeisers aangeschreven met het bericht dat alle afgesproken bedragen ontvangen hebben. Wanneer schuldeisers menen dat dit niet zo is, kunnen zij hierop protest indienen. Alle protesten worden onderzocht en beantwoord. Wanneer dit protest gegrond blijkt, krijgen zij nog een laatste betaling. In plaats van een jaarverslag stelt de schuldbemiddelaar een eindverslag op, dat hij neerlegt ter griffie. Nadien worden de derden-schuldenaars verwittigd dat zij niet meer op de rubriekrekening moeten betalen. 23

33 5.2.2 Het berekenen van de totale kost van de middelengroepen Na het identificeren van de middelengroepen en hun activiteiten moet de totale kost van elke middelengroep berekend worden. De belangrijkste kost van beide middelengroepen is de loonkost. Schuldbemiddelaars zijn meestal zelfstandige advocaten en ontvangen dus geen maandelijks salaris. Om de kost van de middelengroep te berekenen is er echter een jaarlijkse loonkost nodig. Om deze reden zal het brutosalaris van de schuldbemiddelaar benaderd worden door de brutowedde van een rechter in de arbeidsrechtbank. Deze wedde wordt als benadering genomen om twee redenen. Ten eerste is de arbeidsrechtbank de bevoegde rechtbank bij een collectieve schuldenregeling. Ten tweede worden de wedden van rechters bepaald door het gerechtelijk wetboek (art. 355 en volgende). Deze informatie is publiekelijk beschikbaar. De belangrijkste factor die de hoogte van de wedde van een arbeidsrechter bepaalt, is de nuttige anciënniteit die hij heeft. Deze anciënniteit bevat ook de jaren die deze persoon gestudeerd heeft aan een Belgische universiteit en de jaren die hij stage liep. Als basis voor de berekenen het brutosalaris van de schuldbemiddelaar zal er een nuttige anciënniteit van 21 jaar verondersteld worden. Deze 21 jaar bevat 5 jaar studies, 3 jaar stage en 13 jaar werkervaring. Een arbeidsrechter met 21 jaar nuttige anciënniteit ontvangt een brutowedde van ,09 euro. Bovenop het brutosalaris van de schuldbemiddelaar moet er tevens de werkgeversbijdrage RSZ betaald worden. Deze bedraagt 32,93% voor vrije beroepen (ADMB, 2010). De totale loonkost van de schuldbemiddelaar komt hierdoor op ,07 euro per jaar. Naast de loonkost van de schuldbemiddelaar is er ook nog de loonkost van de secretariaatsmedewerkers. Als benadering van hun brutosalaris wordt de wedde van een secretariaatsmedewerker van de rechtbank genomen. Deze wedde wordt bepaald door art. 366 Ger. W. en volgende. De voornaamste factoren die deze wedde bepalen zijn de weddeschaal waarin de medewerker valt en de anciënniteit van de medewerker. De wedde van iemand die 13 jaar werkt en zich in weddeschaal BJ2 bevind, bedraagt ,00 euro per jaar. De totale loonkost na werkgeversbijdrage RSZ bedraagt bijgevolg ,34 euro per jaar. Naast de loonkosten zijn er andere vaste kosten. Deze kosten bevatten bv. de huur van het kantoor, de energie- en telefoonkosten. De berekeningswijze van deze kosten worden samengevat in luik 1 van tabel 5. Deze kosten bedragen samen jaarlijks ,50 euro. Deze kosten worden verdeeld over de twee middelengroepen volgens het aantal personen dat de middelengroep telt. De schuldbemiddelaar krijgt bijgevolg 6.320,83 euro toegerekend en het secretariaat ,67 euro. [voeg tabel 5 hier in] 24

34 De schuldbemiddelaar gebruikt ook een juridische databank, dit kost 1.180,00 euro per jaar. Aangezien het enkel de schuldbemiddelaar is die deze databank gebruikt, worden deze kosten volledig aan hem toegerekend. De berekeningswijze hiervan wordt weergegeven in luik 2 van tabel 5. Naast deze vaste kosten, komen er nog variabele kosten. De eerste variabele kost is die van een brief, deze kost bedraagt 0,67 euro per verzonden brief 4. De tweede variabele kost is de kost van een telefoongesprek. Hiervoor wordt er 0,10 euro per minuut gerekend. Aangezien er ook binnenkomende telefoongesprekken zijn, wordt deze kost slechts voor de helft van de gebelde minuten gerekend. De berekeningswijze van deze kosten worden weergegeven in luik 3 van tabel Het berekenen van de praktische capaciteit van de middelengroepen De schuldbemiddelaar heeft een theoretische capaciteit van minuten per jaar (= 48 weken per jaar * 40 uur per week * 60 min per uur). De praktische capaciteit kan berekend worden door 80% van de theoretische capaciteit te nemen en bedraagt dus minuten per jaar. De praktische capaciteit van een secretariaatsmedewerker wordt op een identieke manier berekend. De totale praktische capaciteit van het secretariaat bedraagt bijgevolg minuten Het berekenen van de kost per tijdseenheid van de middelengroepen Luik 1 van tabel 6 geeft de totale kost per middelengroep weer. Het tweede luik van tabel 6 geeft de berekening van de kost per tijdseenheid weer. Deze bedraagt 0,91 euro per minuut voor de schuldbemiddelaar en 0,44 euro per minuut voor het secretariaat. Om de kost van een dossier te berekenen werd deze kost per minuut niet afgerond. [voeg tabel 6 hier in] Het bepalen van de tijd die nodig is om een activiteit uit te voeren Tabel 4 bevat een overzicht van de activiteiten en hun tijdsvergelijking die de schuldbemiddelaar en het secretariaat uitvoeren. De beschrijving en de berekeningswijze (infra, p.25) van de tijdsdrijvers worden samengevat in tabel 7. [voeg tabel 7 hier in] Wanneer de activiteit een brief versturen bevat, wordt er een opsplitsing gemaakt tussen de opsteltijd van de brief en de verzendtijd. Wanneer er iets neergelegd wordt ter griffie, wordt 4 Aangetekende brieven hebben een hogere kost per brief. Daar deze kost aan de exacte waarde wordt terugbetaald (supra, p.15), zal er geen kost gerekend worden voor aangetekende zendingen. Bijgevolg zal deze ook niet als vergoeding van kosten gezien worden. 25

35 De kans op dit aantal bestendige opdrachten deze tijd (18 min) ook apart vermeld. Wanneer er verschillende werkwijzen voorkomen bij een activiteit, eindigt het nummer van de activiteiten met (*) Het berekenen van de kost per dossier Deze kost werd berekend door de som te nemen van de volgende elementen: De totale tijd die de schuldbemiddelaar besteedt aan het dossier vermenigvuldigd met zijn kost per minuut van de schuldbemiddelaar De totale tijd die het secretariaat besteedt aan het dossier vermenigvuldigd met de kost per minuut van het secretariaat. Het aantal brieven dat verzonden wordt maal de kost per brief (0,675 euro). De helft van de tijd dat er gebeld wordt maal de kost per minuut (0,10 euro / minuut) De eerste twee elementen hangen af van de tijdsdrijvers. De wijzen waarop deze berekend werden, wordt in het volgende onderdeel behandeld. 5.3 De berekeningswijze van de tijdsdrijvers Om de kost van een dossier te kunnen berekenen zijn er waarden voor de tijdsdrijvers nodig. De wijzen waarop deze waarden gegenereerd worden, zullen nu overlopen worden. Eerst zullen de vier statistische verdelingen die gebruikt worden, overlopen worden. Vervolgens worden een aantal andere berekeningswijzen besproken. De eerste gebruikte statistische verdeling is de discrete uniforme verdeling. Bij deze verdeling liggen de mogelijke waarden tussen het zelf gekozen minimum en maximum. Iedere waarde heeft dezelfde kans om gekozen te worden. Deze kans is gelijk aan één op het aantal mogelijke waarden. Een voorbeeld van een discrete uniforme verdeling is het werpen van een dobbelsteen. Hierbij is de kans om iedere waarde te werpen gelijk aan één op zes. Figuur 3 geeft een voorbeeld van een discreet uniform verdeelde tijdsdrijver weer, namelijk het aantal bestendige opdrachten. Figuur 3: Een voorbeeld van een uniform verdeelde tijdsdrijver met minimumwaarde 1 en maximumwaarde 5 0,25 0,2 0,15 0,1 0, Het aantal gebruikte bestendige opdrachten 26

36 De kans op dit aantal schuldeisers De discrete uniforme verdeling wordt voornamelijk gebruikt voor de tijdsdrijvers in verband met de contacten met derden. De minimumwaarde voor het aantal contacten was 0. Om de maximumwaarde te bepalen werden de volgende stappen gevolgd. Eerst werd er aan de schuldbemiddelaars gevraagd wat het gemiddeld aantal contacten per medium per maand is. Vervolgens werden deze waarden vermenigvuldigd met A_looptijd_maanden. Zodoende werd het gemiddeld aantal contacten per medium over de hele looptijd van de procedure bekomen. Als maximumwaarde voor de uniforme verdeling werd 2 maal dit gemiddelde genomen. Door op deze wijze de minimum- en maximumwaarde te bepalen, was de gemiddelde waarde van deze verdeling gelijk aan de gemiddelde waarde van het aantal contacten per medium. De tweede statistische verdeling die gebruikt wordt, is de normale verdeling. Deze heeft twee parameters, namelijk het gemiddelde en de standaardafwijking. De meeste waarnemingen liggen dicht bij het gemiddelde. Een willekeurige waarde uit een normale verdeling ligt in ongeveer 68% van de gevallen tussen het gemiddelde min één keer de standaardafwijking en het gemiddelde plus één keer de standaardafwijking. In ongeveer 99% van de gevallen ligt deze waarde tussen het gemiddelde min drie en het gemiddelde plus drie keer de standaardafwijking. De normale verdeling is een continue verdeling, bijgevolg kunnen er ook waarden met een decimaal voorkomen. Deze waarden worden afgerond tot op de dichtste eenheid. Indien er een negatieve waarde bekomen wordt, wordt er een nieuwe waarde genomen. De normale verdeling werd gebruikt wanneer de uiterste waarden van een tijdsdrijver een lagere kans hadden om voor te komen dan middelste waarden. Figuur 4 geeft een voorbeeld van een normaal verdeelde tijdsdrijver. Figuur 4: Een voorbeeld van een normaal verdeelde tijdsdrijver met gemiddelde 9 en standaardafwijking 3 0,14 0,12 0,1 0,08 0,06 0,04 0, Het aantal schuldeisers die in het verzoekschrift vermeld stonden 27

37 De kans dat dit aantal schuldeisers een bezwaar heeft Ten derde wordt de Bernoulli verdeling gebruikt. Aan de basis van deze verdeling ligt een Bernoulli experiment. Dit experiment kan ofwel slagen (de waarde 1) of falen (de waarde 0). Voor deze verdeling is er één parameter nodig, namelijk de kans op slagen. Wanneer deze bijvoorbeeld 0,25 (= 25%) is, dan zal de kans op de waarde 1 gelijk zijn aan 25%. De kans op de waarde 0 zal dan gelijk zijn aan 75%. Deze verdeling wordt gebruikt voor de tijdsdrijvers die een verschillende werkwijze uitdrukken. De laatste statistische verdeling die gebruikt wordt, is de binomiale verdeling. Bij de binomiale verdeling wordt een aantal keer een Bernoulli experiment uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan is het opwerpen van drie muntstukken (het aantal experimenten gelijk aan drie). De kans dat er exact één van de muntstukken op munt valt, is gelijk aan de kans dat er één dobbelsteen op munt valt (= 1 / 2) maal de kans dat er bij de andere twee muntstukken op kop vallen (= 1 / 2 * 1 / 2). Omdat er drie mogelijkheden zijn (het kan munt één, twee of drie zijn die op munt valt) moet de voorgaande kans vermenigvuldigd worden met drie. De kans op iedere waarde hangt bijgevolg af van de kans op slagen en het aantal uitgevoerde experimenten. Figuur 5 geeft een voorbeeld weer van een binomiaal verdeelde tijdsdrijver. Figuur 5: Een voorbeeld van een binomiaal verdeelde tijdsdrijver met 12 experimenten en kans op succes 0,04 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0, Het aantal schuldeisers dat een bezwaar heeft De binomiale verdeling wordt gebruikt in twee gevallen. Ten eerste wanneer deze intuïtief past. Een voorbeeld hiervan is het aantal schuldeiser die niet akkoord gingen met het voorstel van minnelijke aanzuiveringsregeling. De kans dat een individuele schuldeiser niet akkoord gaat met dit ontwerp is 4%. Ten tweede wordt deze verdeling ook gebruikt wanneer er hoge kans op een hoge (of lage) waarde is en de kans op een lage (of hoge) waarde, klein is. De kansen van de onderliggende Bernoulli experimenten werden berekend door eerst te vragen hoeveel keer het feit voor kwam. Vervolgens werd, gegeven het aantal experimenten, gezocht naar individuele kans op succes. 28

38 Naast statistische verdelingen worden sommige tijdsdrijvers berekend door middel van een functie. Deze functie kan een som van andere tijdsdrijvers zijn. Zo is het totaal aantal schuldeisers bijvoorbeeld gelijk aan aantal schuldeisers in het verzoekschrift plus het aantal schuldeisers die niet in het verzoekschrift stonden. Deze functie kon ook een als-functie zijn. Bv. het feit of er borgen zijn, is waar (de waarde 1) als het aantal borgen groter is dan 0, in het andere geval is dit feit niet waar (de waarde 0). 29

39 6 Resultaten In dit deel worden de resultaten besproken. Eerst worden enkele algemene resultaten besproken. Vervolgens wordt er nagegaan wat de invloed is van fouten in de berekende kosten, op de winst. Ten slotte worden de 10 variabelen, die het grootste deel van de winst bepalen, besproken. 6.1 Algemene resultaten De gemiddelde winst van een dossier bedraagt 665,87 euro over zijn gehele looptijd. De standaardafwijking van deze winst bedraagt 1251,85 euro. Ongeveer 30% van de dossiers levert een verlies op. De gemiddelde looptijd van een dossier bedraagt 101,89 maanden. Figuur 6 geeft de verdeling van de dossiers volgens de winst weer. Figuur 6: de verdeling van de dossiers volgens de winst De gemiddelde opbrengst van een dossier bedraagt 9.097,36 euro. Figuur 7 geeft de onderverdeling van de opbrengst naar de oorsprong weer. De betalingen, de gewone brieven en het bedrag voor de opvolging blijken de voornaamste oorsprong van de opbrengst te zijn. De betalingen nemen een groot deel in aangezien. Dit komt omdat in 63% van de dossiers de limiet van 50 betalingen per jaar overschreden wordt, in deze simulatie zijn m.a.w. weinig dossiers waar er slechts enkele betalingen per jaar gebeuren. 30