Samenvatting Geschiedenis Van Accra tot Amsterdam

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Van Accra tot Amst Samenvatting door een scholier 1997 woorden 7 juni ,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sporen Van Accra tot Amst Culturen van west-afrika: West Afrikaanse Culturen - Afrikanen leefden in verschillende grote en kleine stamverbanden. - ze spraken verschillende talen. - aanbidden van verschillende goden, en verschillende middelen van bestaan. - er zijn geen schriftelijke bronnen achtergebleven, alleen materiele overblijfselen: Levende sporen = hoe mensen leefden. - 2 problemen bij het bestuderen v/d oorspronkelijke west Afrikaanse culturen: 1) vaak zijn de bronnen niet goed genoeg om te achterhalen hoe de culturen zich ontwikkeld hadden, het is meestal een momentopname. 2) de west _Afrikaanse culturen zijn in een enorm aantal en ook verschillend. - generaliseren => in algemene termen spreken - natuur was onbehulpzaam: droog. Ze leefden van landbouw, visserij en jacht. - stammen trokken vaak van plaats naar plaats voor een nieuwe vruchtbaar stukje grond, (de bevolking nam toe door de verspreiding) - goed doorgeven van generatie naar gen. om natuur in evenwicht te houden. Traditie en verandering - afrikanen vonden dat leven volgens hun voorouderlijke tradities, voor de meeste kans op overleven zorgde. Voorouders => niet lichamelijk maar geestelijk aanwezig. - belangen van de gemeenschap belangijker dan van een individu - * geloof in voorouders * Geloof in natuurgoden * Geloof in magie - 1 scheppende god/ levengevende kracht maar bemoeien niet met de mensen, lagere goden wel: ^rivieren, natuur, bomen, slangen, storm etc. -contact met goden door priesters, en verering van goden door bv. Stuk steen. Pagina 1 van 6

2 - Zang&Dans ook belangrijke rol in WA-culturen: begin v/d jacht, einde v/d oogsttijd, puberteit, huwelijk, geboorte etc. elke gelegenheid had een eigen dans, het was ook een uitingsvorm van gemeenschapzin. - families: kerngroep => mannelijke familiehoofd met meerdere vrouwen en rest van verre en dichte fam. Leden. *Kinderen erg belangrijk voor het voortbestaan v/d fam. En zouden hun ouders verzorgen op oudere leeftijd. Bovendien konden dode mensen als voorouders voortleven als ze kinderen hadden. *hoe meer vrouwen, hoe hoger je aanzien * - er was sprake van POLYGAMIE. Vrouwen: ~ werken op het land, en verzogen van t huishouden en kinderen ~ hadden eigen bezit, en economisch vrij zelfstandig ~ schaarste van vrouwen leidde soms tot t instellen van een bruidschat als vergoeding voor de fam. Politiek - politieke org. Op basis van familieverwantschap (familiepolitiek). Variatie van staatloze samenlevingen met bestuur onder/op dorpsniveau en bestuur door koninkrijken. - Slavernij was een normaal verschijnsel in WA. Arbeidskracht was kostbaar en slaven waren gratis arbeidskrachten die meestal werden beschouwd als een waardevol lid van de familie of groep die hen bezat, hoewel slaven alsnog wel laag in aanzien stonden. Slaven in west-afrika: Transatlantische slavenhandel vanuit West-Afrika Gevolgen voor WA Directe gevolgen Indirecte gevolgen - Miljoenen mensen worden weggevoerd gedurende ong. 250 jaar - Leed van slaven en familieleden - Economisch verlies van arbeidskrachten en vruchtbare vrouwen - Invoer van vuurwapens, buskruit, alcohol en tabak als gevolg van ruilhandel - De mentaliteit v/d W-Afrikanen wordt passief: Van dag tot Dag - mentaliteit - Aantal oorlogen en rooftochten nam toe - Sterke staten versterkten zich ten koste van zwakkere staten - Straffen werden omgezet in slavernij - Sterke, centraal bestuurde koninkrijken danken hun machten aan gevangen name en verkoop van slaven - Verslaafden aan alcohol en tabak afhankelijk v/d verkopers Rond het jaar 1700 was de Islam doorgedrongen in bepaalde delen van WA. De contacten verliepen vooral via moslimhandelaren. De nieuwe godsdienst bracht geen ingrijpende veranderingen in het leven v/d W- Afrikanen met zich mee. Bij de handel met de Europeanen werd de WA-cultuur beïnvloed doordat slaven geruild werden tegen Europese producten. Doordat er meer slaven gemaakt werden, nam waarschijnlijk het aantal oorlogen en rooftochten in WA toe. Uit Europa kwamen geweren, metalen en rum. Door de slavernij weden de meest gezonde W-Afrikanen aan de economie ontrokken en ontstond een passieve mentaliteit. Europeanen bleven vaak vóór de kust totdat ze contact kregen met Afrikaanse kooplui. Portugezen Pagina 2 van 6

3 hadden naast goud ook interesse in slaven, en bouwden hun eerste fort in ELMINA. Dus naast Arabische kooplui waren er nu ook Portugezen. Later kwamen ook andere Europese landen, o.a. Nederland, die natuurlijk concurrenten waren van Portugal. De W-Afrikanen profiteerden van deze vijandschap. In 1612 bouwde Nederland Fort Nassau, in de buurt van de fort van Portugal. Vanaf die tijd was het oorlog tussen de Europeanen. Na een paar mislukte veroverpogingen is het NL in 1637 gelukt om ELMINA te veroveren. Onder NL leiding kwam de slavenhandel erg goed op gang. Slaven in Suriname: Doordat mannen en vrouwen gescheiden werden verkocht, kregen moeders veel invloed; gezinnen bestonden uit moeders met kinderen, waaromheen zich een uitgebreide familie vormde. Er ontstond een gemeenschappelijke taal, een mengelmoes van Afrikaanse talen, Engels en later Nederlands: Sranan Tongo. Uit de verschillende Afrikaanse religies ontwikkelde zich het Winti-geloof, waarbij rituele handelingen heel belangrijk waren. De sociale afstand tussen slaaf en meester was veel groter dan in WA; er ontstonden groepen van vrije blanken, vrije kleuringen, vrije zwarten, zwarte slaven en indianen. Gevluchte slaven vormden in het oerwoud (=Boslandcreolen) onafhankelijke groepen met WA cultuurkenmerken. Slaven in: WA Suriname - Meestal licht werk - als volwaardig lid van de familie - huwelijken tussen slaven en eigenaars niet heel erg - wel laag in aanzien, maar alsnog niet echt een slechte behandeling. - Zwaar veldwerk, als je geluk had kon je voor huishoudelijk werk worden gekocht - Families werden van elkaar gescheiden. Later mochten alleen vaders van hun gezinnen gescheiden worden, en niet moeders van hun kinderen - Grote sociale afstand, er kwamen allerlei wetten. Er was zelfs de doodstraf voor de slaaf, als er seksueel verkeer was met een blanke. Winti-geloof: Eén oppergod die alles gemaakt heeft, en daaronder staan natuurgeesten (winti s) die mensen kunnen helpen of lastig vallen en daarom moeten ze (meestal met hulp van priesters) gunstig gesteld worden. Ook de voorouders moeten met allerlei rituelen tevreden gesteld worden omdat zij goed en kwaad kunnen doen. Als een kleurling een zwarte discrimineerde was het op basis van huidskleur = racisme. Maar als een zwarte een kleurling discrimineerde is het omdat er sprake is van afgunst vanwege de betere sociale positie van de kleurling = geen racisme. Een kleurling kwam meer met de westerse cultuur in aanmerking, en ze gingen later ook in NL studeren voor hun vervolgopleiding. gekleurde kinderen kregen t.o.v. zwarte wel les in godsdienst = christendom. Boslandcreolen ontstonden doordat er slaven wegliepen bij hun slavenhouders en in het bos terecht Pagina 3 van 6

4 kwamen. Boslandcreolen kwamen op basis van verwantschap bij elkaar. Verwanten met een gemeenschappelijke stammoeder => uitgebreide familie Een aantal uitgebreide families bij elkaar => clan Een aantal clans bij elkaar => stam Aan het hoofd van elke stam => Granman. Boslandcreolen geloven ook in Winti s. Onderdanen in Suriname: Emancipatiewet in 1863 verklaarde dat alle slaven in Suriname vrijgelaten waren. Maar om de grote bezwaren v/d plantagehouders tegemoet te komen, moesten de vrijgelaten slaven, gedwongen 10 jaar contract arbeid verrichten. De slavenhouders kregen als schadevergoeding ook 300 gld per slaaf. Maar de echte vrijlating na 10 jaar betekende nog lang niet dat de vrijgelaten slaven dezelfde rechten hadden gekregen als de blanken, dat kwam in Vóór de emancipatiewet moesten alle slaven bekeerd worden tot de christendom. Voor een groot gedeelte was het gelukt, maar sommige bleven maar in de oude wintireligie geloven. Hoe lichter je huidskleur, hoe meer in aanzien je stond. Het verzwakte de creoolse cultuur, want creolen dien hogerop wilden komen gingen zich aansluiten aan het westerse cultuur. De creoolse cultuur werd meer iets voor de gewone volk. Creoolse nationalisme: creolen werden, mede dankzij al de discriminatie, bewust van hun etniciteit. Inspiratiebron: zwarte bevolking in de VS. In de 2e WO vestigde een Amerikaanse bedrijf zich in Suriname, want S was rijk aan bauxiet (een grondstof die nodig was voor het bouwen van vliegtuigen). Het betaalde de creolen hogere lonen dan de NL werkgevers. En ze werden niet/minder gediscrimineerd. Na de afschaffing van de slavernij, kwamen er Hindoestanen en Javanen bij. De drie bevolkingsgroepen leefden zo gescheiden mogelijk naast elkaar. De creolen voelden zich boven hen verheven omdat zijn dichter bij de westerse cultuur stonden. Later nam het aantal Hindoestanen toe. Meeste aantallen: 1) Hindoestanen, 2) Creolen, 3) Javanen. Iedere groep hield vast aan eigen cultuur. Maar ondanks de sociale afstand, namen ze wel dingen van elkaar over, bijv. rijst kwam van de kant v/d Hindoestanen en Javanen maar de het werd ook hoofdvoedsel v/d Creolen. Maar de invloed v/d westerse cultuur bleef overheersen. De creoolse cultuur verwesterde. Creolen die hogerop wilden komen drukten hun eigen cultuur vaak helemaal weg. De tradities (dans, zang etc.) werden niet meer vanzelfsprekend van generatie op generatie overgedragen. Burgers in Nederland: Dingen waaruit blijkt dat de creolen in NL aan hun eigen cultuur vasthouden: Dingen waaruit blijkt dat de creolen in NL zich aan de NL cultuur aanpassen: Pagina 4 van 6

5 - Veel creolen gingen in de grote steden dicht bij elkaar wonen. - Op het Kwakoe-festival wordt de afschaffing v/d slavernij herdacht. - Veel vrouwen zijn (bewust) ongehuwd en voeden hun kinderen op zonder echtgenoot. - In hogere creoolse kringen leven de mensen in westerse kringen. (toch andere gezinspatroon etc.) - Veel Surinaamse gezinnen zijn groot, groter dan NL gezinnen tegenw. - Er is een winti informatie en documentatiecentrum opgericht. Dus toch een info centrum op gericht: sprake van vernederlandssering. - Het is heel normaal dat een kind niet bij zijn eigen gezin opgroeit, maar bij familie. - Meest geïntegreerde groep allochtonen in NL. - Ook in NL worden wintidiensten gehouden. Veel creolen hebben hun geloof uit Suriname mee genomen. - Op een NL school nemen creoolse kinderen automatisch van alles v/d NL cultuur over. - Door het ontstaan van zwarte scholen komen creoolse kinderen minder in aanraking met autochtone kinderen. Tot 1980 konden Surinaamse Nederlanders zich gemakkelijk vestigen in NL. Motieven: studie, werk, gezinshereniging, politieke onrust in Suriname. De eerste groep Surinamers waren goed geschoolden kwamen op een economische gunstig moment en werden dus met open armen ontvangen. De 2e groep werd minder warm ontvangen. In die tijd was er veel werkloosheid dus leefden veel Surinaamse immigranten op uitkeringen, en degene die wel een baan hadden kregen van Nederlanders het gevoel dat ze hun banen inpikten. Meer onderscheid tussen hoog opgeleidde en laag opgeleidde creolen: De 1e groep deed meer afstand van eigen creoolse cultuur dan de 2e. Veranderingen: Vrouwen krijgen minder kinderen, gezinnen kleiner. Veel creolen moeten in 2 werelden leren leven, en voortdurend omschakelen van culturen. In NL is het moeilijker hetzelfde rouwproces door te maken als in Suriname. Continuïteit: Vrouwen vormen ook zoals in Suriname de kern van het gezin. Het wintigeloof wordt ook in NL beleden. Creolen zijn hier ook graag in de buitenlucht. Etenswaren die in Suriname gelden kunnen in NL ook gegeten worden. Rap in NL kan eventueel vergeleken worden met de verteltraditie in Suriname. Het verleden verwerken: Elke groep die met de geschiedenis v/d slavernij te maken heeft, kijk er op een andere manier tegen aan. Ook binnen de groepen zelf bestaan er weer grote verschillen in beleving. Veel mensen vinden de geschiedenis v/d slavernij zo lang geleden dat het geen zin meer heeft om voor slachtoffer te spelen: nakomelingen van slachtoffers kunnen de nakomelingen van daders verwijten. Anderen kunnen het verleden moeilijk loslaten. Dit alles heeft met standplaatsgebondenheid te maken, en ook hoe je tegen iets aankijkt. Kort samenvatting katern van Accra tot Amst: WA Culturen voor de komst v/d Europeanen leefden van en in de natuur. Tradities, rituelen en magie Pagina 5 van 6

6 speelden een belangrijke rol in het dagelijkse leven. De dorpsgemeenschap, waarin de mannen een leidende rol hadden, was erg belangrijk. Rond 1700 was de islam doorgedrongen in bepaalde gebieden van Afrika. Het bracht geen ingrijpende veranderingen met zich mee. Bij de handel met Europeanen werd de cultuur wel beïnvloed doordat slaven geruild werden tegen: geweren, rum en metalen. Doordat mannen en vrouwen gescheiden werden verkocht, kregen moeders in Suriname veel invloed; gezinnen bestonden uit moeders met kinderen, waaromheen een uitgebreide familie vormde. Er ontstond een gemeenschappelijke taal, een mengelmoes van Afrikaanse talen, Engels en later NL: Sranan Tong = taal van Suriname. Uit de verschillende Afrikaanse religies ontwikkelde zich het winti geloof, waarbij rituele handelingen heel belangrijk waren. De sociale afstand tussen heer en slaven was veel groter dan in WA. Sociale lagen: Vrije blanken Vrije kleurlingen Vrije zwarten Zwarte slaven/indianen Gevluchte slaven vormden in het oerwoud onafhankelijke groepen met WA cultuurkenmerken = Boslandcreolen. Dat veel slaven zich tot het christendom bekeerden, betekende niet het einde van hun winti rituelen. Ze beleven het gebruiken naast het christelijke bestaan. De aanpassing v/d creolen aan de westerse cultuur betekende dat eigen tradities als zang, dans en huwelijkceremonies niet vanzelfsprekend van generatie op generatie werd doorgegeven. In NL ondergaat de creoolse cultuur steeds meer westerse invloeden; veel creolen moet in twee werelden leren te leven. Pagina 6 van 6