E. van der Wijk /

Transcriptie

1 steller telefoonnummer Agendapunt commissie: 3.4 E. van der Wijk 3583 agendapunt kenmerk datum raadsvergadering / portefeuillehouder M. Wijnen onderwerp Gebiedsvisie en programma De Groote Heide Valkenswaard aan de gemeenteraad A. Samenvatting Voor de invulling van de leisureambities van de gemeente Valkenswaard zijn de integrale gebiedsvisie De Groote Heide Valkenswaard; Natuurlijk Avonturen Landschap en het bijbehorende Programma De Groote Heide Valkenswaard opgesteld. Deze liggen ter vaststelling voor. B. Voorgesteld besluit 1. De integrale gebiedsvisie De Groote Heide Valkenswaard, Natuurlijk Avonturen Landschap en het Programma De Groote Heide Valkenswaard vast te stellen conform bijgevoegd voorstel; 2. te kiezen voor een integrale, programmatische en adaptieve uitvoering van de in de visie genoemde doelen en ambities; 3. de benodigde middelen ter beschikking te stellen om het programma van uitvoering te voorzien: a. een budget van (1,2 FTE gedurende een ½ jaar) voor tijdelijke ambtelijke capaciteit beschikbaar te stellen voor 2017 en te dekken uit het begrotingsresultaat 2017 en de begroting 2017 te wijzigen; b. een budget van ,- (1,2 FTE gedurende 1 jaar) voor 2018 en een budget van (2,0 FTE) voor structurele ambtelijke capaciteit om de doelstellingen uit het programma te realiseren mee te nemen in de integrale afweging bij Nota kaders ; c. een uitvoeringsbudget van en ,- voor 2018 respectievelijk 2019, ten behoeve van de uitvoering van het korte termijnprogramma van de sleutelprojecten mee te nemen in de integrale afweging bij Nota kaders ; d. Een voorbereidingskrediet van van de niet gemandateerde krediet voor alternatieve parkeercapaciteit ten zuiden van Valkenswaard ( ) beschikbaar te stellen; e. in principe bereidheid te tonen om, op basis van een nog nader uit te werken voorstel, actief grondbeleid in te zetten ten behoeve van de realisatie van de doelen zoals genoemd in het programma; f. in principe bereidheid te tonen om ook langdurige pachtcontracten op gemeentegronden zo snel als dat contractueel mogelijk is, om te vormen zodat de gemeentelijk gronden ook daadwerkelijk inzetbaar worden als instrument om het uitvoeringsprogramma te realiseren; g. bij de provincie een verzoek in te dienen tot prioritaire status in de PAS voor de gehele gebiedsontwikkeling van het buitengebied conform de gebiedsvisie. 1

2 C. Inleiding Opgave In 2012 heeft de gemeente Valkenswaard de Toekomstvisie 2030 vastgesteld en daarin voorgenomen dat de gemeente zich meer als groene leisuregemeente wil ontwikkelen en profileren. De vrijetijdseconomie is op dit moment een van de weinige economische groeimogelijkheden voor Valkenswaard als het gaat om het creëren van werkgelegenheid. Daarbij draagt ontwikkeling van leisure bij aan de draagkracht voor maatschappelijke voorzieningen. Samen met buurgemeenten wordt al enige tijd gewerkt aan het versterken van natuur en recreatie in de grensoverschrijdende samenwerking De Groote Heide. Ook uit het marketingtraject is gebleken dat de natuur ons goud is. In Valkenswaard liggen inderdaad prachtige, maar ook kwetsbare natuurgebieden zoals het Dommeldal, de Malpie en het Valkenhorst. Deze hebben door hun kwetsbaarheid echter een beperkte recreatieve opvangcapaciteit. Uit een quick scan van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) blijkt ook dat vanuit milieutechnisch oogpunt nog maar beperkte ontwikkelruimte voorhanden is in Valkenswaard. De herstructurering van de N69-Zuid lijkt echter kansen te kunnen bieden voor het realiseren van de leisure ambities. Niet alleen omdat de Westparallel het dorp ontziet en Valkenswaard beter bereikbaar maakt, de weg krijgt ook prioritaire status in de PAS. Wanneer we de gemeentelijke ambities voor het buitengebied kunnen combineren met de herstructurering van de N69-Zuid tot een integrale gebiedsontwikkeling, is er wellicht een mogelijkheid om prioritaire status in de PAS te verkrijgen voor het hele buitengebied. Hiervoor is een samenhangende visie op het gebied en het opzetten van een partnerschap met de provincie en anderen randvoorwaardelijk. Voor het opstellen van een samenhangende visie is een integrale en duurzame afweging van alle belangen in het hele buitengebied van Valkenswaard nodig. Want als de natuur ons goud is en de ontwikkeling van de vrijetijdseconomie het doel, hoe combineren we dan de kwaliteiten en de leisureambities zonder tegelijkertijd de kip met de gouden eieren te slachten? Daarom zijn een integrale gebiedsvisie De Groote Heide Valkenswaard, Natuurlijk Avonturen Landschap en het bijbehorende programma De Groote Heide Valkenswaard opgesteld. Proces De gebiedsvisie en het programma zijn met gebruikmaking van kennis en expertise van lokale en regionale partners gemaakt. Via een aantal interviews en integrale werksessies met interne en externe partners, is veel kennis en expertise van lokale en regionale partners verworven, die benut is bij het opstellen van dit programma. In de werksessies zijn visies gedeeld en projectideeën gegenereerd. Op basis van die kennis zijn zowel de integrale gebiedsvisie als het programma opgesteld. Daarnaast zijn een aantal leisure experts geconsulteerd om advies in te winnen over de te volgen strategie voor de doorontwikkeling van de leisurezone. De gemeenteraad is over de start van dit programma in het verleden al enkele keren geïnformeerd via een aantal raadsinformatiebrieven. In februari 2016 is de raad geïnformeerd over de start van het programma en de inhuur van een kwartiermaker en in oktober 2016 over de voortgang van het programma en de vraag van de Commissaris van de Koning om een integrale gebiedsvisie te maken. In de themasessie van 15 december 2016 hebben Esther van der Wijk (kwartiermaker) en Cor Geluk (landschapsarchitect) een uitgebreide presentatie gegeven die inzicht gaf in de opgave om van Valkenswaard een echte leisure gemeente te maken. Het gebiedsprofiel actieve buitenrecreatie geeft richting aan de verdere ontwikkeling van de leisurepijler en is de basis van de integrale gebiedsvisie De Groote Heide Valkenswaard. Ook in de Nota Kaders en begroting , die vastgesteld zijn door de raad, is al het nodige geregeld voor het programma. Zo zijn o.a. middelen voor structurele inhuur van een programmamanager en budgetten voor enkele concrete projecten zoals het verbreden van het fietspad op de Malpie opgenomen. 2

3 De gemeenteraad heeft in het verleden ook beleidsmatig al het nodige besloten met betrekking tot de invulling van de leisurepijler uit de Toekomstvisie Zo is de ontwikkeling van de leisurezone, paardenboulevard en De Groote Heide onderwerp in de structuurvisie uit Voor verdere ontwikkeling van de leisurezone is in 2014 de Kadernota Zuidzone/Eurocircuit vastgesteld. De nadere definiëring van de ambities voor de vrijetijdseconomie is in 2015 in de Nota Vrijetijdsbeleid beschreven en ook in de in 2016 vastgestelde Beleidsnota Economische Zaken is het programma De Groote Heide genoemd. D. Wat willen we bereiken? Gebiedsvisie Doel van de gebiedsvisie is om de gemeente Valkenswaard, als onderdeel van De Groote Heide, te ontwikkelen tot een duurzaam leisurelandschap, zodat het gebied aantrekkelijker wordt voor bezoekers en er meer werkgelegenheid ontstaat. Door in te zetten op een duurzame ontwikkeling wordt geborgd dat nieuwe en door te ontwikkelen functies nu en in de toekomst bijdragen aan de (be)leefbaarheid, kwaliteit van natuur en landschap en rendabiliteit van het gebied. Alle economische functies in het buitengebied van Valkenswaard, of dat nu is op het gebied van leisure, paardensport, in de agrarische- of een andere economische sector moeten bijdragen aan de drie duurzaamheidsprincipes people-planet-profit. Zo kan de toekomst van het gebied duurzaam versterkt en geborgd worden. Valkenswaard en De Groote Heide moeten zich onderscheiden van andere natuurgebieden in Nederland en België, wanneer zij het vrijetijdseconomische potentieel willen benutten dat de bijzondere natuur en diversiteit aan landschappen van dit gebied in zich heeft. Dit begint met het creëren van een duidelijk beeld over wat De Groote Heide is en waar het ligt. De Groote Heide is het ruige natuurgebied in de driehoek Eindhoven, Lommel en Weert en is de achtertuin van Brainport. De plek waar iedereen uit de regio lekker actief buiten kan recreëren in een Natuurlijk Avonturen Landschap. De natte natuur en de beekdalstelsels van Dommel en Aa maken De Groote Heide echt uniek. Dit in combinatie met een grote diversiteit in landschappen en de rust in het kerngebied van De Groote Heide zijn de unique selling points waarmee ook Valkenswaard zich van andere natuurgebieden in Nederland kan onderscheiden. Daarom is gekozen voor profilering op basis van het gebiedsprofiel actieve buitenrecreatie maar dan wel met een Brabants tintje. De ruige natuur in de beekdalen, natte heide en bossen nodigt uit tot avontuurlijke vormen van recreatie; een Natuurlijk Avonturen Landschap. Maar naar goed Brabants gebruik moet ook aan de innerlijke Bourgondiër worden gedacht. Voor het realiseren van dit gebiedsprofiel moet aan vier hoofddoelen gewerkt worden: Natuurraamwerk: Het versterken van de kwaliteit van (natte) natuur en landschap en het invullen van ontbrekende schakels in het Natuurnetwerk Brabant. Hieronder valt ook de schaalverkleining en levendig houden van het agrarische landschap en het rustiger maken van het kerngebied van De Groote Heide. Recreatief raamwerk: Dit bestaat uit kwalitatief goede routenetwerken, herkenbare hoofdroutes, meer (streekgebonden) attractiepunten en horeca langs de routes en het creëren van een icoon door het transformeren van de Achelse Kluis naar een place to be. Waarde toevoegen: Met behulp van intensieve leisurevormen en nieuwe economische dragers kan meer waarde aan het gebied worden toegevoegd. Intensieve functies kunnen ook worden toegevoegd, mits ze bijdragen aan het gebiedsprofiel actieve buitenrecreatie. Hierbij valt te denken aan de duurzame doorontwikkeling van de leisurezone rond Center Parcs Kempervennen, waarin nieuwe attracties kunnen worden toegevoegd. Deze moeten samen met bestaande functies zoals Montana en Eurocircuit doorontwikkeld worden naar een duurzame toekomst. Tevens biedt de doorontwikkeling van de paardenboulevard naar een paardenvallei rond Borkel en Schaft kansen. Het recreatief beleefbaar maken van de paardenboulevard, verbreding van de agrarische sector in dit gebied en het verkleinen van 3

4 de schaal van het landschap geven het gebied een nieuwe impuls en dragen bij aan de leefbaarheid van de dorpen. Bereikbaarheid: bereikbaarheid is een kritische succesfactor voor leisureontwikkeling van Valkenswaard. Een goede bereikbaarheid, het opheffen van de barrièrewerking van de grote wegen en het in goede banen leiden van verkeers- en recreatiedruk zijn randvoorwaardelijk voor een duurzame leisureontwikkeling en de kwaliteit van de natuur. Het realiseren van natuurpoorten en entrees helpen bij het sturen van bezoekersstromen en waar zij hun auto s parkeren. Voor realisatie van deze doelen is het verkrijgen van een prioritaire status in de PAS nodig. Het opzetten van een partnerschap rond de integrale gebiedsontwikkeling van de N69-Zuid is daarvoor randvoorwaardelijk. De gemeente heeft in deze ontwikkelingen een regie voerende maar ook een voorbeeldrol. Wanneer je als gemeente gaat investeren in het gebied, zal dat vertrouwen wekken bij de ondernemers en ontstaat er een goed investeringsklimaat. Dat is nodig om een integrale ontwikkeling van het buitengebied voor elkaar te krijgen. Door daarnaast echt samen te werken aan doelen met regionale en lokale partners kan veel meer werk met werk gemaakt en resultaat bereikt worden. Samen moeten we de mouwen opstropen. Zonder inzet van instrumenten is er echter geen resultaat. De gemeente moet boter bij de vis doen. Niet alleen door capaciteit en financiële middelen uit te trekken voor de realisatie van de ambities, maar ook ander instrumentarium zoals actief grondbeleid, de omgevingswet te implementeren en het RO-instrumentarium beter in te zetten. E. Wat gaan we er voor doen? Programma Om de unieke natuurlijke kwaliteiten te kunnen benutten en ontwikkelen tot een duurzaam leisurelandschap, is een adaptief programma opgesteld, waarmee de uitvoering van start kan gaan. De visie en doelen zijn in het programma vertaald naar een aantal sleutelprojecten. Deze projecten zijn randvoorwaardelijk voor het behalen van de ambities, danwel fungeren als vliegwiel voor de integrale gebiedsontwikkeling. Sleutelprojecten in volgorde van urgentie: 1. Partnerschap gebiedsontwikkeling N69-Zuid: de gebiedsontwikkeling rond de N69-Zuid is randvoorwaardelijk voor de ontwikkeling van het hele zuidelijke buitengebied van Valkenswaard. Daarom is het oprichten van een partnerschap rond dit traject een eerste vereiste. 2. Icoon creëren: Om De Groote Heide op de kaart te kunnen zetten, moet je bij het hart van dit gebied, de Achelse Kluis, een icoon creëren. Dit icoon is het vliegwiel voor de ontwikkeling van recreatieve en natuurontwikkeling in De Groote Heide. 3. Natuurraamwerk versterken: de natuurgebieden in De Groote Heide vormen nog niet één geheel en ook de kwaliteit van m.n. het agrarische landschap moet versterkt worden. Natuurontwikkeling is een traject van de lange adem, vandaar dat hier snel mee moet worden gestart. 4. Natuurpoort De Malpie kwalitatief versterken: Aan de natuurpoort bij de Venbergse Molen is in de afgelopen jaren veel gedaan. De kwaliteit van het gehele gebied kan echter nog wel een impuls gebruiken zodat de Molenstraat tot aan de ingang van de Malpie ook echt het visitekaartje wordt van Valkenswaard voor (boven)regionale bezoekers. 5. Recreatief raamwerk: het invullen van ontbrekende schakels in de routesystemen, het verhogen van de kwaliteit van de paden, het beleefbaar maken van het landschap en toevoegen van attractiepunten en horeca is van belang om de marketingboodschap van Valkenswaard en De Groote Heide waar te kunnen maken. 6. Stimulering ondernemerschap: om het agrarisch landschap (be)leefbaar en levendig te houden moet het in schaal verkleind worden, waardoor nieuwe functies beter inpasbaar 4

5 worden. Het recreatief beleefbaar maken van de cultuurhistorie van de streek, de paardenboulevard en verbreding van de landbouw door realisatie van kleinschalige activiteiten in het buitengebied dragen bij aan een levendig leisurelandschap tussen Malpie en Leenderbos/Groote Heide. 7. Doorontwikkeling niche paardenboulevard: het top paardensportcluster dat zich gevestigd heeft aan de Maastrichterweg zet Valkenswaard goed op de kaart. Uitdaging is om deze ontwikkelingen goed in te passen in het kleinschalige landschap en er ontwikkelruimte voor te vinden. Voor inpassing moet een beeldkwaliteitsplan opgesteld worden zodat de gemeente weer regie kan nemen over de kwaliteit van het landschap. Ontwikkelruimte hangt samen met de gebiedsontwikkeling N69-Zuid. 8. Leisurezone: voor het creëren van ruimte voor nieuwe attracties en duurzame doorontwikkeling van de leisurecluster rond Center Parcs Kempervennen, moet een duurzame ontwikkelingsvisie worden opgesteld. Hierin worden ook de bestaande functies zoals Eurocircuit meegenomen in de duurzame transformatie van het gebied. 9. Evenementen parkeren: voor de incidenteel grote behoefte aan parkeerplaatsen tijdens evenementen kan meer gebruik gemaakt worden van bestaande parkeervoorzieningen in en om Valkenswaard. Daarover moeten afspraken gemaakt worden met de eigenaren van die parkeerterreinen zoals HTC, ASML en de bedrijven op de Schaapsloop. Bezoekers kunnen met pendelbussen naar de evenementen worden gebracht. De gemeente heeft de eerstkomende jaren in de uitvoering van het programma vooral een regisserende rol. De uitvoering vindt plaats in afstemming met gelijkwaardige partners en de gemeente deelt de verantwoordelijkheid voor uitvoering met hen. Vanuit die regierol kan dan in de loop der tijd doorgeschoven worden naar een meer faciliterende rol en overheidsparticipatie. Voor uitvoering moeten de nodige middelen en capaciteit beschikbaar gesteld worden. Zonder middelen kan geen resultaat bereikt worden. De benodigde middelen zijn beschreven in de financiële paragraaf. Naast financiële middelen en menskracht is het ook noodzakelijk om het instrumentarium van de gemeente beter in te zetten. Actief grondbeleid voeren is noodzakelijk voor de realisatie van een aantal ambities, zoals het aantrekken van een beeldbepalende attractie of hoogwaardige verblijfsaccommodatie. Maar ook voor de herstructurering van de N69-Zuid is grond nodig. Hiervoor moeten niet alleen de mogelijkheid gecreëerd worden om met grond te handelen, ook moeten de langdurige pachtcontracten die op veel gemeentegronden liggen worden aangepast zodat gronden sneller beschikbaar kunnen komen. Tevens zullen andere instrumenten zoals de implementatie van de Omgevingswet en het planologisch instrumentarium beter benut moeten worden. Hierdoor kan de gemeente ook daadwerkelijk een regisserende rol nemen in de ontwikkeling. F. Betrokken partijen Bij de uitvoering van het programma zullen vele partijen en ondernemers betrokken moeten worden. Leisuregemeente wordt je niet zomaar en zeker niet alleen. Om de uitvoering van de visie daadkrachtig ter hand te nemen zullen bestaande samenwerkingen zoals De Groote Heide verder versterkt moeten worden door ook de terreinbeheerders en de gemeente Waalre toe te voegen. Omdat de ontwikkeling van de N69 Zuid randvoorwaardelijk is aan het kunnen ontwikkelen van het hele zuidelijke buitengebied van Valkenswaard, is het aangaan van een partnerschap voor een integrale gebiedsontwikkeling van dit gebied noodzakelijk. Samen met Provincie, Vereniging Natuurmonumenten, Waterschap De Dommel en gemeente Bergeijk zal de uitvoering van die integrale gebiedsontwikkeling moeten worden opgepakt en vorm gegeven. 5

6 Dit heeft hoge prioriteit omdat het eventueel verkrijgen van prioritaire status in de PAS hiermee samen hangt. Daarnaast wordt samengewerkt met de Coöperatie Boven-Dommel, Valkenswaard Marketing en in het samenwerkingsverband Metropoolregio Eindhoven. In concrete projecten wordt ook samengewerkt met lokale en regionale partners, ondernemers en partijen. G. Beheer en onderhoud De effecten voor beheer en onderhoud zijn nog niet inzichtelijk. Deze moeten nader uitgewerkt worden in de nog op te stellen projectvoorstellen van projecten die volgen uit dit programma. Dit wordt te zijner tijd bekend en afgestemd. H. Financiën In het programma is uitgewerkt welke sleutelprojecten op korte termijn kunnen worden opgepakt. Op deze manier kunnen wij een start maken met het programma. Hiervoor zijn de financiële middelen opgenomen, voor zover dat nu kan worden ingeschat. Aangezien het bij diverse projecten gaat om planvoorbereiding of voorbereidend onderzoek, zullen deze projecten ten behoeve van de uitvoeringsfase nog van financiële middelen moeten worden voorzien. Een raming voor de daadwerkelijke uitvoering is pas mogelijk, nadat de voorbereidende studies duidelijkheid geven over het ambitieniveau, de haalbaarheid en de impact. We zullen hierop terugkomen bij de Nota Kaders Zo kunnen de nieuwe gemeenteraad en het nieuwe college zich na de verkiezingen in 2018 hier ook nog een mening over vormen. De uitvoering van het programma ziet er voorlopig als volgt uit: Personele capaciteit Onderdeel Incidenteel: half jaar Projectleider 0.7 fte en accountmanager 0.5 fte Structureel: Projectleider 1,5 fte en ondersteuning 0.5 fte Totaal Uitvoering Projecten Partnerschap GO N69-Zuid - Plan van aanpak Icoon creëren bij Achelse Kluis: investering Natuurraamwerk versterken - Opstellen Landschapskwaliteitsplan - Opstellen Beeldkwaliteitsplan Natuurpoort De Malpie kwalitatief versterken - PvA Natuurpoort Venbergse Molen - Investeringen Natuurpoort Venbergse Molen Kinderspeelplaatsen in de natuur Investeringen Recreatief raamwerk versterken - Fiets/wandelbrug over de Dommel investering Onderzoeken wandelroute Achelse Kluis Borkel

7 - Onderzoek kwaliteit, ontbrekende schakels Investeringen divers Stimuleren ondernemerschap - Gebiedsmanager - Werkbudget Paardenboulevard - Werkbudget Leisurezone - RO-procedure, partnerschap, visie ontwikkeling Pm Transformatie Eurocircuit - RO-procedure, partnerschap, visie ontwikkeling Totaal projecten Totaal benodigd voor projecten en personeel I. Vervolgstappen Na vaststelling van gebiedsvisie en gebiedsprogramma zal onder leiding van de nieuw aangetrokken programmamanager de nadere uitwerking van het programma en de uitvoering daarvan ter hand worden genomen. J. Communicatie Bij overgang naar de uitvoeringsfase van het programma, zal een communicatieplan worden opgesteld voor het programma. Hierbij zal worden afgestemd met de marketeers van de samenwerking De Groote Heide en Valkenswaard Marketing. K. Bijlage(n) Geen. L. Ter inzage liggende stukken 1. Integrale gebiedsvisie De Groote Heide Valkenswaard; Natuurlijk Avonturen Landschap; 2. Programma De Groote Heide Valkenswaard; 3. Memo toelichting Programma De Groote Heide Valkenswaard. Burgemeester en wethouders van Valkenswaard 7

8 Raadsbesluit De raad van de gemeente Valkenswaard; Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 21 maart 2017, nummer /230055, Gelet op de behandeling in de vergadering van de raadscommissie d.d. 6 april 2017; BESLUIT 1. De integrale gebiedsvisie De Groote Heide Valkenswaard, Natuurlijk Avonturen Landschap en het Programma De Groote Heide Valkenswaard vast te stellen conform bijgevoegd voorstel (bijlage 1 en 2); 2. te kiezen voor een integrale, programmatische en adaptieve uitvoering van de in de visie genoemde doelen en ambities; 3. de benodigde middelen ter beschikking te stellen om het programma van uitvoering te voorzien: a. een budget van (1,2 FTE gedurende een ½ jaar) voor tijdelijke ambtelijke capaciteit beschikbaar te stellen voor 2017 en te dekken uit het begrotingsresultaat 2017 en de begroting 2017 te wijzigen; b. een budget van ,- (1,2 FTE gedurende 1 jaar) voor 2018 en een budget van (2,0 FTE) voor structurele ambtelijke capaciteit om de doelstellingen uit het programma te realiseren mee te nemen in de integrale afweging bij Nota kaders ; c. een uitvoeringsbudget van en ,- voor 2018 respectievelijk 2019, ten behoeve van de uitvoering van het korte termijnprogramma van de sleutelprojecten mee te nemen in de integrale afweging bij Nota kaders ; d. Een voorbereidingskrediet van van de niet gemandateerde krediet voor alternatieve parkeercapaciteit ten zuiden van Valkenswaard ( ) beschikbaar te stellen; e. in principe bereidheid te tonen om, op basis van een nog nader uit te werken voorstel, actief grondbeleid in te zetten ten behoeve van de realisatie van de doelen zoals genoemd in het programma; f. in principe bereidheid te tonen om ook langdurige pachtcontracten op gemeentegronden zo snel als dat contractueel mogelijk is, om te vormen zodat de gemeentelijk gronden ook daadwerkelijk inzetbaar worden als instrument om het uitvoeringsprogramma te realiseren; g. bij de provincie een verzoek in te dienen tot prioritaire status in de PAS voor de gehele gebiedsontwikkeling van het buitengebied conform de gebiedsvisie. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de gemeenteraad d.d. 20 april Kenmerk: / de griffier, de voorzitter, drs. C. Miedema drs. A.B.A.M. Ederveen. 8