Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Maandverslag Juni 2014

Transcriptie

1 Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Maandverslag Juni 2014 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave, editoriaal en kerncijfers... 1 Geharmoniseerde cijfers op Europees niveau... 2 Door de RVA vergoede werklozen... 3 Overzicht van de werkzoekenden... 3 Stromen NWWZ... 4 Evolutie van het aantal NWWZ... 5 Kenmerken van de NWWZ... 5 Werkloosheidsgraad... 7 Tewerkstellingsmogelijkheden... 8 Focus: Monitoring en anticipering Glossarium EDITORIAAL Deze maand bevat het verslag een focus die inzoomt op de nieuwe uitgavereeks van Actiris, Monitoring en anticipatie, die gewijd is aan de publicatie van prospectieve studies rond tewerkstelling, vorming en onderwijs. Deze nieuwe reeks biedt het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid de mogelijkheid om de studie rond de beroepen die onder spanning staan, maar ook rond de opkomende en veranderende beroepen, te verdiepen dankzij de raadpleging van actieve spelers in het domein van tewerkstelling, vorming en onderwijs, aangevuld met secundaire bronnen, maar ook dankzij het gebruik van gegevens rond opleiding en onderwijs. De focus geeft een uiteenzetting van de resultaten van de twee eerste studies die gewijd zijn aan de handelssector enerzijds en de onderwijssector anderzijds. KERNCIJFERS Volgens de meest recente werkloosheidscijfers telde het Brussels Gewest eind juni 2014, niet-werkende werkzoekenden (NWWZ). Dat zijn 224 werkzoekenden meer (+0,2%) ten opzichte van de maand voordien. Op jaarbasis Administratieve werkloosheidsgraad (NBB), juni 2014: 20,3% Geharmoniseerde werkloosheidsgraad (IAB), gemiddelde van de laatste vier trimesters: 18,7% Werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen (RVA), mei 2014: Bij Actiris ingeschreven niet-werkende werkzoekenden (NWWZ), juni 2014: Door Actiris ontvangen werkaanbiedingen, juni 2014: waarvan beheerd door Actiris Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 1/18

2 evolueert het aantal NWWZ eveneens in stijgende lijn. Zo tellen we 912 NWWZ meer dan in juni 2013 (+0,9%). Deze toename geldt iets meer voor de vrouwen (+578 of een stijging van +1,2%) dan voor de mannen (+334 of een stijging van +0,6%). Op jaarbasis zien we dat de jongerenwerkloosheid is gedaald met NWWZ jonger dan 25 jaar (-8,3%) in vergelijking met juni Op maandbasis is het aantal jonge NWWZ eveneens gedaald (-428 of een daling met 3,4%). We stellen bovendien vast dat het aantal jongeren in beroepsinschakelingstijd op jaarbasis is afgenomen (afname met 262 jongeren, of -4,7%). In de loop van juni 2014 heeft Actiris in totaal werkaanbiedingen ontvangen. Dit is het totale aantal aanbiedingen dat Actiris heeft ontvangen en bevat tevens de aanbiedingen die de Forem en de VDAB aan Actiris hebben doorgegeven in het kader van het akkoord inzake de systematische uitwisseling van werkaanbiedingen tussen de gewestelijke openbare tewerkstellingsinstellingen (Forem, VDAB en Actiris). Het aantal werkaanbiedingen voor betrekkingen in het Brussels Gewest bedraagt Anderzijds heeft Actiris in juni werkaanbiedingen rechtstreeks ontvangen. Dat is een stijging met 24,8% (+438 eenheden) ten opzichte van het aantal aanbiedingen dat het jaar voordien voor dezelfde maand werd ontvangen. In juni werden werkaanbiedingen ingevuld. Dat zijn er 390 meer (+33,4%) dan in juni GEHARMONISEERDE CIJFERS OP EUROPEES NIVEAU In deze rubriek worden de voornaamste arbeidsmarktindicatoren voorgesteld zoals bepaald op grond van de aanbevelingen van het Internationaal Arbeidsbureau (IAB): de activiteitsgraad, de werkzaamheidsgraad en de werkloosheidsgraad. Deze percentages worden berekend op basis van de resultaten van de Enquêtes naar de Arbeidskrachten (EAK). In België worden deze enquêtes uitgevoerd door de FOD Economie, die de resultaten per Drie te onthouden cijfers voor het Brussels Gewest: activiteitsgraad: 65,2% werkzaamheidsgraad: 53,0% werkloosheidsgraad: 18,7% jaar en per kwartaal publiceert. Vermits de kwartaalgegevens voor het Brussels Gewest door de beperkte omvang van de steekproef van trimester tot trimester sterk variëren, werd ervoor gekozen om de cijfers voor de laatste vier beschikbare kwartalen samen te voegen (in dit geval gaat het om het gemiddelde van de laatste drie kwartalen van 2013 en van het eerste kwartaal van 2014). Tabel 1: Activiteitsgraad, werkzaamheidsgraad en werkloosheidsgraad volgens geslacht Geharmoniseerde activiteitsgraad Laatste vier kwartalen Geharmoniseerde werkzaamheidsgraad Geharmoniseerde werkloosheidsgraad jaar jaar Jongeren (< 25 jaar) jaar Laatste vier kwartalen Laatste vier kwartalen Laatste vier kwartalen Mannen 72,1 57,4 40,1 42,9 44,6 18,1 21,2 20,4 Vrouwen 58,4 48,7 32,0 36,0 35,0 16,8 17,0 16,7 Totaal 65,2 53,0 36,4 39,9 40,3 17,5 19,3 18,7 Bron: FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische informatie (EAK), berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Volgens deze gegevens bedraagt de werkloosheidsgraad in het Brussels Gewest 18,7%. Dat is een daling met 0,6 procentpunten ten opzichte van Indien we de evolutie volgens geslacht bekijken, stellen we vast dat de werkloosheidsgraad bij de mannen sterker is gedaald dan bij de vrouwen. Bovendien stellen we vast dat de jongerenwerkloosheidsgraad in Brussel vooral bij de mannen stijgt. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 2/18

3 De geharmoniseerde indicatoren leren ons bovendien dat de werkloosheidsgraad voor de laatste 4 beschikbare kwartalen in het Vlaams Gewest 5,3% bedraagt, tegenover 11,4% voor de laatste vier beschikbare kwartalen in Wallonië. Voor heel België ligt de werkloosheidsgraad op 8,6%. Dit leunt dicht aan bij de 8,5% voor 2013, maar ligt hoger dan de 7,6% voor DOOR DE RVA VERGOEDE WERKLOZEN De RVA deelt elke maand de cijfers m.b.t. het aantal werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen mee 1. Deze statistieken geven een beeld van de omvang van de betalingen van de RVA en de evolutie van de werkloosheid. De gegevens worden met een maand vertraging ten opzichte van de gegevens van Actiris verstrekt. Tabel 2: Evolutie van het aantal werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen per gewest Werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen Mei 2014 Mannen Vrouwen Totaal Verschil op jaarbasis in aantal Verschil op jaarbasis in % Verschil op maandbasis in aantal Verschil op maandbasis in % Brussels Gewest , ,0 Vlaams Gewest , ,6 Waals Gewest , ,2 België , ,0 Bron: RVA (Stat info), berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Het aantal werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen in het Brussels Gewest op jaarbasis is gedaald, van personen in mei 2013 tot personen in mei 2014 (een daling met eenheden). Na een analyse van deze evolutie per geslacht zien we dat de afname van het aantal werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen sterker is bij de vrouwen dan bij de mannen (-6,2% bij de vrouwen tegenover -3,4% bij de mannen). Indien we de evolutie op maandbasis bekijken, stellen we ook een daling van het aantal Brusselse uitkeringsgerechtigde werklozen met 762 personen vast (of -1,0%). Hier is de daling groter bij de vrouwen dan bij de mannen (respectievelijk -1,2% en -0,9%). OVERZICHT VAN DE WERKZOEKENDEN Eind juni 2014 waren in het Brussels Gewest werkzoekenden bij Actiris ingeschreven, waarvan niet-werkende werkzoekenden (NWWZ), werkende werkzoekenden en werkzoekenden in opleiding. 1 Na een voltijdse betrekking of na studies. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 3/18

4 Figuur 1: Overzicht van de werkzoekenden in het Brussels Gewest Ingeschreven werkzoekenden Niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) Werkzoekenden in opleiding Werkende werkzoekenden WZ die een uitkeringsaanvraag hebben ingediend Voltijds Jongeren in beroepsinschakelingstijd Deeltijds Andere NWWZ Bron: Actiris Van de NWWZ hebben werkzoekenden (of 72,2%) een werkloosheidsuitkering aangevraagd, bevinden jongeren zich in de beroepsinschakelingstijd (5,0%) en tellen we andere NWWZ die vrij of verplicht ingeschreven zijn (22,8%). STROMEN NWWZ De relatieve toename van de werkloosheid op maandbasis komt overeen met een hogere instroom dan uitstroom. In juni bedroeg de totale instroom in de werkloosheid personen (9.072 herinschrijvingen en nieuwe inschrijvingen) tegenover een uitstroom van personen. Dit betekent dat in de loop van de maand meer dan personen uit de werkloosheid zijn getreden. Figuur 2: Instroom in en uitstroom uit de werkloosheid in de loop van de maand in het Brussels Gewest NWWZ Mei Nieuwe inschrijvingen: Herinschrijvingen: Uitstroom: NWWZ Juni Bron: Actiris Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 4/18

5 EVOLUTIE VAN HET AANTAL NWWZ Wanneer we de evolutie van de werkloosheid over een langere periode bekijken, zien we dat deze grote verschillen vertoont naargelang de leeftijdsklasse. Zo heeft de wijziging van de wetgeving in juli 2002, die met de afschaffing van de vrijstelling van inschrijving als werkzoekende meer 50-plussers aan het werk wilde krijgen, een grote impact gehad op de werkloosheid binnen deze leeftijdscategorie. We stellen evenwel ook vast dat de gevolgen van deze gewijzigde wetgeving sinds het eerste kwartaal van 2011 lijken af te nemen. Op jaarbasis groeide het aantal werkzoekenden ouder dan 50 jaar met 7,7% t.o.v. juni Figuur 3: Evolutie van het aantal NWWZ volgens leeftijdsklasse (jaarlijkse variatie) 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0-30, Totaal < en + Bron: Actiris, berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid De werkloosheid bij de min-25-jarigen is gedaald ten opzichte van vorig jaar (-8,3%), terwijl de NWWZ tussen 25 en 50 jaar met 0,5% lichtjes zijn toegenomen. KENMERKEN VAN DE NWWZ Op een jaar tijd is het aantal jonge werkzoekenden in beroepsinschakelingstijd gedaald (-4,7% in vergelijking met juni 2013). De laatste maand is dit aantal eveneens afgenomen (-3,7% of een afname met 206 eenheden). Het aantal werkzoekenden die een uitkeringsaanvraag hebben ingediend (WZUA) is op jaarbasis lichtjes gedaald (-0,2%). Het aantal andere NWWZ is aangegroeid ten opzichte van vorig jaar (+5,7%). Voorts stellen we een afname vast van de werkloosheid bij de min-25-jarigen. Hun aantal is op één jaar tijd met 8,3% gedaald. Op maandbasis is de werkloosheid bij deze groep eveneens afgenomen (-3,4%). Bij de oudere NWWZ (50 jaar en ouder) nemen we ten opzichte van vorig jaar een stijging waar (+7,7%). Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 5/18

6 Tabel 3: Evolutie van het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) volgens diverse kenmerken Juni 2014 Verschil op maandbasis Verschil op jaarbasis Aandeel in het totaal Aandeel vrouwen Categorie WZUA ,0-0,2 72,2 45,6 Jongeren in beroepsinschakelingstijd ,7-4,7 5,0 51,8 Andere NWWZ ,4 5,7 22,8 51,0 Geslacht Mannen ,7 0,6 52,9 Vrouwen ,3 1,2 47,1 Leeftijdsklasse < 25 jaar ,4-8,3 11,2 48, jaar ,0-1,9 15,1 52, jaar ,9 0,8 29,5 49, jaar ,2 1,8 23,1 43,6 50 jaar > ,0 7,7 21,1 43,1 Nationaliteit Belg ,0-1,1 66,5 48,6 Buitenlanders EU ,1 10,8 15,1 48,2 Buitenlanders niet-eu ,4 0,6 18,3 40,9 Studieniveau Laag ,4-5,3 25,6 43,6 Middelmatig ,2-0,6 20,1 50,7 Hoog ,7 3,7 13,3 52,9 Andere studies ,4 5,0 40,9 45,7 Inactiviteitsduur < 6 maanden ,9 0,6 21,3 47,9 6 tot 11 maanden ,7-1,0 14,5 47,5 12 tot 23 maanden ,3-0,2 17,2 46,0 > of = 24 maanden ,1 2,0 46,9 47,1 Totaal niet-werkende werkzoekenden ,2 0,9 100,0 47,1 Bron: Actiris, berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Wanneer we het studieniveau onder de loep nemen, stellen we vast dat de groep laaggeschoolde NWWZ sinds vorig jaar aanzienlijk is gekrompen (-5,3%). De NWWZ met een hoog studieniveau zijn dan weer gevoelig gestegen (+3,7%). Het aantal NWWZ dat minder dan 6 maanden inactief is geweest, is op jaarbasis lichtjes gestegen (+0,6%). Het aantal NWWZ die reeds 24 maanden of langer werkzoekend zijn, is op jaarbasis sterker toegenomen (+2,0%). Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 6/18

7 10,1 13,4 13,1 12,1 12,0 24,1 23,8 23,5 22,8 22,1 21,6 20,6 19,3 19,0 18,3 18,0 17,7 16,8 28,2 30,0 WERKLOOSHEIDSGRAAD Eind juni 2014 bedroeg de werkloosheidsgraad in Brussel 20,3% (20,1% voor de mannen en 20,6% voor de vrouwen). Dit percentage wordt gemeten op grond van de beroepsactieve bevolking, waarbij rekening wordt gehouden met de recente evolutie van de Brusselse werkgelegenheid. Deze actieve bevolking wordt berekend op basis van de actuele gegevens van de Nationale Bank en de Enquête naar de Arbeidskrachten van de FOD Economie. Het is goed eraan te herinneren dat er enorme verschillen bestaan tussen de demografische evolutie van Brussel en de andere twee gewesten. We stellen vast dat een aanzienlijk aantal nieuwkomers de Brusselse arbeidsmarkt betreedt. Zo steeg in 2013 de Brusselse bevolking op beroepsactieve leeftijd met 1%. Voor heel België was dat 0,2%. In absolute waarde ging de bevolking op beroepsactieve leeftijd in het Brussels Gewest met eenheden omhoog. Figuur 4: Werkloosheidsgraad per gemeente van het Brussels Gewest 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Bron: Actiris, berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid De geografische verdeling van de werkloosheid vertoont echter grote ongelijkheden. Zo hebben de gemeentes Sint-Joost-ten-Node en Molenbeek de hoogste werkloosheidscijfers (respectievelijk 29,8% en 27,7%). De werkloosheidsgraad in elk van de zuidoostelijke gemeentes van de tweede kroon (Ukkel, Watermaal-Bosvoorde, Oudergem, Sint-Lambrechts-Woluwe en Sint-Pieters-Woluwe) bedraagt minder dan 15%. Onze jaarlijkse monitoring bevat gedetailleerdere informatie per gemeente. Hier wordt tevens een opsplitsing van de werkloosheidsgraad gemaakt naargelang het geslacht, zowel voor de jongeren als voor de volledige bevolking op beroepsactieve leeftijd. Ten slotte vindt u er ook de belangrijkste kenmerken van de werkloosheid per gemeente. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 7/18

8 TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN In juni 2014 werden werkaanbiedingen (WA) rechtstreeks bij Actiris ingediend van deze vacatures hadden betrekking op jobs in het Brussels Gewest. Dit is een toename van 24,8% ten opzichte van vorig jaar. Tabel 4: Werkaanbiedingen rechtstreeks ontvangen door Actiris of door tussenkomst van de Forem en de VDAB, volgens bron en plaats van tewerkstelling Brussels Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest Andere Totaal juni 2014 Totaal juni 2013 Variatie in aantal Variatie in % Actiris ,8 VDAB en Forem ,6 Totaal ,3 % 31,6 54,2 11,7 2,5 100,0 Bron: Actiris, berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Eind mei 2014 telde Actiris openstaande werkaanbiedingen, waarvan in het reguliere arbeidscircuit. Eén maand later stonden vacatures open. We merken hierbij op dat in juni nieuwe werkaanbiedingen werden geregistreerd en in totaal vacatures werden ingevuld (waarvan 512 dankzij de tussenkomst van de diensten van Actiris). 539 werkaanbiedingen werden geannuleerd. Tabel 5: Werkaanbiedingen rechtstreeks ontvangen door Actiris, volgens beschikbaarheid en arbeidscircuit Arbeidscircuit Openstaande WA eind mei 2014 WA ontvangen in de loop van de maand WA door Actiris ingevuld in de loop van de maand Mannen Vrouwen Totaal Totaal aantal ingevulde WA WA geannuleerd in de loop van de maand Openstaande WA eind juni 2014 Gewone werkaanbiedingen waarvan : Onbepaalde duur Bepaalde duur Uitzendarbeid Andere EURES Gesubsidieerde arbeidsplaatsen Totaal Bron: Actiris, berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid In juni 2014 ontving Actiris 792 Select -vacatures (d.w.z. voor preselectie en vooraanwerving aan Actiris toevertrouwd). Dit betekent een stijging van 8,2% tegenover juni Bovendien werden er 711 Select -vacatures ingevuld tijdens deze maand, oftewel een stijging van 16,2% tegenover vorig jaar. De invullingsgraad voor de Select -vacatures bedraagt 89,8% tegenover 70,5% voor alle vacatures. Tabel 6 : Invullingsgraad van «Select»-vacatures Juni 2014 TOTAAL Jaarlijkse variatie (in aantal) Jaarlijkse variatie (in %) Juni 2014 SELECT Jaarlijkse variatie (in aantal) Jaarlijkse variatie (in %) Ontvangen vacatures , ,2 Ingevulde vacatures , ,2 Invullingsgraad 70,5% 89,8% Bron : Actiris, berekeningen Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 8/18

9 Wanneer we de werkaanbiedingen bekijken die Actiris gedurende de laatste twaalf maanden heeft ontvangen, zien we dat de vacatures voor administratief bedienden op de eerste plaats staan. Ze zijn goed voor ongeveer één tiende van alle werkaanbiedingen die tijdens deze periode werden ontvangen. Hierna volgen de beroepsdomeinen verkoop in winkels, secundair onderwijs van de 1ste en 2de graad en secundair beroepsonderwijs, en beheer. Globaal genomen vertegenwoordigen de 10 beroepsdomeinen die het afgelopen jaar de meeste tewerkstellingsmogelijkheden boden bijna de helft van de werkaanbiedingen die in deze periode van 12 maanden werden ontvangen. Tabel 7: Top 10 van werkaanbiedingen rechtstreeks ontvangen door Actiris, volgens beroepsdomein Beroepsdomein WA ontvangen in de loop van de laatste 12 maanden % van totaal aantal ontvangen WA Administratieve bedienden privésector ,4 Handel: verkoop in winkels ,1 Onderwijs: 1 ste en 2 de graad secundair onderwijs en secundair beroepsonderwijs ,7 Beheer: verantwoordelijkheden ondernemingen/project/dienst ,3 Administratie: bedienden overheidssector 995 4,0 Psychosociaal 963 3,8 Informatica: netwerken, systemen, programmatie enz ,5 Schoonmaak en diensten 878 3,5 Ingenieurs en toegepaste wetenschappen 877 3,5 Onderwijs: onderwijzers en bijzondere leermeesters 859 3,4 Totaal Top ,3 Totaal WA ontvangen tijdens de laatste 12 maanden ,0 Bron: Actiris, berekeningen van het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 9/18

10 FOCUS : MONITORING EN ANTICIPATIE - UITVOERING VAN PROSPECTIEVE ANALYSES TEWERKSTELLING/VORMING/ONDERWIJS IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST De sociale partners en de Brusselse Regering hebben in het kader van de Brusselse New Deal het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid van Actiris met prospectieve studies rond tewerkstelling, vorming en onderwijs belast. Monitoring en anticipatie is de nieuwe uitgavereeks van Actiris die gewijd is aan de publicatie van deze werken. Deze nieuwe reeks biedt het Observatorium de kans om de studie rond de beroepen die onder spanning staan te verdiepen, alsook omtrent opkomende beroepen of beroepen in transformatie, dankzij de raadpleging van spelers actief in het domein van tewerkstelling, vorming en onderwijs, aangevuld met secundaire bronnen, maar ook dankzij het gebruik van gegevens rond opleiding en onderwijs. Deze nieuwe reeks studies komt voort uit de vaststelling dat er nood is aan coherentie tussen de socio-economische ontwikkeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en zijn opleidingsstelsel. Zonder deze coherentie loopt men het risico af te stevenen op economische ondoeltreffendheid en maatschappelijk onevenwicht 2 zoals J. Freyssinet aankaartte. Dankzij deze prospectieve analyses kunnen de beslissingnemers zich een helder oordeel vormen opdat elke instelling zo goed mogelijk zijn eigen ontwikkelingen kan anticiperen. I. Identificeren van de beroepen van de toekomst en de opkomst van nieuwe vaardigheden De evoluties van de arbeidsmarkt anticiperen, vergt een globale aanpak. Er wordt zoveel mogelijk aandacht besteed aan de afstemming van de analyses tussen de velden onderwijs, vorming en economie om de verschillende componenten van de arbeidsmarkt beter op elkaar te laten aansluiten: pluraliteit van de afstemmingspraktijken tussen werkgevers en werknemers 3, modaliteiten voor de werving van arbeidskrachten, modaliteiten voor het verwerven van knowhow enz. Het afstemmen van de drie velden houdt in dat er partnerships worden gesloten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het Observatorium wendde zich in dit opzicht tot Bruxelles Formation, in het kader van de samenwerkingsovereenkomsten Actiris/Bruxelles Formation en de VDAB voor het veld van de opleidingen, alsook tot de CCFEE en het BNCTO voor het veld onderwijs. oor deze analyse werd in de eerste plaats een sectorale invalshoek gekozen waarbij de activiteit van de sector 4 in de Brusselse context en die van de rand werd geplaatst. Vervolgens werd bepaald welke beroepen de belangrijkste zijn omdat zij de kern van de sectoractiviteit uitmaken en als strategisch worden gezien, en welke beroepen knelpuntberoepen zijn. Door af te gaan op het beroep, wordt de kwestie van de kloof tussen vraag en aanbod uitgediept en worden de tendensen die tot een evolutie van de jobs (aantal en profielen) en het opduiken van nieuwe vaardigheden bestudeerd. Het biedt eveneens de mogelijkheid om verbanden te leggen tussen de arbeidsmarkt en de opleidingen en om het vormings- en onderwijsaanbod en het publiek dat zich hiervoor inschrijft te analyseren. De facto kennen de afgeleverde getuigschriften aan hun titularissen een erkenning toe die op de arbeidsmarkt variabel is naargelang de specialiteiten van de opleiding en de tewerkstellingssectoren waarvoor ze bestemd zijn. Des te meer in een context waar 2 Freyssinet J., 1991, Pour une prospective des métiers et des qualifications, La Documentation Française. 3 Coutrot, Lautman, 2005, «L'adéquation au regard des employeurs : des contenus de formation aux niveaux» in Giret J-F ;, Lopez A., Rose J., Des formations pour quels emplois?, Parijs, La découverte. 4 Bepaald op basis van Nace-BEL. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 10/18

11 sinds de tweede helft van de jaren 70 de stijging van de werkloosheid en de ontwikkeling van atypische arbeidsvormen (uitzendwerk, ABD, deeltijds) de werkgevers een zeker voordeel geven bij de onderhandeling van deze erkenning. Prospectie kan worden gezien als een geheel van onderzoeken m.b.t. de toekomstige mogelijkheden, alsook de denkoefeningen die hieruit voortvloeien om actie te ondernemen. Met de prospectieve stappen wordt getracht de sterke of weinig tastbare tendensen, de risico s, de kansen en de breuken te identificeren en zo strategische visies te bepalen waarmee de toekomst kan worden beheerst. 5 Aldus werden de velden tewerkstelling, vorming en onderwijs gedurende meerdere jaren geobserveerd teneinde de bewegingen die een duurzame invloed hebben op de tewerkstelling af te leiden en zo de evolutie ervan te kunnen voorzien. Elk fenomeen dat we vaststellen is steeds tweeledig. Het maakt enerzijds deel uit van de situatie op een welbepaald moment en is anderzijds een fase in de evolutie of de cyclus van dit fenomeen 6. Er werd op korte (1 tot 3 jaar) en middellange termijn (3 tot 5 jaar) bestudeerd: de strategie van het tewerkstellingsbeleid en het onderwijsbeleid bevindt zich in een context van middellange termijn, een belangrijke termijn voor wijzigingen als gevolg van de evolutie van het onderwijs. Op korte termijn zien we eerder het vooruitlopend beheer van de banen en de vaardigheden, en de aanpassing van bepaalde beroepsopleidingen. Prospectieve analyses variëren van sector tot sector, naargelang de beschikbare kwantitatieve en kwalitatieve gegevens. De invalshoeken passen zich aan deze realiteit aan. De analyses van twee zeer verschillende sectoren, de detailhandel en het onderwijs, geven hier blijk van. Deze reeks zal binnenkort worden aangevuld met de analyse van andere sectoren, o.a. gezondheidszorg en sociale dienstverlening, transport en logistiek, horeca. 5 Lainé F., Valette A., 2014, Prospective des métiers et des qualifications. Quelle démarche suivre à l échelon régional?, Commissariat général à la stratégie et à la prospective, p. 6 Célérier S., 2012, «Du travail à l activité et retour questions de temps! ou comment observer le présent?», in Desmarez P., Lancianot- Morandat et al, Temps, travail et salariat. Matéo Alaluf et Pierre Rolle, actualité de leur pensée, Octarès Editions. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 11/18

12 II. De handel: belangrijke dynamische, maar ook kwetsbare speler op de Brusselse markt Talrijke banen in Brussel ( waarvan ¾ loontrekkers en ¼ zelfstandigen) en in de rand (60.000), in het bijzonder voor de Brusselaars (2/3 van de Brusselse jobs en 16% van de banen in de rand). Profiel van de job: geschikt voor laaggeschoolden, flexibeler en lager loon, afhankelijk van het beroep. Doorsneeprofiel van de werknemer: vrouwelijk en veel jongeren (<30 jaar), afhankelijk van de segmenten. Doorsneeprofiel van de zelfstandige: mannelijk, 40 jaar of ouder, zelfstandige in hoofdberoep. Elk jaar worden in Brussel gemiddeld 950 handelszaken opgericht en verdwijnen er 850 o.a. wegens faillissement. Vermindering op lange termijn van de tewerkstelling als zelfstandige en tekenen van een daling van de tewerkstelling in loonverband in De sectorstatistieken, die in tegenstelling tot de beroepsstatistieken, redelijk substantieel zijn in België, bieden de mogelijkheid om een socio-economisch portret op te stellen van de handel in Brussel en de eigenschappen ervan naar voren te brengen. Deze gegevens, die uitgebreid worden besproken in de prospectieve analyse van de handelssector, tonen aan dat het gewest er alle baat bij heeft deze sector te ondersteunen op voorwaarde dat hij zijn potentieel kan ontwikkelen. Hoewel het talrijke troeven biedt (dynamisch ondernemersschap, belangrijke bijdrage aan de gewestelijke toegevoegde waarde, tewerkstellingsperspectieven voor de Brusselse bevolking, waaronder jongeren en laaggeschoolden ), Evenwel zijn de vele faillissementen en de daling op lange termijn van de zelfstandige arbeid een teken van structurele en economische kwetsbaarheid. Bovendien tonen de laatst gepubliceerde cijfers van de RSZ een achteruitgang van arbeid in loondienst in 2012 terwijl die tot in 2011 de crisis goed had doorstaan. In een context van sterke concurrentie (die niet beperkt is tot de gewestgrenzen en steeds heviger wordt) en rekening houdende met de talrijke lopende evoluties die werden vastgesteld, wordt de sector er voortaan meer dan ooit toe gebracht om zich te vernieuwen en een identiteit te vormen waarmee hij zich kan onderscheiden. De vele uitdagingen zijn: de elektronische handel, de digitalisering van het traject van de klanten, de commerciële diversiteit, de klantenbinding en de personalisatie van de commerciële relatie, de opkomende waarden die de consumptiewijze kunnen beïnvloeden, de onzekere conjuncturele context en de gevolgen ervan op de koopkracht Hoewel hij veel informatie verschaft, biedt deze sectorale aanpak in de studies van het Observatorium niet de mogelijkheid om bepaalde sectorale realiteiten te vatten (bv. het belang van de elektronische handel of de plaats die buurtwinkels innemen, kunnen niet afgeleid worden uit de sectorstatistieken die uitgewerkt worden op basis van de NACE-BEL-nomenclatuur), noch om pronostieken te maken over de toekomstige volumes aan tewerkstelling of de gezochte beroepsprofielen. Om deze redenen moeten er bij de analyse ook andere benaderingen worden gebruikt, waarvan enkele resultaten verder zijn toegelicht. De handel: beroepen onder structurele spanning Ondanks een grote arbeidsreserve in Brussel zijn de beroepen in de handelssector sinds lang een bron van spanning op de arbeidsmarkt. Het gaat om verkooppersoneel en winkelverantwoordelijken in de brede zin die hun voornaamste afzetgebied in de sector vinden, eventueel via uitzendwerk, maar ook om slagers en in mindere mate bakkers, waarbij de moeilijkheden te wijten zijn aan de kleine omvang van de structuren. De oplossingen voor die problemen zijn divers en afhankelijk van de oorsprong van het probleem. Verschillende spelers uit evenveel domeinen kunnen worden ingezet: verbetering Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 12/18

13 van de kwaliteit van de banen, promotie van het imago van de sector en van de beroepen, permanente opleiding van de werknemers, vooruitziend beheer van de vaardigheden, informatie voor jongeren en werkzoekenden, werken rond de stereotiepen, beroepsopleidingen die de toegang tot werk vergemakkelijken of een meer duurzame inschakeling beogen Onder de transversale factoren die de spanningen verklaren, zijn er de flexibiliteit eigen aan de handelsactiviteiten en het niet al te hoge loon, die een negatief imago geven aan de sector en waardoor schoolgaande jongeren, kandidaat-werknemers (zowel voor de laag- als hooggeschoolde functies) of het bestaande personeel vroeg of laat de handelssector de rug toekeren. Hierbij komt ook de beperkte kennis over het beroepstraject in deze sector of het gebrek aan een beroepsproject, althans bij sommigen, die een baan in de verkoop als broodwinning zien bij gebrek aan beter. De vastgestelde spanningen in de sector hebben mogelijk ook te lijden onder het mannelijke of vrouwelijke karakter dat aan sommige beroepen wordt toebedeeld. Naast deze algemene verklaringen, kan men met de analyse van de gegevens rond vorming/onderwijs de analyse tot een zeker niveau verfijnen. Zo is bij de studie van de verkoopberoepen het verband tussen tewerkstelling en opleiding minder evident vast te leggen. Hoewel meerdere opleidingen op deze beroepen zijn gericht en in zekere mate populair zijn bij jongeren, gaan deze laatsten evenwel niet altijd zoeken naar een job in de verkoopsector zodra hun opleiding achter de rug is. Bovendien streven talrijke niet-gediplomeerde kandidaten uit deze richtingen naar een job in de verkoopsector. Bij de werkgevers is een diploma niet noodzakelijk een rekruteringsvoorwaarde. Daarnaast zijn er nog andere criteria waaraan de kandidaten niet altijd voldoen: criteria die een zekere willekeur bij de evaluatie van de kandidaten teweegbrengen (persoonlijkheid, motivatie, voorkomen, relationele vaardigheden en gedrag ), maar ook objectievere criteria zoals de vereiste talenkennis om de contacten met het nationaal en internationaal cliënteel goed te laten verlopen, commerciële vaardigheden en, vooral in kleine structuren, beroepservaring. Deze onderliggende verklaringen voor de aanwervingsmoeilijkheden die we bij de verkoopsberoepen vaststellen zijn transversaal aan de verschillende specialisaties binnen de verkoop (huishoudartikelen, werktuigen, diensten, HIFI/informatica). Evenwel, voor deze laatste wordt van de kandidaten vaak verwacht dat ze een kennis hebben over het product dat ze aan de man dienen te brengen, dit vooral in kleine ondernemingen. Deze elementen pleiten in het voordeel van een algemene of gespecialiseerde verkoperopleiding waarmee aan de verwachtingen van de kleine structuren, die geen interne opleidingsvoorziening hebben, kan worden voldaan en die de toegang tot een baan voor de laaggeschoolden kan vergemakkelijken zonder hen evenwel een duurzame inschakeling te kunnen garanderen. In tegenstelling tot de beroepen in de verkoopsector is de toegang tot beroepen in de sector van ambachtelijke voeding (zoals slagers), waarvoor een specifieker vaardigheidsprofiel nodig is, over het algemeen verbonden aan de voorwaarde van een kwalificerende opleiding, eventueel gecombineerd met relevante ervaring. De analyse van het verband tussen tewerkstelling en opleiding is bijgevolg makkelijker. Hieruit blijkt dat het aantal studenten in de richtingen die hierop zijn gericht, op lange termijn laag ligt, en zelfs daalt, o.a. door het negatieve imago van deze beroepen. De handel: de beroepen van de toekomst Zonder een precieze schatting te kunnen maken (door een gebrek aan professionele statistieken rond de tewerkstelling, een onvolledige schatting van de werkaanbiedingen ), is de vraag naar beroepen in de handelssector in Brussel hoog en zou dit ook zo moeten blijven door de lokale verankering Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 13/18

14 van de commerciële activiteiten, de belangrijke turnover bij deze beroepen en de demografische evoluties die eigen zijn aan het gewest. Deze beroepen krijgen ook te maken met veranderingen, als gevolg van de sociologische en technologische evoluties, die hoogstwaarschijnlijk de rekruteringsmoeilijkheden zullen versterken. Met steeds veeleisendere en beter geïnformeerde consumenten zullen de commerciële en relationele vaardigheden voor de verkoopmedewerkers belangrijker worden. Zij zullen ook steeds meer blijk moeten geven van professionalisme, expertise in hun domein en kennis van de producten die op de markt beschikbaar zijn en zelfs over vaardigheden in nieuwe informatie- en communicatietechnologieën moeten beschikken. Daarnaast moet er ook gewag worden gemaakt van de tendens waarbij hogere kwalificatievereisten worden gesteld aan het omkaderend personeel, de sleutelactoren voor toekomstige veranderingen. Hierdoor wordt de voorkeur gegeven aan hoger opgeleide kandidaten waardoor de interne promoties, één van de gebruikte kanalen om dit personeel aan te werven, in het gedrang komen. Tot slot zal de e-commerce op zich geen nieuwe banen, maar nieuw-samengestelde beroepen creëren die ICT-kennis vergen. Bij gebrek aan een ondersteunend opleidingsaanbod worden deze vaardigheden vaak op het terrein verworven of, binnen de grootste structuren, eventueel via een interne opleiding. Verschillende sector- en opleidingsactoren denken bijgevolg na over een manier om e- commerce op te nemen in de uit te voeren acties. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 14/18

15 III. De onderwijssector: een prioritaire sector in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, georganiseerd door de gemeenschappen. In Brussel in (bron: BISA): leerlingen in kleuter-, basis- en middelbaar onderwijs. 82% in de Franse Gemeenschap 18% in de Vlaamse Gemeenschap leerlingen in Europese en internationale scholen. 560 instellingen 399 in de Franse Gemeenschap 161 in de Vlaamse Gemeenschap In Brussel, tegen 2020, alle betrekkingen samen (bron: BISA): > 4000 banen te creëren in het basisonderwijs > 3000 banen in het middelbaar onderwijs Talrijke studies brengen het strategisch belang van de onderwijssector in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar voren gezien het maatschappelijk debat waarin hij kadert en de rechtstreekse en onrechtstreekse uitdagingen die hij met zich brengt, zowel voor de Franse Gemeenschap als voor de Vlaamse Gemeenschap: het aantal plaatsen in de scholen, het tekort aan leerkrachten of het behalen van een eerste kwalificatie voor de jongeren enz. Daarnaast krijgt de sector te maken met grote uitdagingen: gezien de demografische evolutie en de verjonging van de bevolking, wordt op basis van de demografische en sectorale vooruitzichten verwacht dat de Franstalige en Nederlandstalige scholen op alle onderwijsniveaus talrijke extra banen zullen moeten creëren. Focus op de beroepen uit de onderwijssector: leerkrachten van het basis-, lager en hoger secundair onderwijs. Dankzij de administratieve gegevens kan men het aantal tewerkgestelde onderwijzers en hun statuut naargelang het net en het onderwijsniveau bepalen en de evolutie ervan over de voorbije vier jaar volgen. Er wordt een schatting gemaakt van het aantal jongeren dat een lerarenopleiding heeft gevolgd en een diploma heeft behaald. Ten slotte koppelt een recente studie 7 de administratieve databanken aan elkaar waardoor er gewerkt kan worden rond de eerste vijf jaar van het beroepsleven van gediplomeerde onderwijzers afgestudeerd van Franstalige hogescholen. Er werden verschillende vaststellingen gedaan. Het aantal banen als onderwijzer neemt toe in Brussel, ongeacht het niveau, maar vooral in het basisonderwijs. In 2012 stijgt het aantal tot voltijdse equivalenten voor de Franse Gemeenschap 8 en voor de Vlaamse Gemeenschap 9. Op alle niveaus wordt het aandeel vrouwen steeds groter, vooral bij Franstalige instellingen. Door de velden opleiding en tewerkstelling met elkaar te vergelijken, stellen we bij de Franstalige Gemeenschap een kloof vast tussen het aantal nieuwe onderwijzers die in in Brussel aan de slag zijn gegaan in een Franstalige instelling en het aantal personen die in dat jaar een diploma van een lerarenopleiding behaalden aan een Franstalige hogeschool. Deze laatsten zouden onvoldoende talrijk zijn om het aantal banen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in te vullen. Bovendien gaat niet elke gediplomeerde aan de slag als onderwijzer, hoewel dit het meest waarschijnlijke traject is. De kloof tussen het aantal nieuwe gediplomeerden en het aantal in te vullen onderwijzerfuncties is één van de aangekaarte verklaringen voor het statuut van knelpuntberoep in het Brussels 7 Delvaux B., Desmarez P., Dupriez V., Lothaire S., Veinstein M., 2013, Les enseignants débutants en Belgique francophone : trajectoires, conditions d emploi et positions sur le marché du travail, onderzoek van het GIRSEF, nr. 92, april. 8 Aantallen in oktober. Onderwijzers vergoedt door de Federatie Brussel-Wallonië, die effectief lesgeven (in voltijdse of deeltijdse arbeidsplaatsen in een school, inclusief leerkrachten in ziekteverlof of zwangerschapsverlof). 9 Aantallen in januari van Nederlandstalige instellingen (de directeurs konden niet onderscheiden worden en zijn eveneens in deze cijfers vervat). Door de Vlaamse Gemeenschap vergoede onderwijzers die effectief lesgeven. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 15/18

16 Hoofdstedelijk Gewest die Actiris, de VDAB, de Franse Gemeenschap en de RVA hebben vastgesteld. Deze verbanden moeten evenwel met zorg worden benaderd: gediplomeerden uit andere gewesten komen ook in Brussel werken. Vervolgens stellen we vast dat verschillende logica s elkaar kruisen: Enerzijds komen de pas afgestudeerden het vaakst terecht in deeltijdse betrekkingen en moeten ze in meerdere netten werken waarbij ze soms in de loop van het schooljaar starten en voor korte periodes werken. De anciënniteit, als beheermethode voor de loopbanen, kan echter enkel in hetzelfde net worden opgebouwd. Door in verschillende inrichtende machten te werken, wordt de kans op een vaste benoeming kleiner. Het risico om uit het onderwijzerberoep te stappen is bijzonder groot voor de personen die vanaf januari worden aangeworven en die verre van een voltijds uurrooster hebben. Daarom lijkt het van groot belang om de werkomstandigheden van de onderwijzers, en met name die van de nieuwkomers, te verbeteren opdat zij minder worden behandeld als een aanpassingsvariabele van het systeem 10. Anderzijds zijn er twee types complementaire arbeidsmarkten voor onderwijzers waarbij sommige nieuwkomers sneller een vaste voet aan de grond krijgen dan anderen. Een primaire arbeidsmarkt: de rol van de netten en de inrichtende machten In beide gemeenschappen moet een aspirant-onderwijzer een aantal stappen volgen vooraleer hij door een school gerekruteerd kan worden. Hij moet voor elke inrichtende macht (IM) en elk net een specifiek dossier samenstellen, en dit naargelang het geval aan de IM voorleggen en/of rechtstreeks bij de directie van de scholen indienen. De sollicitant beschikt hier over een pedagogisch bekwaamheidsbewijs, hij heeft een opleiding tot leraar gevolgd. De werkgevers hebben een rekruteringssysteem opgezet zodat zij steeds over een geschoolde arbeidsreserve beschikken (cvdatabank op basis van onlinekandidaturen, spontane kandidaturen enz.). Deze manier om arbeidsplaatsen in te vullen is meestal ook een garantie op goede arbeidsomstandigheden. Deze primaire arbeidsmarkt voor onderwijzers zou volgens een interne marktlogica functioneren, met stabiele en goed betaalde banen die gepaard gaan met goede arbeidsvoorwaarden en de mogelijkheid om snel carrière te maken. Een secundaire arbeidsmarkt: Actiris als bemiddelaar Actiris ontvangt de werkaanbiedingen van voornamelijk Franstalige scholen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 11 (de VDAB ontvangt op zijn beurt de vacatures van Nederlandstalige scholen) waarvoor ze in hun cv-reserve geen kandidaten vinden. Actiris speelt een bijzonder actieve rol als arbeidsbemiddelaar, voornamelijk voor dringende vervangopdrachten en rekruteringsbehoeften. De werkaanbiedingen worden meestal als Direct Online behandeld, wat betekent dat Actiris de vacature publiceert met alle gegevens van de school en zelf bijna niet betrokken is bij het rekruteringsproces. De school is immers voornamelijk geïnteresseerd in de databank met cv s van mogelijke kandidaten, die over de nodige bekwaamheidsbewijzen, over voldoende geachte bekwaamheidsbewijzen of over een knelpuntkwalificatie beschikken 12. In die zin kunnen we stellen dat Actiris voornamelijk personen aanbrengt voor de secundaire arbeidsmarkt voor onderwijzers. De jobs zijn vaker deeltijdse, tijdelijke of vervangingsbetrekkingen en worden bekleed door tijdelijke nieuwelingen die hun plaats op de primaire markt nog niet hebben veroverd (personen die hun diploma in het buitenland behaald hebben en nog op een erkenning wachten, personen met een knelpuntkwalificatie enz.). Het is mogelijk om een idee te hebben van het aantal jongeren die na afloop van hun studies voor onderwijzer niet bij Actiris langskomen. In 2012 hebben nl. 91 jongeren onder de 25 jaar zich met de code onderwijzer bij Actiris ingeschreven, terwijl 10 Delvaux B., Desmarez P., op. cit. 11 In 2012 heeft Actiris werkaanbiedingen voor het basis- en secundair onderwijs ontvangen. In hetzelfde jaar loopt de reserve aan personen ingeschreven met een overeenstemmende beroepencode op tot Bewijzen waarmee personen die niet over de vereiste pedagogische bekwaamheidsbewijzen beschikken toch kunnen onderwijzen. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 16/18

17 er in 2011, alleen al voor de Franstalige hogescholen, 460 personen zijn afgestudeerd. Er zijn dus wel degelijk twee parallelle arbeidsmarkten die door verschillende aanwervingssystemen worden gestuurd. De rol van het pedagogisch bekwaamheidsbewijs om vaste voet aan grond te krijgen Binnen de Franse Gemeenschap is het uitstroompercentage uit het beroep in de loop van de eerste vijf jaar tot wel twee keer groter bij diegenen die geen bekwaamheidsbewijs bezitten. Het aantal uitstromers met een bewijs ligt na vijf jaar bijna drie keer lager dan bij de groep zonder bewijs (20% t.o.v. 60%) 13. Deze uitstroom is minder hoog in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dan in de rest van de Franse Gemeenschap: de creatie van banen en de mobiliteit van meer ervaren onderwijzers naar de andere gewesten bieden voor nieuwe onderwijzers in de Brusselse instellingen nl. meer tewerkstellings- en stabiliseringsmogelijkheden. Binnen de Vlaamse Gemeenschap ruilt 42% van de onderwijzers jonger dan 30 jaar die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werken tijdens de eerste jaren van de uitoefening van hun beroep hun instelling in voor één in een ander gewest. 18% verlaat de sector 14. Bijgevolg lijkt een pedagogisch bekwaamheidsbewijs 15 van groot belang om het beroep van onderwijzer uit te oefenen en te behouden. Loontrekkenden of werkzoekenden die reeds beroepservaring hebben in andere beroepen, bv. gespecialiseerd in relaties tot anderen (maatschappelijk werker, psycholoog, opvoeder enz.) zouden zich kunnen omscholen door gebruik te maken van de bestaande voorzieningen voor de erkenning van verworven competenties (EVC) of de Individuele Beroepsopleiding (IBO) voor onderwijzers naast de klassieke basisopleidingen. De tewerkstellingsconsulenten van Actiris zouden de werkzoekenden die niet over een bewijs beschikken, maar een interesse in het onderwijs tonen kunnen sensibiliseren om een aangepaste opleiding te volgen. 13 Delvaux B., Desmarez P., op. cit. 14 In Brussel rapport personeel 2012, Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. 15 In het kader van de lopende hervorming van de bewijzen en functies is het bezit van een bewijs of voldoende geacht bewijs een basisvoorwaarde voor een benoeming. Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 17/18

18 GLOSSARIUM Activiteitsgraad en werkgelegenheidsgraad De activiteitsgraad is de verhouding tussen het aantal actieve personen (bestaande uit de werkende beroepsbevolking en de werklozen) en de bevolking tussen 15 en 64 jaar. De werkgelegenheidsgraad (of tewerkstellingsgraad) van de bevolking op beroepsactieve leeftijd is de verhouding tussen het aantal personen van 15 tot 64 jaar dat een baan heeft en het totale aantal personen in deze leeftijdscategorie. Werkloosheidsgraad IAB en administratieve werkloosheidsgraad (NBB) De werkloosheidsgraad volgens de definitie van het Internationaal Arbeidsbureau (IAB), ook wel de geharmoniseerde werkloosheidsgraad genoemd, is het aandeel van het aantal werklozen (personen ouder dan 15 jaar, zonder werk, die beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en werk zoeken) in de beroepsactieve bevolking (zowel werkenden als werklozen). De werkloosheidsgraad IAB wordt berekend op basis van de Enquête naar de Arbeidskrachten, en niet op basis van administratieve gegevens. Over het algemeen stellen we vast dat de werkloosheidsgraad IAB lager ligt dan de administratieve werkloosheidsgraad. Voor de berekening van deze laatste wordt uitgegaan van de verhouding van het aantal werklozen (m.a.w. van het aantal NWWZ dat bij de gewestelijke arbeidsbemiddelingsdiensten is ingeschreven) tot de beroepsactieve bevolking. Werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen In dit verslag bedoelen we met werkzoekende uitkeringsgerechtigde werklozen de niet-werkende werkzoekenden die recht hebben op een uitkering van de RVA, hetzij na een voltijdse tewerkstelling, hetzij na studies. Niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) De niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) zijn personen zonder werk die werk zoeken en onmiddellijk beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Naargelang van hun sociaal statuut, kan het gaan om werkzoekenden die een uitkeringsaanvraag hebben ingediend (WZUA), jongeren in beroepsinschakelingstijd, verplicht ingeschreven werkzoekenden of vrij ingeschreven werkzoekenden. Werkzoekenden die een uitkeringsaanvraag hebben ingediend (WZUA) De werkzoekenden die een uitkeringsaanvraag hebben ingediend, zijn personen die een werkloosheidsuitkering ontvangen (op basis van een voltijdse of deeltijdse tewerkstelling) of een inschakelingsuitkering krijgen. Jongeren in beroepsinschakelingstijd De jongeren die net hun studies hebben beëindigd en nog niet (voldoende) hebben gewerkt om recht op een werkloosheidsuitkering te hebben, kunnen na hun studies die recht geven en na gedurende twaalf maanden als werkzoekende ingeschreven te zijn geweest, een inschakelingsuitkering ontvangen. Deze periode van inschrijving als werkzoekende wordt beroepsinschakelingstijd genoemd. Andere NWWZ Deze categorie bestaat uit werkzoekenden die bij Actiris zijn ingeschreven maar geen werkloosheidsuitkeringen ontvangen of die niet in de beroepsinschakelingstijd zijn ingeschreven. Het gaat dus om personen die wachten op de beslissing van de RVA inzake hun mogelijkheid om voor werkloosheidsuitkeringen in aanmerking te komen, personen met een leefloon of personen die geen enkel vervangingsinkomen ontvangen. Andere studies In deze rubriek worden de studies ondergebracht die niet voldoen aan de eisen die aan het in België georganiseerde onderwijs worden gesteld (gemeenschapsonderwijs provinciaal onderwijs gemeentelijk onderwijs vrij onderwijs). We vinden hier dus de diploma s van buitenlandse scholen in terug, ongeacht het studieniveau. Maandverslag nr. 22 Juni 2014 Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid (Coördinator: Stéphane THYS) De Brouckèreplein Brussel - Tel.: 02/ studies@actiris.be Evolutie van de Brusselse arbeidsmarkt Publicatie juli 2014 pagina 18/18