VoetbaLLL Trainers cursus:

Transcriptie

1 Inhoud Activteiten Module 1-4, Evaluatie VoetbaLLL Trainers cursus: Activiteiten Module 1 4, Evaluatie Veronika Avila Holger Bienzle Alexandre Labatut Roberta Lo Bianco Tom Mitchell Maren Satke Karim Sefiat Craig Winstanley Dit project werd gesubsidieerd door de Europese Commissie (Referentienummer: LLP AT-GRUNDTVIG-GMP). Deze publicatie is een weergave van de visies en inzichten van de auteur. De Europese Commissie kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor enige gevolgen die uit het gebruik van de inhoud van deze publicatie voortvloeien. 1

2 Inhoud Activteiten Module 1-4, Evaluatie Inhoud Activteiten Module 1-4, Evaluatie INHOUD ACTIVTEITEN MODULE 1-4, EVALUATIE... 2 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 1: TEAMBUILDING EN TEAMWORK GROEPSDISCUSSIE WAT ZIJN DE KENMERKEN VAN EEN GOED / EEN SLECHT TEAM? 4 2. GROEPSDYNAMIEK / GROEPSONTWIKKELING 5 3. OEFENING 6 4. WIJ VULLEN ELKAAR AAN 7 5. TORENS VAN PAPIER 8 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: LEIDERSCHAP STIMULEREN BRAINSTORMEN: WAT IS LEIDERSCHAP? 9 7. PRESENTATIE VAN HET FILMPJE: REMEMBER THE TITANS GEVOLGD DOOR DEBAT EN VRAGEN (POWERPOINT) GROEPSDISCUSSIE OVER CONFLICTHANTERING VERSCHILLENDE LEIDERSCHAPSSTIJLEN KWALITEITEN, KENMERKEN EN ROLLEN VAN LEIDERS IN DE SPORT VERTROUW ME WORKSHOP OVER CONFLICTRANSFORMATIE GEWELDLOZE CONFLICTOPLOSSING - AUGUSTO BOAL THEATRE OF THE OPPRESSED - OPSTELLING - FORUMTHEATEROPSTELLING EEN CONFLICT IS.. 20 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 3: RESPECT LEREN EN VERDIENEN CULTURELE VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN IN WAARDEN EN GEDRAG, IN RELATIE TOT DE TERM RESPECT CASUS RESPECT VERDIENEN FOCUSGROEP OVER RESPECT LEREN EN VERDIENEN TOETS JE STEREOTYPEN ACTIVITEIT OVER CULTURELE STEREOTYPEN EN PERSOONLIJKE ERVARINGEN MET DIVERSITEIT VERTEGENWOORDIG JIJ EEN CULTUURTYPE? MUUR VAN WAARDEN KANSEN ZIEN IN DIVERSITEIT DE BETEKENIS VAN DE TERM RESPECT IN VERSCHILLENDE CULTUREN INTERCULTURELE SIMULATIE VOOR HATRRICK VOETBALLL COACHES HATT & TRICKERSTAN 39 TRAININGSACTIVITEITEN MODUL 4: MOTIVATIE CREËREN MOTIVATIE/ CREËREN VAN MOTIVATIE HOE KUNNEN WE DE VERSCHILLENDE MOTIVATIES VAN DE SPELERS ANALYSEREN? STRATEGIEËN HOE KAN DE COACH DE MOTIVATIEVAN SPELERS VERBETEREN VISUALISIERUNG 45 ACTIVITEITEN DIE GEBRUIKT KUNNEN WORDEN BIJ DE EVALUATIE SFEERRUIMTE EVALUATIE MET WEERTYPEN EVALUATIEDARTBOARD EVALUATIE MET DOBBELSTEEN

3 Inhoud Activteiten Module 1-4, Evaluatie 33. EVALUATIENETWERK CREATIEF DENKEN - EVALUATIE

4 Trainingsactiviteiten Module 1: Teambuilding en Teamwork Trainingsactiviteiten Module 1: Teambuilding en Teamwork 1. GROEPSDISCUSSIE WAT ZIJN DE KENMERKEN VAN EEN GOED OF EEN SLECHT TEAM? 20 minuten Door deze activiteit leren de coaches welke invloed teamwork kan hebben op jonge, mannelijke migranten en kansarme jeugd in de maatschappij. Doel Leren wat teamwork inhoudt Leren welke positieve invloed teamwork heeft op prestaties Korte beschrijving van de uitvoering De coaches bespreken in groepjes wat de kenmerken zijn van een goed of een slecht team, en waarom. Hier kunnen ze ook voorbeelden geven van hun ervaringen als coach. Deze activiteit is bedoeld als introductie en dient alleen om de visies van de coaches te vernemen. Deze dienen te worden genoteerd op een flipover of smart board en de coaches kunnen zelf naar voren komen en ideeën opschrijven. Trek de onderwerpen breed, bespreek bijvoorbeeld andere onderwerpen, zoals sociaal klimaat. Het doel van deze activiteit is een beeld te krijgen van de eerdere ervaringen van de coaches met werken in een team. De coaches kunnen hun eigen ervaringen die ze hebben opgedaan bij een sport of in het leven delen met de groep. Hierdoor ontstaat hopelijk een discussie over wat de coaches zien als kenmerken van een goed of een slecht team. Groot vel papier, pennen, whiteboard Deelnemers:Coaches en Coachbegeleider Discussie over de kenmerken van een goed of een slecht team 4

5 Trainingsactiviteiten Module 1: Teambuilding en Teamwork 2. GROEPSDYNAMIEK / GROEPSONTWIKKELING 30 minuten Door deze activiteit leren de coaches hoe groepen zich ontwikkelen en hoe dit invloed kan hebben op jonge, mannelijke migranten en kansarme jeugd in de maatschappij. Doel Inzicht krijgen in het belang van teamwork en groepsontwikkeling Inzicht krijgen in praktische/toegepaste activiteiten die groepsontwikkeling bevorderen Leren hoe groepsontwikkeling in zijn werk gaat Korte beschrijving van de uitvoering Groepsontwikkeling kent de volgende stadia: 1. Vormen vaststellen van individueel gedrag, eerste aanzet tot teambuildingsactiviteiten 2. Stormen mogelijke problemen die zich voor kunnen doen bij de groep 3. Normen hoe kan voetbal normen stimuleren 4. Prestaties hoe weet je dat een groep dit stadium heeft bereikt? Zie 3.1. (Mogelijke) aanvullende informatie om een minipresentatie over dit onderwerp te maken. Aan de hand hiervan gaan de coaches discussiëren over de volgende opdracht in relatie tot het onderstaande voorbeeld over de stadia van groepsontwikkeling: Geef voorbeelden hoe jij als coach het team uit het voorbeeld zou willen stimuleren bij ieder stadium. Voorbeeld 20 jonge, mannelijke migranten met verschillende culturele en religieuze achtergronden komen als onderdeel van het project op bezoek bij jouw voetbalclub. Het opleidingsniveau en de kennis van de taal verschillen van persoon tot persoon. De meesten hebben een sociale of economische achterstand, oftewel de intermenselijke vaardigheden zijn beperkt en ze hebben een laag of geen inkomen. De coaches bespreken de bovenstaande opdracht in kleine groepjes en geven elkaar feedback. Dit kan op een vel papier worden genoteerd zodat iedereen het kan zien. Denk aan niet-sportgerelateerde onderwerpen zoals sociaal en economisch klimaat. De coaches kunnen putten uit hun eigen ervaringen die ze in de sport en in het leven hebben opgedaan. Denk aan voorbeelden van multiculturele topsportteams in het huidige voetbal. Het is de bedoeling dat de deelnemers zo veel mogelijk discussiëren. Voorbeeld (zie boven) Deelnemers: De hele klas Discussiëren over hoe een groep wordt gevormd 5

6 Trainingsactiviteiten Module 1: Teambuilding en Teamwork 3. OEFENING 60 minuten Deze oefening is bedoeld om zelfreflectie te bevorderen over de verschillende rollen in een team en hoe beslissingen worden genomen. door middel van het uitvoeren van een taak meer leren over groepsdynamiek problemen oplossen communicatie samenwerken en projectmanagement in een groep Korte beschrijving van de uitvoering Verdeel de deelnemers in kleine groepjes en vraag ze een verpakking te maken die het ei beschermt bij een val van 5 meter. Regels: Niet al het materiaal hoeft gebruikt te worden, maar er mag niets worden toegevoegd. Er mag niets aan het ei worden vastgemaakt. Vervolgens komen de groepjes bij elkaar en presenteren hun verpakking (presentatie over de naam van de verpakking, eigenschappen, kwaliteiten en voordelen, een marketingstrategie voor een nieuw product). Luister naar de presentaties, laat de eieren vallen, en kijk of de verpakking werkt. Suggesties voor de nabespreking: Welke rol had iedereen in de groep? (bijvoorbeeld tijdbewaker, conflicthanteerder) Hoe kwamen jullie tot een besluit? Deed iedereen mee? Als je deze situatie vertaalt naar een uitwisselingsprogramma voor jeugd: wat heb je geleerd over projectmanagement? Voor persoonlijke reflectie: Wat heb jij gedaan? Wat heb jij niet gedaan? Hoe kun jij je inbreng in de groep verbeteren? Voor ieder groepje: 1 ei, 5 vellen A4-papier, 1 pakje kauwgom, 12 tandenstokers, plakband, 12 paperclips, 4 ballonnen, 1 markeerstift, 4 elastieken, 5 rietjes, touw. Deelnemers: minimaal 4 coaches Gezamenlijk een probleem oplossen en het vervolgens uitleggen/samenwerken in een groep 6

7 Trainingsactiviteiten Module 1: Teambuilding en Teamwork 4. WIJ VULLEN ELKAAR AAN Geen vastgestelde tijd Deze oefening laat zien dat iedereen in een team verschillend is en dat het belangrijk is je dat te realiseren. Teambuilding Acceptatie binnen een groep waarbij aan de deelnemers wordt gevraagd de rol van dove of blinde te spelen. Korte beschrijving van de uitvoering Verdeel de groep in tweetallen van een horende en een dove deelnemer. Maak daarvoor gebruik van oordopjes of iets vergelijkbaars. Vraag iedere horende deelnemer om zijn ogen te bedekken met een sjaal (of iets soortgelijks). De horende deelnemer gaat geblinddoekt achter de dove deelnemer staan en houdt hem/haar vast bij de schouders. Geef ieder tweetal nu mondeling aanwijzingen. De deelnemer die kan horen maar niet zien, zal proberen de dove deelnemer te sturen. Je kunt de oefening moeilijker maken door de tweetallen te vragen om voorwerpen op te pakken en van de ene plek naar de andere te verplaatsen. Na de oefening kun je een debat beginnen door vragen te stellen: Over hun gevoel Belemmeringen Teamwork Samenwerking Hadden ze het gevoel dat ze de ander nodig hadden? Zouden ze het kunnen zonder de ander? Wat kunnen we leren van deze oefening? Iets om de helft van de groep mee te blinddoeken Deelnemers: deelnemers (in tweetallen) Samenwerking en vertrouwen vergroten 7

8 Trainingsactiviteiten Module 1: Teambuilding en Teamwork 5. TORENS VAN PAPIER 25 minuten Deze eerste activiteit heeft te maken met teambuilding en vanuit verschillende standpunten tot een gezamenlijke beslissing komen. Deze eerste teambuildingactiviteit bevordert teamwork. Korte beschrijving van de uitvoering Beschrijving stap voor stap: 1. Verdeel de jongeren in groepen van maximaal zes personen. 2. Leg uit dat je wilt dat ze een plan uitdenken en vervolgens een toren van papier bouwen. Het doel is de hoogste toren te bouwen zonder dat die instort. 3. Leg uit dat het de bedoeling is dat ieder groepslid bijdraagt aan het uitdenken van een plan en dat er niet met bouwen mag worden begonnen voordat de hele groep ermee ingestemd heeft. 4. Deel kranten en plakband uit. 5. De groepen hebben 15 minuten om een toren te bouwen. 6. Bewaar afstand! Reflectie en evaluatie: Vraag de groepen na de 15 minuten een voor een hoe de samenwerking verliep, of een groepslid werd uitgesloten van de opdracht (en zo ja, waarom? Wat voor gevoel gaf ze dat?) en hoe ze tot overeenstemming zijn gekomen. Wanneer alle groepen hun feedback hebben gegeven, gaat de groep in geheel alle torens bekijken. Vraag de groep met de hoogste toren om uit te leggen hoe ze dit bereikt hebben. Vraag, als de tijd het toelaat, de groep in zijn geheel wat ze hadden kunnen bereiken als ze het alleen hadden moeten doen. Deelnemers: Minimaal 6 Kranten, plakband, een horloge Samen een oplossing vinden en de waarde van samenwerken verhogen 8

9 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 6. BRAINSTORMEN: WAT IS LEIDERSCHAP? 10 minuten Deze activiteit zal diverse informatie opleveren over het concept leiderschap. Het draait bij deze activiteit om het ongehinderd laten ontstaan en ontplooien van ideeën. Doel Het delen van verschillende meningen over leiderschap. Een algemeen beeld geven van het onderwerp. Korte beschrijving van de uitvoering Na de brainstormsessie dient een gezamenlijke definitie van leiderschap te worden ontwikkeld. De volgende stap is om de belangrijkste woorden te kiezen, in een groep te onderhandelen en tot een gezamenlijk definitie van leiderschap te komen. Dit is een goede introductieactiviteit. Het is een voorbereiding voordat er dieper op het concept wordt ingegaan. Geen Deelnemers: 5-10 coaches Een algemeen beeld krijgen van het leiderschap 9

10 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 7. PRESENTATIE VAN HET FILMPJE: REMEMBER THE TITANS GEVOLGD DOOR DEBAT EN VRAGEN (POWERPOINT) 30 minuten Het filmpje geeft de deelnemers een voorbeeld van twee verschillende leiderschapsstijlen in hetzelfde team en wat de gevolgen van een intern conflict zijn. Doel Analyseren van een conflict dat voortkomt uit verschillende leiderschapsstijlen Nadenken over de mogelijkheid van het naast elkaar bestaan van verschillende leidersstijlen. Korte beschrijving van de uitvoering De deelnemers kijken een filmpje of lezen een tekst over verschillende leiderschapsstijlen. Daarna volgt een discussie over de rol van de coach als trainer en de verschillende leiderschapsstijlen. Vragen: Welke coachingsmethode is volgens jou het meest effectief als het gaat om sport? En welke als het gaat om opleiden? Vind je dat het werken aan waarden en ideeën in een team kan leiden tot betere prestaties in een sportieve omgeving? Zo ja, hoe dan? Vind je dat verscheidenheid een kracht is van een groep of vind je dat verschillen een groep juist in de weg staan? Waarom? Geef je de voorkeur aan een democratische of een autoritaire leiderschapsstijl? Welke is volgens jou het meest geschikt? Denk je dat het mogelijk is verschillende coachingsmethoden toe te passen binnen dezelfde groep? Reflectie over Wie ben ik als trainer? Wat is mijn eigen leiderschapsstijl? De begeleider dient de deelnemers het hele filmpje (10 minuten) te laten zien, zodat ze de context van de situatie goed begrijpen. Link van het betreffende filmpje: A0Knh3o_6xs Deelnemers: 5-10 coaches Beseffen dat verschillen leiderschapsstijlen naast elkaar kunnen bestaan 10

11 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 8. GROEPSDISCUSSIE OVER CONFLICTHANTERING 50 minuten Deze activiteit geeft de deelnemers een algemeen beeld van wanneer het conflict optreedt en de verschillende oplossingen die de coaches aandragen. De verschillende soorten conflicten analyseren Begrijpen wanneer conflicten zich voordoen Oplossingen delen die conflicten kunnen oplossen Korte beschrijving van de uitvoering Reflectie over waarom kan een conflict optreden? Vraag de deelnemers hun ervaringen te delen over de mogelijke redenen dat de conflicten die ze hebben meegemaakt zich voordeden Delen van ervaringen. Forumtheateropstelling: Vraag de deelnemers om een conflictscène na te spelen (ze dienen gezamenlijk te beslissen welke conflicten ze willen gebruiken); de deelnemers nemen de rol van speler en coach op zich. (Verdeling van rollen/conflict/oplossing van conflicten) Een tweede optie is een presentatie van conflictsituaties en reflectie over Hoe kan de coach als volwassen begeleider in deze conflicten interveniëren? De begeleider kan een bijdrage aan de ervaringen van de coaches leveren door hun oplossingen te noteren en te stimuleren om tot nog andere oplossingen te komen. Papier en pennen Deelnemers: 5-10 coaches Verschillende conflictsituaties analyseren en ervaringen delen die tot een oplossing leiden 11

12 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 9. VERSCHILLENDE LEIDERSCHAPSSTIJLEN 40 minuten Uitleggen van het belang van de oefening in relatie tot de doelen van de workshop. Het doel van deze activiteit is de coaches nieuwe zelfinzichten te geven over hun rol als leider en een eigen leiderschapsstijl. Inzicht geven in het belang van communicatie in relatie tot de rol van leider Verschillende leiderschapsstijlen kunnen onderscheiden en de eigen stijl kennen en kunnen toepassen Korte beschrijving van de uitvoering informatie (zie Bijlage Leiderschap, p. 83) Fiedler (1967) opperde dat er twee categorieën van leiderschap zijn: Taakgericht en Persoonsgericht Leiderschapsstijlen zijn onder te brengen in drie hoofdtypen: Autocratisch, Democratisch en Laissez faire Leiders zijn Aangesteld of Opkomend Vraag deelnemers om zich in de volgende vragen te verdiepen: 1) Pas je wel eens leiderschap toe in het dagelijkse sportleven? Schrijf op wie jij goede leiders in de huidige topsport vindt en waarom ze goed zijn. Verschilt een leider in de educatieve sport van een topmanager? 2) Praktijkopdracht: Ieder groepslid leidt (niet doceren) de groep in een gekozen activiteit (individueel, team of een andere aangegeven vorm), waarbij om de beurt van leiderschapsstijl wordt gewisseld. Bedenk voordat je met de groep gaat werken wat de belangrijkste kenmerken van die stijl zijn en hoe je die stijl aan de klas gaat presenteren. (Een goed rollenspel is een uitstekende manier om de belangrijkste kenmerken en de sterke en zwakke punten weer te geven!) 3) Schrijf de belangrijkste kenmerken van de volgende twee categorieën op: Categorie Taakgericht leiderschap Categorie Persoonsgericht leiderschap 4) Benoem enkele sterke en zwakke punten van elk van de volgende stijlen: Autocratisch Laissez-faire Democratisch 5) Plaats de leiderschapsstijlen nu in de categorie die er het best bij past: Zijn er ook mengvormen of tussenvormen mogelijk van de stijlen? Taakgericht Persoonsgericht 12

13 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 6) In welke praktijksituaties zou je onderstaande stijlen toepassen? Autocratisch Laissez-faire Democratisch 7) Evalueer, nadat je de taak hebt uitgevoerd, wat er gebeurde (je kunt hierbij gebruik maken van ervaringen uit het verleden). Discussieer over wat effectief en minder effectief was en welke (potentiële) problemen gepaard gaan met iedere stijl. 8) Welke leiderschapsstijl zou je toepassen in je dagelijkse sportleven? De begeleider kan het reflectieproces ondersteunen door vragen te stellen en antwoorden te staven. Flip-over, videoscherm, beamer, laptop, filmpje Deelnemers: 5-10 coaches Analyseren van de verschillende leiderschapsstijlen en bewustwording van de eigen leiderschapsstijl 13

14 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 10. KWALITEITEN, KENMERKEN EN ROLLEN VAN LEIDERS IN DE SPORT 75 minuten Het doel van deze oefening is om zelfreflectie te bevorderen over de verschillende leiderschapsstijlen De deelnemers stimuleren om na te denken over de rol van de leider, en de bijbehorende kenmerken en de kwaliteiten Korte beschrijving van de uitvoering De deelnemers worden verdeeld in kleine groepjes. Bedenk een eenvoudige activiteit die je met de aanwezige spullen kunt uitvoeren en kies vervolgens een leider. De leider dient de activiteit uit te voeren met de groep. Verzin meerdere activiteiten, zodat ieder groepslid een keer de rol van leider op zich kan nemen. Deze praktijkopdracht kan worden toegepast op de meeste taken die bij voetbal voorkomen. Vragen voor de nabespreking: Welke kwaliteiten liet de leider zien tijdens de activiteit? Welke kenmerken liet de leider zien tijdens de activiteit? Welke rollen liet de leider zien tijdens de activiteit? Hoe effectief was de leider volgens jou? (Ondersteun je mening met bewijs.) De begeleider dient het reflectieproces in de groepen te coördineren en de ruimte te geven om met iedereen te spreken. Hij kan het groepsproces ondersteunen door het belang van alle meningen te benadrukken, zodat iedere deelnemer zich vrij voelt zijn mening te geven. Ballen, sportveld, flip-over Deelnemers: 5-10 coaches Deelnemers plaatsen in de rol van leider en het gedrag van de verschillende soorten leiders analyseren. Het is een praktijkopdracht waarbij theorie wordt ingebracht. 14

15 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 11. VERTROUW ME 40 minuten Het is een spel met als doel het dynamische proces in een groep te bevorderen. De keuze voor de leider dient verklaard te worden en dat kan een goed moment zijn om te discussiëren over wie een goede leider is. Wederzijds vertrouwen, teamgeest en zelfvertrouwen ontwikkelen Aanzetten tot nadenken over de rol van de leider en de andere rollen in een team en in een groep Korte beschrijving van de uitvoering Een stappenschema van de planning en de uitvoering van de activiteit met een duidelijk beschrijving van de rol van de trainer, de duur en het gebruik van middelen. Verdeel de groepen in teams van vier personen. In ieder team wordt een persoon geblinddoekt. Een andere persoon is de leider van het team. De deelnemers moeten beslissen wie de leider zal zijn. Ze moeten de geblinddoekte persoon aanwijzingen geven om van de ene kant van de kamer naar de andere te komen. De twee overgebleven teamleden fungeren als assistent van de leider. Zij moeten voorkomen dat de geblinddoekte persoon ergens tegenaan loopt. Noch de leider, noch de assistenten mogen iets aanraken. De discussie achteraf richt zich op zes vragen: Hoe beslis je wie de leider wordt? Hoe voelde het om geblinddoekt te zijn? Vertrouwde je de leider? Vertrouwde je de assistenten? Waar had je behoefte aan toen je geblinddoekt was? En als er nieuwe leden in de groep waren? Nabespreking: benadruk het belang van alle rollen in een team, het wederzijds vertrouwen en de teamgeest. Blinddoek Deelnemers: 5-10 coaches Wederzijds vertrouwen, teamgeest, zelfvertrouwen, nadenken over de rol van de leider en de andere rollen in een team 15

16 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 12. WORKSHOP OVER CONFLICTRANSFORMATIE 180 minuten Deze activiteit is nuttig om na te laten denken over de dynamiek van conflicten in trainingsgroepen, wat deze conflicten vragen van trainers, en het zelfbewustzijn en de vaardigheden die nodig zijn om te interveniëren en de conflicten op te lossen. De deelnemers na laten denken over conflicten in trainingssituaties waarbij ze betrokken waren (op wat voor manier dan ook), en het verder bevorderen van zelfreflectie bij de deelnemers aangaande conflictsituaties. Bewust worden op wat voor manier conflicten verband houden met verschillende zienswijzen en handelswijzen die voortkomen uit culturele verschillen. Benaderen met de relevante theoretische visies op conflictontwikkeling, en de verschillende interventiemogelijkheden die trainers tot hun beschikking hebben als zij de verantwoordelijkheid voor de groep dragen. Korte beschrijving van de uitvoering 1. CONFLICT: DE SITUATIE BETER LEREN BEGRIJPEN (75 min.) STAP 1: Wat houdt een conflict voor mij in (in de context van training, jeugdwerk, de omgeving waarin ik leef)? Individuele reflectie (mindmap of ½ DNA) 15 minuten De deelnemers wordt gevraagd om middels een associatieve methode (DNA) na te denken over wat conflict voor hen persoonlijk betekent. Vervolgens een korte verduidelijking van de termen die met conflicten te maken hebben (positieve en negatieve definities van conflict, conflictsoorten, de dynamiek, escalatie), conflicttransformatie (wat houdt het in, strategieën, technieken). STAP 2: Werken in twee- of drietallen met als aandachtspunt de eigen rol in een conflict de persoon zelf als middelpunt (een schema/map van IK en het CONFLICT, met richtinggevende vragen over het soort verhoudingen die iemand ontwikkelt wanneer hij zich in een conflict bevindt) 30 minuten De deelnemers wordt gevraagd een conflict uit het jeugdwerk te kiezen waarmee ze persoonlijk te maken hebben gehad, en dat op een half flip-overpapier te tekenen in de vorm van een mindmap. 16

17 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren Wanneer dit gebeurd is, bespreken de deelnemers hun conflicten in twee- of drietallen. STAP 3: De hele groep verzamelt zich en Conflictanalyse wordt geïntroduceerd (de focus ligt op (onjuiste) percepties die ontstaan tijdens conflictsituaties, escalatie van een conflict) 30 min. 2. CONFLICTTRANSFORMATIE ALS LEERMIDDEL: VAN ANALYSE NAAR INTERVENTIE (90 min.) STAP 1: Culturele verschillen als bron van een conflict? Belang van conflictanalyse Hoe schat ik de situatie in? Introductie van enkele hulpmiddelen voor conflictanalyse, discussie over de bruikbaarheid en toepassing in relatie tot interculturele kennis (45 minuten) Op basis van de persoonlijk conflictschema s van de deelnemers (IK en conflict), discussiëren de deelnemers over de verschillende hulpmiddelen en het nut en de beperkingen hiervan in een bepaalde conflictsituatie. STAP 2: Conflicttransformatie Introductie van basistechnieken voor interventie: Hoe te interveniëren/ de situatie te benaderen? Waar ben ik wel en niet verantwoordelijk voor? Hoe zorg ik er als opvoeder voor dat het conflict een leermoment wordt? De deelnemers krijgen kort informatie met enkele tips over hoe te interveniëren. Dit wordt gevolgd door een afrondend debat. (45 minuten) De begeleider dient het reflectieproces in de groepen te coördineren en de ruimte te geven om met iedereen te spreken. Hij kan het groepsproces ondersteunen door het belang van alle meningen te benadrukken, zodat iedere deelnemer zich vrij voelt zijn mening te geven Genoeg flip-overpapier, gekleurde markeerstiften, flip-over Deelnemers: 5-10 coaches De verschillende manieren/stappen analyseren die conflicten kunnen oplossen 17

18 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 13. GEWELDLOZE CONFLICTOPLOSSING - AUGUSTO BOAL THEATRE OF THE OPPRESSED -OPSTELLING - FORUMTHEATEROPSTELLING 60 minuten Deze activiteit is gericht op het begrijpen en leren van conflictoplossing op een geweldloze manier. De positieve kant van een conflict inzien. Het verschil begrijpen tussen conflict en conflictoplossing, leren dat een conflict altijd uitdagend is en synoniem staat voor een kans, dat de manier waarop we ermee omgaan zowel negatief als positief kan zijn. Ontdekken van de belangrijkste factoren die positieve en geweldloze conflictoplossing mogelijk maken: communicatie, actief luisteren, empathie, respect voor onderlinge verschillen en anderen, creativiteit, de wil om het op te lossen, de vaardigheid om afstand te nemen, de vaardigheid om het eigen ongelijk in te zien (wanneer van toepassing), verzoening. Oefenen met de vaardigheden die nodig zijn om tot geweldloze conflictoplossing (GCO) te komen: communicatie, actief luisteren, empathie, flexibiliteit, creativiteit. Nadenken over en ontwikkelen van de waarden/houding die nodig is bij GCO: respect voor onderlinge verschillen en anderen, de wil om het op te lossen, de vaardigheid om afstand te nemen, de vaardigheid om het eigen ongelijk in te zien (wanneer van toepassing), verzoening. Oefenen van specifieke vaardigheden en houding die nodig zijn om een intercultureel conflict op te lossen (plus de ene die al beschreven is): intercultureel bewustzijn, interculturele vaardigheden, kennis van de eigen cultuur, de vaardigheid om de eigen culturele vooroordelen en stereotypen te herbeoordelen, respect voor andere culturen, openheid, tolerantie. Korte beschrijving van de uitvoering Activiteit 1: Om de deelnemers hun eigen manier om conflicten op te lossen te laten begrijpen en bewust te worden: vraag hun om zich voor het conflict (dat wordt vertegenwoordigd door de gespreksleider) op te stellen met het gezicht naar het conflict toe. Nadat dit is gedaan: vraag iedereen om kort iets te vertellen over de eigen houding/manier om conflicten op te lossen. Activiteit 2: Leg aan de groep uit dat ze een korte toneelscène zullen spelen dat een conflict uitbeeldt. Geven enige informatie over theorie van Boal over de theateropstelling. Leg aan de deelnemers uit dat een goede uitkomst van de activiteit afhangt van hun betrokkenheid en concentratie. Vraag ze om serieus te zijn tijdens de scène en zich te 18

19 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren verplaatsen in het personage dat ze vertegenwoordigen. Er zijn twee groepen, die ieder een ander conflict hebben. Om en om spelen ze de scène en vervolgens publiek. Beide groepen ontvangen een papier met enkele instructies, die ze moeten volgen bij het maken van een scène. De scène bevat een conflict en er wordt NIET tot een oplossing gekomen. Regels: De scène mag maximaal 3 minuten duren Iedereen moet meedoen Na de eerste keer spelen, speelt de groep de scène nog een keer Tijdens de tweede speelronde mag het publiek interveniëren door de uitspraken of houding van een van de acteurs veranderen om tot een positieve oplossing te komen. De persoon die intervenieert, neemt in de scène dan de plaats in van de acteur. Om te interveniëren roep je STOP Per interventie kan slechts één acteur vervangen worden Het is mogelijk om verschillende malen te interveniëren om tot een oplossing te komen, maar er is een tijdlimiet Na beide scènes en de interventies van het publiek vindt er reflectie plaats. VOOR DE BEGELEIDER: Doe voor de nabespreking een korte activiteit om de deelnemers weer uit hun rol te halen. Dit kan bijvoorbeeld een activiteit met beweging zijn waarbij iedereen zijn armen in de lucht steekt en tegelijkertijd schreeuwt. Dit staat symbool voor het buiten het lichaam plaatsen van het personage en alle negatieve emoties die tijdens de scène werden gevoeld. Tijden: 20 minuten om de scène te maken en te oefenen 3 minuten om de scène uit te spelen 20 minuten om het een tweede keer te spelen, met interventie van het publiek 30 minuten nabespreking De begeleiders zijn verantwoordelijk voor de theateropstelling en dienen de deelnemers te stimuleren om actief mee te doen. Flip-over, pennen Deelnemers: 5-10 coaches Door middel van forumtheateropstelling de eigen manier waarop conflicten worden beschouwd en opgelost uit te drukken en te delen 19

20 TRAININGSACTIVITEITEN MODULE 2: Leiderschap stimuleren 14. EEN CONFLICT IS minuten Deze activiteit is gericht op het concept conflict. Met een brainstormsessie wordt er aangezet om tot verschillende definities van conflict te komen, en vervolgens wordt er door overleg in de groep een gezamenlijke definitie bedacht. De deelnemers laten nadenken over het concept conflict Het eigen concept vergelijken met die van anderen Samenwerken om tot een gezamenlijke definitie te komen Korte beschrijving van de uitvoering 1. Verdeel een groot vel papier in kolommen en zet boven iedere kolom een letter van het alfabet. Voor deze oefening is A tot en met H voldoende. 2. Vraag de deelnemers ieder afzonderlijk om woorden te bedenken die met conflict te maken hebben. Iedereen moet proberen om voor iedere letter in ieder geval één woord te bedenken (bijvoorbeeld A-afzijdig, B-bedreigen ). Iemand kan aangewezen worden om de woorden die worden geroepen op te schrijven, maar de deelnemers kunnen ook zelf hun woorden noteren. In deze fase vindt er nog geen discussie plaats over de reden waarom een woord is gekozen. (5 minuten) 3. Als het schema gevuld is (het is verstandig een tijdlimiet aan te houden), kunnen de deelnemers elkaar vragen waarom ze voor een woord hebben gekozen wat bepaalde woorden inhouden, wat de relatie is met conflict, enzovoort. Er dient echter geen oordeel over de woorden gegeven te worden. (3 minuten) 4. De deelnemers worden verdeeld in twee- of drietallen en kiezen een letter van het schema. (Het is beter als geen van de twee- of drietallen dezelfde letter kiezen) Vervolgens stellen ze een kort bericht op voor een buitenaards wezen dat onbekend is met de term conflict en leggen ze uit wat het betekent. Iedere groep dient gebruik te maken van de woorden die bij de gekozen letter horen. De berichten worden vervolgens gedeeld met de hele groep. (10 minuten) 5. Verdeel de deelnemers in nieuwe groepen van vier of vijf personen en vraag iedere groep een korte definitie van conflict te bedenken in de vorm van een slogan. Deze kunnen allemaal beginnen met Een conflict is. Vervolgens probeert iedere groep een creatieve manier te bedenken om hun definitie te presenteren. Ze kunnen bijvoorbeeld een scènetje maken waar iedereen bij betrokken wordt. Als een presentatie dient te worden voorbereid is er extra tijd nodig. (10 minuten) Reflectie en evaluatie: Terug in de groep worden de deelnemers uitgenodigd om ieder voor zich te reflecteren over hun ervaringen met de interactie tussen de groepsleden. Hoe is de groep tot het bericht aan het buitenaardse wezen 20