o Thema 3 Het ontstaan van een democratie

Transcriptie

1 Thema 3 Het ntstaan van een demcratie Samenvatting Een nieuwe kning Ten Naplen in 1813 verslagen werd dr Engeland, knden de Nederlanders weer handelen met Engeland. Het Franse rijk bestnd niet meer. Engeland en Rusland riepen in 1815 het Kninkrijk der Nederlanden uit. Ze wilden niet dat Frankrijk weer z grt zu wrden, dus mest er een sterk land kmen ten nrden van Frankrijk. Het nieuwe kninkrijk bestnd uit de Nrdelijke Nederlanden en de Zuidelijke Nederlanden. Ze kregen k de klnies terug die Engeland had afgepakt. Willem I werd de eerste kning. Hij zrgde dat het weer beter ging met het land. Hij benemde zijn eigen ministers. Hij benemde k de mensen die in de Eerste Kamer mchten zitten. Een kleine grep rijken mcht de Tweede Kamer kiezen. Kning Willem I liet kanalen aanleggen en wegen verbreden. Er kwamen steeds meer stmbten en in 1839 reed de eerste stmtrein dr Nederland. In de Zuidelijke Nederlanden waren ze niet z tevreden ver de kning. In het zuiden wnden veel kathlieken en Willem I was prtestant. In 1830 begn de Belgische Opstand. Willem I wilde dat België bij Nederland bleef en stuurde een leger. Pas in 1839 gaf Willem het p. België werd een apart kninkrijk. De mensen in de Nrdelijke Nederlanden waren bs p Willem I, mdat hij had veel geld had pgemaakt tijdens de Belgische pstand. De macht bij het vlk Ten Willem II, de zn van Willem I, aan de macht kwam, zag hij dat het niet z langer kn, De burgers waren ntevreden en wilden meer te vertellen hebben. Willem II vreg Thrbecke m een nieuwe grndwet te schrijven. De grndwet van 1848 was het begin van de demcratie. In de grndwetstaat beschreven welke rechten de burgers hebben: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van nderwijs, vrijheid van gdsdienst en vrijheid van vereniging. In de nieuwe wet stnd k dat er verkiezingen mesten kmen. De vlksvertegenwrdigers van de prvincies kzen de Eerste Kamer. Mannen die veel belasting betaalden en uder waren dan 23 jaar, kzen de Tweede Kamer. Omdat iedereen wel wilde stemmen kregen in 1917 alle mannen kiesrecht. In 1919 mchten de vruwen k stemmen. Vruwen k! In de negentiende eeuw mchten alleen jngens naar de universiteit. Rijke meisjes gingen naar een meisjesschl. Arme meisjes hadden een heel ander leven. Zij mesten al jng aan het werk m geld te verdienen. Aletta Jacbs wilde wel naar de universiteit. Maar mdat ze geen jngen was, mcht dat niet. Ze deed eerst een andere pleiding en daarna wilde Aletta tch echt naar de universiteit. Ze schreef een brief aan minister Thrbecke en mcht ten student aan de universiteit wrden. Ze was de eerste vruw daar en ten ze afstudeerde, was ze de eerste vruwelijk dkter in Nederland. Aletta zag als dkter dat veel vruwen het zwaar hadden. Ze prbeerden hun leven makkelijker te maken. Ze vcht k vr de emancipatie van de vruw en werd vrzitter van de vereniging vr vruwenkiesrecht. Aletta wilde dat vruwen dezelfde rechten kregen als mannen. Dat lukte. Aletta was 68 jaar ten ze vr het eerst mcht stemmen. Malmberg, þhertgenbsch MATNTBERG blz.5 van 10

2 Begrippen Kninkrijk der Nederlanden Kninkrijk dat Engeland en Rusland uitriepen in Het bestnd uit de Nrdelijke Nederlanden, de Zuidelijke Nederlanden en de klnies. Eerste en Tweede Kamer De vlksvertegenwrdiging. Zij cntrleren de regering' De Tweede Kamer det zelf k vrstellen vr wetten' De leden van de Tweede Kamer wrden nu direct gekzen dr de burgers. De leden van de Eerste Kamer wrden gekzen dr de vlksvertegenwrdigers van de Prvincie, Belgische Opstand Opstand van de Zuidelijke Nederlanden, die in 1830 begn' Pas in 1839 werd het zuiden een eigen kninkrijk: België' Willem II grndwet Zn van Willem L Hij was de tweede kning van het Kninkrijk der Nederlanden. De belangrijkste regels vr een land: waar iedereen zich aan met huden, waar iedereen recht p heeft en he het land bestuurd met wrden. Thrbecke demcratie Aletta Jacbs vruwenkiesrecht emancipatie Een geleerde die in 1848 een nieuwe grndwet schreef. Die grndwet betekende het begin van de demcratie in Nederland. Demcratie wil zeggen: het vlk regeert. In een demcratie beslist de meerderheid wat er in het land met gebeuren. De eerste vruwelijke dkter van Nederland. En vrzitter van de vereniging vr vruwenkiesrecht. Het recht vr vruwen m te stemmen bij verkiezingen, Net als bij mannen Het idee dat een grep mensen dezelfde rechten en kansen met krijgen als andere grepen Malmberg, þhertgenbsch MAtT.[BERG blz. 6 van 10

3 Het ntstaan van een dem úatie Dit weet il< nu l-es X Y"en mâeatwe!<ning ' Engeland en Rusland riepen in 1815 het Kninkrijk der Nederlanden uit. ' De nieuwe kning werd VØillem I. Hij zrgde ervr dat het weer beter ging met het land. ' Willem I besliste het liefst alleen. Zljn ministers mesten den wathij zer. ' In het núden kwamen mensen in pstand. Het ztiden werd een apart land: België. \Villem I trad af. Zijn zn \X/illem II werd in 1840 kning. fi*es 2 Ae mac*zt bq * ec vll< ' \X/illem II werd in 1840 de nieuwe kning. Het vlk wilde dat hij beter luisterde naar de mensen. Thrbecke schreef een nieuwe grndwet. Het vlk kreeg meer macht. Het was het begin van de demcratie in Nederiand. Het vlk mcht kiezen wie er in de regering kwam. Eerst mchten alleen rijke mannen kíezen,later k vruwen en minder rijke mannen. De belangrijkste rechten in de grndwet zljn de vrijheid van meningsuiting, nderwijs, gdsdienst en vereniging. Les 3 Vruwen l{! ' In de negentiende eeuw mchten alleen jngens naar de universiteit. Rijke meisjes gingen naar een meisjesschl. ' AlettaJacbs mcht van minister Thrbecke als eerste vruw naar de universiteit. Ze werd de eerste vruwelijke dkter. ' Aletta vcht vr het vruwenkiesrecht. ' Aletta zag ais arts veel vruwen die het zwaar hadden. ' Zebleef prberen hun leven makkelijker te maken. ' Vanaf 191,7 hadden vruwen k kiesrecht. Brandaan 8' samenvarring. O Malmberg's-Herrgenbsch 3

4 thema 3 ì r:' /. les 4 Ged m te weten STAP 1 Sarnenvatting STAP 2 Begrippen EI\JûILRIID II{ t{tdtßtal{ptn {/tt. \{[f rl I t{1eßd D[ I'ltEt/h/r l(ilt t6. lii Dt$il5tt tltï ilffst Átlff[. til ld39 h/trd l{tr 2l/lrtil ff t AP,4IT r,{r{d. ìt cì IN IT4O \^lêrd hiittiivl IT KONIll(. lli' t/i'tirdt ll/it IIA R llêt VOLI(. l{tï vtl( t'ldrfiï itrst tl0ct{íël{ raftr 0r( lfta f'l 64 ll.l Dt Nt0fl'ltlfl'lD tttltt/ r'i0(llttn A tftl'{ J0ll6fll$ i\l4ar Dt l/l'ilvër$lîtlf. AL[1t4 {,qc0bt I'10cfl1 Als tfr$le yß0lll,/ lr{ar Di l/ ilvtrf{îfrí. 5 t F ffi,q ETÎ V( CfiI V00R lltï l/[0t/t{ill{l(lt$r[0lr. \/AII/{F I$I$ IIADDIN /qtte l(tr.îricflr tll t Ga naar STAP 1 in je werkbek. Belgische Opstand Opscand van de Tuidelij Nederlanden, die in 1831 begn. Pas in 1839 werd het zuiden een eigen België On

5 t fl i" r.l glrl,r: ;rerrt (ninkrijk der {ederlanden (ninkrijk dat Engeland :n Rusland uitriepen in [815. Het bestnd uit de {rdelijke Nederlanden, 1e Zuidelijke Ned.erlanden :n cle klnies. Eerste en Tweede kamer De viksvertegenwrliging. Zrj cntrleren de iegering. De Tweede kamer let zelf k vrstellen i r w ttefl. De ieden van le Tweede kamer wrden nu direcr gekzen dr Je burgers. De leden van de Eerste Kamer wrden gekzen dr vlksvertegenwrdigers van de prvincies. tselgische Opstand Opstand van de Zurdelllke Nederianden, die in 1830 begn. Pas in 1839 werd het zuiden een eigen kninkrijk: België. Willem II Znvan \X/illem I. Hij was de tweede kning van het Kninkrijk der Nederlanden. grndwet De belangrijkste regels vr een land: waar iedereen zich aan met huden, waar iedereen recht p heeft, en he het land bestuurd met wrden. Thrbecke Een geleerde die in 1848 een nieuwe grndwet schreef. Die grndwet betekende het begin van de demcratie in Nederland. AlettaJacbs De eerste vruwelijke dkter van Nederland. En vrzitter van de vereniging vr vruwenkiesrecht. emancipatie Het idee dat een grep mensen dezelfde rechten en kansen mer krijgen als andere grepen mensen. Ga naar STAP 2 in je werkbek 'rì nu I O