Regioscan Stadshagen. ten behoeve van. Netwerkbureau Kinderopvang. Versie 1.0

Transcriptie

1 Regioscan Stadshagen ten behoeve van Netwerkbureau Kinderopvang Versie 1.0 Alkmaar, 31 mei 2010

2 Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder vooraf schriftelijke toestemming van Linkin Business. Copyright 2010 Linkin Business BV Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord... 4 Samenvatting Inleiding Aanleiding tot onderzoek Onderzoekdoelstelling Opdrachtgever en uitvoerder Onderzoeksopzet en verantwoording Leeswijzer Stadshagen Geschiedenis Stadshagen Stadshagen Stadshagen in kaart Voorzieningen Bereikbaarheid Status Stadshagen Ontwikkeling Stadshagen Bevolking Gezinssituatie Opleiding en inkomen Cultuur Capaciteit kinderopvang Aanbod Participatie kinderopvang Voorkeursdagen Wachtlijsten Gewenste capaciteit Ontwikkeling van de vraag Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen ten aanzien van capaciteit Bronnen Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 3

4 Voorwoord Geachte lezer, Voor u ligt het rapport van Linkin Business ten behoeve van Netwerkbureau Kinderopvang. Linkin Business heeft het werken aan deze scan en de samenwerking met de opdrachtgever als plezierig ervaren en hoopt dat de opdrachtgever na het lezen van het rapport dit project als geslaagd beoordeelt. We willen alle betrokkenen graag bedanken voor hun medewerking aan de totstandkoming van dit rapport. Wij wensen u veel plezier bij het lezen! Alkmaar, 31 mei Namens het team van Linkin Business Reinoud Bliek Richard Mosch John Voskens Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 4

5 Samenvatting Deze rapportage is geschreven in opdracht van Netwerkbureau Kinderopvang. Netwerkbureau Kinderopvang is per 1 september 2008 ingesteld en heeft de opdracht op praktische en oplossingsgerichte wijze kinderopvangorganisaties, organisaties voor primair onderwijs en gemeenten te ondersteunen en te stimuleren bij het realiseren van meer capaciteit in de kinderopvang (0-12 jaar). Om te bepalen hoe de situatie er op regionaal gebied uitziet voert zij op wijkniveau een scan uit, welke leidt tot inzicht in de plaatselijke kinderopvangsituatie. Onderzoek- en adviesbureau Linkin Business heeft in samenwerking met Netwerkbureau Kinderopvang een model ten behoeve van de regioscan ontwikkeld. Op basis van dit model worden meerdere locaties in kaart gebracht. Deze rapportage richt zich op de Vinex- wijk Stadshagen in Zwolle. De centrale onderzoekdoelstelling is dan ook: Het in kaart brengen van de status van kinderopvang te Stadshagen en de ontwikkeling van de vraag in de jaren tot en met 2018 Stadshagen is een Vinex- locatie aan de rand van Zwolle. Stadshagen bestaat uit twee delen: Stadshagen 1 en Stadshagen 2. De komende jaren worden er nog woningen bijgebouwd, dit zijn voornamelijk woningen in het gebied Stadshagen 2. Onlangs is bekendgemaakt dat Stadshagen in 2023 in zijn geheel gerealiseerd zal zijn. Deze planning is reeds meerdere keren aangepast door de economische crisis. Projectontwikkelaars krijgen huizen moeilijker verkocht, daarom zijn zij ook voorzichtig met de bouw van huizen. De bewoners zien Stadshagen als een mooi opgezette wijk. De bewoners beoordelen de voorzieningen met het rapportcijfer 7,4. De tevredenheid over de groenvoorzieningen is echter relatief laag met 38%. De bereikbaarheid scoort onder Stadshagenaars eveneens relatief laag, 35% van de inwoners vindt dat Stadshagen goed bereikbaar is per auto. Van de Nederlandse bevolking is 21,4% 0-12 jaar oud, in Stadshagen is dat 26,3%. In de categorie jaar is het 41,1% ten opzichte van 27,5% van de landelijke bevolking. Bijna de helft (49,1%) van de huishoudens in Stadshagen heeft kinderen, dit is bijna 15% hoger dan het landelijk gemiddelde. Deze cijfers bevestigen het beeld dat Stadshagen een wijk is met veel en relatief jonge gezinnen met kinderen. In Stadshagen is 84,1% autochtoon, dit is voor heel Nederland 80,1%. 15,5% van de inwoners is van Niet- Westerse afkomst, in Nederland is dat 11%. 0,5% van de bevolking valt onder Westerse nieuwe Nederlanders. Deze nieuwe Nederlanders zijn vrijwel alleen Joegoslaven. Op basis van de landelijke aanname zal het percentage autochtonen afnemen naar een percentage van 82,2%. In 2018 is 16,8% Niet- Westers en 1,0% Westers. Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 5

6 Hieronder een overzicht van de huidige en gewenste capaciteit per indicatiejaar. Overzicht kinderopvang Stadshagen Periode: Bevolking 0-3 jaar Participatiegraad 56,6% 56,6% 56,6% 56,6% Wachtlijstcijfer netto wachtlijst 14,9% 14,9% 14,9% 14,9% Gewenste capaciteit in kindplaatsen Capaciteit in kindplaatsen Tekort in kindplaatsen Bevolking 4-12 jaar Participatiegraad 32,1% 32,1% 32,1% 32,1% Wachtlijstcijfer netto wachtlijstcijfer 16,2% 16,2% 16,2% 16,2% Gewenste capaciteit in kindplaatsen Capaciteit in kindplaatsen Tekort in kindplaatsen Zoals in het bovenstaande overzicht is te zien neemt het tekort in kindplaatsen voor zowel KDV als BSO de komende jaren toe van respectievelijk 67 en 73 in 2010 tot 184 naar 244 in De toename heeft te maken met de huizenbouw die de komende jaren gepland staat en daarmee het logische gevolg dat het aantal personen mee groeit. Een verandering in de planning van de woningbouw kan er echter voor zorgen dat het tekort lager uitvalt. Dit heeft te maken met de mogelijke gevolgen van de economische crisis welke door relevante stakeholders momenteel nog niet te overzien zijn. De wachtlijst is het belangrijkste mechanisme waar ondernemers op sturen. Vervuilingen tot 80% zijn geen uitzondering waardoor het beeld van ondernemers vertroebeld is. Er is namelijk een groot verschil tussen de netto wachtlijst en de bruto wachtlijst. Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 6

7 1. Inleiding 1.1 Aanleiding tot onderzoek In het takenpakket van Netwerkbureau Kinderopvang zitten nogal wat onderdelen die vragen om een behoorlijk kennisniveau, zoals: Het op praktische en oplossingsgerichte wijze stimuleren en ondersteunen van kinderopvangorganisaties, rganisaties voor primair onderwijs en gemeenten bij het realiseren van meer capaciteit in de kinderopvang (0-12 jaar). Om te bepalen hoe de situatie er op regionaal gebied uitziet voert zij per gebied een regioscan uit, deze rapportage is voor de Vinex- locatie Stadshagen in Zwolle. De regioscan leidt tot inzicht in de plaatselijke kinderopvangsituatie. Om een dergelijke regioscan efficiënt uit te voeren is er reeds een regioscan- model ontwikkeld. 1.2 Onderzoekdoelstelling Het centrale doel van het onderzoek is: Het in kaart brengen van de status van kinderopvang te Stadshagen en de ontwikkeling van de vraag in de jaren tot en met Opdrachtgever en uitvoerder Het Netwerkbureau Kinderopvang is per 1 september 2008 ingesteld door het ministerie van OCW voor de periode van drie jaar. Het Netwerkbureau Kinderopvang opereert onafhankelijk en heeft de opdracht op praktische en oplossingsgerichte wijze kinderopvangorganisaties, primair onderwijs en gemeenten waar mogelijk te ondersteunen bij het realiseren van meer capaciteit in de kinderopvang (0-12 jaar). Bij de uitvoering van de opdracht wil het Netwerkbureau vooral samen aan de slag met alle betrokken partijen. Onderzoek- en adviesbureau Linkin Business heeft dit onderzoek verricht in opdracht van en in samenwerking met Netwerkbureau Kinderopvang. Het onderzoek is uitgevoerd door Richard Mosch, Reinoud Bliek en John Voskens. 1.4 Onderzoeksopzet en verantwoording Linkin Business heeft in samenwerking met Netwerkbureau Kinderopvang een opzet voor het model regioscan gemaakt. Aan de hand van dit model is Linkin Business gestart met deskresearch. Op basis van het model zijn alle relevante gegevens uit 27 verslagen en 26 websites geselecteerd. Aanvullend is de selectie getoetst in 3 diepte-interviews ter plaatse en 17 telefonische interviews. Op basis van deze onderzoeksresultaten zijn conclusies en adviezen geformuleerd. 1.5 Leeswijzer In dit rapport zijn de bronnen als voetnoot toegevoegd en worden resultaten van Stadshagen afgezet tegen landelijke resultaten. Hiernaast is er uitgegaan van twee scenario s, te weten: In het eerste scenario is er uitgegaan van het onderzoek Wachtlijsten en wachttijden buitenschoolse opvang en dagopvang, 5 e meting. Hierin wordt er uitgegaan van het feit dat er 1,9 kinderen per kindplaats worden opgevangen in zowel het KDV als in de BSO; In het tweede scenario is er uitgegaan van een gemiddelde dat is verkregen uit vier interviews met vier lokale ondernemers. Hierin wordt uitgegaan dat er 2,41 kinderen kunnen worden opgevangen per kindplaats in het KDV en 2,30 in de BSO. Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 7

8 2. Stadshagen 2.1 Geschiedenis Stadshagen Stadshagen is de eerste wijk in Zwolle die aan de andere zijde van het Zwarte Water is gebouwd. De eerste huizen welke in 1996 in de Mastenbroekerpolder gebouwd werden, waren de aanzet voor de bouw van een wijk waar uiteindelijk inwoners moeten gaan wonen. Op de plek waar nu Stadshagen ligt, heeft tussen 100 en 500 na Christus een dicht moerasgebied gestaan. In de 14 e eeuw werd het gebied ontgonnen en ingepolderd. De oorspronkelijke opzet van Stadshagen is ontworpen door stedenbouwkundige Klaus Folmer. Dit is later uitgewerkt door bureau BGSV uit Rotterdam. De eerste paal werd geslagen op 27 november De Mastenbroekenpolder, die al vanaf de 15e eeuw vrijwel onaangetast langs Zwolle lag, biedt nu plaats voor relatief jonge gezinnen Stadshagen Stadshagen ligt in het verlengde van het historische centrum van de stad. Het nieuwe deel van Zwolle ligt aan het Zwarte Water, de rivier die de verbinding vormt met het centrum van de stad en daar overgaat in de stadsgracht. Op de fiets ben je vanuit Stadshagen in vijftien minuten bij de Peperbus (75 meter hoge toren), een belangrijk herkenningspunt voor veel Zwollenaren. 2 Stadshagen 1 is een jonge, moderne wijk. De wijk bestaat uit de buurten Milligen, Schoonhorst, Werkeren en Frankhuis. De gemeenteraad heeft in 2002 Stadshagen 2 aangewezen als grote nieuwbouwlocatie. Deze locatie sluit aan op Stadshagen 1, zodat er één samenhangende wijk ontstaat. Stadshagen 2 wordt gebouwd ten noorden en westen van het huidige Stadhagen 1. Het tweede gedeelte zal gaan bestaan uit drie buurten: De Tippe, Breecamp en Breezicht. Om en gedeeltelijk door Stadshagen 2 wordt de Hasselterweg gebouwd, de nieuwe rondweg van Stadshagen. 3 Uiteindelijk zal Stadshagen rond het jaar 2023 gereed zijn. De wijk zal dan de grootste wijk van Zwolle zijn met woningen en rond de inwoners. Dit betekent dat dan bijna 24% van de inwoners van Zwolle in Stadshagen woont. Het woningaanbod in Stadshagen speelt in op de vraag van het nieuwe millennium. Men kan kiezen uit een rijke variatie aan woningen; van gestapelde appartementen tot eengezinswoningen. Huren of kopen is mogelijk in alle prijsklassen. Ook bestaat op beperkte schaal de mogelijkheid een praktijk aan huis te beginnen. Van de woningen in Stadshagen is ongeveer 70% koopwoning en 30% huurwoning. Van de koophuizen is ongeveer 30% relatief goedkoop (rond de ), 40% tot en 30% relatief duur (boven ). Van de mensen die in Stadshagen wonen komt ongeveer 60% uit Zwolle, 20% uit de regio en 20% uit het westen. 4 Volgens het Woonbelevingsonderzoek Stadshagen 2008 zien de bewoners van Stadshagen de wijk als een mooi opgezette wijk. Niet-bewoners, wonend in andere wijken dan Stadshagen, zien het gebied als een saaie, eentonige Vinex- wijk Buurtnieuws: 3 Buurtsite Stadshagen: 4 Interview Ton Poortvliet, coördinator informatiecentrum Stadshagen Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 8

9 2.3 Stadshagen in kaart Stadshagen: Zwolle in deelgebieden: Stadshagen 2 zal komen binnen het met rood omstippelde gebied naast Stadshagen 1. Hierboven is de stad Zwolle te zien. Het gebied met het nummer 10 is de de wijk Stadshagen 2. Stadshagen, gelegen aan de andere kant van de rivier het Zwarte Water: 2.4 Voorzieningen In 1996 zijn de eerste huizen in Stadshagen gebouwd. Er waren toen bijna geen voorzieningen, behoudens een supermarkt, drogist, slijterij en een huisartsenpraktijk. Inmiddels staat er een volwaardig winkelcentrum met onder meer twee supermarkten en bekende winkels als Kruidvat, Bart Smit en Hema. Naast deze winkels is er ook het Gezondheidshuis en het Cultuurhuis, waar tal van activiteiten worden georganiseerd. Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 9

10 Nabij het centrum van Stadshagen ligt het Twistvlietpark waar diverse festiviteiten, zoals het jaarlijkse Stadshagenfestival, plaatsvinden. 63% van de inwoners van Stadshagen is tevreden over het aantal voorzieningen in Stadshagen. De inwoners van Stadshagen beoordelen het aantal voorzieningen in Stadshagen met het cijfer 7, Bereikbaarheid De stad Zwolle is vanaf de snelweg A28 goed te bereiken. De A28 gaat door Zwolle heen en loopt van Utrecht tot aan Groningen. Net als andere Vinex- wijken ligt Stadshagen dicht tegen de stad Zwolle. De binnenstad van Zwolle is voor de bewoners goed per fiets en openbaar vervoer te bereiken. Voor autoverkeer is dit een stuk lastiger. De Twistvlietbrug, de snelste verbinding tussen de wijk en de binnenstad, is alleen toegankelijk voor openbaar vervoer en fietsers. Het autoverkeer kan gebruik maken van de Mastenbroekerbrug of de Frankhuizerallee om de wijk binnen te komen. Een andere mogelijkheid is om via de N331 te rijden en vervolgens aan de noordkant de wijk binnen te gaan. 6 Uit twee gesprekken met bewoners blijkt dat de bereikbaarheid van Stadshagen op veel ergernis stuit. Dagelijks staat het namelijk vast met auto s om de wijk in te gaan. Volgens het Woonbelevingsonderzoek Stadshagen 2008 vindt 35% van de inwoners dat Stadshagen goed bereikbaar is per auto. De 60% die ontevreden is over de bereikbaarheid, wil vooral meer toegangswegen tot de wijk en betere mogelijkheden om met de auto door Stadshagen heen te rijden. Van de bewoners is 12% tevreden met het bereiken van andere buurten in Stadshagen per auto, dit is relatief laag. Doordat er twee ingangen zijn om de wijk in te gaan is de wijk autoluw te noemen. 2.6 Status Stadshagen In 2009 zijn, mede door de economische crisis, beduidend minder woningen opgeleverd in Stadshagen dan in voorgaande jaren. Momenteel staan er in Stadshagen zo n woningen en de komende jaren worden er nog woningen bijgebouwd. De voorzieningen die er momenteel zijn, voorzien in veel verschillende levensbehoeften, aldus Cobie Hamming- Pijl van het informatiecentrum Stadshagen. De planning voor de bouw van Stadshagen 2 is reeds weer met enkele jaren verlengd tot De economische moeilijke tijd maakt het vooral voor projectontwikkelaars onzeker of gebouwde huizen wel worden bewoond. Ton Poortvliet van het informatiecentrum Stadshagen: De vraag naar de woningen is er wel degelijk door de sloop van verschillende appartementen en huizen in de oudere delen van Zwolle. Bewoners van deze woningen worden zo gestimuleerd om zich in Stadshagen te vestigen. 2.7 Ontwikkeling Stadshagen Het project Stadshagen wordt aangestuurd door projectbureau Stadshagen, welke op het stadskantoor gevestigd is. NAW gegevens zijn te vinden in de bijlage. 5 Woonbelevingsonderzoek Stadshagen Interview Cobie Hamming-Pijl, informatiecentrum Stadshagen Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 10

11 3. Bevolking In dit hoofdstuk wordt de ontwikkeling van de bevolking op verschillende manieren uiteengezet. Eerst wordt er een vergelijking op basis van cijfers van 2009 gemaakt tussen Nederland en Stadshagen, gevolgd door een vergelijking in de indicatiejaren 2012, 2015 en Bevolkingsopbouw In de onderstaande tabel is de bevolkingsopbouw van 2009 weergegeven voor Nederland en Stadshagen. Bevolkingsopbouw Bron: Perioden Nederland Stadshagen CBS Statline, 2009 OS Zwolle, januari Leeftijd aantal % aantal % 0-3 jaar , ,8 4-9 jaar , , jaar , , jaar , , jaar , , jaar , , jaar , , , ,4 Totaal Van de Nederlandse bevolking is 21,4% 0-12 jaar oud, in Stadshagen is dat 26,3%. Voor Stadshagen ligt het percentage kinderen in de categorieën 0-3 jaar en 4-9 jaar respectievelijk 5,3% en 5,2% hoger dan op landelijk niveau. In de categorie jaar is het 41,1% ten opzichte van 27,5% van de landelijke bevolking. Deze cijfers bevestigen het beeld dat Stadshagen een wijk is met veel en relatief jonge gezinnen met kinderen. Tussen 2000 en 2008 is het aantal 0-3 jarigen in Zwolle voornamelijk gestegen in Stadshagen: van 454 in 2000 tot in Hiermee is Stadshagen de wijk met de meeste jonge kinderen: 27% van alle 0-3 jarigen in Zwolle woont in Stadshagen. 7 De bevolkingsopbouw zal zich tot 2018 als volgt ontwikkelen. Bevolkingsprognose Nederland Stadshagen Bron: CBS Statline, december 2008 OS Zwolle, januari 2010 Perioden Leeftijd 2012 aantal % 2015 aantal % 2018 aantal % 2012 aantal % 2015 aantal % 2018 aantal % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,8 Totaal Het aantal 0-12 jarigen zal tot 2012 in percentage afnemen. Ook het aantal jarigen neemt in percentage af. Logischerwijs neemt het percentage mensen ouder dan 45 jaar toe. In Stadshagen was in ,5% van de bevolking 45 jaar en ouder, in 2018 zal dit naar schatting 28,1% zijn. 7 Trendrapportage Zwolle 2008 Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 11

12 Het meest relevante onderdeel van deze paragraaf is in onderstaande grafiek samengevat. Prognose 0-12 jarigen In absolute aantallen neemt het aantal 0-12 jarigen tot 2018 toe. De komende jaren zal het bevolkingsaantal in Stadshagen met name toenemen door de bouw van Stadshagen 2. De relevante leeftijdscategorieën voor de kinderopvang laten een stijgende lijn zien. In 2018 zullen er jarigen in Stadshagen wonen, jarigen en ruim jarigen. Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 12

13 3.2 Gezinssituatie In de onderstaande tabel zijn de huishoudens voor 2009 in Stadshagen en Nederland uiteengezet. Huishoudens Nederland Stadshagen Bron: CBS statline, juli 2009 OS Zw olle, januari 2010 Periode Gezinsverhouding Aantal % Aantal % Eenpersoonshuishouden , ,3 Tw eepersoonshuishouden zonder kinderen , ,4 Drie-en meer persoonshuishouden zonder kinderen ,4 88 1,2 Eenouderhuishouden , ,3 Tw eepersoonshuishoudens met kinderen , ,8 Totaal In totaal heeft 49,1% van de huishoudens in Stadshagen kinderen, voor Nederland ligt dit percentage op 34,3%. Het percentage huishoudens met kinderen is voor Stadshagen hiermee 14,8% hoger dan het landelijk gemiddelde. Deze cijfers bevestigen dat Stadshagen een wijk is met relatief veel gezinnen met kinderen. In 2007 waren er in Nederland 1,4 miljoen huishoudens met kinderen van 12 jaar of jonger, waarvan minstens één van de ouders een betaalde baan had van 12 uur of meer per week. De helft van de ouders maakt geen gebruik van opvang. In deze gezinnen werkt vaak één van de ouders niet, zodat zelf voor de kinderen kan worden gezorgd. Dat ouders veelal zelf voor de kinderen zorgen, heeft onder andere te maken met de opvatting dat de ouders dit zelf ook het beste kunnen. Een kwart van de ouders doet een beroep op de onbetaalde opvang, zoals oppasopa s en -oma s. Rond de 17% van de ouders kiest voor de formele kinderopvang. Eenoudergezinnen maken vaker gebruik van de kinderopvang. In 2007 maakte 27% gebruik van kinderopvang in het formele circuit. Eenoudergezinnen hebben immers geen partner die, terwijl zij aan het werk zijn, de zorg voor de kinderen op zich kan nemen. 8 8 Landelijke jeugdmonitor, rapportage 4 e kwartaal 2008 Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 13

14 3.3 Opleiding en inkomen Zwolle is een stad met relatief veel studerende mensen. In 2009 studeerden er in Zwolle aan het MBO en aan het HBO. 9 Dit betekent dat ruim mensen een beroepsopleiding in Zwolle volgden. In onderstaande tabel een overzicht van het aantal personen dat in Zwolle en Nederland in het schooljaar 2007/2008 onderwijs volgde, uitgesplitst naar opleidingsniveau. Aantal leerlingen onderwijs 2007/2008 Nederland Zwolle Bron: Gemeente op maat Zwolle, 2009 Niveau Aantal % Aantal % Basisonderwijs , ,5 Expertisecentra , ,8 Voortgezet onderwijs , ,4 Middelbaar beroepsonderwijs , ,5 Hoger beroepsonderwijs , ,1 Wetenschappelijk beroepsonderwijs , ,7 Totaal , ,0 Uit bovenstaande tabel blijkt dat 17,1% van de scholieren een HBO opleiding volgt, dit is 6,8% hoger dan het landelijk gemiddelde. In Zwolle volgt 2,7% een wetenschappelijke opleiding, landelijk is dit 5,9%. In Stadshagen gingen in kinderen naar de basisschool, dit is 13,1% van de totale bevolking in Stadshagen. In geheel Zwolle gingen kinderen (inclusief speciaal basisonderwijs) naar de basisschool, dit is 9,8% van de bijna mensen die in Zwolle wonen. Het aantal kinderen in Noord-Nederland dat naar de basisschool gaat is, na jaren van groei, de laatste twee jaar licht afgenomen. In Zuid- Limburg is het aantal leerlingen van het basisonderwijs tussen 2000 en 2009 zelfs met liefst elf procent afgenomen. De reden is dat veel jonge gezinnen uit het noorden en het zuiden de laatste jaren naar de Randstad trekken. De gegevens laten verder zien dat er in het westen en oosten nog steeds een groei is van het aantal kinderen dat naar de basisschool gaat. 10 In de diagram hieronder is te zien dat in 2008 het opleidingsniveau van de leerlingen die op dat moment op het voortgezet onderwijs zaten, weinig verschilde van het opleidingsniveau op landelijk niveau. Vooral gemeenten met de hogere inkomens hebben meer leerlingen die een hoger opleidingsniveau doen, dit komt bijvoorbeeld voor in gemeenten als Bloemendaal, Rozendaal en Blaricum. Verdeling voortgezet onderwijs naar onderwijssoort, 2007/ 08 Bron: Gemeente op maat Zwolle Zwolle buurmonitor 10 Gemeente op maart Zwolle, 2009 Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 14

15 In de onderstaande tabel is de inkomenssituatie voor Stadshagen en Nederland uiteengezet voor 2005 en Inkomenssituatie Nederland/Stadshagen Bron: CBS Statline Zwolle buurtmonitor Locatie Nederland Stadshagen Periode Gem.besteedbaar inkomen per inwoner Gem.besteedbaar inkomen per huishouden Gestandaardiseerd huishoudinkomen Onder de armoedegrens 10% 9% 5% 6% Het gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden in Stadshagen ligt op Dat is meer dan het landelijk gemiddelde van Nederland. Het percentage van de mensen die onder de armoedegrens leeft is in Stadshagen lager dan voor de Nederlandse bevolking in het algemeen (respectievelijk 6% ten opzichte van 9%). In vergelijking met steden van gelijke grootte is er in Zwolle sprake van een vrij positieve inkomenssituatie. Waar andere grote steden doorgaans relatief veel huishoudens met een minimuminkomen hebben, ligt dat aandeel in Zwolle op een landelijk, gemiddeld niveau. Het betreft hier vooral huishoudens van alleenstaanden (studenten en ouderen). Zwolle heeft een relatief klein aandeel huishoudens met een erg hoog inkomen. 11 Het aandeel tweeverdieners is naar schatting ongeveer 60% van de totale bevolking in Stadshagen, dit is gebaseerd op de drie persoonlijke gesprekken die gevoerd zijn. 12 Uit de bovenstaande tabel over de inkomenssituatie is het relatief hoge aantal tweeverdieners ook te verklaren. Het gemiddeld inkomen per inwoner ligt lager dan het landelijk gemiddelde en het inkomen per huishouden ligt hoger dan het landelijk gemiddelde. Het lagere inkomen per inwoner wordt grotendeels verklaard doordat veel moeders parttime werken. Door het gemiddeld hogere inkomen per huishouden kan het hoge aantal tweeverdieners worden verklaard. Volgens onderzoek van het Centraal Planbureau zijn de overheidsuitgaven aan kinderopvang sinds de invoering van de Wet kinderopvang in 2005 gestegen. De kinderopvangsubsidie steeg tot een gemiddelde van bijna 80%. Dit is ook te zien in de cijfers. Het aandeel formele opvang in het totaal van informele- en formele opvang voor 0-3 jarigen steeg tussen 2004 en 2008 van 60 naar 80%, voor 4-tot 12-jarigen steeg het aandeel over dezelfde periode van 20 naar 50%. Hoe hoger het inkomen is, hoe lager de kinderopvangtoeslag die door de overheid wordt toegekend. De kinderopvang is hiermee voor armere gezinnen relatief goedkoper. Toch maakt die doelgroep minder gebruik van de kinderopvang. Een aandeel van 37 procent van de gezinnen met de laagste inkomens gebruikt kinderopvang, terwijl bij de hogere inkomens dat percentage tussen de 82 en 96 procent ligt. Reden hiervoor kan zijn dat laagopgeleide vrouwen over het algemeen minder werken dan hoogopgeleide vrouwen, waardoor ze vaker thuis zijn en de kinderen zelf verzorgen. 13,14 11 Woonvisie Zwolle Interviews met: Cobie Hamming-Pijl en Ton Poortvliet, informatiecentrum Stadshagen, Klaartje Koebrugge, kinderopvang Allio en Carin Hartesteegt, BSO De Vlieger Onderzoek van het Centrum voor Sociaal Beleid van de Universiteit Antwerpen Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 15

16 3.4 Cultuur In de onderstaande tabel zijn de gegevens betreffende de etniciteit voor zowel Nederland als Stadshagen. Etniciteit: Bron: Periode Nederland Stadshagen CBS Statline, november 2009OS Zwolle, januari Etniciteit Aantal % Aantal % Westerse landen ,0 88 0,5 Niet-Westerse landen , ,5 Autochtoon , ,1 Totaal Zowel het percentage Niet- Westerse nieuwe Nederlanders als het percentage autochtonen ligt in Stadshagen hoger dan het landelijk gemiddelde. In Stadshagen is 84,1% autochtoon, dit is voor heel Nederland 80,1%. 15,5% van de inwoners in Stadshagen is van Niet- Westerse afkomst, in geheel Nederland is 11% van de bevolking van Niet- Westerse afkomst. Een percentage van 0,5% van de inwoners van Stadshagen is een Westerse nieuwe Nederlander. Deze nieuwe Nederlanders zijn volgens de Zwolle Buurtmonitor vrijwel alleen Joegoslaven. In de periode zal de bevolkingssamenstelling zich als volgt ontwikkelen. Hierbij is uitgegaan van het landelijke groeipatroon voor de etniciteitverhoudingen van het CBS. Etniciteit: Bron: Periode Nederland Stadshagen CBS Statline, december 2008 Linkin Business, december Etniciteit kort Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Westerse landen , , , , , ,0 Niet-westerse landen , , , , , ,8 Autochtoon , , , , , ,2 Totaal Het aantal nieuwe Nederlanders in zowel Nederland als Stadshagen groeit. Aantal % Hieronder is de etniciteit voor Stadshagen in de kinderopvangleeftijd 0-12 jarigen uiteengezet. Leeftijdsopbouw naar etniciteit Stadshagen Bron: OS Zwolle januari 2010 Leeftijd 0-3 jaar 4-12 jaar Etniciteit Aantal % Westerse landen 6 0,3 13 0,4 Niet-Westerse landen , ,3 Autochtoon , ,3 Totaal De etniciteit naar leeftijdsopbouw tot 12 jaar verschilt niet veel van de totale bevolkingssamenstelling in Stadshagen. Het aandeel autochtonen (82,3%) is tussen 4-12 jaar wel iets lager dan het totale gemiddelde in Zwolle (84,1%). Bij de leeftijdscategorie 0-3 jaar is 85,1% autochtoon. Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 16

17 In de onderstaande tabel is de prognose van de leeftijdsopbouw naar etniciteit voor Stadshagen uiteengezet. Hierbij is uitgegaan van het landelijke groeipatroon. Prognose leeftijdsopbouw naar etniciteit Stadshagen Bron: OS, Zwolle, bewerking Linkin Business, december 2009 Perioden Leeftijd 0-3 jaar 0-3 jaar 0-3 jaar 4-12 jaar 4-12 jaar 4-12 jaar Etniciteit Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Westerse landen 10 0,5 13 0,6 19 0,8 15 0,6 19 0,7 27 0,9 Niet-Westerse landen , , , , , ,7 Autochtoon , , , , , ,4 Totaal Het aantal kinderen in de kinderopvangleeftijdscategorie neemt in zijn totaliteit toe. Op basis van de landelijke aanname groeit hierdoor het aantal nieuwe Nederlanders relatief sneller dan het aantal autochtone Nederlanders. Tweederde van de gezinnen in Nederland waarvan de moeder van Niet- Westerse allochtone herkomst is, zorgden in 2007 zelf voor de opvang van hun kind en deden geen beroep op de kinderopvang. Onder de gezinnen met een autochtone moeder is dat minder, namelijk 51%. De gezinnen met een autochtone moeder maakten vaker gebruik van zowel de onbetaalde opvang (26%) als de formele opvang (25%). Een op de vijf gezinnen met een moeder van Niet- Westers allochtone herkomst schakelde onbetaalde opvang in en een op de tien formele opvang Landelijke jeugdmonitor kinderopvang, 4 e kwartaal 2008 Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 17

18 4. Capaciteit kinderopvang In dit hoofdstuk is de capaciteit aan de hand van twee scenario s, welke in de leeswijzer reeds zijn beschreven, berekend. Hieronder een overzicht van de spreiding van de KDV en de BSO in de wijk Stadshagen op dit moment. KDV = KDV BSO = BSO Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 18

19 4.1 Aanbod De onderstaande tabel geeft het aantal kindplaatsen voor zowel het KDV als de BSO weer. In de derde kolom staan het aantal kindplaatsen. In de vierde en vijfde kolom is de capaciteit in aantal kinderen volgens de landelijke en lokale aanname weergegeven. Locatie Kinderopvang Capaciteit kindplaatsen Landelijk scenario Lokaal scenario De Kleine Reus kdv Eigen Wijs kdv Allio Werkerlaan kdv Allio Zw aardvegerstraat kdv Allio Winterdijkstraat kdv Doomijn Sterrenkroos kdv Domijn Wildw alstraat kdv Doomijn Oude Wetering kdv Petteflet kdv Ferezon* kdv Het Frankhuisje kdv Totaal KDV kdv De Vlieger Oude Wetering bso De Vlieger Ingelandhof bso Ferezon** bso De Kleine Reus bso Doomijn Muurmeesterstraat bso Doomijn Wildw alstraat bso Eigen Wijs bso Allio Muurmeesterstraat bso Allio Mannagras bso Allio Winterdijkstraat bso Allio Overtoom bso Doomijn Oude Wetering*** bso Totaal BSO bso Totaal kdv & bso * Ferezon: locatie wordt in het nieuwe schooljaar 2010/2011 geopend ** Ferezon: locatie is medio mei geopend *** Doomijn Oude Wetering: locatie wordt op 23 augustus 2010 geopend 4.2 Participatie kinderopvang De kinderopvangparticipatie is op landelijk en lokaal niveau weergegeven. De participatie voor het KDV ligt volgens de landelijke aanname op 44,6%, volgens de lokale op 56,6%. Voor de BSO ligt dit op respectievelijk 26,5% en 32,1%. De economische crisis speelt momenteel nog geen rol op de participatie van de kinderopvang, dit blijkt uit twee gesprekken met kinderopvangorganisaties Gesprekken met Klaartje Koebrugge Allio, Carin Hartesteegt BSO De Vlieger Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 19

20 Kinderopvangorganisaties hebben geen dalende vraag gesignaleerd. Zij kijken met name naar de wachtlijsten die er zijn. De wachtlijsten zijn hiermee het belangrijkste mechanisme waar ondernemers op sturen. Vervuilingen tot 80% zijn geen uitzondering waardoor het beeld van ondernemers vertroebeld is. Er is namelijk een groot verschil tussen de netto wachtlijst en de bruto wachtlijst. Uit twee persoonlijke gesprekken met kinderopvangorganisaties blijkt verder dat ouders hun kinderen vrijwel niet buiten Stadshagen naar de opvang brengen. Ook brengt bijna niemand zijn kind van buiten Stadshagen naar opvang in Stadshagen. Dat dit bijna niet gebeurt heeft te maken met de bereikbaarheid van Stadshagen. Ouders willen dat de opvang op de route van het werk ligt zodat zij zonder omweg hun reis kunnen vervolgen. 4.3 Voorkeursdagen Op lokaal niveau in Stadshagen is de bezettingsgraad op de woensdag en vrijdag voor zowel KDV als BSO rond de 60%. Dit blijkt uit gesprekken met werknemers van BSO De Vlieger en Allio Kinderopvang. Volgens het onderzoek Kinderopvang Zwolle 2008 is in Zwolle de bezetting doordeweeks van het KDV 85% en van de BSO 63%. De relatief lage deelname van de BSO komt door de lagere vraag op de woensdag- en vrijdagmiddag. Uit landelijk onderzoek naar de voorkeursdagen van ouders voor het KDV en BSO komt naar voren dat het percentage dat op woensdag en vrijdag van kinderopvang gebruik wenst te maken veel kleiner is dan de aangegeven voorkeursdagen maandag, dinsdag en donderdag. Meer dan de helft (53%) wenst geen gebruik te maken van de BSO op woensdag en/ of vrijdag, voor KDV is dit 29%. 17 Deze cijfers worden bevestigd door de onderstaande tabel. Voorkeursdagen Nederland Bron: Wachtlijsten en wachttijden buitenschoolse opvang en dagopvang Criteria/ BSO, KDV Wachtlijst BSO juni 2009 Wachtlijst KDV juni 2009 Ja 18% 13% Nee 53% 29% Al ingeschreven voor de woensdag en/of vrijdag. 29% 58% Te herleiden is dat op landelijk niveau de woensdag en/of vrijdag voor 29% is gedekt voor de BSO en 58% voor het KDV. Als we hier de ouders bij optellen die bereid zijn naar de woensdag en/of vrijdag te verhuizen komt dit neer op 47% voor de BSO en 71% voor het KDV. Deze cijfers vormen op landelijk niveau de maximale vraag voor de woensdag en/of vrijdag. 17 Regioplan, Wachtlijsten en wachttijden buitenschoolse opvang en dagopvang (5e meting), stand van zaken in juni 2009, oktober 2009 Linkin Business 2010 Regioscan Stadshagen 20