VERGADERING VAN 29 MAART 2006 PUNTEN VAN BEHANDELING

Transcriptie

1 PUNTEN VAN BEHANDELING BLZ. 1. Notulen van de vergadering van 15 februari Ingekomen stukken Regeling van werkzaamheden... 4 a. Behandelvoorstellen presidium Vaststelling C-stukken... 4 B.1. Reconstructie aansluiting Noordelijke Ringweg-Westelijke Ringweg (nummer 3/2006)... 5 A.1. Aanwijzing lid en plv. lid AB SNN... 5 A.2. Ontwerp Waterschapswet... 6 A.3. Initiatiefvoorstel betreffende Provinciaal Accommodatie Fonds (nummer 2/2006) en reactie n.a.v. de commissiebehandeling... 19

2 Voorzitter: de heer J.G.M. Alders, Commissaris der Koningin Statengriffier: de heer J.M.C.A. Berkhout Aanwezig zijn 55 leden, te weten: J.G. Abbes (CDA), J.R.A. Boertjens (VVD), mevrouw J.W.F. Boon- Themmen (VVD), mevrouw A.F. Bos (GroenLinks), M. Boumans (VVD), P.H.R. Brouns (CDA), P.M. de Bruijne (PvdA), D. Bultje (PvdA), mevrouw I.S. Bulk (SP), A.A. van Dam (CDA), mevrouw T. Deinum-Bakker (D66), L.A. Dieters (PvdA), J. Dijkstra (PvdA), mevrouw J.M. Drees (PvdA), mevrouw M. Folkerts (GroenLinks), W. Haasken (VVD), K.J. Havinga (PvdA), H. Hemmes (SP), J. Hilverts (ChristenUnie), mevrouw D.J. Hoekzema-Buist (PvhN), B. Hofman (VVD), D.A. Hollenga (CDA), M.J. Jager (CDA), F.C.A. Jaspers (PvdA), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), J.W. Kok (PvdA), J.L.H. Köller (PvdA), mevrouw C.A. de Lange (PvdA), F.F.H. Lenselink (PvdA), E.J. Luitjens (VVD), A. Maarsingh (CDA), mevrouw W.J. Mansveld (PvdA), L.A. Meijndert (CDA), H.C. Moll (GroenLinks), W.J. Moorlag (PvdA), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), H. Nijboer (PvdA), M.L.J. Out (VVD), W. van der Ploeg (GroenLinks), R.D. Rijploeg (PvdA), IJ.J. Rijzebol (CDA), mevrouw M.J. Schouwenaar (PvdA), R.A.C. Slager (ChristenUnie), mevrouw L.K. Smit (PvdA), F.J. van der Span (CDA), H. Staghouwer (ChristenUnie), C. Swagerman (SP), J.W. Veluwenkamp (PvdA), P.G. de Vey Mestdagh (D66), mevrouw I.L. Voogd, R. de Vries (CDA), mevrouw A.C.M. de Winter-Wijffels (CDA), T.J. Zanen (PvhN), E.A. van Zuijlen (GroenLinks). Aanwezige leden van het College van Gedeputeerde Staten: H. Bleker, M.A.E. Calon, J.C. Gerritsen, T.A. Musschenga en mevrouw C.A.M. Mulder. De VOORZITTER: Ik open de vergadering van de Provinciale Staten van de provincie Groningen van 29 maart Ik heet u allen van harte welkom en wens u een goede vergadering toe. Er zijn geen berichten van verhindering ontvangen. Van de heer Köller heb ik bericht gekregen dat hij iets later aanwezig zal zijn. Op veel plaatsen worden momenteel nieuwe Colleges van burgemeesters en wethouders gevormd en als ik het goed heb begrepen bestaat er in Pekela minstens het voornemen dat de heer Hennie Hemmes over enige dagen tot wethouder benoemd zal worden. Ervan uitgaande dat de gemeenteraad dat ook inderdaad zal doen, kunnen wij hem van harte feliciteren. Aan de orde is punt 1 van de agenda. 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 15 februari 2006 Zonder beraadslaging of stemming worden de notulen vastgesteld. 2. Ingekomen stukken van derden De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van het DB SNN van 6 maart 2006 betreffende annulering gezamenlijke Statenvergadering van 5 april en vastleggen van de nieuwe datum:12 juli 2006; De heer ZANEN: Voorzitter, dit betreft niet de eerste afgelasting van een vergadering van de drie Provinciale Staten, maar de tweede. Ook de eerste keer werd er gezegd dat er eigenlijk geen echte onderwerpen te behandelen zijn en dat het daarom maar moest worden afgelast. Ik denk dan dat wellicht de wil ontbreekt om samen iets te doen. Als we de afgelopen periode bekijken zien wij de afbraak van het regionale beleid. Een fors deel van de gelden die waren toegezegd aan het Noorden, zijn weggevallen. 2

3 Er is besloten om aardgas te winnen onder de Waddenzee en er is een Waddenfonds geschapen waarin wij slechts mogen adviseren en er geen zeggenschap over hebben. Er is een gevecht gaande over de Europese middelen voor het regionale beleid waarin Den Haag tegenover de Europese Commissie staat en waar wij aan de kant van de Europese Commissie staan. Er is uitstel van de discussie over de Zuiderzeelijn. Al die zaken zijn aan de orde. Om dan te zeggen dat er geen agendapunten zijn, vind ik nogal stug. Ik zou willen vragen of deze brief niet toch actief door GS zou kunnen worden opgepakt om er bij het SNN werk van te maken om wel op die datum van 12 juli a.s. iets in de sfeer van een manifestatie te organiseren. De heer MOORLAG: Ik begrijp niet zo goed waarom de heer Zanen dit hier aan de orde stelt. Er is een agendacommissie van het SNN en deze commissie heeft dit voorgesteld. Er is ondertussen een ABvergadering van het SNN geweest. Ik begrijp niet dat de heer Zanen dat daar niet aan de orde heeft gesteld en dat hij dat juist hier doet. De heer DE VEY MESTDAGH: Een zelfde soort opmerking. Bij de afgelopen SNN-vergadering was de heer Zanen aanwezig en ik heb hem er niet over gehoord. De VOORZITTER: Ik moet vaststellen dat dit niet een besluit is van het DB van het SNN, maar dat dit het resultaat is van het agenda-overleg. In het agenda-overleg zitten alle Staten en alle fracties en zij hebben gezamenlijk geconcludeerd dat het, gegeven het lijstje waar u over sprak, verstandiger is om een later tijdstip te kiezen gegeven alle dossiers om dan tot een adequate bespreking te komen. De heer ZANEN: Ik ben er ook voor dat wij daar op 12 juli inhoud aan geven. Daar zijn wij het dus over eens. Die agendacommissie is een commissie waar mijn fractie geen zitting in heeft. Wij krijgen daaruit slechts de mededeling dat zo is besloten en vandaar mijn opmerking. De VOORZITTER: Ik denk dat vastgesteld kan worden dat er van uw kant de behoefte bestaat dat er op 12 juli a.s. wordt gesproken en dat anderen er op hebben gewezen dat behandeling daar heeft plaatsgevonden. Naar mijn beste herinnering is het ook door de voorzitter in de plenaire vergadering van het Algemeen Bestuur aan de orde gesteld. Voorts is aan de orde: b. Brief van het Boterdiepcomité Beijum, Groningen van 11 februari 2006 betreffende ligplaatsen voor woonboten in het Boterdiep ter hoogte van Beijum en de brief van het Plaatselijk Belang Zuidwolde van 23 maart 2006 betreffende woonboten in het Boterdiep. De heer ZANEN: Ik zou willen voorstellen dat GS deze zaak actief oppakken, maar wellicht voorafgegaan door een behandeling van dit onderwerp in de meest passende commissie. Het is een zaak waarin de provincie goed zou doen zich te verstaan met de gemeente Groningen. De VOORZITTER: Wij moeten een keuze maken over hoe wij het doen. Ofwel wordt de brief in handen gesteld van GS, ofwel u wilt de brieven agenderen voor de betreffende commissie. Wat is uw voorstel? De heer ZANEN: Dat laatste lijkt mij het beste, want dan kunnen wij er inhoudelijk over spreken. De VOORZITTER: Goed. Dan voeg ik de brieven toe aan de agenda van de betreffende commissie bij de ingekomen stukken en dan zal de voorzitter van die commissie besluiten welk voorstel hij zal doen. c. Brief van de Noordelijke Rekenkamer van 9 februari 2006 betreffende wet Toezicht Accountantsorganisaties; 3

4 d. Mail van LTO Noord van 23 februari 2006, met een afschrift van de reactie op het aangepaste deel 3 PKB Waddenzee; e. Brief van de heer A.G. Hofland, Oosterwolde van 16 februari 2006 betreffende plannen m.b.t. de Zuiderzeelijn en eventuele alternatieven; f. Kennisgeving overlijden van de heer T.R. van der Meulen te Oostwold, onder de mededeling dat de voorzitter, mede namens de Staten een condoleancebrief aan de nabestaanden heeft gestuurd; g. Brief van De Noordelijke Rekenkamer van 7 maart 2006 betreffende interessepeiling toelichting rapport inzake onderzoek naar resultaten MKB-maatregelen ter versterking van de marktsector; h. Afschrift brief van de Milieufederatie Groningen e.a. van 9 maart 2006 betreffende reactie op het ontwerp-pop en SMB POP II; i. Brief van Gedeputeerde Staten van 12 januari 2006 betreffende nevenfunctie gedeputeerde mevrouw Mulder; j. Brief van Ingenieursbureau Boorsma BV, Drachten van 13 maart 2006 betreffende zoutbelasting op het Lauwersmeer; k. Brief van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 15 maart 2006 betreffende ontvangst en afdoeningswijze van de motie van de Staten van 15 februari jl. m.b.t. aanpassing PKB Waddenzee. Voorgesteld wordt het volgende stuk in handen te stellen van het College van Gedeputeerde Staten ter afdoening: l. Brief van het Bewonersplatform Delfzijl betreffende gemeentelijke bestuurscrisis. Met inachtneming van gemaakte opmerkingen zijn voorgaande brieven van derden met uitzondering van de brieven onder b. voor kennisgeving aangenomen. 3. Regeling van werkzaamheden a. Behandelvoorstellen presidium De VOORZITTER: Kunt u het presidium volgen in de voorstellen? Ik neem aan dat u mij machtigt om aanvullende stukken in goed overleg met de commissievoorzitters toe te voegen. De heer LUITJENS: Voorzitter, wij hebben een brief, gedateerd 16 maart 2006, gekregen met als titel: Bestuurlijke organisatie in de provincie en intergemeentelijke samenwerking in het bijzonder. Het lijkt mij zinvol om die brief voor de volgende vergadering van de commissie Bestuur en Financiën te agenderen. De VOORZITTER: Ik deel die opvatting en het zal gebeuren. 4. Vaststelling C-stukken De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van 22 december 2005, nr /51/A.32, LGW, betreffende Financieringstrategie (LOP) projecten Noord/Oost-Groningen; b. Brief van 2 februari 2006, nr /5/A.6, LGW, betreffende aanbieden rapport 'Doelstellingen Kaderrichtlijn Water voor watersysteem Westerwolde'; 4

5 d. Brief van 22 december 2005, nr , CW, betreffende cliëntenbeleid in de jeugdzorg in de provincie Groningen; e. Brief van 29 november van poldermolen De Goliath betreffende overname 6 molens van Stichting De Groninger Molen naar Stichting Het Groninger Landschap en brief van 15 februari 2006, nr /6/A11, CW, betreffende brief beantwoording GS aan poldermolen De Goliath ; f. Brief van 9 februari nr /6/A9, CW, betreffende evaluatie Huis van de Groninger Cultuur; Deze brief onder f. staat ten onrechte op de C-lijst en zal in de commissie worden behandeld. g. Brief van 30 januari 2006, nr /4/A.10, EZ, betreffende eindrapportage Antheus; h. Brief van 2 februari 2006, nr /5/A.18, EZ, betreffende motie PS 29 juni 2005 aangaande het voornemen tot het realiseren van een ondernemersloket; i. Brief van 12 januari 2006, nr /2/A.12, EZ, betreffende glastuinbouw Eemsmond: concept-mer/voorontwerp-bestemmingsplannen; j. Brief van 30 januari 2006, nr /4/A.13, EZ, betreffende motie inzake effecten voorstellen Europese commissie hervorming van het Europese suikerbeleid; k. Brief van 30 januari 2006, nr a/4/A.14, EZ, betreffende subsidieverzoek t.b.v. project Innovatieprogramma Comfort Class Varkenshouderij; l. Brief van 30 januari 2006, nr /4/A.23, VV, betreffende studie wegverbinding Groningen - Zuidhorn (N355): stand van zaken; m. Brief van 16 februari 2006, nr /7/A.12, RP, betreffende aanbieding uitvoeringsprogramma Regiopark Groningen-Assen. De C-lijst wordt zonder beraadslaging of stemming vastgesteld. B-stukken B.1. Voordracht van 7 februari 2006, nr , VV, betreffende de reconstructie van de aansluiting Noordelijke Ringweg-Westelijke Ringweg Groningen (inclusief rotonde Reitdiephaven) (nummer 3/2006) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. De VOORZITTER: Dan zijn wij nu bij de A-stukken. Ik kan u vertellen dat mij bij de regeling van werkzaamheden overigens geen andere voorstellen of vragen hebben bereikt. Ik constateer dat niemand heeft vergeten die aan mij te melden. A-stukken A.1. Aanwijzing van de heer J. Hilverts als lid van het Algemeen Bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland en de heer R. Stevens als plaatsvervangend lid De VOORZITTER: Het betreft hier fractiegebonden benoemingen die overigens wel formeel hier dienen plaats te vinden. De stembriefjes kunnen worden uitgedeeld. Ik verzoek de leden Dieters, Bulk en Hofman op te treden als commissie van stemopneming en de werkzaamheden aan te vangen. 5

6 De vergadering wordt gedurende enkele minuten geschorst. De VOORZITTER: Het woord is aan de voorzitter van de commissie van stemopneming, de heer Dieters. De heer DIETERS: Voorzitter, er zijn 54 stembriefjes uitgedeeld en er zijn 54 geldige stemmen uitgebracht conform het voorstel. De VOORZITTER: Ik dank de commissie voor haar werkzaamheden en ik stel vast dat de heer Hilverts is aangewezen tot lid en de heer Stevens tot plaatsvervangend lid van het Algemeen Bestuur van het SNN. Ik wens u veel succes! A.2. Brief van Gedeputeerde Staten van 8 december 2005, nr /49/A.14, LGW, betreffende ontwerp Waterschapswet De VOORZITTER: Deze brief is in de commissie reeds aan de orde geweest en daarin is de wens geuit om het debat hier af te ronden. De beraadslaging wordt geopend. De heer HAVINGA: Voorzitter, mede op basis van de brief die GS op 8 december 2005 aan PS hebben gestuurd over het ontwerp Waterwet en het ontwerp Waterschapswet hebben wij gevraagd om dit punt aan de orde te stellen, in verband met het voorontwerp Waterschapswet. Dat voorontwerp is in consultatie geweest bij een aantal koepelorganisaties. Momenteel vinden er diverse formele toetsen plaats en na behandeling in de Ministerraad zal de Raad van State advies gevraagd worden waarna het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer worden geloodst, hetgeen waarschijnlijk nog voor de zomer zal plaatsvinden. De provincies hebben via het IPO gereageerd en uit de brief van 8 december 2005 blijkt dat GS het wetsvoorstel onderschrijven. Vandaar dat de PvdA-fractie om bespreking heeft gevraagd. Het is bekend dat de PvdA voorstander is van opheffing van de waterschappen met onderbrenging van hun functies bij de provincies. De belangrijkste reden daarvoor is het huidige kiesstelsel, het personenstelsel. Nu er ruimte lijkt voor wijziging naar een lijstenstelsel waarmee de democratische legitimering geëffectueerd zou kunnen worden, vervalt voor ons voorlopig de belangrijkste reden om de discussie over opheffing te voeren. Wij gaan er overigens wel van uit dat deze discussie op de middenlange termijn aan de orde komt. Dat zie je ook met betrekking tot het middenbestuur. Van tijd tot tijd komen deze discussies toch weer op de agenda en dan gaan wij bezien hoe het kiesstelsel is ingevoerd en functioneert. Ik moet opmerken dat met name in de commissie het CDA middels zijn woordvoerder aangaf dat ook het CDA wel merkt dat er, voorzichtig uitgedrukt, maatschappelijk gezien wijzigingen ontstaan in de verhoudingen tussen de bestuursorganen. Ook de gedeputeerde van het CDA opperde zelfs dat de provincie Groningen de eerste waterschapsvrije provincie zou kunnen zijn. Of dat een ludieke uitspraak is geweest De heer BLEKER: Ik dacht dat er in die opmerking wel een humoristische ondertoon in zat. De heer HAVINGA: Meestal worden in dit soort gevallen ferme uitspraken gedaan, maar die worden direct daarna weer teruggebracht, omdat het kennelijk moeilijk is voor de achterban. Voorzitter, de PvdA is voorstander van een algemeen lijstenstelsel zonder uitzondering voor bepaalde doelgroepen en zonder uitsluiting van politieke partijen. De voorgestelde praktijk druist naar ons idee in tegen de algemene principes van de democratie en is ook niet in lijn met de Kieswet. In de toelichting op het voorontwerp wordt gesteld dat politieke partijen niet of geen toegang hebben. 6

7 In de commissie zijn de argumenten voldoende uitgewisseld. U gaf al aan dat het hier om een afronding van de discussie gaat en ik zal die argumenten dan ook niet herhalen. Ik wil u hierbij een motie overhandigen. De VOORZITTER: De heer Havinga stelt de volgende motie voor: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 maart 2006, constaterende dat: - het voorontwerp waterschapswet in procedure is het wetsvoorstel volgens planning voor de zomer naar de Tweede Kamer zal gaan; - het om een ingrijpende wijziging gaat van de bestaande waterschapswet; - deze wijziging onder andere betrekking heeft op het kiesstelsel ; - het kiesstelsel zal worden omgevormd van een personenstelsel naar een lijstenstelsel; overwegende dat: - dit een positieve wijziging is naar een meer algemene democratie bij de waterschappen, maar dat in de toelichting verondersteld wordt dat politieke partijen in principe geen toegang hebben; zijn van mening dat: - uit een oogpunt van algemene democratie, de nieuwe waterschapswet politieke partijen niet moet uitsluiten van deelname aan de waterschapsverkiezingen en verzoeken het College van Gedeputeerde Staten: - dit standpunt ter kennis te brengen van Regering en Parlement; en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Havinga, de heer Moll, de heer Meijndert, de heer Luitjens en de heer Zanen. De motie krijgt het nummer 1, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer HAVINGA: Voorzitter, de PvdA is, zoals ik net al zei, voorstander van een algemeen lijstenstelsel zonder uitzonderingen. Uit het nu voorliggende voorontwerp blijven kwaliteitszetels, zetels voor specifieke categorieën zoals landbouworganisaties, Kamers van Koophandel, etc., van kracht. De PvdA beschouwt dat als een gemiste kans. Er wordt gekozen voor een bestuurlijk en professionele zelfstandige overheidsorganisatie, maar men wenst de algemene principes die daarbij horen, niet over te nemen en kiest voor een gecombineerd model. Het lijkt erop, wat ons betreft, dat de huidige regering moeite heeft met het breken met oude verhoudingen en verzuimt over te gaan op een hedendaagse vorm van directe democratische vertegenwoordiging. De twee grootste regeringspartijen hebben een pregnante D in hun partijnaam en dat staat wat mij betreft voor democratie, maar zij vatten dat begrip kennelijk rekbaar op waardoor er verschillende interpretaties zijn. Wij zijn er helder in. Wij willen een directe democratische vertegenwoordiging en dat past wat mij betreft bij de instandhouding van dit bestuursorgaan. Iets minder daadkracht op andere beleidsvelden was wellicht beter voor ons geweest dan op dit dossier. Moeilijke beslissingen worden naar de mening van dit kabinet niet vermeden. Gezien dit voorstel heb ik daar mijn vraagtekens bij. Voorzitter, de PvdA is tegen handhaving van kwaliteitszetels en ik overhandig u daarover hierbij een motie. 7

8 De VOORZITTER: De heer Havinga stelt de volgende motie voor: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 maart 2006, overwegende dat: - het voorontwerp waterschapswet in procedure is; - het wetsvoorstel volgens planning voor de zomer naar de Tweede Kamer zal gaan; - het om een ingrijpende wijziging gaat van de bestaande waterschapswet; - deze wijziging onder andere betrekking heeft op het kiesstelsel; - het kiesstelsel zal worden omgevormd van een personenstelsel naar een lijstenstelsel, maar dat kwaliteitszetels blijven bestaan; zijn van mening dat: - een lijstenstelsel het meest recht doet aan de algemene democratische beginselen van one man one vote; - kwaliteitszetels afbreuk doen aan dit beginsel en dus moeten worden afgeschaft; verzoeken het College van Gedeputeerde Staten: - dit standpunt ter kennis te brengen van Regering en Parlement; en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heren Havinga en Moll alsmede door mevrouw Bulk. De motie krijgt het nummer 2, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer HAVINGA: Verder wil de PvdA de financiering van de waterschappen aan de orde stellen. De PvdA vindt dat de wateropgave, zowel kwalitatief als kwantitatief, een zeer ingrijpende nationale opgave is. De gevolgen van klimaatverandering en van bodemdaling dienen nationaal opgepakt te worden. De gevolgen van de trits vasthouden, bergen en afvoeren voor het voorkomen van wateroverlast en watertekorten en de trits voorkomen, scheiden, zuiveren voor de verbetering van de water- en bodemkwaliteit, kunnen per regio zeer sterk verschillen. Daar komt voor onze regio bij dat wij een zeekering hebben. De beheer- en onderhoudslasten voor de zeekering zou wat ons betreft bovenregionaal gezien moeten worden, dus als een landelijke opgave. Het tweede argument heeft te maken met het verhalen van de kosten op inwoners en ondernemers. Onder ondernemers wordt ook verstaan landbouwers. In perifere gebieden als het noordelijke gebied is het draagvlak voor het verhalen van die kosten aanzienlijk geringer dan in dichtbevolkte regio s. Zo is uit de pers onlangs gebleken dat het waterschap Hunze en Aa s de hoogste tarieven kent. Voorzitter, de PvdA vindt het logisch dat bij een zelfstandig overheidsorgaan in relatie tot de zojuist genoemde argumenten en in vergelijking met de taken van provincies en gemeenten eenzelfde wijze van financiering zou moeten worden gehanteerd als bij provincies en gemeenten. Wij zijn voor het invoeren van een waterschapsfonds in lijn met het provinciefonds en het gemeentefonds. Wij willen daarvoor de volgende motie indienen. De VOORZITTER: De heer Havinga stelt de volgende motie voor: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 maart 2006, constaterende dat: - het voorontwerp waterschapswet in procedure is; 8

9 - het wetsvoorstel volgens planning voor de zomer naar de Tweede Kamer zal gaan; - het om een ingrijpende wijziging gaat van de bestaande waterschapswet; - deze wijziging onder andere betrekking heeft op de financieringsstructuur van de waterschappen; - volgens het voorontwerp de financiering zal plaatsvinden via een watersysteemheffing; - het landelijk uitgangspunt daarbij blijft dat elke regio, waterschap, zijn eigen lasten draagt; overwegende dat: - het kwalitatieve en kwantitatieve waterbeheer een essentiële nationale opgave is waarvan de financiering recht moet doen aan het gelijkheidsbeginsel; - er grote verschillen kunnen ontstaan per regio / waterschap; - een landelijk financieringssysteem, vergelijkbaar met een provinciefonds en gemeentefonds, daarom passender is dan de voorgestelde watersysteemheffing; zijn daarom van mening dat: - de nieuwe waterschapswet moet regelen dat de financiering van de wateropgave via een waterschapsfonds geschiedt; verzoeken het College van Gedeputeerde Staten: - dit standpunt ter kennis te brengen van Regering en Parlement; En gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heren Havinga, Moll en mevrouw Bulk. De motie krijgt het nummer 3, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer HAVINGA: Afrondend is de PvdA er zich van bewust dat de Provinciale Staten geen besluitvormend orgaan zijn in dit wetgevingstraject. Toch willen wij op deze manier in deze voorbereidingsfase via deze moties een signaal afgeven om te proberen de betreffende wetgeving in positieve zin naar ons idee te verbeteren. De heer MEIJNDERT: Voorzitter, over de waterwet hebben wij niet zoveel te melden. Wij stemmen in met de kritiekpunten die het College in de brief heeft aangegeven en deels zijn er overigens al bewegingen heb ik begrepen op die kritiekpunten binnen partijen en zelfs binnen het kabinet. Anders ligt het met betrekking tot de waterschapswet. Er zijn in de commissie debatten gevoerd die vooral betrekking hadden op de samenstelling van de waterschapsbesturen en de wijze waarop zij benoemd of gekozen worden, evenals op de vraag onder welke naam men kandidatenlijsten kan indienen. Terzijde speelde ook nog de vraag of waterschappen moeten blijven bestaan. Die vraag is op dit moment voor ons niet aan de orde, maar dat betekent niet, ook al hebben de waterschappen hun bestaansrecht sinds het jaar 1200 ruim bewezen, dat het denken zal ophouden. Je ziet ook aan de verandering in het aantal waterschappen gedurende de afgelopen tien of twaalf jaar dat zaken sterk kunnen veranderen. Wij zijn bereid om daarover mee te denken. Er liggen nu drie moties voor met betrekking tot de samenstelling van het bestuur. Het zijn moties gericht aan de Tweede Kamer, want daar vindt het finale wetgevende debat plaats. De moties hebben tot doel het beïnvloeden van standpunten van politieke partijen. De CDA-statenfractie kan zich vinden in de strekking van de motie, inhoudende dat politieke partijen niet worden uitgesloten van deelname aan de waterschapsverkiezingen. Democratisering betekent dat niemand wordt uitgesloten en dat men zelf bepaalt hoe men deelneemt met inachtneming van wettelijke en bestuurlijke regels. Bovendien kan uitsluiting leiden tot schijnbewegingen. Als men op een lijst voorkomt van bekende Kamerleden, van dito Statenleden of gewezen Statenleden, weet iedereen hoe laat het is. 9

10 Wij moeten elkaar daarover niets wijs maken. Dat er een lijstenstelsel moet komen, achten wij dus een goede zaak. Het debat tussen kiezer en gekozene is in de grote waterschappen niet meer direct aanwezig. Als verkiezingen via een lijstenstelsel verlopen, ontstaat hopelijk herkenning. Vandaar dat de motie inzake politiek herkenbare lijsten die communicatie mogelijk maken en continuïteit bieden, door ons is ondertekend en door ons wordt ondersteund. De motie inhoudende dat kwaliteitszetels afbreuk doen aan het algemene beginsel van one man, one vote. Voorzitter, in de commissievergadering van 8 maart jl. heb ik al meegedeeld dat er in onze fractie op dat moment verschil van inzicht bestond. De discussie was toen nog niet afgesloten, maar heeft nu vanwege de ingediende motie een vervolg gekregen. Nu de motie voorligt, willen wij met één standpunt naar buiten treden. Wij willen als CDA, zowel als fractie als partij, herkenbaar zijn. Dat betekent dat flink wordt gediscussieerd en dat is een goede zaak om ook onderling duidelijkheid te verkrijgen, naar buiten te treden en de boer op te gaan. Voor de motie strekken argumenten als one man, one vote, de verkiezingen behoren algemeen te zijn en gekozenen behoren algemene belangen te dienen, daarbij oog hebbend voor bijzondere groepen en vraagstukken. Een intentie die men ook in deze Staten kan en mag verwachten. Waterschappen zijn meer dan hoeders tegen ongemak, overlast en onveiligheid met betrekking tot water. Het gaat om het op peil houden van de kwaliteit, het bestrijden van verontreiniging, het vervullen van een actievere rol bij natuurbeheer. Kortom, om brede doelstellingen. Voor kwaliteitszetels strekken argumenten als voldoende water in droge tijden, het voorkomen dat er te veel water is op andere momenten voor land- en tuinbouw en die zijn cruciaal. Het gaat om belangrijke factoren die rechtstreeks van invloed zijn op productieomstandigheden. Voorts dragen de agrariërs fors bij aan de waterschapslasten. Lasten worden ook door anderen gedragen, maar voor hen leiden zij tot forse aanslagen op elk individueel bedrijf. Dit is een argument voor kwaliteitszetels, omdat bij one man, one vote hun stem mogelijk onvoldoende zou worden gehoord, hetgeen strijdig is met de forse bijdrage als beroepsgroep aan de financiering middels het omslagstelsel. Dat heeft immers niet met draagkracht te maken, maar met bezit en belang. Natuurorganisaties hebben ook specifieke belangen... Mevrouw DREES: Voorzitter, ik dacht dat het omslagstelsel ook onderdeel was van de veranderingen in de waterschapswet. De economische waarde van het bedrijf en de woning wordt aangeslagen waardoor grote verschuivingen optreden in de belasting die nu van toepassing is voor agrariërs. De heer MEIJNDERT: Als ik de brief goed heb begrepen, heeft die verschuiving al deels plaatsgevonden naar de burgerwoning en er zal nog een beperkte nadere verschuiving plaatsvinden. De boeren en tuinders zullen in belangrijke mate blijven bijdragen. In die zin houd ik vast aan De heer HAVINGA: Voorzitter, dat geldt voor alle categorieën. Wij blijven allemaal redelijk bijdragen. De heer MEIJNDERT: Ja zeker, dat klopt. U en ik, als wij allebei een gewone burgerwoning hebben, betalen wij allebei een fors bedrag, maar in het geval van een agrariër is vrij normaal. Dat gaat om andere bedragen en dat slaat terug op de bedrijfswinst. De heer HAVINGA: Maar dat rechtvaardigt toch niet om niet een algemeen lijstenstelsel te hanteren? De VOORZITTER: Volgens mij was de heer Meijndert bezig om aan te geven wat de afweging was. Sommige interrupties duiden erop dat u nu al weet wat het antwoord is. Misschien kunt u even wachten. De heer MEIJNDERT: Dat burgers meer gaan betalen en dat kwaliteitsvragen steeds pregnanter worden Overigens betalen huiseigenaren in het gebied van Hunze en Aa s, wonend ruwweg ten oosten van de Hondsrug vanaf Groningen ten noorden van de lijn Veendam Oude Pekela, ook voor dijkonderhoud volgens het oude principe wie het water deert, wie het water weert. 10

11 Per saldo heeft de discussie ertoe geleid dat de CDA-fractie erkent dat bepaalde groepen een specifiek en zwaarderwegend belang hebben bij waterbeheer en dat hun stem in de vergadering gehoord moet worden. Kwaliteitszetels bieden daarbij zekerheid. Gegeven het beperkte aantal in het totaal, blijven de gekozen vertegenwoordigers in ruime mate in de meerderheid. Om die reden zullen wij niet voor deze motie stemmen. Mevrouw BULK: Voorzitter, in de Provinciale Staten hebben wij ook geen kwaliteitszetels meer voor boeren en andere groepen. Vindt u dat de boeren hier ondervertegenwoordigd zijn en dat hun belangen niet goed worden behartigd? De heer MEIJNDERT: Dat argument hebben wij uiteraard ook afgewogen. Ik zei u al dat wij een stevige discussie hebben gehad en dat wij met één uitgangspunt willen komen. Wij vonden op een gegeven moment dat die belangen zo specifiek zijn en dat de taken van een waterschap veel beperkter zijn dan die van Provinciale Staten, de gemeenten of de Tweede Kamer. In die zin zijn ze niet goed te vergelijken en kun je tot een andere afweging komen. Ik zou mij niet kunnen voorstellen dat wij dat hier doen, want dan moesten we waarschijnlijk alleen al meer dan 55 kwaliteitszetels hebben. De motie, inhoudende de instelling van een waterschapsfonds. Bij centrale financiering met bijbehorende verdeelsleutels wordt centraal bepaald hoeveel financiële middelen men krijgt en zal men daarop de verwerkelijking van zijn doelen moeten afstemmen. Er ontstaat dan geen relatie tussen waterschap, bestuur, besluit en de lasten van de burger. Die worden dan versleuteld via de fiscus zonder relatie met de besluiten. Dat leidt indirect waarschijnlijk ook tot opheffing van het waterschap. Er wordt dus met de instelling van een waterschapsfonds beleidsvrijheid uit handen gegeven. Dat er verschillen zijn tussen gebieden, staat het OZB-eigenaarsaandeel en de provinciale opcenten toch ook niet in de weg? Er wordt meer betaald voor dure auto s. Kortom, de CDA-fractie zal deze motie niet steunen. Wij blijven voorlopig bij het stelsel zoals dat voorligt. De heer HAVINGA: Voorzitter, het besluit tot de afschaffing van het gebruikersdeel OZB is toch wel door deze regering genomen. Beperkt dat dan de beleidsvrijheid van een bestuursorgaan? De heer MEIJNDERT: Gemeenten hebben daar een probleem mee. Anderen niet. Ik noemde het eigenaarsaandeel. Ik dacht goed te hebben aangegeven waarover het gaat. Tot zover, voorzitter. De heer LUITJENS: Voorzitter. Waterschappen, functionele democratie. Waterschappen, belangrijke partners voor de provincie. Denk terug aan de hevige discussies die in deze zaal gevoerd zijn over onderwerpen waar de waterschappen een belangrijke rol op zich hebben genomen en waarover duidelijke afspraken zijn gemaakt. Wat dat betreft moeten de waterschappen blijven voortbestaan als functionele democratie. Zo luidt de opvatting van mijn fractie. Dat wil niet zeggen ik kom bij de eerste motie die is ingediend dat niet allerlei groeperingen, ook politieke partijen, lijsten moeten kunnen aandienen om aan de waterschapsbestuursverkiezingen te kunnen meedoen. Zo luidt de argumentatie om deze motie mede te ondertekenen. Kwaliteitszetels geven wat mijn fractie betreft aan dat het hier gaat om een functionele democratie en dat bij een grote minderheid aan zetels is vastgelegd dat het grote belang voor de bedrijfsvoering van een aantal groepen en belangen daarmee in elk geval in het waterschapsbestuur is vertegenwoordigd en zoals de heer Meijndert al zei: het gaat om een kleine minderheid. Ik kan mij voorstellen dat het fluctuerende aantal grotere problemen oplevert. Mijn fractie zal deze motie niet steunen. De derde motie over het waterschapsfonds. Horend bij een functionele democratie is ook dat wat er regiospecifiek moet worden gedaan, er ook regiospecifiek wordt geheven. Daar zijn voorzieningen voor getroffen en regio-overstijgende zaken dienen met de nationale regering te worden uitgevochten. 11

12 Als je een nationaal fonds krijgt, dan krijg je ook een nationale verdeelsleutel en ik denk niet dat wij daar veel gelukkiger van zouden worden. Ik dank u. De heer MOLL: Op zich is het goed dat er een concept voor de waterschapswet ligt. Niet omdat dit concept op alle punten bevredigende oplossingen kiest, maar omdat er al weer heel lang wordt gepraat hoe het met de waterschappen verder moet en daar probeert deze wet een kader aan te geven wat in elk geval nieuwer is dan wat het was. In waterschapsland is inmiddels wel het nodige veranderd. Terwijl er een eeuw geleden duizenden waterschappen waren, zijn er nu dertig waterschappen en misschien wordt dat nog minder. Dat betekent dat de schaalgrootte enorm is toegenomen en dat daarmee het democratisch fundament dat de waterschappen oorspronkelijk hadden, hoognodig een nieuwe invulling moet krijgen. Daarom is het goed dat daar enigszins aan wordt tegemoet gekomen, maar, wat GroenLinks betreft, is dit wetsvoorstel zeker niet het eindpunt van de discussie en GroenLinks ziet voor de langere termijn ook andere mogelijkheden. In ander verband heb ik daar regelmatig over gesproken. Vandaag zal ik die discussie laten voor wat het is. In de commissie hebben wij uitgebreid over de details van de wet van gedachten gewisseld en dat heeft geresulteerd in een drietal moties waar wij vandaag uitspraken over kunnen doen die als input voor een behandeling elders kunnen dienen. Allereerst het punt van het lijstenstelsel. Een nuttige tussenstap voor een andere stap richting toekomst van de waterschappen. Wat GroenLinks betreft zijn de enige criteria waaraan een lijst zou moeten voldoen, de criteria die momenteel al in de Kieswet staan. Wat dat betreft zien wij geen enkele reden om andere motieven of normatieve opvattingen in de wet hierover op te nemen. Uiteraard hebben wij ideeën over wat nuttig zou zijn en welke groeperingen nuttig mee zouden kunnen doen aan verkiezingen, maar laten die groeperingen dat vooral zelf invullen en als wij kiezen voor veralgemenisering van de verkiezingen, laten wij het dan goed doen en de normatieve ballast uit het verleden niet in de nieuwe wet opnemen. Vandaar onze steun voor de eerste motie. Kwaliteitszetels laten bij GroenLinks al gauw een archaïsche indruk na. Niet omdat kwaliteit niet belangrijk zou zijn de kwaliteit van het werk van het waterschap vinden wij zeer belangrijk maar de kwaliteit zit volgens ons niet per definitie in de zetels. Bovendien denk ik, ook met de motieven die het CDA aangaf waarom dat toch zou moeten, dat het bijzonder lastig wordt om, gegeven de grote gebieden van tegenwoordig, daarvoor een redelijke invulling te geven. De invulling die ik voor ogen zie is meer dat bonden, nationale organisaties hun lokale voormannen naar voren schuiven, waarbij het maar zeer de vraag is in hoeverre zij de belangen van de gehele groep behartigen. De heer MEIJNDERT: Hoe bedoelt u? Er zijn natuurlijk specifieke belangen, maar bij het waterschap legt men toch ook een eed af? Ik mag aannemen dat vertegenwoordigers zich aan de eed houden, ook al staat hij voor specifieke belangen. Overigens ook partijen staan voor specifieke belangen. Dat op zich is dus geen argument om het niet te willen. De heer MOLL: Ik denk dat u precies de spagaat aangeeft die zo iemand heeft. Hij is op grond van een specifieke achtergrond benoemd in het waterschap dat algemene zaken moet dienen. Die spagaat wil ik juist vermijden. Ik kan spreken uit persoonlijke ervaringen binnen het waterschap met dank aan GS die dat een tijd mogelijk hebben gemaakt en ik heb toen gezien hoe die spagaat functioneert. Vooral als er sprake is dat een bepaalde kwestie een deel van de belangengroep raakt en een ander deel juist niet. Dan zie je grote verwarring ontstaan. Wat dat betreft verwacht ik voor de zaak waar het echt om gaat, niet veel toegevoegde waarde. Uiteraard zou GroenLinks het prachtig vinden als vertegenwoordigers van natuurorganisaties een duidelijke plaats krijgen, maar ik denk dat de politieke opportuniteit van deze keuze niet de doorslag moet geven. Laten wij het zuiver houden en daarom dienen er geen kwaliteitszetels te zijn. De financiering. De wateropgave is niet alleen een regionale of lokale taak, maar een nationale taak. Wij vinden het heel gewoon dat gemeenten via waterplannen eraan bijdragen. 12

13 Wij vinden het heel gewoon dat waterschappen in hun eigen gebied daaraan bijdragen, maar wij vinden het ook heel goed voorstelbaar dat vanuit het nationale waterbelang er middelen komen waar waterschappen, zeker als de invulling van nationale taken hun onevenredig zou treffen, voeding uit krijgen. Daarnaast is de systeemheffing, genoemd in de motie, een wel zeer ingewikkeld ding, misschien wel onding, ook in de communicatie naar de betalers. Als daar een alternatief voor ontwikkeld kan worden, zou dat een goede bijdrage kunnen geven voor een draagvlak voor een goed waterbeleid in Nederland. De VOORZITTER: Het woord is aan de heer Stevens en ik vermeld dat hij hier zijn maidenspeech zal uitspreken. De heer STEVENS: Meneer de voorzitter. De ChristenUnie heeft op dit moment niet de behoefte om het bestaan van de waterschappen ter discussie te stellen. In de eerste plaats omdat het in het voorontwerp niet aan de orde is. Er wordt immers van het voortbestaan van de waterschappen uitgegaan. De vraag over het bestaanrecht is en blijft daarmee vooral een vraagstuk dat thuishoort in de Tweede Kamer. Voor de ChristenUnie zijn er ook inhoudelijke argumenten om het bestaansrecht van de waterschappen niet aan de orde te stellen. De waterschappen vormen de oudste democratische functionele bestuurslaag van Nederland en functioneren over het algemeen goed. Er is vanouds gekozen voor een relatie tussen belangen, heffingen en zeggenschap. Dat heeft ook iets aardigs. De provinciale overheid als algemene democratie stelt uiteindelijk de beleidsplannen van de waterschappen vast. In het ontwerp waterschapswet worden in de ogen van de ChristenUnie goede verbeteringen doorgevoerd ten opzichte van de bestaande situatie. Wij denken vooral aan de versterking van de democratische legitimiteit, een betere bestuursstructuur en een eenduidig voorgeschreven watersysteemheffing. Daardoor zullen de waterschappen beter in staat zijn om op transparante en democratische wijze te zorgen voor schoon en veilig water tegen een redelijke prijs. Op de drie specifieke punten die in de moties worden genoemd kwaliteitszetels, financieringsstructuur, het meedoen van politieke partijen wil ik nader ingaan. Het IPO stelt zich ten aanzien van deze onderwerpen overigens heel terughoudend op, mede vanuit het idee dat deze onderwerpen beter langs de landelijke politieke lijnen in de Tweede Kamer aan de orde moeten komen. De heer HAVINGA: Volgens mij was dat niet de argumentatie. De heer STEVENS: Ik zal er nader op ingaan. De ChristenUnie ziet in het lijstenstelsel een versterking van de democratische legitimiteit. Weliswaar zijn in een systeem van one man, one vote kwaliteitszetels voor een bepaalde categorie bijzonder, maar wij begrijpen dat dit een compromis is en wel onder andere om tegemoet te komen aan het feit dat bepaalde categorieën bepaalde heffingen blijven betalen zoals het bedrijfsleven de lozingsheffing en op deze wijze krijgt de relatie tussen belangen, heffingen en zeggenschap invulling. De gekozen oplossing in de wet lijkt daarmee voor ons een acceptabel compromis. Wij willen daarom de motie over dit onderwerp dan ook niet ondersteunen. De financieringsstructuur en de vraag wel of geen waterfonds. De directe relatie tussen heffing en belangen is een uitgangspunt dat al zo oud is als de waterschappen. Het recht om heffingen op te leggen aan ingezetenen hoort daarbij en is volgens de fractie van de ChristenUnie een logisch gevolg van het voortbestaan van de waterschappen. Weliswaar kunnen andere vormen van belastingheffing, zoals een waterfonds, ook goed functioneren, maar dat is wat ons betreft een discussie van dezelfde soort als het opheffen van de waterschappen en daarmee niet aan de orde. Ten aanzien van het meedoen van politieke partijen ligt voor ons het oordeel genuanceerder. Ons uitgangspunt is: het mag wel, maar liever niet. 13

14 Enerzijds heeft de ChristenUnie er geen enkel bezwaar tegen dat de lijsten die meedoen aan de waterschapsverkiezingen duidelijk maken vanuit welke ideologische of politieke achtergrond zij denken en handelen ten aanzien van veilig en schoon water. De meeste politieke partijen moeten daartoe toch zeker in staat worden geacht. Verder is er ook nog een praktisch probleem, namelijk hoe je de politieke partijen in de praktijk zou kunnen weren en wie dat dan zou moeten beoordelen. Wij willen echter wel een kanttekening plaatsen bij de gretigheid van sommige politieke partijen om mee te doen aan de waterschapsverkiezingen. De ChristenUnie stelt vast dat de waterschappen voorlopig een functionele democratische bestuurslaag blijven, met nadruk op functionele. De waterschappen dienen zich ook vooral bezig te houden met veilig en schoon water. Uiteraard zijn er relaties met provinciale onderwerpen als ruimtelijke ordening, bodembeheer, infrastructuur, recreatie en toerisme waar de provincie over gaat. Maar als deze relaties voornamelijk als argument gelden voor het meedoen van politieke partijen aan waterschapsverkiezingen en de besturen van de waterschappen voornamelijk uit politieke partijen bestaan, ontstaat gemakkelijk een vierde bestuurslaag die zich met dezelfde onderwerpen bemoeit als de provincie. Dat is niet het beeld dat ons voor ogen staat. Afwegingen in een breder kader horen thuis bij de algemene, provinciale en eventueel landelijke democratie. Voor waterschappen en hun besturen geldt: schoenmaker, houd je bij je functionele leest! Onze conclusie met betrekking tot de derde motie is: politieke partijen mogen meedoen wij zullen de motie dan ook ondersteunen maar wel binnen de grenzen van de functionele democratie. Dank u wel. De VOORZITTER: Ik complimenteer de heer Stevens met zijn maidenspeech en ik geef het woord aan mevrouw Bulk. Mevrouw BULK: Dank u voorzitter. Ik kan mij beperken tot de moties. Moties 2 en 3 hebben wij mede ondertekend en die steunen wij dus. Wat motie 3 betreft over het waterschapsfonds het volgende. Wij hebben het nu niet over de voeding en de verdeling van het fonds en dat zal ook nader moeten worden uitgewerkt. Wij zullen ervoor moeten vechten dat wij uit dat fonds voldoende geld krijgen, maar het instellen van dat fonds lijkt ons wel een logische zaak. Motie 1 over het meedoen van politieke partijen van de waterschapsverkiezingen hebben wij niet ondersteund. Ik ben het zeer eens met wat de heer Stevens van de ChristenUnie erover zei, met name wat hij zei over het gevaar van het ontstaan van een vierde bestuurslaag en de controle door dezelfde politieke partijen. Wij kunnen daar een heel eind in meegaan en gaan nog een stap verder. De ChristenUnie zei dat het wel mocht, maar dat zij het liever niet zag gebeuren. Voor ons is dat liever niet belangrijker en daarom ondersteunen wij de betreffende motie niet. Individuen van politieke partijen kunnen zich overigens natuurlijk altijd aansluiten bij lijsten. De heer DE VEY MESTDAGH: Voorzitter, het is niet de eerste keer dat wij spreken over de waterwet en de waterschappen. Nu doen wij dat aan de hand van een brief van het College. Als partij hebben wij geen behoefte om in te gaan op de brief en daar nadere vragen over te stellen. Wel zal ik ingaan op hetgeen hier naar voren is gebracht vanuit de PvdA, omdat er moties zijn ingediend. Waterschappen opheffen of handhaven is een vraag die eigenlijk op dit moment niet aan de orde is. We spreken over functioneel bestuur en dat gaat uit van een nuttige uitvoering. Moeten wij als provincie die zaak overnemen? Dat zou kunnen, maar aan de andere kant schijnt die uitvoering goed te gaan. Er is wel een probleem. Met name heeft dat probleem, wat ons betreft, betrekking op de democratische legitimatie en het democratisch gehalte. Wij hebben inderdaad een D in onze naam en dat staat voor democraten. U zult het begrijpen dat wij wat aan het democratisch tekort willen doen. Moet dat dan volgens de moties die zijn voorgelegd? Ik zal u meteen uit de droom helpen. Wij ondersteunen geen enkele van deze drie moties. Dat doen wij vanuit de basisgedachte dat als wij Groningse Staten een signaal richting Den Haag sturen, er minstens een Gronings belang mee moet zijn gemoeid als het gaat over zaken waar in principe de Haagse politiek over gaat. Dat specifiek Groningse belang zien wij niet in deze moties terug. 14

15 Wij zullen wel ten aanzien van de achtergronden binnen onze eigen partij spreken over hoe die democratisering moet plaatsvinden. Toch wil ik kort ingaan op de verschillende moties en er een klein oordeel aan koppelen. Toch blijft het basisstandpunt dat wij er niet over gaan en dat er geen Gronings belang in het geding is. Ten aanzien van de motie met betrekking tot het waterschapsfonds zoals is voorgesteld dient men zich te realiseren dat het Rijk in de toekomst gedifferentieerd met veiligheidsnormen zal gaan werken en dat, als wij allemaal dezelfde belasting betalen, dat consequenties kan hebben. Dat zou kunnen betekenen dat wij relatief meer gaan betalen. Dat kunnen wij niet geheel overzien. Terecht is dat er aan grote verschillen iets wordt gedaan, maar enig verschil mag er wel bestaan. Het is eigenlijk van de zotte dat er bij Rotterdam in de polder zes meter onder het zeeniveau wordt gebouwd en dat daarvoor allerlei extra maatregelen moeten worden getroffen ter conservering en er extra veel geld in moet worden gestoken, terwijl niet op plaatsen wordt gebouwd waar dat relatief goedkoop kan. Dan zouden wij er met zo n waterschapsfonds met z n allen aan mee moeten betalen. Er zijn nogal wat argumenten om twijfels te hebben bij zo n waterschapsfonds. Je kunt ook zeggen dat het niet zo slecht is als je belang groter is, je dan ook meer betaalt en dat als je meer kosten veroorzaakt, je ook meer moet betalen. Daarnaast vecht de provincie keer op keer voor eigen belastingheffing en juist niet voor dit soort algemene belastingheffing. Wij vinden het dan ook niet consistent dat de Groninger Staten zo n voorstel richting Den Haag zouden sturen. De motie over de kwaliteitszetels. Je kunt hier zeer gedifferentieerd over denken. Als uitvoerend orgaan dient zij natuurlijk vooral te luisteren naar hen die bij de uitvoering belang hebben. Voor zover dit politiek is, zou je ook de andere kant op kunnen redeneren. Wij vinden nogmaals dat dit geen afweging is die wij als Groningse provincie moeten maken. De derde motie betreft het politiseren van de waterschappen. Wij zijn daar geen voorstander van. In de toelichting op de wetten wordt uitgegaan van het idee dat de waterschappen niet gepolitiseerd moeten worden. Wij vinden het een verkeerd signaal als vanuit Groningen juist zou worden aangedrongen op politisering van de waterschappen. De heer ZANEN: Voorzitter, de PvhN ziet, gezien de brief van het IPO en de reactie daarop van de rijksoverheid, een positieve ontwikkeling. De provincie was als het ware weggeschoven uit de betrokkenheid bij water en dat is min of meer hersteld, althans dat zal nog precies in het wetsvoorstel moeten komen te staan, maar dat is in ieder geval de richting waarin de discussie zich ontwikkelt. Wij hebben over de vraag hoe je tegenover de waterschappen moet staan, eerder, bijvoorbeeld in ons programma, het standpunt ingenomen dat wij voor opheffing van de waterschappen zijn. Wij zijn ervoor dat het beleid ten aanzien van waterbeheersing en alles wat daarbij komt kijken, een zaak wordt van de algemene democratie en niet van de functionele democratie. Zeker gezien het feit dat er in de Tweede Kamer een discussie over de betreffende wetsvoorstellen zal volgen, denk ik dat het heel goed is dat vanuit een zeer betrokken provincie een standpunt wordt uitgedragen. Wij hebben vanuit die achtergrond heel nadrukkelijk het idee dat dit op zijn plaats is en de moties zien wij in dat verband. De waterschappen bestaan natuurlijk nog steeds en dus dien je een oordeel te hebben over de wijze waarop de verkiezingen daar worden georganiseerd. Wij kunnen de motie zoals voorgesteld door de PvdA, ondersteunen. Het gaat om hoe je de waterhuishouding inricht en welke keuzes je maakt, ook ten opzichte van andere beleidsterreinen. Daarom is het goed om vanuit algemene politieke visies daarover te debatteren in de betreffende bestuursorganen, zolang die er zijn. De meest aangewezen organisaties om dat te vertolken zijn uiteraard politieke partijen en daarom moeten zij mee kunnen doen aan de verkiezingen. Vandaar onze steun aan de motie. Bij nadere beschouwing is het dan ook logisch dat kwaliteitszetels afbreuk doen aan het algemene politieke debat. Zij zijn bovendien onnodig. Op alle mogelijke manieren kunnen belanghebbenden bij de waterhuishouding worden betrokken bij de uitvoering. Dat spreekt vanzelf, maar dat hoeft niet vertaald te worden in een kwaliteitszetel in een bestuursorgaan. 15

16 Vandaar dat wij ook die motie kunnen steunen. Bij een eventueel waterschapsfonds zo staat in de overweging wordt uitgegaan van het idee dat kwalitatief en kwantitatief waterbeheer essentieel een nationale opgave is. Wij hebben vanuit onze achtergrond zitten delibereren over hoe dat dan moet als je ideeën hebt over het ontwikkelen van landsdelen, waarvoor wij brede steun voor willen krijgen. Moet je dan toch voor zo n fonds zijn? Vanuit de Kaderrichtlijn Water is de betrokkenheid van de nationale staat heel nadrukkelijk ingebouwd. Er moet een nationaal waterplan gemaakt worden. Daar kunnen wij niet omheen. Als dat gemaakt wordt, zal het Rijk een aantal zaken verwoorden die direct gevolgen hebben voor hoe wij hier in de provincie met onze waterhuishouding moeten omgaan. Dan is het logisch dat je een fonds koppelt aan hetgeen door de rijksoverheid wordt aangewezen en waaruit dat soort zaken worden betaald. Ik kan mij voorstellen dat als er landsdelen zijn zoals in sommige landen hoe de relatie is tussen het nationale en het regionale waterplan. Vanuit subsidiariteitoverwegingen zal de besluitvorming toch naar het lagere niveau vertaald kunnen worden. De conclusie is dat wij toch voorstander zijn van zo n fonds waaruit vele zaken uitgevoerd kunnen worden. Daarnaast kunnen eigen middelen worden vergroot door belastingheffing voor een eigen regionaal waterbeheer. De VOORZITTER: Ik geef nu het woord aan gedeputeerde Bleker voor de beantwoording namens het College. De heer BLEKER (gedeputeerde): Door de Staten is in de commissievergadering al duidelijk gemaakt dat er brede steun is voor de uiteindelijke uitkomst van de waterwet en de inzet die het IPO daarbij heeft gepleegd. Als provincies hebben wij ons erop geconcentreerd op de bestuurlijke verhouding tussen provincies en waterschappen. Normstelling, kaderstelling, instrumenten van toezicht en correctie horen bij de provincie en binnen de kaders bestaat het functionele orgaan, het waterschap, dat het werk doet en nader invult. Wij vinden dat wij daar als IPO tezamen met de Unie van Waterschappen de aanvankelijke voorstellen van de staatssecretaris over de integrale waterwet in de goede richting hebben kunnen ombuigen en bijna het volledige gewenste resultaat hebben kunnen binnenhalen. U ziet vervolgens in de brief van 8 december 2005 dat wij als College maar heel weinig woorden besteden aan de waterschapswet, omdat dat een zaak is van een andere orde. Daar gaat het om de inrichting van een van onze bestuurslichamen. Wij hebben er in het IPO over gesproken, maar de heer Havinga duidde er in de commissie al op als je als twaalf gedeputeerden namens twaalf Colleges bij elkaar zit, gaat de discussie alle kanten op. Dat houdt ook verband met de politieke samenstelling van de Colleges. Dan kun je als gedeputeerden wel proberen om parlementje te gaan spelen en te benadrukken dat er een waterschapsfonds moet komen, maar dan blijkt dat bijvoorbeeld de Limburgers en de Zeeuwen er geheel anders over denken. Op mijn voorstel is toen besloten om zich tot de kerntaken te beperken, namelijk tot de bestuurlijke verhoudingen met de mede-overheid, het functionele lichaam van het waterschap. Dat betekent ook dat de moties die nu hier aan de orde zijn, in alle Staten aan de orde zullen kunnen zijn, maar de uitkomsten zullen verschillend zijn. Als dat op twaalf plaatsen gebeurt, ontstaat een interessant dossier voor specialisten in de Tweede Kamer en kunnen zij gewoon hun eigen gang gaan. Dat laat onverlet om de betreffende keuzes te maken en boodschappen richting regering en parlement uit te zenden. Als u dat inderdaad van plan bent te doen, is het goed te weten hoe het College, een terughoudende opstelling in acht nemend, er ongeveer tegenover staat. Motie nr. 1, inzake het lijstenstelsel en de toegang van politieke partijen tot de verkiezingen bij waterschappen. Het is nu al zo (zie art. 20) dat een belangengroepering deel kan nemen aan de verkiezingen. Als je hierover doordenkt, is dat een lastig te implementeren uitgangspunt en het zet de deur open voor U-bochtconstructies, politieke partijen die een belangengroepering oprichten en onder die noemer deelnemen aan de verkiezingen. Dat je via deze motie helderheid wilt scheppen, kan het College zich wel voorstellen, waarbij opgemerkt moet worden dat het wikken en wegen van de heer Stevens in zijn maidenspeech ook het wikken en wegen is van het College. 16

17 Of je uiteindelijk die kant uit zou moeten namelijk dat politieke partijen deelnemen aan waterschapsverkiezingen is de vraag. De heer De Vey Mestdagh gaf dat ook al aan. Gelet op de complicatie die nu al in de regelgeving zit, zou je best wat helderheid kunnen verschaffen door een dergelijke aanpassing. Dan kom ik bij de kwaliteitszetels. Daarover heeft het College wel een standpunt. Wij vinden wel dat er ruimte moet zijn om met kwaliteitszetels te werken, maar wij vinden niet dat dit wettelijk voorgeschreven moet zijn, zodat een en ander per geval door de provincie bepaald kan worden. Zo luidt ons standpunt. Het waterschapsfonds. Ik moet zeggen dat ik dit wel heel erg snel vind gaan. Ik vraag mij met de heer Stevens, de heer de Vey Mestdagh en mevrouw Bulk af of wij wel alle consequenties overzien voor de beleidsruimte en voor de prestaties die dan door waterschappen kunnen worden verricht en de lastenverdeling over het land. Is het niet wat te kort door de bocht om hier onverkort te zeggen dat wij naar zo n waterschapsfonds toe moeten? Dat is de reactie van het College en daar volgen wij onder andere de inbreng van de heer Stevens, de heer De Vey Mestdagh en mevrouw Bulk. Let even op hoe dit uit zou kunnen pakken en is het wel consistent als wij ons wel hard maken voor een provinciaal belastinggebied ik meen dat de grootste politieke partij in deze Staten zich bovendien sterk maakt voor uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied om dat dan op dit dossier snel even geheel anders te doen? Dit leg ik vragenderwijs voor aan de Staten, voorzitter. Ik dank u. De VOORZITTER: Ik heb de notulen van de commissievergadering goed gelezen en meen dat die ook beschouwd kunnen worden als de eerste termijn van dit debat. Ik heb ook vastgesteld dat de argumenten die daar gewisseld zijn bij de onderwerpen, nu bij de moties worden herhaald. Ik kan mij dus voorstellen dat u geen behoefte heeft aan een tweede termijn. Alle drie onderwerpen zijn uitvoerig aan de orde geweest en u heeft daar meningen uitgewisseld, hetgeen ertoe geleid heeft dat fracties zich beraden hebben. U mag een tweede termijn hebben, want het is een volwaardig debat. Toch komt het mij voor dat u daarvan kunt afzien. De heer HAVINGA: Toch een aantal korte reacties van mijn kant, met name ook omdat D66 niet heeft deelgenomen aan de commissievergadering. Hun standpunt was wat mij betreft niet geheel duidelijk. Dat is voor mij een gelegenheid voor een tweede termijn. Allereerst bied ik de heer Stevens mijn verontschuldigingen aan voor mijn interruptie tijdens zijn maidenspeech. Dat was niet mijn bedoeling, maar zo leert men nog elke dag. Een tweede opmerking die ik wil maken is een reactie op de inbreng van de VVD en het CDA waarin werd gezegd dat het aantal kwaliteitszetel beperkt dan wel ondergeschikt zouden zijn. Daar ben ik het absoluut niet mee eens, gezien de ruimte die wordt gegeven aan de provincie om het aantal bestuurszetels te bepalen. Dit ligt voor het Algemeen Bestuur tussen de 18 en 30 zetels. Dat zou kunnen betekenen dat er bijvoorbeeld voor 20 zetels wordt gekozen, terwijl het huidige aantal kwaliteitszetels tussen de 7 en 9 zetels bedraagt. Dat maakt dan ongeveer de helft uit van het aantal zetels en dat is geen beperkt of ondergeschikt aantal. Een derde opmerking betreft D66. Wat is het Groninger belang in dit geval? Ik heb uitgesproken dat het gaat om het perifere gebied dat ik heel belangrijk vind. De reden waarom wij ons hier mee bezig houden is omdat onze belangenorganisatie, het IPO, die geconsulteerd is bij de voorbereiding van deze wet, geen duidelijke uitspraak heeft gedaan over de waterschapswet. GS hebben aangegeven dat zij de wet ondersteunen en daar zijn wij het dus niet mee eens. Vandaar dat wij dit onderwerp aan de orde hebben gesteld. Het vierde punt betreft de visie van de PvhN en het landsdeel. Ik doe daar geen uitspraken over, maar ik kan mij voorstellen dat de PvhN dit als discussiepunt heeft genoemd. Er spelen ook landelijke discussies of in het Noorden niet anders omgegaan moet worden met de arbeidsverhoudingen om de economie te stimuleren. 17

18 Aan de andere kant heb ik aangegeven in mijn eerste voordracht dat er landelijk, maar ook in Europees verband, heel andere bestuurlijke relaties gaan ontstaan en misschien wel andere regio s. Wij komen daarop terug. Een vijfde punt. Ik heb voor zover men dat niet begrepen heeft, niets gezegd over het functioneren van de waterschappen. Dat dient helder te zijn. De PvdA is er zeker niet ontevreden over, maar doet er verder geen uitspraken over. Als laatste punt heeft de gedeputeerde ons vragenderwijs uitgenodigd om nog iets over het waterschapsfonds te zeggen. Wij hebben bewust gekozen voor drie moties om de zaak uit elkaar te houden. De eerste motie wordt als belangrijkste gezien. Waarom dan een waterschapsfonds? Wij zijn in principe voorstander van opheffing van de waterschappen en daarbij zou je dan geen discussie hoeven te voeren over een waterschapsfonds, want dan zouden de gelden geïntegreerd zijn in de financiering van de provincie. Dan is die discussie niet aan de orde, wat mij betreft. Daar wil ik het nu bij laten. De VOORZITTER: Ik zie dat de heer De Vey Mestdagh nog wat wil zeggen. U haalt de commissievergadering nog in, merk ik. De heer DE VEY MESTDAGH: Precies voorzitter, ik heb altijd begrepen dat het debat hier hoort plaats te vinden. De VOORZITTER: Ja, maar wij hebben nu net een evaluatie achter de rug over de dualisering en de manier waarop hier gedebatteerd wordt. Daar heeft u een groot aantal uitspraken gedaan en een van de verzoeken was aan mij om op te letten hoe vaak u dingen dubbel doet. Ik constateer dat dit in volle omvang op dit moment aan de orde is. Ook in de termijn die zojuist heeft plaatsgevonden waren zaken aan de orde die allemaal de revue al zijn gepasseerd, inclusief de vraag van de gedeputeerde. Als u niet wil dat ik die vragen stel, hoeft u mij niet meer te verrassen met de vraag of de voorzitter er meer op wil letten. De heer DE VEY MESTDAGH: Daar wil ik u gelijk in geven met mijzelf als uitzondering daar ik bij een eerdere bespreking niet aanwezig was. Ik wil kort reageren, want ik werd aangesproken door de PvdA met betrekking tot het Gronings belang. Wij kunnen het niet geheel volgen. Perifeer gebied. Is dat een reden om een Gronings belang aan te nemen? Als dat zo zou zijn en wij zouden spreken over democratisering in zijn algemeenheid, zouden wij er ons op kunnen beraden om de gekozen burgemeester hier eens aan de orde te stellen. Dat lijkt ons een goed idee, maar het is geen functie van de Staten. Ten tweede is het feit dat het IPO zich niet uitspreekt, niet het belang van Groningen. Wij kunnen dat dus nog steeds niet volgen. Dat was het, voorzitter. De beraadslaging wordt gesloten. De VOORZITTER: Dan gaan wij nu over tot de stemming. In stemming komt motie nr. 1. Tegen deze motie hebben gestemd de fracties van de SP en D66. Motie nr. 1 is bij handopsteken aangenomen. In stemming komt motie nr. 2. Tegen deze motie hebben gestemd de fracties van het CDA, de ChristenUnie, D66 en de VVD. Motie nr. 2 is bij handopsteken aangenomen. 18

19 In stemming komt motie nr. 3. Tegen deze motie hebben gestemd de fracties van het CDA, de ChristenUnie, D66 en de VVD. Motie nr. 3 is bij handopsteken aangenomen. Kunnen wij overigens de beraadslaging verder afsluiten en de brief voor kennisgeving aannemen? Aldus wordt besloten. De vergadering wordt geschorst voor de koffiepauze. A.3. Initiatiefvoorstel van de fracties van de SP en het CDA betreffende het Provinciaal Accommodatie Fonds (PAF) (nummer 2/2006) en reactie van de fracties van de SP en het CDA n.a.v. de commissiebehandeling De VOORZITTER: De vergadering is heropend. Ik nodig de beide indieners uit om in dit kader hun plaats hier te zoeken aan de tafel waar vanuit zij hun functie vervullen als initiatiefnemers. Voor de heer Hemmes: dan kunt u vast wennen! Hij heeft mij vanochtend vriendelijk verzocht om het vanaf de plaats te doen, maar voor de helderheid: bij een initiatief lijkt mij dit de juiste verhouding. De commissie heeft de eerste termijn geheel besproken. Dat was dus anders dan net met het vorige voorstel, want daar was het precies anders gegaan. Hier ga ik er vanuit dat wij nu aan de tweede termijn van het debat beginnen, zoals dat ook in de agenda is vermeld. U heeft kennis genomen van alle stukken. Het woord is aan mevrouw De Lange. Ik weet dat u zeer uitvoerig in eerste termijn erover gesproken heeft, maar voor de Staten is dit uw maidenspeech. De beraadslaging wordt geopend. Mevrouw De LANGE: Dank u wel, voorzitter. Ten aanzien van de tweede termijn over het Provinciaal Accommodatie Fonds-voorstel van het CDA en de SP en het aanvullende stuk met de reacties, die wij erbij hebben gekregen, heeft mijn fractie nog een aantal opmerkingen. Wij willen om te beginnen nogmaals stellen dat wij het een zeer sympathiek voorstel vinden, want ook wij vinden sport en bewegen een prioriteit. Daarom hebben wij ook altijd vernieuwende initiatieven op het gebied van sport en bewegen, zoals bijvoorbeeld het BOS-model en het Huis van de Sport, gestimuleerd en gesteund. Echter, zonder de eerste termijn hier opnieuw te willen voeren, blijven er enkele kanttekeningen aan het voorstel kleven, die door het reactiestuk niet zijn weggenomen. Zoals in eerste termijn aangegeven, willen wij niet zomaar de verantwoordelijkheid van de gemeente op ons nemen. Hoewel de provincie inderdaad als smeerolie kan fungeren zoals het in het reactiestuk wordt genoemd en hoewel het inderdaad een stimulerend en positief effect zou kunnen hebben, staat er daarnaast op pagina 2 en 3 van de bijlage met de reacties dat er geen zekerheid valt te geven of gemeenten willen cofinancieren en dat het daarnaast niet gegarandeerd kan worden of gemeenten die eerst accommodaties hebben afgestoten, deze nu wel weer bereid zijn mee te financieren. Dit zou nu juist voor ons een voorwaarde zijn om een dergelijk voorstel te kunnen steunen, want wij willen inderdaad als smeerolie fungeren en niet de verantwoordelijkheid overnemen. Daarom is die cofinanciering zo van belang. Daarnaast blijft de vijfjarige looptijd voor mijn fractie een onhaalbaar plan. Een vereniging die een dergelijke lening nodig heeft, zal het naar alle waarschijnlijkheid niet in vijf jaar kunnen aflossen. Zouden zij dat wel kunnen, dan zijn zij dusdanig kredietwaardig, dat zij een dergelijke lening niet nodig hebben. Natuurlijk zullen zij het misschien wel prettig vinden dat zij meerdere mogelijkheden hebben om te lenen of om te financieren, maar nodig is iets anders. Dus hoewel de toetsing van haalbaarheid per aanvraag een goed plan is, is het volgens mijn fractie onrealistisch om te stellen dat een vereniging die aan deze haalbaarheidseis voldoet, een dergelijke lening nodig heeft. 19

20 Een nieuw fonds is wat dat aangaat wat ons betreft niet nodig. Het financieel voordeel dat met deze regeling gepaard zou gaan, zou bij een lening van slechts 35 per maand zijn. Wij zijn het daarom eens met de opmerking die de GroenLinks-fractie in de commissievergadering heeft gemaakt, namelijk dat deze regeling met relatief veel papier en bureaucratie gepaard gaat. Wij zijn daarom van mening dat het een onrendabel voorstel is. Daarnaast is er al een fonds voor multifunctionele initiatieven. Rest dus de vraag waarom er een nieuw fonds in het leven moet worden geroepen als er al een fonds is, want het is immers zo dat de functie van accommodaties voor sport en bewegen samen zouden kunnen gaan met de functie op het gebied van bijvoorbeeld welzijn, zorg en cultuur. Wanneer dit samen zou gaan, zouden de subsidieaanvragen uit de eerder genoemde pot voor de multifunctionele instellingen gesubsidieerd kunnen worden en zou er dus niet een heel nieuw fonds opgericht dienen te worden met alle rompslomp en bureaucratie van dien. Ten slotte willen wij nogmaals uiten dat wanneer wij een dergelijk plan zouden willen steunen, wij dit vanuit de bredere sociaal-economische revitaliseringoptiek zouden willen doen en niet alleen met betrekking tot sportaccommodaties, maar dat bijvoorbeeld ook de hobbyclub en de toneelclub van deze regeling gebruik zouden moeten kunnen maken, want ook zij hebben een positieve invloed op de sociale infrastructuur. Daarom zouden wij het vanuit een breder kader willen bekijken. Dit in tegenstelling tot hetgeen op pagina 2 van de bijlage met de beantwoording staat. Daar staat namelijk dat deze regeling vooralsnog bedoeld is voor verenigingen die aangesloten zijn bij een bond die lid is van NOC/NSF en dat het op dit moment niet de bedoeling is om het plan te verbreden. Het voorgaande in ogenschouw nemend zijn wij van mening dat het voorstel, zoals dit er nu ligt, inefficiënt en ineffectief is en dat het daarnaast gepaard gaat met veel beheer en bureaucratie. Zoals het er nu ligt, zouden wij het dan ook niet kunnen steunen. Dank u wel, voorzitter. De VOORZITTER: Ik complimenteer u met uw maidenspeech. Het woord is aan mevrouw De Winter. Mevrouw DE WINTER-WIJFFELS: Dank u wel, voorzitter. Het is de tweede termijn, dus ik zal het ook heel kort houden. Wederom is herhaald zoals ook al in de commissie gezegd dat het Accommodatiefonds een zeer sympathiek voorstel is. Men heeft dat nogmaals benadrukt. Ondanks de sympathie in de commissie, waren er opmerkingen, bedenkingen, vragen ook kritische vragen. Maar wij gaan ervan uit dat wij met die aanvullende brief goed voldaan hebben aan datgene wat er gevraagd is. Nu blijkt dat het nog niet helemaal helder was, want wederom wordt gezegd: de verantwoordelijkheid van de gemeente. Wij kunnen daar weer op terugkomen, maar ik denk dat wij eerder moeten zoeken naar die punten die tot de gemeentelijke verantwoordelijkheid behoren, die wij niet steunen, dan die punten die wij wel steunen. De haalbaarheid. Zullen gemeenten bereid zijn mee te financieren? Overal worden en zijn nieuwe Colleges gekomen. Overal zijn en worden nieuwe programma s tot stand gebracht. Het BOS-model wordt zo breed ondersteund. Dan vraag ik mij af waarom dit niet ondersteund zou worden. Mevrouw De LANGE: Voorzitter, mag ik daar op reageren? Kan mevrouw De Winter dan aangeven waarom er dan geen enkele garantie kan worden gegeven dat de gemeenten het wel willen steunen als wij dat inderdaad vanuit de BOS-optiek zouden willen doen? Mevrouw DE WINTER-WIJFFELS: Ik kan mij voorstellen dat het aan de nieuwe gemeenteraden is om daarover te oordelen. Er zijn nieuwe collegeprogramma s en nieuwe mensen in alle raden gekozen, dus die gaan opnieuw programma s opzetten. Ditzelfde is ons overkomen toen het over steunstee s ging. Toen had ook niet elke gemeente een financiering in zijn begroting zitten om de steunstee s te financieren. Het gaat om de stimulans. 20